Lạc trở về bệnh xá hỏi Mỷ, chị kể:
- Có những buổi, tôi ốm, nằm ở nhà, một số tên lạ mặt đến nói là gặp Páo để mua trâu, bò, thuốc phiện, nhưng chúng họp hành với nhau. Chúng bàn về chuyện mua vũ khí, tổ chức người nổi phỉ. Tôi hỏi thằng Mí Lình thì được biết có tên Vàng Chúng Dình. Sau đó, Giàng Vạn Sùng, Giàng Sàng Sấn đến họp. Khi nổi phỉ, bố con Páo đi theo. Đến giờ, bố con nó còn họp với một số tên, tay chân Sùng như Giàng Dúng Cáng, Giàng Mí De, nói là phải chờ thời cơ, có dịp là nổi lên.
Tập hợp xong hồ sơ về Páo, Lạc gặp anh Thảo, đề nghị:
- Tội hắn đã rõ ràng, ta cần bắt ngay. Mặt khác, Mỷ không thể sống với gia đình Páo được. Chị về, chúng sẽ giết. Chị xin ly dị chồng, ta nên bàn với tòa án cho phép chị ly dị anh ạ!
Anh Thảo băn khoăn:
- Ủng hộ việc ly dị của chị ta, liệu có phạm đến phong tục dân tộc không? Ta cần tìm hiểu kỹ rồi hãy thực hiện.
Lạc hỏi thêm những già làng, họ nói không phạm tục lệ gì.
Các anh bàn với tòa án. Tòa án tán thành cho Mỷ ly dị chồng.
Mỷ thoát khỏi nhà Páo sống với gia đình người anh trai, ở Lũng Cú.
Ít lâu sau, có một thanh niên Mèo, cùng bản, yêu thương chị thật sự. Chị lấy người đó. Cuộc sống hòa thuận, đầm ấm đến với chị.
*
Giải quyết xong việc Mỷ đã đúng ngày 30 tết. Lạc và Vù từ Má Lé về phố Đồng Văn.
Đi trong gió rét, mưa phùn, Vù nhớ bếp lửa ấm cúng, vợ con ở nhà, nói với Lạc:
- Ủng hộ việc ly dị của chị ta, liệu có phạm đến phong tục dân tộc không? Ta cần tìm hiểu kỹ rồi hãy thực hiện.
Lạc hỏi thêm những già làng, họ nói không phạm tục lệ gì.
Các anh bàn với tòa án. Tòa án tán thành cho Mỷ ly dị chồng.
Mỷ thoát khỏi nhà Páo sống với gia đình người anh trai, ở Lũng Cú.
Ít lâu sau, có một thanh niên Mèo, cùng bản, yêu thương chị thật sự. Chị lấy người đó. Cuộc sống hòa thuận, đầm ấm đến với chị.
*
Giải quyết xong việc Mỷ đã đúng ngày 30 tết. Lạc và Vù từ Má Lé về phố Đồng Văn.
Đi trong gió rét, mưa phùn, Vù nhớ bếp lửa ấm cúng, vợ con ở nhà, nói với Lạc:
- Lần sau có đi công tác ở đâu, tôi không đi với thủ trưởng Lạc nữa!
Lạc không hiểu, lo lắng hỏi:
- Sao Vù lại không đi với mình nữa. Mình có điều gì không tốt với cậu nào?
Vù thành thật:
- Thủ trưởng là người Kinh, đến ngày tết, thủ trưởng coi thường, không nhớ đến tổ tiên, ông bà, không nhớ vợ, nhớ con, cứ đi miết thôi!
Lạc cười xòa:
- Ai mà không nhớ nhà, nhớ vợ con? Ngày tết, ai mà chả muốn ở nhà. Người Kinh cũng như người Mèo thôi. Mình có ba thằng con trai ở nhà, mình nhớ chúng lắm chứ. Nhưng công việc chưa xong, về nhà thế nào được. Mình ăn một cái tết ngon, còn chị Mỷ lại khổ bao cái tết. Thà ta về muộn một tý còn hơn. Thôi được, về phố Đồng Văn, mình mượn cho cậu một con ngựa, về nhà cho nhanh.
Về đến Đồng Văn, Lạc đi vào nhà người quen, mượn cho Vù một con ngựa.
Giao ngựa cho Vù rồi, thấy trời đã gần tối, Lạc bảo:
- Trời sắp tối rồi, cậu ngủ lại đây, đón giao thừa với bà con, sáng mai về sớm. Đi đêm, nguy hiểm, vất vả lắm.
Vù lắc đầu, nhảy phốc ngay lên ngựa:
- Không, về sớm tí nào hay tí ấy thủ trưởng ạ! Vợ con tôi nó mong mà!
Lạc dặn:
- Hôm ra, nhớ đeo cho con ngựa cái ngù đỏ, dán hai “hoa thị” trên mông nó để trả bà con, năm mới mà!
Vù gật đầu, thúc ngựa, phóng đi ngay. Tiếng vó ngựa lộp cộp trên đường.
Vù đi rồi, Lạc ở lại ăn tết với bà con phố Đồng Văn.
Anh Đỉnh mời Lạc sang nhà ăn tết.
Trong bữa rượu, Đỉnh nhắc:
- Năm ngoái mình ăn tết trong vùng phỉ, năm nay mình ở nhà rồi. Còn anh, có dễ hai cái tết chưa được ăn ở nhà nhỉ?
Lạc cười. Nỗi nhớ nhà gợn lên trong lòng anh.
Cũng tết ấy, đám cưới Mai Xuân Hùng và Nga ở phố được tổ chức, theo nếp sống mới. Đây là đám cưới nếp sống mới đầu tiên ở huyện Đồng Văn. Lạc vui cái vui của những người bạn chiến đấu ở đây. Anh nghĩ đến một năm qua, bao biến đổi lạ lùng. Tết năm ngoái anh đưa đám Phương. Tết năm nay, anh dự đám cưới Hùng. Những chiến sĩ công an từ các nẻo đường về chiến đấu ở mảnh đất xa vắng này, đã trải qua những mất mát, đau thương và đón nhận niềm hạnh phúc như thế đó.
*
Bên bếp lửa cháy rừng rực trong ngôi nhà phòng tài chính huyện, anh Thảo trò chuyện vui vẻ với các chiến sĩ.
Nghĩa ngồi xoa tay trước bếp. Bộ râu đen nhánh mọc lởm chởm. Mái tóc đen trùm kín sau gáy. Đôi mắt trũng sâu.
Anh Thảo quay sang phía anh:
- Những “kẻ chủ mưu” bây giờ đang ở Hà Nội, ở Khu. Cậu chuẩn bị về Hà Nội, Khu theo dõi chúng. Nhớ cắt tóc, cạo râu sạch sẽ. Để như thế, về Hà Nội, họ cho là cậu điên đấy. Nhân dịp có thể về thăm cô ấy. Chuẩn bị đi!
Sau khi phân công Kim và Đăng ở lại tiếp tục bám địa bàn, anh nói với Lạc:
- Đã hơn một năm rồi, cậu chưa về thăm nhà, chắc cô ấy mong lắm. Công việc còn nhiều, nhưng ta giải quyết dần. Kỳ này mình về Hà Giang, nhân tiện cho cậu về thăm nhà vài hôm.
Nghĩa lên ngựa về trước, Lạc chờ cùng đi với anh Thảo.
Trước hôm về, nhớ lời vợ dặn, Lạc ra chợ mua một con chó giống Mèo rất đẹp. Giống chó to, chân cao, lông mượt.
Hôm sau anh Thảo cùng Lạc lên đường.
Hai người bịn rịn chia tay Kim, Đăng. Chỉ có một con ngựa giành cho anh Thảo. Anh nhường cho Lạc, Lạc từ chối. Cứ nhường đi nhường lại mãi, cuối cùng anh Thảo ra “lệnh”: mỗi người cưỡi một đoạn.
Con chó theo Lạc dẫn đi một đoạn thì giở quẻ, không chịu đi nữa, cứ nằm lăn ra đường kêu ăng ẳng. Quát mắng, kéo lôi thế nào nó cũng không chịu đi. Lạc cáu sườn lắm. Chả lẽ thả nó vào rừng? Anh toan đan chiếc rọ quẩy nó đi. Anh Thảo bảo:
- Thôi cứ cho nó lên ngựa, đến lượt ai cưỡi thì giữ nó. Đường núi, xa xôi, quẩy nó, khướt lắm!
Lạc cứ băn khoăn. Mình đi bộ, thủ trưởng bế chó, đã không hay. Đến lượt mình và chó ngồi chễm chệ trên lưng ngựa, thủ trưởng đi bộ lóc cóc chạy theo thì chướng quá!
- Dạ, dạ, làm thế… anh là…
Anh Thảo gạt đi:
- Đừng phân biệt chỉ huy, chiến sĩ, thủ trưởng, nhân viên gì ở đây! Trong cuộc sống riêng tư thế này, và kể cả trong chiến đấu cũng thế, ta phải bình đẳng, phải coi nhau như anh em trong nhà thôi. Nó là con vật, mình phải quý nó, bế nó, việc gì mà ngại?
Thế là hai người thay nhau đi bộ và ôm chó trên mình ngựa.
Những người gặp các anh trên đường, ai cũng chỉ trỏ cười.
Về đến Làng Đán, bụng đói, hai người vào quán. Lạc sờ đến túi, hết nhẵn tiền rồi, lúng túng. Biết thế, anh Thảo bảo:
- Mình còn hai đồng, mua cái gì ăn cho đỡ đói!
Lạc toan mua hai bát phở. Biết tính Lạc, anh Thảo bảo:
- Cho cậu một chén rượu uống cho ấm bụng, còn mua bánh dày, mình ăn và còn cho chó chứ!
Chó ăn bánh dày cứ bị dính răng, không nuốt được. Anh Thảo thương chó, ngồi nhá bánh dày đút cho nó ăn.
Lạc nhìn anh Thảo, cảm động, suy nghĩ, chỉ giữa những người đồng chí mới có tình yêu thương, sự san sẻ như thế.
Về đến Hà Giang, anh Thảo nhận một bức thư của gia đình. Anh đọc thư, mặt bỗng chùng hẳn xuống. Nỗi đau đớn thấm trong cõi lòng.
- Anh có chuyện gì buồn thế ạ? - Lạc hỏi.
Anh Thảo lặng lẽ trả lời:
- Thằng con trai duy nhất của mình bị ốm, “mất” rồi. Hôm nọ, mình có nhận điện, biết nó bị ốm. Công việc bận quá chưa về thăm được, ai ngờ nó “đi”!
Lạc ngậm ngùi, thương người chỉ huy gặp nỗi đau xé ruột.
Anh Thảo nói:
- Trên Khu cho mình về thăm nhà vài hôm, cậu thu xếp cùng đi xe với mình.
Hôm sau, chiếc com-măng-ca đưa anh và Lạc về phố Vĩnh Tuy.