Bầu trời chiến tranh

[SaoVang]

Trở về, tôi tập họp các chỉ huy đơn vị và các phi công. 

- Đã có một sân bay: Ai thấy có thể hạ cánh trên xa lộ thì theo tôi - Tôi nói. 

Mọi người đều đồng tình. Nhưng tôi cũng nhận thấy vài người còn tỏ ra do dự.

- Với những người lo hạ cánh không thành công thì bên cạnh đó còn có một đường hạ cất cánh bằng đất. Các đồng chí hãy theo chúng tôi

Hơn một trăm máy bay đã hạ cánh xuống con đường bê tông. Còn ba chiếc máy bay mà những phi công không quyết tâm lắm theo chúng tôi, mất tinh thần, đã sa hố ngay sau khi vừa chạm đất. Mấy anh chàng này không thể cất cánh ngay được. 

Những tơ-rắc-tơ kéo vài chiếc tàu lượn của Đức đến để người ta dùng làm vật cản ngăn xa lộ.

Một ngày đầy công việc bận rộn đã kết thúc. Những máy bay đã đỗ ở vị trí, ngụy trang kín trong cánh rừng nhỏ, nơi ăn ở cho phi công và thợ máy đã được bố trí và được sưởi ấm, bữa ăn tối đã chờ chúng tôi. Ngày mai chúng tôi bắt đầu công việc chiến đấu. Để chiến thắng kẻ địch trên không, người phi công còn phải làm bao nhiêu việc cần thiết ở mặt đất.

Sáng sớm, khi máy bay chúng tôi còn ẩn kín dưới những vòm lá cây thông thì một chiếc Mét-xe-smít xuất hiện trên bầu trời sân bay. Rõ ràng đã có chuyện gì xảy ra với nó, vì nó chỉ có một mình ở trên không. Máy bay không lượn một vòng để quan sát sự thể thế nào, mấy chiếc tàu lượn ở đầu đường băng cũng đủ cho nó nhận ra sân bay. Chúng tôi cố giữ yên để cho nó không lo ngại.

Máy bay hạ cánh. Ta tước ngay vũ khi của tên phi công khi hắn vừa nhảy xuồng đất. Không cô người biết tiếng Đức nối chuyện với hắn, vả lại người ta cũng không có thì giờ, chúng tôi giải hắn về cơ quan tham mưu tập đoàn quân. 

- Thế còn chiếc Mét-xe này? - Đồng chí kỹ sư hỏi.

- Kiểm tra máy bay và nạp đầy đầu. Tôi sẽ bay thử chiều nay. Đó là một kiểu khá mới...

Tôi rất muốn bay thử ngay chiếc máy bay này, nhưng ngày hôm ấy, “Hổ xám” còn rất nhiều, rất nhiều việc.

[SaoVang]

4

Khi bố trí được trên xa lộ, tôi đã lý luận như sau: nếu như trên loại “sân bay” này, chúng tôi có hỏng vài máy bay, thì cái lợi di chuyển đến gần mặt trận hơn cũng sẽ bù được cái bất lợi. Kết quả lại còn tốt hơn. Sự thiệt hại chỉ giới hạn ở vài chiếc máy bay, còn việc chi viện của sư đoàn chúng tôi cho những hoạt động tác chiến của bộ đội mặt đất trong những khu vực quanh Gơ-lít-dơ, Li-nhít. Xa-gan đã đạt những giá trị không lường được.

Tất cả các sân bay trong khu vực này, trừ sân bay Bri-ét và của chúng tôi, đều dần dần không sử dụng được. Và bọn Đức cất cánh từ những sân bay bê tông bên kia sông Ô-de đã thường xuyên vấp phải chính những máy bay của chúng tôi.

Khi tôi đến sở chỉ huy của Cô-rô-tê-i-ép với cái tin may mắn đã phát hiện được một sân bay làm chỗ dựa, ông nói:

- Nếu các anh bảo vệ trên không mà không cho chúng đến ném bom thì chúng sẽ không thể vượt qua được

Tôi lại nắm ống nói trong tay. Những trận không chiến náo nhiệt rải đầy bầu trời. 

Một chiếc máy bay hai thân lượn yên lành trên không thành phố Gơ-lít-dơ, hiệu chỉnh đường bắn cho pháo binh của chúng. Tôi đã để ý nó ngay khi nó mới xuất hiện và cũng đồng thời nghe thấy giọng nói của Xu-khốp.

- Tôi bắt đầu công tác. Thông báo tình hình. 

Tôi đã có tình hình để thông báo cho anh.

Xu khốp, có đồng chí hộ vệ theo sau, bay ở độ cao ưu thế hơn chiếc máy bay hai thân. Nếu tôi không thông báo cho anh, anh sẽ mất khá nhiều thời gian bay lượn mà không thấy nó. Nhưng tôi thấy hai chiếc máy bay ta bổ nhào với tốc độ lớn.

Xu-khốp không phải là một tân binh trong những trận đánh các máy bay chỉ điểm. Trong sư đoàn, anh đã được coi là một chuyên viên đánh những máy bay hai thân. Và, lần này nữa, phi công liệu có hổ danh không... Đúng, và đây là sự kết thúc: chỉ một lần tiến công từ phía dưới, kẻ địch đã bốc lửa, đâm xuống đất! 

Bốn chiếc máy bay tiêm kích Đức xuất hiện trên bầu trời, hộ tống cho một chiếc hai thân khác. Biên đội trưởng nhận được thông báo của tôi khi anh đang nhanh chóng lấy độ cao.

- Rõ, tôi đã thấy bọn Phốc-cơ - Xu-khốp trả lời.

Anh sẽ quyết định thế nào? Với những chiến đấu viên cừ khôi như Xu-khốp và Cu-tít-sép, đồng chí hộ vệ của anh, thì chẳng cần phải ra lệnh đánh địch khi các anh đã nhìn thấy chúng. Họ sẽ không để cho những trái bom rơi xuống đầu các chiến sĩ bộ binh ta, và họ chỉ nghĩ đến chiếm được một vị trí thuận lợi trong chiến đấu.

Một vòng gấp. Bổ nhào như chớp. Một đòn tiến công từ dưới lên vào chiếc hai thân. Một tràng đạn rất chuẩn. Chiếc máy bay hai thân bốc cháy! Lúc này bọn Phốc-cơ mới kịp phản ứng. Thoát khỏi công kích, Xu-khốp bắn cháy tên tốp trưởng, còn Cu-tít-sép diệt tên hộ vệ. Hai tên sống sót tháo chạy thục mạng. Hai chiếc máy bay của chúng ta đã hạ bốn chiếc của địch chỉ trong một trận chiến đấu.
Nhưng cao xạ địch gây cho chúng tôi nhiều thiệt hại. Trần mây thấp cớ lợi cho địch, buộc chúng tôi phải bay ở độ cao thấp. An-đrây Tơ-rút mất một máy bay vì trúng đạn cao xạ.

[SaoVang]

Một hôm, Xu-khốp cũng trở về trên một máy bay đầy vết đạn và bị cháy.

Tôi đã nhìn thấy chiếc máy bay này trút từng cuộn lửa xuống chiến trường, phi công giảm tốc độ và dập lửa khi anh lao vào công kích một chiếc Phốc-cơ. Tôi gọi lực lượng tăng cường của trung đoàn đến cứu viện. Vài phút sau, tôi nghe thấy trong ống nghe tiếng nói vui vẻ và tự tin của Gơ-ra-phin.

- “Hổ xám”. Gơ-ráp đây. Tôi cất cánh. 

Sự xuất hiện trên không của người phi công dũng sĩ cùng với cả biên đội của anh bao giờ cũng làm tăng thêm lòng phấn chấn của các bạn chiến đấu trong trận đánh và nhanh chóng thay đổi tình thế hiểm nghèo thành có lợi cho chúng tôi! Gơ-ra-phin có “vuốt hổ” trong người. Mọi người quý anh và sẵn sàng bay nhiệm vụ với anh.

Và lần này nữa, cây “át píc” có đồng chí hộ vệ giúp sức, đã đánh tan tác bọn Phốc-cơ đang vây Xu-khốp. Nhưng vào lúc mà biên đội đã rời khỏi khu vực làm nhiệm vụ bảo vệ, máy bay của Gơ-ra-phin bị trúng một viên đạn cao xạ. Chiếc máy bay tiêm kích rơi xuống gần tuyến mặt trận. Chúng tôi lại mất thêm một người bạn vào lúc sắp sửa kết thúc cuộc chiến tranh dữ dội.

Chẳng bao lâu, khi tôi đến gần Gơ-lít-dơ, thì được tin về cái chết của tướng Pôn-bin, người phi công ném bom bổ nhào mà kẻ địch khiếp sợ. Trong khi dẫn đầu một biên đội tiến công những khu nhà kiên cố của tuyến phòng thủ Bre-xlau đang bị bao vây, một viên đạn cao xạ đã trúng máy bay đồng chí, máy bay mất dần độ cao.

Bị thương, Pôn-bin đã cố kéo dài thời gian để bay về hạ cánh bên kia sông Ô-đe, nhưng sức anh đã kiệt. Chiếc máy bay đã rơi xuồng sông. Sau này tôi mới biết rõ chi tiết. Nhưng lúc ấy ở mặt trận, chỉ riêng việc biết tin Pôn-bin đã hy sinh cũng làm tôi choáng váng.
Đó là một trong những vị tướng mặc dù cấp bậc cao và chức vụ lớn, vẫn làm chủ được nghệ thuật lái và sự say mê sôi nổi với nghề nghiệp. Anh bay, hoàn thiện chiến thuật, và lấy chính mình làm gương để gợi cho những phi công khác lòng ham muốn hoàn thành những nhiệm vụ cao cả. Trong những cuộc họp, bao giờ tôi cũng chăm chú lắng nghe ý kiến của anh và nghiêm túc học tập người phi công mẫu mực này. 

Khi tôi đi trên con đường ở hướng đối diện với Bre-xlau, trong cái ngày tang tóc ấy, tôi nhìn thấy từng đám khói lớn bốc lên trên cái lò thiêu người ảm đạm và ghê tởm của địch vừa ngốn mất con người kỳ diệu này. Chắc chắn rằng: để trả thù cho người chỉ huy của họ, những máy bay ném bom ngày hôm nay sẽ giội xuống thành phố hàng nghìn tấn bom. Quân thù hãy nhớ lấy cái ngày này... 

Những trận chiến đấu ở Gơ-lít-dơ ngây càng ác liệt. Quân địch muốn lấy lại bằng bất kỳ giá nào một nửa thành phố mà chúng tôi chiếm lĩnh, vậy mà chúng vẫn bị đẩy lùi chút ít. Những cuộc tiến công của bọn phi công địch đôi lúc để lại một ấn tượng về sự điên rồ mù quáng và tuyệt vọng...

Một hôm, khi một trong những biên đội của chúng tôi tiến hành bảo vệ bộ đội mặt đất trong khu vực Bun-dơ-xlau, họ tiến công vào một đội hình bốn chiếc Phốc-cơ Un-phơ. Ngay lần công kích đầu tiên, chúng tôi đã buộc kẻ địch tháo chạy. Nhưng sau đó, người ta thấy tên tốp trưởng của chúng bất thình lình ngoặt gấp quay lại phía tiền duyên và tìm cách tiếp cận với dáng điệu thách thức. Trung úy Cli-mốp cũng ngoặt lại nghênh chiến.

[SaoVang]

Một cuộc tiến công chính diện, không những tôi đã nhìn thấy mà chính tôi cũng đã áp dụng, thường kết thúc với một kiểu như nhau: các máy bay sau khi xả đạn liền tách ra mỗi chiếc một phía, có lúc ở vào những cự ly nguy hiểm nhất. Vì trong cuộc đọ sức này, mỗi bên vừa tìm cách hạ đối phương, vừa làm sao bảo vệ được mình. Rồi thời điểm đến, không thể nào khác được, khi bên này hoặc bên kia không tìm được cơ hội tranh thủ lúc đối phương rút khỏi công kích để mà tiến công. Cuộc tiếp cận sẽ kết thúc... 

Nhưng lần này, lần đầu tiên tôi thấy hai chiếc máy bay lao với tốc độ lớn vào một cuộc tiến công chính diện đâm vào nhau. Chiếc của ta gãy một bên cánh, còn tên Đức mất đuôi, cả hai đều bắt đầu nghiêng ngả. Tất cả mọi người ở mặt đất quan sát trận đánh đều sửng sốt. Mọi người chờ phi công nhảy dù. Nhưng không. Hai chiếc máy bay đâm xuống, hai chiếc máy bay tiêm kích vỡ tung thành nhiều mảnh rải rác trên một ki-lô-mét vuông . Ở trên đất Đức đã ngập máu của những trận chiến đấu vừa mới xảy ra.

Tôi phóng ô tô đến, những mảnh máy bay còn bốc khói. Hai chiếc máy bay nằm trên khu vực quanh Bun-dơ-lau ở hai bên bờ một con suối. Phi công ta chắc đã bất tỉnh lúc va đập vào chiếc Mét-xe, còn tên Đức đã bị cánh quạt vằm nát. 

Huân chương “chữ thập sắt” của con chủ bài phát xít nhuốm đầy máu. Người ta đào cho hắn một cái huyệt tại chỗ, ngay nơi máy bay rơi. Chúng tôi đưa thi hài phi công ta về nước để an táng.

Mùa xuân đến gần. Ngày hôm ấy, bầu trời xanh thẳm rực rỡ. Chúng tôi chuẩn bị chôn cất hai người trai trẻ vừa tìm cách tiêu diệt lẫn nhau trong tuổi thanh xuân tràn đầy sức sống. Phải nhanh chóng, hết sức nhanh chóng kết thúc cuộc chiến tranh này!

5

Bộ đội ta sau khi nhường cho bọn Đức một nửa phần thành phố Gơ-lít-dơ, đã trụ lại vững chắc trên các tuyến và một đợt yên tĩnh diễn ra.. “Hổ xám” có điều kiện im lặng một thời gian. Tôi trở về cơ quan tham mưu. 

Trong khi tôi vắng mặt, sân bay đã căn bản được cải thiện. Một dải viền bằng gạch xây giữa những đường băng bê tông của xa lộ đã làm cho nó dễ dàng sả dụng. Những khẩu đội cao xạ cỡ nhỏ đã được bố trí xung quanh, trong các chiến hào. Nhưng vấn đề chặn đường vẫn không giải quyết được để bắt buộc dòng xe cộ phải đi đường vòng. Những xe tải, những đoàn xe vẫn không cam chịu: họ dừng lại trước các tàu lượn và vòng qua bên cạnh trên đất bùn. Nhưng khi những chiếc xe tăng đi ra mặt trận thì làm sao được!.

Có lần, một trong những chàng lái xe tăng mà không gì ngăn lại được, đã đè nát dưới xích xe tất cả những vật ngăn cản đường, nghiền nát mấy chiếc tàu lượn và ầm ầm lao trên xa lộ đúng vào lúc một chiếc máy bay đang hạ cánh. Máy bay phải lánh sang bên cạnh để không đâm vào xe tăng, đã bị gãy cánh quạt, nhưng may sao không bị lật. 

Sân bay trên xa lộ đã giúp chúng tôi trong một thời kỳ khó khăn, nhưng cũng gây cho chúng tôi nhiều điều phiền toái. Sự hoạt động tích cực cửa máy bay tiêm kích ta trong cuộc chiến đấu ở Gơ-lít-dơ đã buộc bộ tư lệnh Đức phải tập trung sức lực để tìm kiếm các căn cứ bí mật của chúng tôi ngay gần mặt trận.

[SaoVang]

Trong một ngày tháng Hai, một tên gián điệp Đức nhảy dù xuống đã bị bắt ngay gần sân bay. Trong cuộc hỏi cung, hắn nhanh chóng cung khai: hắn được phái đi tìm hiểu xem chúng tôi ở đâu.

Rồi những chuyến bay trinh sát trên không bắt đầu thỉnh thoảng xuất hiện trên sân bay. Chắc chắn chúng quan tâm đến sự di chuyển của các lực lượng trên con đường và nghi ngờ thể nào cũng có cả cái sân bay bí mật của chúng tôi.

Trong một ngày huấn luyện căng thẳng: cho cất cánh biên đội những phi công mới với những phi công lão luyện, chúng tôi giải quyết cơ bản kỹ thuật bắn chuẩn xác và kỹ thuật ném bom. Các máy bay chúng tôi không ngừng bay ầm ầm trên bầu trời, trong khi đó các pháo thủ cao xạ uể oải nghỉ ngơi: trong những căn hầm dưới mặt đất. Làm sao có thể nghe được tiếng máy bay địch đến gần trong khi máy bay ta quay cuồng trên những khẩu pháo. Tiếng động cơ của máy bay địch lẫn lộn với tiếng ầm ì quen thuộc của ta... Báo động bị chậm. Các khẩu đội của ta chỉ còn kịp bắn vài phát đạn, một chiếc máy bay hai động cơ Mét-xe mít đã cao chạy xa bay

Các chiến sĩ cao xạ nhận được lời phê bình nghiêm khắc của cả tôi cũng như của các cấp chỉ huy của họ, nhưng cũng chẳng giải quyết được gì. Có thể đâu đó trong những cơ quan tham mưu của bộ chỉ huy Đức, sân bay chúng tôi đã được quy định như một mục tiêu phải tiến công.

Một chứng minh rất cần thiết nữa: hôm sau, máy bay trinh sát địch lại xuất hiện trên địa điểm hôm trước. Nhưng lần này pháo cao xa đã phát huy tác dụng và chiếc máy bay địch không trở.về được căn cứ. Nhưng các báo cáo của chúng đã tỏ ra hiệu nghiệm đối với chúng tôi 

Xu-khốp đang ở trên không, dẫn đầu một biên đội bốn chiếc. Các máy bay sau khi lượn ở cự ly khá xa sân bay, đã bay về gần trường bắn. Mọi người đã dán mắt tập trung vào những máy bay, tiếng ầm ầm của động cơ đã lôi kéo sự chú ý của chúng tôi, nên sự xuất hiện của những chiếc Phốc-cơ Un-phơ làm mọi người bị bất ngờ.

Chúng ném xuồng chúng tôi những trái bom “quay tròn”, nói cho đúng là những thùng đựng đầy những trái bom nhỏ, Vài người còn kịp vào hầm trú ẩn. Những người bị báo động bất ngờ đang ở trên sân đều nằm xuống. Một mình Tsơ-vét-cốp chạy đến căn hầm ở gần đó. Một tràng nổ ngay trên lưng, làm anh ngã xuống. Một miếng kim loại nhỏ đã cắt đứt cuộc đời của một phi công chúng tôi trên đất Đức. 
Xu-khốp cần có thời gian vài phút để lấy độ cao và anh đã nhanh chóng hạ được một chiếc Phốc-cơ. Chiếc máy bay địch rơi ngay tại trận địa, cạnh sân bay cùng với tên phi công,

Từ ngày hôm ấy, các máy bay tiêm kích ta lần lượt thay phiên nhau cất cánh trực ban trên không khu vực sân bay chúng tôi, không chỉ để bảo vệ đường hạ cất cánh mà còn vì những cuộc tập kích thường xuyên của những máy bay cường kích địch; chúng thường mất những chiếc Phốc-cơ trong cái trò chơi nguy hiểm này.

Có những sự trùng hợp lạ lùng. Người ta đã thông báo cho chúng tôi là ngày hôm nay có cuộc hành quân của quân đội Ba Lan qua xa lộ, những lực lượng mới sẽ đến chiếm lĩnh các vị trí chiến đấu. Tôi ra lệnh dỡ các thanh chắn đường và mở đường cho những xe tải chở đầy chiến sĩ bộ binh, những xe kéo pháo và những xe tăng để tránh cho các bạn những phiền phức phải đi đường vòng.

[SaoVang]

Cùng ngày hôm đó, chúng tôi cũng có ở sân bay một đoàn đông đảo những nhà quay phim đền để ghi lại cuộc sống hàng ngày của cái sân bay hơi đặc biệt này của chúng tôi.

Khi quân đội Ba Lan tiến vào sân bay, những ống kính bắt đầu hoạt động, và mọi người, như quên tất cả chỉ chăm chú nhìn vào đoàn quân dài vô tận, những người lính có mang hình chim ưng trên những chiếc mũ lông. Sự hợp tác anh em này sưởi ấm lòng chúng tôi.

Nhưng bất thần những máy bay Phốc-cơ Un-phơ xuất hiện trên không Và chúng đây, ở ngay trên đầu chúng tôi. Những nhà quay phim chứng kiến cuộc chiến tranh thực sự, lần này lại không dám chộp lấy thời cơ, mà chạy đi ẩn náu trong những hào giao thông.

Đoàn quân dừng lại. Những máy bay tiêm kích trực ban của chúng tôi, nhanh chóng cất cánh làm nhiệm vụ. Trong khi chúng tôi lấy độ cao thì bọn Phốc-cơ đã có thời gian tiến vào phía đông và bây giờ bay thẳng đến chỗ chúng tôi. Nhưng những máy bay tiêm kích ta chặn đường chúng. Và cuộc chiến đấu diễn ra ở trên không, dưới trần mây... 

Đoàn quân lại tiếp tục cuộc hành trình, nhưng ở trên kia, tiếng động cơ gầm rú và tiếng nổ của những tràng đạn vẫn không ngừng. Chúng tôi chờ pha kết thúc. Rồi chúng tôi thấy một chiếc máy bay bốc lửa rơi xuồng, rồi lại một chiếc khác:

- Những đồng chí nào ở trên không đấy? - Tôi hỏi Bô-brốp.

- Lu-can-xép và Gôn-đơ-be. 

- Sao, các anh lại chỉ chọn những phi công mới để làm nhiệm vụ trực ban? - Tôi hỏi, không nén được bực bội - Gôn-đơ-be chưa đánh rơi được một chiếe máy bay nào.

- Để rèn luyện họ - Bô-brốp giải thích, không tự tin lắm.

Bây giờ anh cũng đang nghĩ như tôi. Thế là chúng ta vừa mất không hai phi công trẻ và hai chiếc máy bay. Còn các nhà quay phim thì thất vọng vì không quay được cảnh những chiếc Phốc-cơ bốc cháy rơi xuống đất.

Tiếng động cơ ầm ì của hai chiếc máy bay ta đồng thời vang lên từ trong mây, nhanh chóng thay đổi dòng suy nghĩ và trạng thái tư tưởng của chúng tôi. Lu-can-xép và Gôn-đơ-be đã chiến thắng trở về. Và những nhà quay phim lao đến địa điểm những máy bay địch rơi. 

Chẳng mấy chốc, người ta dẫn về sân bay một phi công Đức đã nhảy dù: một thiếu tá đã có huân chương “chữ thập sắt” của một đơn vị tiêm kích vừa mới chuyển đến mặt trận chúng tôi. Bọn Đức đã tung ra tất cả lực lượng của chúng để chống lại quân đội Xô-viết, tính ngăn cản chúng tôi tiến vào Béc-lin đầu tiên. 

Trận đánh này và những trận tiếp theo không kém kết quả đã cản trở không quân Đức tổ chức những đòn đánh vào sân bay chúng tôi. 
Vào cuối ngày, một biên đội do thiếu tá Pê-tơ-rốp dẫn đầu cất cánh đi làm nhiệm vụ bảo vệ cho tiền duyên, đến gần mặt trận, họ gặp một hiện tượng chưa bao giờ thấy: những máy bay Phốc-cơ Un-phơ bay như cưỡi trên lưng những chiếc Gioong-ke. Đó là cái trò ma quỷ gì?. 

Không mất thời gian suy nghĩ, Pê-tơ-rốp lập tức tiến công vào những con quỷ và hạ ngay một chiếc bằng loạt đạn đầu. Cảm thấy nguy hiểm, những máy bay tiêm kích địch bắt đầu thả ra khỏi “chân” những chiếc Gioong-ke treo dưới bụng. Nhiều đám nổ lớn tung lên ở mặt đất. Thì ra những chiếc Gioong-ke là như thế đấy: những khúc dồi bom.

Biên đội của Pê-tơ-rốp buộc những chiếc máy bay Phốc-cơ Un-phơ phải vứt bỏ những trái “bom bay” định nhằm vào những đoàn quân Ba Lan, đoàn quân này vẫn tiếp tục cuộc hành quân ban ngày, chẳng cần ngụy trang, tin tưởng vào việc bảo vệ trên không của chúng tôi. Ta đã giành lại được bầu trời từ tay kẻ địch.

[SaoVang]

Mùa xuân đến. Mặt đất khô ráo dần. Những cánh đồng nước Đức vào mùa xuân này được cày xới bằng những quả bom, những trái đại bác, bằng xẻng công binh, xích xe tăng mà không phải bằng lưỡi cày, đồng ruộng cũng không được gieo hạt mà đầy xương người và mảnh đạn.

Vào tháng Ba, sư đoàn chúng tôi bỏ hẳn xa lộ mà hoàn toàn dùng sân bay đất. Khi một chiếc máy bay lăn và cất cánh để lại trên mặt đất những vệt bánh xe. Khi nhìn những dấu vết đó, không bao lâu sẽ rắn lại, chúng tôi buồn rầu nghĩ đến mùa xuân của đất nước này, không có người cày trên những cánh đồng, nhớ đến mảnh đất quê hương chúng tôi chỉ còn những cụ già và đàn bà làm công việc đồng áng. Tôi nghĩ đến ngày kết thúc chiến tranh sắp tới. 

Vào cuối tháng Ba, những cơn gió nam bắt đầu thổi, bầu trời nước Đức trở nên trong sáng, bao la và xanh mát. Vào thời kỳ này, người ta biết rõ những đường bay con thoi của những máy bay ném bom Mỹ. Cất cánh từ những sân bay ở Ý hoặc ở Pháp, tải nặng bom đạn, họ tiến công vào những thành phố Đức, rồi tiếp tục cuộc hành trình qua Ba Lan đến U-crai-na. Hạ cánh ở Pôn-ta-va, lấy đầy dầu, nghỉ ngơi rồi quay về những căn cứ xa xôi của họ. 

Trong một ngày mùa xuân tốt trời, chúng tôi quan sát thấy một đội hình máy bay Bô-inh 17 bay qua đầu chúng tôi Họ bay có trật tự, theo đội hình mật tập, lấp lánh dưới ánh mặt trời. Rồi một chiếc bắt đầu kéo dài cự ly. Cả đoàn không thể chậm lại vì một chiếc. Chiếc sau cùng nặng nề lê đi, để lại phía sau một đuôi khói. Máy bay có thể bị trúng đạn trên mục tiêu hoặc máy nổ có hỏng hóc. Chiếc máy bay ném bom bốc cháy. Vài chấm đen vọt ra, rồi người ta thấy những cánh dù trắng mở. 

Bây giờ chúng tôi phải tổ chức giúp đỡ các phi công Mỹ. Ở gần chúng tôi có sư đoàn do Gô-rê-gli-át chỉ huy. Tôi liên lạc với anh bạn đồng học, rồi chúng tôi phái những chiếc xe đến địa điểm các phi công Mỹ nhảy dù. Họ đông đến một chục người.

Không lâu, người ta đưa vài người đến cơ quan tham mưu. Các sĩ quan chúng tôi cung cấp cho họ mọi tiện nghi cần thiết. Những người Mỹ dễ dàng tìm thấy ở chúng tôi, những phi công, một tiếng nói chung, và người ta chuyện trò thoải mái. Nhưng khi tất cả đã tập trung lại, trừ một người không tìm được, người ta phát hiện trong bọn họ có những người gốc ở Tây U-crai-na, sống ở Mỹ, và họ trở thành những người phiên dịch. Sau bữa ăn trưa, tổ công tác trên “pháo đài bay” đi về Pôn-ta-va trên máy bay vận tải của chúng tôi. Chúng tôi chúc họ bình an trở về gia đình.

Những chuỗi ngày ấm áp, đẹp trời đầu tháng Tư nhắc nhở chúng tôi gia tăng hoạt động. Mỗi người chúng tôi đều có một mùa xuân đang chờ mình ở gia đình. Nhân dân đang nóng lòng mong chờ thắng trận, mong chờ hàa bình; phụ nữ và trẻ em đang sốt ruột mong đợi chồng và bố trở về, với tất cả mọi người dân Xô-viết thì đó là trở lại cuộc sống bình thường. 

Chúng tôi sống trong niềm linh cảm của chiến thắng lớn lao. Nhưng niềm vui đó còn trong tương lai, sau những trận chiến đấu cuối cùng, sau sự nỗ lực cao độ.

Ở Mát-xcơ-va, Bộ Tổng tham mưu đã xây dựng kế hoạch tiến công Béc-lin. Các tư lệnh phương diện quân và tập đoàn quân ở hướng chủ yếu đều được triệu tập về nghe phổ biến kế hoạch này.

[SaoVang]

Đêm đã khuya, tướng Xtê-pan A-ki-mô-vích gọi điện thoại cho tôi, ông hỏi hiện giờ tôi đang bận công việc gì và những kế hoạch làm việc của tôi trong khoảng hai ba ngày tới. Tôi báo cáo với ông. 

- Vậy anh có muốn làm một chuyến về Mát-xcơ-va bằng máy bay không?

- Ai có thể từ chối một hạnh phúc như vậy, thưa đồng chí trung tướng.

- Anh sẽ là cố vấn cho tôi về không quân tiêm kích. Tôi đợi anh sáng mai. 

Cuộc họp của các vị chỉ huy cấp cao kéo dài nhiều ngày.

Nhưng sự tham dự của tôi chỉ hạn chế trong một cuộc họp. Buổi tối, khi trở về căn buồng khách sạn, Crát-xốp-xki và tôi còn thức đến khuya để cùng trò chuyện về chính chúng tôi, về gia đình. Xtê-pan A-ki-mô-vích cũng tốt nghiệp như tôi ở trường hàng không Cát-sin, và chúng tôi có nhiều mối quen biết chúng. Chúng tôi nhắc lại những bè bạn; mơ màng nghĩ đến cuộc sống sau chiến tranh. Khi tôi kể cho ông nghe về đứa con gái nhỏ mà mình chưa biết mặt, thì khả năng một chuyển đi Nô-vô-xi-biếc như đã đặt ra trước mắt. 

- Một ngày có đủ cho anh về đấy không?.

- Trên những máy bay đường tuyến, máy bay đưa thư, trên những bọc bưu kiện, tôi có thể đến nơi. 

- Hai mươi bốn giờ ở nhà và một ngày trở về. Tất cả là ba ngày. Anh thấy thế nào?.

- Được ạ!

- Vậy thì hãy lên đường. Nhưng, hãy cẩn thận không được lỡ hẹn với tôi.

- Rõ? Thưa đồng chí trung tướng. 

Tôi được hưởng quang cảnh bình minh ở trên không. Tất nhiên không ai chờ đợi tôi ở nhà, Ma-ri-a vắng nhà, vì ra bưu điện để gửi thư cho tôi, còn mẹ tôi ẵm tnog tay một đứa nhỏ.

- Cháu này con nhà ai thế mẹ? - Tôi hỏi. 

- Đó là con gái anh chứ ai! 

Tôi đón từ tay mẹ cái thân hình mảnh mai hồng hồng và ôm con vào ngực như ngừng thở, tôi thấy trái tim con gái hòa nhịp đập bên cạnh trái tim tôi.

Có được những giây phút này, tôi không ân hận đã phải lắc lư trên máy bay đến suýt nôn mửa suốt cả một ngày. Để có những giây phút thần tiên đó, tôi có thể sẵn sàng lên đường đi bộ. 

Ma-ri-a chững lại trên bậc thềm như không tin vào chính mắt mình nữa. 

- Anh được nghỉ có một ngày về thăm con gái - Tôi vừa nói vừa ra đón vợ. ôm con gái trong vòng tay.

Ngay cả tôi, cũng không tin được rằng, qua những ô cửa sổ kia, tôi đang nhìn thấy Nô-vô-xi-biếc thân thiết, đầy những âm vang mùa xuân của những giọt băng tan.

[SaoVang]

Chương hai mươi hai
TRẬN ĐÁNH CUỐI CÙNG

1

Tôi đã được thấy nhiều thành phố trải qua cuộc chiến tranh. Những cảnh hoang tàn của Cra-xnô-da, Rô-xtốp, Ma-ri-u-pôn, Cuốc-xcơ, những bức tường không còn mái sạm đen khói lửa gợi lên nỗi kinh hoàng. Và nhìn từ trên cao, những khu phố bị phá hủy cho ta cảm giác như thấy một nghĩa địa...

Đúng trước khi mở đầu cuộc tiến công vào Béc-lin, tôi lại có dịp đi máy bay trên đoạn đường từ Nô-vô-xi-biếc đến mặt trận. Từ một sân bay ở Mát-xcơ-va, ngồi trên máy bay đưa thư, tôi lại có dịp một lần nữa ngắm nhìn quang cảnh chiến trường của cuộc đại chiến. Xmô-len-cơ rồi Vác-sa-va hiện ra ở phía chân trời.

Thủ đô của nước Ba Lan. Thật khó còn gọi đó là một thành phố. Thành phố thật ra không còn nữa. Chỉ còn lại một đống đổ nát xám xịt và những khung nhà cháy thành than. Và tôi suy nghĩ: một dân tộc đã dành hàng thể kỷ để sáng tạo, trang hoàng, tu bổ thủ đô của họ, đã tập trung bao nhiêu kho tàng văn háa, khoa học nghệ thuật của họ. Bọn phát xít đã phá hủy tất cả. Một tội ác như vậy sao có thể quên được?

"Lòng căm hờn của nhân dân thật mạnh mẽ. Và hơn thế nữa sẽ ghê gớm đối với kẻ thù đã giẫm xuống chân nền độc lập tự do và nền văn hóa của một đất nước khác.

Bọn cướp nước Hít-le, trên đường rút lui về Béc-lin, đã tổ chức cuộc chống cự hung dữ như một con thú bị vây chặt. Bọn quỉ dữ phát xít lo sợ cơn thịnh nộ của các dân tộc đang xông vào nước Đức. Chúng đã gây ra biết bao nhiêu tội ác, để lại trên những nẻo đường bao nhiêu đổ nát? làm chảy biết bao nhiêu máu người dân vô tội. Từ lâu chúng đã mất lương tri trong sự chờ đợi một cuộc trừng phạt không thể tránh khỏi.

Trận đánh lớn sẽ nổ ra và số phận của chúng đã được định đoạt. Nhưng cần phải để cho bất cứ kẻ nào đã gay ra chiến tranh, đã áp dụng chiến thuật “đốt sạch, phá sạch, giết sạch” và thủ tiêu con người trong nhữmg lò thiêu ghê rợn. biết là chúng sẽ không thoát được sự trừng phạt.

Sân bay Li-nhít đã do không quân cường kích chiếm giữ. Tất cả đã sẵn sàng. Tôi phải về ngay đơn vị. Nhiều nhiệm vụ khó khăn đang chờ chúng tôi, những phi công tiêm kích. Bọn Đức đã chuẩn bị tung vào cuộc những máy bay ném bom phản lực, loại mới nhất. Làm sao chúng tôi có thể chặn đánh chúng? Việc này cần được nghiên cứu kỹ lưỡng. 

Tôi đến cơ quan tham mưu để liên lạc điện thoại với sư đoàn. Nơi làm việc của họ được bố trí ở một trong những căn nhà gỗ của phi công. Trên thềm; tôi thấy một chiến sĩ hình như đang gác, súng đặt cạnh người, đang chơi rất hay cây đàn phong cầm nhỏ xinh. Trông thấy tôi, anh vội đặt nhạc cụ xuống và cầm lấy cây súng để chào tôi theo nghi thức quy định. Sự giải trí chốc lát bằng âm nhạc trong lúc làm việc làm tôi nở một nụ cười.

Tôi vào khu nhà ở. Ở đây diễn ra một quang cảnh như không thể tin được: không còn là một đơn vị quân đội nữa mà là một nhạc viện. Người ta chơi đàn thoải mái trong từng gian phòng. Chính ngay sĩ quan trực ban cũng cúi xuồng một cây phong cầm đang cần mẫn dò dẫm những nốt của một khúc nhạc nào đó.

- Thế nào? Các anh chuẩn bị thi âm nhạc quốc tế đấy à? Tôi hỏi trong lúc anh dẫn tôi đi tìm tham mưu trưởng. 

- Cũng gần như thế. - Anh vừa nói vừa mỉm cười - đồng chí xem, các chiến sĩ chúng ta đã tìm thấy trong kho thóc của căn nhà gỗ một đống đàn phong cầm. Chúng tôi đã quyết định không được lấy đi trước khi mở chiến dịch. Chỉ được chơi tùy thích. 

- Cũng hay đấy - Tôi nói. Vì biết rằng chỉ một hai ngày nữa đối với họ cũng như với mọi người sẽ vang lên một loại âm nhạc hoàn toàn khác.

[SaoVang]

Sư đoàn sẽ di chuyển lên gần mặt trận, ở ngoại vi Xa-gan, trên một sân bay đất pha cát đã được lăn nén. Từ đó, tập đoàn quân 3 xe tăng Rư-ban-cô bắt đầu thọc chớp nhoáng vào khu trung tâm tây - nam của Béc-lin và chúng tôi sẽ bảo vệ cho họ trên không. Những máy bay ném bom bổ nhào của tướng Pôn-bin, mà mọi người vẫn thương tiếc, cũng cùng di chuyển với chúng tôi.

Ai nấy đều biết là trận đánh Béc-lin sẽ diễn ra ác liệt và đẫm máu. Bọn Hít-le trong cơn hấp hối sẽ thí mạng. Chúng đã dùng súng ba-dô-ca chống bộ binh và xe tăng chúng tôi, chúng tung những máy bay chứa đầy thuốc nổ và khoe khoang chúng đã có một thứ vũ khí có một uy lực phá hoại ghê gớm. 

Những cái đó cũng chẳng dọa được ai. Chúng tôi không phải còn ở vào năm 1941 cũng không là năm 1943. Mỗi người đều thấy tận mắt khối lượng bộ đội và phương tiện chiến tranh xô-viết tập trung quanh vùng Béc-lin. Một sức mạnh như vậy có thể quét sạch mọi trở ngại trên con đường đi đến chiến thắng. Không âm mưu thủ đoạn nào, không tội ác hèn hạ nào có thể cứu được bọn phát xít... 

Và sức mạnh ghê gớm của chúng tôi sẽ bất thần sôi lên và nổ ra như một núi lửa bắt đầu phun. Phải nhớ lấy cái ngày có một không hai này cùng với những chi tiết hấp dẫn của nó...

Ngay từ những giờ đầu tiên trong ngày, sau khi pháo binh chuẩn bị hỏa lực, những máy bay xô-viết bay qua sông Nét-xe, dăng lên phía bên kia một bức màn khói. Bộ đội công binh nhanh chóng bắc cầu. Bộ đội xe tăng - thiết giáp tiếp cận bờ sông. Những máy bay tiêm kích cất cánh.

Bộ đội chúng tôi tiến lên phía trước. Quân ta đồng thời tiến công vào ba tuyến phòng thủ. Để chống lại không quân chúng tôi, kẻ địch đã tập trung tất cả lực lượng cao xạ còn lại ở Béc-lin, những đơn vị trước kia rất mạnh. vừa may mắn thoát khỏi đòn tiêu diệt của lực lượng không quân và những trung đoàn mới thành lập, tổ chức thành lưới lửa phòng không của thành phố.

Từ sáng, thời tiết đã hết sức thuận lợi cho chúng tôi. Anh em phi công chúng tôi đã nhận lệnh tuần tiễu trên không các bến vượt ở phía nam Cốt-buýt. Phi đội Xu-khốp cất cánh đầu tiên gồm: Gô-lu-bi-ép, Cu-tít-sép, Cu-di-nốp, Bôn-đa-ren-cô, Bê-ri-ô-dơ-kin và Ru-đen-cô. Phi đội hình thành ngay đội hình cận vệ đã được thử thách trong những trận đánh ở U-cra-i-na và ở Cu ban: một tốp tiến công và một tốp yểm hộ. Người chỉ huy của họ liên lạc ngay với “Hổ xám”.

Nhưng ở vị trí của tôi sáng hôm ấy rất khó quan sát: Khói của những đám cháy dăng màn trên mặt đất. Nhưng các phi công đã tự mình nhanh chóng phát hiện kẻ địch, bốn chiếc Phốc-cơ Un-phơ mang đầy bom đang bay đến những bến vượt, những máy bay tiêm kích phải làm thay nhiệm vụ của những máy bay ném bom. Chỉ sự việc này thôi cũng đủ chứng tỏ tình hình nguy ngập của bọn phát xít báo trước thời điểm bắt đầu cơn hấp hối của chúng.

Được Bôn-đa-ren-cô và các bạn yểm trợ, tốp tiến công lao vào công kích. Xu-khốp và Gô-lu-bi-ép mỗi người bắn rơi một chiếc máy bay. Hai tên sồng sót định thoát ra bằng cách lấy độ cao, nhưng ở trên đó cũng không có đất sống. Bôn-da-ren-cô nã liên thanh vào tên tốp trưởng, nó rơi xuống như một tảng đá.

Đó mới chỉ là trận đánh lớn. Một đội hình gồm Phốc-cơ Un-phơ và hai chiếc Mét-xe-smít xông đến địa điểm. Đài quan sát đã kịp thời báo cho Xu-khốp và trận đánh tiếp diễn mãnh liệt hơn.