Chúng ta thấy rằng, việc làm mle 1874 Gras không khó. Bản thân cái thời thiết kế ra súng, thì máy cơ khí còn hiếm, đắt và tồi, nên nó cũng không yêu cầu nhiều mắy gia công cắt gọt tinh vi, nhưng tất nhiên, nó cũng cần một số máy chuyên dụng, những những máy chuyên dụng đó không khó kiếm. Ví dụ, cho đến cuối tk19, châu ÂU vẫn chưa khoan nòng tự động như AK bi h AK nay chỉ cần một máy, làm roạch một phát xong luôn các động tác khoan, chuốt rãnh, tạo hình buồng đạn, tống mũi gia công vào từ cả hai đầu phôi ... Mà lúc đó, châu Âu vẫn khoan các nòng súng bằng các máy khoan ổn định lực kéo đầu mũi khoan, bằng vật nặng treo. Cái ông Berdan sau khi được làm ma nơ canh cho liệt não quý tộc Nga, đã đem về Mỹ một cái máy như thế, và dĩ nhiên được gọi là phương pháp Berdan, chứ không phải là một ông thợ vô danh tiểu tốt ở Tula. Thế chúng ta có máy khoan nòng ổn định lực éo đầu mũi bằng vật nặng không ? các máy khoan đó không làm biến dạng cán dao, và do đó khoan được nòng chính xác và dài, với cán dao bằng vật liệu yếu nhưng rất ít biến dạng là gang . Chính xác bao nhiêu là đủ, mình đã nói, đạn nó tự nở ra và tóp vào trong nòng, hàng ly là được. Còn máy ? ồ, cái giàn khoan nòng người Mèo vẫn khoan các nòng súng 17mm dài 1,4 mét có trong Bảo tàng dân tộc ở Nghĩa Đô ấy.
Cái khó mà mình nói, là cái khe trượt của ốc hãm bên phải receiver, được làm từ một cái đá quay, và chau chuốt bằng đục, nạo, chạm, giũa. Các mặt gia công trong lỗ sâu cũng được giũa và đục từ các lỗ khoan hay rèn mồi. Riêng cái búa chỉ cần đúng có rèn, mài, cưa và đương nhiên là khoan 2 lỗ, ren thì thay bằng tán nếu không có. Cái tay quay trừ lỗ khoan tâm thì hoàn toàn được rèn gần giống, rồi mài chính xác.
Mở rộng ra, nếu giảm yêu cầu độ bền , dùng rãnh tam giác, thì các lò rèn nhỏ cũng đóng rãnh được. Dao lại được các xưởng nhà nước làm. Chuyên gia ? đầy thợ tây lang thang ở Đông Nam Á. Đấy là chưa nói, chưa có các cải tiến dễ chế tạo hơn, không tốn các mặt gia công phẳng ở sâu, như mle n1892, mle 1893. Và cũng chưa nói, trình người Pháp thiết kế không thể như Berdan, hoàn toàn không cần các máy phay đứng hồi đó, vì các mặt trong sâu rất ít phẳng, và nếu có đều dễ gia công mà không cần máy phay, cái máy to duy nhất mà Berdan cần là khoan, cho nòng và lỗ ray ở tâm receiver
Như vậy, nếu như Phan Đình Phùng ở vị trí Tôn Thất Thuyết, thì ông đã có những mỏ than, mỏ quặng sắt tốt, các quân xưởng nhà nước, và nhanh chóng có mỗi năm hàng vạn súng trường mle 1874. Nhưng chúng ta đang ở thời kỳ suy đồi, thời kỳ suy đồi nhất, thời kỳ hủ nho 2 ngàn năm thịnh trị nhất. Thời Trần, có những ông đại tướng đi bán than Quảng Ninh qua Lục Đầu Giang, mới để lại Thiên Tự làm cách mạng thế giới. Nhưng đến lúc đó, triều đình cúng bái quát tháo khi phát hiện ra những tảng đá ma cháy được xuất hiện. Chúng ta biết, hủ nho mị dân bằng ngu tối đặc biệt căm thù công nghiệp, vì công nghiệp cần khoa học, khoa học tới chiếu ánh sáng làm tan bóng tối của hủ nho thối rữa, vậy nên, hủ nho mới dèm pha nhà vua anh minh nhất của dân Vịt là Lê Thánh Tông, vì ông guy động công nghiệp làm quốc gia hùng cường, có nhiều súng, đánh bại CHiêm Thành, báo thù mấy lần Hồ Quý Ly vất vả. Gia đình Hồ Quý Ly sang Tầu được trọng dụng, nhưng triều nguyễn làm việc đê hèn nhất là đi xin sử thanh viết sử nhà, dèm pha bịa đặt, trong Khâm Giám, mà đến nay chúng ta mới vạch rõ được.
Hủ nho căm thù công nghiệp thật sự, nhưng lại đồng minh với cường hào ác bá để hít mút kiệt quệ những nguồn lực hạ đẳng. Chúng quy động quy mô lớn những thứ công nghiệp như dựng điện, đúc tượng, lát sân, hay tìm kiếm hoa hiếm đá lạ, hay đơn giản hơn là lên hội rước cũng tơi bời với hàng vạn đinh phu khiêng một cái kiệu. Thậm chí, hàng vạn thiếu nữ trang điểm xinh đẹp thay trâu bò kéo thuyền cho Tùy Dạng Đế, thiếu nữ xinh kéo yếu bằng 1/100 con ngưa, không sao, thay 100 con ngựa bằng 1 vạn thiếu nữ.... Ví dụ, Từ Hy rút tiền mua tầu chiến của Hải Quân để làm vườn Viêm Minh. Cứ những triệu chứng như thế xuất hiện, là sự suy đồi đã thịnh, và sao sắp đổi dời.
Cường hào ác bá huy động những thứ "công nghiệp" liếm mút đến kiệt quệ đó, còn hủy nho thì mị dân rằng, đấy mới là công nghiệp, mới là việc của nhà nước. Chúng mới lừa đảo tráo đổi vị trí của hai thứ công nghiệp, để dèm pha Lê Thánh Tông, Hồ Nguyên Trừng, để mua vườn Viên Minh. Bản chất của hủ nho là lừa đảo đạo lý, ngụy tạo ngôn từ mà.
Chúng ta có thể so sánh một điểm giữa cổ truyền tầu và Ấn Độ qua điểm này. Chúng ta may mắn còn giữ nhiều văn minh gốc Ấn, mới gần đây vẫn để tóc dài, mặc áo dài, đeo khăn xếp, chứ chưa mặc áo ngắn đội mũ như Tầu Khựa. Người Ấn và chúng ta biết chơi ngọc, chúng ta đã từng có những viên ngọc quý, như chúa Trịnh ghi lại. Còn người tầu không hề biết chơi ngọc. Cái gọi là ngọc của họ to bằng vốc tay thì còn gì là kim cương, hồng ngọc. Cái gọi là ngọc của họ đâu phải là thứ cứng nhất của thiên nhiên, mà là thứ đá không cứng lắm đủ để gia công bằng các dao kim loại. Chúng lên giá khi có màu sắc vân hoa lạ=biểu hiện của tạp chất, không trong vắt. Chúng tiếp tục lên giá khi được chế tác thành hình lạ, và càng lên giá khi ông thợ làm điều đó có giá. Chúng lại tiếp tục lên giá khi chủ nhân của nó sờ mó lâu ngày, để lại lớp ghét không thể cọ rửa, và cũng càng lên giá khi ghét đó là sản phẩm của một cơ thể danh giá. Xin lỗi đi, những mỏ xapia, không tốt lắm, hiếm hoi bên tầu được tìm thấy bởi các nông dân mách cho Tây, khi đó, nông dân Tầu dùng thứ này để làm dao đánh... đá lửa.
Còn ngọc, kim cương, xaphia, ruby , đó là đặc sản của văn hóa Ấn Độ. Đặc sản về tài chính, vì kể cả loạn lạc, thì những điền sản khổng lồ vẫn thu bé lại được bằng đầu ngón tay chạy trốn. Và dĩ nhiên, đó là những thứ đẹp nhất, trong nhất của thiên nhiên. Chúng cũng là những thứ cứng nhất mà con người có được và chế tác được thành những hình thù tinh xảo nhất, chế được chúng thì không lo gì chế được súng. Đúng vậy, những súng đầu tiên có dạng cắm gậy và súng trường đầu tiên=súng cá nhân như ngày nay, đều là phát minh của Ấn ĐỘ truyền đi, bất chấp anh tầu hủ thối ngày đêm la hét là của anh.
Tại sao mình lại nói ngọc ở đây ? à, cái đá mài quay là của thợ ngọc. Ngày nay, dù có nhiều máy móc tiên tiến, những thợ chế tác kim cương Ấn Độ vẫn vậy, một tay anh cầm phôi, một tay kéo cái cần kéo đá quay liên tục, mắt không nhìn phôi mà nhìn....ống kính thời sự, nhưng vẫn mài. Như thế, điều kiện để chế tạo hoàn chỉnh Gras đã không thiếu thứ gì. Đúng thế, đá mài quay và giũa, giũa làm bằng lò rèn, là thủy tổ đã đẻ ra các ô tô, tầy vũ trụ ngày nay. Từ những cái đó, người ta không chỉ làm súng, mà còn làm những máy công cụ đầu tiên, rồi máy này đẻ ra máy khác.
Rõ ràng, Cao Thắng đã làm được nhiều việc hơn Triều Đình hủ thối, chìm ngập hủ nho 2 ngàn năm. Đáng ra, đâu phải một ông nông dân sáng dạ, với dăm ông thợ lảng, với cái lò rèn liềm búa ?? Mà đáng ra, phải là quân xưởng nhà nước, có mỏ sắt than, có chuyên gia Tây. Nếu hơn nữa, thì cũng đâu phải Gras, mà là thứ gì đó như Berdan, và Mosin, được thiết kế chau chuốt đến mức làm được quy mô lớn trong điều kiện rất ít máy công cụ chính xác, và sở hữu đường đạn tốt nhất thế giới cho đến nay.
Nhưng, những thứ đó không thể có ở một triều đình, dù là của Tôn Thất Thuyết, lại căm thù bánh mỳ công nghiệp. Tôn Thất Thuyết yêu nước và đã bỏ sản nghiệp tòng vong theo vua, theo nước. Thế nhưng ông có đủ thiết tháo làm nhà nho, nhưng có đủ cam đảm để đào bánh mỳ công nghiệp, đốt nó lên, lấy anh sáng than đá quét sạch hủ nho 2 ngàn năm không ? Hay ông tiết tháo, cũng chỉ là luẩn quẩn trong cái đạo đã hủ ấy.
Chúng ta đã biết, kỹ thuật làm Gras chưa mang nhiều tính công nghiệp. Một số khâu của Gras có thể năng suất cao hơn khi dùng máy, nhưng không cần nhiều máy, không cần máy quý hiếm và khi không có máy vẫn làm được. Gras cũng không phải là súng ưu việt của 187x, lúc đó, Grenadier 1871 của Áo-Hung đã có băng 8 viên. Gras cũng không phải là thiết kế đỉnh, nó dở hơi là phải cấm quay cái bịt đáy nòng, nên phức tạp, nặng nề. Thiết kế cấm quay bịt đáy nòng này thuận tiện cho băng ngang (khi quay bịt đáy nòng, cái móc đạn trong băng, khe của mấu hất vỏ đạn, chuyển động của cái móc đạn từ nòng... sẽ chuyển động phức tạp), thế nhưng, Lebel lại băng dọc, vì học Đông Âu một cách ngu si sau những bại trận nhục nhã.
Và hoàn toàn, lúc đó, Cao Thắng đã cho thấy, cái cần làm không phải là chế Gras trong rừng Hương Khê, mà là tìm thuốc tẩy hủ thối đã cực điểm. Ông cho thấy một cái lớn hơn nhiều cái khẩu Gras.
Vào thập niên 189x, thì Gras đã lạc hậu ở Âu, nhưng với lính lê dương Viễn Đông thì có lẽ, nó vẫn còn hiện đại hơn AK 7,62mm. Gras vẫn còn có những cải tiến tiêu chuẩn nhà nước mle 1893 (chủ yếu là đạn công nghiệp, lõi thép vỏ đồng), và vẫn là súng tiêu chuẩn trước khi Lebel 1886 được chấp nhận. Như vậy, đến Ba Đình, thì Gras mới thoái vị vài năm , chứ không phải từ năm 1974 đến nay như AK 7,62mm. Rõ ràng, Gras ở Ba Đình trẻ đẹp hơn AK 7,62 ngày nay. Chúng ta có thể coi súng vỏ giấy hay hoán cải khai hậu tương đương các súng ngắn liên thanh WW2, còn Gras như AK 7,62 đi, còn Lebel có băng như là AK 5,45 đi.
Đến Lebel, người Pháp dùng thuốc nổ không khói, không như Gras nguyên thủy dùng thuốc nổ đen. Nhưng dân wiki nói thuốc nổ không khối mạnh hơn thuốc nổ đen là tầm bậy, nó chỉ hơn tính không khói. MLE 1893 dùng thuốc nổ không khói không mạnh hơn gì nhiều. Cái wiki là máy ăn cắp não, thuốc nổ chỉ chiếm một khối lượng nhỏ, khi dùng thuốc nổ có năng lượng / khối lượng mạn yếu chút thì thêm bớt liều chút, từ 5,5 gram đổi thành 3,3.
http://en.wikipedia.org/wiki/Corditehttp://en.wikipedia.org/wiki/Poudre_Bhttp://www.armeetpassion.com/11%20gras.htmlhttp://armesfrancaises.free.fr/mousq%20Mle%201874.html Thật ra, cái wiki là cái máy chế tạo liệt não để la liếm cho việc Anh Mỹ dùng thuốc nổ dẻo Cordite đến sau WW2. Thuốc súng mạnh đâu có phải là thuốc có năng lượng / khối lượng to. Mà là thuốc viên điều khiển tốc độ cháy để nòng nhẹ, bền, lâu nóng. Các đạn về sau có đường đạn tốt hơn chỉ bởi vì chúng giảm đường kính. Giảm đường kính nên tăng được sơ tốc do đầu đạn nhẹ hơn, cho đường đạn tốt hơn. Cái này thì còn lâu sau Ba Đình ở châu Âu mới hoàn thiện.
Thế một phiên bản nào đó của Gras có làm được đường kính nhỏ hơn, như 8mm không ? để bắn đầu đạn 13 gram ? Chứ cần sơ tốc khủng như thuốc viên Mosin M1906, mà chỉ cần 5-6 tram m/s như Lebel ? Hoàn toàn được. Cùng một đẳng kỹ thuật khoan, mòng càng dài thì đường kính nhỏ nhất khoan được cảng phải to. Ấy nhưng, súng trường châu ÂU cần cái nòng dài để làm cán lê, các phiên bản Mause và Mosin 193x, khi lê đã xuống giá một mức, chỉ dùng nòng 500mm, vì đoạn sau đóng góp cho sơ tốc thì ít, mà công dụng cán lê thì nhiều. Mà lê trong rừng không cần lắm, vậy, Gras dùng đường đạn Lebel M1886 không khó, không cần tăng đằng cấp kỹ thuật.
Gras có 1 viên ? Anh Đô Si Noa 1916 cũng 3 viên thôi, không danh giá gì hơn nhiều.
Đạn có sơ tốc cao hơn thì chì có chịu được không, hay bắt buộc đạn thép lõi đồng ? Ìu, G88 đầu chì, Mosin M1991 đầu chì, và Lebel ban đầu cũng dùng nhiều đầu chì bên cạnh đầu thép bọc đồng. Sau này, đạn théo vỏ đồng thuận lợi cho ổn định hình dáng đầu đạn cho đường đạn chống trên mũi nhọn, G88, Mosin M1906....
Bản chất súng trường tiêu chuẩn nó như vậy, nó không phải là đỉnh cao kỹ thuật gia công, mà yêu cầu thiết kế cdao. Thiết kế chau chuốt để tránh những biện pháp gia công khó, để quốc gia có nhiều súng trường, vũ khí quan trọng nhất, trong tình trạng co cẳng chạy chiến tranh. Như vậy, một ai đó làm Gras không phải là sự mà các nhà thiết kế không lường, mà ý họ khi thiết kế đã là như vậy.
Vậy, Gras không lạc hậu lắm, nó như AK 7,62 ngày nay và hoàn toàn có thể có đường đạn tốt như đẳng Lebel M1886 ở Hương Khê, có sơ tốc 600-700 m/s.
Và cái anh Phú Lãng Sa ngỡ ngẩn khi không cải được Gras, Gras có bịt đáy nòng không quay, vô cùng thuận tiện cho băng đạn ngang, chứ không băng dọc như Lebel nhái Áo Hung mà khi nhái quên không dùng não. Băng Lebel là một tai vạ, ban đầu nó chỉ khó lắp, nhưng khi có đạn nhọn, đạn chọc nhau gây nổ trong băng, làm đạn Lebel cắt đầu, cắt đuôi thảm hại, với một ty tỷ loại đạn và loại súng. Tất nhiên, khi Tôn Thất Thuyết biết cơ khí để làm Gras, ông sẽ nhanh chóng nhận ra điều này, và repeater (súng có băng) kiểu Gras hay "Tự Đức x niên" sẽ sớm cười vào mũi Lebel.
Như vậy, kháng chiến của Tôn Thất Thuyết thất bại đâu phải do không biết làm súng nên không có súng ? Và nỗ lực của Cao Thắng là vô vọng mặc dù làm được súng. Súng không khó làm, mà cái cản trở làm súng không phải kỹ thuật, mà là hủ thối. Cái làm chết nước Đại Vịt đâu phải Tây Phú Lãng Sa, mà là sự suy đồi của 2 ngàn năm hủ nho.
Dĩ nhiên, sự thối nát ấy là của đại Vịt chứ không phải của Tây Phú. Nhìn xa hơn và rộng hơn, sự thối nát ấy được nhập khẩu đều đặn từ đồng minh ngàn năm là Trung Hoa Vĩ Đại.