Hà giang Ký ức của chúng tôi và đồng đội. Phần 17.

[nguyenquuangtri]

30 năm trước những ngày tháng 6 này đơn vị em đang diển tập tấn công các cao điểm có bắn đạn thật đủ các loại vủ khí. Những người lính như tụi em cứ nghỉ đó là việc bình thường vì là quân đội mà, vậy mà ai ngờ cuối tháng sáu đơn vị bổ sung quân số cấp phát trang thiết bị đầy đủ như chuẩn bị đi đâu đó.
  Củng có lẻ do không quán triệt nhiệm vụ rỏ ràng đến từng chiến sỷ không làm công tác tư tưỡng về trận đánh nên lính tráng không xác định được mục đích và nhiệm vụ được giao. Chỉ khi lên xe mới biết mình lên biên giới và không nghỉ rằng nơi đó đang xảy ra chiến tranh ác liệt, bởi vậy từ chổ đang sống yên bình lên vùng chiến sự ác liệt làm người lính bất ngờ rất nhiều nên tư tưởng không ổn định không xác định được mục đích và nhiệm vụ cụ thể là gì. Vậy nên lúc tham chiến không phát huy được kỷ năng củng như nắm rỏ mục tiêu tấn công là gì chỉ biết lên và tiến lên phía trước.

[Vixuyen-hg]

  Củng có lẻ do không quán triệt nhiệm vụ rỏ ràng đến từng chiến sỷ không làm công tác tư tưỡng về trận đánh nên lính tráng không xác định được mục đích và nhiệm vụ được giao. Chỉ khi lên xe mới biết mình lên biên giới và không nghỉ rằng nơi đó đang xảy ra chiến tranh ác liệt, bởi vậy từ chổ đang sống yên bình lên vùng chiến sự ác liệt làm người lính bất ngờ rất nhiều nên tư tưởng không ổn định không xác định được mục đích và nhiệm vụ cụ thể là gì. Vậy nên lúc tham chiến không phát huy được kỷ năng củng như nắm rỏ mục tiêu tấn công là gì chỉ biết lên và tiến lên phía trước.

Chúng tôi làm đường gần 1 tháng trời ở gần mà thậm Chí có người chưa biết hết các cao điểm địch chiếm đóng
Khi vào trận đánh trời mưa tầm tã mây mù bao phủ chẳng biết hướng nào lên chỉ biểt bước chân người này nối tiếp người kia theo hàng một phía trước có trinh sát dẫn đường rôi nói chúng tôi lên chỉ việc củng cố giữ vững trận địa đánh địch đã có đặc công đặc nhiệm bắt giữ tù binh nên Anh em khấm khởi lắm chứ không biết đánh địch phản công nó lại gay go ác liệt như vậy gấp trăm lần nằm dưới hoả lực địch bắn dữ dội không ngóc đầu lên nằm ôm tròn trong hố pháo ,chiến hàomới thấy khủng kiếp thế nào người run cầm cập nâng lên đặt xuống nói chung là sợ hãy đái ra quần khủng khiếp thật khác gì lấy đại bác bắn chim xẻ nó giã toàn cối 100 dkz 12ly7...vv
Giờ ngồi nhớ lại như mới sảy ra hôm qua cho dù 30 năm rồi không thể quên không quên được cái ngày 12/7 nó theo tôi cả giấc mơ nhiều đêm đang yên giấc chợt nghe tiếng thét tiểng hô xung phong mà lộn từ trên giường xuống sàn nhà tỉnh giấc mồ hôi đầm đìa cùng lẫn nước mắt không lẽ trong giấc mơ mình đã khóc trong chiến trận mình đâu có khóc đâu lòng căm thù trút lên nòng súng tiếng thét hờn căm trả thù cho đồng đội đã hy sinh thân mình bảo vệ biên cương của tổ quốc 30 năm rồi như mới hôm qua .......

[Vixuyen-hg]

Tiếp....
Những ngày cuối tháng 6 /84 đ/v bàn giao làm đường lại cho đ/v công binh rút xuống tạm đ/v bạn phong Quang
Nhớ lúc ngày mới lên làm đường từ chân Cóc nghè lên tới 812 vất vả đổ bao mồ hôi công sức của Bộ đội thậm Chí cả máu dành cho lũ vắt chao ơi sao mà nhiều thế nó bò Nhung nhúc bám vào chân tay thậm Chí cả trong người hút máu lo say rồi lăn kềnh ra rơi xuống đất nhìn thấy sợ quá rồi còn lũ muỗi nữa thi nhau hút máu còn lũ ruồi vàng nữa eo ơi sao mà khiếp thế đâu đâu cũng gặp chúng kèm theo lũ giặc Tq bắn pháo Liên tục không lúc nào ngơi chúng bắn như thể đạn để lâu sợ hoen rỉ bắn nhanh không xài được ấy làm  cho mảnh đất nhỏ bé giông như cái túi đựng đạn pháo của TQ đất đá cày lên lỗ chỗ hố pháo chồng lên nhau mùi đất xen lẫn mùi hăng hắc của cây rừng mùi thuốc pháo két lẹt thum thủm thối cây cối đổ ngổ ngang đen xám xịt
Những ngày làm đường ăn uống thiếu thốn thịt hộp nấu củ chuối 3 hộp thịt lợn hộp nhỏ xíu nấu cho cả đ/v gần 100Bộ đội ăn thỉnh thoảng mới được ăn cải thiện thêm đấy cò thì chỉ cá mắn khô ăn hàng ngày có được một ít thịt hộp trên phát cho thì hôm mới lên Bộ phận h
ậu cần của tiểu đoàn hôm hàNH quân được Trung đoàn bố Chí cho 1 xe chở lên cùNG mấy Anh em trong D Bộ có cả Tuấn vâu Liên lạc dính ốm  lên làng Pinh không dẽ mà Thanh thủy thẳng tiến trời trong xanh gió thổi từ sông lô đến ngã 3 Thanh Thuỷ giặc phát hiện bắn như vã đạn vào xe ( lái xe vì không biết đường mới lại mới lên lần đầu )bỏ xe chạy té tua xuống chân cầu cheo bữa đó nói bắn cả buổi mãi mới trúng xe làm cho thit hộp bắn tứ tung vưng vãi khắp ngã 3 tối hôm đó Anh em chốt quanh đó được một phen thu chiến lợi phẩm  cải thiện thit hộp ăn xả láng báo hại chúng tôi ở cóc nghè chẳng có mà ăn
Nge nói sau đó khi bỏ của chạy lấy người cũng may không ai bị sao chạy malatong về làng Pinh
 Riêng Tuấn vâu chắc bữa đó khỏi ốm lun chạy thế mà  pháo bắn hết ốm hi hi ...
Đó cũng là lần đầu tiên tiểu đoàn 3 đính pháo chúng tôi cả tháng trời làm đường ăn hang ở lỗ Ngủ hầm pháo bắn nhiều mà chẳng trúng rừng núi che trở cho chúng tôi an toàn cho tới khi bàn giao lại cho đ/v bạn
Con đường cũng hoàn thành cũng phải chinh sửa nhiều có đoạn làm xong trời mưa sụt lở tả luy lại phải san lấp
Làm đi làm lại có đoạn phải chặt cây lát đường cho xe qua nhiều chỗ mở rộng 8-10 m đường vì sụt lở 
Là lính chiến đấu mà làm con đường chiến lược kéo pháo lên đỉnh cóc nghè 812 bắn thẳng vào quân tq Xâm lược
Cũ là kỷ niệm của những người lính 356 để lại cung đường mang tên 356 mồ hôi nước mắt & máu  trước khi bước vào trận đánh ngày 12/7 /84  rồi các Anh đã ngã xuống nằm lại mãi mãi với cánh rừng Vį Xuyên núi rừng lại ôm trọn các Anh ........trong lòng đất mẹ nơi biên cương của Tồ quốc

[laoshan1234]

  Chào bác Vixuyen hg,vào lúc này đọc bài viết của bác tôi cảm thấy 30 năm mà mới như ngày nào.Con đường lên đỉnh Cóc nghè ngày ấy lần đầu tiên được mở để xe có thể lên được dông 812 và cho đến bây giờ nó vẫn tồn tại.Biết đâu,tới đây con cháu chúng ta lại dùng đến con đường này lần nữa !

 

  Một đoạn đường lên đỉnh Cóc nghè-Con đường do bộ đội sư đoàn 356 mở tháng 6/1984

[tranphu341]

            Chào các bác Hà Giang!

            Tranphu341 tôi rất chia sẻ với những gì các bạn đã được nếm trải từ những năm tháng chiến đấu bảo vệ Biên cương của Tổ Quốc. Chiến tranh thật sự ác liệt. Chúng ta thắng cũng nhiều nhưng cũng không phải có nhiều trận không giám nói là :"Thua". Như những trận các bạn đã kể. Thậy đau lòng vì những trận chúng ta bị "Đau" lại là do sự chủ quan, sự kém cỏi của chỉ huy. Đôi khi còn thêm cả sự đãi ngộ trực tiếp với người lính, hoặc gia đình những người lính ở hậu phương.

           Tranphu341 cũng đã nhiều lần nằm trong mưa bom mưa 20ly từ máy bay bắn xuống suốt 5 giờ đồng hồ, dịp tháng 4/75. Rồi những trận pháo bầy. 4 khẩu pháo mà chúng bắn một lúc thì eo ơi ghê lắm. Qua các bạn kể thì mặt trận phía Bắc, nhất là vùng Hà Giang thì số lượng đầu pháo, số lượng đạn của bọn chúng nã vào ta còn nhiều hơn thế. Lại còn cả cái món tên lửa mười mấy nòng nữa chứ. Tiếng kêu, tiếng rít xé gió của nó nghe có lễ không có gì rợn bằng. Có lẽ ma kêu quỷ thét cũng không ghê sợ như vậy. Song chúng ta vẫn hiên ngang và vượt qua. Chúng ta vẫn là người chiến thắng.

          Chúc các bác luôn vui khỏe và tiếp tục kể về những ngày Hà Giang một thời hào hùng! 

[nguyenquuangtri]

Chào các bác, hôm nay là ngày 28 tháng 6 ngày mà cách đây 30 năm đơn vị em lên xe hành quân lên Hà giang. Giờ nhớ lại mà cảm giác vẩn thấy hồi hộp lo lắng như ngày xưa vậy, biết là nhiệm vụ của một người lính nhưng không ai biết được điều gì đang chờ đón mình ở phía trước. Và rồi những cái gì nó đến thì cứ đến , gian khổ vất vã và chiến đấu ác liệt thương vong là như là một điều hiển nhiên , chỉ có điều sự may mắn  và rủi ro do số phận đã định đoạt.
    Vậy mà đã 30 năm rồi , thời gian trôi qua cũng thật nhanh nhưng những kỷ niệm như còn mới hôm qua đây thôi, hình ảnh những người lính trẽ ba lô sau lưng súng khoác trên vai vẩn in đậm trong trí nhớ không bao giờ quên.
   

[Vixuyen-hg]

Chào các bác cảm ơn laoshan1234 em viết bác up hình nhé
 chào Bác tranphu341 bác ơi đàn ong bắp cày đó bác ạ
Nó bay vo ve theo đàn 12 con một đàn ,đàn này tiếp đàn kia
Nghe khiếp lắm gần tiếp đất nó tỏa ra khắp nơi tìm thịt đấy ạ
Anh nào nằm trúng giữa đàn có trời cứu sức công phá khủng khiếp không
Biết bao nhiêu cây số vuông nữa chống với đàn ong này chỉ có hào sâu khe đá
Hang hốc đá chứ nhìn nó nổ hố pháo nông chèn sức công phá lớn nó dọn như dọn cỏ ý
Sạch trơn lun (H12 đấy bác )
Nhớ hôm chiều tối chuẩn bị xuống làng Pinh lấy lương thực phẩm đang đị xuống thì bỗng
Nghe tiếng đàn ong vo ve bay qua đầu vo ve ngẩn lên chẳng thấy gì mà tiếng kêu nghe đâu đây
Rất gần rầt gân rồi tiếng nổ vang dội phía dưới ánh chớp màu cam  sợ quá vội nằm xuống Tim đập
Loạn xạ nhưng tiếng nổ phía dưới hôm đó nó phải 2-4dàn chứ chẳng ít Rồi chúng tôi cũng xuống đến
Nơi chúng vừa bắn gần trạm điện 304 nơi đây là bãi hứng  h12 của tq nó bắn thường xuyên Đi qua đó sợ
Quá mùi thuốc súng mùi đất đá mùi cỏ cây hăng hắc sức nóng còn quanh quẩn nơi đây  sờ vào đuôi đầu đạn còn sót lại vẫn nóng hôi hổi mảng sắc lẹm không khéo đứa tay qua đó làm gì có hầm hào chúng tôi đi theo nối mòn xuống nghĩ lại giờ thấy kinh lúc ấy thấy ngưng bắn là lướt nhanh chạy qua bãi h12 xuống nhận xong lương thực phẩm giờ thồ Lên dốc giờ vai mang nặng có mà chạy vừa đi vừa bò nhé hãi nhất là lại qua chỗ ấy người nọ người kia gắng sức vượt qua cho mau nói dại miệng giờ nó cho một dàn đi hết không còn sót một mống nào
Thôi kệ đường đi minh cứ đi an ủi nhau đạn tránh mình chứ mình đâu tránh được chúng hồi hộp lo sợ nhưng rồi cuối cùng cūng qua về đến đơn vị mấy bữa sau nhớ lại cũng hốt tuy chưa bị bắn vào đội hinh còn cách xa nhưng
Vẫn thấy sờ sợ ấy ở trên này lính chúng tôi sợ nhất là .. ...gì là pháo mồ côi

[thai60]

                              Chào các bác và anh em.

      Thời gian vừa rồi ,chắc là các bác CCB bị phân tâm vì nhiều sự kiện quá,nên HG vắng vẻ đìu hiu,. Nhiều lúc,Thai60 cũng muốn viết gì đó để giữ lửa,nhưng viết xong rồi cũng lại bỏ ,vì ngại.Và chán.
      Hôm nay thấy một số  bác đã lại trở về,HG lại có tiếng lính,vui quá,60 em xin chia sẻ cảm xúc cùng các bác. Nhân câu chuyện hấp dẫn của bác Vixuyen bức ảnh rất gợi của bác Laoshan,lời tâm tình của bác Nguyenquangtri,và đặc biệt là lời động viên chia sẻ của bác Tranphu,60 em xin trích lại một đoạn trong 1 bài viết trước đây,hình như ở HG phần 11 hoặc 12 gì đó (Vì bài viết ấy cũng ra đời do cảm xúc từ câu hỏi của bác Tranphu hôm đó,và cũng gần với câu chuyện của bác Vixuyen hôm nay):

........      Được sự quan tâm của bác tranphu,dù chẳng biết có phải bác đang 'thử " hay không,thai60 vẫn xin tiếp tục góp chuyện với các bác bằng  những gì ít ỏi (và chắc gì đã hoàn toàn chính xác )về pháo "phản lực " trên mặt trận Vị xuyên ngày đó...
      Để nói về sức công phá của hỏa tiễn H12 (chắc là của cả ta và Trung quốc đều giống nhau ),em xin kể hầu các bác một câu chuyện nhỏ.
      Hồi đầu tháng 5/1984,khu vực sườn đồi trước khu Nà cáy,cả 2 bên đường quốc lộ phía bờ sông và phía hắt lên đồi,còn um tùm lau lách,cỏ tranh xen lẫn cây cối râm rạp.Đường oto rẽ nhánh lên còn như chui dưới đám cành cây che phủ đến tận bãi đá để xác tử sĩ,cách cửa hang vài chục mét.
      Ở đoạn đường quốc lộ số 2, cách chỗ rẽ khoảng 200m,có một cái cầu nhỏ,lòng cầu tương đối cao,phải tới hơn một met.Những ngày ấy,vào lúc ban ngày rảnh,không phải đi đâu,thai60 có mấy lần ra đó ...chơi.Em nói thật đấy.Dưới gầm cầu đó có 1 cái phản kê trên mấy tảng đá hộc.Trên cái phản đó thường xuyên là lù lù ,lờ đờ một bác lính già chậm chạp.Đấy chính là bác Sóng quê Hà đông,cùng nhập ngũ với em,nguyên kỹ sư nông nghiệp,lúc đó đang làm trợ lý quân lực của D 9/e 14.Ban CH tiểu đoàn bố trí bác ấy nằm đó để khi có thương vong từ Thanh thủy đưa ra thì lập danh sách ,tử sĩ thì cho chuyển lên xe ngay từ ngoài đường cái,chứ không đưa vào Nà cáy.
     Có một hôm,vào lúc đầu giờ chiều,trời đang nắng to,em với bác ấy đang nằm khểnh trong lòng cống gầm cầu thì nghe rất nhiều tiếng đề pa,rồi sau đó là tiếng rú rít như có một đàn ong khổng lồ bay đến,rồi tiếng nổ ầm ầm toang toác đanh tai vang lên khắp nơi.
     Hết đợt này sang đợt khác ,mỗi đợt là một chùm  mấy chục tiếng nổ trùng vào nhau...Trận H12 ấy kéo dài khoảng 20 phút.Tai chúng em ù đặc,mũi nghẹt lại vì mùi khói thuốc đạn.Có những quả nổ ngay của cống,nhưng mảnh không văng vào trong,chỉ có sức ép thì quăng quật chúng em như quả bóng từ đầu nọ sang đầu kia.
     Khi hết trận pháo ,không gian lại yên tĩnh như chưa hề có gì,nhưng không khí thì sặc sụa mùi thuốc đạn,mùi rễ cây,lá cây bị vò nát,không khí  nóng hầm hập như bị nung nóng.
     Lúc em chui ra khỏi cống,leo lên mặt đất thì ...ngạc nhiên chưa...Cả một khu vực rộng lớn trước đó mấy chục phút còn um tùm,rậm rạp như thế,vậy mà giờ thì trống hoác,đất đá sới nhào đỏ loét ,nâu thẫm ,trắng phếch...còn cây cối,cỏ dại thì chẳng thấy dấu vết đâu nữa ...Nghĩa là cây to thì bị phạt ngã ,cỏ dưới đất thì  bị móc lên,tất cả bị thổi bay đi gần hết ,số cành còn lại thì héo rũ như vừa bị đốt cháy...
     Thế là chỉ có một trận pháo,cả một khu đất lồi lõm,gập ghềnh  mộ̃t chiều đến hơn 500 m,một chiều khoảng hơn 300m...đã được "dọn "sạch sẽ...như thể người ta đã chặt cây,đánh gốc,rẫy  cỏ,cuốc sới làm tơi cả đám đất ấy để chuẩn bị gieo hạt trồng rau vậy...
     Cũng may là trận đó chẳng có ai ở đó để mà thương vong,chỉ có 2 thằng dở hơi bọn em bị hành cho một trận suýt thành ngớ ngẩn.
     Lúc ấy bọn em còn rất ngạc nhiên,nhưng sau này dính nhiều rồi mới biết sở dĩ cây cỏ bị chặt đứt phạt sạch,quăng đi,đất đá bị xới nhào... như thế là do mảnh đạn như con dao phát và hơi nổ thì cũng như cơn bão cuốn sạch,vặt sạch các thứ..Còn cành cây,lá cây bị cháy sạch,héo úa như thế là do nhiệt nổ tỏa ra.
     Kinh nhất là toàn bộ mặt đất,trừ những chỗ có vật che,đều bị chúng thăm hỏi hết.
     Giả sử nếu trên mặt đất lúc ấy có lính đang nằm thì em chắc cũng chẳng còn mấy ai qua được.
     Vậy mà...trên những sườn đồi,điểm cao tranh chấp ,ngoài các loại pháo ,cối khác lại còn thêm cả loại H12  này nữa thì mới hiểu vì sao trên chiến trường có nhiều thương vong cho  cả 2 bên thế.
     Thiết nghĩ,với câu chuyện nhỏ của thai60 qua chính những gì mình đã trải qua,các bác nào chưa được "nếm " thử loại H12 này sẽ có thể hình dung về nó,để có thể yêu nó vô cùng khi ta bắn nó đi ...và ghét nó rất vô cùng khi nghe tiếng nó lao đến chỗ mình ,dù là đã ẩn nấp kỹ.

..........

     Mời các bác tiếp tục câu chuyện ký ức của mình để HG sớm trở lại bầu không khí râm ran vui vẻ như ngày nào.Chúc các bác và anh em vui khỏe.

[Vixuyen-hg]

.....tiếp...
Sư đoàn 356 cũng có 4 chiếc xe pháo dàn hỏa tiễn nhưng có tới 16 nòng
được gắn trên thùng xe hiện đại hơn h12 ngồi trong xe bấm nút điều chỉnh
Tầm hướng bắn bấm nút phóng hoả tiễn từng phát lao đi như bầy ong
Hồi ỏ ngã 3 Xuân giao trường y ỏ ngay cạnh đại đội 33 pháo hỏa tiễn cứ chiều
Các Anh ấy lại lái xe ra giữa sân chĩa nòng pháo sang chỗ bọn tôi nhin hãi bỏ mẹ
Eo ơi súng gì nhiều lỗ vậy còn trèo lên lau lau chùi chùi nữa buổi chiều
ở sát ngay cạnh có khoảng 20 cô gái dân sự học y tá cùNG lớp với chúng tôi hay tắm vào
Giờ đó chung quanh che bằng những tấm phên đan bằng lứa mỏng có thể nhin thấy nếu ở gần
thấy các Anh ấy vừa lau vừa nhấp nhổm ngó sang chắc là bổ mắt eo ơi sao mà trắng
Thế  ngồi trên xe ở trên cao nhìn xuống thì rõ rồi bên này Anh em Bộ đội cũng tắm cũng tấm phên che vẫn hở lưng cách bên kia là cái thung lũng nhỏ 20m bên Kia tắm bên này phía trên mấy Anh pháo lau súng lúc ấy không biết pháo giàn là mấy nòng nữa nhộn nhịp vui đùa nhắc lại mới nhớ thằng Vững lùn là thằng khởi sường cái vụ này Anh em thì mặc quần đùi ngắn tắm múc nước giếng lên giội tắm riêng thằng Quí bạn tôi nó tắm cả quần dài chẳng biết sao nữa thằng Vững thấy thế bày trò tập chung mấy anh em lột quần nó thằng giữ tay chân
Lột chuồng  Q kêu ré mặt đỏ xấu hổ  lấy thùng múc nước úp vô chạy ra ngoài làm đổ mấy tấm phên bên kia mấy chị em đang tắm ngó sang .....hi hi được bữa bổ mắt sau này thì thằng bạn tôi đi tắm bình thường như chủng tôi của nói cũng bình thường có gì đâu tại nó mới bị kiểm tra ......pháo
Còn nữa ( không biết thằng bạn tôi vô đọc nó có chửi tôi không )

[Vixuyen-hg]

.......Trường y f356 tiếp...

Lớp quân y ra sức học chăm
90 trái Tim chung mạch máu hồng
Học tập tốt lao động hăng say
gắng sức vươn lên quyết giành điểm cao
Anh em ta chung một mái trường ......

Lớp quân y chúng tôi có 90 người Bộ đội & dân sự
 ( trong đó dân sự gửi vào khoảng gần 30 người đào tạo hộ y tá địa phương nơi f 356 đóng quân )
Sáng học  ở hội trường ngồi phía trên là các bạn nữ sau đến nam dân sự rồi mới tới bộ đội hồi đó kỷ luật nghiêm lắm thành ra chúng tôi không dám sơ múi gì chỉ ngồi ngắm hoa rừng sơn nữ mà thôi còn có cả mấy chị em hậu cần nữa chứ Hoa để ngắm thôi không được ngửi bùn chết được
thầy giáo bác sĩ quân y thầy Kháng & mấy thầy nữa dạy chiều ra sau nhà có quả đồi ôn bài nói ôn thì ít tìm sắn thì nhiều hồi đó đói lắm nhiều lúc ôm bụng đói ngôi học kêu :mẹ ơi con đói tiếng kêu đó lọt xuống tai mấy em sơn nữ xinh đẹp sau gắp các em nói không ngờ Bộ đội mình ăn đói vậy đúng thôi tiêu chuẩn được 6 lạng 4
tuyến 2 còn hao hụt nhà kho nhà bếp rồi sạn đá nữa bữa sáng đươc lưng bát cơm với nước mắm ngồi học bụng réo ọc ọc miệng la mẹ ơi con..₫ chờ đến buổ trưa lâu quá bữa trưa thì cũng chẳng được là bao 2 lưng bát cơm gạo đỏ quạch ăn nhai như bã trầu cố nuốt cho xong thức ăn chẳng có gì tý rau muỗng luộc bát canh toàn quốc nước rau muống luộc trắng ởn trong veo , hôm nào được bữa rau muống nấu còn có chút váng mỡ bơ nổi trên có chút bột ngọt húp cũng tàm tạm chấm nước mắm đại dương ( nước mắn bằng mắn tôm cục cho vào xoong cho tý mỡ bơ hôi rình đảo lên đảo xuống cho nước vào nấu thành nước chấm đại Dương thậm Chí có bữa nhà bếp hết mắm lấy cơm cháy nướng than cho cháy đen đen cho vào nấu lấy màu làm nước mắn thả cục bơ mới ít bột ngọt  thêm tý củ xả vào chấm ngon ra phết có bữa ăn xong tôi mon men xuống chỗ mấy chị em nhà bếp định xin Tý cơm cháy thầy tôi xuống một chị hỏi đồng Chí cần gì ấm a ấm úng ..tôi nhanh miệng nói chị cho em xin bát nước nước trên nhà ăn ấy  vâng có Tý cháy nào cho tôi xin miếng ăn rồi vẫn thấy đoi đói một chị cười rồi cũng dúi cho tôi miếng cháy tôi nói với mấy chi ấy có nấu canh thì tiện thể cho nhiều nhiều nước vào Anh em chúng tôi húp cho đỡ đói dù gì bát canh toàn quốc nhưng có Tý mỡ bột canh dễ uống hơn là uống nước sôi để nguội tanh mùi đá vôi .Bộ đội đói lắm mấy chị hậu cần sau này tôi thấy nước canh đầy đầy hơn
Chiều tranh thủ ôn bài vừa ôn vừa kiếm củ mỳ mang theo con dao dựa đào sắn hôm nào kiếm được nhiều nổi lửa ngay tại chỗ nướng mùi thơm tỏa khắp quả đồi mấy Anh em củ sắn chia nhau ăn ngon lành ,có bữa kiếm được củ gọt ăn sống chẳng nướng lạ sắn sót( người ta dỡ còn sót ) ăn như khoai lang ấy ngọt ngon
Bữa nào được chén sắn là thấy lưng lưng cái bụng chiều tối chén thêm bữa cơm chiều thế là no dạ
Tối gác đêm không óc ách cái bụng nhất là bị phân công gác gần sáng cứ nhìn xuống bếp xem các chị hậu cần đã nổi lửa lên chưa bụng đói rồi ...
(Còn nữa)