20.
Bản ghi chép buổi tiếp Đại sứ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa tại Liên Xô Trương Vấn Thiên của Bộ trưởng Ngoại giao Liên Xô V.M. Mô-lô-tốp
Ngày 06/3/1954
Mật
TRÍCH NHẬT KÝ CỦA V.M. MÔ-LÔ-TỐP1 (Phía dưới trang đầu tiên của tài liệu có đánh dấu "Nguồn 151/M")
BUỔI TIẾP ĐẠI SỨ CỘNG HÒA NHÂN DÂN TRUNG HOA
TRƯƠNG VẤN THIÊN
Vào lúc 14 giờ ngày 06/3/1954
Có mặt: Gơ Bao Xuan, Tham tán Đại sứ quán Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và N. T. Phê-đô-ren-cô.
Trương Vấn Thiên nói, các đồng chí Lưu Thiếu Kỳ, Chu Ân Lai, Chu Đức và các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc khác đã yêu cầu Đại sứ chuyển lời chào đến đồng chí Mô-lô-tốp.
V.M.Mô-lô-tốp cảm ơn.
Trương Vấn Thiên thông báo, Chính phủ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và nhân dân Trung Quốc đánh giá cao thành công của Hội nghị Béc-lin, đồng thời ủng hộ quyết định của Hội nghị về việc triệu tập Hội nghị Giơ-ne-vơ.
Ông nói, mặc dù phía Mỹ sẽ cố phá hoại Hội nghị Giơ-ne-vơ, nhưng các đại diện của phe dân chủ hoàn toàn có khả năng dùng Hội nghị để làm giảm căng thẳng quốc tế.
Ông nhấn mạnh, nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa dự định tham gia tích cực vào Hội nghị Giơ-ne-vơ và cho rằng, ngay cả khi Hội nghị khồng đạt được nhiều thành công, thì đây cũng sẽ là thành tựu quan trọng, bởi vì con đường tham gia tích cực vào công việc quốc tế đang mở ra đối với nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.
V.M.Mô-lô-tốp bày tỏ sự hoan nghênh về dự định của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa tham gia tích cực vào Hội nghị Giơ-ne-vơ.
Trương Vấn Thiên nói, theo lời mời của Chính phủ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, Bộ trưởng Ngoại giao Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên Nam Ir
1 (Lỗi phiên âm tên người; Ngoại trưởng Cộng hòa Dân chủ nhân dân Triều Tiên từ năm 1953 - 1967 là Nam In (1913-1976)) đã đến thành phố Bắc Kinh ngày 05/3 để thảo luận những vấn đề liên quan đến Hội nghị Giơ-ne-vơ.
Ông thông báo, Chính phủ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa dự định soạn thảo một chương trình tối đa và tối thiểu đối với vấn đề Triều Tiên
2 (Chỗ này và các chỗ tiếp theo trong văn bản có đánh dấu in nghiêng của V.M. Mô-lô-tốp). Trong chương trình tối đa đưa ra các đề xuất sau:
1. Thành lập Ủy ban Liên Triều trên cơ sở đồng đẳng gồm đại diện của hai miền Bắc và Nam Triều Tiên để quản lý đất nước trước khi thành lập một chính phủ chung của Triều Tiên.
2. Thực hiện Tổng tuyển cử.
3. Rút tất cả các quân đội nước ngoài.
4. Thống nhất Triều Tiên.
Trong trường hợp nếu chương trình này không được thông qua, thì đề xuất một chương trình rút gọn, cụ thể là: giữ nguyên tình trạng hiện tại, rút dần các quân đội nước ngoài, điều chỉnh các quan hệ kinh tế, thương mại và các quan hệ khác giữa miền Bắc và miền Nam Triều Tiên.
Ông lưu ý cả hai chương trình này được xây dựng theo hình mẫu lập trường của Đoàn đại biểu Liên Xô tại Hội nghị Béc-lin.
Ông nói, vấn đề Đông Dương phức tạp hơn. Câu chuyện ở đây có thế là về đình chiến. Tuy nhiên, quan trọng là các điều kiện để chấm dứt chiến tranh ở Đông Dương. Do đó, cần phải có đàm phán. Đây là một quá trình lâu dài.
VM.Mô-lô-tốp nói, theo tin tức báo chí thì quá trình này sẽ diễn ra khoảng 02-3 tháng, còn theo ý kiến của một số nhà quan sát quốc tế được báo chí nước ngoài nhắc tới thì sẽ kéo dài đến tháng 11. Dĩ nhiên đây là vấn đề phức tạp.
Trương Vấn Thiên nói, đề xuất của Nê-ru về việc "đình chiến tại chỗ" vị tất có thể chấp nhận được, bởi vì quan trọng là các điều kiện chấm dứt chiến tranh.
Ông nêu rằng, cần phải đạt được việc Mỹ chấm dứt viện trợ ở Đông Dương, nếu không chiến tranh sẽ kéo dài.
Mô-lô-tốp nói, nếu phía Pháp muốn thỏa thuận thì dĩ nhiên cần phải biết với các điều kiện nào.
Trương Vấn Thiên thông báo, hiện có đề xuất về đường giới tuyến ở vĩ tuyến 16. Đây là một đề xuất có lợi cho đồng chí Hồ Chí Minh và nên chấp nhận nếu đề xuất đó được nêu ra chính thức.
Ông nói, nên mời đồng chí Hồ Chí Minh đến Bắc Kinh vào cuối tháng 3 năm nay. Khi đó Đại sứ có hỏi về khả năng mời đồng chí Hồ Chí Minh đến Mát-xcơ-va để thảo luận về lập trường ở Hội nghị Giơ-ne-vơ, cũng như để cùng trao đổi với Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô về các vấn đề trong Đảng.
V. M. Mô-lô-tốp bày tỏ sự nhất trí về khả năng mời đồng chí Hồ Chí Minh đến Mát-xcơ-va, nhưng nói thêm vấn đề này sẽ phải do Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô xem xét.
Trương Vấn Thiên về vấn đề mời tham dự Hội nghị Giơ-ne-vơ, ông nói mong muốn mời các đại diện không chỉ của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa mà còn cả của Pa-thét Lào và Cam-pu-chia dân chủ, tức là ba nước dân chủ đối trọng với việc mời ba nước trong Liên hiệp Pháp, đến Hội nghị Giơ-ne-vơ để thảo luận vấn đề Đông Dương. Trong trường hợp ngược lại, thì đành phải đưa các đại diện Pa-thét Lào và Cam-pu-chia tham gia vào Đoàn đại biểu Việt Nam.
V.M. Mô-lô-tốp nói, cần phải suy nghĩ kỹ vấn đề này.
Trương Vấn Thiên nêu khả năng thảo luận các vấn đề khác tại Hội nghị Giơ-ne-vơ, như vấn đề Đài Loan, việc vũ trang của Nhật Bản, Hiệp ước quân sự của Mỹ với Pa-ki-xtan, v.v...
V. M. Mô-lô-tốp Mô-lô-tốp nói, cần nghiên cứu khả năng thảo luận các vấn đề nói trên, nhưng theo ông, không loại trừ khả năng này ở một mức độ nào đó.
Trương Vấn Thiên thông báo, căn cứ theo thỏa thuận của bốn Ngoại trưởng ở Béc-lin, đồng chí Chu Ân Lai sẽ chuẩn bị chuyến đi tới Giơ-ne-vơ để tham gia Hội nghị và cho rằng đồng chí V.M.Mô-lô-tốp sẽ đại diện cho Liên Xô.
V. M. Mô-lô-tốp Mô-lô-tốp xác nhận thỏa thuận ở Béc-lin về vấn đề này và nói thêm, các Bộ trưởng có thể sẽ không tham dự trước khi Hội nghị kết thúc vì nó sẽ kéo dài.
Trương Vấn Thiên giải thích mục đích việc các Đoàn đại biểu Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên và Việt Nam đến Mát-xcơ-va vào giữa tháng 4 (khoảng từ ngày 10-20) trong vài ngày để trao đổi về lập trường của mình tại Hội nghị Giơ-ne-vơ.
V. M. Mô-lô-tốp Mô-lô-tốp nói, một cuộc họp như vậy là cần thiết và có ích cho công việc.
Ông bày tỏ tin tưởng
1 (Thôi phiên âm tên người, 1952) rằng các đồng chí Trung Quốc và Triều Tiên sẽ có sự chuẩn bị thích hợp cho việc thảo luận vấn đề Triều Tiên, bởi vì là những người am hiểu việc này tốt hơn. Ông cũng tin tưởng là các đồng chí Trung Quốc và Việt Nam là những người có khả năng phù hợp trong dịp này cũng sẽ có sự chuẩn bị cần thiết cho vấn đề Đông Dương.
Trương Vấn Thiên nói, ở Bắc Kinh đã bắt đầu công việc: lựa chọn cán bộ, biên soạn các dự thảo đề xuất, v.v.. Ông nói các đồng chí Trung Quốc mong chờ sự trợ giúp từ phía Liên Xô. Mô-lô-tốp hứa giúp và nói cần có sự nỗ lực chung.
Trương Vấn Thiên nêu lý do ông còn thiếu kinh nghiệm, nên đề nghị cử một đại diện có năng lực của Bộ Ngoại giao Liên Xô đến giúp các cán bộ ngoại giao Trung Quốc ở Mát-xcơ-va như trao đổi kinh nghiệm về công tác tổ chức hội nghị quốc tế, phương pháp và cách tiếp đại diện các nước tư sản, v.v...
V. M. Mô-lô-tốp hứa đáp ứng đề nghị này và nói rằng, đồng chí Đại sứ có thể trao đổi các vấn đề trên
1 (Thoạt đầu ghi là "và cung cấp cho đồng chí Grô-mưn-cô hoặc một cán bộ khác") với đồng chí Grô-mưn-cô, người có nhiều kinh nghiệm tham gia các hội nghị quốc tế.
Trương Vấn Thiên thông báo Chính phủ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã ủy quyền cho ông duy trì sự tiếp xúc thường xuyên với Bộ Ngoại giao Liên Xô về các vấn đề chuẩn bị cho Hội nghị Giơ-ne-vơ, cũng như đưa ông vào thành phần Đoàn đại biểu Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa dự Hội nghị này.
V. M. Mô-lô-tốp bày tỏ sự hài lòng.
Trương Vấn Thiên cũng đề cập các vấn đề thủ tục tại Hội nghị Giơ-ne-vơ. Ông quan tâm đến khả năng đồng chí Chu Ân Lai làm chủ tọa phiên họp tại Hội nghị. v.v.
V. M. Mô-lô-tốp nói, tại Hội nghị Giơ-ne-vơ sẽ xuất hiện nhiều vấn đề thủ tục như chủ tọa phiên họp, về bộ máy, về địa điểm, v.v... sẽ không tránh khỏi việc bàn cãi và tranh luận. Vì vậy ở đây cũng cần phải tiến hành chuẩn bị thích hợp và vạch, ra kế hoạch hành động của mình.
Trương Vấn Thiên quan tâm đến khả năng mời đại diện các nước trung lập, như Ấn Độ, tham dự Hội nghị Giơ-ne-vơ.
V M Mô-lô-tốp nói, về vấn đề Triều Tiên, thành phần đại biểu đã được xác định chính xác, còn về vấn đề Đông Dương thành phần đại biểu còn chưa được làm sáng tỏ đầy đủ, và có thể sẽ có những cuộc tranh cãi nghiêm trọng.
Liên quan đến vấn đề mời Ấn Độ, cho rằng, sự tham gia của Ấn Độ vào Hội nghị Giơ-ne-vơ là không nên bởi vì điều này có thể làm giảm vai trò của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, là nước sẽ xuất hiện ở Giơ-ne-vơ cùng với bốn cường quốc khác, điều mà Ấn Độ chưa thể đạt được. Tuy nhiên, ông nói, tại đâu đó ở nước ngoài cũng có ý kiến mời Ấn Độ và Thái Lan về vấn đề Đông Dương và cần phải nghĩ thêm về vấn đề này.
Cuộc tọa đàm kéo dài một tiếng.
Người ghi: I. Phê-đô-ren-cô (đã ký)
Nơi gửi:
Gửi các ủy viên Chủ tịch đoàn Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô
V.M. Mô-lô-tốp
Viện Lưu trữ Chính sách đối ngoại Liên bang Nga,
Phông 06, ML. 13a, Cặp 25, HS. 6, Tờ 07-12.
Bản gốc có bút tích sửa của V.M. Mô-lô-tốp.