Nguồn sức mạnh và những ký ức không quên

[vnmilitaryhistory]

- Tên sách: Nguồn sức mạnh và những ký ức không quên
- Tác giả:
- Nhà xuất bản: Quân đội nhân dân
- Năm xuất bản: 2010
- Người số hóa: giangtvx, vnmilitaryhistory
 

CHỈ ĐẠO NỘI DUNG

Trung tướng Nguyễn Xuân Mậu - Nguyên Phó Chính uỷ kiêm Chủ nhiệm Chính trị Quân chủng Phòng không - Không quân; Nguyên Chính ủy Quân chủng Phòng không; Trưởng ban liên lạc bạn chiến đấu Cục Chính trị Phòng không - Không quân


BAN BIÊN TẬP

- Đại tá Lê Miên
- Đại tá Trần Quốc Hanh
- Đại tá Nguyễn Xuân Mai
- Trung tá Trần Cường
- Chuẩn uý - hoạ sỹ Vũ Huyên
 

 

[vnmilitaryhistory]

LỜI NÓI ĐẦU

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước vĩ đại của dân tộc ta, Cục Chính trị Quân chủng Phòng không - Không quân luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ là cơ quan tham mưu về công tác đảng, công tác chính trị của Đảng ủy và Bộ Tư lệnh Quân chủng. Cán bộ cơ quan Cục Chính trị dưới sự lãnh đạo của Dảng ủy và Bộ Tư lệnh Quân chủng đã thường xuyên bám sát cơ sở, có mặt ở nhiều điểm nóng trên các chiến trường, giúp các cấp lãnh đạo thực hiện có hiệu quả kế hoạch công tác đảng, công tác chính trị trong chiến đấu.


Những năm tháng chiến đấu ác liệt bảo vệ bầu trời Tổ quốc, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quân đội, đặc biệt là Chủ tịch Hồ Chí Minh, mặc dầu bận trăm công nghìn việc, vẫn nhiều lần đến động viên bộ đội ngay bên mâm pháo, dưới cánh bay, bên bệ phóng tên lửa, trước màn hiện sóng ra-đa, tại sở chỉ huy và các cơ quan Quân chủng... Những sự kiện có ý nghĩa lịch sử ấy, cán bộ cơ quan Cục Chính trị đã ghi nhận được nhiều lời dạy bảo ân cần, sâu sắc và những hình ảnh vô cùng quý giá, nhất là của Bác Hồ. Những lời dạy bảo của Người, của các đồng chí lãnh đạo trở thành nội đung trọng tâm trong công tác đảng, công tác chính trị, là sức mạnh tinh thần to lớn, động viên toàn Quàn chủng nêu cao quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, càng đánh càng mạnh, càng trưởng thành.


Giờ đây, chiến tranh đã lùi xa. Sau gần 40 năm, thế hệ cán bộ, chiến sĩ Cục Chính trị Quân chủng Phòng không - Không quân trong kháng chiến chống Mỹ nay đã về cuộc sống đời thường, song tình cảm gắn bó với Quân chủng trong khói lửa chiến tranh vẫn còn sâu nặng. Những kỷ niệm của tình đồng chí, đồng dội một thời gắn bỏ bên nhau trong công tác, trong chiến đấu vẫn để lại những dấu ấn không phai, mang đậm tình cảm cao quý của "Anh bộ đội Cụ Hồ".


Nhân dịp Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, theo nguyện vọng của đông đảo cựu chiến binh Cục Chính trị Quân chủng Phòng không - Không quân, được sự động viên, giúp đỡ hết lòng, có hiệu quả của Bộ Tư lệnh và Cục Chính trị Quân chủng, Ban liên lạc Bạn chiến đấu Cục Chính trị Quân chủng Phòng không - Không quân cho ra mắt tập sách "Nguồn sức mạnh và những ký ức không quên Đây là tập hồi ức của nhiều tác giả, ghi lại những kỷ niệm sâu sắc của mình trong những năm tháng chiến tranh đã công tác ở Cục Chính trị Quân chủng. Tập sách không chỉ nhằm mục đích cùng ôn lại một thời oanh liệt, rất đỗi tự hào của cơ quan công tác đảng, công tác chính trị Quân chủng, mà còn mong góp phần truyền thụ truyền thống kháng chiến cứu nước cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.


Tuy nhiên, do đặc điểm về tuổi tác và thời gian, những bài viết trong tập sách không tránh khỏi những khiếm khuyết, rất mong các đồng chí và bạn đọc góp ý phê bình.

Xin chân thành cảm ơn Bộ Tư lệnh và Cục Chính trị Quân chủng Phòng không - không quân đã hết lòng giúp đỡ để tập sách được ra mắt độc giả.

TM BAN LIÊN LẠC BẠN CHIẾN ĐẤU
CỤC CHÍNH TRỊ QUÂN CHỦNG PK-KQ
Trưởng ban
Trung tướng NGUYỄN XUÂN MẬU
Nguyên Phó Chính ủy kiêm
Chủ nhiệm Chính trị Quân chủng PK-KQ

[vnmilitaryhistory]

NGUỒN SỨC MẠNH

Đặng Tính

Lúc sinh thời, đồng chí Đặng Tính, Chính ủy đầu tiên của Quân chủng Phòng không - Không quân, rất quan tâm viết văn, thơ tuyên truyền trên báo. Ông đã có nhiều bài thơ hay đăng trên báo Phòng không - Không quân. Nhiều lần ông dành cả ngày nghỉ, giờ nghỉ cùng các biên tập viên báo Phòng không - Không quân ghi lại những ký ức và cảm nghĩ của mình, nhất là đối với Đảng và Bác Hồ kính yêu.


Bài "Nguồn sức mạnh" do Chỉnh uỷ Đặng Tính viết ngay sau khi Bác Hồ vừa mất tháng 9/1969. Bộ Tư lệnh Quân chủng Phòng không - Không quân đã in bài viết này của Chỉnh uỷ Đặng Tính, mớ đầu cho tuyến tập văn thơ của Quân chủng, xuất bản nhân dịp kỷ niệm lần thứ 90 ngày sinh Bác Hồ (19-5-1980). Tập sách được lấy tên "Nguồn sức mạnh".


Cuối năm 1963, giữa lúc tin chiến thắng từ tuyến đầu Tổ quốc dồn dập bay về, thì một tin vui khác đã đến với chúng tôi: Ngày 22/10 năm ấy, theo quyết định của Bộ Quốc phòng, các lực lượng phòng không và không quân hợp nhất thành Quân chủng Phòng không - Không quân. Việc thành lập Quàn chủng Phòng không - Không quân đã đánh dấu bước phát triển mới của quân đội ta trước yêu cầu của tình hình mới; phù hợp với nguyện vọng tha thiết của toàn thể cán bộ, chiến sĩ các lực lượng phòng không và không quân từ lâu đã từng gắn bó mật thiết với nhau trong một nhiệm vụ, trong một tình yêu tha thiết với bầu trời Tổ quốc. Nay hợp sức hai lực lượng, đã tạo nên sức mạnh mới cùng các lực lượng vũ trang nhân dân ta bảo vệ vững chắc miền Bắc xã hội chủ nghĩa, quyết tâm giải phóng miền Nam ruột thịt.


Vừa thành lập Quân chủng được ít ngày, anh Phùng Thế Tài và tôi được Bác Hồ gọi lên báo cáo tình hình bộ đội. Nghe chúng tôi báo cáo xong, Bác đã chỉ thị nhiều vấn đề cụ thể về tổ chức lực lượng, giáo dục bộ đội, xây dựng quyết tâm sẵn sàng chiến đấu bảo vệ miền Bắc, phối hợp với chiến trường miền Nam. Bác căn dặn: "Phải phát huy được sức mạnh sau khi hợp nhất, sẵn sàng cùng các lực lượng vũ trang nhân dân ta, đập tan mọi âm mưu đen tối của đế quốc Mỹ đối với miền Bắc xã hội chủ nghĩa"...


Nhận chỉ thị của Bác ra về, lòng chúng tôi rất phấn khởi. Chúng tôi càng tin tưởng trước đà thắng lợi của cách mạng trên cả nước, trước sự trưởng thành nhanh chóng của quân đội ta nói chung và lực lượng phòng không - không quân nói riêng.


Nhìn lại quá trình hình thành và phát triển lực lượng phòng không ta, từ các đại đội hoặc tiểu đoàn phòng không trợ chiến nằm trong biên chế các đại đoàn bộ binh, đến đầu năm 1954, những tiểu đoàn pháo cao xạ đầu tiên ra trận đã lập chiến công vẻ vang, góp phần xứng đáng vào chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ. Và từ những đơn vị đầu tiên của không quân ta còn rất nhỏ bé, nay đã trưởng thành trong một Quân chủng tương đối hoàn chỉnh, có bộ đội pháo cao xạ, không quân, ra-đa. Rõ ràng Quân chủng Phòng không - Không quân được sinh ra và lớn lên trong ngọn lửa đấu tranh cách mạng của dân tộc, dưới sự lãnh đạo của Đảng ta, đứng đầu là Hồ Chủ tịch. Khi được Đảng và Bác Hồ giao nhiệm vụ, ngay từ những ngày đầu, chúng tôi đều tin tưởng Quân chủng Phòng không - Không quân nhất định làm tròn nhiệm vụ rất nặng nề, nhưng hết sức vẻ vang của mình trong giai đoạn mới của cách mạng.


Chỉ thị mới của Bác cùng với những nghị quyết của Đảng về tình hình nhiệm vụ, đã đặt ra hàng loạt vấn đề đối với Quân chủng. Nhưng nhiệm vụ then chốt nhất là làm sao cho bộ đội sẵn sàng chiến đấu thật cao, quyết tâm thật vững chắc để bắn rơi được máy bay địch, nếu chúng liều lĩnh xâm phạm vùng trời miền Bắc.


Nhiều công việc được tiến hành rất khẩn trương. Xác định đối tượng tác chiến là máy bay phản lực Mỹ, toàn Quân chủng ra sức luyện tập và trực ban sẵn sàng chiến đấu không quản ngày đêm, giá rét. Có những giấc ngủ đang ngon, bộ đội cũng vùng dậy chạy ra mâm pháo. Có những bữa ăn ba lần mới xong vì báo động, nhưng cơm vẫn hết, mọi người vẫn vui...


Thấm thoắt đã đến Tết Giáp Thìn, Tết đầu tiên từ khi Quân chủng được thành lập. Được trên thông báo: Bác Hồ sẽ đến thăm một đơn vị trong Quân chủng nhân dịp dầu năm mới! Chúng tôi thống nhất mời Bác đến thăm Đại đội 130, Trung đoàn 260, một trong những đơn vị pháo cao xạ làm nhiệm vụ bảo vệ phía đông Hà Nội. Khi Bác đến, cả đại đội ai nấy đều sung sướng đến lặng người. Mãi một lúc sau, mới bật lên những tiếng reo vui: "Bác! Bác đến! Hồ Chủ tịch muôn năm!" ...


Bác tươi cười trìu mến nhìn các chiến sĩ rồi nhanh nhẹn đi thăm nhà ngủ, câu lạc bộ, nhà bếp của đơn vị. Bác tỏ ý hài lòng về nếp sống trật tự, vệ sinh của bộ đội. Sau đó, Bác nói chuyện thân mật với cán bộ, chiến sĩ:

- Hôm nay, nhân dịp đầu xuân, Bác và các đồng chí Trung ương đến thăm các chú, Bác hỏi mọi người: Các chú ăn Tết có đủ bánh chưng, thịt mỡ, dưa hành không?

- Thưa Bác, đủ ạ!

- Các chú đã sẵn sàng chiến đấu chưa?

- Đã ạ!

Bác nói tiếp:

- Bác thấy chú nào cũng khoẻ mạnh, vui vè, Bác mừng. Đơn vị các chú được thưởng cờ, doanh trại trật tự, vệ sinh như vậy là tốt. Bác chúc các chú năm mới mạnh khoe, thắng lợi và nhờ các chú chuyển lời chúc Tết của Bác và các đồng chí Trung ương tới gia đình các chú ...

Những lời thăm hỏi ân cần của Bác, làm các chiến sĩ vô cùng xúc động. Mọi người đều lắng nghe như nuốt từng lời của Bác. Bác nói tiếp:

- Đế quốc Mỹ còn nhiều âm mưu hung ác. Các chú phải luôn luôn đề cao cảnh giác và lúc nào cũng sẵn sàng chiến đấu. Phải kiên quyết bắn rơi máy bay địch, nếu chúng liều lĩnh xâm phạm vùng trời miền Bấc nước ta. Các chú mà lập được công, Tết sang năm Bác sẽ lại đến thăm!

Bác vừa dứt lời, cả đại đội không ngớt vang lên tiếng hô:

- Kiên quyết làm theo lời Bác dạy!

- Hồ Chủ tịch muôn năm!

Không nén được tình cảm của mình ấp ủ từ bao lâu nay, các chiến sĩ ùa lại quây tròn lấy Bác. Trước khi ra về, Bác còn quay lại vẫy các chiến sĩ và nói rất vui: "Ngày Tết, các chú quên không mời Bác ăn bánh chưng, mà chỉ hô khẩu hiệu!"...

[vnmilitaryhistory]

Tin Bác Hồ đến thăm Đại đội 130 phút chốc lan nhanh toàn Quân chủng. Cán bộ, chiến sĩ đều hết sức phẩn khởi. Với sự nhạy cảm chính trị sẵn có, mọi người đều nhận rõ trách nhiệm của mình phải làm gì để thực hiện lời Bác dạy, vì đó chính là nhiệm vụ thiêng liêng của Đảng, của nhân dân giao cho.


Làm theo lời Bác, 6 tháng sau, trong trận đọ sức đầu tiên với không quân nhà nghề của đế quốc Mỹ, bộ đội Phòng không đã cùng với quân và dân miền Bắc bắn rơi 8 máy bay Mỹ, bắn bị thương 3 chiếc khác, bắt sống tên trung uý lái máy bay An-va-rít-dơ, góp phần xứng đáng vào chiến thắng lịch sử ngày mồng Năm tháng Tám năm 1964.


Với chiến công đầu tiên đó, Quân chủng được Quốc hội và Chính phù tặng thưởng Huân chương Quân công hạng Nhì. Trong lễ tuyên dương công trạng các lực lượng vũ trang nhân dân chiến thắng ngày 2 và 5 tháng 8, Bác đã đến dự. Hôm đó Bác rất vui. Cả hội trường tràn đầy phấn khởi và niềm tin chiến tháng. Tôi còn nhớ trước khi buổi lễ kết thúc, Bác vui vẻ giơ từng ngón tay lên nói:

- Thi đua mỗi người làm việc bằng hai, vừa qua ta bắn rơi 8 chiếc phản lực Mỹ, lần sau hai tám mười sáu, rồi ba tám hai mươi bốn ...

Chỉ thị đó của Bác đã trở thành tư tưởng chỉ đạo và chỉ tiêu phấn đấu của bộ đội Phòng không - Không quân. Mỗi lần họp bàn về lãnh đạo tác chiến, Đảng uỷ và Bộ Tư lệnh Quân chủng đều căn cứ vào đó để đặt kế hoạch hướng dẫn các đơn vị thực hiện và kiểm tra kết quả chiến đấu của mình để càng đánh càng thắng, càng mạnh, quyết giành thắng lợi cuối cùng.


Sau chiến thắng mồng 5 tháng 8, cả miền Bắc sục sôi không khí chuẩn bị chiến đấu với ý chí "Quyết đánh, quyết thắng giặc Mỹ xâm lược!".

Các lực lượng vũ trang nhân dân ta càng tăng cường cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu. Các tổ săn máy bay thành lập ngày càng nhiều. Hầm hố, hào giao thông, công sự chiến đấu mọc lên khắp nơi. Ở nhiều thành phố, thị xã thường vang lên những tiếng còi, tiếng kẻng báo động trong các buổi diễn tập phòng không.


Thời gian này, bộ đội Phòng không - Không quân đã chuyển từ trạng thái có tính chất thời chiến sang hẳn thời chiến. Căn cứ vào nghị quyết, chỉ thị của Trung ương Đảng và Quân uỷ Trung ương, Đảng uỷ Quân chủng Phòng không - Không quân đã ra nghị quyết, chỉ rõ: "Toàn Quân chủng phải tăng cường sẵn sàng chiến đấu hơn nữa về mọi mặt, quyết tâm đánh bại âm mưu tập kích của địch đối với miền Bắc nước ta". Và từ thực tế chiến đấu, bước đầu đề ra 3 yêu cầu cơ bản của tác chiến phòng không là: "Không để bị bất ngờ, đánh thắng liên tục, đánh thắng trong mọi tình huống khó khăn, phức tạp nhất!"...


Những đơn vị pháo cao xạ bảo vệ các địa điếm xung yếu, ngày đêm luyện tập theo phương án tác chiến, đắp thêm công sự, ngụy trang kỹ thêm trận địa. Các đơn vị pháo cao xạ dã chiến luôn luôn sẵn sàng cơ động chiến đấu trên mọi chiến trường. Không quân ta ngày đêm cất cánh luyện tập và phục vụ các đơn vị ở tuyến đầu. Mạng lưới ra-đa và quan sát phòng không được chấn chỉnh. Với khí thế quyết chiến quyết thắng, mọi cán bộ và chiến sĩ trong Quân chủng đều suy nghĩ và hành động theo khẩu hiệu: "Có lệnh là đi, địch đến là đánh, đánh bằng mọi vũ khí sẵn có, đánh là phải tiêu diệt. Địch chưa đến thì coi đó là việc rèn luyện để sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi. Phải rèn luyện được ý thức sẵn sàng chiến đấu thành nếp sống hằng ngày".


Giữa lúc đó, cùng với những trận thắng lớn của quân và dân miền Nam anh hùng, chúng tôi được báo cáo về tin chiến thắng mới trên miền Bắc: Ngày 18/11/1964, đơn vị pháo cao xạ ở miền tây Quảng Bình, đã bắn rơi 3 máy bay Mỹ. Trong trận này đã xuất hiện người bí thư chi bộ gương mẫu, người chính trị viên dũng cảm là anh hùng Nguyễn Viết Xuân với lời hô bất tử: "Nhằm thẳng quân thù mà bắn!". Lời hô đó đã trở thành phương châm hành động của mỗi cán bộ, chiến sĩ trên các trận địa đánh máy bay Mỹ.


Đúng 13 giờ 25 phút, ngày 7 tháng 2 năm 1965, vin cớ "trả đũa" việc Quân giải phóng miền Nam đánh vào Plây-cu, đế quốc Mỹ đã dùng máy bay đánh phá khu vực Đồng Hới và từ đó không ngừng "leo thang" mở rộng chiến tranh phá hoại ra toàn miền Bắc.


Ngay từ những ngày đầu tiên, các đơn vị trong Quân chủng đã hiệp đồng chíến đấu chặt chẽ với quân và dân địa phương, liên tiếp giành thắng lợi. "Không lực Hoa Kỳ" đã bị những đòn phủ đầu đích đáng:

Ngày 7/2/1965, quân và dân Quảng Bình bắn rơi 4 chiếc máy bay Mỹ.

Ngày 8/2/1965, quân và dân Vĩnh Linh lập công đầu vẻ vang, bắn rơi thêm 6 chiếc.

Ngày 11/2/1965, quân và dân Quảng Bình lại bắn rơi 6 chiếc, bắt sống tên thiếu tá "phi công vũ trụ" Su-mếch-cơ của Mỹ.

Những ngày cuối tháng 3, đến đầu tháng 4 năm 1965, đế quốc Mỹ một mặt tiếp tục đánh phá các tỉnh phía nam Khu Bốn, mặt khác chúng dùng máy bay trinh sát liên tục khu vực Hàm Rồng, Thanh Hoá và đưa 2 tàu sân bay Cô-ran-si và Hen-cốc tiến sâu vào vịnh Bắc-bộ. Xuất phát từ nhận định: "Ngày một, ngày hai nữa địch có thể đánh phá Hàm Rồng và các vùng phụ cận", Thường vụ Đảng uỷ và Bộ Tư lệnh Quân chủng hạ quyết tâm đưa không quân tiêm kích ra chiến đấu, phối hợp với lực lượng pháo cao xạ đánh bại bước leo thang mới của địch.


Thực hiện quyết tâm đó, ngày 3/4/1965, biên đội Phạm Ngọc Lan lập chiến công đầu, bắn rơi 2 máy bay F.8 "Thập tự quân" trên vùng trời Hàm Rồng. Ngày hôm sau, cũng trên khu vực đó, biên đội Trần Hanh lại bắn rơi 2 máy bay F. 105 "Thần sấm" Mỹ.


Chiến thắng lẫy lừng của Không quân nhân dân ta làm đồng bào cả nước nức lòng, phấn khởi. Các báo đều in trên trang nhất những dòng chữ lớn ca ngợi chiến công đầu của Không quân nhân dân ta. Các văn nghệ sĩ trên cả hai miền đã sáng tác nhiều bài thơ, bài hát nói về các chiến sĩ không quân:

   Ơi những cánh thiên thần
   Rạch bầu trời chớp lửa
   Ơi các anh Không quân
   Của xóm làng ta đó!
   Cả miền Nam đêm nay
   Lòng hướng về miền Bắc
   Nghe mình đang bay bay
   Lao thẳng về phía giặc ...

[vnmilitaryhistory]

Sau này chúng tôi được biết thêm: Kiều bào ta ờ nước ngoài biết tin không quân ta đánh thắng, nửa đêm hôm đó, đồng bào đã đi gõ cửa từng nhà, gọi nhau:

"Bà con ơi! Biết chưa? Ta có không quân rồi! Không quân ta đã bắn rơi máy bay Mỹ rồi!"

Quân và dân ta mát lòng, hả dạ bao nhiêu thì giặc Mỹ lại kinh hoàng, lo sợ bấy nhiêu. Trong cuộc họp báo tại Sài Gòn tối 4/4/1965, tên tướng Mo-ơ, Tư lệnh Tập đoàn không quân số 7 của Mỹ đã buộc phải thú nhận thất bại: "Các máy bay Míc đeo phù hiệu không lực Bắc Việt đã dùng súng ca-nông để hạ máy bay phản lực siêu âm của Mỹ. Chúng tôi không bắn rơi được chiếc Míc nào!". Và chúng phải đau đớn gọi đó là "ngày đen tối nhất trong lịch sử không quân Mỹ!.

Sau chiến thắng trận đầu, các chiến sĩ không quân lại được đón một phần thưởng vô cùng quý báu: Bác Hồ gửi thư khen ngợi Bác viết:

Ngày 5 tháng 4 năm 1965

Thân ái gửi các đơn vị Không quân nhân dân Việt Nam. Các chú đã chiến đấu dũng cảm, đã tiêu diệt máy bay Mỹ. Các chú đã thực hành khẩu hiệu: "Đã đánh là thắng". Như thế là xứng đáng với truyền thống anh hùng của quân và dân ta. Bác gửi lời khen ngợi các chú và nhắc các chủ phải luôn luôn:

- Nâng cao tinh thần quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, thắng không kiêu, khó không nản, ra sức rèn luyện để tiến bộ mãi.

- Đoàn kết chặt chẽ với đơn vị bạn và với nhân dân.

Chúc các chủ lập nhiều chiến công hơn nữa.

Chào thân ái và quyết thắng
BÁC Hồ


Các chiến sĩ không quân vô cùng cảm động trước sự chăm sóc ân cần của Bác. Nhớ hôm nào trước ngày ra trận, Bác tới thăm đơn vị. Đứng trên sân bay này, Bác đã kể chuyện Quân giải phóng miền Nam đánh sân bay Biên Hoà phá huỷ một lúc 29 máy bay Mỹ, diệt 40 tên Mỹ và làm bị thương 72 tên khác. Bác nhắc nhở đơn vị phải học tập gương chiến đấu của Quân giải phóng miền Nam anh hùng. Bác vui vẻ nói: "Các chú phải làm thế nào chứ không có anh em trong kia đánh hểt máy bay địch thì không còn máy bay nữa mà đánh!". Hôm nay, đơn vị vừa chiến thắng trở về, Bác lại gửi thư khen ngợi. Lòng thương yêu của Bác đối với đơn vị không sao tả xiết. Thật vậy, trong tình cảm rộng lớn đối với toàn dân, toàn quân ta, Bác đã dành cho các chiến sĩ không quân lòng thương yêu thắm thiết. Nhiều chiến sĩ lái máy bay đã được phép lên gặp Bác, nghe Bác hỏi han về tình hình sức khoẻ, học tập, tình hình gia đình và dạy bảo về cách đánh dịch, về việc rèn luyện đạo đức cách mạng để tiến bộ mãi. Bác còn đặt phần thưởng: Cứ hạ một máy bay Mỹ là Bác thưởng một huy hiệu của Bác. Cho đến nay, rất nhiều chiến sĩ lái máy bay đã được tặng huy hiệu của Bác. Đồng chí Nguyễn Văn Cốc, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân đã được thưởng 9 huy hiệu của Bác. Và sau này, những đại đội không quân có biên đội Phạm Ngọc Lan, biên đội Trần Hanh cùng cả Đoàn không quân Sao Đỏ, đều trở thành Đơn vị anh hùng.


Từ giữa năm 1965, cùng với việc tăng quân ồ ạt mở rộng chiến tranh xâm lược cục bộ ở miền Nam, đế quốc Mỹ tiếp tục leo những nấc thang mới trong chiến tranh phá hoại miền Bắc. Máy bay địch đã ném bom, ban phá vào một số thành phố, thị xã, khu công nghiệp ... từ Tây Bắc đến vùng đồng bằng Khu Ba, Việt Bắc, Đông Bắc ...


Nhưng miền Bắc gọi, miền Nam trả lời. Căm thù giặc Mỹ xâm lược, quân và dân miền Nam đã làm đúng như lời tuyên bố của Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam: "Giặc Mỹ đụng đến miền Bắc một, thì quân và dân miền Nam quyết đánh trả chúng gấp 5, gấp 10 lần!". Từ tiền tuyến lớn liên tiếp vang lên những bài ca chiến thắng Ba Gia, Đồng Xoài, Vạn Tường, Núi Thành...


Thời gian này, cả miền Bắc sôi nổi không khí vừa chiến đấu vừa sản xuất. Khẩu hiệu "Tay cày tay súng, tay búa tay súng" xuất hiện khắp các đồng ruộng, nhà máy. Phong trào "Ba sẵn sàng" của thanh niên, "Ba đảm đang" của phụ nữ phát triển rất mạnh. Nhiều đơn vị, nhiều địa phương đã bắn rơi máy bay Mỹ. Lá cờ "Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược", phần thưởng thi đua của Bác Hồ cho địa phương nào bắn rơi nhiều máy bay Mỹ nhất lần lượt tung bay từ Hà Tĩnh đến Quảng Bình, Nghệ An, Thanh Hoá... Đánh Mỹ đã trở thành nếp sống hằng ngày; bắn rơi máy bay Mỹ, bắt sống giặc lái máy bay là nguyện vọng lập công của tất cả mọi người. Cả nước một lòng, toàn dân đánh giặc. Truyền thống mấy nghìn năm đấu tranh bất khuất chống ngoại xâm của dân tộc ta như kết tinh lại trong cuộc sống đầy hào hùng của những ngày chống Mỹ. Đúng như một bài hát đã tả: "Những ngày vui sao, cả nước lên đường!"


Trong những ngày này, toàn Quân chủng cũng đang sôi nổi trong phong trào "Vì miền Nam ruột thịt", thi đua luyện tập bắn trúng máy bay Mỹ từ loạt đạn đầu, bắn rơi tại chỗ. Sau chiến thắng Hàm Rồng, ngày 21 tháng 6 năm 1965, không quân ta lại lập công mới: Bắn rơi chiếc máy bay trinh sát không người lái tầng cao đầu tiên trên miền Bắc. Một số đơn vị pháo cao xạ, sau một thời gian chiến đấu trên các chiến trường, nay được làm nhiệm vụ bảo vệ Hà Nội. Anh em đều phấn khởi vì đã trải qua rèn luyện mặt đối mặt với quân thù, nay lại được vinh dự làm nhiệm vụ bảo vệ Thủ đô, bảo vệ nhân dân, bảo vệ Trung ương Đảng, bảo vệ Bác Hồ.


Hồi này địch thường cho máy bay vào trinh sát Hà Nội. Ngày 25 tháng 6 năm 1965, quân và dân Thủ đô lập chiến công đầu tiên: Bắn rơi một chiếc F.4. Sau đó ít ngày, Bác đến thăm Đại đội 1, Trung đoàn 234 pháo cao xạ bảo vệ Thủ đô - đơn vị đã lập công ở chiến trường miền Tây và trong trận chiến đấu bảo vệ cầu Hàm Rồng. Lần này cả anh Tài và tôi cùng đi đón Bác. Tôi còn nhớ hôm đó vừa tới đơn vị, Bác đã nhanh nhẹn bước vào hầm pháo của Khẩu đội 6. Bác hỏi thăm từng người và cầm lấy chiếc mũ sắt từ tay đồng chí khẩu đội trưởng. Bác sửa lại quai mũ rồi đưa lên đầu đội thử và nói: "Chiếc mũ này đội để chiến đấu rất tốt". Bỗng Bác hỏi:

- Ở đây chú nào bắn rơi máy bay Mỹ?

Nghe Bác hỏi câu ấy, tôi chỉ lo có đồng chí nào tự nhận là mình đã bắn rơi thì sai mất ý nghĩa của tinh thần lập công tập thể. Nhưng một pháo thủ đã đứng nghiêm, đáp:

- Thưa Bác, chúng cháu đều bắn và là thành tích tập thể ạ!

Tôi mừng quá! Thật đúng là bộ đội Cụ Hồ!

Bác gật đầu:

- Đúng! Không phải một mình chú bắn mà còn nhiều đơn vị bạn và nhân dân cùng bắn.

[vnmilitaryhistory]

Đi qua một khẩu đội khác, thấy hầm pháo có nước, Bác liền nhắc đơn vị phải lo tát nước và chú ý đến ngụy trang. Anh Tài đi cạnh Bác, bước lên mời Bác vào sở chỉ huy của đại đội, nhưng Bác lại rẽ vào nhà ngủ của bộ đội. Khi Bác quay ra trận địa, bộ đội đã tập trung đầy đủ, đang chờ Bác. Mở đầu câu chuyện, với giọng ấm áp, Bác vui vẻ nói:

- Hôm nay Bác đến thăm các chú, thấy chú nào cũng hăng hái, mạnh khoẻ, phấn khởi, Bác rất vui lòng. Sau đây Bác dặn các chú vài điều tóm tắt: Giặc Mỹ đang leo thang ở miền Bắc, còn ở miền Nam chúng đang tăng thêm quân, thêm súng. Bác dừng lại và hỏi: Có chú nào sợ không?

Bộ đội cùng trả lời:

- Không sợ ạ!

Bác nói tiếp:

- Đúng! Nó đưa thêm chừng nào ta diệt thêm chừng đó. Phải khẳng định rằng: Dù đế quốc Mỹ có lắm súng, nhiều tiền. Dù chúng có B-57, B-52 hay "bê" gì đi chăng nữa, ta cũng đánh! Từng ấy máy bay, từng ấy quân Mỹ chứ nhiều hơn nữa ta cũng đánh. Mà đã đánh là nhất định thắng! Các chú bộ đội Phòng không - Không quân đã cùng với quân và dân các địa phương bắn rơi gần 400 máy bay Mỹ, lập công như vậy là tốt. Các chú chiến đấu có khó khăn gian khổ, nhưng so với đồng bào miền Nam thì chưa thấm vào đâu. Phải noi gương quân và dân miền Nam đánh giỏi, đánh mạnh, đánh trúng hơn nữa. Phải nêu cao quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Có quyết tâm thì làm gì cũng được.

Từng lời nói của Bác thấm sâu vào lòng mọi người. Hàng trăm con mắt, cứ sáng dần lên, chăm chú nhìn chòm râu, mái tóc bạc phơ của Bác. Bác dừng lại, hỏi:

- Các chú có quyết tâm không?

Bộ đội hô to:

- Quyết tâm! Quyết tâm! Quyết tâm!

Bác liền đưa tay lên, chìa ra từng ngón, vừa nói vừa nhấn mạnh từng điểm:

- Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược phải thể hiện ở tinh thần dũng cảm và đánh thắng liên tục, đánh cho đến thắng lợi hoàn toàn. Đã có quyết tâm thì phải đánh giỏi, đánh tiêu diệt. Quyết tâm của con người phải truyền qua súng, phải biến quyết tâm ấy vào việc rèn luyện kỹ thuật cho thật giỏi để bắn rơi tại chỗ nhiều máy bay địch và tiết kiệm đạn ...

Những lời nói đó thể hiện rõ tư tưởng quân sự của Bác mà về sau, Đảng bộ Quân chủng Phòng không - Không quân đã tổng kết thành 3 bài học cơ bản trong chiến đấu và xây dựng của mình là: "Phải cỏ quyết tâm cao, phải có cách đánh giỏi, phải vừa đánh vừa xây dựng để càng đánh càng thắng lớn, càng đánh càng mạnh".


Đại đội 1 được Bác đến thăm hôm đó, sau này được Quốc hội, Chính phủ tuyên dương Đơn vị anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Khi giặc Mỹ đánh vào Hà Nội, Đại đội 1 là một trong những đơn vị chiến đấu rất anh dũng và cũng chính là đơn vị đã bắn rơi tại chỗ chiếc RA.5C của giặc Mỹ ngay trên đường phố Lê Trực, quận Ba Đình, Hà Nội ngày 19 tháng 5 năm 1967, lập công mừng thọ Bác 77 tuổi.


Những chiếc Míc của chúng ta "vẫn còn đang gây ra một cảm giác dai dẳng đối với không quân Mỹ", thì chúng lại bị một đòn bất ngờ choáng váng nữa: Ngày 24 tháng 7 năm 1965, bộ đội tên lửa ta ra trận, chỉ trong 3 phút diệt gọn 1 tốp 3 chiếc F.4, bắt sống giặc lái. Cay cú vì thất bại, 3 ngày sau, chúng tổ chức đánh lớn vào khu vực tên lửa ta bố trí. Nhưng thằng địch ngu xuẩn có biết đâu bộ đội Tên lửa ta đã dùng chiến thuật cơ động di chuyển lực lượng đi nơi khác. Chúng đã "oanh kích" vào những bệ phóng giả làm bằng cót (sau này anh em thường gọi là "ra cót" dựa theo tiếng Nga "ra-két" dịch là tên lửa). Và lại thêm 5 máy bay Mỹ bị tan xác bởi cụm hoả lực có hiệu lực của pháo cao xạ và súng máy, súng trường của dân quân địa phương đã phục sẵn chờ chúng từ trước.


Chiến thắng đó làm cho chúng tôi rất phấn khởi, vì bộ đội Tên lửa với bản chất cách mạng và ý chí chiến đấu cao, bằng lối đánh dũng cảm, sáng tạo, độc đáo của tên lửa phòng không Việt Nam đã thực hiện được yêu cầu mà Đảng uỷ Quân chủng đề ra là phải đánh thắng trận đầu. Binh chủng kỹ thuật hiện đại đó đã tỏ ra xứng đáng với truyền thống vẻ vang của quân đội ta: Hễ ra quân là đánh thắng!


Thế là từ nay, cùng với súng trường, pháo cao xạ, máy bay phản lực, chúng ta lại có thêm tên lửa phòng không. Sự có mặt của binh chủng mới đó làm cho lực lượng phòng không của ta thêm hoàn chỉnh, tạo thành một lưới lửa có hiệu lực bắn máy bay Mỹ ở mọi tầng, mọi hướng, bay cao hay bay thấp, kẻ địch cũng không thoát khỏi đòn trừng phạt.


"Rồng lửa xuất hiện! Rồng ta ra trận!". Cho đến nay tôi cũng không biết cái tên "Rồng" từ đâu mà ra, nhưng hiểu rằng đó là tiếng nói thân yêu mà đồng bào đã dùng chỉ bộ đội Tên lửa phòng không ta.

Cũng như đối với các binh chủng khác trong quân đội ta, bộ đội Tên lửa mới xây dựng đã được sự quan lâm săn sóc của Bác. Sau khi đánh thắng mấy trận liền, Tiểu đoàn 61 - sau này đã trở thành Đơn vị anh hùng LLVTND đầu tiên trong bộ đội Tên lửa - được Bác tới thăm. Bác rất hài lòng và khen binh chủng mới ra quân đánh giỏi, nhưng Bác cũng nhắc phải "phấn đấu làm sao bắn ít đạn hơn mà rơi nhiều máy bay Mỹ thì càng ưu điểm". Biết bộ đội Tên lửa còn mới mẻ chưa có kinh nghiệm, khí tài cồng kềnh, hành quân chiến đấu tốn kém nhiều mặt, Bác căn dặn:


"Các chú phải hết sức quý trọng sức người, sức của của nhân dân. Nếu bất đắc dĩ phải chặt cây, chặt tre của đồng bào thì phải cùng chi bộ, địa phương bàn bạc cùng làm, trả tiền sòng phẳng...".

Nghe anh Tài kể lại những lời Bác dạy bộ đội Tên lửa hôm đó, tôi vô cùng xúc động. Bộ đội đến đâu là Bác thấy ngay những đặc điểm và những việc cần làm ở đó. Có những việc tưởng nhỏ, nhưng khi làm tốt thì ảnh hưởng rất lớn. Tôi tự nghĩ mình là cán bộ trực tiếp phụ trách đơn vị, nhưng đôi khi chưa nghĩ hết, chưa làm hết những việc cụ thể đó. Mỗi lần Bác đến thăm một đơn vị, một binh chủng là vinh dự, là nguồn cổ vũ rất lớn đối với bộ đội, và trong bộ phận lãnh đạo chúng tôi lại thấy lớn thêm lên, mắt như sáng ra, tầm nhìn được xa hơn, rộng hơn, tác phong lãnh đạo, chỉ huy càng khẩn trương mà chín chắn, cụ thể, chính xác hơn.

[vnmilitaryhistory]

Giặc Mỹ ngày càng "leo thang" đánh phá miền Bắc ác liệt, liên tục. Ngày 17/7/1966, Hồ Chủ tịch ra lời kêu gọi "Không có gì quý hơn Độc lập, Tự do!". Lời kêu gọi đó vang lên như hiệu kèn tiến công, tác động sâu sắc đến mọi suy nghĩ và hành động của tất cả mọi người, truyền cho Quân chủng một sức mạnh mới. Hưởng ứng lời kêu gọi của Bác, toàn quân chủng đã nô nức thi đua lập công. Ngày 19/7, Đoàn Không quân Sao Đỏ bắn rơi 2 F.105 trên vùng trời Vĩnh Phúc. Hôm sau, Tên lửa lại lập công xuất sắc, bắn rơi tại chỗ chiếc máy bay trinh sát điện tử EB.66, bắt sống nhiều giặc lái, ở Tuyên Quang. Rồi những ngày sau đó, Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Bắc Thái... lại liên tiếp bắn rơi nhiều máy bay địch. Chiến thắng dồn dập khắp nơi. Chỉ tính riêng một tháng từ ngày Bác ra lời kêu gọi đến 17/8/1966, đã có thêm 134 máy bay Mỹ bị bắn rơi trên miền Bắc. Chúng tôi đều phấn khởi trước thắng lợi mới và càng vui hơn vì tin chiến thắng sẽ làm cho Bác khỏe, Bác vui, như lời Bác nói hôm gặp các chiến sĩ lái máy bay tại Phủ Chủ tịch: "Các chú cứ bắn rơi nhiều máy bay Mỹ là Bác khoẻ, Bác vui!".


Hàng ngày, Bác đều hỏi "miền Nam hôm qua diệt bao nhiêu Mỹ, miền Bắc hôm nay bắn rơi bao nhiêu máy bay Mỹ?". Chúng tôi thường được Bác gọi lên báo cáo tình hình của Quân chủng. Tôi còn nhớ một hôm anh Vũ Kỳ - Thư ký riêng của Bác, gọi điện thoại bảo tôi lên gặp Bác. Trước khi đi, tôi đã chuẩn bị báo cáo với Bác thật ngắn gọn, rõ ràng, cụ thể, chính xác về tình hình bộ đội cao xạ, tên lửa, không quân, ra-đa ... thực hiện lời kêu gọi của Bác. Đơn vị nào đánh, kết quả chiến đấu ra sao, ưu điểm, khuyết điểm thế nào, tôi đều chuân bị đây đủ.


Đúng giờ quy định, tôi đã có mặt ở phòng làm việc của Bác. Vừa thấy tôi, Bác cười, hỏi:

- Chú Tính dạo này cũng để râu đấy à?

Tôi giật mình, đưa tay lên sờ cằm. Đúng là râu đã tốt thật. Tôi cười gượng, lúng túng:

- Thưa Bác, vì cháu quên chưa cạo ạ!

Bác cười hiền hậu, bảo tôi ngồi uống nước rồi hỏi về tình hình chiến đấu của Quân chủng, việc chuẩn bị chiến đấu của bộ đội Phòng không Hà Nội ... Tôi báo cáo xong, Bác nói:

- Mỹ thua đã rõ rồi, nhưng nó còn ngoan cố, còn "leo thang" đánh Hà Nội, bộ đội các chú quyết tâm thế nào?

- Thưa Bác, bộ đội có quyết tâm cao trong việc thực hiện Nghị quyết của Trung ương Đảng và Chỉ thị của Bác ạ!

- Quyết tâm cao thì hành động như thế nào?

- Thưa Bác, hành động bằng cách bắn trúng, bắn rơi nhiều máy bay, bắt sống giặc lái, bảo vệ địa điểm, bảo vệ nhân dân ...

- Muốn bắn trúng, bắn rơi thì phải thế nào?

- Phải luyện ạ !

Bác hỏi ngay:

- Luyện gì? Chú bảo luyện gì nào?

Tôi đang nghĩ xem nên báo cáo những gì, thì Bác lại nói tiếp:

- Chú cứ nói đúng, những lời nói và việc làm cùa bộ đội.

Nhớ lại những lời Bác dặn các lần trước và Nghị quyết của Đảng uỷ Quân chủng mới họp cách đây mấy ngày, tôi phấn khởi, nói:

- Thưa Bác, luyện ý chí, luyện cách đánh, luyện kỹ thuật ạ!

Tôi trả lời xong, trong lòng rất hồi hộp không biết Bác có hài lòng không, thì thấy Bác gật đầu, nói:

- Làm như thế là tốt. Các chú phải chú ý rút kinh nghiệm, phải chịu khó rèn luyện, học tập. Chú và chú Tài càng phải cố gắng học tập mới đủ sức lãnh đạo và chỉ huy bộ đội.

Bác bảo tôi uống nước, rồi hỏi tiếp:

- Trời nóng và tình hình chiến đấu như thế này bộ đội ngủ được mấy tiếng? Trực ban mấy tiếng?

Tôi báo cáo ngay:

- Thưa Bác, anh em phải trực ban liên tục ạ! Thường được ngủ khoảng 4 tiếng, có đêm chỉ ngủ được 2 tiếng. Tuy thiếu ngủ, song cán bộ và chiến sĩ vẫn hăng hái lam. Bộ đội Phòng không - Không quân chúng cháu còn bảo nhau là có lúc phải "nhịn ngủ" để chiến đấu thắng lợi.

Bác căn dặn:

- Bộ đội vượt qua khó khăn, gian khổ, chiến đấu dũng cảm thế là tốt. Nhưng các chú phải bàn với nhau, tìm cách nào vừa trực ban chiến đấu tốt, vừa bảo đảm cho bộ đội ngủ 6 tiếng. Thắng đừng có kiêu, khó đừng có nản là lúc này đây. Giặc Mỹ thua rồi, nó rút kinh nghiệm. Các chú cũng phải rút kinh nghiệm để đánh thắng to hơn. Phải chủ động chuẩn bị về mọi mặt, để đánh bại mọi bước "leo thang" của giặc Mỹ.

Trước khi ra về, Bác bảo tôi cầm cả bao thuốc lá Thủ đô về cho anh Tài hút, vì Bác biết tôi đã bỏ thuốc lá, còn anh Tài thì vẫn nghiện nặng.

Vâng lời Bác dạy, Đảng uỷ và thủ trưởng các cấp trong Quân chủng đã bàn bạc và có nghị quyết đề ra những vấn đề cụ thể để tăng cường sức khoẻ của bộ đội. Từ đó, giờ ngủ của anh em đã được tăng thêm, sức khoẻ của bộ đội cũng khá hơn.


Bác còn theo sát từng bước đi của Quân chủng. Đơn vị nào đánh tốt, Bác gửi điện hoặc thư khen. Những ngày kỷ niệm lớn, ngày Tet, đơn vị nào lập công xuất sắc, Bác gửi tặng hoa. Hoa của Bác đã tới trên mâm pháo, bên bệ phóng, bên máy bay, trước màn hiện sóng ra-đa. Nhiều đơn vị đã đem hoa Bác tặng trồng ngay trên trận địa. Đến nay có nơi đã thành vườn hoa bốn mùa rực rỡ, dù các loại hoa: Vạn thọ, Cúc, Thược dược, Hồng, Mào gà...


Mùa hè năm 1967, Bác trích tiền lương và tiền nhuận bút của Bác gửi cho quân chủng để mua đường, sữa, bánh kẹo cho bộ đội. Việc đó làm cho cả cán bộ và chiến sĩ trong quân chủng vô cùng xúc động. Có đơn vị tổ chức đón quà Bác, sau khi vừa bắn rơi máy bay địch, trận địa còn vương khói bom đạn. Nhận quà Bác, có chiến sĩ không ăn mà cất đi làm kỷ niệm; có đồng chí thương binh đã không cầm được nước mắt. Anh em bảo nhau: "Bác già rồi, lo trăm công ngàn việc, cần bồi dưỡng sức khoẻ thế mà Bác lại gửi tiền riêng của Bác cho bộ đội. Bác thương chúng mình quá, phải bắn rơi nhiều máy bay Mỹ để đáp lại tấm lòng của Bác!". Quà của Bác là tình, là nghĩa, là nguồn cổ vũ rất lớn và đã tiếp thêm sức mạnh chiến đấu cho quân chủng ...

[vnmilitaryhistory]

Thời kỳ này, địch tổ chức nhiều đợt đánh lớn vào Hà Nội. Chúng tôi thường nói với nhau: "Thằng địch đã đến bước đường cùng rồi! Sau hai cuộc phản công chiến lược mùa khô của chúng ở miền Nam đã bị thất bại và gần 3 năm đánh phá miền Bắc, chúng vẫn không làm lung lay được ý chí và quyết tâm của quân và dân ta, thể tất nó phải leo tới nấc thang nghiêm trọng này. Trận đọ sức quyết liệt đã tới. Vùng trời Hà Nội nhất định phải là "Điện Biên Phủ" của chiến tranh nhân dân đánh thắng chiến tranh phá hoại chủ yếu bằng không quân của giặc Mỹ xâm lược.


Hà Nội đã sống những ngày rực lửa chiến đấu. Từ nhà máy đến đồng ruộng, đâu đâu cũng nhộn nhịp trong không khí vừa chiến đấu, vừa sản xuất. Thực hiện chỉ thị của trên, những người không có nhiệm vụ ở lại thành phố, đều đã đi sơ tán. Thỉnh thoảng, loa truyền thanh lại nhắc nhở: "Đồng bào chú ý! Đồng bào chú ý! Trên nóc các nhà cao, trên mặt hồ, ngoài vườn hoa, đồng ruộng... khắp thành phố, đâu đâu cũng mọc lên những trận địa bắn máy bay Mỹ.


Bộ đội Phòng không - Không quân bước vào những ngày chiến đấu ác liệt, khẩn trương bằng tất cả sức mạnh và lòng căm thù địch, bằng tình cảm của mình với Thủ đô, vì đó là trái tim của cả nước. Nơi đó có Trung ương Đảng, có Bác Hồ đang ngày đêm lãnh đạo cuộc kháng chiến vĩ đại nhất trong lịch sử của dân tộc ta. Anh em đề ra khẩu hiệu: "Cảm tử để bảo vệ Thủ đô", "Quyết bắt giặc Mỹ phải đền tội ác trên bầu trời Hà Nội". Cứ mỗi trận, mỗi đợt chiến đấu, anh em lại lo lắng khi nghĩ đến Bác: "Lúc này Bác ở đâu? Liệu Phủ Chủ tịch có việc gì không? ..." Và sau đó, mọi người đều nhẹ nhõm, vui sướng khi thấy báo chí đưa tin: Bác vẫn đi thăm đồng bào, tiểp khách nước ngoài...


Cùng với quân và dân miền Bắc, trong những ngày này bộ đội Phòng không - Không quân đã lập được những chiến công vẻ vang nhất trong mấy năm chống chiến tranh phá hoại của Mỹ:

Ngày 19/5/1967, các đơn vị trong Quân chủng đã hiệp đồng chặt chẽ với quân và dân các địa phương, bắn rơi 13 máy bay Mỹ, bắt sống nhiều giặc lái, lập thành tích xuất sắc mừng thọ Bác 77 tuổi.

Chiến đấu càng quyết liệt, bộ đội ta càng lập công to. Địch càng "leo thang", chúng càng bị đánh đau. Con số máy bay Mỹ bị bắn rơi tăng nhanh vùn vụt:

Tháng 5/1967, bắn rơi 160 chiếc!

Tháng 6/1967, bắn rơi 116 chiếc!

Hai tháng 10 và 11/1967, mỗi tháng bắn rơi 131 chiếc!

Ngày 21/8/1967, Bộ Tổng tư lệnh vừa ra thông cáo về chiến thắng bắn rơi 2.200 máy bay Mỹ thì 27 ngày sau, quân và dân Thủ đô đã bắn rơi chiếc máy bay Mỹ thứ 2.300 trên miền Bắc. Và đến hết năm 1967, bảng vàng lập công của quân và dân miền Bắc đã lên tới con số 2.886 chiếc.


Bọn giặc lái bị bắt sống năm đó cũng chiếm con số kỷ lục. Cùng với những tên Su-mếch-cơ, "phi công vũ trụ" ; Giêm-cát-lơ, "anh hùng không quân" và nhiều tên khác bị bắt từ trước, hồi này lại có thêm hàng loạt đồng ngũ của chúng chịu chung số phận, trong đó có những tên sừng sỏ như Đại tá Noóc-man-ga-đi-xơ, Đại tá Pi-tơ Phơ-lin, Đại tá Din, Liên đội phó chỉ huy biên đội Cò-rạt...


Sở chỉ huy Quân chủng liên tiếp nhận được báo cáo về chiến công mới của các đơn vị gửi về. Ngày 23/8, máy bay Míc-21 và Míc-17 của ta hiệp đồng chíến đấu, đã chiến thắng giòn giã, bắn rơi 6 máy bay địch. Tiểu đoàn 18 pháo cao xạ bảo vệ cầu Đáp Cầu ở Hà Bắc, ngày 17/10 đã đánh một trận xuất sắc: Trong 2 phút, bắn rơi 5 máy bay địch, có 4 chiếc rơi tại chỗ. Rồi liên tiếp 2 đêm 30 và 31/10, Hà Nội lại bắn rơi liền 2 chiếc nữa. Bộ đội Tên lửa từ Vĩnh Linh báo cáo đã bắn rơi máy bay B-52. Pháo cao xạ Hải Phòng báo cáo vừa hạ tại chỗ chiếc A 7 đầu tiên. Đoàn Không quân Sao Đỏ trong một trận chiến đấu đã tiêu diệt cả máy bay EB66 và F102. Phân đội 64, bộ đội Tên lửa đã bắn tan xác chiếc F111A "cánh cụp cánh xoè" của địch. Bộ đội ra-đa đã kết hợp chặt chẽ với mạng lưới quan sát phòng không nhân dân, phát hiện địch xa, nhanh, đúng, đủ ở các tầng, các hướng ...


Binh chủng nào cũng lập được công. Ngày nào cũng có tin chiến thắng. Đây cũng là thời gian nhiều đơn vị đã thực hiện được những trận đánh tiêu diệt xuất sắc, đánh dấu bước trưởng thành về trình độ tác chiến của Quân chủng sau mấy năm chiến đấu liên tục. Trong những ngày này, cùng với thành tích bắn rơi máy bay Mỹ, con số những địa phương trên miền Bắc đạt bảng vàng 5 tấn và tin chiến thắng liên tiếp từ tiền tuyến lớn đưa tới càng làm cho chúng tôi thêm phấn khởi, tự hào và tin tưởng về sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng, của Bác Hồ kính yêu. Thật không gì vui bằng chiến thắng. Và càng vui hơn khi thấy Quân chủng đã góp phần cùng quân và dân cả nước, thực hiện đúng lời chúc Tết đầu năm của Bác:

"Chống Mỹ hai miền đều đánh giỏi"
Tin mừng thắng trận nở như hoa!

Trong bộ đội Phòng không - Không quân chúng tôi, anh Tài là người có nhiều kỷ niệm sâu sắc đối với Bác hơn cả. Nghe anh kể chuyện những ngày đi bảo vệ Bác trong thời kỳ hoạt động bí mật thật là cảm động. Tôi vẫn mong có dịp được sống bên Bác lâu như thế.


Ước mơ đó tuy chưa đạt được, nhưng tôi cũng nhớ mãi ngày Bác vào thăm quân và dân Quảng Bình mà tôi được đi theo. Đó là thời gian mà tôi được sống bên Bác lâu hơn cả, là một trong những ngày hạnh phúc nhất trong cuộc đời hoạt động của mình.

[vnmilitaryhistory]

... Một buổi sáng mùa hè năm 1957, chiếc máy bay "203" cất cánh từ Gia Lâm bay dọc theo bờ biển về hướng nam. Trời hôm ay rất đẹp. Mây cao, gió nhẹ, mặt biển phẳng lặng, xanh ngắt như một tấm thảm khổng lồ. Xa xa làng mạc, ruộng đồng, núi non thấp thoáng hiện ra bên cửa sổ máy bay. Phong cảnh đẹp như tranh. Tôi nhìn về đất liền, về phía làng Kim Liên, rồi nhìn Bác. Lòng bồi hồi suy nghĩ, hơn 50 năm trước, đất nước đang bị dày xéo, từ nơi đó Bác ra đi để tìm đường giải phóng cho dân tộc, cho giai cấp. Hôm nay, ta đã có trời cao, biển rộng này. Không có Đảng, không có Bác, thì chúng ta vĩnh viễn là những người dân nô lệ, đói nghèo. Bất giác tôi nghĩ ra hai câu thơ, vội lấy sổ tay ghi lại. Chợt Bác gọi:

- Chú Tính! Chú Tính! Lại đây!

Tôi bước nhanh đến bên Bác. Bác chỉ tay về phía biển. Một đoàn thuyền đánh cá nhấp nhô, những cánh buồm nhìn từ xa nho nhỏ, xinh xinh như những cánh bướm. Bác nói:

- Chú xem kìa! Rồi Bác chậm rãi như ngâm thơ:
"Thuyền ai thấp thoảng cánh buồm xa xa ..."

Tôi xúc động đọc luôn hai câu thơ vừa mới làm xong: "Bác về thăm lại quê xưa Năm mươi năm ẩy, bây giờ là đây!"

Bác gật đầu, cười:

Hay đấy! Thế mà cũng thành thơ đấy!

Tôi sướng quá, muốn nói to lên: "Các đồng chí ơi! Hãy cùng vui với chúng tôi trong giờ phút ở bên Bác!". Lòng tôi rạo rực, không hiểu vì sao nước mắt tôi cứ muốn trào ra ...

Sực nhớ là mình đang "tức cảnh đề thơ", tôi vội giở sổ ra ghi tiếp:

"Tình sao sâu rộng cao dày
Nam Liên thuở trước ngày nay khác rồi!
Nông dân làm chủ cuộc đời
Ngày thêm đổi mới vui tươi no lành
Bác về làng xóm thêm xinh
Non sông đất nước quê mình đẹp thêm
Đấu tranh cả nước vững bền
Bắc Nam thống nhất xây nền tự do
"Chim" này thẳng cánh bay vô
Khu Năm, Nam bộ, Bác Hồ vào thăm
Đêm thu đẹp ánh trăng rằm
Việt Nam thống nhất vang ngân câu hò
"Lòng ta chung một cụ Hồ
Lòng ta chung một cơ đồ Việt Nam"...

Tôi muốn viết tiếp nữa, nhưng máy bay đã bắt đầu hạ thấp độ cao, chuẩn bị hạ cánh. Chúng tôi cho "203" lượn hai vòng trên thị xã Đồng Hởi. Bác khen: "Đẹp lắm!". Mà đẹp thật! Thị xã Đồng Hới với thành quách cổ kính, nhà cửa san sát, những hàng dương soi bóng bên dòng Nhật Lệ nước trong xanh. Bà con nông dân những làng gần thị xã đang làm ruộng, cũng dừng lại ngẩng lên nhìn, vẫy tay, vẫy nón. Biết đâu chả có đồng chí, đồng bào dưới ấy đã đoán biết có Bác đang ngồi trong chiếc máy bay sơn cờ đỏ sao vàng này ...

Từ ngày ấy, chúng tôi vẫn đợi một chuyến đi xa hơn:

Được chuẩn bị một chiếc máy bay đặc biệt để đưa Bác vào thăm đồng bào miền Nam. Riêng tôi cũng mong sao lại được cùng đi theo Bác trên chuyến máy bay đó để được sống bên Bác lâu hơn, dài hơn ...

Mùa xuân Kỷ Dậu đến trong không khí tưng bừng của miền Bắc vừa đánh thắng chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ; miền Nam liên tiếp giành được những thắng lợi to lớn, toàn diện chưa từng có sau một năm tổng tiến công và nổi dậy đồng loạt. Một mùa xuân đại thắng của dân tộc. Lịch sử, đất trời và con người Việt Nam đều như đẹp thêm ra. Như những năm trước đây, bộ đội Phòng không - Không quân vẫn đón xuân trên mâm pháo, bên bệ phóng, dưới cánh bay, trước màn hiện sóng, nhưng trong lòng mỗi cán bộ và chiến sĩ đều vui hơn, đẹp hơn vì thấy mình đã lớn lên trong khói lửa chiến đấu, thấy quân chủng đã trưởng thành và chiến thắng vẻ vang sau hơn một ngàn ngày đêm chiến đấu quyết liệt, liên tục, đã làm tròn nhiệm vụ của Đảng, của nhân dân giao cho. Và ngày đầu xuân tươi đẹp ấy, Bác lại tới thăm Quân chủng, vẫn bộ quần áo ka-ki và đôi dép cao su giản dị; vẫn giọng nói hiền từ ấm áp, Bác đã căn dặn: "Không tin được đế quốc Mỹ đâu, chúng nó xảo quyệt lắm!... Các chú phải luôn luôn cảnh giác sẵn sàng chiến đấu, để khi nó giở quẻ là mình đập lại được ngay...". Thật vinh dự và sung sướng, được sống trong tình yêu thương của Bác, mỗi người chúng tôi đều tự nhủ: "Thưa Bác, 5 năm trước, khi Quân chủng mới thành lập, cũng vào một ngày đầu xuân, Bác đã tới thăm Quân chủng. Những lời căn dặn của Bác ngày ấy chúng cháu đã làm theo và đã đánh thắng, càng đánh càng mạnh. Chúng cháu không bao giờ chủ quan thoả mãn và luôn luôn nhớ lời Bác dạy: Kẻ địch trong cơn rẫy chết càng hung hăng, tàn bạo; ta càng thắng lợi càng nhiêu gian nan. Chúng cháu sẽ cố gắng nhiều hơn nữa, không ngừng tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất, đạo đức cách mạng và năng lực hành động để càng đánh càng thắng to, để Bác vui hơn, khoẻ hơn, để mùa xuân tới càng đẹp hơn" ... Đúng như vậy, vì Bác Hồ là lẽ sống, là niềm tin, là hy vọng của chúng ta. Nghe Bác gọi, ấy là mùa xuân đến, mà mỗi mùa xuân đến lại là một mùa vui thắng lợi!


Nhưng hơn 6 tháng sau, được tin Bác mất! Chúng tôi vô cùng đau đớn, bàng hoàng. Cùng với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, cán bộ và chiến sĩ trong Quân chủng đã trải qua những ngày đau thương vô hạn.


Bác Hồ của chúng ta không còn nữa! Nhưng lý tưởng cao đẹp của Bác, tấm gương về chủ nghĩa anh hùng cách mạng và đạo đức cách mạng sáng ngời của Bác vẫn sống mãi với non sông đất nước Việt Nam anh hùng. Hình ảnh Bác mặc áo nâu giản dị, đi dép cao su đến thăm trận địa, sân bay; những lời dạy bảo ân cần, thiết tha của Bác mãi mãi khắc sâu trong lòng cán bộ và chiến sĩ bộ đội Phòng không - Không quân. Bởi vì có Bác Hồ mới có chiến thắng của chúng ta hôm nay. Bởi vì có Bác Hồ mới có nước Việt Nam ta ngày nay. Đời đời nhớ ơn Bác. Quyết tâm thực hiện Di chúc thiêng liêng của Bác, toàn thể cán bộ, chiến sĩ Quân chủng Phòng không - Không quân nguyện suốt đời học tập đạo đức, tác phong của Bác; bồi dưỡng phẩm chất cách mạng, quyết tâm chiến đấu, không sợ gian khổ, không sợ hy sinh, rèn luyện mình trở thành những chiến sĩ "Trung với Đảng, hiếu với dân", xứng đáng là đồng chí, là học trò, là con, là cháu của Bác Hồ muôn vàn kính yêu! ...

[vnmilitaryhistory]

ĐÁP LỜI KÊU GỌI CỦA BÁC HỒ KÍNH YÊU

Nguyễn Xuân Mậu

"Chiến tranh có thể kẻo dài 5 năm, 10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa. Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố, xí nghiệp có thể bị tàn phá, song nhân dân Việt Nam quyết không sợ! Không có gì quý hơn độc lập, tự do".


Lời kêu gọi ngày 17/7/1966 của Bác Hồ kính yêu đã trở thành lời Hịch lịch sử, là cái mốc đặc biệt quan trọng trên chặng đường chiến đấu và chiến thấng vẻ vang của Quân chủng Phòng không - Không quân.


Nhưng ngay trước ngày Bác ra lời kêu gọi chưa đầy một tháng, lực lượng Phòng không Hà Nội và Quân chủng Phòng không - Không quân đã có một kỷ niệm không vui. Đó là trưa ngày 29/6/1966, đế quốc Mỹ tổ chức trận tập kích lớn với 24 máy bay F105 đánh phá kho xăng Đức Giang, mở đầu bước leo thang mới cực kỳ nghiêm trọng, lần đầu tiên đánh vào Hà Nội - Thủ đô một nước có chủ quyền. Trận đó, bộ đội Phòng không Hà Nội đánh kém, để mục tiêu bị tổn thất nặng. Nghiêm khắc mà nói, lại một lần nữa bị bất ngờ. Tuy đã xây dựng cho bộ đội có quyết tâm chiến đấu cao, nhưng quyết tâm ấy chưa được biến thành biện pháp tác chiến cụ thể. Công tác nắm địch chưa sát, do đó bố trí đội hình tác chiến không phù hợp. Sau này qua tài liệu của địch - ta thu được, không quân Mỹ có kế hoạch đánh phá các kho xăng ở Hà Nội, Hải Phòng từ những ngày trước đó. Chúng đã tranh cãi, cân nhắc nhiều lần, chuẩn bị tỉ mỉ mọi mặt, từ việc tung dư luận, lựa chọn người lái có nhiều kinh nghiệm, chọn thời gian, vì chúng biết đánh sâu vào Hà Nội sẽ gặp hoả lực phòng không của đối phương mạnh, về thời gian, lúc đầu chúng dự định đánh vào ngày chủ nhật 22/6/1966. Nhưng do thời tiết xấu, không có lợi cho không quân Mỹ, chúng hoãn đến ngày 29/6/1966.


Chúng tôi còn bị bất ngờ cả về thủ đoạn đánh phá của địch. Lúc ấy ta quan niệm địch thường dùng thủ đoạn bay bằng để ném bom. Do đó cách bố trí đội hình chiến đấu của ta thiên về kiểu "mâm xôi con gà", dàn đều lực lượng từ ngoài vào trong. Nhưng không quân Mỹ đã dùng thủ đoạn cơ động tổng hợp, lấy độ cao nhất định mới bổ nhào cắt bom vào khu vực kho xăng Đức Giang. Khi đó, ta chỉ có một đại đội pháo 37mm bố trí gần mục tiêu kho xăng từ 2.000 đến 2.500m. Giãn cách giữa các đại đội pháo rộng đến 4.500m. Rõ ràng lực lượng đánh địch bổ nhào quá ít. Trong tình hình như vậy, hiệu suất chiến đấu kém, bắn không trúng, không rơi máy bay địch là điều không thể tránh khỏi. Mặc dù tinh thần chiến đấu của bộ đội rất cao, bắn tốn rất nhiều đạn, nhưng không tiêu diệt được địch, kho xăng vẫn bốc cháy.


Trận chiến đấu kém hiệu quả ngày 29/6/1966 như một lời cảnh báo nghiêm khắc đối với người chỉ huy và lãnh đạo từ cấp trung đoàn, sư đoàn, tới cấp Quân chủng. Rất nhiều vấn đề nóng bỏng được đặt ra đòi hỏi phải được giải đáp một cách khẩn trương. Không chỉ động viên bộ đội về chính trị tư tưởng, ý chí chiến đấu mà còn là chiến thuật bố trí, cách đánh và nắm được thủ đoạn chiến thuật của địch,...


Ngay 5 giờ chiều ngày 29/6/1966, tôi được phân công bay xuống Hải Phòng bằng máy bay lên thẳng. Cùng đi với tôi có một đồng chí trợ lý tác chiến và một đồng chí trợ lý quân báo. Thường vụ Đảng ủy và Bộ Tư lệnh Quân chủng giao cho tôi xuống trực tiếp nắm tình hình chiến đấu tại Sư đoàn 363 ở Hải Phòng và trực tiếp làm việc với đồng chí Bí thư Thành ủy về việc hiệp đồng tác chiến giữa bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân tự vệ, nhằm phát huy cao độ sức mạnh tổng hợp của lưới lửa phòng không, bảo vệ vững chắc thành phố Cảng, cửa ngõ tiếp nhận hàng của bè bạn vào miền Bắc.


Máy bay cất cánh từ sân bay Bạch Mai, lượn một vòng trên thành phố rồi thẳng hướng Đông bay tới. Từ trên máy bay nhìn xuống, thấy những cột khói ở kho xăng Đức Giang vẫn nghi ngút bốc lên, tôi thấy tim mình đau thắt lại. Chỉ một trận đánh với 24 chiếc máy bay Mỹ, chúng đã thực hiện được ý đồ nham hiểm, đánh phá vào khối nhiên liệu lớn của ta. Rồi đây, cuộc chiến chắc chắn sẽ còn ác liệt và phức tạp hơn nhiều. Không phải chỉ hàng chục mà hàng trăm lần chiếc máy bay các chủng loại; chúng sẽ còn leo những nấc thang nghiêm trọng hơn, đánh phá thẳng vào những mục tiêu quan trọng như cầu phà, vào mục tiêu kinh tế, chính trị sâu trong nội thành. Chúng ta phải tổ chức cuộc chiển đấu đánh trả không quân Mỹ thế nào để thắng được mọi thủ đoạn chiến thuật, kỹ thuật của chúng ngày càng phức tạp hơn. Làm sao ta có thể hoàn thành được nhiệm vụ Đảng, Bác Hồ, Quân uỷ Trung ương và nhân dân giao cho ngày càng nặng nề, bảo vệ vững chắc bầu trời miền Bắc, chi viện đắc lực cho cuộc chiến đấu giải phóng miền Nam.


Tôi có đọc một số tài liệu về cuộc phòng thủ Mát-xcơ-va và Luân-dôn trong chiến tranh thế giới thứ hai. Khi tôi học tập tại Trường Quân sự Chính trị Bắc Kinh, bạn cũng có nêu. Nhưng điều kiện lúc ấy khác bây giờ. Các bạn Trung Quốc thường nói: Không quân Mỹ đánh phá, huỷ diệt Thủ đô Bình Nhưỡng trong cuộc chiến tranh Mỹ-Triều Tiên, nhưng lúc đó, loại máy bay hiện đại nhất là B29. Nay chúng sử dụng nhiều loại máy bay phản lực tốc độ rất cao, có cả máy bay ném bom hạng nặng B.52.


Khi bay đến cầu Lai Vu - Hải Dương, tôi đã nhìn thấy cột khói bốc lên từ phía Hải Phòng. Đó là cột khói của kho xăng Thượng Lý, cũng bị máy bay Mỹ ném bom, đốt cháy trưa ngày 29/6, cùng lúc chúng đánh kho xăng Đức Giang ở Hà Nội. Không ai bảo ai, cả ba chúng tôi đều im lặng. Tự nhiên tôi nghĩ đến Bác Hồ và cảm thấy mình có lỗi, chúng tôi ân hận vì chưa đánh thắng, để Bác vui.


Trời chạng vạng tối, đến Hải Phòng, xe đón chúng tôi đi nhanh đến nhà riêng đồng chí Trần Kiên - Bí thư Thành uỷ (quê Hà Nam, hoạt động cách mạng sớm, có thời kỳ bị địch bắt tù đày). Lúc này, đồng chí Trần Văn Giang, Chính uỷ Sư đoàn Phòng không 363 Hải Phòng cũng đã có mặt, cùng đồng chí Trần Kiên ra đón. Chúng tôi bắt tay nhau, nhưng không ai cười. Vào tháng 6, trời oi bức và hình như có cả hơi nóng từ kho xăng Thượng Lý phả vào, càng làm không khí nóng thêm!