Cái missile mình không hiểu nên gọi là gì nhỉ. Đạn tự hành thì có vẻ đúng, hay là đạn tự đẩy. Nhìn chung bây giờ nói đạn tự hành Tomahaw có vẻ lạ tai nhỉ. Nhưng tên lửa Tomahaw là sai, Tomahaw có thể có hoặc không động cơ tên lửa xuất phát, nhưng động cơ chính là động cơ turbine, động cơ máy bay. Người nước ngoài cũng không nói Rocket Tomahaw bao giờ cả.
Bác ạ, em search tiếp, thì thấy nước ngoài họ nói
The main difference between rockets and missiles are that rockets have no guidence. Missilse can turn and track a target, while a rocket has to be aimed directly at a target.
Simply put, a missile is a "smart" rocket.
Nếu cái missile là smart rocket, thì mình dịch là tên lửa cũng đâu có sai, nên việc gọi Tomahaw là tên lửa tomahaw cũng vẫn chấp nhận được đấy chứ ạ
Em nhỏ nói đúng đấy,
smart rocket thì gọi là tên lửa được.
Nhưng
smart rocket là
missile, nhưng không phải tất cả
missile là
smart rocket.
Cái này thì không ít người nhầm lẫn. Những cái search ấy nó nhầm đấy. Bọn Wiki tiếng Anh cũng cãi nhau ỏn tỏi.
Tên lửa tiếng Anh là
rocket. Những gì chạy bằng động cơ
tên lửa gọi là
tên lửa cũng được. Động cơ
tên lửa là động cơ phản lực nhiệt, nhưng chỉ chạy bằng những gì nó mang theo, không hút vào cái gì cả. Động cơ
turbine của
Tomahaw là động cơ dùng không khí,
động cơ máy bay, không phải động cơ
tên lửa.
Thực ra thì từ điển Oxford English Dictionary nói cũng rõ.
Missile là đạn tự di chuyển đến mục tiêu, chứ không phải bắn bằng súng. Theo thói quen, ngày nay tiếng Anh người ta dùng
missile như
guided missile. Tức là đạn vừa tự đi, vừa được dẫn. Tiếng Tầu gọi
missile là
đạo đạn (导弹),
đạo ở đây là dẫn dắt,
đạn được dắt, cũng nghĩa trên.
Phần lớn các đạn tự di chuyển đến mục tiêu là
tên lửa, nên nhiều người cứ đinh ninh đạn tự đi đến mục tiêu là
tên lửa. Ví dụ:
Đạn tự hành đạn đạo,
ballistic missile, người tầu phát chuẩn tức là
đạn đạo đạo đạn, 弹道导弹 (
http://army.news.tom.com/class/missile/dandao.html). 道 đạo này là đường, 导 đạo này là dẫn, đạn được dẫn đường đạn. Phần lớn các đạn
ballistic missile là tên lửa đúng nghĩa, như V-2,Scud, R-24, R-7... nên phần lớn trong trường hợp này đều có thể dùng
tên lửa đạn đạo. Vậy nên người ta dùng quen từ
tên lửa đạn đạo, chính điều đó đã dẫn đến việc nhiều người tưởng rằng
missile là
tên lửa.
Phần lớn các
đạn chống tăng có điều khiển là
tên lửa, nhưng nhiều đạn chống tăng bắn từ nòng pháo không có động cơ, tất cả chúng đều là
ATGM (anti tank guided missile).Các đạn không đối đất của Mẽo là
AGM (Air to Ground Missile). Ví dụ như đạn AGM-62 không có chút động cơ nào, không thể gọi nó là
tên lửa được.
http://www.fas.org/man/dod-101/sys/smart/agm-62.htm Tomahaw cũng vậy, Mỹ goi nó là
Cruise missile BGM-109,
đạn hành trình. http://www.globalsecurity.org/military/systems/munitions/bgm-109.htm . Đạn này có nhiều bản, phiên bản không đối đất hoàn toàn không có tí tẹo tên lửa nào. Lúc đó, dùng
tên lửa Tomahaw là sai. Người Nga gọi những đạn này là đạn có cánh
крылатый снаряд (крылатый=có cánh; снаряд=đạn), không liên quan gì đến tên lửa.
Крылатая ракета là tên lửa có cánh, vì dụ như P-15 trưng bầy ở Bảo tàng Quân Đội.
Người Nga có ngữ pháp và hệ thống từ rất rộng và chặt, nên dịch ra tiếng Việt nhiều người nhầm. Cùng là
đạn chống hạm có cánh, nhưng KS-1 là
đạn có cánh không phải là
tên lửa có cánh, P-15 gọi là
đạn có cánh cũng được mà
tên lửa có cánh cũng được. KS-1 là máy bay MiG-15 không người lái, vậy gọi KS-1 là
tên lửa tức là gọi MiG-15 là
tên lửa được. P-15 có động cơ
tên lửa nên gọi nó là
tên lửa được, cũng như các đạn khác dùng động cơ
tên lửa.
Vấn đề là như vậy, nhưng bây giờ thay đổi cách nói rất khó. Tuy vậy, theo mình thì cứ đúng mà làm.
Mình thấy rằng, gọi tất cả
missile là
đạn tự dẫn,
đạn tự hành.... gì đó thì đơn giản hơn là tìm hiểu xem nó chạy bằng động cơ gì để gọi nó là
tên lửa hay
máy bay, hay
bom, hay
đạn, hay
ngư lôi. Thay vì tìm hiểu nhức đầu ta cứ phang
missile là
đạn tự hành (giả sử ta đã thống nhất như thế), quá tít. Có mỗi việc cần làm là ta thống nhất xem gọi
missile là gì một lần, sau cứ thế.
To Đại trưởng Cự. BGM-109 có những bản xuất phát từ tầu ngầm, tầu thủy, máy bay. Những phiên bản phóng từ ống phóng tiêu chuẩn thì có động cơ tên lửa khởi tốc. Nhiều loại đạn chạy bằng không khí, những động cơ ramjet (dùng tốc độ để nén khí), có động cơ khởi tốc đến tốc độ mà ramjet chạy được. Tuy vậy, những động cơ đó không phải là động cơ chính. Ví dụ như phiên bản BGM-109 thả từ máy bay, không hề có động cơ khởi tốc.
To Sơn. có đoạn đấy là cái mà những người không hiểu nghĩa lý giải để hợp thức hóa cái sai của họ đấy.
Chuyện coi
missile là
tên lửa nước nào cũng có. Không riêng gì AGM-62 đâu, có rất nhiều phiên bản (mình không nhớ lắm, hình như có AGM-130 hay 138) đều có những phiên bản nhỏ hơn không và có động cơ. Trước đây mình cũng đau đầu
missile là gì lắm rồi cố lý giải như Sơn, sau này mới biết, đó là những thứ không bắn đi từ súng mà bằng gì đó cùng với điều khiển đến được mục tiêu thôi. Phần lớn các cách tự đi như thế bằng tên lửa nhưng có những cách không là tên lửa. Sơn thấy không, không thể gọi MiG-15 hay những bom không động cơ là tên lửa.
Trước đây wiki tiếng Anh cãi cọ ghê gớm vấn đề ấy lắm, nay nó đã thống nhất khá đúng và dọn dẹp lại rất gọn article
http://en.wikipedia.org/wiki/Missile. Nó cũng nói đến chuyện người ta thường dùnh chung
missile và
guided missile. Thực ra nghĩa gốc của
missile chỉ là
đạn tự đẩy,
đạn tự hành, tức là có cả
rocket không điều khiển. Nhưng không hiểu tại sao ngày nay đều dùng
missile với nghĩa
guided missile. Có thể là nói tắt thành quen.
Theo mình, có thể dùng
đạn dẫn được không nhỉ. Có hai từ đạo trùng âm (đạo là dẫn và đạo là đường, mịe hai từ này lại cùng gốc mới ức). Anh em nghĩ ra cách nào hay đi
?
To Sơn.
Về cái SU-25, mình thấy gọi là F chuối nhỉ. Con này thì không chiến gì. Đúng chức năng của nó là chống thiết giáp hạng nặng. Tốc độ cố lết bằng đốt đít mới lên đến M1 thì có mà không chiến với trực thăng.
SU-22 coi là Ground Attack được nhỉ. SU-24 là ném bom hay tấn công mặt đất đều được.
Không thể hiểu. Bọm Mỹ còn có phong tục đặt tên máy bay bùn cừi lắm. Như, nó chế ra một con F-4 gốc, rồi từ đó chế ra các con F-4 ném bom, F-4 không chiến, F-4 trinh sát.... Nhưng đều gọi là F-4 cả.
F-111 tương ứng với MiG-23, nên MiG-23 cũng là dòng F
? chuối???.
Thật ra ban đầu Tầu dùng Tiêm Kích chỉ đánh chặn-không chiến nhẹ-Interceptor, Cường Kích chỉ máy bay kiểm soát bầu trời-không chiến nặng-air superiority-fighter, đều là không chiến. Nhưng sau chúng loạn tùng bậy lên. Nhưng các chức năng của máy bay lại nhiều hơn là tiêm với cường.
Theo mình, hơi mệt nhỉ. Ví như F-4C=ném bom bổ nhào(Ground Attack), F-4D=không chiến nặng (fighter). F-4E thêm tính năng đánh chặn-không chiến nhẹ-Interceptor. Tuy vậy, đây là máy bay đa năng, khác biệt giữa các loại không nhiểu, mỗi loại đều có thể làm cả ba nhiệm vụ: khống chế bầu trời, tấn công mặt đất chính xác và hỗ trợ mặt đất bám sát (Air Superiority, Ground Attack, Close Air Support).
Theo mình, đành bỏ công ra chọn cách dịch cho từng loại thôi. Nhưng cũng nên phiên phién đỡ mất công. Ví như MiG-15, MiG-17, MiG-21 là tiêm kích tất. MiG-19 và tất cả các loại F-4 là cường kích, tức là tất cả nhứng loại không chiến mạnh. SU-22 có các chức năng tấn công mặt đất chính xác và ném bom + hỗ trợ bám sát, dịch là F, cường kích cũng được. SU-24 thừa kế MiG-23 với F-111, ném bom được đánh nhau được, vậy cũng F. SU-25 thì không F được, nó chỉ hỗ trợ bám sát và tấn công mặt đất chính xác Ground Attack, Close Air Support, cái này tớ thua, chả tiêm cũng không cường.
Sơn có thể cho tớ biết cụ thể hơn cái tình huống đó không.
Chức năng tấn công mặt đất thông thường được chia ra 3 cái
bombard,
Ground Attack,
Close Air Support.
Ground Attack là tấn công mục tiêu cụ thể kiên cố.
Close Air Support là hỗ trợ mặt đất bám sát, đây là kiểu bám theo trận đánh hỗ trợ lục quân, yêu cầu bắn được xe cộ và thiết giáp hạng nặng, công sự kiên cố và cả người... những gì của lục quân. Nó cũng cần bay lâu trên bầu trời trận đánh. SU-25 ban đầu là
chống tank anti heavy armour, ngày nay gọi là
Close Air Support. Cùng chức năng SU-25 Mỹ gọi là A-10, chắc là
Ground Attack. Thật ra,
Close Air Support chỉ là một nhóm nhỏ trong
Ground Attack.