Ăn mày dĩ vãng

[hoacuc]

Song, chuyện tình của hai đứa tôi không phải khi nào cũng một màu sắt son lãng mạn pha cả ngậm ngùi bi thương như thế. Mặt trận chuyển động không theo quy luật, có bận chúng tôi phải hoạt động xa nhau cả năm trời. Và cũng cả năm trời ấy, em không thèm viết cho tôi lấy một chữ, nhắn nhe cho tôi lấy một câu. Nhớ em quá! Và lòng dạ cũng nghi hoặc quá, nhân lúc rảnh rang chưa vào mùa đánh giặc, tôi liều mạng một mình cắt rừng hai đêm, vượt qua ba con lộ máu, chục cái bốt gác dữ dằn để đến với em nhưng em lại giữ bộ mặt thản nhiên như chuyện gặp nhau vẫn xảy ra cơm bữa. Sao vậy? Cái gì đang xảy ra trong cái đầu nhỏ nhắn của cô thế? Tôi trợn mắt hỏi, em chỉ lắc đầu cười buồn: “ Em mệt! Em mệt lắm! Đừng hỏi, đừng hành hạ em thêm nữa”. Thế là về! Lại hai đêm cắt rừng, ba con lộ… Gió sông gió đồng thổi vào đầu lồng lộng mà sự tê tái bao phen cứ chực ứa ra thành nước mắt!
Gần đây, theo những nguồn tin vừa tin cậy vừa không tin cậy, người ta bảo em đang dính dáng đến một sĩ quan ở ban tham mưu quân khu đẹp trai, cấp hàm cao, vừa học ở Nga về, lại có gia đình làm ăn khá giả tại Sài Gòn, mỗi lần móc nối được, tiền của xài cả mùa không hết. Lần khác lại nghe nói em đang quan hệ với chính ông tỉnh đội trưởng chưa đầy bốn mươi tuổi. Ông này dự kiến đưa em ra Hà Nội đào tạo bác sĩ hay trường Đảng cao cấp, đặng trở về làm rường cột cho quê nhà một mai khi bước vào thời hậu chiến. Lần khác nữa lại có tin đồn em công khai gắn bó tình cảm với một cậu du kích kém mình năm tuổi, vốn là sinh viên luật mới ở Thành chạy vào, gắn bó trên danh nghĩa em nuôi. Em nuôi!… Mẹ, chao ôi sao chỉ một mình em là lắm lời đồn đại thế? Cái nào đúng cái nào sai? Đúng cả hay sai cả? Sự thật hay miệng đời khốn nạn dệt thêu? Cao cấp uy quyền ư? Trẻ trung học vấn ư?…

Phải thôi! Toàn những miếng thăn miếng nạc, thơm da thơm thịt cả. Bì làm gì với cái thằng tôi ở dưới này, sần sùi, cóc cáy, dai nhanh nhách, chân tay hồi nào cũng nhớp nháp máu người và ngày một ngày hai sẽ đến phiên chết giúi giụi trong bờ trong bụi hay chết banh xác trên mặt đường. Dại gì! Đúng thôi. Nước đời bao giờ chẳng thế! Mẹ!… Tôi ném tiếng chửi ra mặt sông nhạt thếch màu hoa bèo. Hoá ra trong những cánh rừng bom đạn, cái sống cái chết cách nhau không tày gang tấc, ái tình cũng được cân đong cẩn thận đáo để. Tôi chỉ là một hình ảnh loà nhoà đi qua cánh rừng bên sông ấy. Qua rồi là biến nhẹm, là thôi luôn sau khi đã góp phần lấp đầy một phút trống trải cho đứa con gái ấy. Sau tôi lại tiếp tục những kẻ khác, lại lấp đầy rồi lại qua đi, chỉ có cô ta là còn lại như là cái nơi tập kết của những tình yêu giả trá khoác màu thống khổ. Khốn nạn! Vậy thì cóc cần, cả mạng sống, cả cuộc đời còn dám quăng vào ngang ngửa, một chút tình bạc nhạc con con, sá gì. Tốt nhất là tiếp tục vùi đầu vào công việc chém giết cho khuây.

Nhưng quái lạ! Càng thế càng không làm sao khuây được. Càng ác liệt, càng gian truân, càng mỏng manh sự sống, đêm về mắc võng nhìn lên khoảng trời nhỏ bé đầy gió và sao, hình ảnh em lại càng níu buộc, thuốn xoáy, giằng ra chừng nào, lại xô vào chừng ấy, ngấm chìm, lặn hụp vào trong…
Tình trạng chông chênh lúc có lúc không ấy làm tôi mệt nhoài, thậm chí dẫn đến sự héo tàn rồ dại chưa lường được nếu một ngày kia phân đội trinh sát chúng tôi không được lệnh trở lại chính cái địa bàn đó...

...để kết hợp với cơ sở nội tuyến tìm diệt đám thám báo, gián điệp có nợ máu vừa thực hiện xong hành vi chỉ điểm đánh phá có hiệu quả vào căn cứ ba xã trọng điểm.
Nhận nhiệm vụ, chúng tôi nhìn nhau im lặng. Lại tổn hại! Lại teo tóp! Sau hiệp định hoà bình, ai dè sự tổn hại, sự teo tóp lại diễn ra thê thảm hơn cả hồi Mậu Thân? Nản lắm, nhiều khi muốn lỏng tay cầm súng lắm mà không thể nói ra. Tuy vậy ở riêng tôi, tôi cũng có một chút bồi hồi khi biết rằng mình sẽ trở về nơi ấy, sẽ gặp lại con người ấy. Rất bồi hồi.

…Chuyến đi diệt ác này, tất nhiên, có cả bán đội du kích của Sương đi cùng với tư cách là lực lượng địa phương dẫn đường. Sương vẫn làm y tá nhưng do cậu xã đội trưởng mới ngã xuống khi đêm nên cô ấy lại phải tạm thay, làm luôn cả hai chức năng.

[hoacuc]

Buồn quá! Lâu lắm mới gặp nhau mà em chỉ lạnh nhạt khẽ chào. Chào như chào một đồng đội không hề quen biết đến làm nhiệm vụ phối thuộc. Bị chạm tự ái nặng nề, tôi cũng khinh khỉnh quay đi. Cả hai giữ nguyên trạng thái căng thẳng cố tạo đó, ít nhất cũng là ở tôi, cho đến khi dẫn được đám tù binh trở về.
Họ gồm bảy người, cả chủ lực lẫn bảo an, cả nam lẫn nữ, cả cảnh sát lẫn tình báo phượng hoàng. Họ bị bắt gọn trong lúc đang tụ tập ở tại nhà viên trung uý xã trưởng để bàn tính chỉ điểm đánh ta một đòn chí mạng nữa vào ngay căn cứ tỉnh uỷ. Trong số đó, tôi thoáng để ý thấy một thanh niên dong dỏng cao, đeo kính trắng, trán đẹp, mặt đẹp, khôi ngô, có dáng một sinh viên hay giáo sư trung học hơn là một tên thám báo, chỉ điểm. Hắn ngồi hơi tách riêng ra một chỗ, mắt nhìn xuống đất, đăm chiêu chứ không đến nỗi đờ đẫn, cóm róm vì một ám tượng hãi hùng đang có khả năng ập xuống như sáu người kia. Có một cái gì đó rất lạ không gọi được tên bất chợt nhen lên trong tôi như một sự mách bảo, lại như một giao cảm vô hình, bảng lảng thường xuất hiện trong chiến tranh giữa hai kẻ nằm hai bên chiến tuyến hận thù. Tôi gọi hắn riêng ra một chỗ.
- Tên anh là gì? - Tôi hỏi vừa đủ nghe.
- Dạ… Thưa tôi tên Tường - Tiếng trả lời nhỏ nhẻ, thanh thoát, rung nhẹ.
- Anh người ngoài đó?
- Dạ… Ba má tôi người Hải Dương.
“Thì ra anh ta là đồng hương với tôi!”. Một chút nữa tôi buột miệng thốt lên điều đó nếu không chợt nhìn thấy con mắt hắn sau đôi kính loé lên một tia sáng khó hiểu. Tuy vậy, giọng tôi cũng chùng xuống:

- Anh là cái gì trong đám ác ôn sặc máu này? Tại sao anh lại có mặt giữa bọn họ?
Cái ngây ngô của tôi, một gã lính chiến quen đánh vỗ mặt mà không biết đường dò tìm ngóc ngách trong nghệ thuật hỏi cung, nằm chính trong câu hỏi gần như nối giáo, gần như gợi ý cho đối phương này. Hắn nhìn nhanh sang đồng bọn, một cái cúi đầu trả lời khẽ khọt:
- Dạ… Chỉ là một sự ngẫu nhiên. Tôi… Tôi về thăm nhà rồi chẳng may… Tôi thực sự không biết những người kia là ai. Dạ…

Về thăm nhà? Chả lẽ hắn là người bà con hay anh em họ hàng ruột thịt gì đó với thằng cha trung uý xã đội trưởng trông giảo hoạt kia? Thăm nhà? Rất có thể lắm chứ. Cái gì chả có thể xảy ra trong cuộc chiến tương tàn này. Tôi định hỏi thêm hắn mấy câu nữa nhưng lại thôi vì lúc đó Sương đang đi tới. Thì ra, trời ạ, vừa rồi chẳng qua tôi hỏi chỉ để mà thôi, chứ thực ra hỏi để khỏi phải nhìn thấy ánh mắt trống trải xa lạ của em và cũng vì tôi thấy hắn có cái gì đó là lạ, không giống những tù binh khác.
Một tiếng nổ đầu nòng bất thần vang lên ở phía thị xã bên kia sông.
Tiếng Sương cất lên mệt mỏi:
- Sắp đến giờ pháo kích. Mấy em cho tù binh xuống hầm lẹ đi!
Như bị cái tiếng nói dửng dưng ấy xúc phạm, bỏ quên, tôi cũng ẩy mạnh vào vai gã đeo kính, quát trở lại:
- Xuống hầm! Lẹ lên!

Giây phút đó tôi đã không biết rằng hắn chưa hề bị trói trở lại như đứa khác. Và thưa bạn đọc, cái không biết đó có đúng là không biết thật chưa? Mãi sau này, mỗi khi kiểm nghiệm lại, chính tôi, tôi cũng không thật rõ nữa.

Sau đợt pháo kéo dài gần một giờ đồng hồ, trời lại bắt đầu hửng sáng.
Tuấn, khi đó đã là đội phó của tôi, từ chạc cây gác nhảy xuống, lắc đầu chán nản:
- Chúng nó đã lố nhố đen đặc của cửa rừng rồi, anh Hai? Thế là bị bao vây con mẹ nó rồi. Nhanh thật! Chúng tính trả đũa cái vố bị hốt gọn đám thám báo khi đêm đây. Tính sao anh?
Tôi biết tính sao là ý hắn muốn hỏi cái khoản tù. Theo nhiệm vụ, nếu bắt sống được số này, bọn tôi bằng giá nào cũng phải giải được lên trên để điều tra xét hỏi. Bây giờ tình thế xoay chuyển bất ngờ, ngay đến chúng tôi cũng chưa chắc đã lên trên được huống chi là chúng nó!
Tuy vậy, tôi vẫn nói Tuấn dẫn một tổ tinh nhuệ cắt thử một đường rõ thật bất ngờ xem có lọt không. Nửa giờ sau, nghe có tiếng súng nổ rộ rồi Tuấn trở về, quần áo rách bươm, kêu hết xí quách rồi! Một con chồn lùn cũng chẳng thể lọt qua. Chưa hết hy vọng, tôi xách tiếp một tổ đi nữa. Cũng không ăn thua! Chúng nắm tay nhau đứng giáp vòng như đi xem hội, khó lắm! Ai đời, một khoảnh rừng bé xíu chưa đầy hai sào ruộng mà chúng rùng rùng kéo đến án ngữ tới ba tầng, cả bộ binh, thám kích và cơ giới. Đúng là đánh nhau kiểu công tử con nhà giàu cũng nhàn thân thật.

Tình thế mới đẩy tôi phải bước đến hầm của Sương mặc dù tôi chưa hề muốn đến lúc này.
- Chào đồng chí! - Tôi đứng nghiêm như một chú lính kèn. Sương nhìn lên tôi khẽ rùng mình một cái.
- Anh... Chào anh! Có việc gì không... anh?
- Tất nhiên là có việc. Tôi đến để bàn với đồng chí một việc hệ trọng (Đôi mắt đen im lặng của Sương chỉ hơi nhướng lên). Nếu bây giờ ta quyết định giải tù binh đi theo phương án thì chết hết. Chết cả người giải lẫn người bị giải. Đó là điều chắc chắn.
- Dạ!... Tiếng dạ rõ ràng tỏ ra lơ đễnh.

- Cho nên, nếu đồng chí đại diện chính quyền địa phương thống nhất (những tiếng này tôi nhấn mạnh đến nỗi vầng trán xanh xao của em phải chau lại) tôi chính thức đề nghị, xét theo tội trạng đã rõ mười mươi của từng tên và căn cứ vào hoàn cảnh đặc biệt của địa bàn, ta có thể tiến hành xử tử hình ngay tại chỗ.

[hoacuc]

Có lẽ đến lúc này Sương mới nghe thủng câu chuyện, vẻ mù mịt trong đôi mắt biến mất, em đứng dậy, ngỡ ngàng:
- Tử hình?... Tử hình ai?... Sao lại tử hình, anh Hai?
Trời! Hỏi nghe mới sướng chưa? Như cái kiểu hỏi đối với một thằng cha trẻ trung, cấp hàm cao, lắm tiền nhiều của nào đó. Tôi càng nhấn giọng:
- Đơn giản: Có thể không trúng như lệnh trên nhưng lại bảo toàn được lực lượng. Vô lý khi chỉ vì ba cái đứa ác ôn có nợ máu này mà ta phải hy sinh thêm nữa, thậm chí hy sinh tất cả. Đồng chí có hiểu tôi nói không? Nếu bất cứ ai vào địa vị tôi, dù là ông tư lệnh Miền hay ông tư lệnh Bộ, chắc cũng phải hành động như tôi thôi. Hết!
- Khoan đã - Sương chới với trước những loạt đạn bắn thẳng dồn chứa mọi sự ấm ức từ lâu của tôi - Em... Em thấy chưa cần phải làm như thế. Đề nghị đồng chí xem xét lại coi. Biết đâu...
- Trong chiến tranh không thể có cái chuyện gọi là biết đâu ấy - Cáu vì tiếng đồng chí khô khốc của cô hơn là những lập luận ấp úng đó, tôi càng áp đảo.
- Là người chỉ huy cao nhất ở đây, tôi muốn đồng chí trả lời chính xác. Trong hai khả năng, ta chỉ có thể chọn một.
- Không! - Bất thần nét mặt em đanh lại dễ sợ - Tôi sẽ chọn cả hai. Tại sao đồng chí không tiến hành mở một trận tập kích nhỏ như tập kích chiến đoàn 52 Mỹ ngày trước, thu hút lực lượng của chúng để dãn cách vành đai án ngữ ra?
- Hả?...

Tôi thoáng chột dạ. Chột dạ vì cái giọng nói đột biến trở nên uy lực kia hơn là nội dung câu nói, dẫu rằng dù muốn hay không, cũng phải công nhận rằng đó là một sáng kiến có giá. Chà! Gớm cho đàn bà chân yếu tay mềm một khi đã đi qua chiến tranh đều có thể trở thành đáo để, sắt thép hết. Sắt thép từ khi nào thế này, cô bé? Đã vậy thì tôi chỉ còn cách phải... mềm lại thôi.
- Đúng, tôi đã nghĩ đến điều đó. Nhưng ngày trước chúng chỉ có một vòng vây mà lại vòng vây lính Mỹ ngơ ngáo, còn bây giờ là ba vòng toàn bọn sư 5 lọc lõi, ranh mãnh đã quá quen với các ngón nghề của ta rồi. Muốn tập kích hay phục kích, lực lượng ta đòi hỏi phải gấp mười hay chí ít cũng gấp năm thế này.
Sương im lặng. Trước kia, thường những lúc tôi cố ý lái sang những vấn đề, những thuật ngữ quân sự rắc rối thì bao giờ em cũng im lặng. Trong thoáng chốc, cô lại trở về cái hình hài con chim sẻ tội tình ưa ngồi nơi râm mát ngày nào. Em gượng lên một lần nữa:

- Giả dụ... Giả dụ ta cứ trụ lại, trụ lại cùng với tù binh vài ngày nữa rồi lựa thế tìm cách ra sau? Được không?...
- Thế là tự sát! - Tôi cười không thèm giấu đi vẻ giễu cợt cứ lồ lộ hiện ra - Nhúm người chúng ta sẽ rơi vào tình trạng thù trong giặc ngoài, hết đường chống trả.
Lại im lặng. Im lặng rất lâu... Thực lòng tôi khao khát được chìm mãi vào vùng không khí lặng tờ này mà không phải nghe, không phải nói gì hết. Dường như trong im lặng mông lung, em mới có dịp trở lại là em, yếu mềm, cây cỏ... Sương bẻ ngón tay, bẻ thầm, bởi vì còn có cái gì trong xương trong cốt nữa mà kêu.
- Thôi thì tuỳ... tuỳ anh. Tuy vậy tôi... tôi...
- Yên tâm đi! - Tôi cười nhạt - Tôi sẽ hoàn toàn chịu trách nhiệm về sự việc này. Nếu sau đây có gì rầy rà, tôi sẽ trả lời rằng, đây hoàn toàn là hành động đơn phương mặc dù đồng chí đại diện địa phương đã khăng khăng phản đối.
- Không... Không phải thế! Anh không...

[hoacuc]

Giọng nói cô khổ não như sắp khóc. Kệ! Tôi muốn trả thù. Lấy câu chuyện tù binh để trả thù chứ chưa hẳn câu chuyện này là nguyên cơ gay gắt áp đảo nhau.
- Tuấn đâu! - Tôi gọi khẽ.
Tuấn đi đến, nét mặt vẫn tỏ ra căng thẳng:
- Anh Hai gọi.
- Cậu thay mặt bà con và thay mặt cách mạng khử chúng đi! Khử hết!

Nét mặt nó rạng lên:
- Em biết trước là thế nào anh cũng phải buộc lòng quyết định như thế. Nhưng... Khử bằng gì ạ? Bắn vào sọ thì không ổn rồi. Ở đây có đánh rắm, địch cũng nghe thấy. A... Xin lỗi chị Ba...
- Bằng gì tuỳ cậu. Miễn là gọn. Xong chôn cất từng người đàng hoàng. Nhớ đánh dấu từng tên để sau này nếu trong chúng ta thằng nào còn sống, biết đường mà báo cho gia đình người ta. Nói rằng đây là việc làm bất đắc dĩ, ta muốn họ chết ở đây hơn là để họ chết lăn lóc bởi chính những viên đạn của phía bên họ trên mặt lộ. Thế thôi.
- Rõ!

Tiếng rõ của hắn nghe không được mạnh mẽ lắm. Cũng như câu ra lệnh của tôi cũng cố gồng lên mà ra lệnh. Nói đùa, nếu vừa rồi Sương tỏ ra thương cảm hơn một chút, bất lực và yếu đuối hơn một chút thì chưa biết chừng tôi đã thay đổi ý định rồi, dẫu biết rằng phải trả một cái giá thật đắt cho sự thay đổi đó.
Để mặc Sương ngồi đó với ánh mắt nhìn lên tôi đượm vẻ ngỡ ngàng, ai oán, tôi quay lưng bước đi, lòng dạ không thể không cộm lên một chút xốn xang, day dứt. Xót ruột lắm ư cô gái? Xót ruột hộ những người ở phía bên kia vừa gây thương tổn không lấy gì bù lại được của đồng đội cô à? Cuộc chiến tranh này là cuộc chiến tranh gì vậy? Sự thương xót từ trong vô thức mờ mịt không thể hiểu được kia là thế nào đấy? Thế còn hàng trăm, hàng ngàn những người đồng hương của chúng tôi thay nhau ngã xuống bón đất cho vùng sông này thì sao? Chuyện đùa, chuyện trẻ con chắc, hở cô đảng viên nòng cốt của Đảng Nhân dân cách mạng miền Nam?

Tuấn huỳnh huỵch chạy đến, mặt mày ngơ ngác:
- Anh Hùng!... Sao chỉ còn có 6 đứa? Hồi hôm ta tóm gọn cả 7 cơ mà?
- Hả? - Tôi chột dạ - Thằng nào thoát?
- Không thấy cái thằng đeo kính trắng nói giọng Bắc đâu hết.
- Thằng Tường?... Tôi bất giác thốt lên và định nhào đến cái hầm khi đêm tôi vừa đẩy nó xuống đó nhưng rồi vẫn đứng lặng. Không cần thiết nữa. Chắc chắn là hắn đã trốn mát rồi. Và một ý nghĩ chớp sáng rất nhanh trong đầu, tôi cả cười, nói át đi - Sáu đứa là đủ. Cái thằng kia là giáo học hay sinh viên gì đó, vô hại, cho nó sống, giữ lại làm gì.
- Anh thả nó ư? - Tuấn tròn mắt nhìn tôi.
- Không thả nhưng... Cũng coi như thả. Chặc! Nó về thăm nhà ấy mà. Biết đâu lại đỡ đi được một oan hồn vất vưởng?

Đến đây thì cái thân hình con gái đang xiêu lả kia lẳng lặng đi tới, tiếng nói cô nặng nề dội vào tai tôi như dội vào tôn thiếc:
- Trời đất ơi! Đồng chí có biết đồng chí vừa làm một việc rất vô nguyên tắc không? Tên Tường ấy chính là một tên nguy hiểm, phái viên của tiểu khu phái xuống chỉ đạo bọn này.
- Thế à?...
Tôi buông một tiếng hỏi vô nghĩa rồi chết lặng. Đã trót nói là thả thì không thể nói lại là vô ý. Nhục lắm! Tôi lảng mắt đi để tránh cái nhín không thể chịu được của Sương, rồi đột nhiên tôi nổi khùng:
- Vâng! Rất có thể tôi đã vô nguyên tắc và tôi cũng xin chị trách nhiệm luôn về cái vô nguyên tắc này. Đồng chí Tuấn! Tiến hành đi! Lẹ lên! Không còn thời gian để tranh cãi nữa đâu.

[hoacuc]

Nhìn theo cái bóng chắc đậm của Tuấn khuất đi rồi, tôi mới thấy lo. Lo vì chuyện khử tù binh tắt đã đành nhưng cái đáng lo hơn lại thuộc về sự bảo toàn căn cứ và sinh mạng của anh em một khi thằng phái viên kia đã từ trong ruột mình chạy ra và dứt khoát sẽ dẫn quân đánh trở lại. Đúng là tự dưng lại dâng gọn cả sơ đồ phòng thủ căn cứ cho nó xơi ngon lành! Khốn nạn!... Bất giác tôi đưa mắt nhìn về phía Sương... Em đang ngồi đó, quay mặt ra sông, nước mắt lưng tròng, giống một bé gái bị mẹ mắng đang tủi thân tủi phận.
Tôi ngần ngừ định đến nói với em một câu gì đó để trấn tĩnh cho em, trấn tĩnh cả cho tôi nhưng chẳng ngờ, như đón bắt được những suy nghĩ chộn rộn trong đầu tôi, em chủ động đứng dậy, bước đến gần, tiếng nói rầu rầu cam chịu:
Anh... Việc đã rồi, đành vậy. Cái cần trước mắt là ta phải xé vòng vây chuyển đến dự bị ngay không thì chết hết.

Tôi im lặng không nói gì chỉ nhìn chăm chú vào mắt em. Chao ôi! Tất cả những cái vừa rồi vớ vẩn và vô nghĩa làm sao trước cái nhìn buồn phiền, hun hút, thật hư không rõ rệt này. Cái nhìn hoàn toàn tách khỏi thực tại. Cái nhìn của đàn bà đang khắc khoải... Nếu cái nhìn này đã thuộc về kẻ khác, thuộc về ai đó mà không còn là của riêng tôi nữa, vĩnh viễn không phải là của tôi nữa thì cái căn cứ này, đám tù binh kia và cả cái án kỷ luật chắc rằng sẽ rất khắc nghiệt đang treo lơ lửng trên đầu ấy, tất cả sẽ trở nên nhạt thếch hết.
- Yên tâm đi Sương! - Lần đầu tiên kể từ lúc gặp em đến giờ, tôi mềm giọng - Thằng này sẽ không chỉ điểm dẫn lính vào đây đâu. Nhìn vào trong mắt nó, nghe giọng nó nói, tôi biết chắc điều đó...
... Những thằng lính cầm súng thực thụ, dù ở bên nào, cũng có cách đọc trong mắt nhau mà không mấy khi sai. Và dù nó có dẫn thì đã sao? Ta sẽ tương kế tựu kế, đặt bẫy ngay trên đường nó đi vào.
Tôi khoát tay, cắm một điếu thuốc rê ướt nhoét lên miệng ra ý bảo câu chuyện trao đổi công việc đến đây là chấm dứt và thực chất cũng chỉ là trao đổi công việc.

Lúc ấy, cả tôi và Sương đều không ngờ rằng cái con người đeo kính trắng một lần đến rồi đi tưởng như mờ nhạt này lại đã gắn bó với chúng tôi mãi đến những năm tháng sau này!
Nhưng đó là sau này. Còn bây giờ, công việc xử giảo khủng khiếp ấy đã xong. Tuấn đang ngồi bên sáu cái ụ đất đỏ tươi vừa được đắp điếm bằng những xẻng đất vội vàng. Một trong sáu ụ đất đó, trên bề mặt vẫn còn vương lại mấy lọn tóc dài của đàn bà. Một ngọn gió thổi qua, máy lọn tóc dính đất quằn lên, vật vờ nhưng vẫn không chịu rời khỏi chỗ. Tôi hất hàm ra ý hỏi. Tuấn nhìn lên, hai tròng mắt âm u, thất thần và bợt bạt, như không phải đang nhìn tôi mà là nhìn vào một cái gì đó mịt mùng lắm! Tiếng nói của nó cũng âm u không thoát ra được:

- Con phượng hoàng tóc dày quá... Đập mãi không chết... Phải...
- Thôi, không nói nữa! Đứng dậy, về hầm!
Tôi gắt. Thực ra là gắt với chính mình để xoá đi cái hình ảnh ghê rợn vừa rồi.

*

Cái buổi sáng hôm ấy...
Vâng! Tôi vẫn nhớ cái thời điểm ấy nhưng chưa thể kể về nó liền mạch được. Tôi muốn nói lướt qua những buổi sáng chiến tranh bình thường khác để dẫn đến cái buổi sáng chiến tranh cuối cùng tôi còn được gặp em. Và trước khi để đi vào mảng ký ức đau buồn cuối cùng kia, tôi không thể dừng lại một chút với những gì đã xảy ra sau lần tìm và diệt gọn tốp thám báo nguy hiểm đó.
Đúng như tôi đã dự đoán bằng trực giác, thằng đại uý Tường đó đã không hề chỉ điểm cho lính đánh thốc trở lại. May cho tôi và cũng may cho nó. Bởi lẽ, nếu nó thực hiện hành vi này thì biết đâu cả hai đứa đều rất có thể ngã xuống và như vậy còn có gì để mà kể, còn ai mà kể nữa? Thêm một lần tôi khẳng định tính chính xác trong trực cảm của người lính, thứ trực cảm thường xuất hiện giữa lằn ranh mỏng tang của cái sống và cái chết mà không thể có bất cứ một luận thuyết khoa học thần bí nào lý giải nổi. Cái chết tức tưởi của Viên là một ví dụ.

Năm ngày sau, vào giữa ngày rằm, để thoát ra được khỏi vòng vây và quật lại chúng một đòn đáng kể, khiến cho ba vành đai án ngữ tan tác, gây vụn, khiến cho phong trào chiến tranh nhân dân toàn địa bàn tồn tại thêm được ít ngày, đơn vị tôi lại mất thêm gần một phần ba quân số. Phần còn lại, ngơ ngáo có chín thằng, phải nói là đã bại hoại sức chiến đấu, chỉ có thể làm được một động tác duy nhất là ôm nhau ngồi thở.

Chưa kịp thở cho hoàn hơi, ngay chiều hôm ấy, cái dáng đi chúi về phía trước của ông tham mưu phó phân khu đã đột nhiên xuất hiện ở cửa rừng. Không hiểu ở các địa bàn khác, ở các quân binh chủng khác thì sao chứ ở đây, cứ mỗi lần có cấp trên xuống là mỗi lần có ác liệt, chết chóc xuống theo. Đó là một con người đánh giặc đến cùng, một anh hùng quân đội, trưởng thành từ thằng lính lầm lũi mà lên. Y như rằng, chưa kịp uống cạn ca nước, ông đã chính thức truyền đạt mệnh lệnh của Bộ chỉ huy: tìm mọi cách san bằng bằng được cái chi khu Phú Thuận, nơi xuất phát của mọi cuộc hành quân phá hoại hiệp định hoà bình của đối phương.

[hoacuc]

Mới nghe tôi đã thấy nhợn sống lưng. Hít một hơi thở thật sâu vào ngực để lấy lại bình tĩnh, tôi nói:
- Báo cáo! Mệt mỏi, mất mát có thể khắc phục được, dẫu rằng cái mất mát này đã lên đến mức quá sức chịu đựng nhưng có một trở ngại không phụ thuộc vào ý chí tuyệt đối của con người là ánh trăng. Bí quyết tác chiến của chúng tôi là bóng tối. Giữa đêm rằm, chín mống, mống nào cũng chỉ còn nửa sức lực, phải đánh vào một vật rắn hàng trăm quân có dư thừa phương tiện phòng thủ thì có nghĩa là tự sát. Thưa, tôi nói thật lòng.
- Biết! - Ông tham mưu phó còn một mắt trả lời nhẹ nhàng, thấu hiểu, theo cái kiểu trả lời của những người lính chiến với nhau - Rất biết nhưng tình hình quá gấp, để chậm hơn, chúng nống ra, ta sẽ mất hết đất.
- Mất một ít đất còn hơn mất toàn bộ con người...

Tôi chợt dừng lại khi thoáng gặp ánh mắt của Sương. Một ánh mắt đau đáu, không nói lên điều gì. Cô ta muốn cái gì trong cái nhìn ấy? Khích lệ à? Hay dè bỉu? Hay thương tình?... Được thôi! Tính bất cần và kiêu hãnh nhiều khi đến cuồng dại đã trở thành cố tật sau mọi gian truân của bọn lính chiến ven đô trong tôi trỗi dậy mãnh liệt, tôi bật ngón tay cái rốp:
- Được! Tôi chấp hành lệnh dù cái lệnh này không có chút xíu nhân đạo nào.

Ông tham mưu khẽ gật đầu và đến lúc ấy, vẫn với thái độ không vui vẻ gì hơn, ông lôi từ trong bồng ra một chai rượu nếp thang gọi là quà của Bộ chỉ huy mừng chiến công đã phá tan vành đai án ngữ địch của chúng tôi. Uống ly rượu như ly máu. Khốn nạn! Vì một chút danh dự mà thí thân đồng đội đã chả ra làm sao, vì ánh mắt trống rỗng của một con đàn bà mà nhào vô bất kể sống chết, lại còn tồi tệ hơn. Thôi, đã trót rồi, thử thời vận một keo nữa xem sao? Chết trẻ khoẻ ma. Đằng nào cũng chết. Không chết vô lý trận này thì cũng chết vô lý trận khác, vậy cả thôi, hơi đâu mà tranh luận, đắn đo sau trước. Uống! uống đi bọn bay. Còn sống phút nào cứ uống cho đã phút đó. Mắt tôi mờ đi và chắc là lúc ấy trông ghê rợn lắm nên ánh mắt đàn bà quái ác kia tuy đã hai, ba lần tìm bắt nhưng không gặp.

- Trận này tôi sẽ đi cùng với các cậu - Ông tham mưu nói - Chết cùng chết nhưng làm thằng lính cách mạng, ráng đừng để chết mới ngon. Nào, làm hết đi rồi ta bàn công chuyện.
Tôi ngước nhìn ông giây lâu. Chà! Đến lúc đó tôi mới chợt nhớ ra cái ông sĩ quan tham mưu một mắt này vốn đã từng có thời kỳ tập kết và người vợ hiện giờ của ông đang sống ở ngoài đó là một người đàn bà thắt khăn mỏ quạ. Tự dưng tôi nắm lấy bàn tay xương xẩu của ông, siết nhẹ.

Nhưng rút cuộc, chúng tôi đã trả giá tức thì cho tính kiêu hùng nhưng thực chất là tính nhu nhược hàm nghĩa vị kỷ của mình. Ngay đêm đầu tiên đi nghiên cứu, bộ đội của tôi, dù đã lựa những đứa thiện chiến, còn sức lực nhất nhưng vẫn có người ngất xỉu ngay trong vòng rào gai đầy mìn trái của cái chi khu quái quỷ ấy. Cả chục ngày vắt kiệt sức mình lo diệt ác, phá vây, lo tập kích, phục kích... Lại cả chục năm (Nếu ai đó may mắn sống sót được chục năm) luôn luôn đói ăn, đói muối, luôn luôn chỉ vận độc một chiếc xà lỏn đánh hết trận này qua trận khác, hết mùa mưa qua mùa khô, hết ngày tạnh sang ngày ướt, cái chuyện đang bò mà giụi đầu ngất đi kia, âu đó cũng là chuyện dễ hiểu.

Lạ thế! Khi đã vào cuộc rồi, mọi cái hỗn mang đều vất lại đằng sau hết, trong đầu chỉ phừng lên ngọn lửa quyết chiến xen lẫn hận thù tàn bạo. Đêm thứ hai, hệt một con thú bị thủng ruột, say máu, liếm máu, chính tôi dẫn hai tay súng nữa ra đi.

[hoacuc]

Lần này có khá hơn một chút ở giai đoạn đầu. Nhưng rồi cái kết cục bi thảm vẫn không thể tránh khỏi. Sắp vào đến hàng rào chót cùng, tức là sắp sờ được vào gan ruột phổi phèo của nó để chuẩn bị thọc dao kết liễu thì bất ngờ người lính bò đầu bật ho lên một tiếng. Trời ơi, giữa đêm khuya vắng lặng, nằm sát ngay chân thằng gác, chỉ cần sôi bụng, đánh rắm lên một cái cũng đủ bỏ mạng huống chi đây lại là ho! Lạnh quá mà ho, yếu quá sinh ho hay kiệt sức, chán đời, mệt mỏi quá mà ho lên một tiếng rồi chết đi cho đỡ khổ? Chưa ai đoán chắc được điều gì và cũng có thể có tất cả mọi điều, chỉ hay rằng, lôi được cậu ta ra ngoài hàng rào thì mặt mày đã tím bầm, sưng tấy, mồm miệng nhoe nhoét những dãi dớt trộn máu, trộn đất. Ở giây phút cuối cùng, cậu ta đã âm thầm tự nhét đất, nhét cỏ vào đầy cổ họng mình đến tắc thở để cho tiếng ho thứ hai khỏi phụt ra kéo theo cái chết của bạn bè!

Tôi gằn giọng nói vào mặt ông tham mưu phó tuy hai đêm vừa rồi có đi theo nhưng không quyết định được điều gì:
- Ông thấy cả rồi chứ, ông trung tá? Nữa hay thôi?
- Tuỳ! - Ông ta trả lời như người bị mộng du bệnh hoạn.
- Tuỳ hả? - Tôi bấu chặt tay vào hai đùi để tránh một hành động bột phát không kiềm chế được - Vậy thì đồng chí có thể báo cáo thẳng lên trên, tôi, Lê Văn Hùng, đội trưởng đội đặc nhiệm quyết định huỷ bỏ mục tiêu. Rút!
 
Đi sau cái cáng tử sĩ trên đường về cứ, cái bóng gầy guộc của ông ta cứ ngã lên ngã xuống, thỉnh thoảng lại làu bàu: “Cái cậu này... Cái cậu này... Đã có gì đâu mà dữ vậy...”.
Rất may là hai đêm nay không có Sương đi theo - Cô ấy đang lên cơn sốt rét - Nếu không, bằng cái nhìn nhức nhối không thể hiểu nổi của em, bằng sự mệt mỏi, chán ngán đến tận kẽ răng và bằng cái nỗi đau hai sinh mạng đi tong không nguyên cớ, tôi dám quay lại xách cổ ông ta dậy quẳng mạnh về phía trước lắm. Nhưng một khi đã không quẳng thì lại thấy thương. Nói cho cùng ông ta cũng chỉ là chi tiết máy trong một guồng máy chiến tranh không thể cưỡng được. Nghĩ vậy, tôi lui lại, giúi vào tay ông ta cái đèn pin và không muốn nói thêm một lời nào nữa.

***

Năm 73 là năm xấu chơi của kẻ thù, là năm trục trặc nếu không muốn nói là bất hạnh của dân tộc, cũng là năm quá đỗi nhọc nhằn của riêng tôi, tất nhiên đối với kiếp lính thì năm nào chả nhọc nhằn, ê ẩm.
Mười ngày sau cái đêm ho hen ấy, cậu bé giao liên nhanh nhẹn và sống dai nhất trong màng lưới giao liên toàn địa bàn đã làm một cú cắt rừng tuyệt vời để đến được nơi tôi với cái lệnh triệu tập khẩn không mấy tuyệt vời trên tay. Cùng được triệu tập lên trên với tôi, cậu ta cho hay còn có Ba Sương và ông Ba Tiến.
Cuối cùng cậu ta ghé tai tôi nói nhỏ: “Bình tĩnh nghe anh Hai!... Em nghe xì xào kỳ này mấy chú ở trên tính mần thịt anh đó. Anh Hai tính sao thì tính nhưng ráng giữ cái đầu cho ngon nhen! Em cũng nghe người ta nói, không có anh Hai chịu chơi thì ba cái cụm rừng giáp ranh này sức mấy mà giữ được. Em phục lắm. Cánh giao liên ngang dọc tụi em cũng phục lắm. Cho nên không ai muốn anh Hai gặp khó dễ trong vụ này đâu”. Tôi ôm ghì lấy cậu bé, thơm vào má nó một cái rõ kêu mà lòng dạ trào lên cái mùi vị cay đắng xen lẫn chút bùi ngùi. Tới đây, dù số phận tôi có hẩm hiu như thế nào, dù còn sống hay chết, song ít nhất tôi cũng có một số đông bạn bè hiểu tôi, thương tôi và tin cậy ở tôi. Cậu bé giao liên đáng yêu này tên là Quân, mười bốn tuổi, cha mẹ đều chết hết trong phong trào đồng khởi. Sau lần này, Quân được trên cho đi học văn hoá ở đâu không biết, tôi không có dịp gặp lại nữa.

[hoacuc]

Ăn mày dĩ vãng
Chương XIII

Tới thủ phủ miền Tây kỳ này, vì là để mở một trận đánh cuối cùng với quá khứ nên tôi quyết định sẽ cải biến con người mình thành một hình hài khác hẳn. Và tôi cũng quyết định huỷ bỏ cái ý định lần tìm về quê quán thật của Cô ta như trên mộ chí đã ghi. Tìm về làm gì khi tôi biết chắc ở đó thông tin lại còn mù mờ hơn.

Để có thể đối diện và đối thoại, trước hết tôi cần phải biết chắc chắn cô ta có mặt ở cái thành phố này không đã. Đơn giản thôi: Gần tới giờ làm việc buổi sáng, tôi đón lõng một cô gái mặc áo dài xanh vừa xuống xe đạp ở trước cửa nhiệm sở rồi bằng một giọng Nam Bộ rặt mà chưa đến nỗi quên nhiều lắm, tôi hết sức lễ độ hỏi:
- Thưa cô! Dạ... Nếu có thể được, cô cho phép tôi hỏi bà giám đốc đây đi họp ở Hà Nội về chưa? - Thoáng thấy con mắt khá đẹp sau gọng kiếng mát nhìn tôi nghi ngại, tôi tiếp luôn - Mong cô bỏ lỗi! Tôi vừa ở Rạch Giá lên, tàu xe vất vả dữ quá!
- Về rồi. Có việc chi vô trỏng mà hỏi, ai lại đi hỏi ở giữa đường giữa phố thế này.

Nói rồi cô ngoắt người dắt xe tọt vô cổng luôn. Cha! Tôi hơi nhếch mép. Gớm cho cái ngữ cán bộ thời nay, nói năng với thiên hạ mới bảnh choẹ làm sao chứ. Cứ làm như là phu nhân tổng thống hay thủ tướng cả một giuộc không bằng. Thôi, thế cũng xong.

Sau khi đã kiểm kỹ lại toàn bộ số tiền chẵn, tiền lẻ còn lại trong túi, tôi khoan thai ghé vào một cửa hàng quần áo cũ bày bán ngay vỉa hè để chọn một bộ cánh kiểu ký giả màu cà phê sữa đặng hợp với thời trang quan dạng bây giờ. Một ý nghĩa chợt loé: Khéo không lại si đa thì bỏ mẹ! Nhưng một ý nghĩ khác chồm lên phủ nhận ngay: muốn mắc si - đa tưởng dễ à? Phải nhiều tiền, nhiều của, phải nghễu nghện vào được những hotel sang trọng, nơi có những con điếm cỡ quốc tế hành nghề thì hoạ may mới mong dính được cái bệnh rửng mỡ con nhà giầu này. Chứ còn cái anh nhà nghèo ấy ư? Giỏi lắm thì cũng chỉ mắc được ba cái bệnh giang mai, hậu lậu của gái đứng đường. Còn lâu. Lo bò trắng răng. Vớ vẩn. Thế là sau gần nửa giờ đồng hồ nhấc lên, hạ xuống, găng một tý, mềm một tý, giả vờ bỏ đi rồi lững thững quay lại, lại bớt lại lộn... cuối cùng tôi cũng có càu nhàu, thậm chí té tát của thằng cha chủ hàng. Vậy là trúng. Bán mà còn chửi, còn càu nhàu tức là mua được giá. Chỉ sợ trao hàng xong nó cười toe toét, khen mình đẹp trai, mặc vào trẻ đến hai chục tuổi thì mới bỏ mẹ! Trừ đi bốn chục, trong túi vậy vẫn còn gần hai chục ngàn. Rủng rẻng chán. Làm tới luôn. Ăn chơi là phải tốn kém. Cuộc đời là cái chó gì. Tôi bỗng phì cười vì câu nói cách điệu quen thuộc ám chỉ dân xứ nghèo đó rồi tạt thẳng vào cái nhà vệ sinh công cộng có những bãi phân hoang to bằng cả cái vành nón mà bất cứ kẻ nào bị đại tràng táo bón đều nhìn mà phát thèm... Năm phút sau, không phải tôi mà là một lão già khác hẳn, nom vừa đỏm dáng vừa nát nhàu từ nhà vệ sinh bước ra và vẫn bằng cái dáng đó, hắn khủng khỉnh rẽ vào một tiệm hớt tóc bình dân có lấy ráy tai nhưng không có mát-xa thông thường.

Thêm nửa giờ đồng hồ nữa, chỉ mất có năm ngàn cả tắm lẫn gội, khi bước ra đường, lén nhìn vào tấm kính của một cửa hàng mỹ phẩm, tôi mới thấy mình bắt đầu có vẻ có hình hài một con người thật sự. Tóc húi cao vừa phải, vầng trán rộng và đẹp ra dáng, lại thêm những lọn tóc bạc thanh cao điểm xuyết hai bên thái dương, quần áo thẳng ly, màu thật trang nhã chứng tỏ chủ nhân của nó là người có gu, có chữ nghĩa và dưới chân là một đôi dép dự án màu mận chín, cái màu lịch sự nhất cho những người đứng tuổi, có quai hậu đàng hoàng. Tóm lại cái thằng tôi, sau khi vứt ra có chưa tới năm chục ngàn mà đã thấy nhân cách, nhân quyền lên nhiều đáo để huống chi là người khác. Giờ đây, nói mình là thanh tra, là trưởng phòng, là giám đốc chứ là bộ trưởng thì thiên hạ cũng cứ tin. Vải vóc! Mẹ nó, phải nói là hay thật! Ấy! Hình như vẫn còn thiếu thiếu một cái gì nữa? Đây rồi! Làm tới cho nó đủ comple luôn! Tôi xỉa mười ngàn nữa lấy một cây kiếng đổi màu biết chắc là thứ rởm của một gã vận quần áo bò lẵng nhẵng bám theo tôi từ nãy.

[hoacuc]

Đâu đó, tôi hắng giọng, nhúc nhích người một cái cho thứ gì vào thứ ấy rồi ngẩng cao đầu bước vào quán cà phê nằm xế trước cửa toà nhà năm tầng. Tôi lặng lẽ kiếm một chỗ khuất ngồi xuống rồi gọi một ly đen để nhìn nó nhỏ giọt đếm thời gian. Thời gian bây giờ là của tôi. Bao giờ cũng là của tôi. Từ giờ đến tối còn cả một buổi trưa và buổi chiều, thong thả chán. Ấy, sau ly cà phê cho thư giãn thần kinh này, tại sao tôi lại không tự cho phép mình húp thêm một tô hủ tiếu hoặc một ổ bánh mì chấm thịt bò kho nhỉ? Chả dại gì mang cái bụng sôi óc ách vào trận đánh cuối đời, thua hay được nó cũng khổ sở ra. Dẫu rằng do cuộc sống lang bạt bấy lâu, một ngày ăn một bữa, hai ngày, ba ngày ăn một bữa, rồi cả tháng không tắm giặt, cả tuần không đặt lưng xuống giường ngủ... đối với tôi cũng chả lấy làm điều. Đó cũng là dấu vết một thời đánh đấm còn lưu lại. Giống như cái dấu vết ấy giờ đây đã làm sống dậy trong cái đầu óc lười nhác mụ mị của tôi những thủ đoạn tiếp cận, những biện pháp an ninh lắt nhắt, và cả những ngón tấn công, phòng thủ gọi là để thực hiện cú đột nhập khá phiêu lưu sẽ xảy ra ngày hôm nay, đúng hơn là tối nay, đêm nay.
Tôi vẫn ngồi. Ôi chao! Đối với cô ấy, với người đàn bà đã có một thời gian gắn bó hơn máu thịt ấy, ai dè lại có một ngày phải ngồi rình rập như rình rập quân hằn thù trong vùng căn cứ lõm thế này!

Tôi gọi thêm mấy điếu Hêrô và rít thật sâu từng khói. Kệ! Cứ hút cho đã đời. Chỉ cần đủ tiền xài từ giờ đến chiều, còn ngày mai, nếu ngã ngũ, dù theo chiều hướng nào, có phải đi ăn mày cũng cam. Gần năm chục tuổi đầu, đã nếm trải đủ mọi vinh nhục, đắng cay, nghèo tàn nghèo mạt có, sang trọng chức quyền cũng có, khốn khổ khốn nạn hơn thế này, đã nếm... Để rồi lúc này đây, tôi chỉ một chiều khát thèm sự yên tĩnh trong tâm, yên tĩnh tối thiểu và cái sự yên tĩnh này lại phụ thuộc một phần đáng kể vào sự thật về người đàn bà kỳ bí kia.

Thế đấy! Nếu cuộc đời của tôi suôn sẻ hơn, nếu tôi biết lựa thời mà sống, mà mềm mại đi đôi chút thì giờ này tôi đâu có phải ngồi com róm ở đây, biết đâu tôi chả là thượng khách của bà ta, là thượng khách của cả cái ban lãnh đạo tỉnh này. Biết đâu? Vâng! Biết đâu...
Từ lúc vào đây đến giờ, tôi đã để ý nhưng tịnh không thấy bóng dáng ông cựu đại tá thường trực đâu. Ông nghỉ ca, nghỉ phép hay nghỉ hẳn vì không được lòng bà chủ, không được lòng cái gã Phản ngực kia? Càng tốt. trở lại lần này, tôi thực lòng không muốn gặp ông. Người xấu không muốn gặp đã đành nhưng lạ thế, người tốt quá ta cũng ngại ngần khi phải giáp mặt lần thứ hai. Không muốn gặp lại cái giây phút thảm hại của chính mình. Trận đấu thô bỉ này tôi muốn chỉ mình tôi được biết và nếu có thua thì chỉ mình tôi lãnh đủ. Có một ai đó, dù thân thiết thế nào chứng kiến cũng không ổn. Bởi lẽ gọi là trận đấu nhưng nó có ra cái hình hài trận đấu đâu. Gặp ông, tôi rất ngại ông lại buông ra những lời can gián, những lý lẽ thương tình có thể khiến tôi ngã lòng hoặc nổi khùng lên, nhỡ việc.

...Buổi chiều, sau ly cà phê thứ năm, tôi lại tự thưởng cho mình thêm một đĩa sườn nữa. Chao!... Phải nói rằng đã khá lâu rồi tôi mới lại có một buổi ăn ung dung thong thả như thế này! Nếu trong số bạn đọc một ai đó có chút xíu máu lãng du thì tôi thành thực khuyên hãy cố tạo cơ hội để có một bữa ăn đầu hè xó chợ trong một vùng đất thật xa lạ như tôi lúc này. Ngon ư? Dĩ nhiên. Lạ ư? Dĩ nhiên. Nhưng cái chính là qua đĩa cơm xa xứ, trong lòng mình bỗng nhen lên nhiều suy nghĩ lạ lẫm về cuộc đời, về con người, về ý nghĩa sự sống mà nhiều khi toàn bộ giá trị của nó chỉ là một thìa cơm nóng và vào miệng...

Bà chủ quán thấy tôi ngồi quá lâu, lại ngó không chớp mắt sang toà công sở phía bên kia đường, cũng tỏ ý ngại, cứ bồn chồn đi ra đi vào nhưng không tiện nhắc. Thấy vậy, tôi mỉm cười trấn an: “Bà yên tâm đi. Tôi có đứa con gái đang làm việc ở toà nhà kia, nhân viên tài vụ, tính chờ cháu cùng về luôn. Chặc! Có chút việc gia đình”. Bà ta gật đầu chả rõ có tin thật hay không nhưng sau đó kêu cô con gái mặt tàn nhang có bộ ngực khổng lồ mang cho tôi phích nước và bộ đồ pha trà.

Tối. Đèn đường, đèn nhà dường như cùng một lúc bật sáng. Thành phố về đêm giống một ả đàn bà dạn dày bỗng trở nên bí hiểm và thơ mộng hơn. Tôi nhìn lên và đột nhiên chột dạ. Căn phòng quen thuộc nơi tầng năm, căn phòng mà suốt mười giờ đồng hồ qua, dù cố căng mắt nhưng tôi vẫn không hề thấy một khuôn mặt, một cái đầu đàn bà nào ló ra giờ đây vẫn tối om om! Thế là thế nào nhỉ? Bà ta chưa một lần ra khỏi nhà, kể cả đi bách bộ buổi chiều hay đi chợ kia mà? Hay đi rồi mà trong một tích tắc lơ đãng, tôi đã không biết? Còn nếu vẫn ở nhà thì chỉ có người hủi mới ưa ngồi trong tăm tối giờ này. Tôi hơi hẫng trong dạ. Chết cha! Kiểu này mà phải nán lại thêm một ngày nữa thì quá căng. Căng cả thần kinh lẫn túi tiền. Chờ thêm nửa tiếng nữa vẫn không có gì khác hơn, tôi quyết định cứ sang, vào trận rồi thì tối hay sáng đâu có nhằm nhè gì.

Vừa lúc đó, như động lòng trắc ẩn với kẻ tha phương, cửa sổ căn phòng đột ngột bừng sáng cái ánh sáng của cửa thiền. Thế là thắng bước đầu. Thở ra một hơi dài để nén sự hồi hộp, tôi chỉnh lại quần áo, nhằm thẳng cổng toà nhà bước tới. Trời đất! Mới có thế mà chân tay đã muốn ríu vào nhau như cái anh bị phong giật. Nửa đời trận mạc, hàng trăm lần ngửi thấy cái chết nhưng khốn khổ, đã có lần nào chân tay tôi lóng ngóng như thế này? Bình tĩnh! Bình tĩnh lại đi! Nào, thẳng cái lưng già nua lên mà bước tiếp! Chú mình!...

[hoacuc]

Cánh cổng sắt sơn nhũ đóng kín như cửa khám Chí Hoà. Nhìn qua khe cửa, tôi thấy một cô gái mặc áo dài xanh, tóc xù, khá xinh, đang nâng tô mỳ lên ngang miệng nhai nhồm nhoàm. Cô bé ăn ngon đến nỗi, đang trong trạng thái bồn chồn đó mà tôi cũng buộc phải nuốt nước miếng theo ừng ực. (Thì ra cái giới đàn bà kiêu sa e ấp như thánh thần, nếu chỉ có một mình, họ cũng nhồm nhoàm, ngấu nghiến như bất cứ một đấng mày râu hoặc kẻ tà dục nào). Tôi thầm nghĩ và sau một chút ngần ngừ, đưa tay lên định bấm chuông thì một tiếng quát dường như có cả hành cả tỏi nhừa nhựa bay ra, khiến tôi giật nảy người:
- Ai đó? Ai hỏi chi đó?
- Tôi. Tôi đây đồng chí. Đồng chí giám đốc có nhà không?
- Không có giám đốc giám điếc gì giờ này cả. Có chuyện chi, mời mai tới.
- Tôi nhắc lại: Cô Tư Lan có nhà không?

Có lẽ bị ngợp bởi cái giọng đầy oai vệ của tôi, cô ta vội buông tô mỳ, lấy đũa quệt ngang miệng cái rẹt rồi nhon nhót đi ra. Nửa khuôn mặt thanh thanh ló ra ở khoen tròn cánh cổng:
- Ai? Ai đó ạ?
Tốt! Chí ít cũng phải thế chứ. Tôi dấn thêm ga:
- Mở cổng đi! Tôi là thanh tra trên thành phố mới xuống, muốn gặp cô Tư có việc cần.

... Biết ngay mà. Cái cụm từ “thanh tra” lâu nay đã trở thành chiếc chìa khoá vạn năng cho cái lưng của các vị quan chức biết gập xuống, đã trở thành con ngáo ộp, ông ba bị, vừa là hung thần vừa là đấng cứu tinh của ráo trọi mọi cơ quan, xí nghiệp trong cả nước và chính tôi cũng từng là nạn nhân của cái đấng toàn năng ấy cho nên mới nghe vậy, cô ta đã dạ dạ rối rít rồi cánh cổng nặng nề được từ từ mở ra. Tôi nhanh chóng lọt vào, làm bộ phiền muộn:
- Chết thiệt! Thế cô Tư không dặn gì đồng chí à? Việc như lửa cháy mà lần khân quá! Coi chừng đổ bể hết bây giờ.

Ý này tôi lựa theo thông tin của Quân mới cung cấp mà phát nổ. Cô bé càng cuống cà kê, vội đánh lưỡi chẹp chẹp cho cái cọng rau thơm hay một sợi mỳ nào đó lẩn ra đằng sau răng.
- Dạ! Dạ!... Bà giám đốc đang nghỉ ở trên lầu, mời... mời đồng chí thanh tra lên. Ý! Hay là để em kêu điện thoại mời bả xuống?
- Thôi khỏi! Chuyện này đâu có thể trao đổi bậy bạ chỗ nào cũng được. Để tôi lên. Có ai hỏi bả, cứ nói đi vắng nghe!
- Dạ... Cứ nói... đi vắng ạ!

Cầu thang xoáy trôn ốc màu huyết dụ hiển nhiên mà mắt tôi lại toàn nhìn ra màu xám tro, y hệt ngày xưa, càng gần nguy hiểm, lòng dạ càng yên tĩnh. Rõ thê thảm chưa? Chả lẽ đến với em hôm nay lại như đến với kẻ thù thật sự hôm qua ư? Tuy vậy tôi vẫn bước những bước dài theo nhịp thở yoga để tránh cho lồng ngực ọp ẹp khỏi quặn lên vì cơn hen suyễn có thể nổ ra bất thần do phải vận sức leo cao...
Rồi tầng thứ năm cũng hết. Tấm biển con kẻ chữ vàng óng ánh chắn ngang mặt đã báo cho tôi biết đang đứng trước cửa phòng giám đốc. Cửa phòng cũng đóng kín như suốt đời chỉ đóng kín. Đây là phòng làm việc. Phòng ở chắc là nằm bên trong hoặc chỉ ngăn cách nơi làm việc bằng một tấm ri-đô kín đáo theo thói thường mà một giám đốc độc thân ưa xếp đặt. Giống như tôi của bảy năm về trước, cũng một tầng lầu lộng gió Hồ Tây, cũng một phòng làm việc kiêm phòng ở như thế này. Tôi thoáng lưỡng lự giây lát và thấy rõ ràng trái tim mình co thắt chậm lại. Ở trong kia, sau cái cánh cửa quyền uy ảm đạm này, em đang làm gì? Đọc kinh điển hay rà soát lại đống công văn giấy tờ? Sắp đặt bài tham luận ngày mai cần đọc trong một buổi hội thảo khoa học về rừng hay tường trình những vấn dề nhân sự gay cấn trước phiên họp thường vụ sắp tới? Hoặc em đang không làm gì cả, không nghĩ suy gì cả, chỉ tần ngần ngồi bên cửa sổ chải tóc và vơ vẩn nghĩ tới thời con gái tóc rụng từng đám ở rừng mà trạnh lòng cho thân phận đàn bà quan chức chẳng chồng con, chẳng gia đình hôm nay?

Ôi!... Một lát nữa đây khi đẩy cửa bước vào, khi buộc phải giở thói côn đồ bạo liệt, cớ sao lòng dạ ngổn ngang, vừa muốn đấy là em lại vừa muốn không phải là em!