Hồi ký Winston Spencer Churchill

[Giangtvx]

        Trong lúc này, lệnh giữ Đội quân thứ 15 của Đức sau sông Seine đã bãi bỏ và vài sư đoàn mới thành lập đã được gửi đi để tăng viện cho Đội quân thứ 7 đang bị lâm vào cảnh khó khăn: sự thuyên chuyển của họ bằng đường sắt và đường bộ, hoặc qua sông Seine bằng hệ thống phà để thay thế các cầu bị gẫy, đã bị chậm lại và bị tổn thất bởi sự tấn công của những lực lượng không quân của chúng tôi. Quân tiếp viện đến nơi này quá chậm, không thay đổi được tình thế.

        Giờ của cuộc tấn công phá vây lớn của quân Mỹ dưới sự chỉ huy của Tướng Omar Bradley cuối cùng đã đến. Ngày 25-7, quân đoàn thứ 7 đã tấn công hướng nam từ Saint-Lô và ngày hôm sau quân đoàn 8, ở phía bên phải, đã tham gia cuộc chiến. Cuộc oanh tạc của không quân Mỹ nổi bật và cuộc đột kích của bộ binh đã thành công. Sau đó các xe bọc sắt tiến ra và lao nhanh vào vị trí then chốt của thị trấn Coutances. Lối thoát của quân Đức dọc theo bờ biển Normandy đã bị cắt. Toàn bộ công sự phòng ngự của Đức ở phía tây Vire đang lâm vào tình trạng nguy hiểm và hỗn loạn. Các con đường đã bị tắc nghẹn bởi quân lính rút lui. Các máy bay chiến đấu của phe Đồng minh đã tiêu diệt một phần lớn người và xe tải. Cuộc tấn công tiếp tục tiến lên phía trước. Avranches đã bị chiếm vào ngay 31/7, và ngay sau đó khu vực biển nay mở đường tới bán đảo Brittany đã được thay đổi. Quân Canada dưới sự chỉ huy của Tướng Crerar đã tiến hành cuộc tấn công đồng thời từ Caen xuống đường Falaise. Cuộc tấn công này bị chống trả bởi 4 sư đoàn Panzer. Montgomery, người vẫn chỉ huy toàn bộ chiến trường này, ngay sau đó đã chuyển trọng tâm của cuộc tấn công quân đội Anh sang mặt trận khác và ra lệnh cho Quân đội thứ 2 của Anh dưới sự chỉ huy của Tướng Dempsey, thực hiện một cuộc tấn công mạnh từ Coumont tới Vire. Lại tiến công trước bằng việc oanh tạc không quân dữ dội, cuộc tấn công này bắt đầu vào ngày 30/7 và đã chiếm được Vire một vài ngày sau đó.

        Vào ngày 7/8, tôi lại đến sở chỉ huy của Montgomery bằng máy bay, và sau khi ông ta đưa ra cho tôi một báo cáo chi tiết có kèm bản đồ thì một viên đại tá người Mỹ đã đến để đưa tôi đi gặp Tướng Bradley. Con đường tiến công đã được đưa lên kế hoạch cẩn thận cho tôi thấy sự tàn phá khủng khiếp các thị trấn và làng mạc mà quân đội Mỹ đã đánh phá để mở đường. Tất cả các tòa nhà bị phá hủy hoàn toàn bởi các cuộc oanh tạc. Chúng tôi đến sở chỉ huy của Bradley khoảng 4 giờ. VỊ tướng này đã tiếp đón tôi thân mật nhưng tôi cảm thấy rất căng thẳng vì mặt trận đang ở đỉnh cao và mọi tin tức được gửi về cứ vài phút một lần. Do đó tôi đã giảm bớt chương trình đi thăm của tôi và đi ô tô trở về nơi máy bay đang đợi để đưa tôi về. Tôi sắp lên tàu thì Eisenhower đến làm tôi ngạc nhiên. Ông ta đã bay từ Luân Đôn đến sở chỉ huy của mình và đang nghe ngóng các hoạt động của tôi, đã chặn tôi lại. Ông ta chưa tiếp quản quyền chỉ huy quân đội thực sự ở khu vực nay từ Montgomery, nhưng ông ta giám sát mọi thứ với con mắt cảnh giác và không ai biết nhiều hơn ông ta về cách thực hiện một cách cẩn thận một sự kiện khổng lồ mà không làm ảnh hưởng đến quyền lực mà ông ta ủy quyền cho người khác.

        Đội quân thứ 3 của Mỹ, dưới sự chỉ huy của Tướng Pafton, bây giờ đã được thành lập và đang chiến đấu. Ông ta đã chia 2 sư đoàn xe bọc sắt và 3 sư đoàn bộ binh cho hướng Tây và tấn công từ hướng Nam để càn quét bán đảo Brittany. Quân địch bị chặn đứng ngay lập tức đã rút lui về các thành phố cảng được phòng thủ vững chắc của chúng. Phong trào kháng chiến Pháp mà ở đây gồm có 30 nghìn lính, đã đóng góp một phần đáng kể và bán đảo này nhanh chóng bị tàn phá. Đến cuối tuần đầu tiên của tháng 8, quân Đức, lên tới 45 nghìn quân lính của đơn vị đồn trú và còn 4 sư đoàn, đã bị dồn vào các doanh trại tại St. Malo, Brest, Lorient và St. Nazaire. ơ đây chúng có thể bị bao vây và bị rơi vào tình trạng bối rối, mặc dù cứu được những mất mát không cần thiết mà những cuộc tấn công trước mắt sẽ cần.

[Giangtvx]

        Trong khi Brittany đang bị càn quét hoặc bị chiếm giữ thì đội quân còn lại của Patton tiến về hướng Đông trong cuộc hành quân "Móc dài" đưa họ tới chỗ bị chọc thủng trên trận tuyến giữa Loire và Paris và xuôi theo bờ sông Seine tới Rome. Chúng tôi tiến đến Laval vào ngày 6/8 và Le Mans vào ngày 9/8. Một ít quân lính Đức bị phát hiện trong toàn bộ vùng rộng lớn này, và vấn đề khó khăn chủ yếu là tiếp tế cho quân Mỹ đang tiến công ở những nơi quá xa. Trừ một cầu hàng không rất hạn chế, mọi thứ vẫn phải xuất phát từ các bãi biển của khu vực đổ bộ ban đầu và đi xuống phía tây Normandy xuyên qua Avranches để tới mặt trận. Vì vậy Avranches đã trở thành một nơi chật hẹp dễ bị tắc nghẽn, mà đã mở ra một cơ hội hấp dẫn cho các cuộc tấn công của Đức lên phía Tây từ khu vực lân cận của Falaise. Hitler nảy ra một ý tưởng lạ lùng, và ông ta đã ra lệnh cho lực lượng lớn nhất tấn công Mortain mở ra một con đường để xuyên qua Avranches và vì vậy đã cắt những con đường giao thông liên lạc của Patton. Những người chỉ huy Đức nhất trí lên án kế hoạch này. Nhận thấy rằng cuộc chiến đấu giành lấy Normandy đã thất bại, họ muốn dùng 4 sư đoàn vừa đến từ Đội quân 15 ở phía bắc để thực hiện một cuộc rút quân có trật tự đến sông Seine. Họ nghĩ rằng đưa bất cứ những người lính nào về hướng Tây là chỉ để "chìa cổ họ ra" với cảnh họ bị chia cắt. Hitler đã khăng khăng theo đường lối của mình, vào ngày 7/8 năm sư đoàn Panzer và 2 sư đoàn bộ binh đã mở một cuộc tấn công dữ dội lên Mortain từ phía Đông.

        Cuộc tấn công này đã nhằm vào một sư đoàn đơn độc Mỹ, nhưng nó đã đứng vững và 3 sư đoàn khác đã đến tiếp viện. Sau 5 ngày chiến đấu ác liệt và ném bom tập trung từ không quân, quân địch đã bị đánh lui trong tình trạng rối loạn và như các tướng đã dự đoán, toàn bộ góc nhô ra từ Falaise đến Mortain đã bị tấn công từ ba phía. Phe Đồng minh đã càn quét quân Đức rất đông trong vùng dài chật hẹp và với pháo binh đã tàn sát đối phương. Quân đội Đức vẫn chiến đấu ngoan cường trên những lối hẹp của chỗ bị chọc thủng trên trận tuyến tại Falaise và Argentan và, ưu tiên cho các xe bọc sắt, đã cố gắng giải thoát tất cả những gì mà chúng có thể. Nhưng ngày 17/8, chúng không còn làm chủ và kiểm soát khu vực này mà quang cảnh giờ đây đã trở nên rối loạn. Các lối vào hẹp này đã bị đóng vào ngày 20/8 và mặc dù sau đó bằng một phần đáng kể, quân địch có thể tấn công lên phía Tây và khoảng 8 sư đoàn Đức bị tiêu diệt. Những gì ở ổ chiến đấu Falaise đã biến thành ngôi mộ của họ. Von Kludge đã báo cáo với Hitler: "Tính hơn hẳn của không quân địch là đáng kinh sợ và bóp chết hầu hết các cuộc hành quân của chúng ta. Trong khi đó mọi cuộc hành quân của địch đều được chuẩn bị và bảo vệ bằng các lực lượng không quân của chúng. Những tổn thất về người và của là cực kỳ to lớn. Tinh thần của quân lính đã bị tổn hại nặng nề dưới hỏa lực tàn sát liên tục của quân địch".

        Quân đoàn Mỹ thứ 3, bên cạnh việc quét sạch bán đảo Brittany và cùng với cuộc tấn công "Móc ngắn" đưa chiến thắng lên đến cục điểm tại Falaise, đã hướng cuộc tấn công mạnh 3 quân đoàn về phía Đông và Đông bắc từ Le Mans. Ngay 17/8 họ đã đến Orleans, Chartres và Dreux. Ngay sau đó họ tiến lên hướng Tây bắc để gặp quân đội Anh tiến về Rouen. Quân đoàn thứ 2 của chúng tôi tiến chậm hơn. Họ đã phải tổ chức lại sau trận đánh Falaise và quân địch tìm cách đánh phá các vị trí quân hậu tập. Tuy nhiên cuộc truy kích nay đã bị đẩy lui, và tất cả quân Đức ở phía nam sông Seine phải liều lĩnh rút quân ngang qua sông, dưới các cuộc tấn công oanh kích của không quân. Không một chiếc cầu nao bị phá hủy bởi những đợt oanh tạc trước đây được sửa chữa, tuy nhiên có một vài chiếc cầu phao và một chiếc phà khá thích hợp. Rất ít xe cộ được cứu thoát ở phía nam Rouen, số lượng phương tiện vận tải khổng lồ bị bỏ lại. Nhiều quân lính đã bỏ chạy không có điều kiện để kháng cự bên bờ sông này.

[Giangtvx]

*

        Eisenhower, bây giờ giữ chức chỉ huy tối cao, đã quyết định tránh một cuộc chiến đẫm máu để giành lại Paris. Stalingrad và Varsava đã cho thấy những cảnh khủng khiếp của các cuộc tấn công vào các thành phố, và ông ta đã quyết định bao vây thủ đô và buộc đơn vị đồn trú phải đầu hàng hoặc bỏ chạy. Đến ngày 20/8 thời gian hành động đã đến. Patton đã vượt sông Seine gần Mantes và cánh quân bên phải của ông ta đã đến Fountainebleau. Phong trào bí mật Pháp đã khởi nghĩa, cảnh sát đình công. Quận này đã nằm trong tay những người yêu nước. Một sĩ quan của mặt trận kháng chiến đã đến sở chỉ huy của Patton với những báo cáo quan trọng, và đến sáng thứ 4 những bản báo cáo nay đã được chuyển đến Eisenhower tại Le Mans.

        Đi cùng với Patton là sư đoàn xe bọc sắt thứ 2 của Pháp, dưới sự chỉ huy của Tướng Leclerc, đã đổ bộ lên Normandy vào ngày 1/8, và đóng một vai trò đáng nể trong cuộc tấn công này. De Gaulle đã đến cùng ngày hôm đó và được người Chỉ huy Tối cao của phe Đồng minh cam đoan rằng khi thời gian đến, và như đã được nhất trí, thì quân lính của Leclerc sẽ là đội quân đầu tiên tiến vào Paris. Tối hôm đó, các tin tức về chiến trận trên đường phố trong thành phố này đã quyết định cho Eisenhower hành động và Leclerc được lệnh bắt đầu hành quân. Những lệnh hành quân được đưa ra vào ngày 23/8, bắt đầu với các từ "Mission s’emparer de Paris..."¹

        Ngày 24/8 cuộc tấn công chính, do Đại tá Billotte lãnh đạo, ông là con trai của người chỉ huy quân đoàn Pháp thứ nhất, người đã bị giết chết vào tháng 5 năm 1940, đã tiến lên từ Orleans. Đêm hôm ấy một đoàn tăng tiên phong đến Porte d’Orleans và tiến vào quảng trương đằng trước Toa đốc lý. Sáng hôm sau, các đội quân được trang bị xe bọc sắt của Billotte đã chiếm giữ 2 bờ sông Seine đối diện với khu dân cư Đến buổi chiều tổng hành dinh của chỉ huy Đức, Tướng Von Choltitz, ở khách sạn Meurice đã bị bao vây. Von Choltitz đã bị giải đến trước Leclerc. Đây là cuối con đường từ Dunkirk đến Lake Chad và quay trở về chốn cũ. Với một giọng nói thấp Leclerc đã nói to những suy nghĩ của mình. "Bây giờ tất cả đều đã đâu vào đấy", và sau đó bằng tiếng Đức ông đã tự giới thiệu mình với quân chiến bại. Sau một cuộc thảo luận ngắn và sống sượng, thỏa ước về việc đầu hàng của đơn vị đồn trú đã được ký, và hầu hết các vị trí mạnh còn lại của chúng đã bị tiếp quản bởi phong trào kháng chiến và quân chính quy.

        Thành phố say sưa với một cuộc thao diễn đầy hứng thú. Những tù binh Đức bị phỉ nhổ, những kẻ hợp tác với Đức bị lôi đi bêu riếu trên đường phố còn những người lính giải phóng thì vui vẻ ăn mùng. Trong quang cảnh chiến thắng chờ đợi từ lâu, tướng De Gaulbe đã đến. Tại Toa Thị sảnh, cùng với những nhân vật quan trọng của phong trào kháng chiến và Tướng Leclerc và Juin, Tướng De Gaule đã xuất hiện lần đầu tiên với tư cách là người lãnh đạo của nước Pháp Tự do trước dân chúng đang tưng bừng hớn hở. Người ta biểu lộ sự ngưỡng mộ một cách cuồng nhiệt. Buổi chiều của ngày 26/8 De Gaulle đã chính thức đi bộ từ Điện Elysées đến quảng trường Concorde, và sau đó đi xe đến Nhà thơ Đức Bà. Có một số tiếng súng bắn từ bên trong và bên ngoai nhà thờ chính bởi các kẻ bắn lén ẩn nấp. Đám đông được giải tỏa, và sau một lúc hoảng loạn, buổi lễ ăn mừng giải phóng Paris cũng kết thúc.

        Đến ngày 30/8, quân lính của chúng tôi vượt qua sông Seine tại nhiều vị trí. Những tổn thất của quân địch là khổng lồ: 400.000 người, một nửa là tù binh, 1.300 xe tăng, 20.000 xe, 1.500 pháo đã chiến. Quân đoàn thứ 7 của Đức và tất cả các sư đoàn đã đưa đến tăng viện đều bị đánh tan tác. Cuộc tấn công của phe Đồng minh tuy bị hoãn do thời tiết xấu, nhưng khi trận chiến đó chấm dứt thì mọi sự tiến triển rất nhanh, và chúng tôi đã đến sông Seine trước 6 ngày so với dự kiến. Sự chậm trễ trên mặt trận của quân Anh ở Normandy khiến cho một số người phê phán, trong khi cuộc tiến quân tuyệt vời của quân Mỹ ở các giai đoạn sau đó dường như đã cho thấy sự thành công to lớn hơn về phần họ hơn là về phần chúng tôi. Vì thế thật cần thiết nhấn mạnh rằng toàn bộ kế hoạch của chiến dịch la dựa vào mặt trận của quân Anh để thu hút quân dự bị của Đức về hướng này đã hỗ trợ cho mặt trận quyết định của Mỹ. Do quyết tâm và tinh thần chiến đấu ngoan cường, chiến dịch này đã đi đến thắng lợi. Tướng Eisenhower đã viết trong báo cáo chính thức như sau: "Không có những hi sinh to lớn của quân đội Anh - Canada trong các trận đánh quyết liệt ở Caen và Falaise, các cuộc tiến quân ngoạn mục của lực lượng Đồng minh sẽ không bao giờ có thể thực hiện được".

------------------
        1. Nhiệm vụ chiếm lấy Pari...

[Giangtvx]

14

Ý VÀ CUỘC ĐỔ BỘ VÀO RMERA

        Giải phóng Normandy là một sự kiện lớn trong chiến dịch châu Âu năm 1944 nhưng đó chỉ là một trong nhiều đợt tấn công quyết tâm chống bọn Đức Quốc xã. Ở phía Đông, Hồng quân tràn vào Ba Lan và vùng Balkan. Ở mặt trận phía Nam quân của Tướng Alexander ở Ý đang tiến đến sông Po. Chúng tôi nhận được chỉ thị tiếp tục tiến về Địa Trung Hải và thật đáng ghi nhớ khi tại nơi đây lần đầu tiên Anh và Mỹ đã bất đồng ý kiến với nhau về chiến lược lớn.

        Tại hội nghị Teheran tháng 12/1943 trong một cuộc thảo luận kéo dài, người ta đã phác họa đôi nét về chiến thắng cuối cùng ở châu Âu. Những quyết định của hội nghị đó vẫn còn chi phối kế hoạch của chúng tôi và nhớ lại về những quyết định đó là điều rất tốt. Đầu tiên chúng tôi cam kết triển khai chiến dịch "Overlord". Đây là nhiệm vụ chính của chúng tôi và không ai lên tiếng phản đối cả. Nhưng chúng tôi vẫn còn một số lực lượng  hùng hậu ở Địa Trung Hải. Vấn đề ở chỗ những lực lượng quân sự này sẽ nhận nhiệm vụ gì. Chúng tôi đã quyết định họ sẽ đánh chiếm thành Rome. Chúng tôi cần một số sân bay gần thành Rome để ném bom miền Nam nước Đức, chiếm giữ bán đảo này cho đến tận phòng tuyến Pisa - Rimini đồng thời vây chặt càng nhiều sư đoàn địch càng tốt. Tuy nhiên, không phải chỉ có thế. Một chiến dịch thứ 3 đã được nhất trí để tiến hành. Đó là cuộc đổ bộ lên miền Nam nước Pháp gây ra nhiều tranh cãi về sau. Thoạt đầu, cuộc để bộ được xem như là đòn đánh lừa hoặc mối đe dọa để giữ chặt quân Đức tại Riviera và ngăn không cho chúng tham gia các trận ở Normandy. Nhưng phía Mỹ yêu cầu, đây phải là đợt tấn công thực sự có sự tham gia của 10 sư đoàn và Staline đã ủng hộ. Tôi cũng đồng ý với sự thay đổi đó phần lớn nhằm ngăn chặn những nghi binh không đúng vào Miến Điện mặc dù tôi dự định đến những khả năng giành thắng lợi khác ở Ý và kế hoạch đó có mật danh "Anvil" (Cái đe).

        Nhưng còn có một số ý kiến bảo lưu. Nhiều đội quân có thể phải đến Ý và họ phải hoàn thành một nhiệm vụ quan trọng và khó khăn, đó là chiếm giữ thành phố Rome và các sân bay. Rome phải thất thủ trước khi chiến dịch "Anvil" có thể bắt đầu và chiến dịch này cũng phải được bắt đầu cùng một lúc với chiến dịch "Overlord". Các đạo quân đã phải hành quân qua một chặng đường dài trước khi họ gặp quân của Eisenhower ở Normandy, và trừ phi họ đổ bộ đúng lúc, họ có thể rất trễ trong công tác hỗ trợ và mặt trận trên biển có thể đã kết thúc sớm hơn. Tất cả đều nhằm chiếm thành phố Rome. Ở Teheran, chúng tôi tin có thể chiếm được thành phố Rome đầu mùa xuân, nhưng giờ đây khó mà thực hiện được điều đó. Cuộc đột kích ở Anzio nhằm hỗ trợ cho việc đánh chiếm Rome đã kéo 8 đến 10 sư đoàn Đức khỏi chiến trường chính, và cũng có thể hơn thế nữa dự tính sẽ được lôi kéo đến Riviera bởi "chiến dịch Anvil". Thực ra, thắng lợi giành được ở Anzio có thể bù đắp cho việc thiếu quân. Tuy nhiên, chiến dịch Riviera vẫn diễn ra như không có chuyện gì xảy ra.

        Ngoài chiền dịch Anvil vẫn đang còn mơ mịt, một số sư đoàn tinh nhuệ nhất của quân Đồng minh ở Ý đã được giao ngay nhiệm vụ hỗ trợ cho chiến dịch chính "Overlord" và lên tàu đến ngay nước Anh trước năm 1943. Vì vậy, lực lượng của tướng Anh Alexander ngày càng yếu đi trong khi quân số của tướng Đức Kesselring ngày càng mạnh hơn. Phía Đức đã gửi lực lượng tăng cường đến Ý, đã ngăn trở cuộc đột kích Anzio và ngăn chặn chúng tôi không cho tiến vào Rome cho đến tận trước ngày D. Dĩ nhiên, trận chiến ác liệt đó đã lôi kéo cả lực lượng dự phòng quan trọng của địch phải nhảy vào. Lục lượng dự phòng này đáng nhẽ ra đã sang Pháp và rõ ràng trận chiến đó đã hỗ trợ cho chiến dịch "Overlord" từ giai đoạn đầu, nhưng tuy thế đợt tấn công của chúng ta ở Địa Trung Hải đã bị đảo lộn nghiêm trọng. Tàu đổ bộ cũng là một trở ngại nữa. Nhiều tàu đổ bộ đã được điều động đến cho chiến dịch "Overlord". Chiến dịch Anvil không thể tiến hành được cho đến khi những chiếc tàu đổ bộ trở lại và đến lượt chiến dịch này phải phụ thuộc vào tình hình chiến sự ở Normandy. Người ta đã tiên liệu những tình huống này kể từ ngày 21/3, tướng Maitland Wilson, Tư lệnh tối cao ở chiến trường Địa Trung Hải báo cáo rằng cuối tháng 7 mới có thể tiến hành chiến dịch Anvil. Sau đó, ông ta lại cho rằng vào giữa tháng 8, và tuyên bố cách tốt nhất để hỗ trợ chiến dịch "Overlord" là phải hủy bỏ bất kỳ đợt tấn công nào vào Riviera và tập trung vào Ý. Cả ông ta lẫn tướng Alexander đều cho rằng muốn giành thắng lợi phải tập trung tất cả sinh lực và tài lực vào thung lũng Po. Tiếp đó, nhờ tiến hành một cuộc hành quân đổ bộ lên bán đảo Istrian, cửa ngõ của Adriatic mà hiện đã chiếm từ Trieste đến tận phía nam nên có rất nhiều khả năng đưa quân qua Ljubljana để tiến vào Áo và Hungary rồi tấn công vào trung tâm nước Đức từ một hướng khác.

        Khi thành phố Rome thất thủ ngày 4/6, vấn đề này phải được xem xét lại. Liệu có nên tiếp tục thực hiện chiến dịch Anvil không hay là chuẩn bị một kế hoạch mới khác?

[Giangtvx]

        Đại tướng Eisenhower dĩ nhiên rất muốn tăng cường các đợt tấn công với tất cả lực lượng sẵn có vào Tây Bắc Âu. về khả năng chiến lược mà nói, mặt trận Bắc Ý không phải là mối quan tâm của ông ta nhưng ông chấp nhận cho các tàu đổ bộ trở về càng sớm càng tốt nếu điều này giúp chiến dịch Anvil thành công nhanh chóng. Các Tham mưu trưởng quân đội Mỹ đồng ý với ý kiến của Eisenhower kiên quyết cho rằng cần phải tập trung hết sức vào các mặt trân có tính chất quyết định mà theo họ không phải chỉ có mặt trận Tây Bắc Âu. Tổng thống cũng ủng hộ họ, và quan tâm đến các thỏa thuận đạt được với Staline nhiều tháng trước đây tại Teheran. Tuy nhiên tình hình chiến sự ở Ý đình trệ đã khiến tất cả phải thay đổi.

        Tổng thống Roosevelt thừa nhận rằng cuộc tấn công qua Ljubljana có thể chặn đường tiến của quân Đức, nhưng không thể kéo được sư đoàn nào của Đức từ Pháp sang. Vì vậy ông thúc giục triển khai chiến dịch Anvil và điều động đến cả lực lượng ở Ý, bởi vì theo ông, quân Anh và quân Mỹ không đủ để giúp duy trì 2 chiến trường chính ở châu Âu, mỗi nơi đều có những trọng trách mang tính quyết định. Các Tham mưu trưởng quân đội Anh thì có ý kiến ngược lại. Họ không muốn đổ bộ vào Riviera mà muốn điều động lực lượng ở Ý bằng đường thủy trục tiếp đến cho Eisenhower. Với sự tiên đoán chính xác, họ đánh giá việc tăng cường lực lượng cho chiến dịch Anvil đến mức giành thắng lợi sẽ làm tê liệt cánh quân còn lại của tướng Alexander, khiến bất kỳ hành động tiếp theo nào cũng sẽ chỉ có thể ở mức hạn chế.

        Cuộc xung đột ý kiến trục tiếp này diễn ra trong bầu không khí ấm áp và trung thực, vấn đề chỉ có thể được giải quyết giữa Tổng thống và bản thân tôi. Do vậy 2 bên chúng tôi đã trao đổi với nhau bằng điện tín.

        Trong bức điện gửi ngày 28/6 tôi viết "Bế tắc giữa các vị Tham mưu trưởng đã gây ra những vấn đề hết sức nghiêm trọng. Việc đầu tiên chúng tôi muốn làm là hỗ trợ Đại tướng Eisenhower một cách nhanh chóng nhất và hiệu quả nhất. Nhưng chúng tôi không cho rằng việc này lại có thể dẫn sự thất bại ở Địa Trung Hải, và chúng tôi thấy khó chấp nhận rằng đây là trách nhiệm của chúng tôi. Tôi mong muốn ngài hạ cố xem xét kỹ lưỡng vấn đề này và xin hãy nhớ những lời ngài đã nói như thế nào với tôi về Istria ở Teheran, và tôi đã đề cập những điều đó như thế nào trước toàn bộ phiên họp. Tôi vẫn còn nhớ như in chuyện đó, mặc dù dĩ nhiên nó không phải là vấn đề trước mắt cần quyết định".

        Ông Roosevelt đáp từ rất nhanh và có phản ứng chống lại quyết liệt. Ông ta quyết tâm thực hiện những gì ông gọi là "chiến lược lớn" của Teheran, khai thác đến cùng chiến dịch "Overlord", "chiến thắng lẫy lừng ở Ý và tổ chức tấn công sớm ở miền Nam nước Pháp". Chủ đích về mặt chính trị có thể quan trọng nhưng triển khai các hoạt động quân sự để đạt được mục đích đó phải đặt ở vị trí thứ yếu so với việc tấn công vào trung tâm nước Đức qua một chiến dịch ở châu Âu. Bản thân Staline đã rất ủng hộ chiến dịch "Anvil" và đã xem các chiến dịch khác triển khai ở Địa Trung Hải ít quan trọng hơn, và Roosevelt từng tuyên bố ông không thể hủy bỏ chiến dịch Anvil mà không tham khảo ý kiến Staline. Tổng thống Roosevelt viết tiếp:

        "Mối quan tâm cũng như niềm hy vọng của tôi đặt vào việc đánh bại quân Đức trước sự chứng kiến của Eisenhower và tiến vào nước Đức hơn là tập trung toàn bộ sức lực cho mặt trận Ý. Tôi tin tưởng rằng chúng ta sẽ có đầy đủ lực lượng ở Ý, và với lực lượng rút ra từ chiến dịch Anvil chúng ta có thể truy kích Kesselring ở Bắc Pisa Rimini và tiếp tục gây sức ép lớn đối với lực lượng này ở mức cần thiết để kiềm chế lực lượng hiện nay của ông ta. Tôi không thể tin được rằng quân Đức lại trả giá thêm 10 sư đoàn nữa, theo như dự tính của Tướng Wilson, để đổi lấy việc giữ chúng ta khỏi Bắc Ý."

        Chúng tôi có thể - và Wilson cũng khẳng định điều này -  rút ngay 5 sư đoàn (ba của Mỹ và hai của Pháp) từ Ý cho chiến dịch Anvil. 21 sư đoàn còn lại, cộng với nhiều lữ đoàn riêng biệt khác, chắc chắn sẽ hỗ trợ Alexander có được ưu thế trên bộ.

        Nhưng Tổng thống Roosevelt phản đối việc tiến hành một cuộc đột kích lên bán đảo Istria và tấn công dữ dội Vienna qua ngả Ljubljana. Điều đó cho thấy các kế hoạch quân sự của Mỹ thật cứng nhắc và cả ông ta cũng cứng nhắc khi tỏ ý nghi ngờ về cái mà ông gọi là chiến dịch ở vùng Balkan. Ông ta cho rằng cả Alexander và Smuts, là những người ủng hộ quan điểm của tôi vì "theo đường tình" và đã có xu hướng bỏ qua 2 yếu tố quan trọng. Một là, chiến dịch này gây cản trở cho toàn thể chiến lược. Hai là, chiến dịch có thể sẽ kéo dài và không thể triển khai quân quá 6 sư đoàn. Tổng thống viết "Tôi không nhất trí với việc quân Mỹ tham gia trận đột kích vào Istria và vùng Balkan và tôi cũng không thấy rằng Pháp không đồng ý việc sử dụng quân Pháp như thế. Nếu đứng trên góc độ chính trị mà xem xét, tôi sẽ không bao giờ phạm một thất bại nhỏ nào trong chiến dịch "Overlord", nếu như biết rõ rằng khá đông quân số đã được điều động tới Balkan".

        Không một ai tham gia các cuộc thảo luận từng nghĩ tới khả năng di chuyển quân vào vùng Balkan; nhưng Istria và Trieste lại có tầm quan trọng chiến lược và chính trị. Theo Tổng thống , tại đây chúng tôi có thể có những phản ứng sâu rộng, đặc biệt sau khi quân Nga tiến quân vào. Tuy nhiên, vào thời điểm đó tôi vẫn chịu đựng và ngày 2/7 Đại tướng Wilson nhận lệnh phải tấn công miền nam nước Pháp vào ngày 15/8. Ngay lập tức chúng tôi chuẩn bị cho đợt tấn công, cần lưu ý rằng kế hoạch Anvil đã được đổi tên thành "Dragoon" phòng khi phía địch biết được nghĩa của mật danh "Anvil".

[Giangtvx]

       
*

        Tuy nhiên đầu tháng Tám trên chiến trường Normandy có thay đổi rõ ràng và những cuộc triển khai lớn của quân đội sắp xảy ra; ngày mồng 7 tôi đến thăm Eisenhower ở Tổng hành dinh của ông ta gần Portsmouth và cho ông ta biết rằng tôi hy vọng cuối cùng sẽ ngưng tấn công miền Nam nước Pháp. Sau khi ăn trưa xong chúng tôi trò chuyện rất lâu và nghiêm túc. Cùng có mặt ở đó, về phía Eisenhower là Bedell Smith và Đô đốc Ramsay. Đi cùng với tôi là Nguyên soái Hải quân bởi vì Hải quân đóng vai trò chính yếu trong kế hoạch này.

        Nói vắn tắt, tôi muốn tiếp tục kế hoạch "Dragon" trừ phi quân đội đã lên tàu đưa họ đến eo biển Gibraltar và đã vào Pháp tại Bordeaux. Các vị Tham mưu trưởng Anh tính toán vấn đề  này rất lâu, xem là khả thi. Tôi đưa cho Eisenhower một bức điện mà tôi đã gửi cho Tổng thống, nhưng chưa có trả lời, và ra sức thuyết phục ông Nguyên soái Hải quân ủng hộ tôi ra mặt. Con ông Ramsay thì không đồng ý với bất kỳ một sự thay đổi nào trong kế hoạch. Trái lại ông Bedell Smith lại tuyên bố ông ta đồng ý với sự thay đổi này, Eisenhower tỏ ra không hề tức giận với quan điểm của vị Tham mưu trưởng của mình, ở cuộc họp, ông lúc nào cũng khuyên khích mọi người đưa ra những ý kiến của riêng mình, nhưng khi việc gì đã được giải quyết thì phải trung thành thực hiện.

        Tuy nhiên, tôi thật sự không thể lay chuyển được ông, và hôm sau tôi nhận được bức điện của Tổng thống "Tôi đã xem xét vấn đề này, kế hoạch "Dragoon" phải được thực hiện càng sớm càng tốt và tôi hoàn toàn tin tưởng rằng nó sẽ thành công và sẽ giúp Eisenhower đuổi bọn Đức ra khỏi nước Pháp".

        Không còn điều gì nữa để bàn về vấn đề nay. Điều đáng chú ý là hiện chúng tôi đang ở thời gian đầu của tháng 7, đây là lần đầu trong chiến tranh, quân Mỹ đang tiến vào châu Âu và sự bành trướng của họ ở Viễn Đông làm cho quân số của họ lớn hơn nhiều so với chúng tôi. Do sự tăng viện nên những ảnh hưởng đối với quân Đồng minh ngày càng tăng. Chúng ta nên nhớ rằng nếu quan điểm của nước Anh được chấp nhận, sự chuẩn bị về chiến thuật có lẽ sẽ gây ra một sự chậm trễ, và lại tác động đến lập luận chung.

        Giơ tôi quyết định đích thân đến Ý, ở đó có nhiều vấn đề giải quyết tại chỗ dễ hơn là bằng thư từ. Và cũng sẽ thuận lợi để gặp các vị chỉ huy, quân lính, những người luôn bị đòi hỏi rất nhiều sau khi đã lấy đi rất nhiều. Alexander, mặc dù đang ở thế yếu nhưng vẫn chuẩn bị một cuộc tấn công khác. Tôi sốt ruột muốn gặp Tito, ông này dễ dàng đi đến Ý từ đảo Vis nơi chúng tôi đang bảo vệ ông ta. Thủ tướng Hy Lạp ông Papandreou, và một số đồng nghiệp của ông có thể đến từ Cairo, đồng thời các kế hoạch có thể giúp họ trở lại Athens khi quân Đức rút. Tôi đến Naples vào buổi chiều 11/8 và được ở trong biệt thự nguy nga Rivalta mặc dù có phần đổ nát, đối diện với cảnh núi lửa Vesuvius huy hoàng và vùng vịnh. Tướng Wilson nói với tôi rằng, các sắp xếp đã được chuẩn bị cho cuộc họp với Tito và Subasic, thủ tướng mới của chính phủ Hoàng gia Nam Tư vào sáng ngày hôm sau. Họ đã đến Naples và sẽ cùng ăn tối với chúng tôi vào tối mai.

        Sáng 12/8 Thống chế Tito đến biệt thự. Ông ta mặc một bộ đồng phục xanh và vàng rất chật trông không hợp với khí hậu đang nóng nực tại đây. Người Nga đã tặng ông ta bộ đồng phục này, và sau này tôi mới được biết dải buộc bằng vàng là của Mỹ. Tôi cùng ông ngồi ở hiên nhà có cả ông Lữ đoàn trưởng Maclear và một phiên dịch của ông Tito. Tôi đề nghị Tito trước hết hãy xem phòng chiến tranh của Wilson, và chúng tôi cùng đi vào bên trong. Hai người cận vệ của Thống chế nom rất dữ tợn mang 2 súng lục tự động. Thống chế muốn đưa 2 người này đi theo, phòng khi có sự phản bội phía chúng tôi. Người ta can ngăn ông không nên đưa họ đi theo, và đề nghị thay vào đó ở bữa ăn tối có thể để họ đi theo bảo vệ ông ta. Tôi đi trước vào một phòng rộng, trên tường treo đầy bản đồ chiến đấu, và chúng tôi đã nói chuyện rất lâu. Tôi chỉ lên bản đồ vào bán đảo Istrian. Ông ta ủng hộ chiến dịch tấn công đảo và hứa sẽ giúp đỡ. Vào những ngày sau đó chúng tôi đã cố gắng hết sức để nâng cao khả năng chiến đấu của Nam Tư và để hàn gắn mối bất hòa giữa ông ta và vua Peter. Chiều 14/8 tôi bay trên chiếc dakota của Tướng Wilson đến Corsica để xem xét cuộc đổ bộ lên Riviera mà tôi đã cố gắng ngăn chặn, nhưng tôi mong ước được thành công. Từ "Kimberley" tàu khu trục của Anh, chúng tôi đứng nhìn dãy thuyền, ca nô chở đầy lính Mỹ đến vịnh St. Tropez. Theo như tôi có thể nghe hoặc xem, không một phát đạn được bắn vào thuyền chiến hoặc trên bãi biển. Chiến hạm ngùng bắn vì dường như không có ai ở đó. Vào ngày 16 tôi đến Naples và nghỉ ở đó đêm ấy trước khi đến gặp Alexander ở mặt trận. ít nhất tôi cũng đã làm một việc cho "Anvil - Dragoon" và tôi nghĩ đó là một điều tốt, nhìn thấy được hoàn cảnh thực và biểu lộ được mối quan tâm của mình, ơ đây chúng tôi có thể nói một cách ngắn gọn về điều gì đã xảy ra.

        Quân đoàn thứ bảy, dưới quyền Tướng Patch được tập hợp cho việc tấn công. Bảy sư đoàn của Pháp và 3 sư đoàn của Mỹ cùng với một sư đoàn hỗn hợp không tải Anh Mỹ, được tập luyện để tác chiến trên không, thêm vào đó là 6 tàu chiến, 21 tuần dương hạm, và hàng trăm tàu khu trục. Trên không chúng tôi đang chiếm ưu thế và trong lòng những người Đức ở miền nam nước Pháp có trên 25.000 lính vũ trang thuộc lực lượng kháng cự sẵn sàng nổi dậy. Đầu ngày 15 cuộc tấn công nổ ra giữa Cannes và Hyeres. Số thương vong rất ít và lính Mỹ chuyển quân rất nhanh. Vào ngày 18, họ vượt khỏi Valence và Grenoble. Quân địch không ngăn cản được sự tiến quân của chúng tôi ngoài một trận chiến ác liệt ở Montelimar do một sư đoàn Panzer đảm trách. Lục lượng không quân chiến thuật của Đồng minh đã tấn công và tiêu diệt phương tiện vận chuyển của họ. Quân của Eisenhower từ Normandy đã đuổi theo sau họ và đến quận Seine ở Fontainebleau vào 20/8. Năm ngày sau đó, quân Eisenhower đã vượt xa Troyes. Những phần tử còn sống sót của Quân đoàn thứ 19 của Đức gồm 5 sư đoàn trên danh nghĩa, đã hoàn toàn rút lui, để lại 50.000 tù nhân.

        Ngày 3/9 Lyons bị chiếm, ngày 8 là Besancon. Vào ngày 11, quân kháng chiến giải phóng Dijon. Cũng ngày đó "Dragoon” và "Overlord" gặp nhau tại Sombemon. Vùng tam giác phía Tây Nam Pháp, con một số tàn quân của Quân đoàn Thứ Nhất của Đức, với trên 20.000 quân bị kẹt giữa các mũi tấn công của chúng tôi. Những người này đã phải đầu hàng.

        Tóm lại đề xuất chính ở Teheran tháng 11/1943 là một cuộc tấn công ở miền nam nước Pháp nhằm cất gánh nặng cho "Overlord" đã được thực hiện. Thời gian định ra là trong một tuần trước hoặc sau ngày D. Nhưng tất cả điều này bị thay đổi trong quá trình thực hiện. Mối đe dọa tiềm tàng ở Địa Trung Hải cũng đủ để giữ 10 sư đoàn Đức ở Riviera. Một mình trận Anzio đã gây tổn thất cho 4 sư đoàn quân địch tương đương với tổn thất của các mặt trận khác. Khi chiến tuyến mở rộng ra với sự giúp đỡ của trận Anzio, quân chúng tôi chiếm Rome và đe dọa phòng tuyến Gothic, quân Đức vội vàng gửi thêm tám sư đoàn đến Ý. Sự chậm trễ trong việc chiếm Rome và việc giữ tàu đổ bộ từ Địa Trung Hải để giúp chiến dịch "Overlord" làm cho kế hoạch "Anvil - Dragoon" hoãn đến giữa tháng 8, như vậy là muộn hơn 2 tháng so với dự đinh. Vì vậy "Overlord" không bị ảnh hưởng. Khi nó được thực hiện muộn nó sẽ không khiến cho quân địch phải rút từ chiến trường Normandy về. Vì thế những gì chúng tôi suy nghĩ ở Teheran không có một mối liên hệ nào với những hành động trên và "Dragoon" đã không gây ra một sự xáo trộn nào từ phía các lực lượng đối nghịch với Eisenhower. Những cuộc hành quân lớn mà quân "Dragoon" đã tham gia sau khi liên kết với lực lượng Eisenhower đã diễn ra vào giữa tháng 11. Trên thực tế, ông ta đã giúp Teheran bằng cách đe dọa lính Đức rút khỏi thung lũng sông Rhone. Điều này không phải là phủ nhận rằng chiến dịch khi được thực hiện cuối cùng cũng mang lại một sự giúp đỡ quan trọng cho Eisenhower bởi một cánh quân khác ở bên sườn trái đã đến và mở ra một đường dây liên lạc khác. Quân Ý bị mất cơ hội đánh một trận lớn vào quân Đức, và rất có thể sẽ đến Viên trước Nga và nhiều điều có thể xảy ra nữa. Nhưng một khi quyết định cuối cùng được đưa ra, dĩ nhiên tôi ủng hộ "Anvil - Dragoon" mặc dù tôi đã cố ngăn thực hiện kế hoạch.

[Giangtvx]

*

        Sáng 17/8. Tôi đi mô tô đến gặp Đại tướng Alexander. Tôi rất vui sướng được gặp ông ta vì đây là lần gặp đầu tiên kể từ khi ông ta chiến thắng và kéo quân vào Rome. Ông ta đưa tôi đi dọc mặt trận Cassino cũ, chỉ cho tôi xem trận chiến đã diễn ra như thế nào và các trận đánh chính đã diễn ra ở đâu. Alexander đưa những người chỉ huy trưởng của ông ta đến ăn tối, và nói cho tôi biết về những khó khăn và kế hoạch của ông ta. Đoàn quân thứ 15 bị lạnh và đói. Những kế hoạch vươn xa mà chúng tôi đã ôm ấp đều phải bị hủy bỏ. Nhiệm vụ của chúng tôi là phải cầm chân một lực lượng lớn quân Đức trên chiến trường. Phải tấn công để đạt được mục đích này, nhưng quân Đức có tính tổ chức rất chặt chẽ và cũng mạnh như chúng tôi, bao gồm rất nhiều đạo quân và chủng tộc. Phía chúng tôi chuẩn bị tấn công toàn trận vào ngày 26. Cánh phải đánh vào Adriatic, mục tiêu trước mắt là Rimini. Phía tây, dưới sự chỉ huy của Alexander là quân đoàn Mỹ số 5. Nó đã bị tước đoạt và cắt xén vì "Anvil". Vào ngày 9/8 tôi lên đường đến thăm tướng Mark Clark ở Leghorn. Chúng tôi ăn trưa ngoài trời ở bãi biển. Trong cuộc trao đổi thân mật và kín đáo tôi nhận thức được việc chia lực lượng ra từng mảnh sẽ gây đau đớn cho những ai kiểm soát nó. Tướng Mark Clark tỏ ra cay đắng khi quân của ông bị cướp đi những cơ hội lớn. ông ta nghĩ như thế. Tôi không thể không đồng ý với ý nghĩ đó. Ông ta vẫn tiếp tục tiến tới trên cánh trái của Anh và giữ cho mặt trận luôn nóng bỏng. Lúc này đã muộn, tôi thấm mệt khi quay về lâu đài ở Siena, Alexander cũng quay lại để ăn tối.

        Khi một người nào đó viết vào một tờ giấy để quyết định hoặc giải thích một vấn đề lớn thì người đó luôn luôn bị căng thẳng. Nhưng càng khó khăn hơn khi bạn thấy nó và cảm thấy nó ngay trước mắt. Hiện ở đây có 25 sư đoàn, 1/4 là lính Mỹ. Số quân này giảm xuống còn lại một lực lượng không đủ mạnh để chống lại lực lượng phòng thủ của địch. Tuy nhiên chỉ cần bổ sung thêm chừng một nửa số quân bị giảm đi, chúng tôi cũng có thể tấn công vào thung lũng Po, với tất cả khả năng mở rộng ra đến Viên. Vì thế, với lực lượng khoảng một triệu quân cũng có thể đóng một vai trò phụ trong bất cứ chiến dịch nào. Lục lượng ây có thể cầm chân địch trên mặt trận. ít nhất họ có thể hoàn thành nhiệm vụ. Alexander giữ được trạng thái vui vẻ của một quân nhân. Cồn tôi đi ngủ với một tâm trạng buồn bã. Trong những vấn đề lớn lao này, không làm được theo ý mình là không tránh khỏi trách nhiệm đối với một giải pháp thấp hơn.

[Giangtvx]

*

        Khi trận tấn công của Alexander chua thể bắt đầu trước ngày 26, tôi đã bay đến Rome từ ngày 21. Ớ đây đang có một loạt vấn đề rắc rối và rất nhiều nhân vật mới đang chờ đợi tôi. Việc đầu tiên là tôi phải giải quyết cuộc khủng hoảng Hi Lạp đang sắp xảy ra, đây là một trong những nguyên nhân chính việc tôi đến Ý. Những tin đồn về việc di tản của Đức khỏi Ai Cập đã tạo ra một bầu không khí sôi nổi và bất hòa trong nội các của ông Papandreou. Tín đồn cũng tiết lộ sự mong manh và ngụy tạo của các hoạt động. Tôi cần đi gặp ông Papandreou và những người tín cẩn của ông. Tối đó tôi gặp ông ta. cả chính phủ của ông ta lẫn nhà nước Hy Lạp đều không có vũ khí hoặc cảnh sát. Ông đề nghị chúng tôi giúp đỡ thông nhất quân kháng chiến Hy Lạp để chống Đức. Hiện giờ chỉ có người xấu có vũ khí, và họ chỉ là thiểu số. Tôi nói với ông ta rằng chúng tôi không hứa và chúng tôi không có nghĩa vụ đưa quân Anh vào Hy Lạp và thậm chí không được nói khả năng đó một cách công khai. Nhưng tôi đã khuyên ông ta ngay lập tức chuyển chính phủ ra khỏi Cairo đến một nơi an toàn hơn, một nơi nào đó ở Ý gần tổng hành dinh của quân Đồng minh. Ông ta đã đồng ý. Va vì tương lai tôi khuyên ông ta không được can thiệp vào quyền thiêng liêng của người dân Hy Lạp là chọn chế độ cộng hòa hay chế độ quân chủ. Nhưng phải do chính người dân Hy Lạp chứ không do một nhóm nhà học thuyết nào chọn. Mặc dù, cá nhân tôi trung thành với thể chế quân chủ lập hiến đang hiện hữu ở Anh nhưng chính phủ Hoàng gia thật thờ ơ với Hy Lạp về cách giải quyết một vấn đề cho Hy Lạp, miễn là có một cuộc trung cầu ý dân công bằng. Vì thế cần xem chuyện gì sẽ xảy ra trong thực tế.

        Trong khi ở Rome, tôi ở tòa Đại sứ, và đại sứ Anh ông Noel Charles, cùng với vợ, luôn lo cho công việc và tiện nghi của tôi. Theo lời khuyên của ông ta tôi gặp nhiều nhân vật quan trọng trong cái sân khấu chính trị sản sinh ra bởi 20 năm chế độ độc tài và chiến tranh khốc liệt, cách mạng, xâm chiếm, bành trướng, bị đồng minh kiểm soát, và những điều tồi tệ khác. Tôi đã nói chuyện với rất nhiều, trong số đó có Signor Bonomi và Tướng Badoglio, cũng có đồng chí Togliatti, người này đã quay trở lại Ý hồi đầu năm sau một đợt lưu trú lâu ở Nga. Các vị lãnh đạo của các đảng ở Ý được mời đến gặp tôi. "Đảng của anh là gì?" tôi hỏi một nhóm. "Chúng tôi là Đảng Cộng sản Thiên Chúa giáo", nhóm trưởng trả lời. Tôi không thể không nói, "Rất thuận lợi cho Đảng của anh khi có một hầm mộ tiện lợi đến thế". Họ dường như không hiểu vấn đề, và khi nghĩ lại tôi rất sợ những ý nghĩ của họ trở lại với những vụ hành quyết hàng loạt tàn bạo mà người Đức đã gây ra ở những ngôi mộ cổ này. Tuy nhiên người ta có lẽ sẽ được tha thứ về những liên hệ thuộc về lịch sử ở Rome. Thành phố Eternal, hiện lên rõ ràng uy nghi và hình như không thể bị tàn phá với nhiều cung điện, tượng đài, với những tàn tích huy hoàng của nó và do bom đạn không sản xuất được, dường như trái ngược rõ rệt với những sinh vật nhỏ bé, thoáng qua, di chuyển trong phạm vi của nó. Và cũng lần đầu tiên tôi gặp Thái tử Umberto, đang chỉ huy quân Ý trên mặt trận của chúng tôi. Ông ta mạnh mẽ và có cá tính, ông ta nắm bắt toàn bộ tình hình, quân sự, chính trị đang diễn ra. ông tạo ra một cảm giác tin tưởng thích hơn hẳn các cuộc nói chuyện trước đây giữa tôi với các nhà chính trị khác. Dĩ nhiên với tư cách là phó vương của Vương quốc tôi hy vọng ông sẽ đóng một vai trò trong việc xây dựng một thể chế quân chủ lập hiến Ý tự do hùng mạnh, thống nhất. Tuy nhiên, đây không phải là việc của tôi.

        Đầu ngày 24/8, tôi quay trở lại tổng hành dinh của Alexander ở Siena bằng máy bay, sống trong một cung điện cách đó mấy dặm và chiều tiếp đó chúng tôi bay đến tổng hành dinh của Tướng Leese của quân đoàn thứ 8 nằm ở phía Adriatic. Ở đây chúng tôi dựng túp lều trông ra một khung cảnh lộng lẫy phía Bắc. Adriatic mặc dù đã cách xa 20 dặm, nhưng vẫn được che dấu bởi Monte Maggiore. Tướng Leese cho chúng tôi biết là vật chướng ngại ngăn cản bước tiến của quân ông sẽ bắt đầu vào nửa đêm. Chúng tôi đang đứng ở vị trí số 1, vị trí tốt để ngắm những hàng rào pháo sáng bắn từ xa. Những loạt đoạn của súng đại bác làm tôi nhớ đến cuộc Chiến tranh Thế giới thứ nhất. Pháo đạn đều được sử dụng trên quy mô lớn. Sau 1 giờ tôi đi ngủ vì Alexander đã lên kế hoạch một ngày dài và bắt đầu từ sớm trên mặt trận. Ông ta cũng hứa sẽ đưa tôi đến những nơi nào tôi muốn.

        Alexander và tôi khởi hành khoảng 9 giờ. Phụ tá của ông ta và Tommy (Tư lệnh Thompson) đi trên chiếc xe sau. Vì vậy, chúng tôi có một buổi tiệc nhỏ thoải mái. Việc tiến quân diễn ra đã 6 giờ, và được biết là đang tiến hành. Nhưng chua có ấn tượng xác định nào được hình thành. Lúc đầu, chúng tôi trèo lên một đỉnh núi cao bằng xe ô tô, đến một nhà thờ làng. Mọi cư dân đàn ông, phụ nữ từ chỗ ẩn nấp đến chào chúng tôi. Rõ ràng là họ vừa bị máy bay đến thả bom. Nhà của, mảnh vỡ vương vãi khắp con đường nhỏ. Alexander hỏi một đám đông nhỏ đang bao vây chúng tôi: "Khi nào vậy?" Họ trả lời cách đây khoảng 15 phút. Toàn bộ mặt trận tấn công của đạo quân thứ Tám nhìn từ đây rất rõ. Ngoài làn khói của những trận đạn nổ cách xa 7, 8 nghìn thước thì không còn gì để xem nữa. Alexander nói tốt hơn là không nên ở lại thêm một chút nào nữa vì quân địch có thể sẽ còn bắn vào vị trí quan sát này. Vì thế chúng tôi lên ô tô đi về phía tây 2, 3 dặm, và ăn trưa trên một con dốc rộng của một ngọn đồi. Ở đây chúng tôi đã được ngắm cảnh đẹp của đỉnh núi, và không gây chú ý cho ai.

[Giangtvx]

        Tin tức nhận được cho biết quân của chúng tôi đã truy đuổi tới bên kia sông Metauro khoảng 1, 2 dặm. Thất bại của Hasdrubal đã gắn với số phận Carthage, vì thế tôi đề nghị chúng tôi nên vượt sông. Chúng tôi bước lên ô tô, và vượt sông trong 1/2 giờ theo con đường dẫn đến rừng ô liu với những mảnh ánh sáng mặt trời lốm đốm trên mặt đất. Được một viên sĩ quan dẫn đường, chúng tôi đi xuyên qua những khoảng rừng trống cho đến khi nghe những tiếng đại bác, chúng tôi biết chúng tôi đã đến gần tuyến lửa. Ngay lúc đó có những cánh tay cảnh báo khiến chúng tôi dừng lại. Rõ ràng có một bãi mìn hiện ra, và chỉ có thể an toàn nếu đi theo vết những chiếc xe đã đi qua. Alexander và phụ tá của ông ta đi trinh sát ở một ngôi nhà bằng đá màu xám thuộc quân đội ta kiểm soát, ở đây có một vị trí quan sát rất tốt. Vài phút sau, người phụ tá quay trở lại và dẫn tôi đến chỗ ông Alexander. Ông đã tìm được một chỗ rất tốt trong ngôi nhà bằng đá, thực ra đây là một cung điện cổ trông ra một dốc đứng. Ở đây người ta quan sát được tất cả những gì có thể. Người Đức bắn súng trường, súng máy từ những bụi cây rậm ra xa 500 yard. Mặt trận chúng tôi đang ở dưới chúng tôi. Tiếng súng rời rạc có lúc ngừng. Đây là lúc tôi gần quân thù nhất và cũng là lúc tôi nghe hầu hết tiếng súng trường trong Chiến tranh Thế giới lần thứ 2. Sau khoảng 1/2 giờ đi bộ chúng tôi đến chỗ để mô tô và theo con đường riêng quay trở lại con sông, đi theo những dấu xe ô tô của chúng tôi hoặc các ô tô khác. Ở sông chúng tôi gặp đội quân bộ binh bổ sung. 5 giờ chiều chúng tôi quay trở lại tổng hành dinh tướng Leese, ở đây những tin tức của quân đội ở mặt trận đều được đánh dấu ở bản đồ. Từ sáng sớm toàn quân đoàn thứ 8 đã tiến lên được khoảng 7 nghìn yard trên mặt trận trải rộng 10, 12 dặm và những mất mát không đáng kể. Đây là một dấu hiệu khích lệ ban đầu.

        Sáng hôm sau, có rất nhiều việc dồn dập tới, bằng điện tín và bằng túi bưu kiện. Tướng Eisenhower lo một vài sư đoàn Đức đang tới gần sau khi họ rút lui từ Ý. Tôi rất mừng khi cuộc tấn công của chúng tôi được chuẩn bị trong điều kiện khó khăn, đã bắt đầu. Tôi gửi cho Tổng thống một bức điện báo cáo cho Tổng thống biết những gì tôi đã biết qua các viên tướng tại chỗ và từ những gì tôi đúc kết được. Tôi muốn chuyển một cách rõ rệt cảm giác thất vọng của chúng tôi, đồng thời nêu rõ những hi vọng và ý tưởng của tôi về tương lai. Giá tôi có thể làm sống lại mối quan tâm của Tổng thống đối với vùng đất này, chúng tôi sẽ làm cho kế hoạch tiến đến Viên của chúng tôi thành công. Sau khi giải thích kế hoạch của Alexander, tôi kết thúc:

        "Tôi không bao giờ quên buổi nói chuyên với ông ở Teheran về Istria, và tôi chắc rằng trong 4 hoặc 5 tuần quân đội hùng dũng sẽ kéo đến Trieste và Istria. Sự kiện này sẽ có một ảnh hưởng vượt xa các giá trị đơn thuần quân sự lớn. Dân của Tito đang đợi chúng ta ở Istria. Lúc đó tôi không hiểu được điều kiện của Hungary là gì, nhưng chúng tôi sẽ cố tận dụng lợi thế ở bất kỳ tình hình nào".

        Tôi không gửi tin này đi cho đến khi tôi đến Naples, ở đó ngày 28 tôi lên máy bay, nhưng vẫn không nhận được điện trả lời. Mãi sau khi đến nhà tôi mới nhận được bức điện của Roosevelt:

        Tôi cũng tin rằng các sư đoàn Đồng minh ở Ý đủ để làm tròn nhiệm vụ và người chỉ huy trận chiến sẽ không ngừng đẩy mạnh trận chiến nhằm mục tiêu đánh tan tác lực lượng quân địch. Vì thế đối với việc sử dụng số quân chúng ta ở Ý trong nay mai sẽ là một vấn đề cần thảo luận. Với tình hình hỗn loạn của người Đức trên miền Nam nước Pháp, tôi hy vọng rằng việc gặp nhau giữa lực lượng phía Bắc và phía Nam sẽ hoàn thành rất sớm trước ngày đã ấn định.

        Chúng tôi hiểu rằng những hy vọng này đều hão huyền. Đội quân mà chúng tôi đã cho đổ bộ lên Riviera thuộc Ý lại đến quá muộn không kịp giúp cho lực lượng của. Eisenhower ở phía Bắc, trong khi chiến dịch của Alexander đã không đạt được thắng lợi mà nó đáng được và chúng tôi rất cần. Ý không hoàn toàn được tự do trong 8 tháng, cuộc hành quân về phía tay phải của chúng tôi không đến Viên. Ngoại trừ Hy Lạp, ảnh hưởng lực lượng quân sự của chúng tôi đến nền giải phóng đông nam châu Âu đã mất.

        Đoạn cuối của câu chuyện đã kết thúc, đợt tấn công của Đạo quân thứ Tám đã thành công. Nó làm cho người Đức ngạc nhiên và ngày 1/9 nó đã giáng một đòn vào phong tuyến Gothic và mở ra một mặt trận 20 dặm.

        Ngày 18, một đường tuyến lại được mở ở phía Đông do công của đoàn quân thứ Tám và quân Mỹ đánh thọc vào trung tâm. Mặc dù phải trả giá đắt, nhưng đã đạt được những thành công lớn. Tương lai đầy hy vọng. Nhưng Kesselring nhận thêm quân tiếp viện, tổng số lên đến 28 sư đoàn. Sau khi được viện trợ ông ta bắt đầu tấn công dữ dội, chặn đứng sự tiến quân của phía Liên minh. Quân Liên minh phản công lại đầy khó khăn, trời thì mưa nặng hạt. Mũi tấn công đến gần Bologna vào ngày 20 đến 24, thì Tướng Mark Clark sắp thành công trong việc luồn cắt phía sau lưng quân thù và giáp mặt với Đoàn quân thứ Tám. Sau đây là lời mô tả của Alexander cùng với mưa rơi nặng hạt, gió, sự kiệt sức của Đoàn quân thứ Năm, phong tuyến quân Đức cố thủ rất chặt chẽ. Thời tiết thật kinh khủng. Mưa nặng hạt làm nước dâng lên nhiều khúc sông và kênh đào, biến đất nông nghiệp thành đầm lầy. Các con đường cũng bị sạt lở làm cho quân đội khó khăn chuyển quân. Mặc dù hy vọng vào chiến thắng bị mất dần, nhưng nhiệm vụ của quân đội ở Ý là phải giữ áp lực và ngăn quân thù không ứng cứu cho quân Đức ở Rhine. Và vì thế chúng tôi phải chiến đấu khi thời tiết đẹp. Nhưng từ giữa tháng 11 không có một trận tấn công lớn nào xảy ra. Mỗi khi có cơ hội, chúng tôi tiến lên từng chút một nhưng chưa đến mùa xuân, quân đội đã đạt được một chiến thắng, và gần như đạt tới thắng lợi vào mùa thu.

[Giangtvx]

     
15

NHỮNG THẮNG LỢI CỦA NGA

        Bây giờ độc giả hãy quay trở lại với cuộc chiến của Nga, một cuộc chiến mà về phạm vi hoạt động vượt quá các chiến dịch mà cho đến nay tôi chua tính toán hoặc quan tâm đến, và dĩ nhiên nó đã tạo ra cơ sở cho quân đội Anh và Mỹ đạt đến tột điểm trong cuộc chiến. Nga đã dành cho kẻ thù của mình rất ít thời gian hồi sức sau những thất bại thảm hại của họ vào đầu đông năm 1943. Giữa tháng 1, năm 1944, họ đã tấn công vào một mặt trận rộng 120 dặm từ Hồ Ilmen đến Leningrad và đã chọc thủng các hàng phòng ngự trước thành phố, và cả ở phía nam xa hơn. Đến cuối tháng 2, quân Đức đã bị đẩy lùi tới bờ hồ Peipus. Leningrad được giải phóng hoàn toàn và quân Nga đã đứng trên biên giới các quốc gia Baltic. Những cuộc tấn công dữ dội tới phía Tây Kiev đã buộc quân Đức phải lui tới biên giới Ba Lan. Toàn bộ mặt trận miền nam rực lửa và phòng tuyến của Đức đã bị chọc thủng ở nhiều chỗ. Một số lớn những người Đức bị bao vây đã bị bỏ lại Kersun, nơi mà không mấy người có thể trốn thoát. Suốt tháng 3, quân Nga đã tận dụng lợi thế của họ suốt dọc phong tuyến và trên không. Từ Gomel đến Biển Đen những kẻ xâm lược đã rút lui hết cho đến khi chúng vượt qua Dniester quay trở vào Rumani và Ba Lan. Sau đó thời tiết tan băng của mùa xuân đã cho họ một khoảng thời gian nghỉ ngơi ngắn ngủi. Tuy nhiên, ở Crimea mọi hoạt động vẫn có thể xảy ra, và vào tháng 4, quân Nga đã bắt đầu đập tan Quân đoàn Đức 17 và giành lại Sebastopol.
Qui mô rộng lớn của những thắng lợi này đã đặt ra những vấn đề có ảnh hưởng lớn. Hồng quân giờ đây có mặt ở Trung và Đông Âu. Điều gì sẽ xảy ra đối với Hungary, Rumani, Bulgary, và quan trọng nhất là Hy Lạp, vì họ mà chúng tôi phải cố gắng hết mức và chịu hy sinh quá nhiều như vậy? Liệu Thổ Nhĩ Kỳ có đứng về phía chúng tôi không? Liệu Nam Tư có bị chìm ngập trong cơn bão lũ của người Nga không? Châu Âu hậu chiến dường như đang được hình thành và một vài sự dàn xếp chính trị với Liên Xô đang trở nên khẩn cấp.

        Ngày 18 tháng 5, Đại sứ Liên Xô tại Luân Đôn đã đề nghị Bộ Ngoại giao thảo luận một gọi ý tổng quát do Ông Eden đưa ra theo đó Liên Xô tạm thời chỉ nên quan tâm tới các vấn đề người Rumani như là mối quan tâm chủ yếu của họ trong điều kiện chiến tranh và để lại Hy Lạp cho chúng tôi. Nga sẵn sàng chấp nhận điều này nhưng muốn biết chúng tôi có tham khảo ý kiến của Mỹ không. Nếu có, họ sẽ đồng ý. Ngày 31 tôi đã gửi một bức điện tín cá nhân cho Ông Roosevelt:

       "... Tôi hy vọng ông sẽ cảm thấy thoải mái để có thể tán thành đề nghị này. Dĩ nhiên chúng tôi không muốn chia cắt vùng Balkan thành nhiều khu vực ảnh hưởng và với cách dàn xếp này chúng tôi muốn nói rõ rằng nó chỉ áp dụng đối với các điều kiện chiến tranh và không ảnh hưởng tới quyền lợi và trách nhiệm mà mỗi bên trong ba cường quốc sẽ phải thực thi khi hòa bình, và sau đó mới tính đến toàn bộ Châu Âu. Tất nhiên cách sắp xếp này không làm thay đổi sự cộng tác hiện tại giữa ông và chúng tôi, sự hình thành của chính sách Liên minh đối với những nước này. Tuy nhiên, chúng tôi cảm thấy rằng sự dàn xếp này bây giờ nên có một sự phân chia hữu ích nhằm ngăn chặn sự khác biệt chính sách giữa chúng ta và họ ở Balkan."

        Phản ứng đầu tiên của Bộ Ngoại giao rất lạnh nhạt. Ông Hull rất lo lắng về bất cứ đề nghị nào "dường như có hơi hướng của việc tạo ra hay chấp nhận ý tưởng khu vực ảnh hưởng", và ngày 11 tháng 6, Tổng thống đã cho đánh bức điện:

        "Nói tóm lại, chúng tôi công nhận rằng chính quyền phụ trách quân sự tại bất kỳ lãnh thổ được giao nào chắc chắn sẽ phải đưa ra những quyết định mà diễn biến quân sự yêu cầu, nhưng chúng tôi cũng cho rằng xu hướng tự nhiên để có được quyết định mở rộng như vậy đến các khu vực quân sự sẽ được tăng cường bằng một hiệp định theo kiểu đã được gợi ý. Theo ý kiến của chúng tôi, điều này chắc chắn sẽ kéo dài những bất đồng giữa các ông và Liên Xô và sự phân chia khu vực Balkan thành nhiều khu vực ảnh hưởng cho dù kế hoạch đã công bố nhằm hạn chế cách sắp xếp theo các vấn đề quản sự.

        Chúng tôi tin tưởng mọi cố gắng sẽ được thực hiện một cách tích cực để xây dựng một cỗ máy tư vấn nhằm loại bồ những hiểu lầm và kiềm chế những xu hướng di tới sự phát triển của những khu vực độc quyền".