208 câu đố vui lịch sử ... không có thưởng

[lonesome]

Câu 91: Hoạn quan nào được sử nhắc tới lần đầu tiên?

Hoạn quan đầu tiên được nêu tên trong sử lại là Lý Nhân Nghĩa.
Link: http://vietsciences.free.fr/vietnam/vanhoa/phongtuc/hoanquan.htm
PS: Ơ, hôm nay em mới biết Lý Thường Kiệt từng là hoạn quan. Chính sử hình như không hề nhắc tới chi tiết này.

Vụ LTK là hoạn quan thì ít được nhắc thôi chứ không phải là không, bác nguyen ạ.

[macbupda]

Hôm nay topic vắng vẻ quá, em đặt câu hỏi không biết có bị "ế hàng" không ai thèm ngó tới không?
Câu 92:
Vui xem hát
Nhạt xem bơi
Tả tơi xem hội
Bối rối đi xem đám ma
Bỏ cửa bỏ nhà mà đi nghe giảng thập điều
Vậy "Thập điều" là gì?
Câu 93: Vị danh thần nào của nhà Mạc được các sử gia của triều đại đối nghịch dành nhiều lời khen ngợi nhất?
Câu 94: Khương Công Phụ là người Nam làm tể tướng phương Bắc, vậy người phương Bắc nào từng giữ chức quan cao nhất ở nước ta?
Câu 95: Vua Minh Mạng được coi là người đã khai sinh ra một ngành công nghiệp quan trọng ở nước ta hiện nay, đó là ngành gì?
Câu 96: Bộ sách địa chí mô tả không gian rộng lớn nhất của nước ta thời phong kiến?
Câu 97: Ở Trung Quốc, có chuyện khi Hạng Vũ dọa nấu Thái Công là cha của Lưu Bang để ép ông ta đầu hàng, Lưu Bang sai người nói với Hạng Vũ: "Ta và ngươi từng kết nghĩa anh em, cha ta cũng là cha ngươi, nếu ngươi định nấu cha ngươi thì cho ta xin một chén canh nhé". Ở nước ta cũng có câu chuyện tương tự, đó là sự kiện nào?
Câu 98: Có bao nhiêu người họ Lý ở nước ta làm vua?
Câu 99: Tấm bản đồ này hoàn thành vào năm nào?

[chiangshan]

Câu 99: Tấm bản đồ này hoàn thành vào năm nào?

Đại Nam nhất thống toàn đồ, theo như bài viết dưới đây thì có niên đại trong khoảng 1854-1875.

XUẤT XỨ CỦA "ĐẠI NAM NHẤT THỐNG TOÀN ĐỒ"

PHẠM HÂN

Trong kho tàng bản đồ cổ Việt Nam, Đại Nam nhất thống toàn đồ đã được viện dẫn để minh chứng cho chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa(1). Nhưng bản đồ đó được trích từ cuốn sách nào, cho đến nay vẫn là vấn đề cần được làm sáng tỏ.

Trong cuốn sách trắng về Hoàng Sa và Trường Sa của chính quyền Sài Gòn, công bố năm 1975 (trước 30/4), có đề cập tấm bản đồ này và nói là bản đồ của Phan Huy Chú xuất bản vào khoảng năm 1838 (Phụ lục I).

Sách trắng của chính quyền Sài Gòn nói xuất xứ của tấm bản đồ như trên có thể là căn cứ vào lời chú thích tấm bản đồ này của P.A. Lapicque, trong cuốn A.Propos des Iles Paracels của ông, xuất bản tại Sài Gòn, năm 1929. Bên dưới bản đồ Đại Nam nhất thống toàn đồ đăng trong cuốn sách này, tác giả chú thích: "Carte de l'Inđochine - Extrait de la Géographie de Hoang - Viet - Đia – Du 皇 越 地 輿 ée de Minh - Mạng" (Bản đồ Đông Dương - Trích từ sách Địa lý Hoàng Việt địa dư, năm Minh Mệnh thứ 14).

Nghĩa là theo lời chú thích đó, người đọc hiểu là bản đồ này vốn đính kèm trong sách Hoàng Việt địa dư chí của Phan Huy Chú, khắc in năm Minh Mệnh thứ 14 (1833).

Xét về lý, ai cũng thấy bản đồ không thể đính kèm trong Hoàng Việt địa dư chí của Phan Huy Chú khắn in năm Minh Mệnh thứ 14. Vì quốc hiệu Đại Nam chỉ được ban hành và sử dụng từ năm Minh Mệnh thứ 19 (1838). Tấm bản đồ với tên gọi Đại Nam nhất thống toàn đồ, mang quốc hiệu "Đại Nam" không thể xuất hiện trước năm 1838. Còn về văn bản, vừa qua tôi đã tìm đọc Hoàng Việt địa dư chí khắc in năm Minh Mệnh thứ 14 lưu trữ tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm (ký hiệu A.1074. VHv.1653) và Thư viện quốc gia (ký hiệu R.926) đều không thấy bất kỳ bản đồ nào kèm sách này.

Đại Nam nhất thống toàn đồ do P.A.Lapicque đăng trong tác phẩm của ông có thể lấy từ một cuốn sách nào đó mà ông lầm là Hoàng Việt địa dư chí.

Ngày nay trong kho tàng sách Hán Nôm người ta có thể tìm thấy tấm bản đồ đồng dạng cũng mang tên Đại Nam nhất thống toàn đồ, trong tập bản đồ mang tiêu đề Nam Bắc Kỳ hội đồ lưu trữ tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm (ký hiệu A.95).

Tấm bản đồ này không khác gì Đại Nam nhất thống toàn đồ đã được P.A.Lapicque công bố năm 1929. Trên vùng biển ngoài khơi miền Trung Việt Nam cũng vẽ ký hiệu quần đảo, ngang tầm với đèo Hải Vân và vịnh Cam Ranh, chạy song song với bờ biển miền Trung Việt Nam. Trong khuôn khổ ký hiệu quần đảo đó đề hai chữ HOÀNG SA ở phía Bắc, VẠN LÝ TRƯỜNG SA ở phía Nam (Phụ lục II).

Niên đại của tấm bản đồ này gắn liền với niên đại tập bản đồ. Căn của vào địa danh đơn vị hành chính thể hiện trên tập bản đồ, có thể đoán định được niên đại của tập bản đồ. Trên tập bản đồ này có tỉnh Bình Thuận có huyện Tuy Lý thuộc phủ Hàm Thuận, được đổi tiên từ huyện Tuy Định năm Tự Đức thứ 7 (1854) và các đạo Hà Tĩnh, Quảng Trị, Phú Yên được thành lập năm Tự Đức thứ 6 (1853) vẫn tồn tại, trước khi được đổi lại làm tỉnh năm Tự Đức thứ 28 (1875).

Như vậy, Nam Bắc kỳ hội đồ có niên đại trong vòng từ sau năm 1854 đến trước năm 1875. Đó cũng là niên đại của Đại Nam nhất thống toàn đồ trong tập bản đồ này.

Sự tồn tại của tập Nam Bắc Kỳ hội đồ, trong đó có Đại Nam nhất thống toàn đồ chứng minh sự xuất hiện và tồn tại của Đại Nam nhất thống toàn đồ Lapicque công bố năm 1929. Chỉ có vấn đề là bản đồ đó được trích từ cuốn sách nào, tập bản đồ nào.

Sự phát hiện Đại Nam nhất thống toàn đồ trong tập Nam Bắc kỳ hội đồ chứng minh giá trị của Đại Nam nhất thống toàn đồ đã được công bố năm 1929. Cả hai bản đồ này đều là bản đồ nước Việt Nam thống nhất thời nhà Nguyễn được soạn vào đời vua Tự Đức (1848-1838).

Quần đảo "Hoàng Sa-Vạn lý Trường Sa" thể hiện trên hai bản đồ này minh hoạ "Hoàng Sa", tục gọi là "Vạn lý Trường Sa" chép trong Đại Nam nhất thống chí, biên soạn thời Tự Đức, là bộ phận không thể chia cắt được của lãnh thổ Việt Nam.

CHÚ THÍCH

(1) Sách trắng về Hoàng Sa và Trường Sa của chính quyền Sài Gòn, 1975; Sách trắng về Hoàng Sa và Trường Sa của Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, 1979, 1982.

Nguồn: Tạp chí Hán Nôm số 4 (29), năm 1996, tr. 24 - 27.

[anhkhoi]

Câu 92:
Vui xem hát
Nhạt xem bơi
Tả tơi xem hội
Bối rối đi xem đám ma
Bỏ cửa bỏ nhà mà đi nghe giảng thập điều
Vậy "Thập điều" là gì?

Câu này hay đây, "thập điều" có phải là "Mười điều chân tình" của ca sĩ Ngọc Sơn khắc trên biển đá trước cửa nhà không bác? 

Đùa tí chứ theo em biết từ thời Minh Mạng có quy định hàng tháng bắt buộc dân phải đi nghe quan giảng "Thập điều huấn dụ", nghĩa là mười điều về trung hiếu tiết nghĩa. Tuy vậy nội dung chi tiết mười điều này ra sao thì em chưa tìm được. Chỉ biết đại khái nó như thế này:

 1. Giữ luân lý

2. Chính tâm thuật

3. Chăm bản nghiệp

4. Chuộng tiết kiệm

5. Hậu phong tục

6. Dạy con em

7. Học đạo chính

8. Răn gian dâm

9. Giữ theo pháp luật

10. Làm điều thiện

Thập điều huấn dụ ban hành ngày 15/7/1834

[tuaans]

Cái Thập điều này có liên quan đến việc cấm đạo (Ki-tô giáo)!

[nguyen]

Câu 93: Vị danh thần nào của nhà Mạc được các sử gia của triều đại đối nghịch dành nhiều lời khen ngợi nhất?

Nguyễn Bỉnh Khiêm (chữ Hán: 1491–1585). Ông đỗ trạng nguyên đời nhà Mạc, được vua chọn làm Tả Thị lang. Sau 7 năm ông cáo quan trí sĩ sau vụ dâng sớ chém 18 lộng thần.
Tuy về trí sĩ nhưng ông được các nhà Nguyễn, Mạc, Trịnh, Lê rất coi trọng, thường đến tham vấn.

[nguyen]

Câu 95: Vua Minh Mạng được coi là người đã khai sinh ra một ngành công nghiệp quan trọng ở nước ta hiện nay, đó là ngành gì?

Vua Minh Mạng được coi là ông tổ ngành than.

[nguyen]

Câu 96: Bộ sách địa chí mô tả không gian rộng lớn nhất của nước ta thời phong kiến?

Không gian rộng lớn nhất của nước ta đạt được từ thời Nguyễn. Thời này có 2 cuốn địa chí là: ĐẠI NAM NHẤT THỐNG CHÍ của sử quán triều Nguyễn và HOÀNG VIỆT ĐỊA DƯ CHÍ của Phan Huy Chú. Bộ đầu đồ sộ hơn với 28 tập gồm 31 quyển, trình bày địa chí từng tỉnh trong cả nước, có thêm phần Cao Miên, Xiêm La, Thuỷ Xá, Hoả Xá, Miến Điện (Myanma ngày nay), Nam Chưởng, Vạn Tượng. Bộ sau thì chỉ có một số tỉnh trong cả nước.
Vậy đáp án là:  ĐẠI NAM NHẤT THỐNG CHÍ

Link: http://dictionary.bachkhoatoanthu.gov.vn/default.aspx?param=1852aWQ9MTAyMTMmZ3JvdXBpZD0ma2luZD0ma2V5d29yZD1WSSVlMSViYiU4NlQ=&page=2
http://dictionary.bachkhoatoanthu.gov.vn/default.aspx?param=18A0aWQ9MzM5MzQmZ3JvdXBpZD0ma2luZD1zdGFydCZrZXl3b3JkPSVjNCU5MQ==&page=3

[nguyen]

Câu 98: Có bao nhiêu người họ Lý ở nước ta làm vua?

Theo đáp án câu 90 thì có 11 vua đời Hậu Lý. Nhà Tiền Lý có Lý Nam Đế, Lý Thiên Bảo và Lý Phật Tử (Hậu Lý Nam Đế). Vậy có 14 người họ Lý tất cả làm vua?

[caytrevietnam]

Câu 95: Vua Minh Mạng được coi là người đã khai sinh ra một ngành công nghiệp quan trọng ở nước ta hiện nay, đó là ngành gì?

Vua Minh Mạng được coi là ông tổ ngành than.

Em nghĩ Minh Mạng là người khai sinh ngành đóng tàu thì đúng hơn, dưới thời ông đã cho đóng 2 chiếc tàu hơi nước theo mô phỏng mấy chiếc tàu Tây mua về từ Hongkong thì phải