Điện Biên Phủ - Hợp tuyển công trình khoa học

[chuongxedap]

II

Thưa các đồng chí và các bạn,

Truyền thống Điện Biên Phủ là sự kế thừa và phát triển truyền thống đấu tranh kiên cường, bất khuất chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam qua hơn bốn nghìn năm dựng nước và giữ nước; truyền thống của các anh hùng cứu nước: Bà Trưng, Bà Triệu, Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung.

Phát huy truyền thống Điện Biên Phủ, trải qua mấy chục năm chiến đấu đầy gian khổ, hy sinh, mùa Xuân năm 1975, nhân dân ta đã đánh bại cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai, giành thắng lợi hoàn toàn. Tổ quốc ta độc lập, tự do và thống nhất.

Cách mạng nước ta chuyển sang giai đoạn mới, giai đoạn cả nước quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đại hội toàn quốc lần thứ IV và Đại hội toàn quốc lần thứ V của Đảng đã đề ra đường lối cách mạng xã hội chủ nghĩa nhằm đưa nước ta tiếp tục tiến lên.

Với niềm tự hào vô hạn và nguồn sinh lực mới, với truyền thống Điện Biên Phủ, truyền thống Chiến dịch Hồ Chí Minh, nhân dân cả nước ta đang ra sức phấn đấu thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa...

... Ba mươi năm sau chiến thắng oanh liệt ở Điện Biên Phủ, Tổ quốc ta đã trải qua nhiều thử thách, gian nan, nhưng vẫn hiên ngang tiến bước. Bằng xương máu và mồ hôi của mình, dân và quân ta đã ghi tiếp biết bao chiến công rực rỡ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, và đang đứng trước những triển vọng tốt đẹp.

Hôm nay, kỷ niệm lần thứ 30 chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ và cuộc kháng chiến thắng lợi chống thực dân Pháp, chúng ta tưởng nhớ Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh tụ kính yêu và người thầy vĩ đại của cách mạng Việt Nam. Với tầm mắt chiến lược thiên tài, Người đã cùng Trung ương Đảng dẫn dắt nhân dân ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Nhớ đến công lao trời biển của Người, chúng ta thấy như Người luôn luôn bên cạnh chúng ta, đang cùng chúng ta mừng ngày hội chiến thắng. Toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta quyết tâm thực hiện trọn vẹn Di chúc thiêng liêng của Người.

Tổ quốc Việt Nam đời đời ghi công các chiến sĩ đã hy sinh anh dũng ở Điện Biên Phủ và trên các chiến trường trong hơn 30 năm chiến tranh giải phóng và chiến tranh giữ nước, làm nhiệm vụ dân tộc và nghĩa vụ quốc tế. Tấm gương sáng của các anh hùng, liệt sĩ sống mãi với non sông đất nước, sống mãi trong lòng nhân dân Việt Nam.

Chúng ta vô cùng tự hào về Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh, một Đảng Mác - Lênin chân chính, người lãnh đạo sáng suốt của giai cấp công nhân và nhân dân Việt Nam, người tổ chức mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam.

Chúng ta vô cùng tự hào về nhân dân ta, một dân tộc anh hùng, thấm nhuần chân lý sáng ngời "Không có gì quý hơn độc lập, tự do", trải qua đấu tranh kiên cường, bất khuất, đã viết nên những trang sử vẻ vang.

Chúng ta vô cùng tự hào về quân đội ta, một quân đội nhân dân nêu cao tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội và tinh thần quốc tế vô sản, đã cùng toàn dân lập những chiến công vĩ đại, từ Điện Biên Phủ đến đại thắng mùa Xuân năm 1975 và thắng lợi oanh liệt mùa Xuân năm 1979.

Nhân ngày hội lớn này, chúng ta tỏ lòng biết ơn sâu sắc về sự ủng hộ và giúp đỡ đầy tình nghĩa anh em của nhân dân Liên Xô, nhân dân Lào, nhân dân Campuchia, nhân dân các nước xã hội chủ nghĩa khác và của loài người tiến bộ đối với sự nghiệp cách mạng của nhân dân Việt Nam.

Phấn khởi, tin tưởng, hướng về tương lai tươi sáng, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đoàn kết chặt chẽ chung quanh Ban Chấp hành Trung ương Đảng, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư Lê Duẩn, quyết đem hết tinh thần và lực lượng giành thắng lợi to lớn hơn nữa trong nhiệm vụ xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

- Sự nghiệp cách mạng của nhân dân Việt Nam nhất định thắng!

- Sự nghiệp cách mạng của nhân dân thế giới vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội nhất định thắng!

- Tinh thần quyết chiến, quyết thắng của Điện Biên Phủ muôn năm!

- Đảng Cộng sản Việt Nam, người tổ chức mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam, muôn năm!

- Nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam muôn năm!

- Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại sống mãi trong sự nghiệp của chúng ta!

- Tất cả vì sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, vì hạnh phúc của nhân dân!

[chuongxedap]

ĐIỆN BIÊN PHỦ - MỘT CHIẾN THẮNG
VƯỢT QUA KHÔNG GIAN VÀ THỜI GIAN¹

PHẠM VĂN ĐỒNG

Đối với chiến thắng Điện Biên Phủ 40 năm chưa phải là một thời gian dài, bởi cái tên lừng lẫy này vẫn sống và vang dội với những ai ngày nay và sau này còn nhớ một thời lịch sử mà chủ nghĩa thực dân dưới nhiều màu sắc và hình thức đã thống trị phần lớn các nước chậm phát triển trên toàn thế giới. Chính chiến thắng Điện Biên Phủ đã kéo hồi chuông báo sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dân lúc bấy giờ, được mệnh danh là chủ nghĩa thực dân cũ. Đó là ý nghĩa quốc tế trọng đại, là sự cống hiến vô giá mà quân và dân ta bằng cuộc đấu tranh anh dũng của mình đã mang lại cho sự nghiệp giải phóng dân tộc trên thế giới.

Đây chỉ là một bước và bởi đó là bước đầu cho nên cần thấy hết ý nghĩa và tầm vóc của nó. Sự nghiệp giải phóng dân tộc còn bước thêm nhiều bước khác cho đến ngày nay: tuy về hình thức thì có những thay đổi rất quan trọng và rõ rệt, song về thực chất thì con đỉa hai vòi vẫn có cách ngự trị ở các nước thế giới thứ ba. Vì lẽ đó, trong tình hình thế giới hiện nay, cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc vẫn tiếp diễn.

Đó là về mặt quốc tế, còn đối với cả nước ta và dân tộc Việt Nam thì chiến thắng Điện Biên Phủ đánh dấu một cái mốc cực kỳ quan trọng trong lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm, hoàn thành sự nghiệp giành độc lập và tự do, thống nhất nước nhà.

Chiến thắng Điện Biên Phủ đã đưa đến Hội nghị Giơnevơ và Hiệp định Giơnevơ với những cái được và cái chưa được của nó đối với dân tộc Việt Nam ta. Nó lập lại hòa bình, một nền hòa bình không vững chắc bởi đế quốc Mỹ không ký Hiệp định Giơnevơ và nuôi tham vọng thay Pháp ở miền Nam, chuẩn bị một cuộc chiến tranh mới. Như vậy Hiệp định Giơnevơ chỉ tạo ra một thời gian hòa hoãn, nhưng đồng thời đã đem đến cho dân tộc Việt Nam ta những cống hiến quý báu: đó là những kinh nghiệm về nhiều mặt trong cuộc chiến đấu bắt đầu từ hai bàn tay trắng chống một nước đế quốc hùng mạnh; đó là miền Bắc hoàn toàn giải phóng, hậu phương lớn của tiền tuyến lớn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ; đó là vị trí của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh với uy tín to lớn của nó đối với cả nước và trên trường quốc tế. Tóm lại, Hội nghị Giơnevơ và Hiệp định Giơnevơ đã trang bị cho chúng ta những gì cần thiết nhất để đến khi phải đương đầu với cuộc chiến tranh xâm lược mới do đế quốc Mỹ gây ra, chúng ta đã có thế và lực mới, một bước lớn lên vững mạnh hơn và từ ngày đầu khẳng định ý chí kiên cường chiến đấu và chiến thắng đến thắng lợi hoàn toàn.

Tầm nhìn với ý nghĩa bao quát như vậy giúp đánh giá đúng mức tầm vóc của chiến thắng Điện Biên Phủ. Còn đứng về mặt thuần tuý quân sự, thì nó là sự thể hiện rực rỡ của học thuyết và nghệ thuật quân sự của Chủ tịch Hồ Chí Minh, của Đảng ta và Quân đội nhân dân ta. Học thuyết và nghệ thuật quân sự này là sự kế tục những truyền thống oai hùng chống ngoại xâm bảo vệ Tổ quốc của ông cha ta trong lịch sử, nó được hoàn thiện và phát triển đến mức cao với cuộc kháng chiến chống Mỹ lâu dài, ác liệt và vĩ đại nhất trong lịch sử nước ta, kết thúc bằng Chiến dịch Hồ Chí Minh, đem lại độc lập, tự do và thống nhất cả nước, mục tiêu bất di bất dịch của nhân dân Việt Nam ta từ ngày đầu trong cuộc kháng chiến chống Pháp.

Ở đây, còn một điều nữa tôi cần nói là quan hệ giữa nhân dân ta và nhân dân Pháp trong cả quá trình cuộc kháng chiến chín năm và từ đó cho đến ngày nay. Lúc chúng ta nói cuộc kháng chiến chống Pháp là nói gọn, thực chất đó là cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Kẻ muốn xâm lược lại nước ta lúc bấy giờ là thực dân Pháp chứ không phải nhân dân Pháp. Chúng ta còn nhớ rất rõ sự đồng tình và ủng hộ của nhân dân Pháp, của các tổ chức tiến bộ Pháp trong cả quá trình kháng chiến. Một điều lý thú cần nhắc lại là người chỉ huy quân đội Pháp ở Điện Biên Phủ, sau chiến tranh đã trở thành một người bạn tốt của nhân dân ta. Còn về phía Chính phủ thì từ nhiều năm nay, giữa Chính phủ ta và Chính phủ Pháp ngày càng có quan hệ hợp tác về nhiều mặt có lợi cho cả hai bên, nhất là trong những năm gần đây. Trong tình hình như vậy, quan hệ giữa các tổ chức phi chính phủ, các tổ chức chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học... càng có cơ hội mở rộng và đi sâu.

Quan hệ hữu nghị đẹp đẽ này giữa hai Chính phủ và nhân dân hai nước là một tấm gương sáng trong tình hình quốc tế phức tạp hiện nay.

Chiến thắng Điện Biên Phủ có ý nghĩa rộng lớn và sâu xa, vượt qua không gian và thời gian là như vậy.

Nhân đây, tôi cần nói lại một sự thật lịch sử phản bác luận điệu của những kẻ có dã tâm bôi đen sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta từ những năm 20 của thế kỷ XX, kể cả các hoạt động của Hồ Chí Minh. Chúng cho rằng đáng lẽ dân tộc Việt Nam ta có thể tránh được hai cuộc chiến tranh với Pháp và Mỹ mà vẫn có độc lập tự do và đất nước ta ngày nay đã khác! Hoàn toàn không phải như vậy. Mọi người ở nước ta cũng như ở nước ngoài đều biết Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ ta đã làm tất cả những gì có thể làm được để tránh hai cuộc chiến tranh này. Nhưng thực dân Pháp rồi đế quốc Mỹ đã đem chiến tranh xâm lược đến đất nước ta và chúng tin chắc rằng chúng sẽ thắng dễ dàng.

Lịch sử đã chứng minh nhân dân ta đã phải kháng chiến lâu dài để có độc lập tự do. Lịch sử cũng đã chứng minh nhờ có cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam và cuộc đấu tranh anh hùng của một số dân tộc khác mà nhiều dân tộc bị áp bức trên thế giới giành được độc lập, tự do trong điều kiện thuận lợi hơn và bằng con đường đỡ đổ máu.
_____________________________________________________
1. Báo Nhân Dân, ngày 5-5-1994.

[chuongxedap]

 

TINH THẦN ĐIỆN BIÊN PHỦ SỐNG MÃI
TRONG SỰ NGHIỆP CỦA CHÚNG TA¹

Đại tướng VÕ NGUYÊN GIÁP

Trong buổi bình minh của thiên niên kỷ mới, trên Tổ quốc Việt Nam hoàn toàn độc lập, thống nhất, công cuộc đổi mới xây dựng phát triển đất nước đang từng ngày khởi sắc, nhân dân ta kỷ niệm trọng thể 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ và thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Pháp.

Chúng ta còn nhớ Thu Đông 1953, cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam chống thực dân xâm lược Pháp bước sang năm thứ tám. Sau 5 năm tự lực chiến đấu trong vòng vây, từ năm 1950 trở đi, chủ lực ta liên tiếp mở nhiều chiến dịch lớn, tiêu diệt nhiều sinh lực địch, giải phóng nhiều vùng rộng lớn ở biên giới Việt - Trung, Hoà Bình, Tây Bắc, Thượng Lào. Chiến tranh du kích phát triển mạnh, làm "ruỗng nát" vùng tạm chiếm của đối phương.

Trước tình hình nguy khốn ở Đông Dương, Chính phủ Pháp cử tướng bốn sao Hăngri Nava sang làm Tổng Chỉ huy thứ bảy của đội quân viễn chinh xâm lược. Ta được biết nội dung kế hoạch Nava do bạn Trung Quốc cung cấp. Theo kế hoạch này, Nava đề ra mục tiêu trong vòng 18 tháng, tập trung lực lượng cơ động chiến lược để tiến công tiêu diệt phần lớn chủ lực ta, buộc Chính phủ ta phải chấp nhận đàm phán theo những điều kiện do Pháp đề ra, nhằm tìm "lối thoát danh dự" cho cuộc chiến tranh xâm lược.

Trong Đông Xuân 1953-1954, Nava tập trung các binh đoàn cơ động ở đồng bằng Bắc Bộ nhằm đối phó với cuộc tiến công có thể xảy ra của chủ lực ta, càn quét bình định vùng sau lưng chúng; cho quân nhảy dù xuống Lạng Sơn, đánh ra Ninh Bình, uy hiếp các căn cứ kháng chiến của ta ở Việt Bắc và Thanh - Nghệ - Tĩnh.

Để phá tan kế hoạch Nava, buộc chúng phải phân tán lực lượng, bị động đối phó, Bộ Thống soái tối cao của ta chủ trương dùng một bộ phận quân chủ lực, phối hợp với các lực lượng địa phương, chủ động mở các cuộc tiến công lên Tây Bắc, Trung Lào và Hạ Lào, bắc Tây Nguyên, lấy Tây Bắc làm hướng chính. Đó là những hướng chiến lược hiểm yếu mà địch tương đối yếu, ta có thể tiêu diệt sinh lực địch, giải phóng đất đai, tiếp tục khoét sâu mâu thuẫn cơ bản giữa tập trung và phân tán binh lực của địch, tạo nên thế trận mới, thời cơ mới. Tình hình có thể phức tạp, ta cần theo dõi diễn biến, khi thời cơ xuất hiện thì nhanh chóng tập trung lực lượng, tiêu diệt một bộ phận quan trọng quân địch, làm chuyển biến cục diện chiến tranh có lợi cho ta.

Tháng 11-1953, khi phát hiện chủ lực ta tiến lên Tây Bắc, Nava cho quân nhảy dù xuống Điện Biên Phủ để yểm trợ cho các đơn vị ở Lai Châu rút chạy, đồng thời bảo vệ Thượng Lào. Sau khi biết chắc chắn phần lớn chủ lực ta đã tiến lên Tây Bắc, Nava chủ trương tăng cường lực lượng, gấp rút xây dựng Điện Biên Phủ thành một tập đoàn cứ điểm mạnh nhất Đông Dương nhằm thu hút và đánh bại chủ lực ta.

Đầu tháng 12-1953, quân ta mở cuộc tiến công tiêu diệt phần lớn quân địch ở Lai Châu rút chạy, bao vây Điện Biên Phủ. Hạ tuần tháng 12, quân tình nguyện Việt Nam phối hợp với Quân giải phóng Pathét Lào mở cuộc tiến công vào Trung Lào, giải phóng Thà Khẹt và phát triển xuống Hạ Lào, giải phóng cao nguyên Bôlôven. Tháng 1-1954, tuy có tin địch sẽ tiến công vào vùng tự do ven biển Liên khu V, nhưng chủ lực ta vẫn nghiêm chỉnh chấp hành mệnh lệnh của Bộ Tổng tư lệnh, kiên quyết mở cuộc tiến công lên bắc Tây Nguyên, giải phóng Kon Tum và một vùng rộng lớn, nối liền với khu giải phóng Hạ Lào. Hạ tuần tháng 1-1954, trong khi tạm đình cuộc tiến công vào Điện Biên Phủ, một đơn vị chủ lực ta đã bất ngờ mở cuộc tiến công sang Thượng Lào. Đòn tiến công này đã giải phóng lưu vực sông Nậm Hu, uy hiếp Thủ đô Luông Prabăng.

Bằng năm đòn tiến công chiến lược nói trên, ta đã điều động được lực lượng địch, thu hút chúng đến những chiến trường có lợi cho ta, buộc khối cơ động chiến lược của Nava phải chia năm sẻ bảy để tiêu diệt chúng.

Phối hợp với các đòn tiến công của bộ đội chủ lực, chiến tranh du kích phát triển mạnh mẽ ở các vùng địch hậu đồng bằng Bắc Bộ, Bình - Trị - Thiên, cực nam Trung Bộ và Nam Bộ. Hàng chục đoàn tàu bị lật đổ, hàng chục máy bay bị phá huỷ trên các sân bay, hàng trăm đồn bốt bị san bằng, nhiều vùng căn cứ du kích được mở rộng.

Thắng lợi to lớn của các chiến trường phối hợp trong giai đoạn đầu của chiến cuộc Đông Xuân 1953-1954 đã làm cho kế hoạch Nava bị đảo lộn và bắt đầu phá sản. Ở chiến trường chính - Điện Biên Phủ - lúc đầu chưa có trong kế hoạch Nava và cũng chưa có trong kế hoạch tác chiến của ta, đã trở thành nơi diễn ra trận quyết chiến chiến lược, cuộc đọ sức quyết liệt nhất giữa ta và địch.

Thực hiện quyết tâm tiêu diệt ở Điện Biên Phủ, bộ phận tham mưu của ta và của Đoàn cố vấn đi trước để chuẩn bị chiến trường, đã đề nghị phương án tranh thủ "đánh nhanh, giải quyết nhanh" khi địch còn đứng chân chưa vững, dốc toàn lực đánh trong ba đêm hai ngày tiêu diệt toàn bộ quân địch, giành thắng lợi. Tôi và đồng chí Trưởng đoàn cố vấn đi sau, lên đến mặt trận đã nghe báo cáo phương án đánh nhanh.

Tại cuộc họp đầu tiên của Đảng uỷ chiến dịch, tôi đã nêu những khó khăn mà bộ đội ta chưa thể vượt qua nếu đánh theo phương án đó. Nhưng ý kiến chung đều cho rằng: Bộ đội ta đã được huấn luyện về cách đánh tập đoàn cứ điểm, hiện đang sung sức, quyết tâm chiến đấu rất cao, lại có lựu pháo và cao xạ pháo lần đầu xuất trận, với sức mạnh mới, có thể gây bất ngờ và sẽ chiến thắng. Nếu không đánh sớm, để địch tăng thêm quân và củng cố công sự, khiến tập đoàn cứ điểm trở nên quá mạnh, ta sẽ bỏ lỡ cơ hội đánh tiêu diệt lớn trong Đông Xuân này. Chiến dịch kéo dài sẽ không giải quyết được khó khăn về hậu cần. Đồng chí Trưởng đoàn cố vấn cũng tán thành phương án ấy.

Tuy không tin vào thắng lợi của phương án đánh nhanh, thắng nhanh, nhưng tôi tự thấy mình vừa mới đến chiến trường, chưa có đủ cơ sở thực tế để bác bỏ ý kiến của đa số, nên đã đồng ý triệu tập hội nghị cán bộ để phổ biến kế hoạch tác chiến theo phương châm "đánh nhanh, giải quyết nhanh". Đồng thời tôi chỉ thị cơ quan tham mưu theo dõi chặt chẽ tình hình địch từng ngày, từng giờ, kịp thời báo cáo; nếu tình hình thay đổi, ta có thể thay đổi kế hoạch...

Suốt 11 ngày đêm theo dõi tình hình, tôi thấy địch ngày càng tăng cường lực lượng, ra sức củng cố trận địa, và những khó khăn của ta chưa có cách khắc phục. Nhiều đêm trăn trở, cân nhắc, đêm cuối cùng thức trắng, tôi đi đến kết luận: đánh theo cách này nhất định thất bại. Sáng ngày 26-1, tôi đã trao đổi ý kiến thống nhất với đồng chí Trưởng đoàn cố vấn, tiếp đó đưa ra Đảng uỷ mặt trận bàn thay đổi cách đánh. Cuộc thảo luận trong Đảng uỷ đã diễn ra gay go, sôi nổi. Tất cả đều cho rằng, bộ đội quyết tâm cao, mọi mặt đã chuẩn bị, phải đánh nhanh, nếu không sẽ khó khăn, mất thời cơ. Nhưng khi đặt ra câu hỏi: Vậy đánh nhanh có bảo đảm chắc thắng 100% như Bác Hồ căn dặn không? Thì không ai dám khẳng định; cuối cùng Đảng uỷ đã đi đến nhất trí phải chuyển sang phương châm "đánh chắc, tiến chắc" - một phương án đã từng dự kiến trước đây. Mặc dầu mấy vạn quân ta đã dàn trận, đạn đã lên nòng sẵn sàng nổ súng vào đêm 26-1, nhưng chúng ta đã kiên quyết dừng lại, cho lui quân về vị trí tập kết, kéo pháo ra để chuẩn bị trận địa đánh theo phương án mới. Quyết định thay đổi phương châm đã được triển khai, sau đó báo cáo về Trung ương bằng thư hoả tốc, được Bác Hồ và Bộ Chính trị nhất trí và cho biết sẽ động viên hậu phương đem toàn lực chi viện cho tiền tuyến đánh thắng.

Thay đổi cách đánh trong tình thế toàn mặt trận từ trên xuống dưới quyết tâm chiến đấu theo phương án "đánh nhanh, giải quyết nhanh", các đơn vị đã vào vị trí chiến đấu, chờ giờ nổ súng là quyết định khó khăn nhất trong cuộc đời chỉ huy của tôi.

Chúng ta chuyển sang cách "đánh chắc, tiến chắc" tức là bao vây đánh dần từng bước, tiêu diệt địch từng bộ phận, từ ngoại vi vào tung thâm. Đánh theo cách này, ta có điều kiện tập trung binh, hoả lực ưu thế tuyệt đối trong từng trận, tạo nên sức mạnh áp đảo đánh thắng địch.

Để bảo đảm bao vây, tiêu diệt địch từng bước, theo kinh nghiệm chiến đấu của Quân giải phóng Trung Quốc mà Đoàn cố vấn giới thiệu, chúng ta đã xây dựng một hệ thống đường kéo pháo bằng cơ giới và các trận địa pháo có hầm đào sâu vào vách núi; xây dựng một hệ thống trận địa bao vây và tiến công quy mô chiến dịch, với hàng trăm kilômét hào giao thông để cơ động tiếp cận địch, với hàng vạn công sự chiến đấu, công sự ẩn nấp cho người và vũ khí, có hầm nghỉ ngơi, sinh hoạt, cấp cứu thương binh trong lòng đất, bảo đảm cho bộ đội chiến đấu liên tục ngày đêm trên cánh đồng Mường Thanh, dưới sự đánh phá ác liệt của không quân và pháo binh địch.

Ngày 13-3-1954, ta mở cuộc tiến công, địch hoàn toàn bất ngờ. Trải qua một quá trình chiến đấu dài ngày, chúng ta đã lần lượt tiêu diệt từng cụm cứ điểm của địch, siết chặt vòng vây, vận dụng chiến thuật đánh lấn, bắn tỉa, chia cắt sân bay, triệt đường tiếp tế... làm cho tập đoàn cứ điểm ngày càng bị bóp nghẹt, không phận ngày càng bị thu hẹp, khó khăn ngày càng chồng chất, tinh thần chiến đấu của địch ngày càng sa sút. Cuối cùng, ngày 7-5 ta mở đợt tiến công quyết định đánh vào Sở Chỉ huy đầu não, bắt sống tướng Đờ Cátxtơri và Bộ Chỉ huy địch, buộc toàn bộ quân địch đầu hàng, giành toàn thắng cho chiến dịch.

Như vậy, quân đội ta từ chỗ mới tiêu diệt được từng tiểu đoàn địch phòng ngự trong công sự vững chắc và thường chỉ đánh trong đêm, đã tiến lên tiêu diệt 21 tiểu đoàn phòng ngự trong một tập đoàn cứ điểm mạnh nhất Đông Dương, với 8 trung tâm đề kháng, 49 cứ điểm và đánh liên tục trong 56 ngày đêm, đã tiêu diệt, bắt sống hơn 1 vạn 6 nghìn quân địch, đại bộ phận là lính Âu - Phi tinh nhuệ.

Đây là trận tiêu diệt chiến lớn nhất, tiêu biểu nhất, một bước trưởng thành vượt bậc về trình độ tác chiến của quân đội ta.
_________________________________________________________
1. Bài viết nhân dịp kỷ niệm 50 năm chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, năm 2004.

[chuongxedap]

*

*        *

Kỷ niệm 10 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, Bác Hồ viết: "Điện Biên Phủ như là một cái mốc chói lọi bằng vàng của lịch sử. Nó ghi rõ nơi chủ nghĩa thực dân lăn xuống dốc và tan rã, đồng thời phong trào giải phóng dân tộc khắp thế giới đang lên cao đến thắng lợi hoàn toàn"¹. "Đó là thắng lợi vĩ đại của nhân dân ta mà cũng là thắng lợi chung của tất cả các dân tộc bị áp bức trên thế giới"².

Năm nay kỷ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, nhìn lại tiến trình lịch sử của dân tộc ta và của nhân loại qua nửa thế kỷ, chúng ta càng thấy ý nghĩa to lớn và sâu sắc của chiến thắng vĩ đại Điện Biên Phủ.

Điện Biên Phủ là trận đánh tiêu diệt và bắt sống quân viễn chinh xâm lược lớn nhất, gọn nhất của quân đội ta, dân tộc ta và của phong trào giải phóng dân tộc trong thế kỷ XX.

Chiến thắng vĩ đại Điện Biên Phủ đã kết thúc vẻ vang cuộc kháng chiến của nhân dân ta chống thực dân xâm lược Pháp.

Ông cha ta trước đây từng tiêu diệt quân xâm lược ở Bạch Đằng, Chi Lăng, Đống Đa... để giải phóng Thăng Long. Đến thời đại Hồ Chí Minh, quân và dân ta đã đánh một trận tiêu diệt lớn quân xâm lược ở Điện Biên Phủ, buộc đối phương phải đi đến ký kết Hiệp định Giơnevơ, giải phóng nửa nước, giải phóng Thủ đô Hà Nội. Miền Bắc hoàn toàn giải phóng, được xây dựng ngày càng vững mạnh trở thành căn cứ địa vững chắc của cách mạng cả nước, trở thành hậu phương lớn của tiền tuyến lớn miền Nam. Đó là "nhân tố quyết định nhất", trong khi phong trào cách mạng của nhân dân miền Nam Thành đồng Tổ quốc là "nhân tố quyết định trực tiếp" của sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

Như chúng ta đã biết, sau chiến thắng Điện Biên Phủ, ta bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước với sức mạnh mới của một nửa nước được hoàn toàn giải phóng, xây dựng chế độ xã hội mới với sự giúp đỡ của các nước anh em cả về kinh tế và quốc phòng. Ta có một quân đội nhân dân được xây dựng theo phương hướng chính quy và hiện đại, gồm nhiều binh chủng và quân chủng, với một đội ngũ cán bộ dạn dày kinh nghiệm, đã được bồi dưỡng, đào tạo trưởng thành. Trong quá trình kháng chiến chống Mỹ, hàng triệu thanh niên lên đường vào Nam chiến đấu, trong đó hàng vạn "chiến sĩ Điện Biên Phủ" đã lập công xuất sắc. Hàng ngàn "chiến sĩ Điện Biên Phủ" đã tham gia cuộc Tổng tiến công và nổi dậy đại thắng mùa Xuân 1975 mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, trong đó có ba trong bốn tư lệnh quân đoàn từng là trung đoàn trưởng chiến đấu ở Điện Biên Phủ.

Như vậy, chiến thắng Điện Biên Phủ đã tạo nên chỗ dựa vững chắc, tạo nên lực lượng, ý chí, niềm tin và kinh nghiệm để quân và dân ta tiến lên, đánh thắng chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ, đưa đất nước ta bước vào một kỷ nguyên mới: kỷ nguyên độc lập, thống nhất hoàn toàn, từng bước quá độ lên chủ nghĩa xã hội.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ, qua chín năm kháng chiến, nhân dân ta đã làm nên trận đại thắng Điện Biên Phủ giải phóng nửa nước, tạo điều kiện để 21 năm kháng chiến tiếp theo, làm nên trận toàn thắng mùa Xuân 1975 giải phóng nửa nước còn lại, đưa giang sơn về một mối. Điều trùng lặp kỳ lạ là về thời gian, hai trận quyết chiến chiến lược ấy đều diễn ra trong 56 ngày đêm chiến đấu liên tục và chiến chiến thắng vẻ vang. Cũng một điều trùng lặp nữa là khi tình thế thay đổi thì cả hai trận đã kịp thời thay đổi quyết sách. Trận trước dự định đánh trong hai ngày ba đêm đã chuyển sang đánh gần hai tháng; trận sau dự định đánh trong hai năm nhưng khi thời cơ đến đã tiến công thần tốc chỉ đánh trong gần hai tháng.

Chiến dịch Điện Biên Phủ 1954 và cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh đã đi vào lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam như Bạch Đằng, Chi Lăng, Đống Đa trong thời đại mới.

Ý nghĩa to lớn của chiến thắng vĩ đại Điện Biên Phủ đối với dân tộc ta là như vậy.

Trên phạm vi thế giới, với chiến thắng Điện Biên Phủ, lần đầu tiên trong lịch sử nhân loại: một dân tộc vốn là thuộc địa nửa phong kiến, đất không rộng, người không đông, kinh tế còn lạc hậu, vũ khí kém cỏi, đã đánh thắng quân đội xâm lược của một cường quốc phương Tây có tiềm lực kinh tế và quân sự lớn, trang bị vũ khí hiện đại.

Trong lần đến thăm Việt Nam gần đây, Chủ tịch Phiđen Caxtrô đã nói: Tôi đã đọc lịch sử chiến tranh. Từ trước đến nay chưa từng có một cuộc chiến tranh nào mà một nước nhỏ, kinh tế lạc hậu như Việt Nam mà vẫn đánh thắng Pháp và Mỹ. Đó là vô song. Trên thế giới chưa từng có. Trong lịch sử chưa từng thấy.

"Chiến thắng Điện Biên Phủ đã làm cho các dân tộc thuộc địa ngửng cao đầu"³. Tiếng sấm Điện Biên Phủ chấn động địa cầu, vang tới những vùng xa xôi còn chìm đắm trong đêm dài nô lệ, thức tỉnh và tạo niềm tin cho các dân tộc bị áp bức vùng lên. Gần hai thập kỷ sau Điện Biên Phủ, hàng loạt nước thuộc địa ở châu Á, châu Phi, Mỹ latinh đã lần lượt giành độc lập với hình thức và mức độ khác nhau. Phong trào đấu tranh vì hoà bình, độc lập, dân chủ và tiến bộ xã hội phát triển sâu rộng.

Với Điện Biên Phủ, Việt Nam trở thành nước đi tiên phong trong phong trào giải phóng dân tộc, đấu tranh đánh đổ chủ nghĩa thực dân cũ - một vết nhơ trong lịch sử nhân loại.

Chiến thắng Điện Biên Phủ đã góp phần làm thay đổi cục diện thế giới. Ý nghĩa quốc tế lớn lao của Điện Biên Phủ là như vậy.
____________________________________________________
1, 2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.II, tr. 261, 266.
3. Phát biểu của Ôman Uxêđích, Trưởng đoàn đại biểu quân đội Angiêri trong dịp sang thăm Việt Nam năm 1960.

[chuongxedap]

*

*         *

Chiến thắng vĩ đại Điện Biên Phủ bắt nguồn từ sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và Bác Hồ kính yêu, từ tinh thần chiến đấu đầy dũng cảm và mưu trí sáng tạo của quân và dân ta; từ sự phối hợp chiến đấu của nhân dân hai nước Lào, Campuchia anh em, sự giúp đỡ quan trọng của Trung Quốc, Liên Xô và sự đồng tình ủng hộ của bạn bè quốc tế, kể cả nhân dân Pháp.

Chiến thắng Điện Biên Phủ bắt nguồn sâu xa từ truyền thống yêu nước nồng nàn, tinh thần độc lập, tự chủ, ý chí quật cường bất khuất; trí thông minh sáng tạo; tình đoàn kết nhân ái là những nhân tố chủ yếu tạo nên bản sắc văn hoá của dân tộc ta được hun đúc qua mấy nghìn năm lịch sử. Trong thời đại mới, sức sống mãnh liệt của văn hoá Việt Nam đã được khơi dậy mạnh mẽ, được nâng lên tầm cao mới, dưới ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, đã tạo nên sức mạnh phi thường, lần lượt đánh thắng hai đế quốc to, giành thắng lợi trọn vẹn cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới.

*

*         *

Ngày nay sau 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, cục diện thế giới và đất nước đã và đang có những biến đổi lớn lao, sâu sắc.

Đất nước ta đang đứng trước thời cơ và vận hội mới, đồng thời phải đương đầu với những nguy cơ và thách thức mới. Trong khi kinh tế và khoa học trên thế giới đang có những bước phát triển vượt bậc, thì nước ta vẫn còn là một trong những nước nghèo. GDP bình quân đầu người mới bằng 1/3 của Thái Lan, 1/50 của Xingapo, 1/70 của Mỹ.

Kỷ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, điều thiết thực nhất là chúng ta hãy phát huy tinh thần Điện Biên Phủ trong cuộc chiến đấu mới - cuộc chiến đấu chống nghèo nàn, lạc hậu, xây dựng cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc cho toàn dân ta.

Tinh thần Điện Biên Phủ trước hết là tinh thần yêu nước, "Không có gì quý hơn độc lập, tự do", không cam chịu làm nô lệ, sẵn sàng xả thân vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, quyết chiến, quyết thắng, kết hợp tinh thần dũng cảm kiên cường với trí thông minh sáng tạo, nỗ lực phi thường để khắc phục những khó khăn tưởng chừng không thể vượt qua, làm được những việc tưởng chừng không thể làm nổi, tạo nên bước tiến vượt bậc về khả năng và sức mạnh chiến đấu để đánh thắng kẻ thù lúc chúng có những cố gắng chiến tranh cao nhất.

Ngày nay, phát huy tinh thần Điện Biên Phủ, chúng ta hãy nêu cao lòng yêu nước, tinh thần độc lập tự chủ, tự tôn dân tộc, tự lực tự cường, không cam chịu nghèo nàn và lạc hậu, quyết tâm vượt qua thách thức, phát huy trí thông minh sáng tạo, dám nghĩ dám làm, làm nên một "Điện Biên Phủ" mới trong sự nghiệp đổi mới. Mỗi người, mỗi tổ chức có những nỗ lực vượt bậc, lập nên những đỉnh cao thành tích mới, những "Điện Biên Phủ" lớn, nhỏ trên các lĩnh vực kinh tế, khoa học, giáo dục, văn hoá, xã hội. Như chúng ta đã từng thực hiện được bước tiến vượt bậc trong sản xuất, xuất khẩu lương thực, biến những vùng, những hộ nghèo đói trở thành giàu có; đạt đỉnh cao trong thi tài văn hoá, khoa học trên thế giới; đạt được một bước tiến vượt bậc về thành tích thi đấu của tuổi trẻ Việt Nam trong SEA GAMES 22. Điều cực kỳ quan trọng là chúng ta phải thực hiện cho được chủ trương coi khoa học và giáo dục là quốc sách hàng đầu, làm cho con người Việt Nam tiến lên chiếm những đỉnh cao của khoa học, làm cho khoa học - giáo dục thật sự trở thành động lực, nhất định chúng sẽ tạo nên những bước phát triển vượt bậc về kinh tế - xã hội, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội IX, Nghị quyết của Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ chín vừa qua của Đảng, góp phần sớm khắc phục sự tụt hậu, từng bước đưa nước ta tiến lên nhanh và vững, sánh vai cùng các nước trung bình rồi các nước tiên tiến trên thế giới.

Trong lúc tập trung vào nhiệm vụ trung tâm là phát triển kinh tế, phải thường xuyên coi trọng nhiệm vụ tăng cường an ninh, củng cố quốc phòng. Có kế hoạch chống lại các âm mưu, hoạt động phá hoại của các thế lực thù địch, nghiên cứu những phát triển của khoa học quân sự hiện đại thế giới, các hình thức chiến tranh kiểu mới, vận dụng và phát triển sáng tạo kinh nghiệm quý báu của hai cuộc kháng chiến, hoàn thiện chiến lược bảo vệ Tổ quốc, chuẩn bị cho các lực lượng vũ trang, cho đất nước sẵn sàng đánh thắng mọi cuộc chiến tranh xâm lược mà kẻ địch có thể gây ra với nước ta, bảo vệ vững chắc vùng đất, vùng trời, vùng biển của Tổ quốc.

Tinh thần Điện Biên Phủ là tinh thần tôn trọng thực tế, nắm vững quan điểm thực tiễn, không chủ quan duy ý chí, luôn bám sát sự phát triển của thực tiễn, khi thấy tình hình đã thay đổi thì mục tiêu tiêu diệt địch ở Điện Biên Phủ vẫn giữ vững, nhưng kiên quyết thay đổi cách đánh, dù cách đánh ấy đã thành nghị quyết đang triển khai, tìm ra cách đánh phù hợp để giành thắng lợi. Đây là bài học sâu sắc nhất về lãnh đạo và chỉ huy trong Chiến dịch Điện Biên Phủ.

[chuongxedap]

Ngày nay, bài học ấy đang hết sức có ý nghĩa đối với chúng ta. Đảng ta từ Đại hội VI đến Đại hội IX đã xuất phát từ tình hình thực tiễn, từng bước phát triển sáng tạo lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, đưa sự nghiệp đổi mới tiến lên giành được thắng lợi to lớn, quan trọng. Tuy nhiên, sự nghiệp xây dựng đất nước tiến lên chủ nghĩa xã hội ở một nước kinh tế chậm phát triển như nước ta là chưa có tiền lệ. Tình hình thực tiễn của thế giới và nước ta đã và đang có những biến đổi sâu sắc và những phát triển mới chưa từng có. Quan niệm về chủ nghĩa xã hội và con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội còn nhiều vấn đề đặt ra phải nghiên cứu giải đáp.

Chúng ta hãy phát huy tinh thần thực tiễn và sáng tạo của Điện Biên Phủ vào công cuộc đổi mới. Luôn gắn lý luận với thực tiễn, thấm nhuần quan điểm coi thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lý, luôn bám sát thực tiễn, phân tích phát hiện, nhận thức đúng đắn những phát triển mới của tình hình thế giới và trong nước. Nghiên cứu tổng kết thực tiễn, phát triển sáng tạo lý luận. Khi thực tiễn đã thay đổi thì mục tiêu xây dựng đất nước tiến lên chủ nghĩa xã hội vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh vẫn giữ vững, nhưng kiên quyết thay đổi, bổ sung những chủ trương, chính sách, biện pháp dù có những vấn đề đã thành quyết định, nghị quyết nhưng không còn phù hợp, không có hiệu quả. Không chủ quan, duy ý chí, không bảo thủ giáo điều, dừng lại ở nhận thức và quan điểm cũ đã lỗi thời. Có như vậy mới đưa sự nghiệp đổi mới đến thắng lợi.

Sức mạnh làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ là sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc, sức mạnh của toàn dân, của cả nước. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ, chúng ta động viên được sức mạnh của toàn quân, toàn dân, từ tiền tuyến đến hậu phương vào trận quyết chiến Điện Biên Phủ. Lần đầu tiên chúng ta đã tập trung gần năm sư đoàn chủ lực mạnh vào một trận đánh, động viên các chiến trường trong cả nước và hai nước bạn Lào - Campuchia chiến đấu phối hợp với chiến trường chính Điện Biên Phủ. Chúng ta đã huy động sức người, sức của từ vùng tự do Thanh - Nghệ - Tĩnh, Tây Bắc, Việt Bắc đến nhiều tỉnh vùng địch tạm chiếm ở Bắc Bộ chi viện cho Điện Biên Phủ. Hàng chục vạn đồng bào đã hăng hái đi dân công, thanh niên xung phong, tham gia làm đường, vận tải tiếp tế, phục vụ chiến dịch, bảo đảm hậu cần cho một mặt trận xa hậu phương hàng năm, bảy trăm kilômét, trong điều kiện đường sá khó khăn, phương tiện vận tải thô sơ, thiếu thốn, địch đánh phá ác liệt; làm được một việc mà kẻ thù không thể ngờ tới ta có thể làm được.

Ngày nay, sức mạnh để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc vẫn là sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc, của toàn dân.

Chúng ta phải luôn coi trọng nêu cao tinh thần dân tộc, quán triệt sâu sắc Nghị quyết của Đại hội IX về phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Đoàn kết 54 dân tộc anh em, đoàn kết các tôn giáo, đoàn kết đồng bào trong nước và đồng bào định cư ở nước ngoài, làm thất bại âm mưu chia rẽ của các thế lực thù địch. Phải thực hiện nghiêm chỉnh các chính sách của Đảng và Nhà nước đối với các vùng đồng bào dân tộc, trong đó có Điện Biên Phủ và Tây Bắc, vùng căn cứ kháng chiến, vùng sâu, vùng xa, giúp đồng bào phát triển kinh tế, văn hoá, cải thiện đời sống, nâng cao dân trí, khắc phục tình trạng quá chậm trễ như hiện nay, làm cho miền núi sớm tiến kịp miền xuôi như Bác Hồ mong muốn.

Thực hiện các nghị quyết của Trung ương về phát huy thế mạnh của các vùng kinh tế, phát huy vai trò của các thành phần kinh tế, động viên toàn dân ra sức làm kinh tế, để thực hiện dân giàu, nước mạnh, với một khí thế thi đua sôi nổi như toàn dân đã hăng hái tham gia hai cuộc kháng chiến trước đây. Phải luôn luôn ghi nhớ lời dạy của Bác Hồ trong Di chúc đối với công cuộc xây dựng đất nước sau chiến tranh: "Để giành lấy thắng lợi trong cuộc chiến đấu khổng lồ này cần phải động viên toàn dân, tổ chức và giáo dục toàn dân, dựa vào lực lượng vĩ đại của toàn dân"¹.

Thực sự mở rộng dân chủ, lắng nghe ý kiến, nguyện vọng của nhân dân, tránh dân chủ hình thức, tạo nên sự nhất trí giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân, sự gắn bó của người dân với chế độ xã hội, với lãnh đạo, như dân đã từng gắn bó với cách mạng trong thời kỳ kháng chiến. Thực hiện dân chủ đi đôi với giữ vững kỷ cương phép nước.

Chỉ trên cơ sở sự đồng tình ủng hộ và tham gia tự nguyện của nhân dân, giữ vững được lòng dân, ta mới giữ vững được ổn định chính trị, tạo nên sức mạnh đưa công cuộc đổi mới xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa đến thành công.

Nhân tố quyết định đưa đến thắng lợi Đông Xuân 1953-1954 và chiến thắng Điện Biên Phủ là sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng ta, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại. Sự lãnh đạo đó không những trước hết thể hiện ở đường lối chính trị và đường lối quân sự đúng đắn, ở sự chỉ đạo chiến lược tài tình mà điều quan trọng còn thể hiện ở vai trò tiên phong gương mẫu của đảng viên.

Trước thách thức quyết liệt của trận Điện Biên Phủ, biết bao đảng viên ưu tú đã một lòng vì nước, vì dân, nêu cao tinh thần gương mẫu trong chiến đấu, không quản gian khổ, hy sinh, sẵn sàng xả thân để giành chiến thắng. Tại mặt trận, trước tình huống khó khăn, gay go, quyết liệt đã vang lên tiếng thét: "Các đảng viên cộng sản tiến lên!". "Ai là người theo Đảng hãy tiến lên!" Hai tiếng đảng viên thiêng liêng và hành động tiên phong gương mẫu của đảng viên đã có sức mạnh cổ vũ đồng đội xông lên tiêu diệt kẻ thù, giành thắng lợi.

Ngày nay, sự lãnh đạo của Đảng, vai trò tiên phong gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên vẫn là nhân tố quan trọng, quyết định thành công của sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đảng ta đã có một đội ngũ cán bộ, đảng viên kế tiếp xứng đáng, có phẩm chất và năng lực, năng động, sáng tạo, làm hạt nhân lãnh đạo trong các cấp, các ngành, đưa công cuộc đổi mới tiến lên đạt những thành tựu to lớn. Tuy nhiên, điều mà hiện nay toàn Đảng, toàn dân quan tâm và lo ngại là bên cạnh đó, một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên suy thoái về chính trị, đạo đức, tiêu cực, quan liêu, tham nhũng, lãng phí vẫn diễn ra nghiêm trọng, đang làm giảm uy tín và sức mạnh lãnh đạo của Đảng, đe doạ sự tồn vong của Đảng. Vì vậy, toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta đồng tâm, nhất trí, tìm ra nguyên nhân yếu kém và biện pháp có hiệu lực, thực hiện bằng được nghị quyết về xây dựng chỉnh đốn Đảng, chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, làm cho đội ngũ đảng viên thật sự hết lòng vì nước, vì dân, tiếp tục nêu cao vai trò tiên phong gương mẫu trong nhiệm vụ cách mạng mới, như đã từng tiên phong gương mẫu trong chiến đấu. Đây cũng là nhân tố quyết định đưa sự nghiệp đổi mới công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc tiến lên đúng định hướng xã hội chủ nghĩa.

Đối với nhân loại, Điện Biên Phủ là điểm hẹn tất yếu mà lịch sử dành cho những cuộc chiến tranh xâm lược trong thời đại ngày nay. Chiến thắng Điện Biên Phủ đã chứng minh một chân lý của thời đại là các dân tộc bị áp bức, bị xâm lược, nếu biết đoàn kết đứng lên đấu tranh vì độc lập tự do, vì quyền sống, quyền mưu cầu hạnh phúc của mình, có đường lối đúng đắn, dám đấu tranh thì dân tộc đó nhất định thắng lợi. Trong thời đại ngày nay, bất cứ dân tộc nào dùng sức mạnh để áp đặt ý muốn của mình lên dân tộc khác thì cuối cùng nhất định sẽ thất bại.

Các lực lượng hiếu chiến dù có tàn bạo đến đâu thì cuộc đấu tranh của nhân loại tiến bộ vì hoà bình, hữu nghị và phát triển, vì một trật tự thế giới mới công bằng, dân chủ nhất định thắng lợi.

*

*           *

Kỷ niệm 50 năm chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đời đời nhớ ơn Bác Hồ vĩ đại, nhớ ơn các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc, nhớ ơn các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng đã hiến dâng cho đất nước những người con thân yêu. Chúng ta gửi lời thăm hỏi thân thiết nhất đến các đồng chí thương binh, bệnh binh, cựu chiến binh, thanh niên xung phong, dân công, gia đình liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng đã góp phần xứng đáng vào thắng lợi của chiến cuộc Đông Xuân 1953- 1954 mà đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ, của cuộc kháng chiến 30 năm chống đế quốc xâm lược.

Chiến thắng vĩ đại Điện Biên Phủ đã làm cho ba tiếng Điện Biên Phủ trở thành biểu tượng của sức mạnh Việt Nam.

Tinh thần Điện Biên Phủ sống mãi trong sự nghiệp của chúng ta.
__________________________________________________________
1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.12, tr. 505.

[chuongxedap]

 

PHÁT HUY TINH THẦN ĐIỆN BIÊN PHỦ
TRONG CÔNG CUỘC ĐỔl MỚI¹

LÊ KHẢ PHIÊU

Điện Biên Phủ là một chiến thắng lừng lẫy và vang dội của dân tộc Việt Nam ta trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân vì độc lập và tự do trong thế kỷ XX. Tuy đã cách xa 40 năm, nhưng ý nghĩa, tầm vóc của chiến thắng lịch sử này không chút phai mờ. Ngược lại, thời gian giúp chúng ta nhận thức sâu sắc và đầy đủ hơn những kinh nghiệm và bài học của Điện Biên Phủ để vận dụng vào công cuộc xây dựng, phát triển và bảo vệ đất nước hôm nay. Vượt lên khuôn khổ của một sự kiện quân sự, chiến thắng Điện Biên Phủ đã cho chúng ta nhiều bài học quý, có thể nghiên cứu vận dụng chẳng những vào lĩnh vực quân sự, quốc phòng, mà còn vào nhiều lĩnh vực khác: chính trị, kinh tế - xã hội, văn hóa, ngoại giao...

Trước hết, Điện Biên Phủ không chỉ có giá trị to lớn đối với chúng ta, mà còn có ý nghĩa lớn lao đối với quốc tế. Suốt 40 năm qua, ba từ Việt Nam - Hồ Chí Minh - Điện Biên Phủ, như bạn bè ta đánh giá, "đã làm rung động con tim của hàng tỷ người khát khao độc lập tự do", là "tiếng kèn xung trận" đối với các phong trào giải phóng dân tộc, là "một sự thức tỉnh", "một sự thật vĩ đại chói lọi niềm hy vọng to lớn và tươi sáng"... Có thể nói, từ thung lũng hiểm trở của Tây Bắc xa xôi, chiến thắng Điện Biên Phủ có sức phát sáng diệu kỳ, bản thân chúng ta - người trong cuộc - nhiều khi cũng không lường hết vòng tỏa sáng của nó. Chúng ta tự hào coi Điện Biên Phủ là di sản tinh thần quý báu của dân tộc Việt Nam, đồng thời là di sản chung của nhân loại. Trách nhiệm của các thế hệ chúng ta là trân trọng gìn giữ, bảo vệ di sản đó, phát huy đến mức cao nhất những giá trị tinh thần của Điện Biên Phủ vào sự nghiệp dựng nước, giữ nước hôm nay và mai sau.

Điện Biên Phủ là biểu tượng của khát vọng độc lập tự do của dân tộc ta. Giá trị lớn nhất của chiến thắng Điện Biên Phủ thể hiện ở chân lý: một dân tộc, dù nhỏ yếu, nếu biết đoàn kết chiến đấu với tinh thần triệt để cách mạng, theo đường lối đúng đắn của chính đảng của giai cấp vô sản, thì có thể chiến thắng bất cứ bọn đế quốc hung ác nào và nhất định giành được độc lập tự do. Đó cũng là chân lý: nhân nghĩa thắng bạo tàn. Để đạt tới chân lý đó, nhân dân ta từ thế hệ này đến thế hệ khác, đã phải đổ biết bao xương máu. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thể hiện hết sức súc tích chân lý đó bằng một câu tiêu biểu cho ý chí quật cường của cả một dân tộc: "Không có gì quý hơn độc lập, tự do". Từ Điện Biên Phủ cho đến những năm kháng chiến lâu dài và anh dũng sau này chống bọn xâm lược Mỹ, cả dân tộc ta đã chiến đấu với tinh thần đó, ý chí đó và đã vượt qua mọi gian khổ hy sinh, giành thắng lợi trọn vẹn. Và suốt hơn 20 năm đi tiếp chặng đường đấu tranh giải phóng, từ năm 1954 và sau đó là cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, không lúc nào chúng ta quên Điện Biên Phủ. Ngược lại, tinh thần Điện Biên Phủ được phát huy cao độ trong những năm kháng chiến. Ở những thời điểm gay go nhất, quyết liệt nhất, tinh thần Điện Biên Phủ có sức thúc giục cổ vũ đặc biệt. Chính từ Điện Biên Phủ năm 1954, chúng ta có Điện Biên Phủ trên không tháng chạp năm 1972. Chỉ cái tên Điện Biên Phủ thôi, đã nói lên tất cả: sự bất khuất. Không gì có thể khuất phục một dân tộc biết đoàn kết, có sự lãnh đạo đúng đắn, đứng lên bảo vệ quyền được sống trong độc lập tự do, dù cho đó là những kẻ hung hãn và tàn bạo nhất, được trang bị tối tân hiện đại nhất.

Bốn mươi năm sau Điện Biên Phủ, đất nước ta đã hoàn toàn độc lập, tự do, cả nước thống nhất, nhân dân ta được sống trong hòa bình, cùng đoàn kết xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, phấn đấu thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh. Trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, tinh thần Điện Biên Phủ vẫn ngời sáng, bởi vì độc lập dân tộc vẫn là vấn đề sống còn. Đất nước chỉ có thể phát triển, tiến lên chủ nghĩa xã hội khi độc lập dân tộc được giữ vững. Bốn mươi năm trước, bằng cuộc Cách mạng Tháng Tám, nhân dân ta đã thoát khỏi ách nô lệ, giành lại tự do và độc lập. Chúng ta quyết không bao giờ chịu đánh mất điều quý giá nhất: quyền được hưởng tự do và độc lập, quyền được mưu cầu hạnh phúc. Đảng ta đề ra hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, chính là nhằm đưa đất nước vào thế ổn định và phát triển, từng bước thoát khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội, chuẩn bị đầy đủ mọi điều kiện bước vào thời kỳ phát triển mới: công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Chúng ta học được gì từ chiến thắng Điện Biên Phủ? Hôm nay đặt câu hỏi này và mai sau, con cháu chúng ta sẽ còn trở lại câu hỏi này nữa. Bởi lẽ sức sống của tinh thần Điện Biên Phủ bắt nguồn từ truyền thống đấu tranh hàng nghìn năm của dân tộc và thấm sâu vào nhiều thế hệ. Mỗi thế hệ sẽ tự tìm cho mình những điều giá trị nhất, phù hợp nhất, biến tinh thần Điện Biên Phủ thành hành động cách mạng, giải quyết những vấn đề cụ thể của thế hệ mình.

Điện Biên Phủ - trước hết là sức mạnh của ý chí quyết chiến quyết thắng của toàn dân tộc ta vì mục tiêu cao cả: độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội. Từ tháng chạp năm 1946, theo Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, toàn quân, toàn dân ta đã lao vào cuộc kháng chiến trường kỳ gian khổ với quyết tâm: "thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ"², "Dù phải đốt cháy dãy Trường Sơn, cũng quyết giành cho được độc lập". Nhân dân và các lực lượng vũ trang ta, với niềm tin sắt đá vào thắng lợi cuối cùng của cuộc kháng chiến, đã chấp nhận mọi gian khổ, hy sinh, quyết đánh và quyết thắng ở Điện Biên Phủ.

Trong kháng chiến cũng như trong xây dựng hòa bình, sức mạnh của ý chí quyết tâm là động lực vô cùng quan trọng, là một trong những nhân tố quyết định thắng lợi. Chúng ta tránh để không rơi vào duy ý chí, nhưng rõ ràng, làm một việc dù nhỏ nhưng không có quyết tâm cũng dễ thất bại. Chính lúc này, mỗi người Việt Nam và toàn dân tộc phải có ý chí quyết tâm cao để chiến thắng nghèo nàn lạc hậu, đưa đất nước đi lên. Đồng thời, cũng phải có quyết tâm dù trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng phải bảo vệ vững chắc độc lập dân tộc, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của đất nước. Chúng ta không cam chịu nô lệ và cũng không cam chịu đói nghèo. Chúng ta có quyết tâm và có niềm tin: tin vào đường lối và sự lãnh đạo của Đảng, tin vào tiềm năng trí tuệ của con người Việt Nam, tin vào sức mạnh đại đoàn kết toàn dân. Tuy hiện tại Việt Nam vẫn thuộc vào hàng các nước chậm phát triển, nhưng những năm qua, nhờ kiên trì đường lối đổi mới, với sự cố gắng to lớn của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta, chúng ta đã khắc phục được một bước rất quan trọng tình trạng khủng hoảng kinh tế - xã hội, nền kinh tế bắt đầu có tích lũy nội bộ, đời sống nhân dân có cải thiện. Cùng với những tiến bộ về kinh tế - xã hội, chúng ta đã giữ vững được ổn định chính trị, củng cố an ninh - quốc phòng; vị trí của Việt Nam trên trường quốc tế được nâng cao. Bài học rút ra từ thực tiễn của công cuộc đổi mới những năm qua chính là sự phát triển mới của bài học Điện Biên Phủ năm xưa: đó là sự kiên định mục tiêu, kiên định về nguyên tắc và chiến lược cách mạng, tinh thần kiên quyết phấn đấu vượt khó khăn, sự linh hoạt sáng tạo và tìm tòi, phát hiện và giải quyết những vấn đề thực tiễn đã và đang đặt ra. Khó khăn ở mặt trận Điện Biên Phủ là rất lớn và có tác động đến tư tưởng của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân ta, nhưng nhờ ý chí quyết tâm cao, chúng ta đã vượt qua những khó khăn trở ngại đó, giành chiến thắng. Trong thực tiễn xây dựng đất nước, xây dựng lực lượng vũ trang giờ đây cũng vậy, mỗi giai đoạn lại xuất hiện những yêu cầu mới, khó khăn mới, nhưng nếu vững vàng, kiên định mục tiêu, quyết tâm phấn đấu thì vượt qua được khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ.
___________________________________________________
1. Tạp chí Cộng sản, số 5-1994.
2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.4, tr. 480.

[chuongxedap]

Điện Biên Phủ cũng là bài học sáng ngời về tinh thần tự lực tự cường. Ở tình thế không cân bằng về lực lượng, phương tiện và trang bị kỹ thuật, trong một hoàn cảnh cực kỳ khó khăn, quân và dân ta đã phát huy cao nhất tính chủ động, sáng tạo, chuẩn bị tốt mọi mặt cho chiến dịch: chuẩn bị về chính trị - tư tưởng, về lực lượng, hậu cần, kỹ thuật, phương án tác chiến, cách đánh... liên tục tạo ra những bất ngờ, những điều ngạc nhiên đối với đối phương. Trước mỗi một giai đoạn của chiến dịch, trước từng đợt tiến công, biết bao vấn đề phức tạp đặt ra, nhưng chúng ta đã phát huy được trí tuệ tập thể, tìm ra những giải pháp thích hợp. Và như vậy, tuy có rất nhiều khó khăn, như về so sánh lực lượng, về khả năng trang bị kỹ thuật, quân và dân ta đã nêu cao tinh thần quyết chiến, quyết thắng, tự lực tự cường, dũng cảm hy sinh, sáng tạo nhiều cách đánh, biện pháp độc đáo, thông minh, có hiệu quả, khiến địch bất ngờ không đối phó nổi. Có thể nói, trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, chúng ta đã biết phát huy những đức tính và phẩm chất quý báu nhất của con người Việt Nam, phát huy được nội lực để chiến đấu và chiến thắng.

Ngày nay, bài học về tinh thần tự lực, tự cường vẫn giữ nguyên giá trị. Với chính sách đối ngoại đúng đắn của Đảng và Nhà nước ta, bạn bè ta trên thế giới ngày càng đông, tạo ra thuận lợi mới cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, nhưng chúng ta xác định, sự phát triển của đất nước bao giờ cũng dựa vào sức mạnh nội tại, sức mạnh bên trong là chính. Nếu ỷ lại, trông chờ vào nước ngoài, chúng ta sẽ trở thành người lệ thuộc. Trên cơ sở phát huy cao nhất tinh thần độc lập tự chủ, phải biết sử dụng tốt những thuận lợi và thời cơ mới để hợp tác, tranh thủ sự giúp đỡ từ bên ngoài, kết hợp với nguồn lực dồi dào từ bên trong tạo sức mạnh mới để phát triển đất nước. Càng tự lực, tự cường, chúng ta càng phải cần kiệm, tích cực chống tham ô, lãng phí, tranh thủ từng đồng vốn, sử dụng tốt các nguồn lực, dồn tất cả vào phát triển sản xuất, tạo ra của cải vật chất cho xã hội. Xây dựng quân đội, xây dựng lực lượng vũ trang lúc này cũng dựa trên nguyên tắc đó - tự mình là chính, phát huy cao nhất tiềm năng tại chỗ và trong nước, triệt để tiết kiệm. Không một quốc gia nào có thể phát triển mà không thực hiện chính sách tiết kiệm. Đối với đất nước cũng như đối với từng cơ sở, từng gia đình, từng con người, muốn làm giàu, muốn phát triển phải chắt chiu từng đồng bạc.

Nói đến tinh thần Điện Biên Phủ cũng là nói đến bài học cơ bản nhất: vai trò lãnh đạo, chỉ đạo và sự thường xuyên chăm lo tăng cường sức mạnh lãnh đạo của các tổ chức đảng và đảng viên. Trên cơ sở đánh giá đúng tình hình, phân tích khoa học thực tiễn, kịp thời tổng kết, rút kinh nghiệm từng giai đoạn, từng đợt tiến công, từng trận đánh... mà Đảng và Bác Hồ - người Cha thân yêu của các lực lượng vũ trang - đã kịp thời có những quyết định đúng đắn, thể hiện sự nhạy bén, thông minh và bản lĩnh vững vàng. Giữa hai quan điểm "đánh nhanh, giải quyết nhanh" với "đánh chắc, tiến chắc", từ thực tiễn tình hình, chúng ta đã phân tích một cách khách quan, khoa học, quyết tâm chuyển hướng chỉ đạo "đánh chắc, tiến chắc", giải quyết tốt tâm lý nôn nóng để giành thắng lợi. Trong những năm kháng chiến và sau này là trong xây dựng hòa bình, Đảng ta đã tích lũy thêm nhiều kinh nghiệm trong lãnh đạo và chỉ đạo cách mạng. Trước những vấn đề mới nảy sinh trong thực tiễn, bao giờ cũng phải phân tích đánh giá tình hình hết sức khách quan, sát, đúng, kịp thời và thẳng thắn chỉ ra khuyết điểm, sai lầm để sửa chữa, khẳng định và phát huy mặt đúng, mặt tốt. Làm như vậy, dù trong hoàn cảnh khó khăn, vẫn tạo được niềm tin của quần chúng đối với sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng và Nhà nước. Khi đã có quyết tâm và niềm tin, thì các quyết sách lớn của Đảng và Nhà nước, các chính sách và biện pháp sẽ được nhân dân nhất trí đồng tình ủng hộ, biến thành ý chí và hành động cách mạng của toàn dân.

Ở Điện Biên Phủ, Đảng ta đã lãnh đạo chiến dịch không chỉ bằng những phương hướng, quyết định vừa thận trọng, vừa táo bạo và sáng suốt, mà còn bằng sự gương mẫu, vai trò tiên phong của từng đảng viên. Đã có những lúc tình hình diễn biến phức tạp, nảy sinh tư tưởng bi quan, dao động, nôn nóng, thậm chí những tư tưởng tiêu cực, giảm sút ý chí chiến đấu. Trong các tổ chức cơ sở đảng đã tiến hành sinh hoạt phê bình, tự phê bình, đấu tranh thẳng thắn ngay từ trong Đảng, trong cán bộ, đảng viên, qua đó tạo sức mạnh, niềm tin cho quần chúng. Đảng viên gương mẫu cả trong lời nói và việc làm. Đảng viên đương đầu với khó khăn, gian khổ và hy sinh. Những tấm gương chiến đấu của các đảng viên có sức lôi cuốn mạnh mẽ mọi người. Đây chính là yếu tố cực kỳ quan trọng tạo ra sức mạnh lãnh đạo, chỉ huy, tạo ra tinh thần tự giác hy sinh trong cán bộ, chiến sĩ và toàn dân. Bài học này còn giá trị nóng hổi cho hôm nay. Đảng muốn khẳng định vai trò lãnh đạo của mình trong xã hội, muốn tạo được sức mạnh niềm tin trong quần chúng, nhất thiết từng đảng viên phải là tấm gương cho quần chúng noi theo. Không một lời nói suông mỹ miều nào có thể tạo ra uy tín và sức mạnh của Đảng. Trong kháng chiến, đảng viên chấp nhận hy sinh, thì trong thời bình cũng phải chấp nhận gian khổ, hy sinh, lo cho nhân dân trước hết, mọi lời nói và việc làm phải góp phần nâng cao uy tín của Đảng trong nhân dân.

Cũng cần nói tới một bài học nữa của Điện Biên Phủ, có thể sẽ gợi mở cho chúng ta những suy nghĩ sáng tạo phù hợp với điều kiện hiện nay - đó là bài học về huy động, tập hợp sức mạnh và trí tuệ của toàn dân. Có được chiến thắng Điện Biên Phủ, phải nói đến một yếu tố quan trọng là Đảng và Nhà nước ta đã huy động và sử dụng có hiệu quả sức mạnh tổng hợp của cả nước với tinh thần: tất cả cho tiền tuyến, tất cả cho Chiến dịch Điện Biên Phủ, cả nước hướng về Điện Biên Phủ, các chiến trường phối hợp với Điện Biên Phủ. Ở những thời điểm quyết định, chúng ta đã biết dồn sức người, sức của của cả nước, từ các địa phương, các mặt trận, quyết thực hiện thắng lợi mục tiêu: đánh tan tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Ngày nay, trong công cuộc đổi mới, hướng đi và mục tiêu phấn đấu của chúng ta đã rõ ràng, chúng ta cũng đã xác định bước đi thích hợp với từng thời kỳ. Vấn đề quan trọng là phát huy cao nhất khả năng và tiềm năng lao động, trí tuệ của cả nước, mọi địa phương, mọi người, mọi nhà để thực hiện cho được mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh. Chúng ta đã tạo được điều kiện, tiền đề để đưa đất nước vào thời kỳ phát triển mới, nhưng mục tiêu có trở thành hiện thực hay không là phụ thuộc vào sự nỗ lực của từng địa phương, từng cấp, từng ngành và của toàn dân dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước.

Hội nghị đại biểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ (khoá VII) của Đảng tháng 1 - 1994 đã phân tích tình hình đất nước, chỉ rõ những thời cơ mới và thách thức mới của đất nước ta trong thời kỳ đổi mới. Ở thời điểm này, chúng ta cần nghiên cứu những bài học kinh nghiệm của Điện Biên Phủ, trên thực tế là bài học khai thác tối đa những thuận lợi của thời cơ mới để vượt qua khó khăn, thử thách đi tới thắng lợi cuối cùng. Nếu nói đến thử thách, thì Điện Biên Phủ không thiếu bất cứ một kiểu thử thách gì và khó khăn tưởng chừng không thể vượt qua nổi. Vượt qua được khó khăn, sử dụng chính xác, có hiệu quả thời cơ trong mỗi giai đoạn, mỗi trận chiến đấu cũng như cả chiến dịch, đó là nghệ thuật, là biểu hiện ý chí, tài năng của con người Việt Nam. Trong công cuộc đổi mới hiện nay, để vượt qua thách thức, tranh thủ thời cơ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, chúng ta càng phải phát huy ý chí, tài năng và nỗ lực của toàn dân.

Điện Biên Phủ là sự kế thừa truyền thống dựng nước và giữ nước của ông cha ta từ ngàn xưa. Truyền thống Điện Biên Phủ - một giá trị tinh thần vô giá - cần được gìn giữ và lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Nhưng, truyền thống đó không phải là hiện vật để lưu giữ trong bảo tàng, mà đó là sức sống và ý chí vươn tới. Mỗi giai đoạn lịch sử của đất nước, chúng ta lại nhìn nhận ý nghĩa của chiến thắng Điện Biên Phủ với những suy nghĩ mới và phát hiện mới. Trong thuận lợi và trong khó khăn, chúng ta đều có thể tìm thấy trong giá trị tinh thần Điện Biên Phủ cái cốt lõi nhất: ý chí quyết chiến, quyết thắng của dân tộc; khát vọng vươn tới độc lập, tự do, hạnh phúc của toàn dân ta. Bằng khối óc và bàn tay của mình, bằng tài năng và trí sáng tạo, chúng ta hoàn toàn có thể biến khát vọng đó thành hiện thực.

Với suy nghĩ như vậy, Điện Biên Phủ sẽ mãi mãi trường tồn với lịch sử, tinh thần Điện Biên Phủ bất cứ lúc nào, ở thời đại nào, cũng tràn đầy sức sống! Điện Biên Phủ mãi mãi là niềm tin, niềm tự hào của dân tộc ta!

[chuongxedap]

CÁC THẾ HỆ NGƯỜI VIỆT NAM,
NHÂN DÂN YÊU CHUỘNG HOÀ BÌNH, ĐỘC LẬP, TỰ DO TRÊN THẾ GIỚI
MÃI MÃI NGƯỠNG MỘ, TÔN VINH CHIẾN THẮNG ĐIỆN BIÊN PHỦ¹

TRẦN ĐỨC LƯƠNG

Thưa đồng bào, đồng chí và chiến sĩ cả nước,

Thưa các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các bậc lão thành cách mạng và các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng,

Thưa các vị khách quý,

Hôm nay, Đảng, Nhà nước, nhân dân và quân đội ta tổ chức trọng thể Lễ kỷ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ - một trong những chiến công chống ngoại xâm oanh liệt nhất của nhân dân Việt Nam trong thế kỷ XX, một thắng lợi có tầm vóc thời đại, mở đầu sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dân cũ, cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.

Nửa thế kỷ đã trôi qua, biết bao sự kiện trọng đại diễn ra trên hành tinh, nhưng các thế hệ người Việt Nam và nhân dân yêu chuộng hoà bình, độc lập tự do, tiến bộ xã hội trên thế giới vẫn mãi mãi ngưỡng mộ và tôn vinh chiến thắng Điện Biên Phủ.

Trong niềm vui của ngày hội lớn, với lòng biết ơn vô hạn, chúng ta thành kính tưởng nhớ Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ thiên tài đã lãnh đạo cách mạng Việt Nam từ buổi đầu trứng nước đến những thắng lợi vĩ đại của các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, đưa đất nước đến độc lập, thống nhất và đi lên chủ nghĩa xã hội.

Chúng ta ghi nhớ công ơn, tưởng niệm những liệt sĩ anh hùng đã chiến đấu hy sinh, góp phần làm nên chiến công Điện Biên Phủ. Chúng ta mãi mãi biết ơn các thế hệ cha anh, những người yêu nước và những người cộng sản kiên trung, những Bà mẹ Việt Nam Anh hùng đã hiến dâng con em mình cho Tổ quốc, những chiến sĩ và đồng bào đã chịu đựng gian nguy, ngoan cường chiến đấu trong cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp và đặc biệt trong Chiến dịch Điện Biên Phủ.

Chúng ta chào mừng Đại tướng Võ Nguyên Giáp - người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, người anh cả của Quân đội nhân dân Việt Nam, Tổng Tư lệnh quân đội kiêm Tư lệnh Chiến dịch Điện Biên Phủ. Chào mừng các tướng lĩnh, sĩ quan và chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, các cán bộ quân, dân, chính, đảng đã từng trực tiếp tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ đang cùng với đồng bào cả nước ký niệm ngày lễ trọng thể này.

Thưa các vị khách quý,

Thưa các đồng chí và các bạn,

Mỗi sự kiện lịch sử, mỗi chiến công đều có nguồn gốc sâu xa. Chiến thắng Điện Biên Phủ có cội nguồn từ khí thiêng sông núi, từ sức mạnh Bạch Đằng, Chi Lăng, Đống Đa lịch sử; từ sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh; từ sức mạnh vô địch của khối đại đoàn kết toàn dân.

Năm 1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, gánh vác sứ mệnh lãnh đạo cách mạng Việt Nam, mở ra bước ngoặt lịch sử của dân tộc. Trải qua các cao trào cách mạng, những cuộc tổng diễn tập, những thời kỳ khó khăn, tổn thất, Đảng ta, nhân dân ta đã tích luỹ được nhiều bài học quý giá và không ngừng lớn mạnh.

Tháng 8-1945, đáp lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến!", đồng bào cả nước đã vùng lên tổng khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân. Cách mạng Tháng Tám thành công, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra đời. Trong bản Tuyên ngôn độc lập nổi tiếng, Chủ tịch Hồ Chí Minh long trọng tuyên bố: "Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy"².

Tuy nhiên, thực dân Pháp hiếu chiến được sự hỗ trợ của các thế lực đế quốc khác đã dã tâm dùng vũ lực mưu toan đặt lại ách thống trị trên đất nước ta. Với ý chí "thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ!", toàn thể nhân dân Việt Nam đã nhất tề hưởng ứng lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Trung ương Đảng, Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà và Mặt trận dân tộc thống nhất đã tiến hành cuộc kháng chiến trường kỳ và gian khổ suốt chín năm ròng.

Thực hiện đường lối kháng chiến toàn dân, toàn diện, lâu dài, dựa vào sức mình là chính, quân dân ta đã lần lượt đánh bại các chiến lược quân sự của thực dân Pháp. Đến năm 1953, quân ta hoàn toàn giành thế chủ động trên chiến trường, càng đánh càng mạnh, càng thắng, quân viễn chinh Pháp càng lún sâu vào thế bị động, lúng túng. Vùng giải phóng ngày càng được mở rộng, chính quyền dân chủ nhân dân ngày càng được củng cố vững mạnh.

Để cứu vãn tình thế, bước vào Thu Đông 1953, chủ nghĩa thực dân Pháp và thế lực can thiệp Mỹ cho ra đời kế hoạch Nava, tăng viện lớn về binh lực và chi phí chiến tranh nhằm giành thắng lợi có tính quyết định về quân sự trong vòng 18 tháng, mưu toan đánh chiếm vùng tự do Liên khu V, các vùng giải phóng, vùng căn cứ kháng chiến ở Nam Bộ, cực nam Trung Bộ, và Bình - Trị - Thiên, tham vọng bình định cả nam Đông Dương để tập trung đối phó với chủ lực của ta ở các vùng giải phóng và vòng tạm chiếm phía bắc, hướng tới một giải pháp chính trị trên thế mạnh.

Về phía ta, tháng 9-1953, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương đã họp bàn kế hoạch chiến lược Đông Xuân 1953-1954, đề ra phương châm "tích cực, chủ động, cơ động, linh hoạt" với nguyên tắc chỉ đạo về quân sự là "tiêu diệt sinh lực địch, bồi dưỡng lực lượng ta, đánh ăn chắc, đánh chắc thắng, đánh tiêu diệt, chọn nơi địch sơ hở và nơi tương đối yếu mà đánh, giữ vững chủ động, kiên quyết buộc địch phải phân tán lực lượng". Hướng chiến lược được lựa chọn là Tây Bắc, tranh thủ thu hút, bao vây tiêu diệt lực lượng cơ động lớn của địch, đồng thời làm thất bại âm mưu của địch, tiêu hao sinh lực địch ở các chiến trường phía nam và ở các vùng sau lưng địch.
______________________________________________________
1. Diễn văn đọc tại Lễ kỷ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, báo Nhân Dân, ngày 6-5-2004.
2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 4, tr. 4.

[chuongxedap]

Diễn biến của chiến cuộc Thu Đông 1953 và những tháng đầu năm 1954 cho thấy sự phá sản tất yếu của kế hoạch Nava, khẳng định đường lối đúng đắn của Bộ Chính trị Trung ương Đảng ta và của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Thế và lực của quân ta lớn mạnh từng ngày, làm thất bại mọi mũi tiến công của Nava trên khắp các chiến trường, phối hợp với các lực lượng vũ trang hai nước bạn Lào và Campuchia mở mặt trận ở các vùng xung yếu như Lai Châu, Thượng Lào, Trung - Hạ Lào, bắc Tây Nguyên, đông bắc Campuchia tiêu diệt nhiều sinh lực địch, mở rộng nhanh chóng các vùng giải phóng, nối liền Bắc - Nam và với vùng giải phóng các nước bạn Lào và Campuchia.

Thất bại và bị động, quân viễn chinh Pháp buộc phải co cụm ở nhiều nơi, buộc phải phân tán lực lượng. Khi phát hiện hướng tiến công chiến lược của ta vào Tây Bắc, bộ đội chủ lực của ta uy hiếp Lai Châu và Thượng Lào, Bộ Chỉ huy quân viễn chinh Pháp đã cho nhảy dù chiếm Điện Biên Phủ - cứ điểm có ý nghĩa chiến lược không chỉ đối với Tây Bắc Việt Nam mà cả vùng Thượng Lào và bắc Đông Dương. Các tướng lĩnh Pháp đã liên tiếp cho tăng cường lực lượng, cấp tập xây dựng Điện Biên Phủ thành một tập đoàn cứ điểm mạnh nhất Đông Dương, thách thức quân đội ta tiến công để nghiền nát quân chủ lực Việt Nam như các tướng lĩnh Pháp từng huênh hoang tuyên bố. Điện Biên Phủ đã trở thành quyết chiến điểm của kế hoạch Nava. Quyết định này được sự tiếp sức lớn của Chính phủ và quân đội Mỹ lúc bấy giờ.

Ngày 6-12-1953, Bộ Chính trị thông qua phương án tác chiến mùa Xuân 1954, trong đó xác định Điện Biên Phủ sẽ là "một trận công kiên lớn nhất từ trước tới nay" và quyết định mở Chiến dịch Điện Biên Phủ. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xác định: Chiến dịch này là một chiến dịch lịch sử của quân đội ta, có ý nghĩa quân sự, chính trị và ngoại giao rất quan trọng. Để thực hiện quyết tâm chiến lược này, chúng ta nhận được sự giúp đỡ quý báu của Liên Xô và trực tiếp của Trung Quốc. Các nước bạn đã chi viện một số loại trọng pháo mới, một phần phương tiện vật chất kỹ thuật cũng như sự chia sẻ kinh nghiệm của đoàn Cố vấn quân sự Trung Quốc.

Thực hiện trận đối đầu lịch sử này, trong suốt mấy tháng trời chuẩn bị chiến dịch và 55 ngày đêm tiến công tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, Bộ Tổng chỉ huy và Đảng uỷ mặt trận, Hội đồng Cung cấp mặt trận đã tổ chức, động viên, chỉ huy quân và dân ta ở tiền tuyến cũng như ở các vùng hậu cứ trực tiếp như Việt Bắc, Tây Bắc, đồng bằng - trung du Bắc Bộ, vùng tự do Liên khu IV vượt qua muôn vàn gian khổ, khó khăn, lập nên biết bao kỳ tích.

Kỳ tích ngày đêm bạt rừng xẻ núi, mở hàng ngàn kilômét đường giao thông cho bộ đội ta chuyển quân, kéo pháo, chuẩn bị chiến đấu. Năm vạn rưỡi bộ đội thuộc năm đại đoàn quân chủ lực và nhiều binh đoàn, binh đội hợp thành đã cấp tập hành quân, tập kết lực lượng, siết chặt vòng vây, chuẩn bị giáng đòn sấm sét vào tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Kỳ tích trong việc phát hiện âm mưu ý đồ của địch và bảo đảm bí mật, an ninh cho ta trong cả chiến dịch dài ngày và huy động nguồn nhân, vật lực to lớn. Kỳ tích của vị Tổng Chỉ huy tài ba và Bộ Tham mưu, Đảng uỷ quân sự mặt trận trong quyết định sáng suốt và quả cảm thay đổi phương châm tác chiến từ "đánh nhanh, thắng nhanh" sang "đánh chắc, tiến chắc" vào sát trước ngày mở màn chiến dịch theo kế hoạch đã được chuẩn bị trước. Kỳ tích của lực lượng pháo binh Việt Nam lần đầu tiên đánh trận công kiên lớn, giội bão lửa, tiêu diệt được máy bay, pháo binh và đội hình địch, bảo toàn được pháo binh ta làm cho viên chỉ huy lực lượng pháo binh hùng hậu của Pháp tại Điện Biên Phủ phải tự sát. Vinh quang mãi mãi thuộc về cán bộ và chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng đã chiến đấu dũng cảm, kiên cường giành giật với địch từng mét chiến hào, từng công sự chiến đấu. Hàng ngàn bộ đội ta đã hy sinh thân mình vì độc lập tự do của Tổ quốc. Những tấm gương tiêu biểu như Bế Văn Đàn lấy thân mình làm giá súng, Tô Vĩnh Diện xả thân mình cứu pháo, Phan Đình Giót lấy thân mình bịt lỗ châu mai và biết bao nhiêu tấm gương anh hùng liệt sĩ khác sống mãi với non sông đất nước ta.

Kỳ tích và sức mạnh vĩ đại của nhân dân ta không chỉ trong chiến đấu mà còn trong bảo đảm hậu cần và phục vụ chiến dịch. Bằng sức người và phương tiện thủ công, hơn 26 vạn dân công hoả tuyến và thanh niên xung phong đã hình thành những dòng chảy sức người, sức của tiếp tế cho mặt trận khối lượng lớn lương thực, thực phẩm, vũ khí, đạn dược. Tây Bắc đất rộng người thưa vừa mới được giải phóng mà đồng bào các dân tộc ở đây đã đóng góp đến gần nửa số lương thực, thực phẩm trực tiếp tại mặt trận. Các tỉnh vùng tự do Liên khu IV, chủ yếu là Thanh Hoá đã đóng góp đến 40% tổng số lương thực cần thiết cho toàn chiến dịch. Chiến công của các chiến sĩ bảo đảm thông tin liên lạc, y tế mặt trận và cả những hoạt động văn hoá văn nghệ đều mang tầm vóc của Điện Biên Phủ.

Với tinh thần "Tất cả vì tiền tuyến, tất cả để chiến thắng", đồng bào và chiến sĩ ta ở khắp các chiến trường và vùng sau lưng địch đã liên tục tiến công địch làm cho địch bị tổn thất nặng nề, hình thành thế trận phối hợp tuyệt vời với Điện Biên Phủ.

Bằng những nỗ lực phi thường đó, chiều ngày 7-5-1954, tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ đã bị đập tan. Chúng ta đã diệt và bắt sống toàn bộ hơn 16.000 quân địch do tướng Đờ Cátxtơri chỉ huy. Chiến dịch Điện Biên Phủ toàn thắng!

Chiến thắng Điện Biên Phủ đã giáng đòn quyết định, đập tan ý chí xâm lược của thế lực thực dân hiếu chiến, tạo cơ sở căn bản cho thắng lợi trong đấu tranh ngoại giao. Chính phủ Pháp đã buộc phải ký kết Hiệp định Giơnevơ, rút quân về nước, tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam. Một nửa đất nước được hoàn toàn giải phóng, mở ra thời kỳ cách mạng mới đưa miền Bắc quá độ lên chủ nghĩa xã hội, làm hậu phương vững chắc cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc tiếp theo. Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp kết thúc bằng chiến thắng Điện Biên Phủ là tiền đề tất yếu dẫn tới thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước kết thúc bằng Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng mùa Xuân năm 1975, thu non sông về một mối, để nhân dân ta có được độc lập, hoà bình, thống nhất, tập trung sức xây dựng phát triển đất nước ngày nay.

Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp mà đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ cũng là chiến thắng của tình đoàn kết cùng chiến hào, thuỷ chung, son sắt của quân và dân ba nước Đông Dương: Việt Nam, Lào, Campuchia. Với Hiệp định Giơnevơ, thực dân Pháp đã buộc phải thừa nhận nền độc lập của Lào, Campuchia và phải rút quân viễn chinh Pháp ra khỏi Đông Dương. Chân lý lịch sử này còn được lặp lại trong cuộc đấu tranh chống đế quốc Mỹ xâm lược vào các thập kỷ tiếp theo của thế kỷ XX.

Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân của nhân dân Việt Nam mà đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ đã mở đầu cho sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dân cũ, thôi thúc, góp phần quan trọng vào phong trào đấu tranh vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ, tiến bộ xã hội của nhân dân thế giới. Chính với ý nghĩa đó cuộc kháng chiến của nhân dân ta đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của phong trào quốc tế rộng lớn, đặc biệt là của Liên Xô, Trung Quốc, các nước xã hội chủ nghĩa lúc bấy giờ, của các nước, các dân tộc bị áp bức cùng cảnh ngộ ở châu Á, châu Phi và Mỹ latinh cũng như bạn bè khắp năm châu. Phong trào đấu tranh sôi động của đông đảo nhân dân tiến bộ Pháp chống chiến tranh thực dân, đòi hoà bình và công lý, ủng hộ cuộc kháng chiến chính nghĩa của nhân dân Việt Nam đã hình thành "một trận chiến khác" ngay trong lòng nước Pháp.

Chiến thắng Điện Biên Phủ làm sáng ngời chân lý của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh: Trong thời đại ngày nay một nước nhỏ, kinh tế chậm phát triển, nếu có một đảng mácxít chân chính lãnh đạo với đường lối chính trị, quân sự đúng đắn, phát huy được sức mạnh toàn dân tộc, được nhân dân thế giới đồng tình ủng hộ thì nhất định đánh bại được cuộc chiến tranh xâm lược của kẻ thù, dù kẻ thù đó lớn mạnh hơn nhiều lần.

Thời gian đã lùi xa, nhưng chiến thắng Điện Biên Phủ mãi mãi là một mốc son lịch sử chói lọi. Những bài học quý giá của chiến thắng Điện Biên Phủ vẫn luôn sống động, soi sáng các chặng đường cách mạng Việt Nam. Đó là bài học về tiến hành một cuộc chiến tranh nhân dân toàn dân toàn diện, tạo thành sức mạnh tổng hợp to lớn, đè bẹp cả bộ máy chiến tranh khổng lồ của kẻ thù xâm lược. Sức mạnh tinh thần vĩ đại của cuộc kháng chiến bắt nguồn từ sự nghiệp cách mạng do Đảng ta và Bác Hồ lãnh đạo giải phóng các tầng lớp nhân dân Việt Nam khỏi ách nô dịch của thực dân và phong kiến. Nguồn sức mạnh vật chất to lớn của cả một dân tộc được huy động bắt nguồn từ đường lối đúng đắn vừa kháng chiến, vừa kiến quốc, vừa chống giặc đói, giặc dốt, vừa chống giặc ngoại xâm. Chính sách cải cách ruộng đất, thực hiện khẩu hiệu "người cày có ruộng" đã cổ vũ hàng chục triệu nông dân nước ta. Đó là bài học về phát huy tinh thần yêu nước, ý chí quyết chiến, quyết thắng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân. Đó là bài học về phát huy tinh thần độc lập tự chủ, tự lực tự cường và sáng tạo trong tìm tòi, xác định đường lối cách mạng Việt Nam, đường lối và nghệ thuật quân sự Việt Nam. Đó là sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc mà nòng cốt là liên minh công nhân - nông dân - trí thức dưới sự lãnh đạo của lãnh tụ Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh.