...
Theo một cựu chiến binh đã chiến đấu và an táng các liệt sỹ ngày hôm đó thì trận đó bên ta bị bất ngờ nên hy sinh rất nhiều. Chú ấy còn nói trận đó đơn vị đánh ở Cầu Muống, Hồng ngự ta bị tổn hại nặng nề, nhiều liệt sỹ hy sinh trong một hầm. Sau đó vì tình hình khó khăn nên đơn vị lấp sơ sài liệt sỹ tại trận địa. Một tuần sau mới quay lại đưa các liệt sỹ lên an táng tại đồi có 3 cây me cách đó vài trăm mét. Theo như danh sách liệt sỹ hy sinh ngày 4.4.1973 thì đề là chiến đấu Gò Đồn và an táng tại tây nam Gò Đồn, Prayveng. Khi người nhà của các liệt sỹ hy sinh ngày hôm đó đến huyện Hồng ngự hỏi các cựu chiến binh Đồng tháp thì được biết trận Cầu MUống không hy sinh nhiều như vậy mà chắc là ở Gò Đồn.
Gia đình chúng cháu đã hỏi đội K91 xem 10 năm qua đã quy tập được hài cốt liệt sỹ không thì được trả lời là khu vực đó họ đã đến 3 lần nhưng không tìm được hài cốt nào, có thể do dân chăn thả trâu bò trên đó đã quần nát hoặc lại có thể thời Ponpot đã ủi sạch...
...
...gia đình chúng cháu đã đến Phòng chính sách quân khu 7, sư đoàn 5 ở Tây ninh, đội K91 Đồng tháp, Sở LDTBXH Long An và đội K73 Long An rồi nhưng mọi người đều nói là không rõ, chưa bao giờ quy tập liệt sỹ ở khu vực này".
...
... trường hợp thứ 2 là ta đã xác định sai khu vực - địa danh Gò Đồn nằm chổ khác .
Ta đã xác định được nơi các LS nằm xuống là Gò Đồn , nếu địa danh này không thể hiện trên bản đồ thì phải hỏi người dân địa phương về địa danh này chứ không phải hỏi người dân thời điểm 1973 có trận đánh nào xảy ra ở đây . Lưu ý là Gò Đồn nằm trên đất K nên nhiều khả năng đây là tên đọc trại đi của phía VN về địa danh nào đó của K hoặc có 1 cái đồn lính nào đó từng đóng quân trên cái gò này .
...Theo như thông tin mà chú cựu chiến binh kia kể lại thì:
đơn vị đóng sâu trong đất CPC, đêm đó hành quân (theo lời chỉ huy là đi đánh trận Cầu Muống), đến trận địa, kịp đào hào (2-3 giờ sáng) thì bị chỉ điểm (dân chỉ điểm ạ - không rõ bên mình hay CPC) nên đơn vị bị tập kích bất ngờ (Sư 9 ngụy), nhiều liệt sỹ hy sinh ngay tại hầm. Đơn vị này bảo vệ cấp cao nên dù sao vẫn còn nhiều người sống sót còn có đại đội (chắc của trung đoàn khác) hy sinh gần hết...
...các đồng đội còn sống cáng đi an táng tại một quả đồi có 3 cây me to (mỗi người một hố chôn riêng). Đồi này cách trận địa vài trăm mét.
Chú cựu chiến binh này chỉ biết là đánh tại Hồng ngự còn không rõ là có chính xác không và quả đồi đó nằm ở đâu. Chú không hề biết đó là GÒ ĐỒn như ghi trong danh sách...
Trong danh sách LS E207 có ghi thế này:
Gò Đồn, biên giới giáp xã Vân Hậu cơ, Hồng Ngự, Kiến Phong
Có một số nghi vấn cần nêu ra như sau:
1- Bác Cựu "trong trận và có an táng Ls" có xác định được là đơn vị đi đánh... "Cầu Muống" nào không vậy?
Bởi có... hai "Cầu Muống": đồn ở đầu rạch Cầu Muống trổ ra sông Sở thượng (cặp biên giới)
...và "đồn Cầu Muống" nằm cách thị trấn Hồng Ngự chưa tới 2km, gần tuyến rạch Hồng ngự - theo bản đồ 1/50k của mốt quangcan (6030-I) thì coi như nằm trên phần đất Tân Hội (còn gọi là Tân hộ) - "đồn Cầu Muống" này ngoài việc phụ trách càn quét phía bên cù lao có kênh Tứ Thường và rạch Cầu Muống thì được coi như là "đột phá khẩu" ta cần phải vượt qua nếu muốn "tấn công thị trấn Hồng Ngự"
Rồi thì đã có câu trả lời từ các CCB địa phương
"trận Cầu MUống không hy sinh nhiều như vậy mà chắc là ở Gò Đồn..." vậy mà không xác định Gò Đồn ở đâu á? (hoặc là lời kể từ Bác quehuongyeudau chưa được sắp xếp lôgic chi tiết?)
2- Nếu mà nói là biết "có đụng sư 9 BB VNCH" và đã có tham khảo chiến sử phía đối phương thì phải biết là trận địa chính của "trận bất ngờ" ấy nằm ở phía phần rạch hồng Ngự ra sông Sở hạ... thì có nghĩa là "không phải đi đánh Cầu Muống" (?), nghĩa là không thể mai táng ở Tây nam Gò Đồn (hoặc ở gò có 3 cây me, cách trận địa vài trăm mét, như kể trên)
Bởi Gò Đồn thì nằm trên đất K, ở ngay phần giữa của chỗ có ghi là "chưa phân định" đến ấy Bình Lý - trong mảnh bản đồ 1/50K 6030-I
Nghĩa là, liệu Bác quehuongdauyeu có đang bị nhầm lẫn giữa chi tiết "tìm Ls" của đơn vị E207 với đơn vị E174(E2) của Ls nhà mình không?
Cũng cần phải nói thêm về khái niệm "đang đóng quân trên đất K" của các Bác nhà ta ngày ấy!
Đất Việt hay đất Cam ở vùng này... ngay từ thời ấy cũng đã khó phân minh
Ta thấy cái phần "chưa minh định" trong bản đồ thì rất nhỏ, nhưng phải nói về việc "quản lý" thì có đặc thù của nó...
Bởi ở vùng đồng nước này, cho đến năm 1959 mới có những người dân Việt đến rầm rộ lập dinh điền - điển hình, trong mảnh bản đồ 1/50K đã dẫn đó, ta thấy một con "đê bao ngạn" quây chung quanh các dinh điền - một phần của nó bây giờ chính là con QL30 đi từ Hồng ngự ra cửa khẩu Dinh Bà.
Bên ngoài con đê bao ấy, một năm mấy tháng là đồng nước - chính quyền hai bên vừa có tranh chấp phân ranh, lại vừa có Hồng Ngự, Tân Châu là hai chợ trù phú... nên phía Lonol đã đặt nhiều đồn ngay từng đoạn trên hai con sông Sở thượng và Sở Hạ nhằm mục đích "kiếm chác"
và chính cái "đồn" nằm ở đoạn sông Sở Hạ đi sâu vào đất Cam được thành danh gọi là... Gò Đồn!
Lại nói vào năm 1973, sau hiệp định, việc "lập địa bàn ở cù lao Kênh Tứ thường, cù lao Tân Hội, đánh Hồng Ngự, mở rộng sang cù lao Long Khánh" là việc "đáng làm" - và trong thực tế, chưa đầy 1 năm sau, ta đã có "vùng giải phóng" y như thế!
Nhưng, việc "vượt biên giới" không chỉ là khó khăn vì những cản trở phía quân đội chính quyền Saigon mà còn có sự đáng kể nữa bởi quân đội Lonnol...
Vì rằng, thời điểm ấy, khi các quân viện từ quan thầy Mỹ ngày càng ít đi, thì phía nội địa đất Cam, phong trào giải phóng (Polpot?) cũng phát triển mạnh...
Và tuyến "hành lang tiếp vận" chính yếu cho Lonnol chính là qua những con đường Thủy lộ này.
Nên - có thể - vì thế mà việc "đánh Gò Bói, đánh Gò Đồn, đánh Cầu Muống, đánh Kà sách...", bứng các đồn hỗn hợp hai bên - gọi nôm na là đánh giao thông, đánh mở cửa ngõ... cũng sẽ là ác liệt lắm chứ!
Cũng cần biết, trong thời điểm này, việc không tập hay oanh kích từ phía KQ Mỹ cũng rất khó khăn vì một cái "điều luật Coopper..." gì đó từ hạ viện Mỹ.
Dường như phải đến thời điểm cả tuần sau ngày hy sinh của Ls mình ở đây thì việc rải bom từ B.52 mới được tiến hành, và đồng nghĩa với việc "chỉ một lõm" hai bên bờ rạch Hồng Ngự, phần bên đất Viêt mới bị "cày xới"... ở đó thì... lấy đâu ra dân để mà chỉ điểm (?) vì hầu hết dân chúng ở phía bên trong đê bao ngạn kể trên!
Nên "các Bác nhà mình" cũng chưa chắc đã biết là ta đang ở đất Hồng Ngự hay đất Preyveng... để mà ghi... sổ quân lực cho đúng
(SGG nêu điều này, để giải thích "từ xa" luôn cho phần ghi của danh sách phía... E207)
Điều này nữa, cái đê bao trên (mà nay có đoạn QL30) thì lại có tên chữ là "Bình thành" - phía đông bắc, thì đất yếu hơn, phải làm "2 lớp" nên có tên... Tân Thành - đoạn đê bao chính cần bảo vệ ở khúc này thì lại có tên "Tân hộ" - thì cũng chính là chỗ xã Tân Hộ Cơ bị "vỡ đê" mới tuần trước đây.
"Tân Hộ Cơ" là "hộ" cả cơ dinh điền - ở đó lại có "đồn Đôn Phước" (có trong mảnh bản đồ "mẽo cũ" của Bác tuaans) - nay là địa danh Đôn Phục...
hức... cái chỗ này, cũng được bà con gọi là... Gò Đồn và có cả... Ba Gò (mà cái gần Gò chùa, nay là đồn BP 909 của ta)
Xem ra... "Gò Đồn, Vân Hội cơ" trong dsE207 liệu có là "Gò Đồn, Tân Hộ cơ" không nhỉ?
Riêng Gò đồn, Preyveng - mà chúng ta đang tìm - thì "bên kia biên giới chỗ ấp Bình lý xưa" nay là "cứ nhắm theo kênh Thống nhất đoạn giáp hai xã Bình phú và Bình Thành mà kéo về phía bên kia" - "các ông K91 không lạ gì đâu mà"!
(bài viết này viết nhanh vì vội, nên có lẽ chút nữa SGG sửa chỉnh lại sau... huhu, dạo này bận quá chừng)