Lịch sử Bạc Liêu 30 năm kháng chiến (1945 - 1975)

[macbupda]

Chương sáu

PHỐI HỢP CHIẾN TRƯỜNG CHUNG, LIÊN TỤC TIẾN CÔNG NỔI DẬY,
GIẢI PHÓNG TỈNH BẠC LIÊU, GÓP PHẦN GIẢI PHÓNG MIỀN NAM,
THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC
(27/1/1973 – 30/4/1975)

I. TRỪNG TRỊ ĐỊCH VI PHẠM HIỆP ĐỊNH PA-RI, LÀM THẤT BẠI CHIẾN DỊCH “TRÀN NGẬP LÃNH THỔ, CẮM CỜ, LẤN ĐẤT, GIÀNH DÂN” CỦA MỸ - THIỆU (1973)

Hiệp định Pa-ri ký kết ngày 27 tháng 1 năm 1973, quy đinh: Hoa Kỳ và các nước khác tôn trọng chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của nước Việt Nam. Mỹ phải rút quân và cam kết chấm dứt mọi sự dính líu quân sự ở miền Nam. Hiệp định mở ra bước ngoặt mới cho cách mạng Việt Nam, là cơ sở chính trị và pháp lý đảm bảo các quyền dân tộc cơ bản để nhân dân miền Nam tiếp tục tiến lên giành những thắng lợi mới, hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ ở miền Nam.

Song, đế quốc Mỹ vẫn ngoan cố bám giữ Đông Dương, bám lấy học thuyết Ních-Xơn và chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh”, phá hoại Hiệp định Pa-ri một cách có hệ thống. Mỹ cam kết ủng hộ chính quyền tay sai của Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu, vạch cho Thiệu kế hoạch “tràn ngập lãnh thổ” để chuyển bại thành thắng khi hiệp định có hiệu lực.

Thiệu huênh hoang lập trường “bốn không”: không nhượng một tấc đất, không có chính phú liên hiệp, không có thương lượng, không có Đảng cộng sản và Đảng trung lập hoạt động ở miền Nam.

Trước khi hiệp định ký kết, tiểu khu Bạc Liêu mở nhiều cuộc càn quét, lấn chiếm, B52 rải bom các xã Vĩnh Lộc, Ninh Quới, Ninh Thạnh Lợi, tái chiếm đồn thứ 10 và 12 ven thị xã Bạc Liêu.

Đêm 27 rạng sáng 28 tháng 1 năm 1973, toàn bộ lực lượng ba mũi của ta xông lên bao vây, lấn sát đồn bót địch, chiếm lĩnh các ấp tranh chấp và kềm mới, cầm băng cờ, phóng thanh vào đồn bót, họp dân tuyên truyền nội dung Hiệp định Pa-ri, chính sách hòa hợp dân tộc, chính sách binh vận 10 điểm, kêu gọi binh sĩ về với nhân dân, kêu gọi đồn bót án binh bất động, vận động quần chúng nổi dậy giành chính quyền làm chủ.

Huyện Vĩnh Lợi đưa được 94 gia đình binh sĩ vào đồn bót vận động làm rã 52 binh sĩ, bắt mối 28 cơ sở.

Nhiều đồn bót án binh bất động không ra khỏi đồn. Số ít đồn bót ra gỡ băng cờ bị du kích nổ súng, chúng co lại chờ xem tình thế.

Ở hướng đông bắc Bạc Liêu, địch cho 2 tiểu đoàn bảo an 483 và 486 phối hợp tàu chiến tấn công Cổ Cò, giữ đường huyết mạch chuyển gạo về Sài Gòn. Ngày 28 tháng 1 năm 1973, Tiểu đoàn Phú Lợi của tỉnh đánh địch nhiều trận, diệt 30 tên, bắn cháy 1 tàu sắt.

Trừng trị địch vi phạm Hiệp định, đêm 29 tháng 1 năm 1973, đơn vị Phú Lợi đánh tiêu diệt phân chi khu Chợ Kinh, 4 đón lẻ đóng trên tuyến Cổ Cò rút chạy

Khu vực chi khu Kiến Thiện (Ngan Dừa) và các xã Bắc huyện Hồng Dân thuộc trọng điểm 1 của khu Tây Nam Bộ, ta và địch giành nhau quyết liệt, tiểu khu Bạc Liêu đưa 2 tiểu đoàn bảo an và 1 chi đoàn xe bọc thép giải tỏa số đồn bót bị ta vây ép. Du kích các xã chặn đánh nhiều trận gây cho chúng một số thiệt hại, du kích ấp Phước Tường (xã Phước Long) phối hợp trường quân chính của tỉnh phục kích diệt 14 tên địch, du kích xã Lộc Ninh diệt 7 tên, du kích xã Vĩnh Hưng diệt 9 tên, các xã khác diệt 29 tên trên tuyến kinh xáng Ngan Dừa - Ninh Quới. Một bộ phận của Trung đoàn 2 chủ lực Khu cùng địa phương quân huyện Hồng Dân chặn đánh bọn bảo an tiểu khu Bạc Liêu diệt 35 tên, bắn cháy 1 xe bọc thép, ta làm chủ tuyến kinh xáng 4 ngày; phát động quần chúng nổi dậy giành quyền làm chủ. Địch liên tục viện quân, tranh chấp ác liệt với ta khu vực này, tái chiếm 6 đồn bót thuộc các xã Ninh Hòa, Lộc Ninh, Phước Long đóng 1 chốt tiểu đoàn tổng hợp tại Ninh An.

[macbupda]

Ngày 1 tháng 2 năm 1973, tỉnh vào đồng loạt tiến công chính trị binh vận Tết Nguyên Đán. Mười ngày trước, trong và sau tết có 674 binh sĩ đào rã ngũ, đại đội bảo an 402 có 50 binh sĩ đào ngũ, tiểu đoàn bảo an 202 rã ngũ 21 có 1 trung úy, mang ra 4 súng,

Để trấn an ngụy quân, ngụy quyền trong vùng và đẩy mạnh bình định lấn chiếm, ngày 2 tháng 2 năm 1973, tư lệnh vùng 4 chiến thuật ngụy họp với thuộc cấp, truyền đạt mệnh lệnh của tổng thống Thiệu “trên hòa bình, dưới chiến tranh, ngoài hòa hợp, trong bình định” chủ trương “ba ngăn”: ngăn quần chúng nổi dậy, ngăn ngụy quyền sụp đổ, ngăn ngụy quân tan rã. Chỉ tiêu đồn bốt ngày 26 tháng 3 năm 1973 phải khôi phục tất cả các vùng bị mất từ sau ngày 25 tháng 1 năm 1973,

Triển khai lệnh của Thiệu, tỉnh trưởng Bạc Liêu Nguyễn Ngọc Điệp lệnh cho tất cả đồn bót, các thứ quân bung ra bình định, lấn đất giành dân. Đồng thời Thiệu ra lệnh xử bắn người nào hoan hô hòa bình và bọn lính trốn khỏi đơn vị, bỏ tù những gia đình có con trốn lính và lính trốn; lệnh cho dân treo cờ ba sọc trước nhà và trên ghe xuồng, sơn cờ trên nóc nhà để tỏ lòng trung thành với chính thể quốc gia.

Ngày 3 tháng 2 năm 1973, Khu ủy, Quân khu ủy họp mở rộng đánh giá tình hình, diễn biến chiến trường những ngày sau khi Hiệp định Pa-ri có hiệu lực. Hội nghị đi đến kết luận quan trọng: “Mỹ - Thiệu ngoan cố phá hoại hiệp định, muốn địch thi hành hiệp định ta phải vững mạnh và phải đánh mạnh. Tây Nam Bộ tình huống nào cùng phải giữ vừng vùng nông thôn giải phóng, trong phản công và tấn công phải phát huy sức mạnh ba mũi. kết hợp pháp lý của hiệp định. Phải nắm vững lực lượng vũ trang tiến công địch, làm đòn xeo cho ba mũi”.

Tinh thần cơ bản của hội nghị được cụ thể hóa bằng chỉ thị Khu ủy số 03 ngày 9 tháng 2 năm 1973 “khẳng định nhiệm vụ tiến công ba mũi không gì thay đổi, hiệp định được ký kết và có hiệu lực là thêm thuận lợi cho ta tiến lên đánh bại địch”.

Kết luận ở hội nghị mở rộng ngây 2 tháng 2 năm 1972 và Chi thị 03 ngày 9 tháng 2 năm 1973 của Thưởng vụ Khu ủy II chủ trương hết sức đúng đắn, kịp thời, quyết định cho Tây Nam Bộ ở thế chủ động tiến công, đánh bại kế hoạch tràn ngập lãnh thổ và bình định mới của địch, đưa cách mạng tiếp tục tiến lên. Tình trạng xả hơi ngơi nghỉ, hòa bình chủ nghĩa được giải quyết ngay từ đầu”⁽¹⁾.

Sau tết Nguyên Đán, tiểu khu Chương Thiện phối hợp tiểu khu Bạc Liêu mở nhiều cuộc hành quân càn quét dài ngày vào các xã Ninh Hòa, Ninh Quới, Lộc Ninh, Vĩnh Hưng (huyện Hồng Dân); xã Châu Thới. Minh Diệu, tuyến sông Cổ Cò (huyện Vĩnh Lợii. Địch huy động mức độ cao phi pháo, xe lội nước, đánh phá ác liệt để tát dân ra khỏi vùng giải phóng. Đến cuối tháng 3 năm 1973 có 343 cuộc càn quét lỏn nhỏ, làm chết, bị thương 386 người, đốt cháy 1.200 nhà. cướp và đốt 43.353 giạ lúa, lấn chiếm 12 đồn bót. Khu vực này trở thành trọng điểm ta và địch ở Bạc Liêu và Chương Thiện tranh chấp ác liệt, dài ngày. Từ đầu tháng 3 năm 1973, vùng 4 chiến thuật triển khai chương trinh bình định mới, nội dung chủ yếu là: Khôi phục phát triển kinh tế các vùng an ninh, chuẩn bị kế hoạch kinh tế dài hạn, củng cố ngụy quân, ngụy quyền, hiện đại hóa quân ngụy. Phương thức bình định là làm ào ạt, càn quét đến đâu chiếm đóng đến đó, không qua bước chà đi xát lại như trước đây.

Ngày 9 tháng 3 năm 1973, vùng 4 chiến thuật mở cuộc hành quân quy mô 30 tiểu đoàn, bình định Tây nam Long Mỹ, trong đó bao gồm các xã Vĩnh Lộc, Lộc Ninh, Ninh Hòa, Ninh Quới và chi khu Ngan Dừa (huyện Hồng Dân). Địch thiệt hại nặng phải kết thúc sớm vào ngày 24 tháng 4 năm 1973. Thiệu phải xuống vùng 4 chiến thuật hà hơi cho cấp dưới và lệnh tiếp tục huy động 76 tiểu đoàn trong toàn vùng, mở cuộc hành quân bình định lần thứ 2 thuộc địa bàn Chương Thiện và Long Mỹ vào ngày 18 tháng 5 năm 1973. Lần này địch tổn thất nặng nề hơn và phải kết thúc sớm để củng cố bổ sung lực lượng.

Ngày 29 tháng 3 năm 1973, Mỹ làm lễ cuốn cờ rút quân Mỹ ở thành phố Cần Thơ và các tỉnh Tây Nam Bộ, giao căn cứ Đồng Tâm cho quân ngụy. Sự kiện này khoét sâu tinh thần thất bại chủ nghĩa trong hàng ngũ ngụy quân, ngụy quyền trong toàn vùng và tỉnh Bạc Liêu.

⁽¹⁾ Khu ủy, Quân khu ủy Tây Nam Bộ báo cáo về Trung ương Cục và kiên trì bảo vệ chủ trương đúng đắn này. Đến cuối năm 1973 được Trung ương Bộ Chính trị công nhận là chủ trương đúng đắn và triển khai toàn Miền.

[macbupda]

Thực hiện 8ự chỉ đạo của Khu ủy và Quân khu ủy Tỉnh ủy và Tỉnh đội chủ trương trong toàn tỉnh mở đợt tiến công đồng loạt đòi địch thi hành Hiệp định Pa-ri, tố cáo Mỹ vi phạm Hiệp định, đẩy mạnh tiến công ba mũi làm cho địch suy sụp hơn nữa về tư tưởng và tổ chức, làm thất bại âm mưu bình định mới của Mỹ - ngụy.

Tại huyện Vĩnh Lợi đêm 1 tháng 4 năm 1973, Tiểu đoàn Phú Lợi phối hợp với du kích xã Châu Thới diệt đồn Giồng Bốm, do một trung đội dân vệ đóng giữ, thu toàn bộ vũ khí, nhân dân nổi dậy san bằng đồn, giải phóng cơ bản xã Châu Thới; pháo binh của Tỉnh pháo kích thiệt hại nặng phán chi khu Vĩnh Hưng. Toàn huyện bao vây pháo kích 14 đồn bót địch, gây cho chúng một số thiệt hại. Du kích chống địch nống ra phản kích 26 trận, loại khỏi vòng chiến đấu hàng trăm tên địch. Đêm 24 tháng 4 năm 1973, du kích xã Long Thạnh kết hợp nội tuyến trong vòng một đêm diệt 1 đồn dân vệ, 2 cốt phòng vệ, 4 cốt gác ở cầu Cái Tràm, thu 66 súng.

Ở huyện Hồng Dân, lực lượng địa phương quân và du kích các xã chống càn quét và đánh địch nống ra nhiều trận, loại khỏi vòng chiến đấu hàng trăm tên, nhiều nơi giữ vị trí chiếm lĩnh ở vùng tranh chấp, áp sát đồn bót địch.

Đêm 3 tháng 5 năm 1973, ta vào đợt tấn công đồng loạt toàn khu Tây Nam Bộ, nhằm đánh phủ đầu kế hoạch bước 2 của vùng 4 chiến thuật ngụy lấn chiếm trọng điểm Chương Thiện.

Phối hợp chiến trường trọng điểm Chương Thiện, huyện Hồng Dân đêm 3 tháng 6 năm 1973, chủ lực Khu phối hợp địa phương quân và đu kích xã Ninh Hòa diệt gọn tiểu đoàn tổng hợp dã ngoại tụi ấp Ninh An, diệt 136 tên, bắt sống 37, thu hàng trăm súng, đồn Ninh An hoảng sợ rút chạy về chi khu Ngan Dừa, ta tiếp tục pháo kích làm thiệt hại nặng chi khu Ngan Dừa. Huyện Vĩnh Lợi đêm 3 tháng 6 năm 1973, du kích xã Vĩnh Mỹ A phối hợp du kích xã Hòa Bình diệt gọn đồn phòng vệ Do Thới, đánh thiệt hại nặng đồn phòng vệ ấp Vôn. Đơn vị Phú Lợi kết hợp du kích Hưng Hội tập kích đánh thiệt hại nặng trung đội bảo an đóng ấp Hoàng Quân 2; du kích xã Châu Thới phục kích diệt gọn tiểu đội dân vệ đồn Cầu Trâu. Ngày 6 tháng 6 năm 1973, tiểu khu Bạc Liêu và phân chi khu Vĩnh Hưng huy động một tiểu đoàn và một đại đội bảo an hành quân tái chiếm đồn Châu Thới bị ta diệt trước đó, lực lượng địa phương quân phối hợp du kích xã bám đánh địch liên tục trong 6 ngày đêm, làm chết bị thương hàng chục tên địch, cuối cùng địch hủy bỏ kế hoạch đóng đồn, du kích thu 400 cột sắt, 28 cuộn kẽm gai, giữ vững xã Châu Thới giải phóng.

Tháng 4 và tháng 6 năm 1973, lực lượng chính trị binh vận tiến vào vùng yếu, vùng kềm, phát động hảng chục nghìn lượt quần chúng, tán phát nhiều truyền đơn, vận động quần chúng đấu tranh chống địch. Quần chúng dẫn lực lượng ta diệt 10 tên ác ôn, cảnh cáo trấn áp nhiều tề điệp, giải tán hàng trăm phòng vệ dân sự, có 90 cuộc quần chúng đấu tranh với khẩu hiệu chống bắt lính, chống đuổi nhà gom dân chống hãm hiếp, giết người, cướp của, đòi trừng trị bọn ác ôn, đòi thi hành Hiệp định Pa-ri. Tại thị xã Bạc Liêu, nhân ngày kỷ niệm Quốc tế lao động, nhiều xí nghiệp, trường học, chị em mua gánh bán bưng đã đình công, bãi khóa, chống bắt lính, chỏng thuế, chống đuổi chợ. Đặc biệt là cuộc đấu tranh chống địch sát hại lục À Cha Sơn Thal ở Prây-chốp, hàng nghìn sư sãi và quần chúng Khơ-me trong 30 chùa ở Vĩnh Lợi và Vĩnh Châu kéo vào thị xã Bạc Liêu đòi trừng trị bọn giết người, đòi bồi thường. Tỉnh trưởng Bạc Liêu phải nhận lỗi, hứa giải quyết yêu sách của đoàn đấu tranh.

Ngày 13 tháng 6 năm 1973, trước thất bại nặng nề về quân sự, chính trị, dư luận trong nước và thế giới thúc ép, Mỹ - ngụy buộc phải ký với ta thông cáo chung, nghiêm chỉnh thực hiện hiệp định, trước mắt thực hiện 4 vấn đề lớn là ngừng bắn, không lấn chiếm, quy định vùng kiểm soát và cửa khẩu, thay thế vũ khí, triển khai các tổ liên hiệp quân sự ở các địa phương, trao trả hết tù binh. Thông cáo chung cho việc ngừng bắn là vấn đề cấp bách nhất và mấu chốt để giải quyết các vấn đề khác.

Theo sự chỉ đạo của Tỉnh ủy và Tỉnh đội các địa phương, lực lượng ba mũi chuẩn bị sẵn sàng. Ngày 14 tháng 6 năm 1973, thông cáo chung được công bố. Mặc dù địch bố phòng nghiêm ngặt, nhưng ta xông lên chiếm lĩnh 90 ấp, vây 115 đồn bót, phát động quần chúng nổi dậy giành quyền làm chủ, đánh trống mõ treo băng cờ, phát loa vào đồn bót, thông báo lệnh ngừng bắn và nội dung thõng cáo chung.

Tiểu khu Bạc Liêu ra lệnh thiết quân luật cấm trại binh sĩ 100%, cấm đồn bót quan hệ với dân, không cho gia đình binh sĩ vào đồn thăm chồng, con em... ngân chặn đòn tấn công chính trị, binh vận của ta. Bọn tiểu khu trắng trợn vi phạm bản thông cáo chung, tung các tiểu đoản bảo an tiểu khu, chi khu phản kích giải tỏa đồn bốt, gỡ băng cờ. Hầu hết số đồn bót vùng nông thôn kềm mới đều “án binh bất động”, khi bọn ở trên xuống thì chúng kéo ra chiếu lệ.

[macbupda]

Trừng trị địch vi phạm hiệp định và bản thông cáo chung, đơn vị Phú Lợi ngăn chặn đánh thiệt hại nặng tiểu đoàn bảo an, tiểu khu Bạc Liêu phản kích giải tỏa tuyến sông Vàm Lẻo - Cổ Cò, 2 đồn trên tuyến sông rút chạy.

Huyện Hồng Dân hoạt động chặn đánh bọn đồn bót bung ra, tiếp tục vây ép 13 đồn bót, đánh thiệt hại nặng đồn Tà Suôl, Xóm Tre, bức rút đồn Bình Lộc (xã Vĩnh Lộc).

Ngày 17 tháng 7 năm 1973, địa phương quân huyện hoạt động phối hợp với địa phương quân Vĩnh Lợi đánh địch can viện đồn Dù Phịch, diệt gọn đại đội đi đầu 67 tên, thu 45 súng. Đêm 17 tháng 7 năm 1973 du kích xã Vĩnh Lộc vây đồn Bến Luông, dùng đầu đạn pháo 105 mm cải tiến phóng vào đồn, địch hoang mang rút chạy.

Cùng ngày, du kích xã Ninh Quới đánh bọn đồn xóm Tre nống ra diệt 3 tên, có 1 phó đồn. Ngày 9 tháng 10 năm 1973. trung đội dân vệ đồn Mươi Ất (xã Phước Long) khởi nghĩa, mang 19 súng trở về hàng ngũ cách mạng, số đông anh em đã gia nhập lực lượng vũ trang huyện, xã. Ngày 10 tháng 10 năm 1973, địa phương quân huyện phối hợp đơn vị tỉnh phục kích diệt gọn đại đội bảo an phân chi khu Vĩnh Hưng, diệt 57 tên, bị thương 4 tên, bắt sống 5, thu toàn bộ vũ khí. Đêm 6 tháng 11 năm 1973, địa phương quân phối hợp nội tuyến diệt đồn cống Sáu Hỷ, diệt 2, bắt sống 18 tên, thu 20 súng. Cùng đêm, đại đội 2 địa phương quan kết hợp nội tuyến diệt đồn Bà Bèo (xã Vĩnh Hưng) lần thứ ba. diệt 3 bắt sống 4. thu toàn bộ vũ khí. Đồng loạt trong tháng 6, địa phương quân và du kích các xã huyện Vĩnh Lợi đánh 18 trận, loại khỏi vòng chiến đấu 70 tên địch. Đồng thời ta vận động tòng quân đưa về trên 104 tân binh, bổ sung địa phương quân 74, du kích xã 91.

Quý III năm 1973. huyện Vĩnh Lợi lực lượng vũ trang đánh 48 trận, loại khỏi vòng chiến đấu 293 tên địch, thu 24 súng; kết hợp nội tuyến diệt 2 đồn (Cái Tràm và thị trấn Hòa Bình); binh vận làm rã 275 binh sĩ, 4 cuộc binh biến hắn chết 1 trưởng đồn, 9 tên gian ác.

Biệt động thị xã Bạc Liêu kết hợp nội tuyến diệt đồn số 10, đánh thiệt hại nặng đồn Trà Kha. Pháo binh biệt động pháo kích sân bay gây cho địch một số thiệt hại. Du kích phối hợp biệt động và công an vũ trang diệt hàng chục tên gian ác. Nhiều cuộc vũ trang tuyên truyền ven thị xã.

Phong trào đấu tranh chống bắt lính diễn ra rộng khắp và quyết liệt hơn trước, bắt đầu gây khó khăn lớn cho kế hoạch bổ sung quân số của địch. Trước đây chống bắt lính diễn ra mức lẻ tẻ, hình thức chủ yếu tránh né hợp pháp không bạo lực. Từ sau Hiệp định Pa-ri, Mỹ rút quân Thiệu ngoan cố phá hoại hiệp định, xua lính đi bình định lấn chiếm chốt ngày càng nhiều, tác động lớn đến binh sĩ, gia đình binh sĩ và quần chúng thị xã, thị trấn, vùng kềm. Tinh thần thất bại chủ nghĩa trong hàng ngũ ngụy quân, ngụy quyền càng nặng nề, đụng trận số đầu hàng càng nhiều hơn, chính họ cũng không muốn con em họ bị bắt lính, bị thúc ép đi bắt lính thì họ làm cầm chừng, “nhiều binh sĩ bắt được nhiều lính, ông Thiệu càng kéo dài chiến tranh, sẽ đến lượt mình chết”. Các bậc cha mẹ đã đến lúc phải bảo vệ con, vợ bảo vệ chồng, “thà ngồi tù, chồng con không chết trận”. Đồng bào nhiều nơi dùng bạo lực ẩu đả với cảnh sát, giành giựt con em khỏng để bị bắt lính. Ở thị xã Bạc Liêu hình thành hàng chục cụm thanh niên trốn lính và lính trốn trong các khu phố, có bố trí thông tin báo động, tranh thủ được tề ấp và phòng vệ dân sự đồng tình bảo vệ. Thanh niên Khơ-me và tôn giáo thì dựa vào chùa anh em trốn lính và lính trốn “tĩnh làm dân, động làm tu sĩ”. Các chùa lớn như chùa cũ Hòa Bình, Xiêm Cán, Đầu Sấu, Ngan Dừa đã có hàng trăm thanh niên như vậy. Các thi trấn, vùng kềm xuất hiện phong trào thanh niên vào vùng giải phóng để khỏi bị bắt lính. Một số trong anh em đã tham gia công tác cách mạng, tham gia lực lượng vũ trang.

Phong trào chống bắt lính lớn mạnh cộng với quân ngụy bỏ ngũ càng tăng, dẫn đến số quân ngụy càng giảm sút nghiêm trọng trong năm 1974 không hồi phục được.

Bước vào quý III năm 1973, tình thế ta và địch ở Tây Nam Bộ, cũng như chiến trường Bạc Liêu có những biến đổi quan trọng, có lợi cho ta.

Mỹ rút quân kéo theo sự cắt giảm viện trợ Mỹ⁽¹⁾, ngụy quân mất chỗ dựa là lính Mỹ và sự chi viện phi pháo của quân Mỹ, là hai khó khăn nan giải của chế độ Sài Gòn. Thiệu phái kêu gọi lính ngụy, “đánh giặc theo lối con nhà nghèo”. Ngày 23 tháng 8 năm 1973, Thiệu lại xuống vùng 4 chiến thuật (Cần Thơ), bàn việc nắm lúa gạo, coi “lúa gạo là quốc sách” để cứu nguy cho ngụy quyền Sài Gòn. Thiệu hạ thấp yêu cầu bình định, chi bình định trọng điểm Chương Thiện và phong tỏa U Minh, không coi U Minh là điểm bình định bước II như kế hoạch đầu năm. Thiệu chỉ thị kết hợp kế hoạch bình định và kế hoạch cướp lúa là một, đặt tên là kế hoạch “Trần Khánh Dư”.

Về ta, đồng chí Bí thư Khu ủy ra Hà Nội trực tiếp báo cáo Bộ Chính trị và Trung ương nghe tình hình Tây Nam Bộ trừng trị địch vi phạm hiệp định, đánh bại kế hoạch bình định lấn chiếm của địch ở trọng điểm Chương Thiện và U Minh, giữ được đất được dân. Bộ Chính trị và Trung ương đồng tình quan điểm chỉ đạo của Tây Nam Bộ. Nghị quyết 21 của Trung ương tháng 7 năm 1973 nêu rõ: “Nhiệm vụ trước mất của cách mạng miền Nam là: Đoàn kết toàn dân, đấu tranh trên ba mật trận chính trị, quân sự, ngoại giao một cách chủ động, linh hoạt, tùy theo từng nơi, từng lúc mà kết hợp ba mặt đấu tranh buộc địch phải thi hành nghiêm chỉnh Hiệp định Pa-ri về Việt Nam, đồng thời chuẩn bị khả năng tiến lên tiến công để giành thắng lợi hoàn toàn. Nghị quyết Trung ương nhấn mạnh: “Bất kể trong tình huống nào, con đường giành thắng lợi của cách mạng miền Nam cũng là con đường bạo lực, do đó phải nắm vững chiến lược tấn công”. Tháng 9 năm 1973, Trung ương Cục miền Nam họp Hội nghị lần thứ 21 triển khai Nghị quyết 21 của Trung ương Đảng. Ngày 5 tháng 10 năm 1973. Bộ chỉ huy Miền ra lệnh: “Kiên quyết đánh trả những hành động chiến tranh của chính quyền Sài Gòn. Kiên quyết đánh trả bất cứ ở đâu. bằng các hình thức và lực lượng thích đáng”. Như vậy, tư tưởng chiến lược tiên công và quan điểm cách mạng bạo lực đã được thấu suốt trong toàn Đảng, toàn quân ta.

Tây Nam Bộ cũng như Bạc Liêu tiếp tục thừa thắng xông lên trong điều kiện thuận lợi hơn về so sánh lực lượng cả thế và lực, kẻ địch trong thế yếu bị căng kéo trên toàn miền Nam.

⁽¹⁾ Viện trợ Mỹ năm 1972 cho Sài Gòn là 9,3 tỷ, năm 1973 là 7,3 tỷ

[macbupda]

II. TỈNH BẠC LIÊU TÁI LẬP, MŨI VŨ TRANG - ĐÒN XEO CỦA TỈNH ĐƯỢC TĂNG CƯỜNG, VỪA XÂY DỰNG VỪA TẤN CÔNG ĐÁNH BẠI KẾ HOẠCH CƯỚP RÚT LÚA VÀ BÌNH ĐỊNH MỚI CỦA MỸ - NGỤY (20/11/1973 – 1974)

Bạc Liêu là chiến trường đồng bằng, đông dân, nhiều lúa gạo. vốn là địa bàn tranh chấp quyết liệt giữa hai đối trọng: Khu tây Nam Bộ của ta và vùng 4 chiến thuật của địch, trước mất là trọng điểm tranh chấp ác liệt trên mặt trận bình định lấn chiếm và chiến tranh lúa gạo. Thành lập lại tỉnh Bạc Liêu để sự lãnh đạo của Đảng bộ được tập trung, sâu sát, kịp thời là yêu cầu khách quan của cách mạng trong giai đoạn mới. Tỉnh Bạc Liêu còn là lá chắn bảo vệ khu căn cứ Cà Mau - U Minh.

Từ yêu cầu trên, Thường vụ Trung ương Cục miền Nam quyết định tái lập tỉnh Bạc Liêu, địa giới bao gồm các huyện Giá Rai, Hồng Dân, Vĩnh Lợi và thị xã Bạc Liêu; có 1 thị xã tỉnh lỵ, 3 thị trấn, 2 thị tứ, 25 xã, 310 ấp, 352.648 dân (52 ấp giải phóng có 29.517 dân, 71 ấp tranh chấp 69.000 dân, 104 ấp vùng kềm và thị trấn, thị xã 200.615 dân).

Ngày 20 tháng 11 năm 1973, đồng chí Vũ Đình Liệu (Tư Bình), Bí thư Khu ủy Tây Nam Bộ chủ tri Hội nghị cán bộ tại khu căn cứ Cái Chanh - Ninh Thạnh Lợi huyện Hồng Dân, để triển khai quyết định tái lập tỉnh Bạc Liêu, chỉ định Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh 11 thành viên, do đồng chí Nguyễn Văn Đáng (Tư Hườn Khu ủy viên làm Bí thư.

Hội nghi bàn các nhiệm vụ trọng tâm trước mắt, khẩn trương ổn định một bước tổ chức ban ngành tỉnh, căn cứ ở, vừa chuẩn bị ngay kế hoạch tấn công mùa khô 1973 - 1974, phối hợp chiến trường chung chống kế hoạch bình định và cướp rút lúa của địch. Phân công các thành viên Tỉnh ủy phụ trách từng mặt công tác.

Ban chỉ huy Tỉnh đội lúc này gồm các đồng chí: Đoàn Thanh Vị, Ủy viên Thưởng vụ Tỉnh ủy, Chính trị viên; Phạm Văn Đương, Tỉnh ủy viên, Chính trị viên phó; Đặng Văn Nuôi (Chín Hỏa) tỉnh ủy viên, Tỉnh đội trưởng; Nguyễn Hoàng Diệu, Tỉnh đội phó phụ trách tham mưu; đồng chí Tư Thạch, Tỉnh đội phó phụ trách hậu cần; đồng chí Trần Công Bằng, Tỉnh đội phó.

Phòng Tham mưu: đồng chí Nguyễn Hoàng Diệu - Tham mưu trưởng; Tham mưu phó gồm các đồng chí: Nguyễn Tấn Điệp (Tư Dũng), Trương Ngọc Nhuận (Tư Thủ), Huỳnh Dương Tiển. Phòng Chính trị: đồng chí Huỳnh Ngọc Hổ (Sáu Sơn), Chủ nhiệm; Phó chủ nhiệm gồm các đồng chí Lý Trí Tính, Nguyễn Văn Nhẫn (Hai Nhẫn). Phòng Hậu cần: đồng chí Châu Văn Thọ (Tám Hồng), Chủ nhiệm; Bùi Thanh Tâm, Chính trị viên. Bác sĩ Phạm Thiện Lương, phụ trách quân y; đồng chí Năm Râu, Trưởng ban quân lương; đồng chí Ba Quý, Trưởng ban quân giới, vận tải; đồng chí Tư Vuông (Tư Bản), Trường ban tài vụ, Xưởng quân giới có 34 cán bộ. Binh công xưởng do đồng chí Văn Phước Nhuận làm giám dốc, Nguyễn Văn Mót, Phó giám dốc, Tư Binh, Chính trị viên.

Tiểu đoàn 1 Bạc Liêu lúc này có trên 100 cán bộ, chiến sĩ thuộc tiểu đoàn 4 tỉnh Cà Mau đưa lên, do đồng chí Nguyễn Văn Bảy (Năm Xuân), tiểu đoàn trưởng: Phạm Thuận Hà, chính trị viên; Huỳnh Văn Bé (Hai Hóa), chính trị viên phó.

Kế hoạch quân sự mùa khô 1973 - 1974 được xác định: Lực lượng vũ trang các huyện, thị đẩy manh tấn công các mục tiêu theo kế hoạch chỉ định, kết hợp mũi chính trị - binh vận bẻ gãy các mũi bình định lấn chiếm, cướp rút lúa của địch. Tiểu đoàn 1 tỉnh gấp rút bổ sung quân số. Nhiệm vụ của tiểu đoàn là phải dứt điểm gọn một số đồn bót và đánh thiệt hại nặng bảo an chi khu, tiểu khu, làm đòn xeo cho diện tấn công ba mũi và nâng khí thế cho đơn vị mới xuất quân. Đơn vị lấy tuyến kinh xáng Vĩnh Hưng - Vĩnh Phú và kinh xáng số 2 làm điểm đột phá, mở cho được vùng giải phóng bắc lộ 4 nối liền căn cứ phía sau.

Cuối tháng 12 năm 1973, tiểu đoàn được bổ sung đại đội địa phương quân của huyện Vĩnh Lợi. Số quân lên 200 cán bộ chiến sĩ, đứng chân xã Ninh Quới (Hồng Dân) chuẩn bị kế hoạch tác chiến.

Đêm 17 tháng 12 năm 1973, vào đồng loạt toàn Miền, lực lượng địa phương quân Hồng Dân và du kích xã Ninh Quới phối hợp một bộ phận chủ lực Khu đánh thiệt hại nặng đồn Dầy Oán, diệt gọn đồn Xóm Tre. tiếp tục đánh thiệt hại nặng tiểu đoàn 3 Sư đoàn 9 và chi đoàn xe bọc thép can viện; bao vây bức rút đồn Dầy Oán (xã Ninh Quới). Địa phương quân huyện phối hợp du kích xã Vĩnh Phú Đông có nội tuyến phục vụ đồn Chủ Ngô, diệt 2 tên, bắt sống 19 tên, thu toàn bộ vũ khí. Du kích xã Ninh Thạnh Lợi kết hợp Trường Quân sự địa phương diệt gọn đồn Cống Đá. diệt 8 tên, bắt sống 7 tên, thu 19 súng.

[macbupda]

Tại huyện Vĩnh Lợi, đêm 17 tháng 12 năm 1973 địa phương quân cùng 21 công an vũ trang và du kích xã Vinh Mỹ B phối hợp một bộ phận tiểu đoàn 1 Bạc Liêu, một đêm diệt 1 đồn dân vệ và 3 đồn phòng vệ ở Cây Dương, thu 72 súng. Du kích xã Hưng Hội phối hợp Tiểu đoàn Phú Lợi, Sóc Trăng diệt đồn Hoàng 2 thu 20 súng, phục kích đánh thiệt hại nặng đại đội bảo an phản kích, thu 3 súng. Các xã bao vây 17 đồn, đánh địch phản kích 15 trận, diệt 35 tên, có 1 trưởng đồn, 2 trưởng ấp ác ôn. Tháng 1 năm 1974, địa phương quân huyện và du kích Minh Diệu đứng trụ tuyến kinh xáng Vĩnh Hưng - Cầu Sập đánh bọn bị cướp lúa và tiếp tế đồn bót, bắn chìm 4 tàu, diệt 25 tên, thu 4 súng. Một bộ phận địa phương quân phối hợp du kích xã Châu Thới và Long Thạnh bao vây pháo kích tiểu đoàn bảo an 411 tiểu khu cụm quân hỗ trợ cướp lúa ở Châu Thới, sau 5 ngày đệm bị ta vây đánh địch tháo chạy. Địa phương quân huyện cùng du kích xã Châu Hưng pháo kích đồn Giá Đại, địch chết 8 tên, có 1 trưởng đồn. Địa phương quân phối hợp du kích xã Hòa Bình diệt đồn dân vệ Xóm Lá, thu 12 súng. Địa phương quân huyện phối hợp một bộ phận chủ lực Khu pháo kích thiệt hại nặng đồn nhà thờ Nàng Rền, đồn Trà Hắc, đồn Quốc Kỷ; phục kích đánh thiệt hại nặng tiểu đoàn bảo an 486 và 3 trung đội dân vệ tai Bà Chăng xã Châu Thới.

Ở huyện Giá Rai, địa phương quân huyện và du kích xã bao vây nhiều đồn bót, chặn đánh bọn đồn nống ra và bọn tề lính đi cướp lúa trên 30 trận, diệt hàng trăm tên địch, bẻ gãy nhiều mũi lấn chiếm, cướp lúa của địch.

Lực lượng tiểu đoàn 1 tỉnh Bạc Liêu vào chiến dịch mùa khô không suôn sẻ. Đơn vị chọn điểm đột phá là cụm đồn ngã tư Vĩnh Phú, thuộc xã Ninh Quới, phương án chiến thuật là công đồn đả viện. Đêm 10 tháng 12 năm 1973, ta công đồn Chủ Ngô, bao vây Vĩnh Phú, không dứt điểm được. Suốt ngày 11 tháng 12 lực lương ta bám trận địa quần nhau với hơn 300 quân và phi pháo của địch, loại khỏi vòng chiến đấu 20 tên, ta hy sinh 6 đồng chí và một số bị thương. Trận mở màn ta không đạt yêu cầu. Bốn ngày san. lực lượng ta đánh kỳ tập đồn Vĩnh Phú, chỉ diệt được 1 tên, ta hy sinh 4 đong chí. Ban chỉ huy Tỉnh đội họp rút kinh nghiệm, ý kiến chung là: Tiểu đoàn 1 đại bộ phận chưa quen chiến trường, chưa nắm chắc âm mưu thủ đoạn và sở trường của địch, mặt khác bộ đội thời gian huấn luyện về kỹ thuật, chiến thuật không nhiều, vũ khí trang bị còn kém so với quân địch. Phía địch lại phát huy được lực lượng tổng hợp. Muốn thắng địch ta phải có bước đi phù hợp với chiến trường mới. Ban chỉ đạo tấn công của tỉnh chỉ thị địa phương quân các huyện đánh vừa và nhỏ, kết hợp ba mũi tiến công trên diện rộng, đơn vị tỉnh chuyển về địa bàn tuyên kinh xáng Phụng Hiệp thuộc xã Phong Thạnh Tây và Phong Thạnh huyện Giá Rai, nếu mở được địa bàn này sẽ mở luôn được trục kinh xáng số 2 và kinh xáng Vĩnh Hưng. Cán bộ chiến sĩ ta tương đối quen thuộc chiến trường này.

Ngụy quyền Sài Gòn triển khai kế hoạch dài hạn “cộng đồng tái thiết, cộng đồng phát triển năm 1973 đến 1975”. “kế hoạch hiện đại hóa quân ngụy dài hạn năm 1973 đến 1979”, “kế hoạch hậu chiến năm 1973 đến 1980”. Tiểu khu Bạc Liêu xúc tiến phương án huấn luyện đại trà phòng vệ dân sự, từng bước thực hiện nhiệm vụ bình định, cơ động; kêu gọi lính đào nhiệm tái nhập ngũ, miễn hình phạt; chuyển cấp xã lên phân chi khu, cho bọn sĩ quan tình báo, bình định, ác ôn trấn nhiệm để giữ ổn định tinh thần binh sĩ. Về kinh tế thành lập nông trường gia binh ở Vĩnh Lợi.

Giữa tháng 3 năm 1974, phía nam lộ 4 thuộc huyện Giá Rai, đại đội “Quyết thắng”⁽¹⁾ của tỉnh tổ chức trận hóa trang kỳ tập đánh đại đội địch đóng dã ngoại (thuộc nông trường gia binh) đóng cống số 9 -Vĩnh Lợi, ta tiêu diệt trên 20 tên địch, thu 31 súng, bắt sống trung úy đại đội trưởng.

Vào cao điểm hai mùa khô 1973 - 1974, tiểu đoàn của tỉnh sau thời gian chấn chỉnh, chuẩn bị chiến trường, đêm 4 tháng 4 năm 1974 nổ súng tấn công đồn 23 xã Phong Thạnh (Giá Rai), không dứt điểm được. Ta tiếp tục vây đồn triển khai đánh quân viện.

Địch huy động lực lượng bảo an của chi khu Giá Rai và dân vệ các đồn bốt, được sự chi viện của pháo binh đánh vào trận địa ta ở ấp 24 và 25 xã Phong Thạnh - Giá Rai, lực lượng lượng ta kiên cường chiến đấu suốt ngày gây cho địch một số thiệt hại. Bên ta đồng chí Năm Xuân, tiểu đoàn trưởng, đồng chí Hai Hóa, chính trị viên phó tiểu đoàn và một số chiến sĩ hy sinh. Bốn ngày sau, đơn vị tổ chức công đồn Đầu Sấu, dụ bọn can viện diệt 4 tên địch, nhưng ta hy 5 chiến sĩ. Đơn vị gặp khó khăn về chỉ huy, quân số, nhất là tinh thần chiến đấu. Đồng chí Đoàn Thanh Vị, Ủy viên Thường vụ Tỉnh ủy, Chính trị viên Tỉnh đội trực tiếp tổ chức Hội nghị quân nhân, giải quyết tư tưởng cho đơn vị. Qua phát biểu ý kiến dân chủ đi đến nhất trí kết luận: Do ta không biết đánh chứ không phải địch mạnh. Địch đang chủ quan, nếu ta tổ chức đánh điểm đơn vị nhỏ nào đó của địch thì chúng sẽ hoang mang dao động. Tiểu đoàn nên quyết tâm “hễ đánh là thắng”. Đơn vị chọn 60 chiến sĩ có quyết tâm cao, trang bị mạnh, đồng chí Huỳnh Văn Đây (Tư Thành) cán bộ tham mưu Tỉnh đội được chỉ định giữ chức vụ tiểu đoàn trưởng chỉ huy đơn vị; đồng chí Đoàn Thanh Vị trực tiếp với chỉ huy sở. Trận đầu tiên ta phục kích tại ấp 22 Phong Thạnh, dùng kế nghi binh dụ địch vào đúng trận địa phục kích của tiểu đoàn, đơn vị bất ngờ nổ súng mãnh liệt, ta diệt gọn đại đội bảo an quận Giá Rai, tên đại úy Phấn đền tội; ta truy kích diệt gần hết 1 trung đội dân vệ, đồn kinh xáng Hộ Phòng và đồn 18 hoang mang bỏ chạy. Trận này ta diệt gọn địch, thu vũ khí, ta chỉ bị thương vài chiến sĩ, địch bắt đầu hoang mang Phát huy thắng lợi, du kích xã Phong Thạnh bao vây bức rút đồn 23 và đồn 25, tiếp theo ta bao vây bức rút đồn 18, đồn 19 và đồn Cầu Đen, mở trục kinh xáng Phó Sinh - Giá Rai, Hộ Phòng – Chủ Chí.

⁽¹⁾ Đơn vị tiền thân của Tiểu đoàn 9 tỉnh Bạc Liêu sau này.

[macbupda]

Trận thắng ấp 22 xã Phong Thạnh có ý nghĩa hết sức quan trọng trong tình hình tỉnh vừa tái lập. Không chỉ ở số lượng địch bị diệt, đồn bót bị gỡ, mà đã tạo được niềm tin và tinh thần chiến đấu cho đơn vi tỉnh vừa đến chiến trường mới; tạo ra mô hình kết hợp sức mạnh tại chỗ (cơ động tỉnh, địa phương quân huyện, du kích xã ấp), tiến công áp đảo kẻ địch đông mạnh hơn. Trận thắng còn giúp cho công tác lãnh đạo, chỉ huy về đánh giá đúng ta, địch, biết làm công tác chính trị, động viên tinh thần chiến đấu, với “lực lượng nhỏ, bén nhọn đánh thắng quân đội đông mạnh ô hợp”; biết tạo ra chiến thắng dù nhỏ để giải quyết tư tưởng, lòng tin và khí thế chiến đấu cho đơn vị.

Cùng thời gian này, theo sự chỉ đạo của Tỉnh ủy, Ban chỉ huy Tỉnh đội cử đồng chí Tư Thạch, Tỉnh đội phó xuống chỉ đạo địa bàn nam lộ 4 thuộc huyện Giá Rai, Tiểu đoàn 2 của tỉnh được thành lập trên cơ sở đại đội “Quyết thắng” của Cà Mau đưa về và rút lực lượng địa phương quân và du kích huyện Giá Rai thành lập thêm 2 đại đội mới. Đồng chí Nguyễn Văn Đức làm tiểu đoàn trưởng. Tiểu đoàn dựa vào căn cứ vùng Khâu Cây Bông, bắt tay ngay vào hoạt động chiến dịch mùa khô 1973 - 1974, đánh địch và hỗ trợ cho phong trào du kích chiến tranh địa phương.

Tại huyện Hồng Dân, đêm 2 tháng 3 năm 1974, đội phòng thủ Tỉnh ủy do đồng chí Ba Dũng phụ trách phối hợp du kích các xã Phước Long và Ninh Thạnh Lợi bao vây phân chi khu Cống Đá, bức rút đồn Nhà Lầu, Xẻo Dừng, Phước Trường, diệt và bắt sống nhiều địch, mở tuyến kinh xổng Phó Sinh - Cạnh Đền. Đặc công địa phương quân Hồng Dân phối hợp du kích xã Vĩnh Phú Đông bao vây pháo kích đồn Thầy Thép làm chết bị thương 6 tên địch, phục kích đánh bọn biệt kích quân Phước Long can viện diệt 28 tên. Du kích xã Vĩnh Phú Tây phối hợp tiểu đoàn 1 tỉnh phục kích tại ấp Bình Hổ và Phước Trường đánh tiểu đoàn bảo an 448 và bảo an chi khu Phước Long diệt 57 tên, bị thương 38 tên, thu 29 súng. Địa phương quân huyện kết hợp du kích xã Vĩnh Phú Tây bao vây, tập kích, bức rút đồn bảo an và đồn dân vệ Tây Mập thu 48 súng. Thừa thắng, ta bao vây, phục kích đồn dân vệ và đồn phòng vệ Tây Lát, giữa đêm địch tháo chạy lọt vào ổ phục kích, ta diệt 5 tên, san bằng đồn, thu 35 súng. Lực lượng ba mũi xã Vĩnh Hưng bao vây pháo kích đồn Bắc Hưng, sau 3 ngày bị tấn công địch chết, bị thương 5 tên, buộc phải rút chạy về phân chi khu Vĩnh Hưng. Một bộ phận tiểu đoàn 1 tỉnh phối hợp du kích xã Vĩnh Hưng đánh kỳ tập đồn Miếu Hội, diệt 37 tên, bắt 6 tên thu 47 súng. Đặc công và địa phương quân huyện đánh kỳ tập tiêu diệt dân Đất Phèn xã Vĩnh Hưng, diệt 7 tên, bắt 5 tên, thu toàn bộ vũ khí. Du kích xã Ninh Quới bao vây đồn Cầu Sắt, dùng đầu đạn 105mm cải tiến đánh vào đồn 3 ngày, địch chết 3 tên, rút chạy về phân chi khu Ninh Quới. Lực lượng ba mũi xã Phước Long bao vây đồn Tám Tỏn, Phước Hòa A, Phước Trường, sau 5 ngày bị vây ép ba mũi, hàng chục lính rã ngũ, số còn lại rút chạy về chi khu Phước Long. Du kích xã Vĩnh Lộc phối hợp một bộ phận chủ lực Khu diệt đồn 120 đầu lộ xã Vĩnh Lộc do một đại đội bảo an đóng giữ, thu toàn bộ vũ khí.

Huyện Vĩnh Lại, vào đồng loạt cao điểm 2 thắng giòn giã. Địa phương quân huyện diệt đồn Dù Phịch, tập kích hậu cứ tiểu đoàn 488, pháo kích phân chi khu Vĩnh Hưng, diệt 41 tên thu 21 súng, có 1 đại liên. Địa phương quân kết hợp nội tuyến diệt đồn Chùa Độn thu 18 súng; du kích dũng mìn định hướng đánh đồn Cây Dương, địch tháo chạy tán loạn. Du kích xã Vĩnh Mỹ A vây đồn Vĩnh Tiến làm 8 dàn vệ rã ngũ, bọn còn lại rút chạy, ta giải phóng ấp Vĩnh Tiến. Du kích xã Châu Hưng vây đồn Chất Đốt, dùng nạng giàn thun bắn lựu đạn vào đồn làm chết và bị thương 5 tên, đào ngũ 9 tên, chống địch can viện diệt 11 tên bảo an tiểu đoàn 411. Tháng 3, địa phương quăn huyện và du kích xã Vĩnh Lợi, kết hợp cơ sở nội tuyến diệt đồn số 9, thu 30 súng, có 1 cối 60mm. Du kích xã Châu Hưng dùng mìn định hướng và lựu đạn diệt đồn Xóm Nhỏ thu 9 súng. Địa phương quận huyện kết hợp du kích xã Minh Diệu bao vây bức rút đồn Cả Hùng. Du kích xã Hưng Hội và Châu Hưng bao vây và bức rút đồn Nàng Rền, đánh viện diệt 17 tên; bắn bị thương 2 trực thăng, rã ngũ 28 tên. Lập thành tích dâng quà mừng sinh nhật Bác ngày 19 tháng 5, các xã bao vây 17 đồn địch, du kích xã Châu Hưng bức rút đồn Chắc Đốt, phối hợp địa phương quân có nội tuyến phục vụ tập kích đồn Nhà Dài diệt 4 tên địch, bắt sống trưởng đồn. Du kích xã Châu Thới vây đồn Nàng Rền đánh địch nống ra diệt một số tên, thu 1 M79, tháng 6 năm 1974 các xã Minh Diệu, Châu Hưng, Vĩnh Mỹ B bao vây hàng chục đồn bót, đánh địch nống ra diệt 18 tên, có 2 trưởng đồn, 1 phó đồn, diệt 1 xe GMC.

Cuối tháng 4 năm 1974, tiểu đoàn 2 tổ chức bao vây đồn Khâu Cây Bông, ta bắn chết 3 tên địch ngoài đồn và tổ chức cho chị em phụ nữ khiêng thây vào đồn trả cho địch, lực lượng ta tiếp tục vây chặt bọn địch trong đồn, buộc chúng gọi trực thăng xuống chở xác, ta bắn bị thương chiếc trực thăng và bay về đến Cây Giang rơi làm chết toàn bộ số địch trên chiếc trực thăng.

[macbupda]

Chiến dịch mùa khô tháng 12 năm 1973 đến đầu tháng 5 năm 1974, toàn tỉnh loại khỏi vòng chiến đấu gần 3.000 tên địch, gỡ 54 đồn bót, giữ 26 nền đồn, giải phóng cơ bản 5 xã, giải phóng hoàn toàn 87 ấp, có 49.630 dân. Thắng lợi có ý nghĩa hết sức quan trọng, ta khắc phục được những khó khăn bước đầu tỉnh mới thành lập, tiếp tục tấn công tiêu hao tiêu diệt sinh lực địch khá lớn, mở ra vùng giải phóng liên hoàn nhiều xã ấp, tạo dần thế vây ép địch. Lực lượng vũ trang được bổ sung về số lượng chất lượng, đang thế tấn công. Tiểu đoàn 1 tỉnh vượt qua thời kỳ khó khăn, sức chiến đấu có vươn lên, quen thuộc chiến trường, làm tốt chức năng “quả đấm” của tỉnh. Ban ngành tỉnh ổn định một bước, tổ chức và hoạt động. Địch bị đẩy lùi một bước, quân số giảm xấp xỉ 1/4 (9.668/12.308 tên hồi tháng 11 năm 1973), tinh thần chiến đấu sa sút, khá nang cơ động can viện, phản kích, tái chiếm giảm rõ (đồn bót bị gỡ 54, chỉ tái chiếm 26 bằng 51%). Địch lui dần về co cụm chỏng đỡ. Kế hoạch bình định lấn chiếm và cướp rút lúa cơ bản bị đánh bại.

Tháng 6 năm 1974, Nguyễn Văn Thiệu kêu gọi quân ngụy “phải đánh giặc theo kiểu con nhà nghèo”, với 4 biện pháp: giảm quân số xuống 40 vạn, hạn chế phương tiện cơ động, tiết kiệm vật liệu, nhiên liệu, quân đội tham gia sản xuất. Chủ trương này của Thiệu càng bộc lộ rõ và khoét sâu tình thế quẫn bách của quân đội ngụy.

Kết thúc chiến dịch mùa khô, Khu ủy chủ trương “tiếp tục đẩy mạnh tiến công trong mùa mưa, mở rộng diện tấn công, thúc đẩy vùng ven và thành thị chuyển lên, đồng thời chuẩn bị kế hoạch mùa khô năm 1974 -1975.

Tỉnh ủy họp mở rộng đánh giá tình hình thực hiện chiến dịch mùa khô của tỉnh, tiếp thu chủ trương Trung ương Cục và Khu ủy, đề ra phương hướng nhiệm vụ đến cuối năm “đẩy mạnh tấn công ba mũi, đẩy địch vào thế suy sụp hơn nữa, mở rộng vùng giải phóng, hình thành thế vây ép địch. Chuyển mạnh vùng yếu, vùng kềm, thị xã, thị trấn. Chuyển mạnh mũi binh vận làm tan rã nhiều địch hơn nữa, kết hợp chống bắt lính, ngăn chặn nguồn bổ sung của địch. Xây dựng vững chắc vùng giải phóng, cung cấp người, của cho phía trước. Nhanh chóng xây dựng thực lực cách mạng, nhất là lực lượng vũ trang tỉnh, huyện, xả. Chuẩn bị tốt nhất cho mùa khô năm 1974 - 1975 giành thắng lợi cao hơn”.

Vào đồng loạt tấn công mùa mưa ngày 13 tháng 7 năm 1974, lực lượng ta sung sức hơn. Tiểu đoàn 1 của tỉnh được bổ sung quân số trang bị, giúp xây dựng mới 2 đại đội địa phương quân Giá Rai đứng chân hoạt động phía nam lộ 4 thuộc huyện Giá Rai, đại đội phòng thủ có kế hoạch phát triển thêm đại đội mới. Địa phương quân các huyện xây dựng thêm đại đội 2, hầu hết các xã có trung đội du kích trang bị mạnh, nhiều ấp đội du kích trang bị khá. Ngoài ra, khu vực các xã Vĩnh Lộc, Ninh Thạnh Lợi còn được bộ phận đơn vị khu hỗ trợ mở rộng căn cứ. So với trước, sức chiến đấu của ta những tháng mùa mưa có bước phát triển mới về gỡ đồn bót, trụ lại đánh địch phản kích, đẩy lùi địch tái chiếm, vùng giải phóng giữ vững và tiếp tục mở rộng.

Phối hợp chiến trường Cà Mau sau khi diệt cứ điểm cầu số 3, thu 2 pháo 105mm. Ta bao vây pháo kích cụm pháo số 8, địch phải cho trực thăng cần cẩu pháo và yểm trợ căn cứ số 8 rút chạy. Tiếp theo, ta bao vây bức rút các đồn Đầu Sấu, ngã tư Chủ Chí, số 2, mở tuyến kinh xáng Đầu Sấu - Chủ Chí - Phó Sinh.

Xã Phong Thạnh diệt đồn ấp 18 và đồn ấp 19 giải phóng tuyến kinh xáng Giá Rai - Phó Sinh. Du kích xã An Trạch phục kích đánh địch can viện diệt trung đội cơ động phân chi khu Khúc Tréo thu 15 súng. Xã An Trạch vây đồn An Hòa đánh viện diệt 5 tên, diệt đồn ấp 14 và ấp 16.

Khu vực nam lộ 4, tiểu đoàn 2 của tỉnh kết hợp với dân quân du kích xã Long Điền Đông ba mũi bao vây bức hàng 2 đồn, bức rút 6 đồn, giải phóng phần lớn các xã. Xã Định Thành ba mũi bao vây diệt 6 đồn, bức rút 2 đồn, mở ra một số ấp giải phóng.

Huyện Vĩnh Lợi, địa phương quân kết hợp du kích xã Long Thạnh và thị trấn Hòa Bình, có nội tuyến diệt cụm đồn Cầu Cái Tràm trên quốc lộ 4, gồm 1 đồn dân vệ, 4 cốt gác phòng vệ, thu 6 súng. Du kích xã Minh Diệu đánh sập cốt gác đồn Cả Hùng, bao vây đồn Trà Co, Đìa Chuối và Xóm Lá. Ở đồn Xóm Lá dùng lực lượng du kích vây chặt, bắn tỉa, đưa hàng trăm gia đình binh sĩ dung loa phóng thanh vừa kêu gọi vừa tác động, địch hoang mang bỏ đồn rút chạy, lực lượng quần chúng san bằng đồn. Du kích xã Vĩnh Mỹ B đánh thiệt hại nặng đồn Cây Dương, diệt trụ sở tề và phòng vệ phân chi khu diệt 16 tên, có tên Duy, trung úy phân chi khu trường; tên Út Đờn, xã phó an ninh, làm bị thương 25, bắt 12 tên, giải tán 2 trung đội phòng vệ dân sự thu 34 súng. Địa phương quân cùng du kích các xã chiếm tuyến kinh xáng Cầu Sập - Vĩnh Hưng đánh tàu địch tiếp tế, can viện, diệt nhiều tên, có tên thiếu úy Can, bắn chìm 2 tàu chở đạn dược thuốc men, lương thực, làm cho số đồn bót đóng sâu nông thôn thêm khó khăn. Trong hai tháng 10 và 11 năm 1974, ta đánh địch 33 trận, địa phương quân huyện đánh tiêu diệt đại đội bảo an 511, kết hợp du kích xã Vĩnh Mỹ diệt đồn Chùa Độn. Du kích xã Hưng Hội kết hợp nội tuyến bắt giữ tên trung đội phòng vệ ấp Năm Căn thu 21 súng. Du kích xã Châu Hưng bao vây đồn Chất Đốt, đánh địch chi viện diệt nhiều tên, đồn Chất Đốt rút chạy. Tính chung, huyện Vĩnh Lợi tấn công hàng chục đồn bót, đánh 33 trận, loại khỏi vòng chiến đấu 226 tên địch, thu 71 súng.

[macbupda]

Các xã khu vực tây bắc huyện Hồng Dân gồm Ninh Hòa, Ninh Quới, Vĩnh Lộc, Lộc Ninh thuộc quận Kiến Thiện (Ngan Dừa), nằm trong trọng điểm bình định Chương Thiện, ta và địch tranh chấp quyết liệt. Địa phương quân và du kích các xã liên tiếp đánh trả nhiều cuộc càn quét tái chiếm của địch, diệt hàng trăm tên, bẻ gãy kế hoạch tái chiếm, giữ vững các xã giải phóng cơ bản Ninh Quới, Vĩnh Lộc, Lộc Ninh, Ninh Hòa, từng bước củng cố xây dựng thành địa bàn căn cứ của tỉnh

Từ sau Hội nghị tập huấn công tác thành thị của Khu ủy, tháng 4 năm 1974, thị xã Bạc Liêu đưa phong trào lên có bài bản hơn. Tỉnh ủy điều động đồng chí Lê Văn Năm, Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy Vĩnh Lợi, bổ sung Ban Thường vụ Tỉnh ủy về làm Bí thư Thị ủy Bạc Liêu. Thị xã được tỉnh tăng cường thêm một tổ cán bộ, Các đội an ninh vũ trang, đội tấn công của binh vận cắm ở địa bàn ven, phối hợp hành động tấn công địch. Đánh đầu não và diệt ác 55 trận, diệt 195 tên, có 1 đại úy, 2 trung úy, 1 thiếu úy, hàng chục thám báo, tề diệp ác ôn; trấn áp 23 tề xã ấp và liên toán phòng vệ Công tác binh vận 164 binh sĩ và 433 phòng vệ bỏ ngũ, xây dựng 13 nội tuyến; gây mâu thuẫn cho địch bắn nhau tại thị xã Bạc Liêu, chết bị thương 18 tên. Phong trào đấu tranh dân sinh dân chủ chống bắt lính, vơ vét cướp bóc, đuổi nhá đuổi chợ diễn ra liên tục với nhiều hình thức quyết liệt, mang tính chính trị của học sinh, sinh viên, tri thức, lãnh tụ tôn giáo, làm cho địch thêm khốn đốn.

Các tháng tiến công mùa mưa 1974, toàn tỉnh thắng lớn, toàn diện, có bước phát triển hơn mùa khô. Ta loại khỏi vòng chiến đấu gần 4.000 tên địch, gỡ 69 đồn bót, vùng giải phóng bắc lộ 4 mở rộng thêm, mở mới nhiều áp giải phóng nam quốc lộ 4. Vùng yếu, vùng lõm thị xã, thị trấn chuyển lên rõ nét. Địch tiếp tục suy sụp, quân số hao hụt nghiêm trọng, giảm hẳn khả năng phi pháo và cơ động, tái chiếm. Địch lùi hẳn về co cụm.

Tháng 10 năm 1974, Khu ủy Tây Nam Bộ thành lập tỉnh Long Châu Sa. Khu ủy điều động đồng chí Nguyễn Văn Đáng, Bí thư Tỉnh ủy Bạc Liêu làm Bí thư Tỉnh ủy Long Châu Hà; chỉ định đồng chí Đoàn Thanh Vị là Bí thư Tỉnh ủy Bạc Liêu, kiêm chính trị viên Tỉnh đội. Bổ sung vào Tỉnh ủy 4 đồng chí: Đồng chí Tạ Minh Hiển (Năm Hiển, phụ trách Bí thư Huyện ủy Vĩnh Lợi; đồng chí Nguyền Hòa Diệu, phụ trách Tỉnh đội phó Tham mưu trưởng; đồng chí Tư Thạch, phụ trách Tỉnh đội phó; đồng chí Sáu Thanh (Khu đưa về), phụ trách nông dân.

Tỉnh ủy điều động đồng chí Nguyễn Văn Út (Út Đen), Bí thư Huyện ủy Giá Rai về làm chính trị viên Tiểu đoàn 1 Bạc Liêu.

Từ ngày 30 tháng 9 đến ngày 7 tháng 10 năm 1974, Bộ Chính trị họp quyết tâm giải phóng miền Nam trong hai năm 1975 - 1976, phê chuẩn kế hoạch 2 năm và kế hoạch tác chiến năm 1975 của Bộ Tổng Tham mưu. Trung ương Cục miền Nam nêu quyết tâm đánh bại bình định, giành quyền làm chủ, giải phóng nông thôn, làm thay đổi so sánh lực lượng có ý nghĩa quyết định trong năm 1975.

Năm 1974, Đảng bộ, quân dân Bạc Liêu nắm vững tư tưởng chiến lược tấn công tự lực tự cường, khắc phục khó khăn bước đầu thành lập tỉnh, đoàn kết phấn đấu lập thành tích to lớn, toàn diện: Loại khỏi vòng chiến đấu 6.756 tên địch, diệt gọn và đánh thiệt hại nặng 1 tiểu đoàn, 7 đại đội bảo an, 15 trung đội dân vệ, làm giảm quân số địch từ 12.300 quân vào cuối tháng 11 năm 1973 xuống còn 6.347 quân vào cuối năm 1974. Diệt, bức hàng, bức rút 138 lượt đồn và 8 lượt cốt, ta giữ được 77 nền đồn; đồn bót địch giảm từ 223 vào cuối tháng 11 năm 1973 đến cuối năm 1974 còn 154. Vùng giải phóng mở rộng gồm 8 xã giải phóng cơ bàn”⁽¹⁾ giải phóng phần lớn 4 xã⁽²⁾, giải phóng hoàn toàn 62 ấp 53.236 dân (chung cũ mới giải phóng 124/310 ấp, 83.000 dân, chiếm gần 1/4 số dân toàn tỉnh).

Phong trào chính trị của quần chúng nâng lên mức độ rộng và mạnh hơn. Vùng giải phóng, vùng tranh chấp quần chúng tham gia ba mũi gỡ đồn bót, chống càn quét lấn chiếm, chống địch cướp rút lúa, đi dân công hàn cản, phá lộ, phục vụ chiến trưởng. Phong trào quần chúng vùng kềm, vùng thị xã, thị trấn, tham gia diệt ác phá kềm, 8.500 lượt người trực diện đấu tranh chống bắt lính, cướp bóc, đuổi nhà, đuổi chợ, chống bắt lính đôn quân, lên án Thiệu vi phạm hiệp định. Địch xoa dịu, nhượng bộ bồi thường 885.000 đồng, thả 543 người bị bắt, trên 600 thanh niên khỏi đi lính và vào phòng vệ dân sự, giành lại trên 10.000 giạ lúa và 7.500.000 đồng khỏi bị cướp bóc.

Công tác binh vận có tiến bộ, đại hội gia đình binh sĩ các cấp và giáo dục lẻ tẻ 12.000 lượt gia đình binh sĩ, giáo dục vận động trực tiếp 4.000 binh sĩ, rã ngũ 2.642, mang ra 32 súng. Sư sãi chùa Ngan Dừa vận động rã tập thể một trung đội địch, có thượng sĩ trung đội trưởng. Sử dụng nội tuyến khởi nghĩa 2 đồn, nội ứng diệt 22 đồn và 8 cốt, thu 250 súng. Cài mâu thuẫn bắn nhau chết 18 tên, 50 quân chủ lực và trung đội dân vệ phản chiến chống lệnh can viện đồn bót bị vây. Nâng chất 130 cơ sở nội tuyến và bắt 294 mối mới.

Về xây dựng các mặt: Thành lập ủy ban nhân dân cách mạng tỉnh, huyện, thị và nhiều xã. Chính quyền tỉnh triển khai một số văn bản của Khu, trong đó có việc cấp thẻ quân nhân cho tất cả quân nhân các lực lượng vũ trang cách mạng từ cấp huyện trở lên; quy định 10 điều đối với vùng mới giải phóng, quy định tạm thời chính sách dân công Một số huyện tiến hành điều tra gia đình thương binh, liệt sĩ, bộ đội, xếp hạng thương binh. Hàng chục nghìn quần chúng tham gia xây dựng xã, ấp chiến đấu, đào đắp 10.200m hào lũy, 58 000 hầm chông, công sự, xuống 1.600.000 mũi chông và chất nổ; làm 182 cản cây, trồng 1.800.000 cây và 183 công lá tràm, mắm cải tạo địa hình. Thu đảm phụ giải phóng mùa 1973 - 1974 được 370-000 giạ, quần chúng úy lạo bộ đội, thương binh 1 triệu đồng. Phát triển 275 đảng viên, 311 đoàn viên, 3.948 hội viên các đoàn thể, 320 du kích xã. 764 du kích ấp, 743 dân quân Tự vệ, thu 972 tân binh (bổ sung địa phương quân 427, tỉnh 420, Khu 88, biệt động thị xã 8, an ninh vũ trang 22, phòng thủ 14). Cử 420 thanh niên thoát ly vào công tác các cơ quan tỉnh, huyện, thị xã tổ chức 20 tổ chống bắt lính.

Trường quân sự tỉnh mở 2 lớp 100 học viên, 3 lớp y tá, dược tá 138 học viên.

Thắng lợi to lớn, toàn diện của tỉnh năm 1974 có sự đóng góp xứng đáng của lực lượng vũ trang, ba thứ quân trong tỉnh làm tốt vai trò đòn xeo ba mũi tiến công địch. Lực lượng ta càng đánh càng mạnh, phát triển vượt bậc; địch quân số giảm gần một nửa, tinh thần sa sút. Thế đứng ta - địch từ cài răng lược chuyển thành thế da beo. Cục diện chiến trường ta chuyên lên thế thắng, thế chủ động tiến công; địch trong thế thua, bị động phòng ngự. Một biến đổi nhảy vọt trong so sánh lực lượng ta - địch, ta tạo ra chỉ một năm sau ngày tỉnh Bạc Liêu tái lập.

⁽¹⁾ 8 xã giải phóng cơ bản: Vĩnh Lộc, Lộc Ninh, Ninh Quới, Ninh Hòa (Hồng Dân), Châu Thới (Vĩnh Lợi), Phong Thạnh, Phong Thạnh Đông, Long Điền Tây (Giá Rai).
⁽²⁾ Giải phóng phần lớn: Minh Diệu, Châu Hưng, Vĩnh Mỹ B (Vĩnh Lợi), Long Điền (Giá Rai).

[macbupda]

III. TẬN DỤNG THỜI CƠ XÔNG LÊN GIÀNH TOÀN THẮNG NHANH GỌN

Đầu mùa khô 1974 - 1975, tháng 12 năm 1974 Phó thủ tướng ngụy quyền Nguyễn Văn Hảo xuống Cần Thơ chỉ thị cho quân khu 4 và quân đoàn 4, các tiểu khu trưởng trong vùng kế hoạch an ninh lãnh thổ và lúa gạo, các tỉnh miền Tây phải cung 200.000 tấn gạo dự trữ chiến lược cho Sài Gòn.

Đầu tháng 12 năm 1974, Tỉnh ủy Bạc Liêu họp quán triệt Nghị quyết tháng 10 năm 1974 của Bộ Chính trị, sự chỉ đạo của Trung ương Cục miền Nam và Khu ủy, kiểm điểm tình hình thực hiện nghị quyết năm 1973 của tỉnh. Hội nghị nhất trí nhận định: Ta đang ở thế mạnh, thế tấn công, địch thế yếu bị động, co cụm chống đỡ, thời cơ hết sức thuận lợi để quân dân tỉnh nhà xông lên giành thắng lợi cao hơn. Tỉnh ủy chủ trương dốc toàn lực tẩn công địch ngay từ mùa khô 1974 - 1975, đồng thời xây dựng lực lượng vũ trang để có quả dấm mạnh giành thắng lợi quyết định khi có thời cơ.

Thực hiện nghị quyết của Tình ủy, Tỉnh đội lập kế hoạch đến cuối tháng 2 năm 1975 toàn tỉnh xây dựng 6 tiểu đoàn tập trung. Trong tháng 1 năm 1975, bổ sung tiểu đoàn 2 ở địa bàn nam quốc lộ 4 và tiểu đoàn 3 phòng thủ của tỉnh; các huyện Vĩnh Lợi, Hồng Dân, Giá Rai mỗi nơi xây dựng 1 tiểu đoàn. Riêng tiểu đoàn 1 chủ công của tỉnh phải bổ sung đủ 300 quân. Công trường tỉnh, huyện nâng chất lượng sản xuất lên gấp đôi, đáp ứng đạn và các loại chất nổ đánh công sự, nhất là bộc phá, đầu đạn 105mm, mìn, hỏa tiễn cải tiến phục vụ pháo kích tập kích công sự. Ngay từ bây giờ quân y có kế hoạch về cán bộ, y cụ, thuốc men cho trạm phẫu tiền phương phục vụ chiến trường, bộ phận cứu thương trực thuộc các tiểu đoàn mới thành lập; hậu cấn cổ phương án chuẩn bi cơm áo gạo tiền phục vụ bộ đội. Thị xã phải xây dựng 2 trung đội biệt động bí mật và 1 trung đội biệt động hợp pháp. Toàn bộ lực lượng phải rèn luyện tốt, trong tư thế sẵn sàng chiến đấu.

Tỉnh ủy chủ trương vận động toàn Đảng bộ, toàn quân, toàn dân làm công tác binh vận. Ai có thân nhân trong hàng ngũ địch phải vận động họ lập công trở về với cách mạng, nội bộ Đảng phải gương mẫu. Thực hiện khẩu hiệu “dứt điểm gia đình đau khổ từng xóm, từng ấp, từng xã”, thực hiện “sạch làng, tốt xóm”.

Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời tỉnh ra lời hiệu triệu kêu gọi: Toàn dân nổi dậy giành chính quyền các gia đình binh sĩ có trách nhiệm vận động con em trở về với nhân dân. Anh em lính, sĩ quan thể hiện lòng yêu nước bằng hành động thiết thực đào ngũ, rã ngũ, binh biến, phản chiến, đụng trận hạ súng đầu hàng quân giải phóng.

Mục tiêu quân sự mùa khô năm 1974 -1975 của tỉnh là thừa thắng xông lên tiến công địch đều khắp, mạnh mẽ và liên tục. Mở rộng đánh tiêu diệt đồn bót đơn vị địch, không để địch rút chạy co cụm lực lượng phản kích ta. Vừa đánh vừa bổ sung lực lượng theo nghị quyết của Tỉnh ủy, đảm bảo càng đánh càng mạnh. Lực lượng tỉnh hỗ trợ mở rộng vùng giải phóng bắc huyện Giá Rai và nam lộ 4; tiếp tục mở rộng vùng giải phóng huyện Hồng Dân nối liên hoàn Giá Rai, Vĩnh Lợi, áp sát quốc lộ 4 và tỉnh lỵ Bạc Liêu,

Chuẩn bị cho đợt mùa khô, công trường tỉnh phát động cao điểm thi đua sản xuất vũ khí, tháng 12 năm 1974, sản xuất được 300 lựu đạn và thủ pháo, 10 quả mìn định hướng, 6 quả mìn chống tăng, 20 bộ phóng đầu đạn pháo 105mm, sửa chữa nhiều khí tài, quân dụng.

Vào đồng loạt tấn công mùa khô toàn Khu, đêm 3 tháng 12 năm 1974, lực lượng Tiểu đoàn 1 của tỉnh phối hợp với địa phương quân và du kích huyện Giá Rai công đồn 23 (xã Phong Thạnh), phục kích đánh viện diệt gọn trung đội biệt kích tiểu khu và đánh thiệt hại nặng đại đội bảo an phân chi khu Khúc Tréo, bắn bị thương 1 máy bay; ta tiếp tục đánh 3 tiểu đoàn bảo an đến can viện, diệt và làm bị thương 190 tên địch. Thừa thắng ta đánh tiêu diệt đồn 23 (lần thứ 9). Trong quý I năm 1975, huyện Giá Rai tiếp tục gỡ các đồn: Ngã Ba, Bến Mã, các đồn 18, 11, 20, 21 giải phóng cơ bản xã Phong Thạnh; xã Long Điền Tây tiêu diệt gọn đồn Khâu Cây Bông, bức rút đồn Chệt Há, Vĩnh Điền, Khu Sáu... xã Long Điền Tây và một phần xã Long Điền Đông được giải phóng.

Huyện Vĩnh Lợi, đêm 11 tháng 12 năm 1974, địa phương quân kết hợp du kích xã Minh Diệu diệt gọn đồn Đìa Chuối. Các xã bao vây pháo kích 21 đồn, bức rút đồn Nhà Dài A, Giá Đại, Cả Hùng, Trà Co, Vĩnh Lập, Vĩnh Lâm, giải tán 5 trung đội phòng vệ dân sự, loại khỏi vừng chiến đấu 347 tên địch, thu 33 súng, giải phóng 9 ấp, 2.229 dân. Sang tháng 1 và tháng 2 năm 1975, tiểu đoàn 1 của tỉnh kết hợp địa phương quần đánh tiêu diệt phân chi khu Vĩnh Hương. Địa phương quân kết hợp du kích xã Minh Diệu và Vĩnh Mỹ B đánh tiêu diệt đồn Bào Sàng, đồn Xóm Lá. Du kích thị tứ Hòa Bình đánh tiêu diệt đồn phòng vệ ấp Vôn, đánh thiệt hại nặng đồn dân vệ Láng Dài - Du kích Long Thạnh - Châu Thới phối hợp địa phương quân đánh thiệt hại nặng đồn Nàng Rền, Xã Xính. Lực lượng ba mũi xã Châu Hưng bao vây bức rút đồn Nhà Dài A lần thứ hai. Du kích xã Minh Diệu bức rút đồn Trà Co. Xã Vĩnh Mỹ B bức rút 2 lần đồn Bào Sàng. Xã Châu Thới bức rút đồn Nàng Rền. Du kích xã Vĩnh Lợi bức rút đồn Nhà Mát. Du kích các xã phán kích can viện 45 trận. Trong 2 tháng loại khỏi vòng chiến đấu 595 tên, thu 106 súng.