Phong Quảng chào các bạn

[Phong Quảng]

  SAU HIỆP ĐỊNH PARI
        Tháng 3/1973 đơn vị  chúng tôi bàn giao các vị trí chốt ở chân điểm cao 367 cho bộ đội Quảng Trị, hành quân vào Phong Điền  nhập vào trung đoàn Phong Quảng. Thực ra Phong Điền với Hải Lăng  là hai huyện giáp nhau, đường chim bay từ nơi đóng quân cũ đến nơi đóng quân mới chỉ vài chục km mà chúng tôi phải đi hơn 4 ngày mới vào tới nơi. Mất 2 ngày đi xuôi về phía Nam theo đường 15N, đến Tam Dần gặp đường 71 chúng tôi bắt đầu luồn rừng, theo các đường mòn xuống vùng giáp ranh.
   Địa hình Phong Điền có hai vùng riêng biệt. Phần rừng núi phía Tây Nam xanh ngắt những cánh rừng đang hồi sinh lúp xúp, vượt lên mảng màu xanh ấy là hàng ngàn những cây to màu trắng ngà chết khô bởi thuốc diệt cỏ những năm 1966. Ở đây có nhiều điểm cao quan trọng như  Động Chuối, 506, Kakê, 150, 146, 330, Củng Cáp, Cây Tất và 674. Từ các điểm cao này, mắt thường có thể nhìn rõ cả   vùng đồng bằng Phong Điền Quảng Điền ra đến tân biển, dùng ống nhòm có thể quan sát mọi hoạt động trên quốc lộ số 1. Một số điển cao ngày trước là căn cứ pháo binh của địch như Củng Cáp, 146, Đông Chuối. Khi chúng tôi đến trên các căn cứ vẫn còn vứt vương vãi các thùng liều và đầu đạn pháo các loại, hầm tôn vòm đắp bao cát và các ván nằm còn nguyên vẹn. Từ Củng Cáp có một con đường nhựa do Mỹ làm chạy thẳng xuống ngã ba Lành Ngạnh rồi ra đường 1.
   Mé đông bắc là vùng đồi thấp xen  xình lầy, cây cối lúp xúp trơ trọi vài bụi tre nhỏ, lau lách và những cây duối mọc ven các bờ suối.Trước kia ở đây có dân và nông trường Hòa Mỹ của Ngô Đình Cẩn. Năm 1966 Mỹ lập vùng trắng ngăn chặn hoạt động của ta nên dân bị di dồn đến các vùng quanh Huế. Để lại cả vùng đất bán sơn địa hoang tàn, cây cối ít hơn mìn. Anh em c2 và c4 chốt ở khu vực này cứ vài hôm lại có người dính mìn, bị thương và hy sinh nhiều hơn là đụng địch. Giai đoạn đầu hiệp định chúng tôi thường quan sát , chọn những địa thế có lợi xây dựng trận địa, cứ dịch dần lên phía trước cho đến khi đụng địch. Mỗi lần như vậy, hai bên cùng muốn dành lợi thế về mình nên thỉnh thoảng có nổ súng. Nó na ná như chuyện cắm cờ trước hiệp định. Dần dần chúng tôi chiếm giữ một vùng rộng lớn dưới đồng bằng và tạo một tuyến giáp ranh. C5 ban đầu được giao giữ các điểm cao, nay được lệnh xuống hết đồng bằng mà quân không đủ căng ra giữ các vị trí cần thiết.
   Những ngày đầu vào Phong Điền dù hiệp định đã được ký nhưng tiếng súng còn nhiều nơi chưa dứt. Địch cũng lợi dụng ta ít người và điều kiện tiếp tế khó khăn tranh thủ lấn những điểm chốt quan trọng. Các con đường 15N, 71 mới vào đến Tam Dần cà còn phải tu sửa nâng cấp. Chúng tôi phải cắt cử những người còn khỏe trong đơn vị đi lấy gạo và các nhu yếu phẩm khác. Những người yếu hơn hoặc sốt nhẹ đều lên chốt, tiêu chuẩn gạo, muối đều phải giảm. Mọi thứ đều thiếu thốn nhưng thiếu thuốc lào là căng thẳng nhất. Hồi đó lính tráng chủ yếu là dùng thuốc lào, thuốc lá chỉ hút vui những dịp lễ tết chứ dùng thường xuyên thì không hậu cần nào bảo đảm nổi. Chuyện về thuốc lào cũng rất lắm, tôi xin kể vài câu chuyện nhỏ.
CHUYỆN THUỐC LÀO
      Tôi nhớ một lần khẩu đội tôi hành quân qua 146, cả khẩu đội đang ngồi nghỉ và chia nhau những điếu thuốc lào cuối cùng. Mỗi người vê trong tay dúm thuốc và chuyền tay nhau cái điếu cày. Nghĩa là thằng hút cuối cùng, vừa định đưa đóm vào đốt thì từ dưới dốc có một lính bộ binh chạy ngược lên hô :” Đồng hương ơi, cho tôi ké một tý”. Mắt anh ta sáng rực chắc bị nhịn đã lâu. Nghĩa thấy vậy chỉ đưa lửa rít cho thuốc chỉ cháy một bên rồi đưa cho người lính lạ. Cả khẩu đội nhìn người lính lạ rít thuốc mà phát thèm dù vừa hút xong. Thật tiếc là chúng tôi không còn. Chuyện chia sẻ điếu thuốc đã nhiều người nói đến và đó cũng là chuyện thường của người lính trong chiến tranh. Nhưng cũng không phải tất cả là như thế, có chỗ có nơi vẫn còn những điều không hay.
Đó  là  lần khẩu đội tôi làm trận địa trên đỉnh điểm cao 330 , có nhiệm vụ bảo vệ tiểu đoàn bộ và cơ quan huyện Quảng Điền đóng ở khe suối dưới sườn Tây Nam của dãy 330. Chúng tôi ở chung với cơ quan tiểu đoàn bộ, ngày lên đào hầm, đi chặt cây làm trận địa, trưa và tối xuống ăn ngủ cạnh bếp tiểu đoàn bộ.Lúc bấy giờ  chúng tôi đang ở vào tình trạng đói ăn và thiếu muối, đặc biệt là thuốc lào. Cả khẩu đội không ai còn thuốc,  đã có ông phải cạo tinh tre, tẩm nước điếu hút đại cho đỡ nghiền, thèm lắm. Nghe tiếng điếu cày rít lên ở lán tay Minh quản lý bếp tiểu đoàn, không chịu nổi, chúng tôi lân la sang xin. Tay Minh mở hộp thuốc ( bằng hộp xi đánh giầy ), chìa cho chúng tôi xem và nói :” Các bạn thông cảm nhế, anh chỉ còn có ngần này , cho các bạn thì mai anh không còn gì để hút” .
Nghe giọng tay Minh nói chúng tôi tức điên . Nghĩa “lùn” nói :” Còn hơn nửa hộp thuốc lào mà không cho anh em được một điếu, phải trị thằng cha này một trận! Đãi ơi! Mai mày rình hắn Minh đi vắng mày lục ba lô hắn có bao nhiêu thuốc lào lấy mẹ nó hết đi “.
      Đãi là anh nuôi, tính tình ỏn ẻn như con gái, bọn tôi gọi là “chị” Đãi, quê Hà Bắc. Nhà nghèo lắm không được đi học, khi ở với chúng tôi Đãi viết thư đều phải nhờ anh Huệ đồng hương viết hộ. Nghe Nghĩa nói, chị Đãi chẳng nói gì, nhưng ngày hôm sau thấy Đãi gọi tôi ra dúi vào tay hai gói thuốc lào độc lập.
Khà khà , tôi khoái quá, mang vào lán chia cho anh em , tiếng rít thuốc lào lại ro ro . Tay Minh ngồi lán bên nhìn sang biết bọn tôi lấy mà không làm gì được. Hôm sau lán bên không nghe thấy tiếng rít của thuốc lào của tay Minh, biết lão hết thuốc mà không còn mặt mũi nào sang xin chúng tôi. Song, nghĩ lại thương, thằng Nghĩa lại cầm ¼ gói sang mượn điếu hút rồi vờ để quên để lão có mà hút.
      Lính tráng đôi khi cũng phải nhắc như vậy đấy.
      Nghe chuyện biên giới Tây Nam và biến giới phía Bắc, tôi có cảm giác cái chuyện thuốc lào thời các bác nó đã phai phai, ít thấy các bác nhắc đến. Toàn thấy kể chuyện thuốc rê, Mai , Đà Lạt . Bác Võ Văn Hà có nhắc đến nhưng cũng rất “ngô nghê” về thuốc lào , mà là bác nhớ ông nhà báo thì mới nhắc đến thôi.
     Chuyện cái nõ điếu, đúng là rất quan trọng, nó quyết định phần lớn cái độ say sưa, đê mê khi hút. Hút cái điếu mà không nghe được tiếng rít rắt réo thì còn gì là hút, phí thuốc. Ngày huấn luyện chúng tôi đóng quân ở xứ Mường Hòa Bình, ở đây đàn bà, đàn ông họ đều hút nhưng cái ông điếu nó to phải lấy hai tay bịt bớt lại mới đủ hơi. Không dùng đóm mà gắp cục than dí vào nõ, bập bập, truyền tay người này sang người khác , im lìm nhả khói. Thỉnh thoảng chúng tôi cũng hút nhưng chỉ những lúc có mấy Ủn ( em) đang ngồi hút, lấy cớ hút chung để tán chuyện thôi chứ hút loại điếu to ấy chán chết. Nhưng cũng chẳng phải về Ngọc Hà  hay Đội Cấn mua làm gì, lính ta tự làm lấy được, rất đơn giản, ai cũng làm được nhưng ông nào khéo tay thì nõ sẽ kêu hơn, chúng tôi vẫn  kháo nhau làm nõ bằng gỗ cây chè là ngon nhất.
     Kiểu hút của đồng bằng Bắc bộ là : đóm tre ngâm cháy đượm, pập pập nhẹ cho thuốc cháy đỏ, cháy hết, xì bã ra rồi kéo thật sâu, phải nghe được tiếng rít rắt réo của điếu mới đã. Buổi sớm thì các bác nên chọn ngồi cạnh cái cột để mà còn ôm không là té bổ chửng đấy. Những lúc hết thuốc phải hút chung nhau thì những người hút đầu rít nhưng không cho lửa cháy hết thuốc còn để cho người sau. Người sau cùng mới được xì bã và rít. Câu “ trâu chậm uống nước đục” không đúng trong trường hợp này.

[Trungsy1]

Anh cứ rủ rỉ thế này đàn em chỉ muốn kiếm cái điếu ....rồi thở dài rít mà thôi!
Cô ba ba Phùng Hưng đâu? T-shirt thể thao đâu?
Chiều mưa xuống phố đi anh!

[lixeta]

Quê cứ nói thế thôi chứ bây giờ mà đưa cho cái điếu- nhất là điếu ủy ban có khi lại lắc đầu quầy quậy ấy nhỉ
Nhưng phải công nhận hồi những năm ấy thì "thuốc lào" cũng trở thành "một phần của cuộc sống". Đây là cái điếu của thợ SC Độ trong Bão thép tập 3:

Cậu Độ thợ cơ thì có thể biến mọi thứ, từ ống pháo sáng, mảnh máy bay thành ca, thành đĩa, thành hộp đựng thuốc đánh răng… Chỉ với một con dao díp bé tẹo ngồi dũi một lúc trên mặt tấm đuya- ra đã hiện ngay ra một bức họa đẹp như vẽ. Cái điếu cày của cậu ta thì đúng là một tác phẩm nghệ thuật thực sự. Hai con rồng uốn lượn giữa những đám mây rồi chầu vào cái nõ điếu há hốc mồm ra như muốn hít lấy, hít để cái thứ khói ma mị sinh ra từ đó. Kỹ tính như trung đội trưởng Triệu cũng phải buột miệng khen: “tuyệt đẹp”. Tuy nhiên cũng có ý kiến: “đáng lẽ phải lưỡng long chầu nguyệt thì ở đây lại là lưỡng long chầu nõ”. Nghe vậy Độ chỉ tủm tỉm cười mà không phát biểu gì.

Còn trong "Hành trình đến dinh ĐL" cũng có một đoạn kha khá về món này, nhưng rồi mấy ông đeo quân hàm có "cái kéo" bắt cắt hết. May mình còn giữ được bản thảo:

Ngoài những biện pháp trên bộ đội cũng được quán triệt hạn chế tiếp xúc với người lạ, cấm tiệt việc đưa người ngoài vào xe để xin thuốc lào như bấy lâu nay. Chả là mấy đệ tử của khói thuốc lào lâu ngày không có nguồn cung cấp nên đói thuốc đã phát minh ra một “sáng kiến vĩ đại”: làm một cái điếu rõ kêu, pha sẵn một bi đông chè rừng (nếu có đường bỏ vào càng tốt), khi thấy có người đi lại ngoài đường tuyến thì rít thật to sao cho cái nõ điếu phải rung lên bần bật, và nếu đó cũng là dân nghiện thuốc lào chắc chắn sẽ sà vào “làm điếu”. Sau khi đã bắn xong một hai điếu thuốc, lại được chiêu vài ngụm nước chè đường thì dẫu có kẹt xỉ đến đâu cũng phải mở hầu bao ra cho anh em vài điếu để đáp lại tấm lòng hiếu khách.
Mà cũng không hiểu vì sao vào trong này đội quân “nghiện ngập” lại tăng lên đông thế. Hồi còn ở Quảng Bình chỉ có chính trị viên Đán là nghiện thuốc lào nặng, còn lại cả đại đội chỉ có vài anh lớn tuổi phập phèo thuốc lá; thế mà đến nay con số đệ tử của khói thuốc đã lên đến hơn hai chục người, số nghiện thuốc lá xưa giờ cũng đã “vượt Trường Sơn sang Lào” cả. Người thì bảo tại hồi hành quân đêm phải hút cho đỡ buồn ngủ, người lại bảo rằng vào đây buồn chỉ biết lấy điếu thuốc làm vui, nhưng có lẽ tác động mạnh mẽ nhất chính là mùa mưa ở đây. Trong cái màn mưa tưởng như không bao giờ dứt, trong tiếng mưa rơi lúc nhặt lúc khoan, trong cái không khí sực mùi ẩm mốc, trong cái đói triền miên lúc nào cũng thèm cơm… con người như bã ra vì buồn; những lúc ấy được kéo một hơi thuốc dài rồi nằm lơ mơ nhả khói thì sướng biết bao(!). Có lẽ vậy mà đội quân “nghiện ngập” ngày càng tăng gấp bội. Nhưng thuốc lá, thuốc lào lại không nằm trong danh mục các “nhu yếu phẩm” nên nguồn cung cấp chủ yếu là do đổi chác hay xin xỏ mà có, và cái “sáng kiến vĩ đại” kia cũng là một nguồn cung cấp khá dồi dào nay bỗng nhiên bị cấm thì thật là tai hại.
Nhu cầu thì vẫn thế và có xu hướng tăng lên, nguồn cung cấp lại bị hụt đi nghiêm trọng nhưng toàn đại đội không ái dám “xé rào”, có chăng là ra tận đường tuyến hay vào căn cứ Hai đổi chác. Một nguồn cung cấp khác cũng đã được phát hiện và khai thác- đó là sang 108 đổi thuốc “đồng bào”. Đó là loại thuốc lá của bà con dân tộc Tà- ôi, Pa- kô trồng để hút, trông nó giống y như cây thuốc lào, khi lá già thì hái về treo lên gác bếp, lúc hút thì bóp ra cho vào tẩu hoặc lấy lá nó cuốn lại như xì- gà; loại thuốc này có một đặc điểm nổi bật là cực kỳ hôi. Hồi mấy tay đi 108 mang về nhiều “đệ tử” của đội quân nghiện còn không ngửi được, có thằng còn bảo: “để dành lấy một ít sau này ra Bắc đi tàu mang ra hút thế nào cũng được một mình một toa”. Thế nhưng nguồn thuốc càng ngày càng cạn, điếu thuốc lào đã vê nhỏ như hạt đậu xanh mà vẫn có thằng xếp hàng: “cho tao một khói” thì hôi cũng phải hút. Lúc đầu còn đem rửa cho hết bồ hóng, phơi khô, thái nhỏ rồi sao với đường, sau thì cứ thế mà cuốn mà rít và chẳng còn thấy đâu cái mùi hôi ấy nữa. Đến như đại đội trưởng Thận thuộc loại “khôn mồm”, lúc đầu chỉ hút thuốc lá, sau cũng dè dặt “bắn” thuốc lào và bây giờ thì cũng: “thằng nào còn Tà- ôi cho tao một điếu”.

Nói cho công bằng, thỉnh thoảng được hưởng một lẫn cái ngất ngây của khói thuốc lào cũng hay ra phết. Kiểu này phố Hàng Điếu lại có cơ đắt hàng đây

[tai_lienson]

Các bác  nhắc chuyện hút thuốc lào em lại nhớ thuốc rê Tây ninh ,mới hút nó nặng muốn bể ngực luôn,nhưng quen lại thích , có thuốc nhưng cái để vấn nó hiếm lắm ,anh nào  nh\ận được thư bằng Pơ luya thì  lá thư sau khi đọc xong tồn tại không qua 15 phút , nếu không có giấy mỏng lá thư mà viết bằng giấy học sinh bình thường thì bọn em tỷ mẩn bóc đôi tờ giấy cho nó mỏng , đó là cả một kỹ thuật công nghệ cao không phải ai làm cũng được nếu không có móng tay thì không bóc được đã đành nhưng khi đã  bóc tờ giấy ra làm đôi thì cũng phải nhẹ tay từ từ mới được mảng to ,nếu không chỉ được mảng vụn ,bóc hết lá thư mà chẳng có mảng nào để vấn thuốc ,ngừoi nóng tính đành đi nhờ người khác bóc .còn vấn thuốc bằng nguyên giấy báo là lẽ đương nhiên nhưng klhi hút nó mùi khét của thuốc và mùi khét của giấy trộn lẫn ai không quen đứng gần không chụi được

[Phong Quảng]

_ Bác lixeta nhắc tôi mới nhớ đến đơn vị tôi có một khẩu nằm trên động Chuối, tiểu đội trưởng là anh Dự lính Thái Bình 1968 cao to, đánh bóng chuyền giỏi nhưng chiến đấu rất lỳ, anh em chung tôi rất ngưỡng mộ. Chân đọng Chuối là đường 15N, bác ấy cũng cho lính xuống đó trực, vũ khí mang theo quan trong nhất là cái điếu cày . Giữa năm 1974 xe ra xe vào đông lắm, đúng là tiếng rít thuốc lào át cả tiếng xe. Lính lái xe ban đầu từ tiếng thuốc lào mà dừng lại, sau thành quen , cứ đến chân động Chuối là nghỉ như binh trạm. Từ đấy anh em chốt ở động Chuối chả thiếu thứ gì từ giấy viết thư, mì chính…Lại còn hỗ trợ được cho bọn tôi ở 506.
   Cái nõ điếu quả rất quan trọng, bởi thế chủ nhà nhiều khi không cảnh giác là mất ngay.
_ Bác Tài_liên sơn : ở Tri Thiên các o du kích và lính huyện rất hay hút thuốc rê, mỗi khi hết thuốc lào tôi vẫn phải mò sang cánh địa phương xin thuốc rê về hút. Cá nhân tôi thì hút thuốc rê không khoái bằng thuốc lào nhưng phải thừa nhận thuốc rê có họ với xì gà La ha ba na thật.. Mấy o Phong Điền vẫn hay dắt bao thuốc rê nơi cạp quần, nên mùi gây và có độ béo.

[smilingmen]

Mấy o Phong Điền vẫn hay dắt bao thuốc rê nơi cạp quần, nên mùi gây và có độ béo.

Đọc cái này của bác PQ phì cười, không biết bác có tiếu lâm không 
Vụ tách giấy học sinh thành tờ mỏng đến thời tụi cháu còn nhỏ (cuối nhưng năm 80, đầu 90) cũng vẫn làm, dùng làm thay giấy thấm (ngày viết bút ta, nhoe nhoét nhòe nhoẹt) Năm 90 mẹ cháu đi LX, mấy bố con cũng viết thư bằng loại giấy ấy cho tiết kiệm (vì Bưu điện người ta cân)

[haanh]

@phongquang : hehe sao lại có độ béo ? em nghĩ nó phải có vị chua chứ 

[Phong Quảng]

Ầy bác Haanh, đấy là tôi tưởng tượng và suy đoán thôi, thế ra nó chua thật à .

[con_ech_gia]

Ha ha, bác haanh bị hớ rồi! 

[Trungsy1]

... dắt bao thuốc rê nơi cạp quần, nên mùi gây và có độ béo.

Quá say đắm ..."thuốc rê".
Gặp lãng tử từng trải rồi ! Bái phục đại ca!