Cuộc chiến đấu ở phía trước

[macbupda]

Trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây Nam, nhất là suốt 10 năm làm nhiệm vụ quốc tế giúp bạn, những người lính chúng tôi trong đoàn quân của lực lượng vũ trang Quân khu 9, Quân tình nguyện Việt Nam sang chiến đấu giúp bạn đều qua kinh Vĩnh Tế; con kinh lịch sử này là hình ảnh rất gần gũi thân thương của quê hương, đất nước, đưa chúng tôi đi, đón chúng tôi về trong những năm tháng làm nhiệm vụ quốc tế giúp bạn. Vì vậy, kinh Vĩnh Tế không chỉ là con kinh huyền thoại đi vào sử sách, đi vào thơ ca mà còn là một nhân chứng chiến tranh đi vào trong sâu tận trái tim mỗi người lính chúng tôi thời ấy; đó là những dấu ấn tình cảm thân thương, sâu sắc của quê hương giữa thời trận mạc.

Nhiệm vụ của Trung đoàn 9 được Sư đoàn giao: “Đánh chiếm đầu cầu quốc lộ 2, tấn công chiếm núi Thâm Đưng làm bàn đạp cùng với Sư đoàn và các đơn vị bạn tiến công trên hướng chủ yếu, giải phóng Phnôm Pênh”. Sau khi đi trinh sát thực địa về, Tiểu đoàn tôi chính thức được Trung đoàn giao nhiệm vụ cụ thể: Ngày 3 tháng 1 năm 1979 thực hành mở cửa vận động tiến công trên quốc lộ 2, cùng với Tiểu đoàn 4, Tiểu đoàn 6 của Trung đoàn hình thành thế bao vây tiêu diệt địch ở núi Thâm Đưng.

Sau khi nhận nhiệm vụ, tôi cùng các anh trong Ban Chỉ huy Tiểu đoàn nhanh chóng bổ sung nhiệm vụ cho các đại đội, tổ chức hành quân chiếm lĩnh trận địa, tổ chức tiến công. Ngày 31 tháng 1 năm 1978, Tiểu đoàn đã hoàn thành tốt nhiệm vụ đánh chiếm chốt tiền tiêu ở đầu Cầu quốc lộ 2, nhiệm vụ tiếp theo là tiến công địch ở phía Bắc núi Thâm Đưng, cùng với Tiểu đoàn 4, Tiểu đoàn 6 xóa sổ bọn địch ở đây.

Khó khăn, thử thách đầu tiên đối với tiểu đoàn là nhiệm vụ mở cửa mở, nhiệm vụ này được giao cho Trung đội mở cửa mở của Đại đội 5, do đồng chí Minh - Trung đội trưởng phụ trách. Tuy vậy, nhận thấy đây là một nhiệm vụ rất quan trọng nếu không giải quyết gọn sẽ ảnh hưởng rất lớn đến kế hoạch hiệp đồng chiến đấu của Tiểu đoàn, nhiệm vụ chiến đấu của Trung đoàn, Sư đoàn và cả Quân khu sẽ không hoàn thành, lực lượng sẽ bị sứt mẻ, khí thế quyết tâm chiến đấu sẽ giảm sút. Hơn nữa, qua trinh sát, chúng tôi nhận thấy đây là căn cứ mà địch tổ chức phòng ngự khá kiên cố, việc mở cửa mở sẽ gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, tôi bàn với các anh trong Ban Chỉ huy, tôi phải trực tiếp chỉ huy nhiệm vụ mở cửa mở.

Căn cứ núi Thâm Đưng có vị trí rất quan trọng, án ngữ khống chế đầu cầu quốc lộ 2, vì vậy bọn địch ở đây không chỉ chiếm giữ điểm cao tạo lợi thế phòng ngự khi ta tiến công mà còn tổ chức hệ thống hàng rào, vật cản, nhất là các bãi mìn dày đặc. Bằng cố gắng cao nhất của mình, tôi cùng đồng chí Minh tổ chức bộ đội bí mật tiếp cận mục tiêu, chỉ trong ba ngày (từ ngày 31-1 đến ngày 2-3-1979), Trung đội mở cửa mở phải căng mình trong đêm dò gỡ từng quả một. Đêm cuối tháng, trời tối như bưng, từng cán bộ, chiến sĩ tập trung cao nhất tinh thần và sức lực, tỉnh táo, thận trọng trong từng động tác nhỏ không để sai sót, vừa để an toàn vừa giữ đúng định hướng, bảo đảm tuyệt đối bí mật, không để lộ ý định và hướng tiến công. Họ lầm lũi, âm thầm dò gỡ; trong đêm vắng lặng chỉ có tiếng dế kêu và tiếng chim quốc gọi nhau đi ăn đêm.

Chiến tranh luôn có những quy luật riêng của nó, một trong những quy luật ấy là trạng thái trước giờ G (giờ nổ súng), bao giờ cũng im lặng, hồi hộp đến ghê người. Bởi lẽ, các hoạt động lớn, nhất là việc bố trí lực lượng đã vào vị trí xuất phát theo dạng cài thế, súng đã lên nòng, tất cả đã sẵn sàng tập trung chờ lệnh. Sự dồn nén ấy để bung ra dồn dập, quyết liệt, gầm thét sau giờ phát lệnh. Trong những giây phút căng thẳng ấy, tôi đã động viên anh em tập trung tư tưởng. Kết quả thật không uổng, gần đến giờ G của ngày N⁽¹⁾, Trung đội mở cửa mở đã tháo gỡ được gần 900 quả mìn, riêng tôi gỡ được 200 quả. Đến giờ nổ súng, tôi phải quay về Ban Chỉ huy Tiểu đoàn để chỉ huy bộ đội chiến đấu. Qua báo cáo của Trung đội mở cửa mở, bãi mìn còn dài tới 50m, trong khi giờ G đã đến. Tôi lệnh cho đồng chí Trung đội trưởng phải tranh thủ thời gian lúc pháo ta phát hỏa hỏa lực chuẩn bị mở màn chiến dịch, địch bị khống chế, thì tung hết lực lượng của Trung đội tổ chức theo phương án kích nổ để giải quyết bãi mìn, thông cửa mở.

Thực hiện đúng mệnh lệnh chiến đấu của Tiểu đoàn, đồng chí Trung đội trưởng đã huy động hết lực lượng, tổ chức phá mìn theo phương án kích nổ, giải quyết gọn mục tiêu, giải phóng cửa mở, cho lực lượng tiến công của Tiểu đoàn đánh chiếm các mục tiêu của địch phía bắc căn cứ núi Thâm Đưng, nổ súng sau lưng địch; cùng với Tiểu đoàn 4 và Tiểu đoàn 6 thành thế bao vây tiêu diệt gọn căn cứ này, làm chủ núi Thâm Đưng trước giờ quy định; đánh tan Trung đoàn 14 thuộc Sư đoàn 210 của địch, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mở cửa mở cho đội hình của Sư đoàn 339 và binh khí kỹ thuật của trên phát triển chiến đấu thuận lợi theo kế hoạch chiến đấu của chiến dịch. Trung đội mở cửa mở của Đại đội 5 cũng đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; trong cuộc chiến đấu này, Trung đội trưởng, Thiếu úy Minh và ba chiến sĩ đã anh dũng hi sinh. Người Trung đội trưởng gan dạ, dũng cảm, kiên cường ấy mới được Đảng ủy, Ban Chỉ huy Tiểu đoàn giao quân hàm sĩ quan cấp thiếu úy chưa đầy 8 tám tiếng đồng hồ; anh hi sinh khi tuổi đời, tuổi quân, tuổi sĩ quan của anh còn rất trẻ. Thương nhớ và cảm phục người đồng chí, đồng đội thân yêu này, sau khi hoàn thành nhiệm vụ quốc tế, rút quân về nước (1989), tôi đã giành thời gian về Cà Mau quê anh để viếng anh và động viên gia đình.

⁽¹⁾ Ngày N là ngày nổ súng.

[macbupda]

Chiến thắng núi Thâm Đưng là trận mở màn chiến dịch của Tiểu đoàn và Trung đoàn, đây là trận đánh có ý nghĩa rất lớn với Tiểu đoàn chúng tôi. Thắng lợi của trận đánh vừa tạo ra khí thế, vừa tạo ra những điều kiện thuận lợi khác cho Tiểu đoàn, Trung đoàn phát triển chiến đấu thuận lợi; nó khẳng định năng lực lãnh đạo, chỉ huy và trình độ tác chiến hiệp đồng quân binh chủng của cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn đã có nhiều tiến bộ sau những đợt huấn luyện ở Đầm Lác (Sa Đéc), Hồng Ngự (Đồng Tháp). Chiến thắng này càng củng cố và giữ vững niềm tin cho mọi cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn vượt qua những khó khăn, thử thách, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quốc tế giúp bạn.

Bị bất ngờ và có nhiều sai lầm trong bố trí đội hình phòng ngự chiến lược, bị đòn phản công chiến lược đầu tiên của ta trên tuyến biên giới, địch đã bị thất bại, lui dần sâu về nội địa phòng ngự bị động. Trên hướng tiến công của Tiểu đoàn, địch mất toàn tuyến phòng thủ quan trọng từ đầu quốc lộ 2 đến ngã ba Tà Lập, chúng phải lui về lập tuyến phòng thủ trên các địa bàn hiểm yếu quan trọng ở Thnốt Bak, núi Sang Công, Tà Ni và ngã ba Ăng Tà Xom trên quốc lộ 3 để bảo vệ Tà Keo và Thủ đô Phnôm Pênh.

Ngày 6 tháng 1 năm 1979, thực hiện kế hoạch chiến đấu, Tiểu đoàn nằm trong đội hình của Trung đoàn cùng với các đơn vị trong lực lượng vũ trang Quân khu tiến công đập tan các tuyến phòng thủ ngăn chặn của địch ở Tà Keo, Tà Ni, ngã ba Ăng Tà Xom, phát triển tiến công theo quốc lộ 3 đánh chiếm Thủ đô Phnôm Pênh.

Thực hiện nhiệm vụ được giao, sáng ngày 7 tháng l năm 1979, tôi cùng các anh trong Ban Chỉ huy Tiểu đoàn được Trung đoàn giao nhiệm vụ tổ chức chỉ huy đơn vị cùng với Trung đoàn và Sư đoàn tiến công địch trên quốc lộ 3, bằng sức mạnh hiệp đồng quân binh chủng nhanh chóng thọc sâu tiêu diệt địch, đánh chiếm sân bay Pô Chen Tông, chiếm Đài Phát thanh, bắt tay với Quân đoàn 4 giải phóng Phnôm Pênh. Tiếp theo, trong đội hình chiến đấu của Trung đoàn, giải phóng và làm chủ thị xã Côngpông Xpư (ngày 8-1-1979), Côngpông Chnăng (ngày 11-1-1979), phát triển lên đánh chiếm giải phóng và làm chủ thị xã Pursat (ngày 17-1-1979).

Trong quá trình vận động tiến công, cùng với việc đập tan sự kháng cự quyết liệt “một sống một chết” của quân Pôn Pốt; cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn còn phải khắc phục nhiều khó khăn về địa hình, vật cản mà địch để lại hòng ngăn chặn và làm suy hao lực lượng tiến công các mũi, các hướng của ta, phá cầu cống, tổ chức bãi mìn, sơ tán bắt dân đi theo chúng...

Vượt mọi khó khăn, quyết giành thắng lợi là truyền thống “quyết chiến, quyết thắng” của Quân đội ta. Mang theo truyền thống ấy, mỗi cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn nêu cao tinh thần đoàn kết, ý chí quyết tâm tiêu diệt địch, đã chủ động khắc phục mọi khó khăn, gian khổ, vượt lên hi sinh, mất mát, gỡ mìn mà đi; địch phá cầu, ta tìm đường mà tiến, cùng với Trung đoàn tiêu diệt được địch, đánh chiếm các mục tiêu được phân công, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, mục tiêu từng trận chiến đấu, chiến dịch.

Giải phóng thị xã Pursat trong sự hoang tàn, đổ nát của một thị xã đã bị tàn phá nặng nề của chính sách “ba không” (không trường học, bệnh viện; không chợ búa, tiền bạc; không chùa chiền) của Khmer Đỏ. Thực hiện chủ trương, chỉ thị của trên về thực hiện nhiệm vụ quốc tế giúp bạn ở Campuchia là “giành thắng lợi cả quân sự và chính trị”. Căn cứ vào hướng dẫn của Ban Chính trị Trung đoàn, tôi cùng với các anh trong Ban Chỉ huy Tiểu đoàn nhanh chóng nhắc nhở bộ đội thực hiện chín điều quy định, ba điều cam kết, tổ chức năm tổ công tác về các khu phố tiếp cận với dân, phối hợp với lực lượng cách mạng của bạn làm công tác tuyên truyền, vận động quần chúng.

Bộ đội ta chia nhau về từng phum, sóc, khu phố, giải thích chính sách của Mặt trận Đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia, tinh thần và nhiệm vụ quốc tế của Quân tình nguyện Việt Nam. Ban đầu người dân ở những nơi bộ đội ta đến còn ngại tiếp xúc với bộ đội Việt Nam vì còn sợ Pôn Pốt, ít nhiều còn bị chúng khống chế hoặc còn bị ngộ nhận trước lời lẽ tuyên truyền kích động, đe dọa, xuyên tạc của địch. Qua tuyên truyền, sự giải thích, vận động, nhân dân đã dồn tin tưởng vào sự chính nghĩa của bộ đội Việt Nam và lực lượng cách mạng của bạn; đặc biệt cảm kích trước những hành động cứu đói, cứu đau, chia sớt phần lương thực, băng bó cứu chữa từng vết thương cho mỗi gia đình, cho người dân Campuchia bị nạn; tổ chức dựng nhà, sửa cửa, giúp dân tăng gia sản xuất ổn định cuộc sống. Ta cũng đã phối hợp chặt chẽ với lực lượng cách mạng của bạn tổ chức hệ thống chính trị, chính quyền cơ sở, đưa các hoạt động của địa phương vào thế ổn định. Bằng những việc làm cụ thể, các tổ công tác của Tiểu đoàn đã góp phần ổn định trật tự an ninh xã hội của thị xã sau giải phóng, chiếm trọn niềm tin, tình cảm chân thành của mỗi người dân ở thị xã vùng Tây Bắc Campuchia xây dựng được hình ảnh cao đẹp “Anh bộ đội Cụ Hồ”, Quân tình nguyện Việt Nam trên đất bạn.

[macbupda]

Sau khi hoàn thành nhiệm vụ trong đội hình chiến đấu của Trung đoàn đánh chiếm mục tiêu cuối cùng tại thị xã Pursat, giải phóng hoàn toàn đất nước Campuchia, góp phần đập tan chế độ Pôn Pốt. cứu nhân dân Campuchia ra khỏi họa diệt chủng, Tiểu đoàn 5 được lệnh của Trung đoàn bàn giao địa bàn cho đơn vị bạn, cùng với Trung đoàn và Sư đoàn về Côngpông Chnăng nhận nhiệm vụ mới.

Ngày 19 tháng 1 năm 1979, trên đường hành quân về Côngpông Chnăng, cách thị xã này hơn một chục cây số về hướng nam, Tiểu đoàn 5 lọt vào trận địa phục kích của địch. Trận đánh diễn ra rất gay go, quyết liệt. Địch chủ động chiếm địa hình có lợi, bất ngờ tiến công ta từ nhiều mũi, nhiều hướng. Ta ở thế bị động, địa hình bất lợi, ngay từ giây phút chiến đấu đầu tiên ta bị hi sinh một số cán bộ, chiến sĩ.

Do đã có kinh nghiệm giáp mặt, đánh Pôn Pốt nhiều trận, tôi rút ra một điều: Bọn này thấy ta phàn kích mạnh, chúng rút lui ngay; thấy ta phàn kích yếu, chứng bu bám lấn tới. Trước tình thế trên, hội ý nhanh với các anh trong Ban Chỉ huy Tiểu đoàn, tôi lệnh cho các đại đội xuống xe phân tán đội hình, nhanh chóng chiếm lĩnh địa hình có lợi, bình tĩnh tổ chức chiến đấu đánh trả, bẻ gãy từng mũi, hướng tiến công của địch; điện cho Trung đoàn xỉn hỏa lực và lực lượng chi viện.

Riêng tôi, trong chiến đấu lúc nào trên mình cũng mang theo hai khẩu súng (một khẩu B40, một khẩu M79), tôi đã lần lượt sử dụng hai khẩu này bắn vào mũi tiến công phía trước của địch, góp phần tạo điều kiện cho lực lượng tiểu đoàn triển khai đội hình chiến đấu. Nhìn về phía sau, một mũi vu hồi của địch đang tiếp cận đến gần 3 khẩu pháo 105mm của Trung đoàn tăng cường cho Tiểu đoàn đánh Pursat, lập tức tôi lệnh cho lực lượng phía sau của Tiểu đoàn quay lại tập trung hỏa lực tiêu diệt bọn này. Được bộ binh hỗ trợ, lực lượng pháo binh nhanh chóng triển khai phương pháp bắn ứng dụng, hạ nòng bắn thẳng vào đội hình tiến công của địch. Bị phản kích bất ngờ, mũi vu hồi của địch tháo chạy tán loạn, để lại nhiều xác chết và đồ dùng quân sự. Được Tiểu đoàn 6 và hỏa lực của Trung đoàn chi viện, sau hơn một giờ chiến đấu, trước sự đề kháng và sức mạnh phản đột kích của Tiểu đoàn, quân Pôn Pốt đã bị đánh thiệt hại, bỏ chạy, để lại hàng chục xác chết; phía ta cũng bị tổn thất khá nặng.

Trận chiến đấu này cho tôi thêm một kinh nghiệm mới. Trong chiến đấu, người chỉ huy dù có tài giỏi đến bao nhiêu cũng không thể dự đoán hết tất cả các tình huống có thể xảy ra, cả những yếu tố thuận lợi và bất lợi. Ở những tình huống xấu, bất lợi, điều quan trọng với người chỉ huy là phải bình tĩnh, đánh giá đúng thực trạng tình hình, nhanh chóng có giải pháp trúng, đúng, kịp thời, nhằm chuyển đơn vị từ thế bị động sang thế chủ động, từ bất lợi sang thế có lợi. Cuộc chiến đấu đánh địch phục kích của Tiểu đoàn 5 trên đường về Côngpông Chnăng cho tôi một kinh nghiệm quý trong nỗi vui buồn đan xen sau trận chiến đấu. Vui vì đơn vị đã đánh bại trận phục kích của địch, buồn vì Tiểu đoàn có 13 đồng chí hi sinh anh dũng trên đất bạn, 40 đồng chí bị thương; đó là một tổn thất quá lớn đối với quân số một tiểu đoàn. Đây là một bài học sâu sắc cho lãnh đạo, chỉ huy Tiểu đoàn về trinh sát nắm địch và tổ chức hành quân trên địa bàn địch đang tăng cường hoạt động tập kích, phục kích, phải có nhiều giải pháp trong nắm địch và tổ chức đội hình hành quân với tinh thần sẵn sàng chiến đấu cao, sẵn sàng đánh trả trong mọi tình huống.

Các đồng chí bị thương được sơ cứu, nhanh chóng phân loại đưa về các tuyến điều trị sớm trở lại đơn vị chiến đấu. 13 đồng đội hi sinh khi tuổi đời còn rất trẻ, mười chín đôi mươi. Tiểu đoàn sau lễ truy điệu đã tạm gửi các anh ở lại trên cánh rừng của vùng đất Côngpông Chnăng nước bạn, thiết lập sơ đồ mộ chí để sau này Tổ quốc đón các anh về với đất mẹ thân yêu.

Toàn Tiểu đoàn xốc lại đội hình, tiếp tục lên đường.

Xa dần những ngôi mộ, những người đồng chí thân yêu đã cùng tôi vào sinh ra tử trong các trận đánh quân Pôn Pốt, lòng tôi trào dâng niềm xúc động nhớ thương vô hạn. Đối với mỗi người lính Cụ Hồ, được sống, chiến đấu vì độc lập, tự do của Tổ quốc là một vinh dự lớn và hết sức tự hào. Sống, chiến đấu trong lòng Tổ quốc, được nhân dân đùm bọc, che chở, nuôi dạy, nếu có phải hi sinh cũng vẫn được nhân dân chăm lo hương khói, bảo vệ; vì vậy, anh em, đồng chí cảm thấy gần gũi, ấm áp vô cùng. Khi làm nhiệm vụ quốc tế giúp bạn ở Campuchia, phải chiến đấu xa Tổ quốc, lúc hi sinh, do điều kiện chiến tranh và nhiệm vụ chiến đấu, đơn vị phải tạm gửi các anh nằm lại trên các cánh rừng, gò đất, ven sông đất bạn, xa Tổ quốc; vì vậy những đồng chí đồng đội hi sinh chắc chắn sẽ cảm thấy lạnh lẽo, những người còn sống cũng không yên lòng. Đây thực sự là sự hi sinh rất lớn, không gì bù đắp được.

[macbupda]

Càng nghĩ càng thương anh em, đồng chí, đồng đội, sự hi sinh của các anh làm nặng thêm những bước chân hành quân của chúng tôi về địa điểm mới. Tuy vậy, nhiệm vụ giúp bạn ở phía trước còn rất lớn, chúng tôi buộc phải tạm xa những ngôi mộ, những đồng chí thân yêu, để tiếp tục hành quân lên đường chiến đấu trả thù cho các anh, giúp bạn mau chóng trưởng thành, hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc khỏi nạn diệt chủng và rút ngắn thời gian, quãng đường đưa chúng tôi trở về với Tổ quốc.

Sau khi cùng với các đơn vị bạn đánh địch, mở thông tuyến quốc lộ 5. Cuối tháng 1 năm 1979, tôi và Ban Chỉ huy Tiểu đoàn được Trung đoàn 9 giao nhiệm vụ cùng với Tiểu đoàn 4 và Tiểu đoàn 6 tiến công tiêu diệt Trung đoàn 16 của địch, giải phóng thị trấn Côngpông Leng. Qua lực lượng trinh sát nắm địch, lực lượng địch ở thị trấn này còn rất đông, quy mô cấp trung đoàn, chúng tổ chức trận địa hỏa lực ĐKZ75 trên các cao điếm bên tả ngạn sông Tông Lê Sáp, phối hợp với bộ binh bết ngờ tập kích uy hiếp sở Chỉ huy Tiền phương Quân khu ở thị xã Côngpông Chnăng, kìm kẹp không cho dân vượt sông trở về thị xã. Muốn tiếp cận mục tiêu, Tiểu đoàn phải tổ chức vượt ba đoạn sông của dòng sông Tông Lê Sáp. Đây thực sự là vấn đề phức tạp, đầy khó khăn của trận chiến đấu này. Bởi lẽ trong chiến đấu tiến công, bộ đội vận động qua các địa hình rừng núi, đồng bằng, còn lợi dụng địa hình, địa vật che đỡ, che khuất. Còn vận động qua sông, có người biết bơi, có người không biết bơi đã là một điều khó. Toàn bộ lực lượng lộ diện trên mặt nước, nếu bị lộ sẽ là mục tiêu cho các loại hỏa lực của địch tiêu diệt, tổn thất và hi sinh rất lớn.

Sau khi nhận nhiệm vụ, quán triệt nghị quyết của Đảng ủy Trung đoàn, khi Tiểu đoàn giao nhiệm vụ triển khai kế hoạch chiến đấu cho các đại đội và các trung đội trực thuộc, tôi đề nghị: Trong tổ chức vượt sông, phải tranh thủ sự giúp đỡ của nhân dân. Công tác tổ chức vượt sông phải hết sức chặt chẽ, tỉ mỉ, bí mật, an toàn. Các đại đội, trung đội phải bố trí kèm cặp người biết bơi với người chưa biết bơi, đưa lực lượng trinh sát bí mật vượt sông trước, chiếm vị trí tập kết bên kia sông, nắm địch, bảo vệ an toàn cho lực lượng vượt sông của Tiểu đoàn.

Do công tác chuẩn bị chu đáo, 2 giờ ngày 1 tháng 2 năm 1979, Tiểu đoàn 5 cùng các tiểu đoàn bạn đã vượt sông an toàn và nhanh chóng chiếm lĩnh trận địa xuất phát tiến công, hình thành thế bao vây Trung đoàn 16 địch. Đến 5 giờ, Tiểu đoàn 5 cùng với hai tiểu đoàn bạn (Tiểu đoàn 4 và 6) đồng loạt nổ súng từ hai bên sườn, phía sau đội hình địch. Bị đánh bất ngờ, quân địch rối loạn chống trả yếu ớt. Nắm chắc thời cơ, tôi đề nghị với đồng chí Tiểu đoàn trưởng cho lực lượng thọc sâu của Tiểu đoàn nhanh chóng đánh chiếm các mục tiêu trong tung thâm sở Chỉ huy Trung đoàn địch. Sau một giờ nổ súng, Trung đoàn hoàn toàn làm chủ thị trấn Côngpông Leng, tiêu diệt và làm tan rã Trung đoàn 16 địch, diệt 320 tên, bắt sống 20 tên, thu 106 súng các loại, 1 xe jeep, 1 máy PRC-25, giải phóng 3.000 dân, hoàn thành nhiệm vụ 1 trên giao. Trong chiến công vẻ vang này của Trung đoàn 9 có sự đóng góp xứng đáng của cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 5.

Chấp hành mệnh lệnh chiến đấu của Sư đoàn, sau khi hoàn thành nhiệm vụ chiến đấu tiêu diệt địch, giải phóng thị trấn Côngpông Leng, Tiểu đoàn 5 trong đội hình chiến đấu của Trung đoàn đã nhanh chóng hành quân về quốc lộ 3 cùng với các đơn vị bạn đánh địch mở thông quốc lộ 3.

Ngày 4 tháng 2 năm 1979, Tiểu đoàn 5 nhận nhiệm vụ của Trung đoàn, phối hợp với Tiểu đoàn 4, Tiểu đoàn 6 tiêu diệt địch ở ngã tư Tà Bông. Tại điểm tạm dừng, Tiểu đoàn làm công tác chuẩn bị chiến đấu, trong Tiểu đoàn xuất hiện một số cán bộ, chiến sĩ có biểu hiện tư tưởng mỏi mệt do nhiều ngày hành quân, tác chiến liên tục, sức khỏe suy giảm. Trước tình hình trên, tôi đề nghị đồng chí Bí thư Đảng ủy, Chính trị viên Tiểu đoàn phân công cán bộ Tiểu đoàn xuống từng phân đội động viên cán bộ, chiến sĩ. Riêng tôi xin xuống ngay Đại đội chủ công của Tiểu đoàn gặp gỡ cấp ủy, chỉ huy và cán bộ, chiến sĩ vừa tham gia công tác chuẩn bị chiến đấu, vừa động viên bộ đội.

Được động viên tháo gỡ kịp thời về mặt tư tưởng, toàn Tiểu đoàn tiếp tục nêu cao ý chí, quyết tâm tiêu diệt địch. Chỉ sau một đêm luồn sâu, các hướng, các mũi của Tiểu đoàn đã nhanh chóng chiếm lĩnh trận địa, xuất phát tiến công, hình thành thế bao vây địch tại ngã tư Tà Bông. 6 giờ ngày 5 tháng 2 năm 1979, Tiểu đoàn cùng với các đơn vị bạn đồng loạt nổ súng. Bị đánh bất ngờ, địch tháo chạy tán loạn, bỏ lại 50 xác chết, ta làm chủ ngã tư Tà Bông, thu 48 súng các loại. Qua quan sát địa hình, thấy dấu hiệu có đường ô tô dẫn vào khu vực được bố trí hệ thống hàng rào, vật cản khá kiên cố, tôi đề nghị Tiểu đoàn cho lực lượng tiếp cận khu vực trên và phát hiện một kho súng của địch khoảng 10 tấn, có cả đạn pháo 105mm, địch đã bỏ chạy không kịp phá nổ.

[macbupda]

Qua nhiều ngày chiến đấu liên tục, quân số Tiểu đoàn 5 bị hao hụt, số cán bộ phân đội bị thiếu hụt, sức khỏe bộ đội bị giảm sút, tuy vậy tinh thần chiến đấu của bộ đội rất cao, nhất là sau khi chiến thắng ở Côngpông Leng và ngã tư Tà Bông. Để duy trì sức chiến đấu của Tiểu đoàn, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chiến đấu tới, đầu tháng 2 năm 1979, Tiểu đoàn nhận lệnh của Trung đoàn lui về hướng đông quốc lộ 3 để củng cố đơn vị về mọi mặt.

Về cán bộ trong Ban Chỉ huy Tiểu đoàn 5, đồng chí Phái - Tiểu đoàn trưởng về Sư đoàn nhận nhiệm vụ mới, đồng chí Trần Minh Chiến thay đồng chí Phái làm Tiểu đoàn trưởng. Tiểu đoàn được bổ sung anh em tân binh mới và một số cán bộ phân đội, quân số bảo đảm đủ theo biên chế. Tại đây, toàn Tiểu đoàn bước vào đợt sinh hoạt chính trị, quán triệt nhiệm vụ giúp bạn lâu dài, tổ chức huấn luyện quân sự bổ sung. Qua đợt củng cố toàn diện này, cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 5 hoàn toàn nhất trí cao với chủ trương của trên: giúp bạn lâu dài với tinh thần “giúp bạn là tự giúp mình”. Trong công tác kiểm điểm, phát biểu trước hội nghị Đảng ủy Tiểu đoàn, tôi thẳng thắn nêu ý kiến: Bên cạnh những ưu điểm trong lãnh đạo, chỉ huy thực hiện nhiệm vụ chiến đấu, xây dựng đơn vị mà kết quả Tiểu đoàn đã hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ chiến đấu, tôi thấy còn nổi lên thiếu sót chủ yếu trong xây dựng đơn vị, chưa coi trọng công tác chính trị tư tưởng, chăm sóc sức khỏe cho bộ đội, do vậy ảnh hưởng đến hiệu quả chiến đấu của đơn vị. Ý kiến đóng góp của tôi được Đảng ủy tiểu đoàn nhất trí cao vì phản ánh đúng thực tiễn công tác lãnh đạo, chỉ huy của Tiểu đoàn trong thời gian qua.

Từ ngày 11 tháng 2 đến 20 tháng 7 năm 1979, lực lượng vũ trang Quân khu liên tiếp mở bảy chiến dịch tiến công địch ở Tây Nam Campuchia nhằm truy quét, truy đánh địch tận các căn cứ cuối cùng của Quân khu Tây Nam và tàn quân của các sư đoàn địch trong các vùng ven, vùng rừng núi như Núi Lớn, Tà Lơn, Chàng Ô, Cam Chay, Tượng Lăng.

Trong giai đoạn này, tuy ta và bạn đã đánh chiếm và làm chủ tất cả các thành phố, thị xã, thị trấn, còn địch bị thất bại về chiến lược nhưng lực lượng, các đơn vị, cơ quan đầu não chỉ huy chiến tranh của chúng chưa bị tiêu diệt tan rã hoàn toàn. Được sự giúp đỡ của bọn phản động quốc tế, chúng chủ trương vận chuyển vũ khí, phương tiện chiến tranh vào rừng núi, xây dựng các căn cứ, phát triển, củng cố lực lượng kết hợp với chính quyền hai mặt, lực lượng ngầm ở vùng nông thôn để tiến hành cuộc chiến tranh du kích lâu dài với ta, hòng lật ngược tình thế, lật đổ chính quyền cách mạng. Trên địa bàn Quân khu đảm nhiệm, dưới sự chỉ huy của Tà Mốc, một trong tên chỉ huy khát máu của Khmer Đỏ đã nhanh chóng tập hợp lực lượng, tổ chức các đầu mối đơn vị quy mô sư đoàn đóng ở khu vực phía tây Ăng Tà Xom. Lực lượng địch vừa đẩy mạnh các hoạt động chia cắt các trục lộ giao thông quốc lộ 3, quốc lộ 4, vừa chuẩn bị lực lượng phản kích lấy lại Tà Keo.

Để đập tan ý đồ và âm mưu của địch, Bộ Tư lệnh Quân khu quyết định: Từ ngày 11 đến 20 tháng 2 năm 1979, mở Chiến dịch 1. Trong chiến dịch này, Tiểu đoàn được Trung đoàn giao nhiệm vụ cùng với các tiểu đoàn bạn (Tiểu đoàn 4 và 6) đánh địch khu vực núi Tượng Lăng, sau đó vận động tiến công phát triển về hướng tây đánh vào Quân khu Tây Nam Pôn Pốt ở Núi Lớn.

Nhận nhiệm vụ và triển khai nhiệm vụ cho các đơn vị xong, tôi đề nghị Ban Chỉ huy Tiểu đoàn chia nhau xuống từng đại đội, trung đội trực thuộc cùng các đồng chí chỉ huy phân đội quán triệt, triển khai nhiệm vụ chiến đấu, động viên bộ đội. Trong lần ra quân đợt này, lãnh đạo, chỉ huy Tiểu đoàn nhận thấy, ngoài tinh thần, ý chí chiến đấu của bộ đội vẫn được giữ vững, song có 1/3 cán bộ phân đội và chiến sĩ mới bổ sung tuy đã được bồi dưỡng huấn luyện sát với thực tiễn chiến trường trong dịp toàn Tiểu đoàn lui về hướng đông quốc lộ 3 (đầu tháng 2-1979) để củng cố toàn diện, nhưng kinh nghiệm chỉ huy, tâm lý lần đầu ra trận của chiến sĩ mới sẽ có nhiều bỡ ngỡ. Vì vậy, việc tăng cường cán bộ xuống tận cơ sở tiểu đội, trung đội, trực tiếp gặp gỡ, trao đổi, tâm tình, động viên anh em đối với Tiểu đoàn lúc này là hết sức cần thiết.

Sáng sớm 11 tháng 2 năm 1979, Tiểu đoàn 5 vào đến ngã tư Tà Bông triển khai đội hình xuất phát tiến công. Vượt qua ngã tư Tà Bông thì gặp địch, chúng dùng bộ binh, xe tăng, pháo phòng không 37mm ngăn chặn Tiểu đoàn rất quyết liệt; Tiểu đoàn dựa vào địa hình, địa vật tổ chức xung phong nhiều lần nhưng không phát triển được. Tôi đề nghị với Ban Chỉ huy Tiểu đoàn chuyển Tiểu đoàn sang lâm thời phòng ngự và đề nghị Trung đoàn chi viện cả hỏa lực và xung lực. Ý kiến của tôi được Ban Chỉ huy Tiểu đoàn chấp thuận.

Đối với Tiểu đoàn, đây là trận đánh đầu tiên xuất hiện xe tăng địch, khi chúng đến gần đội hình chiến đấu, Tiểu đoàn không còn đạn B40, xe tăng địch tràn qua trận địa của Tiểu đoàn 5, anh em dùng súng bộ binh bắn tỉa những tên lính Pôn Pốt ngạo mạn đưa đầu ra khỏi nắp đậy xe tăng; khi đến trận địa tiến công của Tiểu đoàn 4, Tiểu đoàn dùng B40 bắn cháy chiếc xe tăng đi đầu, số còn lại tháo chạy.

[macbupda]

Được sự chi viện kịp thời hỏa lực của Trung đoàn và Tiểu đoàn 4, bất ngờ đánh từ bên sườn phía sau, địch hoảng loạn tháo chạy, ta làm chủ trận đánh, diệt 50 tên, bắn cháy 1 xc tăng, thu 30 súng các loại. Trận đánh lúc đầu ta gặp rất nhiều khó khăn, song Ban Chỉ huy Tiểu đoàn đã đánh giá đúng tình hình, nhạy bén, chủ động xử lý tốt các tình huống, đưa tình thế ta từ bị động thành chủ động, địch từ chủ động thành bị động, sớm kết thúc trận đánh, đạt mục tiêu đề ra.

Ngày 25 tháng 2 năm 1979, tham gia Chiến dịch 2, Tiểu đoàn 5 được Trung đoàn giao nhiệm vụ cùng với Tiểu đoàn 4, Tiểu đoàn 6 tiến công vào sở Chỉ huy Sư đoàn 250 địch ở phía nam núi Lớn. Địa bàn tác chiến của Tiểu đoàn là một thung lũng chạy lên đỉnh núi Lớn về hướng đông có con đê ngăn nước chạy từ bắc xuống nam và có một lộ đất chạy song song với đê ngăn nước. Địa hình này rất thuận lợi cho việc cơ động xe cơ giới và các trang bị vũ khí, nhất là với hỏa lực đi cùng.

Được sự phân công của đồng chí Tiểu đoàn trưởng, tôi cùng lực lượng trinh sát đi trước nắm địch. Qua quan sát và tổng hợp tin tức từ các mũi, tôi trực tiếp báo cáo với Ban Chỉ huy Tiểu đoàn: Lực lượng địch bố trí tại đây gồm một đại đội bộ binh được tăng cường hỏa lực ĐKZ75 và súng máy 12,7mm, chúng bố trí trận địa lâm thời phòng ngự có công sự, vật cản là các bãi mìn, trong đó hướng phòng ngự chủ yếu là theo trục lộ, ngăn chặn hướng tiến công chủ yếu của ta theo trục lộ này. Với cách bố trí trên, tôi đề xuất hướng tiến công chủ yếu của ta từ phía sau nơi địch có nhiều sơ hở. Phương án của tôi được Đảng ủy, Ban Chỉ huy Tiểu đoàn thông qua.

Sáng sớm 26 tháng 2 năm 1979, cùng với các Tiểu đoàn bạn, Tiểu đoàn 5 đã bí mật tiếp cận áp sát địch từ phía sau bất ngờ nổ súng tiến công. Địch chống cự yếu ớt và tháo chạy. Các đại đội trong Tiểu đoàn vận động tiến công truy kích địch, phát triển đánh chiếm toàn bộ bờ đê, diệt 30 tên, thu 25 súng và 1 xe ủi.

Trong khi các tiểu đoàn của Trung đoàn 9 phát triển chiến đấu thuận lợi, thì ở các hướng khác của Sư đoàn 339 gặp rất nhiều khó khăn, do địa hình phức tạp, hệ thống vật cản của địch dày đặc. Tình hình trên địch có điều kiện tập trung lực lượng ngăn chặn hướng tiến công của Trung đoàn 9. Khi tiếp tục vận động tiến công vào bên trong thung lũng, Tiểu đoàn 5 bị địch tăng cường hỏa lực và lực lượng bộ binh từ các trận địa phòng ngự ra phản kích chống trả quyết liệt. Tiểu đoàn một mặt tận dụng hỏa lực chi viện của Trung đoàn, lợi dụng địa hình, địa vật tổ chức nhiều đợt xung phong tiêu diệt địch; mặt khác được sự phân công của Ban Chỉ huy Tiểu đoàn, tôi tổ chức một tổ gọn nhẹ bí mật luồn sau lưng địch, bất ngờ nổ súng tiến công. Bị đánh vỡ mặt và sau lưng, địch hoảng loạn; chớp thời cơ, các hướng, các mũi tiến công của Tiểu đoàn đồng loạt xung phong tiêu diệt địch và làm chủ trận địa.

Trong tổ luồn sâu vu hồi của Tiểu đoàn trong trận chiến đấu này có đồng chí Nguyễn Bá Thân - chiến sĩ thuộc Trung đội trinh sát của Tiểu đoàn đã nêu cao tinh thần chiến đấu dũng cảm, ngoan cường khi tiếp cận mục tiêu, trước hỏa lực điên cuồng của địch bắn trả quyết liệt hòng ngăn chặn các đợt xung phong của ta. Quyết tâm diệt ổ đề kháng này, đồng chí bí mật, khôn khéo luồn qua các bãi mìn dày đặc của địch, liên tiếp dùng lựu đạn dập tắt các ổ đề kháng, diệt 3 tên, thu 3 súng, tạo điều kiện cho đơn vị xông lên tiêu diệt địch. Trước tinh thần chiến đấu dũng cảm. kiên quyết tiến công tiêu diệt địch của đồng chí Nguyễn Bá Thân, tôi đã mạnh dạn đề nghị Ban Chỉ huy Tiểu đoàn và đồng chí chính trị viên tổ chức phát động phong trào thi đua “Giết giặc như Nguyễn Bá Thân” trong toàn đơn vị. Học tập tấm gương chiến đấu tiêu biểu này, toàn đơn vị đã dấy lên phong trào thi đua với quyết tâm “Có lệnh là lên đường, đi là đến, đánh là thắng”.

Chế độ diệt chủng Pôn Pốt - Iêng Xari tuy đã bị sụp đổ, song chưa chịu thất bại hoàn toàn; được sự giúp đỡ của bọn phản động quốc tế, chúng ra sức củng cố, phát triển lực lượng, lợi dụng những sơ hở của ta, nhất là do thông thạo địa hình, địa vật, chúng đưa lực lượng luồn lách từ phía sau, tổ chức tập kích, phục kích, tiến công vào các đơn vị của ta, gây cho ta những thiệt hại và những khó khăn. Ngày 21 và 22 tháng 3 năm 1979, khi Tiểu đoàn 5 cùng với Tiểu đoàn bạn trong Trung đoàn vận động tiến công địch về phía Tà Âm, địch bất ngờ dùng xe tăng, bộ binh tiến công từ phía sau Sở Chỉ huy Sư đoàn 339. Trung đoàn lệnh cho Tiểu đoàn 5 quay trở lại đánh địch, bảo vệ sở Chỉ huy Sư đoàn.

Được sự phân công của đồng chí Tiểu đoàn trưởng, tôi được giao nhiệm vụ chỉ huy bộ đội nhanh chóng tiếp cận địch từ phía sau lưng chúng. Qua ba tiếng đồng hồ hành quân vất vả, tôi đưa bộ đội vào chiếm lĩnh vị trí xuất phát tiến công. Bọn địch hoàn toàn bất ngờ, không phát hiện được. Khi kiểm tra các mũi, các hướng đã chiếm lĩnh được vị trí xuất phát xung phong, tôi hạ lệnh nổ súng. Bản thân vừa trực tiếp chiến đấu, vừa chỉ huy bộ đội. Để dập tắt một ổ đề kháng lợi hại của địch đang khống chế đội hình tiến công của Tiểu đoàn, với sở trường của mình, tôi đã dùng B40, M79 nhả đạn tiêu diệt ngay mục tiêu này, Khi ổ đề kháng của địch im bặt, tôi hạ lệnh xung phong, toàn tiểu đoàn đã vận động tiến công đồng loạt. Tuy địch chống trả quyết liệt, song với tinh thần chiến đấu dũng cảm, hiệp đồng chặt chẽ các hướng, các mũi, toàn tiểu đoàn đã đánh bật địch ra khỏi khu vực xuất phát tiến công Sở Chỉ huy Sư đoàn 339, diệt 35 tên, thu 20 súng, bảo vệ được Sở Chỉ huy Sư đoàn, được Sư đoàn nhiệt liệt biểu dương vì chấp hành nghiêm và thực hiện xuất sắc mệnh lệnh chiến đấu được giao.

[macbupda]

Trên biên giới phía Bắc, tập đoàn phản động nước lớn đã phát động cuộc chiến tranh xâm lược Tổ quốc ta, bị quân và dân ta đánh cho thiệt hại nặng, phải rút quân về nước. Lực lượng Khmer Đỏ hết hy vọng về sự chi viện, cứu giúp bằng chiến tranh; sức chiến đấu của chúng yếu dần, khả năng phản kích ngày một suy giảm. Tuy vậy, chúng vẫn còn nhận được sự giúp đỡ chi viện trang bị vũ khí của bọn phản động quốc tế. Để củng cố, phát triển lực lượng tiếp tục chống phá cách mạng Campuchia, hòng đảo ngược tình thế, địch chủ trương rút lực lượng và các cơ quan đầu não về biên giới Campuchia - Thái Lan, xây dựng các căn cứ để nhận viện trợ từ bên ngoài, chia lẻ các đơn vị thành các phân đội nhỏ để tránh đòn tiêu diệt lớn của ta, tổ chức sử dụng lực lượng trá hình cài cắm trong dân, thực hiện chính quyền hai mặt hòng phá cách mạng Campuchia từ bên trong.

Để đánh bại âm mưu nham hiểm của địch, không cho chúng còn khả năng phục hồi sức chiến đấu, Quân khu quyết định liên tiếp mở nhiều chiến dịch truy đánh, truy quét tàn quân địch trên địa bàn. Tham gia các chiến dịch này từ tháng 4 năm 1979, cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 5 đã cùng với các tiểu đoàn bạn trong Trung đoàn 9 thực hiện nhiệm vụ chiến đấu trên các địa bàn bắc lộ 4, đánh theo trục lộ 43 lên cao nguyên Ki Ri Rôm (cao gần 1.000m) ở Cô Công. Trung đoàn đã thực hành trận tập kích địch ở căn cứ La Ét, tiêu diệt hơn 100 tên địch, thu 2 khẩu pháo 105mm, phá hủy nhiều kho tàng trong căn cứ của Sư đoàn 164 địch, thu nhiều vũ khí và đồ dùng quân sự. Trong chiến công vẻ vang ấy của Trung đoàn có sự đóng góp xứng đáng của cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 5.

Đầu tháng 7 năm 1979, Tiểu đoàn 5 được Trung đoàn giao nhiệm vụ đứng chân ở ngã tư La Ét, vừa hoạt động tác chiến đánh địch cùng với bạn, vừa tổ chức xây dựng củng cố chính quyền và lực lượng cách mạng của bạn trên địa bàn, tích cực làm tốt công tác vận động quần chúng, bảo đảm thế và lực cách mạng của bạn trên địa bàn phát triển vững chắc.

Trong phiên họp Đẳng ủy Tiểu đoàn quán triệt nhiệm vụ trên giao, triển khai chủ trương lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ, tôi đề nghị: Để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ mới này cần phải thực hiện đồng bộ cáfc giải pháp cơ bản sau:

- Một là, quán triệt thật sâu, thật kỹ nhiệm vụ mới, là đơn vị chủ lực, Tiểu đoàn rất mạnh (có nhiều kinh nghiệm) hoạt động tác chiến; việc xây dựng chính quyền, vận động quần chúng chưa có nhiều kinh nghiệm; nói và nghe tiếng Khmer, am hiểu văn hóa, phong tục, tập quán của bạn còn nhiều hạn chế; vì vậy phải làm cho mỗi cán bộ, chiến sĩ tích cực học tiếng Khmer, tìm hiểu sâu văn hóa của bạn, hiểu rõ việc tham gia củng cố thực lực cách mạng cho bạn để bạn mạnh lên, cách mạng Campuchia phát triển vững chắc, từng bước tự đảm nhiệm nhiệm vụ của mình. Đó là mục đích cao nhất của nhiệm vụ quốc tế giúp bạn, hiểu được như vậy, mỗi cán bộ, chiến sĩ tiểu đoàn mới nhiệt tình, hăng say, sáng tạo làm tốt nhiệm vụ mới được giao.

- Hai là, cần chọn lựa cán bộ, chiến sĩ bố trí vào các tổ công tác, có kinh nghiệm và năng lực trong tiếp xúc với dân, với chính quyền cách mạng của bạn; có khả năng giúp bạn củng cố và xây dựng cơ sở chính trị, phát triển sản xuất, ổn định đời sống. Điều quan trọng là phải bồi dưỡng nội dung, phương pháp để anh em chủ động, tích cực trong thực hiện nhiệm vụ.

- Ba là, phải có công tác bảo đảm, mặc dù Tiểu đoàn nhiều tháng chiến đấu liên tục, sức khỏe bộ đội giảm sút, lương thực, thuốc men có hạn, song Tiểu đoàn vẫn trích một phần thuốc men, lương thực cho các tổ công tác trực tiếp đi các phum, sóc cứu đói, cứu đau kịp thời cho dân.

- Bốn là, phải kết hợp cả hai nhiệm vụ: truy quét địch với công tác vận động quần chúng, xây dựng thực lực cách mạng cho bạn. Hai nhiệm vụ này không thể coi nhẹ mặt nào.

Đảng ủy Tiểu đoàn nhất trí cao với các giải pháp nêu trên. Những tháng thực hiện nhiệm vụ quan trọng này, Tiểu đoàn vừa thực hiện tốt nhiệm vụ truy quét, truy đánh địch trên địa bàn, vừa góp phần xây dựng, củng cố chính quyền, hệ thống chính trị của bạn ở cơ sở, phối hợp chặt chẽ với chính quyền đưa dân trở về quê gốc, sớm tổ chức sản xuất, ổn định cuộc sống.

Thành tích nổi bật nhất của cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn trong giai đoạn này là: Qua vận động, tuyên truyền trong dân, đã đưa nhiều binh lính Pôn Pốt trở về với gia đình; vạch mặt chỉ tên, lôi ra ánh sáng một số tên Pôn Pốt trá hình; phá vỡ, bóc được một số tổ chức chính quyền thôn ấp, phum, sóc hai mặt của địch. Các tổ công tác của Tiểu đoàn đi về các phum, sóc hướng dẫn bà con nông dân thành lập cả chục tổ đoàn kết sản xuất, tận dụng nguồn nguyên liệu tại chỗ tổ chức cho bộ đội tham gia dựng nhà, sửa cửa cho hàng chục hộ gia đình; trích từ định lượng ăn cả tấn gạo để cứu đói cho dân, điều trị cho hàng trăm người bị bệnh tật với tất cả niềm thương yêu, quý trọng “coi dân bạn như nhân dân mình”.

[macbupda]

Việc kết hợp tác chiến (hoạt động quân sự) với dân vận, địch vận là kinh nghiệm, là vấn đề có tính quy luật trong chiến tranh nhân dân của dân tộc ta. Tuy vậy, nội dung, phương thức, hiệu quả của sự kết hợp, mỗi cuộc chiến tranh, từng giai đoạn, mỗi thời kỳ lịch sử có độ sâu khác nhau và hiệu quả khác nhau, nên sức mạnh đoàn kết dân tộc trong mỗi cuộc kháng chiến chống xâm lược cũng có sự khác nhau.

Khi Đảng ta ra đời, trải qua quá trình lãnh đạo hai cuộc kháng chiến chấng thực dân Pháp và chống Mỹ, cứu nước, Đảng đề ra nhiều phương châm chiến đấu, trong đó “hai chân, ba mũi” đã trở thành phương châm chủ yếu khi chỉ đạo các cuộc kháng chiến. Đây là nét sáng tạo độc đáo của nghệ thuật chỉ đạo chiến tranh của Đảng, nó tạo nên sức mạnh to lớn để quân và dân ta kết thúc thắng lợi vẻ vang hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.

Vận dụng sáng tạo phương châm này để giành thắng lợi “cả quân sự và chính trị”, lực lượng vũ trang Quân khu nói chung, cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 5 nói riêng trong những năm tháng giúp bạn ở Campuchia đã tích cực tìm hiểu truyền thống văn hóa, phong tục, tập quán của bạn, khiêm tốn học hỏi bạn, nhất là học tiếng Khmer để chủ động tiếp xúc với bạn. xây dựng lòng tin và tình cảm yêu thương trọn vẹn với lực lượng cách mạng của bạn và nhân dân hạn. Bằng lời nói, việc làm cụ thể với những hành động giàu tính nhân văn của người lính Cụ Hồ trong đánh giặc, trong cứu đói cứu đau... họ đã để lại trong đội ngũ lãnh đạo. chính quyền và mọi tầng lớp nhân dân Campuchia một niềm tin yêu, kinh phục. Vì vậy, hiệu quả của việc hoạt động quản sự kết hợp với công tác dân vận, địch vận ngày càng nâng lên và hiệu quả hơn.

Thành tích nổi bật này của Quân tình nguyện Việt Nam trong năm tháng giúp bạn ở Campuchia không chỉ được lãnh đạo, chính quyền và nhân dần Campuchia ghi nhận mà còn được dư luận quốc tế đánh giá cao. Một đội quân đi ra nước ngoài, chiến đấu làm nhiệm vụ quốc tế, không chỉ đánh giặc giúp bạn mà còn cứu đói, cứu đau, hướng dẫn, tổ chức nhân dân phát triển sản xuất, ổn định đời sống, coi nhân dân bạn như nhân dân mình, chăm lo xây dựng, phát triển thực lực cách mạng cho bạn; đây quả thực là một điều hiếm thấy trong thế kỷ XX. Chỉ có Quân đội Việt Nam, Quân đội của Cụ Hồ mang bản chất cách mạng, Quân đội vì dân và do dân mới làm được như thế. Quân đội ta, Quân đội từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu, dưới sự lãnh đạo của Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh, là niềm tự hào, tin yêu của mỗi người Việt Nam hôm nay và mài mãi mai sau.

Đầu tháng 8 năm 1979, do yêu cầu nhiệm vụ, Tiểu đoàn cùng với Trung đoàn 9 và Sư đoàn 339 được trên điều động về trong đội hình chiến đấu của Quân đoàn 4 làm nhiệm vụ truy quét, truy đánh địch và làm công tác vận động quần chúng vùng Svây Đôn Keo (Puvsat). Đảm nhiệm nhiệm vụ chiến đấu trong điều kiện địa hình rất phức tạp, núi cao. rừng rậm, thời tiết khắc nghiệt, là vùng vi trùng sốt rét đang hoành hành; về mặt tổ chức. Tiểu đoàn 5 được chuyển về đơn vị mới (Quân đoàn 4): do đó, tình hình tư tưởng cán bộ, chiến sĩ trong Tiểu đoàn đã nảy sinh vấn đề mới, đó là: so sánh giữa tác chiến trong đội hình Quân khu gần hậu phương, có sự giúp đỡ của các tỉnh; với tác chiến trong đội hình Quân đoàn chủ lực, cảm thấy xa gia đình, hậu phương. Từ đó, một số cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn cỏ tư tưởng ngán ngại, thiếu an tâm, dao động, cỏ người đào bỏ ngũ.

Qua theo dõi, nắm tình hình đơn vị, tôi dề nghị Đảng ủy, Ban Chỉ huy Tiểu đoàn phải có nghị quyết lãnh đạo chuyên đề về công tác tư tưởng, xác định rõ nhiệm vụ trong đội hình chiến đấu mới. Nhất trí với đề xuất của tôi, Đảng ủy Tiểu đoàn đã ra nghị quyết chuyên dề về công tác tư tưởng xác định rô nhiệm vụ trên giao. Nghị quyết của Đảng ủy tiểu đoàn chỉ rõ: “Phát huy truyền thống đơn vị luôn chấp hành tuyệt đối nhiệm vụ cấp trên, cần tổ chức tốt việc quán triệt nhiệm vụ gắn với vai trò tiền phong gương mẫu của cán bộ, đảng viên; phấn đấu 100% cán bộ, chiến sĩ thông suốt nhiệm vụ với quyết tâm chiến đấu cao”.

Sau khi được học tập, quán triệt sâu sắc nhiệm vụ mới, trên địa bàn mới, cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn đã đoàn kết, khắc phục mọi khó khăn, nỗ lực vượt lên mọi gian khổ, hi sinh, tiếp tục truy quét tàn quân địch, tổ chức các đội công tác bám địa bàn Svây Đôn Keo làm tốt công tác vận động quần chúng. Trong tháng 10 năm 1979, Tiểu đoàn đã tiêu diệt và gọi hàng cả chục tên địch, giúp dân 5 tạ gạo, phối hợp với địa phương làm nhà cho 30 hộ gia đình, xây dựng được 10 tổ tự vệ làm nòng cốt trong phong trào toàn dân bảo vệ phum, sóc.

Đầu tháng 11 năm 1979, được Trung đoàn giao nhiệm vụ cùng với Tiểu đoàn 4 và Tiểu đoàn 6 bạn rời địa bàn Svây Đôn Keo hành quân về Sa Phiêng trên đường 56 để tiến hành đợt hoạt động truy quét địch, phối hợp với lãnh đạo chính quyền địa phương củng cố lực lượng cách mạng. Đây là địa hình rừng núi, địch đang hoạt động mạnh, cơ sở cách mạng trên địa bàn do địch cài cắm, khống chế phát triển chậm. Hầu hết cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn chưa thông thuộc địa hình, do vậy giai đoạn đầu của đợt hoạt động kết quả rất thấp, cả trong tiêu diệt địch và xây dựng thực lực cách mạng cho bạn.

[macbupda]

Trước khó khăn trên, tôi đề nghị Ban Chỉ huy Tiểu đoàn có kế hoạch phối hợp chặt chẽ với địa phương, đồng thời vừa chiến đấu, xen kẽ các đợt công tác, tích cực tổ chức các buổi tập huấn, bồi dưỡng cán bộ phân đội về đặc điểm tình hình địa bàn, quy luật hoạt động của địch, nâng cao công tác tham mưu quân sự như: sử dụng bản đồ, địa bàn và một số phương pháp vận động quần chúng, yêu cầu nâng cao chất lượng củng cố xây dựng hệ thống chính trị trên địa bàn... Sau mỗi đợt tập huấn, rút kinh nghiệm, chất lượng, hiệu quả các đợt công tác của Tiểu đoàn được nâng lên rõ rệt. Kết thúc đợt hoạt động này, Tiểu đoàn đã tiêu diệt và vận động ra đầu thú hàng chục tên địch, thu 35 khẩu súng, củng cố được 9 tổ du kích ở các phum, sóc, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trên giao.

Cuối tháng 12 năm 1979, tôi được Đảng ủy, Ban Chỉ huy Trung đoàn 9 giao nhiệm vụ đi học ở Trường Quân chính Quân đoàn 4, thời gian học một năm. Tôi tranh thủ bàn giao công việc, trở lại hậu phương chuẩn bị những việc cần thiết để lần đầu tiên được đi làm học viên một trường quân sự chính quy cấp Quân đoàn chủ lực của Bộ.

Đầu năm 1980, lớp học của tôi đã khai giảng. Đây là lớp học đào tạo cán bộ cấp chiến thuật của binh chủng hợp thành. Đối tượng học tập chủ yếu là những cán bộ cấp chiến thuật từ khắp các đơn vị trong Quân đoàn. Học viên đều là những cán bộ đã trưởng thành trong thực tiễn chiến đấu, chưa có điều kiện đào tạo cơ bản qua trường lớp, vì vậy lớp học rất sôi nổi, nhất là trong các buổi mạn đàm, trao đổi, thảo luận các chuyên đề vì anh em trưởng thành từ thực tiễn nên tích lũy nhiều kinh nghiệm rất phong phú. Được học một lớp học mà nhà trường rất sát với chiến trường, nhiều học viên trong lớp học đã mang cả hơi nóng của chiến trường Campuchia vào trong mỗi bài kiểm tra, trong mạn đàm, trao đổi ở các môn học. Cảm nhận chung của học viên từ những ngày đầu khóa đến ngày bãi khóa là rất thiết thực, bổ ích, đáp ứng được yêu cầu cơ bản trước mắt, có tính phát triển trong tương lai khi thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao.

Đối với tôi, chương trình lớp học rất toàn diện. Lần đầu tiên được tiếp cận một cách cơ bản hệ thống các môn lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, ban đầu thấy khó, quá trình học làm quen với phương pháp, qua trao đổi với bạn bè trong lớp, với thầy, cụ thể hóa vấn đề chung (mang tính trừu tượng) thành các ví dụ cụ thể, thế là hiểu sâu và nhớ lâu. Hấp dẫn nhất đối với tôi là học và thực hành các môn quân sự, được tiếp cận một cách có hệ thống từ đường lối, tư tưởng, nghệ thuật quân sự của Đảng ta. Trong nghệ thuật quân sự được học từ dễ đến khó, từ quy mô nhỏ đến quy mô lớn, từ chiến thuật (chiến đấu) đến chiến dịch, chiến lược. Tôi thấy mình đang đứng trước cả khối lớn tri thức hùng hậu về quân sự, nội dung nào đối với tôi cũng rất mới, hào hứng và hấp dẫn, học quên cả thời gian.

Khi được tiếp cận với môn nghệ thuật quân sự, nhất là đi sâu vào cách đánh của cấp chiến thuật với các hình thức cơ bản tiến công, phòng ngự và các hình thức vận dụng khác, tôi lại có dịp liên hệ những việc mình đã làm, đã thực hành trong những năm tháng chỉ huy du kích xã Trần Phán, hoặc chỉ huy cấp đại đội, tiểu đoàn ở Trung đoàn 9, Sư đoàn 339, thấy có việc đúng, có việc chưa đúng; nếu trước đó được học thi chắc chắn hiệu quả chỉ huy chiến đấu đã cao hơn. Lý luận đã soi rọi những hoạt động thực tiễn của tôi trên chiến trường với những cương vị khác nhau càng giúp tôi hiểu sâu thêm nghệ thuật quân sự của Đảng ta, tôi càng tự tin tiếp cận, nghiên cứu từng bài học, mạnh dạn trao đổi những kinh nghiệm thực tiễn trên chiến trường mà mình đã trải qua trong các buổi thảo luận được bạn bè, thầy giáo ghi nhận.

Không chỉ được học bài bản, hệ thống các môn nghệ thuật quân sự, tôi còn được trang bị những nhận thức mới về kỹ thuật quân sự, học về một số vũ khí, trang bị kỹ thuật của binh chủng hợp thành, các binh chủng, quân chủng như pháo binh, xe tăng, công binh, thông tin, cao xạ... Càng học, tôi càng thấy sự phát triển, lớn mạnh không ngừng của Quân đội ta, tính tất yếu và yêu cầu ngày càng cao cả về bản lĩnh chính trị, tri thức quân sự toàn diện của người chỉ huy trong Quân đội ta, cả trong hiện tại và tương lai. Trong suốt thời gian theo học, tôi gặp nhiều khó khăn về sức khỏe, những cơn sốt rét rừng chưa buông tha tôi, nó còn xuất hiện khá nhiều lần trong thời gian theo học ở mái trường này.

Những tri thức thu nhận được, qua quá trình rèn luyện của bàn thân và sự tác động thông qua hướng dẫn giáo dục của nhà trường giúp tôi trưởng thành khá toàn diện, nhất là phong cách, phương pháp chỉ huy tự tin hơn, bài bản và linh hoạt hơn.

Say mê, tập trung học tập hết môn này sang môn khác, từ lên lớp, thảo luận, kiểm tra đến thực hành, những tháng cuối năm 1980 đến với tôi lúc nào không hay, chỉ biết rằng tôi và các học viên của lớp này đón nhận hàng trăm câu hỏi mà phải trả lời bằng các phương pháp viết bài kiểm tra hoặc thi vấn đáp cuối khóa, mới biết rằng năm học sắp kết thúc. Sau một tháng ôn thi vất vả, tôi kết thúc khóa học với kết quả khá. Tạm xa mái trường và lần đầu tiên được làm học viên, tôi càng nghiệm ra rằng, vì sao ngày xưa ông cha ta trân trọng người thầy đến thế, những câu thành ngữ “Không thầy đố mày làm nên”, “Tôn sư trọng đạo”, “Bán tự vi sư, nhất tự vi sư” mãi mãi là chân lý, là biểu hiện của giá trị nhân văn trong nhân cách sống hàng ngàn năm của ông cha ta. Đó chính là sức sống mãnh liệt, sức mạnh to lớn của con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam trong lịch sử dựng nước và giữ nước.

[macbupda]

Một năm được học hành trong sự vất vả, song tôi cảm nhận mình đã trưởng thành, lớn lên rất nhiều cả trí tuệ và phong cách, phương pháp lãnh đạo, chỉ huy. Chắc chắn những gì tôi thu nhận được sẽ là những hành trang rất cơ bản, đặt nền móng cho tôi thực hiện các nhiệm vụ trên giao trong những năm tháng sau này.

Đầu năm 1981, tạm biệt mái trường Quân chính Quân đoàn 4 và cuộc đời học viên, tôi quay lại chiến trường Campuchia tiếp tục làm nhiệm vụ quốc tế giúp bạn. Trở về đơn vị cũ (Trung đoàn 9), tôi được trên bổ nhiệm làm Tham mưu phó Trung đoàn kiêm Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 6. Đón tiếp tôi tại Ban Chỉ huy Trung đoàn là đồng chí Hà Ngọc Thường (Hà Phương) - quyền Trung đoàn trưởng, thay đồng chí Dương Quốc Phục - Trung đoàn trưởng đã được Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân đoàn 4 cho đi học văn hóa; đồng chí Nguyễn Ngọc Thảo - Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Trung đoàn, thay đồng chí Lê Trung Thắng cũng đã được Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 9 (7-1979) cho đi học tại Học viện Chính trị - Quân sự.

Về lại Trung đoàn lần này, tôi không được gặp trực tiếp hai người anh, hai người đồng chí lãnh đạo, chỉ huy trực tiếp của tôi, tôi và các anh đã từng sát cảnh chiến đấu với nhau trong những khó khăn, thử thách ngay từ những ngày đầu Trung đoàn thành lập. Hiểu nhau, thương nhau, quý mến nhau sâu nặng trên tình đồng chí, thương nhau như anh em ruột thịt một nhà. Các anh coi tôi như đứa em ruột thịt, cái gì chưa phải cả trong nhiệm vụ và trong cuộc sống đời thường các anh đều ân cần chỉ bảo, khi rất gay gắt quyết liệt, lúc rất ân cần, giúp tôi trưởng thành lên rất nhiều. Tôi học ở anh Dương Quốc Phục, người Trung đoàn trưởng tính cương trực, quyết đoán, nhất là lúc Trung đoàn gặp nhiều khó khăn, luôn có giải pháp sáng tạo, đúng đắn, đưa Trung đoàn vượt qua khó khăn, thử thách. Kiên quyết trong lãnh đạo, chỉ huy là thế, song trong quan hệ với cán bộ, chiến sĩ thì rất thương người, sống chan hòa, tình cảm với cán bộ, chiến sĩ.

Anh Lê Trung Thắng để lại ấn tượng sâu đậm trong trái tim tôi là một người anh, người đồng chí, một cán bộ chính trị mẫu mực. Với tác phong lãnh đạo gần gũi, giản dị, chân thành, thẳng thắn, anh đã thu hút, tập trung mọi tình cảm, ý chí quyết tâm của mọi người thành một khối đoàn kết cùng với Trung đoàn, vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Đó chính là bản lĩnh vững vàng của người lãnh đạo được tôi luyện, trưởng thành trong thực tiễn chiến đấu của Quân đội ta, một Chính ủy có tính nêu gương cao, được cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn yêu thương và tin cậy.

Trước khi giao nhiệm vụ cụ thể cho tôi, anh Lê Ngọc Thảo - Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Trung đoàn dành thời gian nói với tôi về tình hình địch - ta; nhiệm vụ của Trung đoàn và Tiểu đoàn 6. Anh nói: Bước vào mùa khô 1980-1981, với âm mưu chiến lược củng cố, phục hồi lực lượng, Pôn Pốt đã tập trung vừa củng cố khôi phục được hệ thống chỉ huy từ Trung ương đến cơ sở, phát triển lực lượng tăng cường tác chiến của chủ lực kết hợp du kích chiến; tập trung lực lượng bu bám tập kích hỏa lực vào các điểm tựa, cụm điểm tựa của Trung đoàn 10 ở Mười Hai Nhà, Trung đoàn 14 (biên phòng) ở Bảy Nhà. Về chiến thuật, chúng có sự điều chỉnh xé nhỏ lực lượng kết hợp lực lượng du kích chiến tăng cường phục kích, tập kích, cài mìn lực lượng ta trên đường 56 nhằm tránh bị tiêu diệt lớn, hạn chế hoạt động của ta, gây căng thẳng cho cán bộ, chiến sĩ ta đang chốt giữ trên các điểm tựa để mở rộng hành lang đưa lực lượng, vũ khí vào nội địa, ngăn chặn công tác vận chuyển lương thực, thực phẩm, đạn dược của ta từ phía sau lên phía trước. Sự điều chỉnh chiến thuật này của địch bước đầu đã phát huy hiệu quả, gây cho ta nhiều khó khăn, nhất là khả năng tiêu diệt lớn quân địch rất hạn chế. Để nối thông và bảo đảm an toàn tuyến trung gian trên đường 56, Sư đoàn đã giao nhiệm vụ cho Trung đoàn bảo vệ đường 56 với cung đường 60km (từ phía đông suối Ô Tức Lay đến phía tây Pra Muôi). Đảng ủy Trung đoàn đã ra nghị quyết lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ này với quyết tâm: “Tổ chức lực lượng hợp lý, quyết tâm thông đường 56, bảo đảm an toàn cung đường được Sư đoàn giao”.

Đầu năm 1981, tôi về Tiểu đoàn 6 làm Tiểu đoàn trưởng, sau một thời gian Tiểu đoàn bám đánh địch trên đường 56, được lệnh lui quân về trong đội hình chiến đấu của Trung đoàn. Trong thời gian này, Tiểu đoàn vẫn lấy quy mô hoạt động cấp Tiểu đoàn làm đơn vị để xây dựng các phương án tác chiến, chưa vận dụng hình thức tổ chức phân đội nhỏ do đánh giá chưa đúng địch ở khu trung tuyến khi địch có điều chỉnh về chiến thuật. Còn ta là đơn vị chủ lực, sẵn tư tưởng ham đánh lớn, tiêu diệt nhiều, đúng với vai trò, vị trí của chủ lực, nay tổ chức đánh phân đội nhỏ, trong cán bộ, chiến sĩ sẽ có những tư tưởng ngán ngại, sợ hở lưng, hở sườn. Thực tế trong thời gian qua chưa có trận đánh phục kích hành lang, tập kích địch trong căn cứ lõm, khu sản xuất mà đạt hiệu quả chiến đấu cao. Thực tiễn đó đang đòi hỏi lãnh đạo, chỉ huy Trung đoàn, các tiểu đoàn phải thay đổi hình thức chiến thuật, nếu cứ xây dựng các phương án tác chiến quy mô cấp tiểu đoàn, chắc chắn hiệu quả chiến đấu không cao, khả năng hoàn thành nhiệm vụ thấp.