Kỷ yếu... kỷ niệm lần thứ 200 ngày chiến thắng Rạch Gầm - Xoài Mút
macbupda:
Tên sách: Kỷ yếu hội nghị khoa học lịch sử nhân kỷ niệm lần thứ 200 ngày chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút
Ban Tuyên huấn Tỉnh ủy tỉnh Tiền Giang xuất bản
12-1984
Số hóa: macbupda
KỶ YẾU HỘI NGHỊ KHOA HỌC LỊCH SỬ NHÂN KỶ NIỆM
LẦN THỨ 200 NGÀY CHIẾN THẮNG RẠCH GẦM — XOÀI MÚT
(Tổ chức tại thành phố Mỹ Tho — tỉnh Tiền Giang,
Ngày 28 và 29 tháng 12 năm 1984)
VỚI CÁC THAM LUẬN CỦA
HOÀI ANH — NGUYỄN THỨ CHI — PHAN ĐẠI DOÃN — NGUYỄN ANH DŨNG — TÔN THỊ ĐIỆP — TRÁC QUAN ĐỒ — DƯƠNG VĂN HUỀ - NGUYỄN QUỐC HÙNG — ĐINH VĂN KÍNH — PHAN HUY LÊ — MAI QUỐC LIÊN — NGUYỄN LỘC — HUỲNH LỨA — TRẦN THU LƯƠNG — ĐỖ HỮU NGHIÊM — PHẠM NGUYỄN — ĐỖ VĂN NHUNG — LÊ VĂN PHẨM — NGUYỄN DANH PHIỆT — HỒ LY PHƯƠNG — NGUYỄN PHAN QUANG — NGUYỄN VIẾT TÁ — VĂN TÂN — PHAN HUY THIỆP — NGUYỄN KHẮC THUẦN — NGUYỄN NGỌC THỤY — TRƯƠNG NGỌC TƯỜNG — TRẦN VĂN TRÀ.
LỜI NÓI ĐẦU
Đúng 200 năm trước, vào đêm 18 rạng 19 tháng 1 năm 1785 (tức đêm mùng 8 rạng mùng 9 tháng chạp năm Giáp Thìn) trên khúc sông Tiền từ Rạch Gầm đến Xoài Mút đã xảy ra trận quyết chiến chiến lược của quân đội Tây Sơn dưới sự lãnh đạo thiên tài của anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ, đập ta 5 vạn quân Xiêm và hàng ngàn quân bản bộ của Nguyễn Ánh, chôn vùi mộng bành trước đại Thái của vương quốc Xiêm La dưới thời Cha-Kri I cầm quyền xuống đáy sông sâu.
Năm nay, nhân dân Tiền Giang tổ chức trọng thể lễ kỷ niệm lần thứ 200 ngày chiến thắng nói trên nhằm ôn lại truyền thống lịch sử của dân tộc mà Tiền Giang đã vinh hạnh được Nguyễn Huệ chọn làm địa bàn để chiến đấu và chiến thắng.
Nhân dịp này, Tỉnh ủy, Ủy Ban nhân dân, Mặt Trận Tổ Quốc tỉnh Tiền Giang cùng với Trường Đại Học Tổng Hợp thành phố Hồ Chí Minh tổ chức hội nghị khoa học về CHIẾN THẮNG RẠCH GẦM — XOÀI MÚT, nhằm tìm hiểu, khảo cứu nhiều khía cạnh xung quanh chiến thắng này mà từ lâu nhiều ngành, nhiều giới trong tỉnh và cả nước đã quan tâm,
Hội nghị khai mạc và làm việc trong hai ngày: 28 và 29 tháng 12 năm 1984 với sự có mặt của đông đảo các giáo sư, cán bộ giảng dạy các trường đại học, các nhà nghiên cứu và nhiều cán bộ lão thành, cùng đại biểu của nhiều tỉnh bạn.
Đây là hội nghị khoa học lịch sử đầu tiên, có quy mô lớn về chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút. Nhân dịp này chúng tôi xin trân trọng cảm ơn tác giả các báo cáo khoa học cùng tất cả các cơ quan, đoàn thể và cá nhân — những người đã cộng tác đắc lực và có hiệu quả với chúng tôi trên nhiều phương diện và mức độ khác nhau, góp phần làm cho hội nghị thu được kết quả tốt đẹp.
Sau đây, chúng tôi xin vui mừng giới thiệu nguyên văn hoặc trích đoạn các báo cáo khoa học của hội nghị. Chúng tôi mong mỏi nhận được nhiều ý kiến đóng góp chân thành của các nhà nghiên cứu và của bạn đọc gần xa.
BAN TUYÊN HUẤN TỈNH ỦY
TỈNH TIỀN GIANG
macbupda:
LỜI CHÀO MỪNG CỦA ĐOÀN ĐẠI BIỂU TỈNH
NGHĨA BÌNH — QUÊ HƯƠNG CỦA PHONG TRÀO TÂY SƠN
(do đồng chí NAM HÀ, Phó chủ tịch Ủy ban
nhân dân tỉnh Nghĩa Bình, trưởng đoàn đại
biểu tỉnh Nghĩa Bình trình bày)
Thưa các đồng chí,
… Chúng tôi rất cảm động và phấn khởi được Thường Vụ Tỉnh Ủy và UBND Tỉnh Tiền Giang mời tham dự lễ kỷ niệm lần thứ 200 và về dự hội nghị khoa học về chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút — một trong những trận chiến thắng oanh liệt nhất của phong trào cách mạng nông dân Tây Sơn dưới sự chỉ huy tài tình của người anh hùng kiệt xuất Nguyễn Huệ; và cũng là một trong những trận thủy chiến lớn nhất, lừng lẫy nhất trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc ta.
Thay mặt Tỉnh ủy, UBND Tỉnh Nghĩa Bình chúng tôi chân thành cảm ơn và hết sức hoan nghênh chủ trương tổ chức lễ hội nầy, chúng tôi xin gởi đến Tỉnh Ủy, UBND, Mặt Trận Tỉnh Tiền Giang, gửi đến các vị đại biểu, các đồng chí và các bạn lời chúc sức khỏe và lời thăm hỏi nồng nhiệt nhất. Chúc Hội Nghị khoa học về chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút thành công tốt đẹp.
Kính thưa các đồng chí.
Nhân Hội nghị Khoa học về chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút, với tình cảm của Đảng bộ và nhân dân Nghĩa Bình, tôi xin phát biểu một vài ý kiến.
Rạch Gầm, Xoài Mút — nơi cách đây 200 năm đã chôn vùi gần 5 vạn quân Xiêm, nơi ghi nhận một chiến công hiển hách sau 13 năm từ khi có sự dấy nghĩa của phong trào nông dân Tây Sơn năm 1771, đã mãi mãi đi vào lịch sử đấu tranh anh dũng và chiến thắng vẻ vang của dân tộc ta như những Bạch Đằng, Chi Lăng, Đống Đa bất tử. Bằng chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút, quân đội Tây Sơn đã quét sạch quân xâm lược ra khỏi vùng đất Gia Định, thu hồi những phần đất bị chiếm đóng và làm tiêu tan tham vọng của vua Xiêm đối với phần lãnh thổ cực Nam đất nước ta mà sau nầy các sử thần nhà Nguyễn cho dầu cố tránh né sự thật cũng phải ghi nhận: «Người Xiêm từ sau cuộc bại trận năm Giáp Thìn miệng tuy nói khoác mà lòng thì sợ Tây Sơn như cọp».
Chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút kết thúc cuộc kháng chiến chống Xiêm thắng lợi, đã đưa phong trào Tây Sơn phát triển lên một trình độ mới, làm chủ toàn bộ đất Đàng Trong và có điều kiện mở rộng lực lượng tiến ra Đàng Ngoài lật đổ nền thống trị của tập đoàn phong kiến phản động vua Lê, chúa Trịnh, lập lại nền thống nhất đất nước, tiến tới đánh tan gần 30 vạn quân Thanh, bảo vệ độc lập dân tộc
Chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút còn giáng một đòn đích đáng, vạch trần chân tướng phản bội của Nguyễn Ánh, đập tan lực lượng quân sự và ảnh hưởng chính trị của bè lũ phản động nầy. Kết quả chiến thắng chẳng những nói lên sự chiến đấu ngoan cường, mưu trí của quân đội Tây Sơn mà còn nói lên nhận thức chính trị vững vàng, sự tham gia, cổ vũ mạnh mẽ của nhân dân vùng Gia Định lúc bấy giờ. Chúng tôi tin tưởng chắc chắn có những tướng lĩnh địa phương đã đóng góp vào chiến công chung.
Chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút đã mở ra trang sử oanh liệt đầu tiên về sự nghiệp chống xâm lăng của nhân dân miền Nam và đã nêu cao truyền thống thủy chiến lâu đời, ưu việt của quân dân ta, kế thừa và phát huy kinh nghiệm phong phú trong đại phá quân Nam Hán năm 938 và tiêu diệt quân Mông Nguyên năm 1288 ở Bạch Đằng Giang.
Và nói đến chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút là nói đến thiên tài quân sự tuyệt vời của Nguyễn Huệ, người anh hùng nông dân, vị tướng tài ba của quân đội Tây Sơn mới 32 tuổi. Với Rạch Gầm — Xoài Mút, Nguyễn Huệ đã làm phong phú thêm kho tàng khoa học quân sự của tổ tiên. Nguyễn Huệ chẳng những đã quyết tâm đánh nhanh, diệt gọn, triệt để mà còn biết huy động, sử dụng, kết hợp nhuần nhuyễn các thứ quân thủy, bộ, biết dùng cả lối đánh tấn công và mai phục, biết bố trí thế trận chặt chẽ, tạo ra cho địch sự chủ quan, dẫn đến những bất ngờ không đối phó kịp, và đặc biệt là Nguyễn Huệ đã lợi dụng thành công những yếu tố tự nhiên để xây dựng thế trận, hướng cho địch tiếp nhận trận đánh trong thế đã được chuẩn bị sẵn hoàn toàn có lợi cho ta. Ở đây tiêu biểu là lợi dụng địa hình sông nước, tình hình thủy triều và sức gió đúng vào thời điểm quân giặc đã hoàn toàn lọt vào trận địa phục kích mà phản công, tiêu diệt, đánh cho chúng không còn manh giáp.
Chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút, với sự chỉ huy thiên tài của Nguyễn Huệ quả là một chiến thắng đáng tự hào, đáng ghi nhớ, là lời cảnh cáo nghiêm khắc đối với bọn xâm lược trước đây và bọn bành trướng, phản động hiện nay. Đến Rạch Gầm — Xoài Mút hôm nay chúng ta vẫn còn nghe lời truyền tụng về sự tan tác, tháo chạy của quân giặc, làm nổi bật và sáng mãi muôn đời hùng khí của ông cha ta, của nhân dân vùng Gia Định thuở trước.
Kính thưa các đồng chí,
Đối với Nghĩa Bình, nơi xuất phát của phong trào nông dân Tây Sơn là quê hương của người anh hùng áo vải Nguyễn Huệ, trong những năm qua, nhất là từ sau ngày giải phóng đến nay, tuy vẫn còn gặp nhiều khó khăn nhưng với lòng tự hào và trách nhiệm phát huy truyền thống Tây Sơn — Nguyễn Huệ trong sự nghiệp xây dựng quê hương, cùng cả nước tiến lên chủ nghĩa xã hội, năm 1976, Tỉnh Ủy và UBND tỉnh đã dựng tượng đài Quang Trung giữa công viên, điểm trung tâm của thị xã Qui Nhơn; năm 1977, Ban nghiên cứu lịch sử Tây Sơn được thành lập; năm 1978, một hội nghị Khoa học về phong trào Tây Sơn được tổ chức với sự tham gia của nhiều nhà nghiên cứu lịch sử, quân sự, văn hóa trong cả nước. Năm 1979, tại đất Tây Sơn — Nhà Bảo tàng Quang Trung đã được xây dựng với tầm cỡ quốc gia và hiện nay đã trở thành một trong những nơi tham quan, tìm hiểu lịch sử của cả nước. Về mặt tư liệu, ngoài những hiện vật ở nhà Bảo tàng hiện nay bước đầu chúng tôi đã xây dựng một thư mục chuyên đề về Quang Trung — Nguyễn Huệ, về phong trào Tây Sơn nhằm từng bước đáp ứng nhu cầu nghiên cứu, học tập của cán bộ và nhân dân trong Tỉnh.
Tuy nhiên, sự nghiệp Quang Trung — Nguyễn Huệ, sự nghiệp của phong trào nông dân Tây Sơn quá rộng lớn, lại đã trải qua bao bước thăng trầm của dân tộc, nên việc nghiên cứu, sưu tầm đòi hỏi phải có thời gian và sức lực không ít mới thực hiện được. Nhân Hội nghị Khoa học lịch sử nầy, chúng tôi tin tưởng và mong muốn hai Tỉnh chúng ta: Tiền Giang và Nghĩa Bình và các nhà khoa học, các cơ quan nghiên cứu ở Trung ương và địa phương sẽ hợp tác chặt chẽ hơn nữa trong việc nghiên cứu sưu tầm, làm sáng tỏ thêm sự nghiệp của Tây Sơn — Nguyễn Huệ, nhằm góp phần phát huy đến đỉnh cao truyền thống của cha ông trong việc xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa của chúng ta hôm nay.
Một lần nữa, xin cảm ơn và xin chúc sức khỏe các đồng chí đại biểu, các đồng chí và các bạn. Chúc Hội nghị Khoa học lịch sử về chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút thành công tốt đẹp. Kính chúc các đồng chí sang năm 1985 đạt nhiều thành tích mới.
macbupda:
LỜI CHÀO MỪNG CỦA BAN TỔ CHỨC HỘI NGHỊ
Kính thưa quí vị đại biểu
Kính thưa quí vị khách quí
Thưa tất cả các đồng chí và các bạn.
Chúng tôi rất vui mừng, phấn khởi được đón tiếp các đồng chí từ mọi miền của đất nước về đây tham dự hội nghị khoa học lịch sử về chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút, nhân kỷ niệm lần thứ 200 ngày chiến thắng này (19-1-1785 — 19-1-1985).
Sự có mặt của các đồng chí là nguồn động viên cổ vũ to lớn đối với chúng tôi; là dịp để gặp gỡ thân mật, trao đổi ý kiến giữa tất cả chúng ta; là điều kiện để tìm hiểu, nghiên cứu những vấn đề mà chúng ta hằng quan tâm xung quanh trận chiến đấu và chiến thắng nầy.
Chúng tôi nhiệt liệt chào mừng những đại biểu đại diện cho các bộ, các ban ngành của trung ương, các viện nghiên cứu khoa học xã hội, khoa học lịch sử, khoa học quân sự ở thủ đô, ở thành phố Hồ Chí Minh, ở quân khu 7 và 9; đã không quản ngại khó khăn vất vả về phương tiện đi lại, sự xa xôi cách trở về không gian, sự cập rập ngắn ngủi về thời gian và đặc biệt là khắc phục những công việc bề bộn trong những ngày cuối năm để về dự với chúng tôi, mang đến với chúng tôi những tình cảm đẹp đẽ và chân tình, thể hiện mối quan tâm sâu sắc giữa trung ương và địa phương.
Chúng tôi nhiệt liệt chào mừng những địa biểu đại diện cho Tỉnh ủy, Ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành và Đặc khu anh em từ Nghĩa Bình trở vào tới Minh Hải. Sự có mặt của các đồng chí không chỉ nói lên tình nghĩa thân thiết giữa các địa phương với nhau, đã từng đồng cam cộng khổ trong thời kỳ đánh Mỹ cũng như trong giai đoạn xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện nay, mà còn là biểu hiện mối tương đồng, chất kết dính, gắn chúng ta lại với nhau trong sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội trong thời gian tới.
Chúng tôi nhiệt liệt chào mừng tập thể các tác giả tham gia báo cáo khoa học ở hội nghị nầy, gồm các nhà nghiên cứu ở các viện, các giáo sư và các cán bộ giảng dạy ở các trường đại học, các đồng chí lãnh đạo quân đội và làm sử quân sự của trung ương và các quân khu 7, 9… Chúng tôi tin tưởng rằng với những ý kiến phân tích, đánh giá, nhận định, một cách khoa học và khách quan, các đồng chí sẽ làm phong phú thêm cho hội nghị, góp phần làm cho hội nghị thành công tốt đẹp. Đặc biệt chúng tôi xin cảm ơn khoa sử trường đại học Tổng Hợp thành phố Hồ Chí Minh đã nhiệt tình giúp đỡ chúng tôi trong suốt quá trình để đi đến hội nghị hôm nay.
Chúng tôi nhiệt liệt chào mừng các đồng chí cán bộ cao niên của tỉnh, đã không ngần ngại tuổi cao sức yếu, về dự với chúng tôi, mang đến cho chúng tôi tình cảm ưu ái của lớp người đi trước, thể hiện sự chăm sóc, vun bồi thế hệ đi sau và chắc chắn sẽ chỉ bảo chúng tôi những điều quí báu.
Chúng tôi nhiệt liệt chào mừng các đồng chí trong Tỉnh ủy, Ủy ban Nhân dân tỉnh Tiền Giang; các đại diện của Huyện ủy, Thành ủy và Ủy ban Nhân dân các huyện, thành trong tỉnh, đã có mặt đông đủ để lãnh đạo và đóng góp cho hội nghị của chúng ta. Đặc biệt chúng tôi chào mừng đại biểu của Xã ủy và Ủy ban Nhân dân hai xã Kim Sơn và Bình Đức đại diện cho nhân dân Rạch Gầm và Xoài Mút, nơi mà Long Nhương Nguyễn Huệ chọn làm địa bàn quyết chiến chiến lược để chiến thắng bọn Xiêm — Nguyễn 200 năm xưa.
Chúng tôi nhiệt liệt chào mừng các bạn phóng viên báo chí, nhiếp ảnh, thông tấn xã Việt Nam, đài phát thanh, đài truyền hình của trung ương của thành phố Hồ Chí Minh và của tỉnh nhà, đã đến với chúng tôi, để ghi lại hình ảnh và sự kiện mà hội nghị của chúng ta sẽ tiến hành. Chúng tôi tin tưởng rằng với phương tiện hiện đại và phương pháp thể hiện Mác xít, các bạn sẽ giúp cho khán thính giả, độc giả nhiều thông tin chính xác và kịp thời.
Xin kính chúc các đồng chí sức khỏe và chúc hội nghị thành công tốt đẹp.
Xin quí vị đại biểu cho phép hội nghị được bắt đầu vào chương trình chính.
macbupda:
DIỄN VĂN KHAI MẠC HỘI NGHỊ
(của đồng chí LÊ VĂN PHẨM, Ủy viên Ban
Chấp hành trung ương Đảng Cộng sản Việt
Nam, bí thư tỉnh ủy tỉnh Tiền Giang)
Kính thưa đoàn chủ tịch
Kính thưa quí vị đại biểu
Kính thưa các đồng chí và các bạn
Trong không khí phấn khởi của những ngày cuối năm, giữa lúc các ngành, các cấp, các đơn vị kinh tế, văn hóa trong tỉnh kết thúc hoàn thành kế hoạch nhà nước năm 1984, chuẩn bị bước vào một năm mới đầy lạc quan và tin tưởng; giữa lúc toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta đang tưng bừng kỷ niệm lần thứ 40 ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam và chuẩn bị ngày hội mừng công, tổng kết công tác tổ chức lại sản xuất nông nghiệp, công bố tỉnh hoàn thành cơ bản hợp tác hóa chủ yếu với hình thức tập đoàn sản xuất, hôm nay, giữa lòng thành phố Mỹ Tho thân yêu, chúng ta phấn khởi tiến hành hội nghị khoa học lịch sử về chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút, nhân kỷ niệm lần thứ 200 ngày chiến thắng này.
Thay mặt Tỉnh ủy, Ủy ban Nhân dân và Mặt trận Tổ quốc tỉnh Tiền Giang, tôi nhiệt liệt chào mừng tất cả các đồng chí đại biểu, chào mừng các đồng chí giáo sư, các nhà sử học đã mang đến cho nhân dân Tiền Giang tình cảm nồng thắm, mang đến cho hội nghị khoa học những đóng góp về sưu tầm nghiên cứu khoa học, làm cho cuộc hội nghị của chúng ta đáp ứng được lòng mong muốn của đồng bào trong tỉnh và đồng bào cả nước.
Chúng tôi chân thành chúc sức khỏe các đồng chí và bày tỏ lòng tin tưởng rằng hội nghị khoa học sẽ thành công tốt đẹp.
Thưa các đồng chí và các bạn.
Chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút là một trận thủy chiến đầu tiên và lớn nhất ở vùng đất cực Nam của Tổ quốc; trận quyết chiến chiến lược giữa đội quân nông dân Tây Sơn do anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ chỉ huy với tập đoàn phong kiến Xiêm — Nguyễn, đã đánh tan 5 vạn quân Xiêm xâm lược và mấy ngàn quân bản bộ của Nguyễn Ánh, làm thất bại âm mưu bành trướng bá quyền đại Thái của vương quốc Xiêm La dưới thời Chất-tri I cầm quyền.
Võ công lừng lẫy của nghĩa quân Tây Sơn trong chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút, mãi mãi là niềm tự hào bất diệt của mỗi người Việt Nam chúng ta; một tấm gương sáng chói về lòng dũng cảm, chí hy sinh của nhân dân ta trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc; một kỳ công rực rỡ về tài thao lược của tổ tiên ta. Chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút đã đem vinh quang về cho dân tộc và đã làm cho kẻ thù xâm lược phải nhớ mãi về sau — như chúng tự thú: «sợ Tây Sơn như sợ cọp».
Từ ấy đến nay đã 200 năm. Dẫu bị chính quyền phong kiến thực dân, đế quốc cố tình bưng bít và xuyên tạc, dẫu bị các sử gia bồi bút của chúng bóp méo và bôi bác, sức sống mãnh liệt của trận Rạch Gầm — Xoài Mút vẫn tồn tại mãi mãi trong ký ức bất diệt của nhân dân ta, ghi vào lịch sử của dân tộc ta một trong những trang chói lọi nhất.
Năm nay, chúng ta tổ chức kỷ niệm lần thứ 200 ngày chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút và tổ chức hội nghị khoa học nầy không ngoài mục đích ôn lại truyền thống của cha ông, tìm hiểu giá trị và âm vang của trận đánh, nhận định đánh giá tài thao lược của tổ tiên, môi trường và hoàn cảnh xã hội của hai thế kỷ trước v.v… đồng thời để khẳng định một vấn đề có tính thời sự và thời đại, rằng: một dân tộc dù đất không rộng, người không đông, nếu biết đoàn kết đứng lên chống giặc giữ nước, có đường lối đúng đắn, thì dân tộc đó nhất định sẽ chiến thắng.
Thưa các đồng chí và các bạn
Trong hoàn cảnh có nhiều công việc bề bộn của những ngày năm hết tết đến này, chúng tôi tổ chức hội nghị như hôm nay, chắc chắn sẽ có nhiều thiếu sót, khuyết điểm, cả về nội dung và hình thức, ăn nghỉ và đi lại, tiếp xúc và thăm hỏi, giải trí và sức khỏe… chúng tôi mong rằng các đồng chí và các bạn thật sự thông cảm và mạnh dạn đóng góp cho chúng tôi. Về phần mình, chúng tôi hết sức cố gắng phục vụ các đồng chí, khắc phục những gì có thể khắc phục được để đáp ứng nhu cầu của đại biểu hội nghị, làm cho hội nghị đạt kết quả tốt đẹp và thành công rực rỡ.
Một lần nữa xin nhiệt liệt chào mừng tất cả các đồng chí.
Chúc những ngày các đồng chí lưu lại ở Tiền Giang vui tươi và sức khỏe.
Tôi xin tuyên bố khai mạc hội nghị của chúng ta.
macbupda:
RẠCH GẦM — XOÀI MÚT, QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU
VÀ NHIỆM VỤ TRƯỚC MẮT CỦA CHÚNG TA
Báo cáo của Ban Tổ chức Hội nghị do đồng
chí NGUYỄN KHẮC THUẦN, Phó chủ
nhiệm Bộ môn lịch sử dân tộc trường đại
học Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, Phó
ban tổ chức hội nghị, chấp bút soạn thảo và trình bày
Đúng hai trăm năm trước đây, vào đêm 18 rạng ngày 19 tháng 1 năm 1785 (tức đêm mùng 8 rạng ngày mùng 9 tháng chạp năm Giáp Thìn), trên khúc sông Tiền từ Rạch Gầm đến Xoài Mút, một trận ác chiến đã diễn ra giữa quân đội Tây Sơn với quân xâm lược Xiêm La do tên bán nước Nguyễn Ánh nhục nhã rước về. Và kỳ diệu thay, chỉ trong vòng chưa đầy một ngày, năm vạn quân Xiêm hung hãn cùng với hàng ngàn quân bản bộ của Nguyễn Ánh đã bị đánh tan tành!
Võ công lừng lẫy ấy chẳng những đã đè bẹp hoàn toàn ý chí xâm lăng của lũ cướp nước mà còn trừng trị đích đáng hành động bán nước đê hèn của tập đoàn Nguyễn Ánh; chẳng những đã tạo ra bước ngoặt trọng đại cho toàn bộ quá trình phát triển nhảy vọt sau đó của phong trào Tây Sơn, mà còn làm rạng rỡ với những trang sử oai hùng của dân tộc.
Rạch Gầm — Xoài Mút là một trong ba trận thủy chiến lớn nhất, và là một trong những trận quyết chiến chiến lược kiệt xuất nhất của lịch sử nước nhà.
Nhưng tiếc thay, cũng như tất cả những cống hiến vĩ đại khác của phong trào Tây Sơn, sự kiện có ý nghĩa và tầm vóc lịch sử lớn lao này, ngay từ khi vừa mới diễn ra, đã bị các thế lực phản động ở trong cũng như ngoài nước cố tình bóp méo và xuyên tác. Nghịch lý ấy đã tồn tại trong sách vở trên ngót 150 năm trời!
Phải đợi đến sau cách mạng tháng Tám, bất công này mới được xóa bỏ. Giới sử học Mác-xít nước ta đã trả lại vinh quang ngàn đời bất diệt cho phong trào Tây Sơn nói chung và cho trận Rạch Gầm — Xoài Mút nói riêng.
Đến nay, tuy công cuộc nghiên cứu đang tiếp tục, tuy nhiều vấn đề đặt ra vẫn chưa được giải quyết một cách thỏa đáng, nhưng rõ ràng, chúng ta đã đạt được những thành tựu rất đáng tự hào. Hàng loạt các giáo trình được dùng để giảng dạy chính thức trong các trường đại học, cao đẳng và trung học, hàng loạt các luận văn có giá trị được công bố trên nhiều tạp chí khoa học trong thời gian qua(1), tự nó đã nói lên điều đó.
Năm 1976, tác phẩm Một số trận quyết chiến chiến lược trong lịch sử dân tộc ra đời(2) đã đánh dấu một bước phát triển quan trọng của quá trình nghiên cứu về trận Rạch Gầm — Xoài Mút. Các tác giả Phan Huy Lê, Bùi Đăng Dũng, Phan Đại Doãn, Phạm Thị Tâm và Trần Bá Chi đã giành hẳn một chương (chương V từ trang 311 đến trang 350) để trình bày về trận quyết chiến chiến lược này. Tác phẩm chẳng những đã tổng kết một cách sinh động toàn bộ thành tựu nghiên cứu trước đó của giới sử học Mác-xít nước ta về đề tài này, mà còn có công bổ sung và chỉnh lý rất nhiều tài liệu thư tịch có giá trị. Một công trình kết tinh sức lao động công phu và nghiêm túc của một tập thể tác giả như vậy, lại được ra mắt bạn đọc cả nước vào mùa Xuân đầu tiên sau trận đại thắng mùa Xuân năm 1975, thật có ý nghĩa biết dường nào.
Cuối năm 1976, lần đầu tiên trên mảnh đất vinh hạnh được Nguyễn Huệ chọn làm địa bàn tiêu diệt quân Xiêm — Nguyễn, Tỉnh Ủy và Ủy ban Nhân dân tỉnh Tiền Giang đã tổ chức trọng thể, lễ kỷ niệm lần thứ 192 ngày chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút. Sự kiện này không phải chỉ tỏ rõ một tấm lòng thành kính đối với các vị anh hùng tiền bối, mà quan trọng hơn, đã bộ lộ rất sớm, một nhận thức thật đầy đủ và sâu sắc của các đồng chí lãnh đạo tỉnh Tiền Giang về ý nghĩa và giá trị đặc biệt của tinh hoa truyền thống dân tộc trong giai đoạn cách mạng mới.
Nhân dịp này, giáo sư Nguyễn Công Bình, giáo sư Nguyễn Đổng Chi(3) cùng nhiều cán bộ nghiên cứu khác đã công bố một số kết quả khảo cứu mới của mình(1). Công cuộc nghiên cứu về trận quyết chiến chiến lược Rạch Gầm — Xoài Mút tiến thêm một bước rất đáng kể. Đây là lần đầu tiên, việc tổ chức khảo sát thực địa được tiến hành. Các công trình mới này, vì thế mà có sức hấp dẫn rất đặc biệt.
Từ đó, tám năm đã trôi qua...
Trong bề bộn của hàng loạt đề tài vừa có ý nghĩa khoa học lại có ý nghĩa chính trị và thời sự lớn lao, tám năm chưa phải là khoảng thời gian đủ để chúng ta hoàn thiện những khía cạnh mà các tác giả đi trước chưa kịp hoàn thiện, nhưng rõ ràng là, từ hôm nay và từ Tiền Giang, thực tiễn sôi động đang đòi hỏi chúng ta phải có những giải pháp mới. Trong bối cảnh đó, thật đáng khích lệ biết bao khi Tỉnh Ủy và Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Tiền Giang quyết định tổ chức Hội nghị Khoa học Lịch sử về chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút, nhân kỷ niệm trọng thể lần thứ 200 ngày nổ ra trận quyết chiến chiến lược kiệt xuất này.
Xin cho phép tôi được thay mặt Ban Tổ Chức Hội Nghị, kính gửi đến Tỉnh ủy và Ủy Ban Nhân Dân Tỉnh Tiền Giang lời cảm ơn chân thành nhất của chúng tôi. Cũng nhân dịp này, xin cho phép tôi được thay mặt Ban Tổ Chức Hội Nghị, nhiệt liệt hoan nghênh và chân thành cảm ơn các trung tâm nghiên cứu và đào tạo, các cơ quan hữu quan, các giáo sư, các nhà nghiên cứu cùng tất cả các tác giả khác đã vui lòng cộng tác chặt chẽ và có hiệu quả với chúng tôi, để hôm nay, chúng ta có thể tiến hành được cuộc Hội Nghị Khoa học này, đúng như kế hoạch đã định.
Như trên đã nói, các tác giả đi trước chẳng những đã để lại chúng ta những thành tựu, mà còn có công gợi cho chúng ta một số vấn đề cần tiếp tục thảo luận thêm. Trong công tác nghiên cứu, cả hai phần di sản mà chúng ta được vinh hạnh thừa hưởng này đều là rất đáng quý. Nhưng, đứng trước khá nhiều vấn đề đặt ra từ những công trình khảo cứu đã được công bố, việc chọn lựa những vấn đề nào nổi bật nhất để cùng nhau trao đổi, thảo luận trước là điều cần thiết và cũng thật tự nhiên. Xuất phát từ ý muốn khiêm nhượng và chân thành ấy, các đồng chí trong Ban Tổ chức Hội nghị có bàn bạc và nhất trí giao cho tôi soạn thảo bản báo cáo có tính chất đề dẫn này.
Sau đây, tôi xin lần lượt nêu lên những vấn đề mà Ban Tổ chức Hội nghị chúng tôi cho là nổi bật nhất.
(1) Xem Thư mục về phong trào Tây Sơn, Ban tuyên huấn tỉnh ủy tỉnh Tiền Giang xuất bản, 8-1984.
(2) Nhà Xuất bản Quân đội Nhân dân, Hà Nội, 1976.
(3) Giáo sư Nguyễn Đổng Chi vừa vĩnh biệt chúng ta vào 7-1984.
(4) Xem Chiến thắng Rạch Gầm — Xoài Mút, Ban Tuyên Giáo và Ty Thông Tin Văn Hóa Tiền Giang xuất bản, 1-1977.
Navigation
[0] Message Index
[#] Next page