Bức ảnh Bốt Truồi ấn tượng quá. Nó làm tôi nhớ lại và tiếc nhớ Bốt Đông Hà. Không biết đến bây giờ, bốt Truồi có còn như trong ảnh không, hay cũng được "giải phóng mặt bằng" rồi? Nếu vẫn còn thì ai quản lý di tích này, hay bỏ hoang (vô xem miễn phí). Thấy hình như có mái, hay cờ, hay anten trên nóc. Bác BinhYen nói nó nằm trên (hay sát) QL1, bên bờ sông. Nom trong ảnh không thấy sông, không thấy QL1. Nó cách Huế bao xa. Hỏi để dịp nào qua Huế tạt qua ngưỡng mộ một di tích quý.
Tôi là lính trinh sát, ít được bắn đạn thật (AK). B thì chưa bao giờ được sờ vào chứ chưa nói gì chuyện bắn. Vì thế mới ngây thơ hỏi: Cái vết hoang hoác tít trên cao của bốt có phải là vết đạn B không?
Ảnh mới chụp hồi tháng 2.2011 đấy bác sauchinbaymot ạ . Có 1 điểm trùng giữa bức ảnh của BY và bác TichtuongNhule chụp thời điểm 9.7.2011 là bên bờ Bắc bên phải của đường sắt vẫn còn cái cần cẩu lơ lửng vươn cao đó , chẳng biết họ đang làm gì mà để cái cần cẩu ở đấy lâu thế .
Đúng như bác sauchinbaymot nói cái đồn bốt Truồi này phải được tu bổ gìn giữ để trở thành di tích lịch sử mới đúng với giá trị của nó , nhưng chắc do tỉnh Thừa Thiên Huế còn nghèo nên chưa thực hiện được và vẫn giữ nguyên cái bốt sừng sững đứng cùng thời gian .
BY được nghe nhiều người lớn tuổi kể lại về cái đồn bốt này có từ thời Pháp thuộc , 1 SQ chỉ huy ở đồn này trước năm 1945 từng là con em dân địa phương tên là Đội Can , ông ta có nhiều nợ máu với dân ở đây , sau này làm tới tỉnh trưởng tỉnh Quảng Nam và bị VC tiêu diệt , hiện mộ ông ta được chôn cách cầu Truồi hướng lên núi bên phải bờ Nam cầu 3km .
Năm 1946 khi Pháp quay lại xâm lược VN 1 lần nữa , Sư đoàn 9 nhảy dù của Pháp tiến từ Lào qua đã ngược từ ĐN đi ra thì bị 1 đơn vị của ta chốt giữ trên cái đồn bốt này chống trả quyết liệt khiến cho địch dồn tắc bên bờ Nam , nhưng vì lực lượng ta quá mỏng và vũ khí thô sơ nên buộc phải rút lên núi theo hướng bên phải đường QL1 (chỗ đặt cái cần cẩu). BY có người bác họ cũng tham gia trận đánh đó kể lại .
Trong KCCM thì cái đồn bốt này địch vẫn giữ nguyên để kiểm soát đường QL1 và mặt sông Truồi , chiếc cầu Truồi nhiều lần bị QGP đánh sập và con sông Truồi 1 thời được lắp phà đưa phương tiện và người qua sông cho đến khi Mỹ dựng cầu mới bằng gỗ , những chiếc cọc gỗ thông ngâm dầu đóng chi chít dưới lòng sông của 1 chiếc cầu tạm , chiếc cầu sắt là cầu dành riêng cho tàu hỏa có từ thời Pháp cũng bị đánh sập khúc giữ và được dựng lại tạm bợ để cho tàu hỏa chạy tạm , dưới lòng sông những sọt đá bảo vệ chân cầu cùng dây thép gai bùng nhùng lan khắp 1 khu vực mặt sông chỉ để lại 1 lối đi bằng thuyền cho dễ kiểm soát của lính VNCH , ai léng phéng chèo thuyền gần cầu mà chưa được phép thì bị bắn chết giáng mà chịu .
Theo BY được nghe từ nhiều người lớn tuổi ở đây kể lại những ngày cuối tháng 3.1975 đó chẳng biết bộ đội VC ở đâu ra mà lắm thế , họ hành quân rầm rầm trên đường từ các ngả đổ dồn về hướng đường QL1 , địch tan giã từng mảng chạy toán loạn . Lính VNCH chốt ở đồn Truồi rút chạy từ khi trời còn tờ mờ sáng theo dọc sông Truồi về phía đông bên bờ Bắc ra hướng Đầm đi theo đập Công trường sang hướng Mỹ Lợi rồi ra biển , 1 số nhỏ ở lại chốt giữ đánh cản chân bộ đội ngay đầu cầu , sau vài loạt đạn cùng phát đạn B nện trúng bốt đồn Truồi thì địch vội vàng chuồn thẳng , khẩu đại liên trên nóc bốt bị vứt chỏng trơ đó nửa tháng sau mới có lực lượng du kích địa phương trèo lên lấy xuống .
Xưa kia cả 1 khu vực rộng này không có nhà dân , nhà ở gần nhất cũng cách đó 300m , mìn địch gài từ thời Pháp sang thời Mỹ đến khi ta tháo dỡ cả 1 đống to chở mấy xe tải mới hết . Sau này được xây dựng thành cái chợ cho người dân xã Lộc An và UBND xã cũng di dời về gần chợ . Dọc theo sông bên bờ Bắc hướng về phía đông xưa kia là những lũy tre lớn (chỗ cái nhà tường màu xanh bên phải bốt Truồi) từng là nơi địch thủ tiêu rất nhiều người chiến sỹ Cách mạng ở đó .
Con sông Truồi khi xưa nước rất trong và sạch , nhưng từ ngày ta xây đập chắn nước trên chiến khu Khe Dài cũ lấy nước tưới tiêu cho đồng ruộng tạo nên cảnh hồ trên núi Trúc Lâm Thiền viện thì sông Truồi trở thành cái sông nước tù đọng rất bẩn , 2 bên bờ sông dân lấn sông xây dựng cùng chất thải ra sông khiến cho cuối nguồn càng bẩn không còn tắm giặt được nữa . Hiện nay tỉnh Thừa Thiên Huế đang có dự án cải tạo đường giao thông cho dân địa phương đi lại 2 bên đầu cầu không phải đi lên đường QL1 nữa cùng xây kè bờ sông giữ cảnh quan môi trường .
Cái vết tròn tròn còn sót lại trên bốt đồn Truồi đó là phát đạn B của QGP bắn trúng ngày đó đấy bác sauchinbaymot ạ .