SUY NGẪM VỀ MỘT CUỘC CHIẾN TRANH
TÀN BẠO VÀ ĐIÊN RỒ
(Báo Nhân dân số ra ngày 12-6-1999)
ĐINH THẾ HUYNH
Sau cuộc chiến tranh Vùng Vịnh năm 1991, ở Mỹ có một cuộc bán tháo khoán hàng nghìn chiếc máy tính từng sử dụng trong "chiến tranh tinh khôn" để điều khiển máy bay, tên lửa tầm xa và các khí tài hiện đại được huy động để tàn sát nhân dân I-rắc. Lần này, khi quả tên lửa cuối cùng của Mỹ-NATO phóng xuống đất Nam Tư vào hồi 7 giờ 35 phút ngày 10-6, chấm dứt cuộc chiến tranh tàn bạo nổ ra ngay trong lòng châu Âu "già nua và bồng bột", chắc chắn chợ trời các nước vùng Ban-căng sẽ lại bày bán nhan nhản những chiếc máy tính đại hạ giá vừa làm xong sứ mệnh tham gia giết người, đốt nhà và hủy diệt một đất nước chỉ hơn 10 triệu dân và rộng 102 nghìn cây số vuông. Bảng liệt kê chi phí chiến tranh, số lượng máy bay, tàu chiến, xe tăng, tên lửa... của Mỹ và các nước khác thuộc NATO trong cuộc chiến tranh Nam Tư, bất quá cũng không nhiều hơn một chiếc đĩa mềm máy tính dung lượng 1,44 mê-ga-bai.
Bây giờ là lúc người ta vắt tay lên trán nghiền ngẫm về cuộc chiến tranh này, khi những chiếc máy tính đã trở thành vô dụng, thành đồ bán rao, thẩy cho các tổ chức phi chính phủ đem đi bố thí tại các nước nghèo. Và rồi đây, khi không cần phải dán mắt vào màn hình ti-vi theo dõi những bản tin CNN nhoang nhoáng ánh chớp tên lửa và mù mịt khói bom nữa, chắc chắn loài người trên khắp hành tinh, dù ở trong những căn hộ tiện nghi lơ lửng giữa trời, hay những túp lều tồi tàn lợp bìa các-tông, cũng sẽ bình tâm lại nghĩ lại, cảnh giác và lo âu về những gì nghiêm trọng đặt ra bởi một cuộc chiến tranh điên rồ, bùng nổ trong những tháng năm cuối cùng của thế kỷ 20 đầy biến động.
I- CỖ MÁY CHIẾN TRANH ĐƯỢC PHÁT ĐỘNG BỞI ĐỘNG CƠ NÀONhững kẻ phát động chiến tranh phi nghĩa bao giờ cũng cho rằng mình đúng, bao giờ cũng tìm ra những "lý do chính đáng" để biện minh cho hành vi gây chiến của mình. Nhưng lịch sử rất công bằng. Lịch sử sẽ phán xét chúng một cách nghiêm khắc như đã từng phán xét những tên tội phạm chiến tranh điên khùng, đẩy con người vào cuộc tàn sát dã man nhiều khi chỉ vì những điều hoang tưởng, ngu ngốc được che đậy bằng những danh từ mỹ miều.
Lần này, những người cầm đầu Mỹ-NATO đã vin cớ Nam Tư không chịu thi hành Hiệp định Ram-bui-ê, xua đuổi người gốc An-ba-ni khỏi Cô-xô-vô, do đó, để bảo vệ các giá trị "nhân quyền", họ phải dùng vũ lực để ngăn chặn những cuộc "thanh lọc sắc tộc"(!) Tôi đã từng qua lại vùng Ban-căng, đến Nam Tư và Cô-xô-vô. Ở đó có rất nhiều dân tộc chung sống, chen lẫn những nhà thờ Chính giáo cao vút của các dân tộc thuộc nhóm Xla-vơ là những chóp tròn của nhà thờ Hồi giáo. Khách đến đó, chỉ cần biết nói tiếng Nga thôi chẳng hạn, là ít nhất cũng có thể mua, thậm chí được thết đãi bánh mì, rượu Vốt-ca và dưa chuột muối, hoặc được mời vào những đám nhảy nồng nàn, cuồng nhiệt đến nát cả những bãi cỏ xanh mướt trên những sườn đồi thoai thoải, rợp bóng bạch dương. Thì cũng khác nào những bang miền nam nước Mỹ tràn ngập người Mê-hi-cô, các tỉnh An-dát, Lo-ren nổi tiếng về "những vấn đề lịch sử để lại" của nước Pháp, vùng Ba-xcơ liên tục "đòi tự trị" của Tây Ban Nha, vùng Quẽ-bếch nói tiếng Pháp "luôn muốn tách ra" từ Ca-na-đa...? Cuộc sống của người dân bình thường ờ đó "cơm ai nấy ăn, việc ai nấy làm", nhưng nhiều dân tộc, nhiều tôn giáo sống chung với nhau thỉ tránh sao khỏi những lúc "cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt". Vấn đề ở chỗ Nam Tư là cái gai ương ngạnh chọc vào con mắt "mục hạ vô nhân", muốn làm bá chủ thế giới của Mỹ; là bức tường thành ngăn cản cuộc "Đông chinh" của NATO, cho nên sau khi đã phát động chiến tranh ở các nước cộng hòa trước đây của Liên bang Nam Tư cũ là Crô-a-ti-a, Bô-xni-a - Héc-xê-gô-vi-na, Mỹ-NATO thọc bàn tay vào Cô-xô-vô, tiếp tục muốn cắt vụn và nghiền nát cái gai đó, bức tường thành "cứng đầu-cứng cổ" đó. Những thế lực ly khai cực đoan người gốc An-ba-ni được xúi bẩy, nện chân dựng lên cái gọi là quân đội giải phóng Cô-xô-cô (KLA) tiến hành các hoạt động vũ trang chống lại Nam Tư (từ năm 1997), gây xung đột với quân đội và cảnh sát của chính phủ Bê-ô-grát; Thế là Mỹ-NATO ra tay, lấy cớ bảo vệ "nhân quyền" của người gốc An-ba-ni ở Cô-xô-vô. Tháng 2-1999, "10 nguyên tắc chung" dành cho Cô-xô-vô được thỏa thuận một đằng, sau đó người ta đã tự ý sửa chữa nhiều nội dung một cách gian dối sau lưng Nam Tư, hòng đưa 28 nghìn quân NATO vào Cô-xô-vô với chiêu bài thay quân đội và cảnh sát nước này bảo đảm trật tự an ninh, giám sát thực hiện Hiệp định Ram-bui-ê, để cuối cùng, tách Cô-xô-vô thành một "nhà nước trong nhà nước". Đương nhiên Nam Tư không chấp nhận điều đó, đã bác bỏ tối hậu thư. Mỹ-NATO chỉ chờ có thế để phát lệnh tiến công!
Thực hiện giấc mộng bá chủ, ngoài mục tiêu nhổ cái gai Nam Tư ương bướng, Mỹ còn nham hiểm muốn chia rẽ và làm suy yếu châu Âu. Một "kế hoạch Mác-san mới", với khoảng 150 tỷ USD, có thể phục hồi những nhà máy ống khói buồn ngơ ngác, những bến cảng đìu hiu trong thời gian chiến tranh vừa qua tại vùng Ban-căng, những vết thương thù hận và nghi kỵ giữa các quốc gia ở châu lục này tưởng đã lành miệng từ sau hai cuộc chiến tranh nửa đầu thế kỷ, giờ lại tấy lên, mưng mủ sang cả thế kỷ 21. Trong bối cảnh đó, dù công khai hay ngấm ngầm, thì cuộc chạy đua vũ trang ở châu Âu sẽ tái diễn, làm béo bở những hợp đồng mua vũ khí Mỹ. Và theo kiểu dạy võ của các "sư phụ" ngày xưa, giữ lại "miếng võ" cuối cùng làm bí quyết, Mỹ càng cột chặt các quốc gia châu Âu vào cán "chiếc ô an ninh" của mình. Khi NATO hùng mạnh và kình địch EU giàu có đã ngoan ngoãn cúi đầu thì sẽ là lúc Mỹ vung chiếc gậy chỉ huy trật tự thế giới mới "bảo ai cũng phải nghe, đe ai cũng phải sợ". Vậy là, với cuộc chiến tranh này, Mỹ vừa bán được vũ khí quá "đát", thử nghiệm vũ khí mới, vừa phát động cuộc tái chạy đua vũ trang nhằm chấn hưng "nền công nghiệp sản xuất dụng cụ giết người" đang có nguy cơ đình trệ do thị trường thu hẹp và bị cạnh tranh gay gắt. Với chiêu bài bảo vệ "nhân quyền" của 90% người gốc An-ba-ni theo đạo Hồi trong gần 2 triệu người Cô-xô-vô, Mỹ còn muốn ve vãn các dân tộc theo tôn giáo này, hòng xoa dịu sự công phẫn của họ trước những tội ác Mỹ đã gây ra cho nhân dân I-rắc, làm dịu làn sóng chống Mỹ đang âm ỉ ở Trung Đông, Tây Á và nhiều nơi khác. Một số nhà bình luận cho rằng, sau thời kỳ kinh tế khởi sắc, Mỹ đang đứng trước những khó khăn, nhịp độ tăng trưởng có thể suy giảm; nội bộ mâu thuẫn gay gât trong mùa bầu cử đang đến gần; do đó, theo quy luật, cuộc chiến tranh Nam Tư được bình luận là những hồi trống phách làm râm ran bên ngoài hòng thu hút dư luận, để cho bên trong phấn son mông má lại và dọn dẹp phông màn.
Đã chuẩn chi cho kịch bản này chừng 15 tỷ USD thì đùng một cái, ngày 5-6, tại Oa-sinh-tơn, nổ ra cuộc biểu tình và tuần hành toàn quốc của 30 nghìn người kéo đến từ 28 bang đòi chấm dứt cuộc tiến công Nam Tư. Đây là cuộc biểu tình phản đối chiến tranh lớn nhất kể từ khi xảy ra cuộc chiến, làm xáo động nước Mỹ, như một gáo nước lạnh giội vào gáy của những cái đầu đang rối như tơ vò.
Điều đáng ngạc nhiên đối với không ít người là vì sao các thành viên NATO ở châu Âu vốn giàu có, thậm chí có nước từng tỏ ra cứng cỏi, không chịu khuất phục, lần này lại răm rắp tuân theo sự giật dây của Mỹ như thế? Phải chăng sự nôn nóng "nhất thể hóa châu Âu" đã khiến họ mắc bẫy? Sau khi khối Vác-xa-va tan rã NATO như một võ sĩ đánh nhau với không khí, loạng choạng mất phương hướng vì không còn đối thủ. Có lúc, những người biện minh cho sự tồn tại của NATO phải nêu mục tiêu chiến lược của khối quân sự này là để đối phó với bọn khủng bố (!) Nhưng đối phó với bọn khủng bố thì làm gì phải cần đến một tổ chức đồ sộ, đông quân tướng, nhiều súng ống, tiêu tốn tiền đóng thuế của người dân đến thế? Vậy là các nhà vạch chiến lược của NATO bèn nghĩ "mẹo" bành trướng sang phía Đông, "nhất thể hóa châu Âu" bằng cả quân sự, chứ không chỉ bằng biện pháp kinh tế và "sự cảm hóa" năm ăn, năm thua. Tiếng vọng đổ vỡ của bức tường Béc-lin thôi thúc họ thì thùng như trống gõ. Nhưng nhân dân các dân tộc ở Trung Âu và Đông Âu thì đã và đang vỡ mộng bởi tiếng vọng đổ vỡ của bức tường Béc-lin thôi thúc họ thì thùng như trống gõ. Nhưng nhân dân các dân tộc ở Trung Âu và Đông Âu thì đã và đang vỡ mộng bởi những thứ bánh vẽ mang nhãn hiệu phương Tây; nuối tiếc nhận ra rằng, chủ nghĩa xã hội dù còn nghèo và không ít khuyết tật, nhưng dù sao ở đó, cuộc sống của họ được ổn định, tương lai con cái họ được bảo đảm, niềm tự hào dân tộc được tôn vinh chứ không đói rét, bấp bênh, bị chèn ép và làm nhục như khi phải ngửa tay chờ viện trợ bên ngoài. Trên thực tế, hàng nghìn tỷ Mác chưa đủ để "nhất thể hóa:" khoảng trống trong lòng người Tây Đức và Đông Đức. Vậy thì "nhất thể hóa châu Âu" cần phải đổ vào đó bao nhiêu tỷ? Huống chi, nếu có khoản tiền đó, thì đâu có phải là tiền nước Đức chỉ cho việc thống nhất nước Đức, mà là tiền Tây Âu cho Đông Âu vay, với lãi suất và biết bao điều kiện ngặt nghèo? "Một ngày ăn đấy, bảy ngày ăn đâu", nhiều người Nga đã phát khùng, quay lưng lại với một vài chính phủ đã đổ, sáng phồng chiều tẹt bởi chiếc ống đu đủ bơm viện trợ phương Tây. Âm mưu bành trướng của NATO sang phía Đông dẫn đến hậu quả làm nổ ra cuộc chiến Nam Tư. Để biện minh, người ta lúng túng đưa ra khái niệm "chiến lược mới", mà nhiều nhà quan sát nói trắng ra rằng, đó là bước chuyển "từ phòng vệ tập thể sang can thiệp khu vực". Khái niệm đầy mâu thuẫn này càng làm cho nội bộ NATO thêm hục hoặc. Trong con mắt của nhân dân châu Âu và toàn thể nhân loại, khối quân sự này lộ nguyên hình là công cụ can thiệp do Mỹ điều khiển.
Giống như hai cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất và thứ hai, bên cạnh sự đổ vỡ, chết chóc, cuộc chiến tranh chống Nam Tư càng làm châu Âu chia rẽ trầm trọng. Sự mất giá có lúc lên đến 10-12% của đồng ơ-rô là một khối lượng giá trị khổng lồ, nhưng chưa thấm gì so với hậu quả lâu dài của thương tích mà "cạm bẫy chiến tranh Nam Tư" do Mỹ giăng ra đã sập xuống, gây ra cho châu Âu.
Trong những ngày này, tôi thèm được đọc những luận văn sâu sâc, uyên bác, rừng rực lửa như những bài bút chiến thuở nào mà H.Bác-buýt, L.A-ra-gông, I.E-ren-bua, C.Xi-mô-nốp... từng viết để lên án chiến tranh, để kết án bọn thủ phạm gây chiến. Tôi tin rằng, châu Âu không bao giờ cạn kiệt những tài năng xuất chúng, những trí tuệ lớn và những trái tim tràn đầy nhiệt huyết, rạo rực tính nhân văn!