Những năm tháng tham gia giữ gìn lâu dài và bảo vệ thi hài Chủ tịch HCM

[Giangtvx]

     
        Ngày 11 tháng 7 năm 1976, Bộ Chính trị Trung ương Đảng ra quyết định số 14 TB-TW về tổ chức Ban phụ trách quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình, với nhiệm vụ:

        - Thống nhất kế hoạch hoạt động, điểu hòa phối hợp công tác của các đơn vị làm nhiệm vụ quản lý vận hành thiết bị Lăng, Quảng trường và các công trình có liên quan nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ và giữ gìn nguyên vẹn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh, vận hành an toàn các thiết bị công trình, bảo đảm tốt mọi hoạt động trong khu vực Lăng và Quảng trường.

        - Quan hệ chặt chẽ với các Bộ, Tổng cục có liên quan để giải quyết kịp thời những việc cần thiết trong quản lý và vận hành các công trình.

        - Làm kế hoạch tiếp tục hoàn thiện, tu bổ, sửa chữa khi cần thiết các công trình trong khu vực Lăng và Quảng trường, chỉ đạo thực hiện các kế hoạch đó.

        - Tổng hợp dự trù ngân sách, vật tư cần thiết để giữ gìn thi hài Hồ Chủ tịch; quản lý, vận hành, sửa chữa Lăng và Quảng trường; phân phối ngân sách vật tư đã được duyệt cho các đơn vị quản lý, đôn đốc việc thanh toán chi tiêu với các cơ quan Nhà nước theo đúng chế độ hiện hành.

        - Thường kỳ báo cáo với Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Thường vụ Hội đồng Chính phủ về tình hình thực hiện nhiệm vụ giữ gìn thi hài Hồ Chủ tịch, quản lý vận hành Lăng và Quảng trường.

        Ban Quản lý Lăng trực thuộc Hội đồng Chính phủ, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng chỉ định một đồng chí cấp tướng làm trưởng ban chuyên trách công tác này, không kiêm nhiệm công việc khác. Các đồng chí phụ trách ba đơn vị nói ở trên (Bộ Quốc phòng, Bộ Nội vụ, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội) làm phó trưởng ban và ủy viên.

        Ngày 14 tháng 8 năm 1976, Hội đồng Chính phủ đã ra quyết định số 45/CP thành lập Ban phụ trách quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình (Nhà nước hóa quyết định 14TB-TW ngày 11- 7-1976 của Bộ Chính trị Trung ương Đảng).

        Ngày 23 tháng 9 năm 1976, Ban Bí thư Trung ương Đảng gửi thông báo số 797CV-NS-TW tới Thủ tướng Chính phủ và Quân ủy Trung ương: "Theo nhận định của Bộ Chính trị, việc quản lý Lăng và bảo vệ thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh là một việc rất phức tạp tỉ mỉ, nhưng phải đảm bảo làm mọi mặt được tốt và về thời gian phải bảo đảm rất lâu dài. Vì vậy phải có đồng chí đủ năng lực chuyên trách lãnh đạo. Bộ Chính trị đã cử đồng chí Trần Kinh Chi đảm nhận".

        Ngày 6 tháng 10 năm 1976, Thủ tướng Chính phủ ký quyết định 395/TTG bổ nhiệm cán bộ vào Ban phụ trách quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tôi được bổ nhiệm làm Trưởng ban, đồng chí Lê Hòa - Phó trưởng ban, đồng chí Việt Dũng - Phó trưởng ban.

        Từ khi khánh thành Lăng, Trung ương Đảng và Chính phủ cử đồng chí Đỗ Mười - Ủy viên dự khuyết Bộ Chính trì Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng thường xuyên theo dõi chỉ đạo sự hoạt động của Lăng.

        Ngày 22 tháng 10 năm 1976, Quân ủy Trung ương ra quyết định chỉ định tôi làm Tư lệnh kiêm Chính ủy Bộ Tư lệnh 969 và tham gia Ban Chấp hành Đảng bộ Bộ tư lệnh, làm Bí thư Đảng ủy.

        Cũng từ đó, tôi rời khỏi nhiệm vụ ở Cục Bảo vệ quân đội, thuộc Tổng cục Chính trị để chuyên trách công tác ở Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đây là một tín nhiệm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với quân đội ta và với cá nhân tôi. Nhưng tôi biết, đây cũng là một thử thách mới đối với mình. Bởi vì đây là một Ban công tác đặc biệt của Chính phủ, phải phối hợp điều hành nhiều bộ phận trong và ngoài quân đội. Tôi trước sau vẫn chỉ là một người lính, tránh sao khỏi những khó khăn, bỡ ngỡ khi phải thường xuyên làm việc với nhiều cơ quan của Đảng, Nhà nước và thành phố Hà Nội. Nhưng tôi tin rằng các ban ngành của Đảng, Nhà nước, các đồng chí cộng sự của tôi sẽ vì mục đích cao cả của nhiệm vụ này mà hỗ trợ tốt cho tôi trong công tác.

        Từ khi tôi được bổ nhiệm làm Tư lệnh kiêm Chính ủy của Bộ Tư lệnh 969, đồng thời là Trưởng ban phụ trách quản lý Lăng và Quảng trường Ba Đình trực thuộc Chính phủ thì Ban chỉ đạo công tác giữ gìn và bảo vệ thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh trực thuộc Quân ủy Trung ương cũng chấm dứt nhiệm vụ của mình. Anh Phùng Thế Tài được cử đi công tác khác, anh Vũ Văn Cẩn được bổ nhiệm Bộ trưởng Bộ Y tế, anh Lê Quang Đạo vẫn được Quân ủy Trung ương ủy nhiệm theo dõi chỉ đạo thường xuyên công tác của Bộ Tư lệnh 969. Kể từ khi nhận nhiệm vụ cho tới thời điểm này, Ban chỉ đạo đã tồn tại hơn chín năm và đã thực sự là người đứng mũi chịu sào của nhiệm vụ bảo vệ và giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ban chỉ đạo chưa bao giờ là một cơ quan có tên trong biên chế của quân đội ta, nhưng luôn là linh hồn của nhiệm vụ thiêng liêng này. Quân ủy Trung ương đã trao cho các đồng chí trong Ban chỉ đạo đay đủ quyền hạn để thực hiện nhiệm vụ của mình. Các anh Lê Quang Đạo, Phạm Ngọc Mậu, Phùng Thế Tài, Vũ Văn Cẩn mỗi khi hành động với tư cách của Ban chỉ đạo đều hiểu rằng mình thay mặt cho Quân ủy thực hiện mọi chủ trương của Đảng, Nhà nước và quân đội để gánh vác trọng trách trong việc bảo vệ và giữ gìn lâu dài thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ban chỉ đạo luôn nhận được sự ủng hộ, giúp đỡ, phối hợp công tác của các cơ quan thuế Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng tham mưu, Tổng cục Chính trị, Tổng cục Hậu cần; Bộ Tư lệnh các quân chủng, binh chủng và các cơ quan của các bộ, ban ngành của Đảng, Nhà nước để thực thi nhiệm vụ. Bấy nhiêu năm luôn được đảm nhận vai trò là ủy viên thường trực của Ban chỉ đạo, là người phối hợp điều hành mọi công việc theo ý kiến của Ban chỉ đạo, nhưng trong những năm đó, nhiệm vụ chính thức của tôi trong quân đội là Cục trưởng Cục Bảo vệ. Có thể nói, tôi vô cùng biết ơn các đồng chí lãnh đạo, chỉ huy và các cán bộ các phòng ban trong Cục Bảo vệ đã giúp đỡ chia sẻ vời tôi trong nhiệm vụ chính của mình, để tôi có thể dành nhiều thời gian cho những công tác mà Ban chỉ đạo giao phó. Những công việc đó suy cho cùng, vẫn là nhiệm vụ của một cán bộ bảo vệ một người lính cận vệ nhưng vì tôi phải đảm nhiệm nhiều công việc ngoài phạm vi của Cục Bảo vệ, nên không tránh khỏi trút lên vai anh em trong Cục nhiều công việc nặng nề.

        Nay, có thể nói, nhiệm vụ của Ban chỉ đạo đã hoàn thành thì cũng là lúc tôi phải chia tay với cơ quan cũ của mình là Cục Bảo vệ quân đội để chuyên tâm cho nhiệm vụ mới. Nhưng suy cho cùng, cũng vẫn là nhiệm vụ của một người lính cận vệ mà thôi.

[Giangtvx]

        X. MỘT SÁNG KIẾN KỸ THUẬT CÓ GIÁ TRỊ TO LỚN VÀ LÂU DÀI ĐỐI VỚI VIỆC BẢO VỆ THI HÀI BÁC HỒ

        Công tác bảo vệ an toàn thi hài Bác HỒồluôn luôn đi đôi với khoa học giữ gìn lâu dài thi hài, kể cả trong chiến tranh và trong hòa bình.

        Từ sau năm 1975, tình hình biên giới Tây Nam rồi đến biên giới phía Bắc ngày càng căng thẳng. Năm 1978 chiến tranh ở biên giới Tây Nam ngày càng lan rộng; đầu 1979 chiến tranh ở biên giới phía Bắc cũng nổ ra ác liệt; trong chiến tranh ở biên giới phía Bấc, khu di tích lịch sử Pắc Bó đã bị tàn phá nặng nề. Tình hình rất khẩn trương, phải tính đến khả năng tình hình có thể xấu hơn, chiến tranh có thể lan rộng hơn; nhân cơ hội này, những kẻ thù địch, những phần tử xấu trong nội địa cũng có thể có những hành động phá hoại, gây rối, bạo loạn ráo riết hơn, trắng trợn hơn. Cả nước bước vào tình trạng sẵn sàng chiến đấu cao và thế là công tác bảo vệ nghiêm mật, sẵn sàng ứng phó với tình huống xấu nhất đối với thi hài Bác, đối với Lăng phải đặt ra khẩn trương.

        Tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt của chúng ta trong việc giữ gìn, bảo quản lâu dài thi hài của Bác là: "Cố gắng duy trì mọi hoạt động bình thường của Lăng, tình hình càng phức tạp càng phải tổ chức lễ viếng Bác tốt hơn, hoàn thiện hơn, đồng thời đề cao cảnh giác, có đầy đủ những phương án đối phó có hiệu quả với những tình huống xấu có thể xảy ra bất cứ lúc nào”.

        Với sự chỉ đạo và chi viện tích cực của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, của Bộ Công an và các cơ quan liên quan của Đảng và Nhà nước, một loạt công tác được đặt ra cùng lúc và được triển khai tích cực khẩn trương:

        - Tăng cường giáo dục cảnh giác, đề cao việc chấp hành kỷ luật phòng gian, giữ bí mật trong toàn đơn vị.

        - Thực hiện nghiêm ngặt chế độ nắm và thông báo tình hình chính trị an ninh đất nước, khu vực, thành phố; chế độ trực ban chỉ huy, trực ban tác chiến, đơn vị bảo vệ trực ban khi tiến hành lễ viếng và suốt ngày đêm.

        - Kiểm tra, tu bổ, tăng cường trang thiết bị cho hệ thống công trình bảo vệ đặc biệt trong Lăng.

        - Xây dựng và tổ chức thực tập eác phương án chống kẻ gian trà trộn vào dòng người đi viếng hoạt động phá hoại trong Lăng và khu vực: chống gây rối, chống bạo loạn, chống vũ trang tập kích ở Quảng trường và khu vực Lăng, chống tập kích đường không và biệt kích đổ bộ đường không.

        - Sửa sang, tu bổ, bổ sung thiết bị đối với các hậu cứ có sẵn, nhưng quan trọng là xây dựng căn cứ mới ở gần, ở xa (có tính đến khả năng các căn cứ sẵn có đã bị lộ và những địa bàn ấy không còn có ý nghĩa “'hậu cứ” như thời chiến tranh phá hoại bằng không quân của Mỹ trước đây).

        - Sửa sang, tu bổ các thiết bị, phương tiện dùng để di chuyển thi hài. Ngoài các phương tiện như xe Zin 157, xe Páp, thời gian này còn có một phương tiện vận chuyển thi hài mới; xe bọc thép lội nước được cải tạo. Phương tiện này so với các loại xe Zin 157, Páp, có những ưu điểm hơn: di chuyển được trên mọi địa hình trên bộ, dưới nước, có khả năng chống đạn, lựu đạn, sẵn có thiết bị thông tin vô tuyến tại xe, thùng xe sau khi cải tạo có diện tích rộng đáp ứng được yêu cầu của y tế. Việc cải tạo xe bọc thép lội nước là do đồng khí Nguyễn Trung Thành, Đặng Thành Trung và một số kỹ sư của đơn vị chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện, có sự giúp đỡ có hiệu quả của Nhà máy cơ khí trung quy mô Hà Nội (nay là Công ty Cơ khí Hà Nội).

        - Nghiên cứu phương án tổ chức thử nghiệm các phương án di chuyển thi hài cự ly ngắn, cự ly dài với các phương tiện ô tô, xe lửa, máy bay. Lúc này khả năng sử dụng xe lửa và máy bay là có điều kiện hơn so với thời kỳ chiến tranh chống Mỹ.

        Năm 1979, có một thành tựu nổi bật về nghiên cứu kỹ thuật phục vụ sẵn sàng chiến đấu. Nhóm kỹ sư Nguyễn Trung Thành, Nguyễn Văn Huấn, Đào Nguyên Chung, Trương Cao Ngộ, Nguyễn Văn Khánh là cán bộ đội CX73 (đội kỹ thuật đặc biệt) thuộc Phòng Kỹ thuật đã nghiên cứu và chế tạo thành công "hòm kỹ thuật" để đặt thi hài Bác khi di chuyển. Hòm này có các thiết bị đáp ứng được yêu cầu vô trùng và thông số nhiệt ẩm (điều hòa) đối với thi hài (như khi đặt thi hài yên vị trong quan tài kính hoặc phòng làm thuốc) trong suốt thời gian tiến hành di chuyển, bất kể là bao nhiêu giờ, trong bất kể phương tiện vận chuyển nào. Thành tựu này đã làm cho việc di chuyển thi hài đi xa dễ dàng và bảo đảm an toàn, vì “hòm kỹ thuật" có thể đặt trong bất cứ phương tiện di chuyển nào (không cần thể tích lớn vì hòm không lớn và phương tiện không phải chứa nước đá hoặc chứa máy điều hòa, máy phát điện...). Thời gian di chuyển có thể dài (không khống chế từ ba đến bốn giờ như trước). Sáng kiến kỹ thuật này được thông báo cho chuyên gia y tế và kỹ thuật Liên Xô biết và sau khi trực tiếp xem xét, các chuyên gia đều công nhận giá trị quan trọng của sáng kiến. Chuyên gia Liên Xô đã vui vẻ nhận nhiệm vụ sản xuất "hòm kỹ thuật" theo thiết kế của Việt Nam để dùng cho Lăng Bác; bạn cho biết cũng sản xuất một "hòm kỹ thuật” cho Lăng Lê-nin.

        Cùng với thành tựu nói trên, ta cũng đề nghị bạn sản xuất cho ta "một cụm liên hoàn các phòng làm thuốc dã chiến" có đầy đủ trang thiết bị bảo đảm giữ gìn thi hài Bác trong thời gian dài ở dã ngoại (mang tên nhà cơ động SPK). Cụm SPK được thiết kế gọn nhẹ; tháo lắp dễ dàng, chỉ cần bốn người là có thể triển khai và đưa vào vận hành trong vòng 30 phút.

        Sang năm 1980, bạn đã sản xuất và giao cho ta “hòm kỹ thuật” cùng "cụm SPK”. Từ đó về sau, công tác giữ gìn thi hài Bác khi cần di chuyển xa có rất nhiều thuận lợi và chất lượng bảo đảm cao hơn. Thành công này còn gợi cho đội ngũ cán bộ, công nhân kỹ thuật và cán bộ quản lý Lăng về con đường tích cực nghiên cứu cải tiến thay đổi trang thiết bị của Lăng, nhằm đạt chất lượng tốt hơn, thiết bị hiện đại hơn nhưng ít tốn kém hơn, nhỏ gọn hơn, tiết kiệm hơn về người, về vật tư, nhiên liệu và còn gợi cho việc suy nghĩ tới khả năng xây dựng những “lăng phụ” ở miền Nam khi có điều kiện thuận lợi để thỏa lòng đồng bào cả nước, nhất là đồng bào muốn được viếng Bác mà không có điều kiện đi xa, đi dài ngày.

        Sáng kiến quan trọng về kỹ thuật trên đây, cộng với sự gia tăng đông đảo cán bộ của Viện khoa học giữ gìn thi hài (Viện 69) và công tác nghiên cứu thực nghiệm về giữ gìn thi hài của Việt Nam ngày càng phát triển, ngày càng tích lũy được nhiều kinh nghiệm phong phú cùng với sự tiếp thu sự truyền đạt kinh nghiệm công tác khoa học - chuyên môn của các đồng chí chuyên gia y tế Liên Xô đã khiến cho chúng tôi hết sức sung sướng và các đồng chí lãnh đạo cấp trên cũng hết sức vui mừng vì từ nay dù trong bất cứ tình huống nào, dù đất nước có khó khăn gì thì công tác giữ gìn lâu dài thi hài Bác vẫn có đủ diều kiện để làm tốt và làm thật tốt, đáp ứng nguyện vọng thiết tha của toàn Đảng, toàn dân kể cả ở thế hệ này và các thế hệ mai sau.

[Giangtvx]

        XI. KHÁCH CỦA BÁC HỒ

        Công tác khoa học giữ gìn thi hài Bác, công tác xây dựng Lăng, công tác lắp đặt và vận hành các thiết bị máy móc; công tác bảo vệ an toàn thi hài Bác, bảo vệ an toàn Lăng... là những công việc cực kỳ quan trọng. Đảng, Nhà nước, Quân đội đã phải đầu tư lớn về trí tuệ, về sức lực, về vật chất để làm tốt những việc đó nhưng suy cho cùng thì cũng nhằm mục đích cuối cùng là: để nhân dân trong nước và bè bạn - quốc tế có thể thăm viếng Bác. Bởi vậy công tác đón tiếp, phục vụ người đến viếng Bác và tham quan Lăng là một trong những công tác cực kỳ quan trọng của các tổ chức được giao nhiệm vụ quản lý, điều hành Lăng.

        Tư tưởng chỉ đạo chung của công tác này là: đón tiếp phục vụ người đến viếng Bác, tham quan Lăng là đón tiếp khách quý của Bác - trân trọng, thân ái, tạo mọi thuận lợi, thoải mái; tránh mọi sự phiền hà, gây khó khăn cho người viếng. Với khách trong nước, đặc biệt là người từ các tỉnh xa, các vùng nông thôn, cần có sự hướng dẫn tỉ mỉ, cần có sự chăm lo phục vụ về sinh hoạt với khả năng cho phép để việc viếng Bác có hiệu quả cao nhất; với khách nước ngoài cần tỏ rõ phong cách trân trọng, lịch sự...

        Về nhân dân trong nước: Số người đến đăng ký viếng rất đông, mỗi ngay 15 - 20 nghìn, có ngày lên 30 nghìn mà thời gian dành cho lễ viếng mỗi ngày chỉ có 3 giờ đến 3 giờ 10 phút, mỗi tuần phải nghỉ viếng ngày thứ hai và ngày thứ sáu (quy chế của công tác khoa học giữ gìn thi hài do đoàn chuyên gia Liên Xô đề ra).

        Người đến viếng không chỉ là nhân dân Thủ đô và các vùng kế cận mà số rất đông là từ những địa phương xa xôi về. Thời gian còn duy trì chế độ bao cấp đất nước lại vừa ra khỏi cuộc chiến tranh nên điều kiện sinh hoạt ở Thủ đô còn rất nhiều khó khăn, mọi thứ cần thiết cho sinh hoạt của khách vãng lai rất thiếu thốn. Các nhà trọ toàn thành phố chỉ có 800 giường; hàng ăn, hàng uống rất hiếm và bán hàng theo giờ, chiếc bánh mỹ chay cũng là rất quý (thành phố có lệnh cấm sản xuất và bán buôn các món ăn sản xuất bằng gạo, bột mỹ). Đời sống của nhân dân cả nước cũng đang ở thời kỳ rất khó khăn; đường sá rất xấu phương tiện đi lại vừa thiếu, vừa chất lượng kém... Những cảnh tượng người đi viếng Bác mới tới khu tập hợp đã mệt nhoài, chân không muốn bước, mùa đông mà phong phanh quần áo mỏng dính... vào được đến Lăng đã hoa mất, ngất xỉu; từ quê hương đến được khu tập kết đã hết giờ đi viếng; người đi có tổ chức (địa phương tổ chức thành đoàn có phương tiện chuyên chở riêng) thì đỡ vất vả hơn nhưng chuyện tới chậm, tới buổi tối, ban đêm vào ngày đông rét mướt cũng không phải là hiếm.

        Do chưa có kinh nghiệm thực tế nên những ngày đầu tiên thủ tục hành chính đối với người vào viếng Bác còn rườm rà, gây trở ngại cho người viếng - nhất là người đi tự do; khu tập hợp, nhà chờ bố trí rất xa, cách cửa Lăng tới 1.800 mét (vườn Bách Thảo); đã có khu tập hợp, lại có khu tập kết trung gian (đầu phố Ngọc Hà); ở khu tập hợp, nhà thờ thì việc phục vụ sinh hoạt rất sơ sài, thiếu thốn; từ khu tập hợp đến cửa Lăng (từ vườn Bách Thảo vào Lăng) đường rất xấu (gập ghềnh bùn đất từ Bách Thảo đến Ngọc Hà) trời nắng hay mưa đều gây vất vả cho người đi viếng; cụ già cháu nhỏ, những người tàn tật thì vất vả hơn nhiễu; ở khu tập kết, trên đường đi viếng không có hình thức hoạt động văn hóa, truyền thanh nên không khí trầm lặng.

        Với khách nước ngoài: Số lượng đến viếng rất đông, khu tập hợp là một đoạn đường ở ngã tư đường Hùng Vương - Chùa Một cột, ở đây không có nhà chờ, không có bất cứ một cơ sở vật chất gì phục vụ sinh hoạt của khách, nơi sửa sang quần áo trang điểm, nơi vệ sinh cá nhân... đều không có.

        Theo sự phân giao trách nhiệm: Bộ Tư lệnh 969 có nhiệm vụ hướng dẫn nhân dân và khách quốc tế đến viếng Bác từ cửa Lăng trở vào; Đoàn Công an 375 có nhiệm vụ hướng dẫn nhân dân, khách nước ngoài đến viếng, từ khu tập hợp vào đến cửa Lăng. Ban quản lý quảng trường thuộc Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội có nhiệm vụ quản lý hai khu vực tập hợp nhân dân đến viếng là khu Bách Thảo và khu Ngọc Hà.

[Giangtvx]

        Trong những năm làm nhiệm vụ bảo vệ và giữ gìn thi hài Bác Hồ, tôi có dịp được tiếp xúc với nhiều đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước ta - những người họe trò xuất sắc của Bác, được tiếp xúc nhiều với các đồng chí từng nhiều năm phục vụ cho Bác, trong đó có đồng chí Vũ Kỳ và nhiều đồng chí khác. Qua những hồi ức của họ, sinh thời Bác Hồ từng tiếp rất nhiều khách từ nguyên thủ các quốc gia đến các nhà trí thức, văn nghệ sĩ, những người lao động giỏi, các chiến sĩ Anh hùng lập nhiều chiến công trên chiến trường Nam - Bắc và quốc tế. Có một nét đặc biệt rất dễ nhận thấy là Bác Hồ rất quý khách, rất trân trọng ân cần với khách. Dù họ là ai, giữ cương vị eao trong xã hội hay nhỉ là người bình dân, khi đã tới với Bác đều được Người tôn trọng như nhau. Có lẽ Bác Hồ là một trong số rất hiếm hoi những lãnh tụ, chính khách lớn trên thế giới có diện tiếp xúc rộng rãi với mọi tầng lớp nhân dân. Những ứng xử tế nhị, thân mật nhưng trân trọng của Bác dành cho khách, khiến bất kỳ ai, kể cả những người từng là đối thủ chính trị của Người, cũng phải vị nể.

        Khi Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh bắt đầu đi vào hoạt động, phương châm phục vụ của chúng tôi là: Tất cả mọi người tới viếng Bác đều là khách của Bác. Bởi vì, xét đến cùng, mục đích của nhiệm vụ bảo vệ, giữ gìn lâu dài thi hài Bác là để mọi người dân có cơ hội được tới thăm viếng, chiêm ngưỡng Bác, vì thế chúng tôi phải đối xử chu đáo, trân trọng với khách của Bác như lúc sinh thời Bác Hồ từng ứng xử với các vị khách của mình vậy.

        Trong đợt sang Liên Xô tìm hiểu về công tác quản lý điều hành Lăng Lê-nin, tôi cũng đã từng đặc biệt chú ý tới công tác phục vụ, hướng dẫn khách viếng của bạn. Trải qua hơn nửa thế kỷ hoạt động, Ban điều hành quản lý Lăng Lê-nin đã tích lũy được rất nhiều kinh nghiệm. Ta phải học tập bạn để xây dựng nên một quy trình, nền nếp trong việc phục vụ, hướng dẫn khách viếng. Chúng tôi đề ra yêu cầu phấn đấu để phục vụ liên tục số lượng khách lớn nhất có thể cho phép, bảo đảm tiện nghi, bảo đảm sức khỏe, bảo đảm tài sản cho khách tới thăm viếng, để khi rời Lăng Bác trở về, trong lòng mỗi người đều lưu lại những ấn tượng, tình cảm tốt đẹp.

        Ở Liên Xô, khi thấy bạn tổ chức tập kết ở một địa điểm xa Lăng tới 1.800 mét, tôi có hỏi, thì được đồng chí phụ trách ở đó giải thích: bố trí như vậy để phục vụ cho việc bảo đảm an ninh. Quãng đường đó là giai đoạn tiếp cận, giúp cho những người bảo vệ an ninh có đủ thời gian để phát hiện những kẻ tội phạm có dụng ý xấu, để kịp thời ngăn ngừa. Chính vì bố trí như vậy, nên bạn đã kịp thời phát hiện nhiều âm mưu quấy rối, phá hoại của các phần tử phản động.

        Khi xây dựng lộ trình đầu tiên cho khách vào Lăng viếng Bác, lúc đầu chúng tôi chọn công viên vườn Bách Thảo làm nơi tập kết. Sau một tuần rút kinh nghiệm, chúng tôi nhận thấy rằng điểm tập kết đó tuy thuận lợi cho Ban tổ chức về nhiều mặt, thuận lợi cho công tác bảo đảm an ninh, nhưng với thể trạng và tâm lý người Việt Nam, phải chờ đợi lâu, đi bộ xa như vậy sẽ tạo nên tâm lý mệt mỏi, căng thẳng ảnh hưởng đến tâm tư, tình cảm của người vào viếng Bác. Sinh thời Bác thường dạy phải có quan điểm quần chúng, phải tạo điều kiện thuận lợi cho quần chúng mỗi khi có việc tới các cơ quan Nhà nước, chứ không phải chỉ giành thuận lợi cho sự quản lý của các cơ quan Nhà nước, mà gây phiền hà cho nhân dân. Vì suy nghĩ như vậy, nên sau một thời gian ngắn, chúng tôi đã đề nghị trên cho phép xây dựng điểm tập kết ở số 5 đường Ngọc Hà. Địa điểm này chỉ cách Lăng hơn 300 mét, rất thuận lợi cho người đi viếng Bác, nhưng đòi hỏi công tác an ninh, công tác giữ gìn trật tự, giữ gìn vệ sinh môi trường phải tốt hơn. Chúng tôi phải hình thành hoạt động dịch vụ phục vụ khách viếng, như: dịch vụ ăn uống, dịch vụ nhà nghỉ qua đêm, dịch vụ trông giữ đồ vật cho khách, dịch vụ phục vụ nhu cầu văn hóa như nghe đài, chụp ảnh, lưu niệm, bán các loại sách báo văn hóa phẩm. Chúng tôi cũng bắt đầu xây dựng khu nhà đón khách quốc tế và nhà đón khách trong nước..., mỗi khu đều có những nét riêng, từ trang trí nội thất tới hệ thống âm thanh và các chỉ tiết khác để tạo tâm lý thân mật, gần gũi giữa Bác và các vị khách của mình.

[Giangtvx]

        Ngày nay, khi hệ thống dịch vụ ở Thủ đô ta tương đối hoàn hảo, mọi nhu cầu có thể được đáp ứng dễ dàng, mọi hình thức dịch vụ đều có thể hình thành. Nhưng hồi đó mọi sự không hề đơn giản chút nào. Chỉ lấy một ví dụ nhỏ: để có được một cái bánh mỳ cho khách ăn lót dạ trong khi chờ đợi, Ban phụ trách quản lý điều hành Lăng cũng đã phải phấn đấu mướt mồ hôi. Hồi đó, còn chế độ bao cấp bánh mỳ thuộc diện lương thực được quản lý chặt chẽ, bán bằng tem phiếu. Nhưng không phải ai tới Lăng chờ viếng Bác cũng có tem phiếu mang theo, nhất là bà con nông dân, bà con ở các tỉnh, các vùng căn cứ cách mạng, các cháu thiếu nhi từ những tỉnh xa về Hà Nội viếng Bác. Chúng tôi đã xin phép và được Bộ Lương thực và Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội giúp đỡ để có thể bán cho mỗi vị khách một chiếc bánh mỹ. Những tháng đầu, năm đầu, người đi viếng Bác lúc nào cũng nườm nượp, nhiều người phải ăn đợi, nằm chờ ngay tại khu nhà tập kết, mỗi ngày phải có hàng chục nghìn chiếc bánh mỳ để phục vụ khách là một việc không hề dễ dàng. Quầy bán bánh mỳ lúc nào cũng đông nghịt người. Các cô nhân viên bán hàng cũng phải rất tinh tế mới phân biệt được bọn đầu cơ, chen lấn trong dòng người đi viếng Bác, vào mua bánh ra bán kiếm lời. Xung quanh cái bánh mỳ cũng đã từng có nhiều chuyện buồn vui.

        Một hôm, tôi đột xuất đi kiểm tra ở khu vực tập kết. Hôm đó khách viếng rất đông. Quầy hàng giải khát (lúc đó chúng ta cũng chỉ có nước si-rô để phục vụ khách mà thôi) và quầy bán bánh mỳ luôn đông nghịt người. Khi lại gần, tôi nghe tiếng cô bán hàng đang phân trần với một ông già, về việc ông cứ nằng nặc đòi được mua thêm một chiếc bánh. Cô bán hàng đã rất cố gắng kìm chế, nhưng có vẻ cũng đã hơi cao giọng. Tôi liền tới hỏi thăm, mới biết cụ già ở một huyện miền núi Tuyên Quang về viếng Bác. Cụ đã được mua một chiếc bánh mỹ theo tiêu chuẩn, nhưng cụ cứ nhất định đòi mua một chiếc nữa, để về làm quà cho các cháu. Cụ phân trần với tôi: “Tôi có tới bảy đứa cháu vừa nội vừa ngoại. Tôi được đi Hà Nội thăm Cụ Hồ đã là sướng lắm rồi. Chẳng lẽ khi về nhà, tôi không có gì đón tay cho các cháu. Mua gói kẹo ở ngoài phố thì cũng được, nhưng gì bằng cho mỗi đứa một chiếc bánh mỳ rồi bảo chúng nó: Các cháu ạ, đây là bánh mỳ của Bác Hồ đấy. Phải không ông?”. Nghe ông cụ nói xong, tôi xen vào nói với cô bán hàng: "Cháu cứ bán thêm cho cụ một cái bánh nữa. Xem như đây là quà của Bác Hồ gửi cho các cháu của cụ ở trên quê. Nếu Bác Hồ có mặt ở đây, Bác cũng sẽ làm như vậy". Cô bán hàng nghe nói vậy liền vui lòng đưa thêm một chiếc bánh mỳ nữa cho cụ già Tuyên Quang.

        Cùng với thời gian, cùng với sự phát triển của nền kinh tế đất nước, các dịch vụ đón khách tới viếng Bác ngày một hoàn chỉnh. Đã có khu nhà chờ khang trang, thoáng mát, có các quầy hàng giải khát điểm tâm với rất nhiều mặt hàng. Nhưng, mỗi khi tới nơi tập kết đón khách vào viếng Bác, tôi vẫn không sao quên được những buổi ban đầu khó khăn, thiếu thốn đủ thứ, nhưng các cán bộ và nhân viên phục vụ ở đây vẫn luôn thực hiện đúng phương chám đề ra: Chúng ta ở đây là để đón khách của Bác. Phải thể hiện tinhthần mến khách, ý thức tôn trọng quần chúng lao động của Bác.

        Vẫn xung quanh chuyện đón khách của Bác Hồ còn có một số tình tiết nảy sinh, khiến Ban quản lý và Bộ Tư lệnh bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn phải chú ý cải tiến, phải có nhiều sáng kiến hơn để đón khách, phục vụ khách tới viếng Bác ngày càng tốt hơn.

        Một lần, chúng tôi được nghe anh em công an phục vụ ở khu nhà chờ kể một câu chuyện vui. Hôm ấy, có một chị phụ nữ bế một đứa trẻ chừng sáu tháng tuổi, tới xếp hàng vào viếng Bác. Các chú công an yêu cầu chị không được mang theo cháu bé còn quá nhỏ. Chị lúng túng không biết làm thế nào, loanh quanh một lúc chị dúi đứa trẻ vào tay một anh công an: "Tôi nhờ anh bế cháu hộ một lúc. Tôi vào thăm Cụ ù một tý rồi tôi ra”. Anh công an trẻ ngớ người ra, nhưng biết không thể nào từ chối yêu cầu của chị. Vì chị là khách của Bác Hồ! Thế là anh làm người giữ trẻ trong hai giờ.

        Sau chuyện đó, chúng tôi mới biết rằng có những người mẹ trẻ bận con nhỏ muốn tới thăm Bác mà đành chịu, vì không có ai trông con. Thế là chúng tôi hình thành thêm dịch vụ trông trẻ bên cạnh dịch vụ coi đồ cho khách.

        Khách tới viếng thăm Bác không phải chỉ có người lớn mà còn có các cháu nhi đồng, có cháu cháu mới lẫm chẫm biết đi. Có cháu đã lớn hơn một chút, nhưng khi tới trước buồng để thi hài Bác, vì bục ngăn phía trước hơi cao, các cháu không thể nào nhìn thấy Bác được. Để phục vụ các vị khách nhỏ tuổi này, Bộ Tư lệnh Lăng quyết định tạo thêm một bục gỗ cao 40 phân kê sát hàng lan can ngăn cách trong buồng thi hài để dành riêng cho các cháu nhỏ. Có lẽ, Bác Hồ cũng rất yên lòng khi thấy các cháu nhi đồng được ở gần bên Người.

[Giangtvx]

        Khách của Bác Hồ còn có nhiều đồng chí thương binh, nhiều cụ già đã chân chậm, mắt mờ. Các vị khách này được các chiến sĩ cảnh vệ chăm sóc đặc biệt ngay từ khi vừa bước vào cửa Lăng. Các thương binh nặng đi xe lăn cũng được phục vụ chu đáo bởi có các chiến sĩ cảnh vệ khiêng xe lăn và có một đường riêng được dành cho xe lăn.

        Nói chung, mọi đối tượng tới thăm viếng Bác đều đã được phục vụ chu đáo. Tất cả những điều này tạo nên tình cảm gần gũi, thân thương của mọi tầng lớp nhân dân đối với Bác Hồ kính yêu.

        Chỉ có một yêu cầu có tính truyền thống của nhân dân Việt Nam khi tới thăm viếng Bác mà chúng tôi không thể đáp ứng được. Đó là nhu cầu được thắp cho Bác một nén hương, đặt một vài bông hoa như mỗi khi đứng trước bàn thờ ông bà, tổ tiên hoặc đứng trước đền thờ các bậc anh hùng tiên liệt như ở những đền miếu khắp nơi trên đất nước ta. Đã có lúc chúng tôi đã chuẩn bị lư đồng, đặt một lư hương ở trước Lăng để đáp ứng nguyện vọng của nhân dân nhưng rồi xét thấy về lâu dài hoàn toàn không có lợi cho vấn đề môi trường ở khu vực Lăng, nên đành phải bỏ ý định đó. Chắc chắn nhân dân sẽ hiểu và thông cảm với chúng tôi.

        Khách của Bác Hồ còn rất nhiều các vị khách quốc tế bao gồm những đoàn khách cấp cao của các quốc gia trên thế giới, tới thăm chính thức nước ta, các đoàn ngoại giao, các tổ chức quốc tế, các tổ chức phi chính phủ, các nhà khoa học, các nghệ sĩ... từ khắp nơi trên thế giới tới thăm và làm việc ở Việt Nam. Khi đất nước ta bắt đầu sự nghiệp đổi mới với chính sách ngoại giao cởi mở: Việt Nam muốn làm bạn với tất cả các nước, các dân tộc yêu chuộng tự do hòa bình trên thế giới, thì số lượng khách nước ngoài vào Việt Nam và tới thăm viếng Bác Hồ ngày càng đông. Thành phần khách cũng trở nên đa dạng, phức tạp hơn. Thử thách với công tác bảo vệ an ninh và công tác phục vụ hướng dẫn khách ngày càng lớn hơn.

        Nhưng dù với bất kỳ tư cách nào, các vị khách nước ngoài tới thăm Bác Hồ vẫn được phục vụ chu đáo tế nhị với những nghi lễ trang trọng nhưng thân mật. Trong suốt thời gian tôi làm Tư lệnh Bộ Tư lệnh bảo vệ Lăng, chưa từng có một vị khách nào tỏ ra phàn nàn về thái độ phục vụ của các cán bộ, chiến sĩ, nhân viên tại Lăng. Sau này, khi tôi rời nhiệm vụ cũng vậy, các đồng chí kế nhiệm cũng đã làm tốt hơn rất nhiều công tác phục vụ khách tới thăm Lăng và viếng Bác. Một trong những nét đặc sắc trong truyền thống của bộ đội bảo vệ Lăng đã được hình thành và phát triển ngày càng tốt đẹp, đó là lòng mến khách.

        Khách của Bác Hồ còn có tập thể các đơn vị quân đội, các tập thể quần chúng, thanh mến thiếu niên các trường học, hàng năm vào nhưng ngày lễ lớn, nhất là vào dịp sinh nhật Bác, thường tới đây xin phép được tổ chức những buổi sinh hoạt tập thể, tổ chức lễ báo công với Bác. Những buổi sinh hoạt, buổi lễ này không những được Bộ Tư lệnh bảo vệ Lăng đồng ý, cho phép mà còn giúp đỡ tạo điều kiện để những buổi sinh hoạt, buổi lễ báo công của họ diễn ra trang trọng, ấm cúng, thân mật. Bác yên nghỉ trong Lăng hẳn cũng rất hài lòng với nhưng hình thức sinh hoạt này của các đoàn thể, đơn vị, nhất là của thanh thiếu niên.

        Ngay từ những ngày Lăng mới khánh thành đã có những đôi thanh niên nam nữ trong ngày thành hôn đã vào Lăng viếng Bác. Những vị khách đặc biệt này đã làm nên nét đẹp văn hóa mới trong đời sống của chúng ta hôm nay. Tôi nghĩ rằng, Bác Hồ sẽ rất hài lòng, khi được chứng kiến những hành động này của tuổi trẻ hôm nay. Ngày trước, khi bắt đầu đưa Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh vào hoạt động, chúng tôi cũng đá nghĩ tới điều này vì trong lần sang học tập và làm việc tại Lăng Lê-nin, tôi cũng đã được chứng kiến những cô dâu, chú rể đưa nhau tới chụp ảnh kỷ niệm và viếng Lê-nin trong ngày vui của họ.

        Lăng Bác Hồ không chỉ là tâm điểm của một quần thể kiến trúc văn hóa lịch sử ở Ba Đình, mà đã thực sự trở thành trái tim của cả nước, thành nơi ngưỡng vọng, nơi đi về của mọi người dân Việt Nam, nơi kết tinh của tình thương yêu và niềm tin, mềm hy vọng của mỗi chúng ta.

        Hàng năm, các chiến sĩ Bộ Tư lệnh bảo vệ Lăng, các chiến sĩ làm nhiệm vụ tại Lăng, những cán bộ, công nhân viên trong Ban quản lý Lăng và Quảng trường Ba Đình đã đón tiếp hàng triệu lượt người tới thăm viếng Bác. Ai đã tới đây, khi ra về cũng đều để lại trong lòng một tình cảm dạt dào, sâu lắng và họ đều tin ráng: Bác Hồ vẫn còn đó - Bác Hồ sống mãi với non sông đất nước.

[Giangtvx]

THAY CHO LỜI KẾT

        Bộ Tư lệnh bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh chính thức thành lập từ tháng 12 năm 1975 và từ đó đến nay là một đơn vị đặc biệt trong biên chế của quân đội ta. Trong tâm thức nhân dân cả nước, nhất là nhân dân Hà Nội, đã in đậm hình ảnh của anh bộ đội bảo vệ Lăng. Vào bất kỳ giờ nào trong ngày, hễ đi qua Quảng trường Ba Đình, là mỗi người dân Thủ đô đều nhìn thấy hình ảnh những anh bộ đội bảo vệ Lăng đứng uy nghiêm trước Lăng Bác Hồ. Đó là hình ảnh tôn nghiêm của đất nước đã được thừa nhận như một lẻ đương nhiên. Đó cũng là hình ảnh danh dự, tượng trưng cho sự tin cậy của Đảng, của dân đối với anh Bộ đội Cụ Hồ. Đó cũng chính là trạm cảnh giới số 1 mà Tổ quốc trao cho người lính.

        Tôi muốn dành những lời trang trọng trước khi kết thúc tập hồi ký này để ca ngợi những người lính danh dự đó. Ngày ngày, đêm đêm, nắng cháy cũng như mưa tuôn, anh em luôn có mặt với tư thế tôn nghiêm ấy. Để giữ được thế đứng trang nghiêm ấy vào bất kỳ điều kiện thời tiết nào, mỗi người lính gác danh dự đều phải trải qua bao ngày luyện tập gian khổ và đặc biệt, phải có niềm tin, lỏng trung thành, và cả bản lĩnh chiến đấu nữa.

        Họ được lựa chọn rất kỹ càng từ nhiều nơi trong cả nước. Những ai được vinh dự có mặt ở trạm cảnh giới số 1 đó không chỉ là vinh dự của bản thân mình, mà còn là vinh dự của cả gia đình, quê hương họ.

        Phía sau lưng người lính gác danh dự là đội hình của Bộ Tư lệnh bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, là toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta.

        Với cán bộ, chiến sĩ an ninh quân đội, tôi muốn dành những tình cảm chân thành nhất để cảm ơn họ - những người đã dành cho tôi sự thông cảm sâu sắc, luôn luôn động viên, ủng hộ và cổ vũ, chia sẻ với tôi trong những lúc khó khăn, để giúp tôi hoàn thành mọi công việc trên cương vị công tác của mình. Trong nhiệm vụ trọng đại này, ngay từ những buổi đầu tiên khi Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương quyết định về việc giữ gìn lâu dài thi hài Bác Hồ, những chiến sĩ bảo vệ an ninh quân đội đã được tham gia và là lực lượng chủ yếu trực tiếp tiến hành công tác bảo vệ bí mật an toàn cho quá trình xây dựng các công trình đặc biệt, các căn cứ bí mật, xây dựng Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và cả quá trình giữ gìn thi hài Bác đến khi đón Bác về Lăng cho đến nay. Họ là những người lính tuyệt vời, có bản lĩnh chính trị, có lòng trung thành tuyệt đối, có ý thức chính trị cao, trình độ chuyên môn nghiệp vụ tinh tường, thông minh sáng tạo có tinh thần chịu đựng gian khổ, vượt mọi khó khăn; đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ bí mật an toàn công việc giữ gìn lâu dài thi hài Bác, các công trình đặc biệt, các căn cứ bí mật và những lần di chuyển thi hài Bác, do thiên tai và địch họa. Trong quá trình xây dựng Lăng Bác những người lính bảo vệ đã được giao lắp đặt các thiết bị đặc biệt bảo đảm an ninh an toàn cho Lăng. Với những đóng góp to lớn đó, cán bộ chiến sĩ bảo vệ an ninh quân đội xứng đáng là những người lính cận vệ - người lính xung kích, cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân bảo vệ thân thế và sự nghiệp cách mạng của Bác Hồ, để Bác sống mãi vời Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

        Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Đoàn 969 đã làm tất cả mọi điều để có được những người lính ưu tú trong đội hình của mình. Sau những ngày tháng gian khổ trong chiến tranh, khi Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh đi vào hoạt động, cũng là lúc từ Tư lệnh tới mỗi người lính trong Đoàn 969 hiểu rằng: từ nay nhiệm vụ của họ càng nặng nề hơn, nhưng cũng có nhiều điều kiện thuận lợi hơn để hoàn thành nhiệm vụ.

        Nhiệm vụ nặng nề trước tiên là việc hoàn thiện mình, từ tổ chức đến mỗi con người.

        Việc tổ chức, đây là một đơn vị hoàn toàn mới, chưa có hình mẫu để tham khảo. Mặc dù đã sang nghiên cứu ở Liên Xô, nhưng chúng tôi nhận thấy mô hình tổ chức quản lý, bảo vệ Lăng Lê-nin không phù hợp với điều kiện Việt Nam. Bộ Tư lệnh cảnh bị điện Krem-lin, có nhiều nhiệm vụ, trong đó việc bảo vệ Lăng Lê-nin chỉ là một nhiệm vụ. Viện thi hài Lê-nin là một đơn vị trực thuộc Bộ Y tế.

        Ở nước ta, ngay từ đầu việc bảo vệ giữ gìn lâu dài thi hài Bác đã được giao cho quân đội. Đoàn 69 xuất thân từ tổ y tế đặc biệt nay có chức năng tương tự như Viện thi hài Lê-nin. Vì thế khi nghiên cứu xây dựng mô hình tổ chức, biên chế cho Bộ Tư lệnh 969, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng đã tính tới những nét đặc thù đó và hiểu rằng, để xây đựng được mô hình tổ chức ổn định, còn cần phải qua một thời gian.

[Giangtvx]

        Về cán bộ, Bộ Tư lệnh 969 có may mắn là ngay tử thuở ban đầu, những tổ chức tiền thân của mình đã chọn lựa chính xác nên đã có được một đội ngũ cán bộ vững vàng về chính trị - tư tưởng, giỏi về chuyên môn, có chí tiến thủ, có khả năng tiếp thu nhanh những tri thức khoa học mới về lĩnh vực công tác của mình. Do đó, nòng cốt của Bộ Tư lệnh 969 là nhưng cán bộ, những nhà chuyên môn đã gắn bó với nhiệm vụ bảo vệ, giữ gìn thi hài Bác ngay từ những buổi ban đầu Những cán bộ đó dần dần đều đã trưởng thành, người sau kế nhiệm người trước cho đến tận hôm nay, hầu như không có những xáo trộn lớn, những cán bộ chỉ huy chủ chốt của Bộ Tư lệnh 969 đều trưởng thành từ cơ sở mà lên.

        Đội ngũ những cán bộ khoa học, kỹ thuật của Bộ Tư lệnh 969 cũng rất đáng ca ngợi. Những nhiệm vụ khoa học mà các thành viên trong tổ y tế đặc biệt và các cán bộ kỹ thuật công binh, kỹ thuật điện, kỹ thuật xe - máy và sau này là kỹ thuật tự động hóa đã thực hiện đều có giá trị như những sáng kiến khoa học. Chỉ riêng lĩnh vực này thôi, cũng rất đáng được tổng kết một cách hệ thống để lưu lại cho mai sau. Nếu không có những cán bộ khoa học giỏi, nhiều sáng kiến, chúng ta thật khó có thể hoàn thành được nhiệm vụ trọng đại này trong những điều kiện đặc biệt khó khăn của đất nước trong những năm chiến tranh.

        Ngay cả khi đã đưa thi hài Bác về Lăng, đã có những điều kiện, tiện nghi thuận lợi, nhưng tinh thần độc lập suy nghĩ, sáng tạo không ngừng của các cán bộ khoa học, kỹ thuật Đoàn 969 vẫn được phát huy.

        Với những đóng góp quan trọng như vậy vào nhiệm vụ bảo vệ và giữ gìn thi hài Bác Hồ, những cán bộ, kỹ sư, những người lính khoa học, kỹ thuật cũng đã thực sự là người lính cận vệ đắc lực của Bác Hồ trong suốt ba mươi năm qua.

        Bộ đội Công binh Việt Nam ngay từ những buổi ban đầu khi Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương có quyết định về việc bảo vệ giữ gìn lâu dài thi hài Bác đã được huy động như một lực lượng chủ yếu để xây dựng những công trình bí mật có chất lượng kỹ thuật và độ an toàn cao. Họ là những người lính tuyệt đổi trung thành, có tay nghề cao và có tinh thần lao động quên mình bất kể ngày đêm, bất kể điều kiện thời tiết mưa nằng thất thường, bất kể điều kiện sinh hoạt kham khổ. Nhiều người trong số họ đã trưởng thành cùng những nhiệm vụ bí mật và khó khăn này, trở thành những cán bộ chủ chốt trong đội hình Bộ đội bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Với những đóng góp to lớn đó, những người lính công binh tham gia vào nhiệm vụ trọng đại này cũng thật xứng đáng đứng vào hàng ngũ những người lính cận vệ của Bác Hồ.

        Khi xây dựng Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, các địa phương và nhân dân trong cả nước đều góp của, góp công. Từ mỗi phiến đá xây Lăng, mỗi loại hoa thơm cỏ lạ từ khắp nơi trong cả nước được đưa tới đây đều chứa đựng niềm tin, tình yêu thương sâu nặng của nhân dân cả nước đối với Bác Hồ. Thấy cây như thấy Người, đồng bào ta trong cả nước đều hiểu ràng bằng cách ấy, họ luôn cảm thấy mình được quây quần bên Bác.

        Các chuyên gia Liên Xô trong các lĩnh vực y tế, điện tử, kiến trúc đã bao năm sát cánh làm việc với các cán bộ, chiến sĩ Việt Nam với tình đồng chí cao cả với niềm kính yêu lãnh tụ vô bờ, đồng cảm sâu sắc với những điều kiện khó khăn của nhân dân Việt Nam trong những năm chiến tranh. Trong số họ có những người đã trở thành Anh hùng lao động Việt Nam; tất cả họ đều là những ân nhân của nhân dân Việt Nam. Với tất cả lòng biết ơn đối với những người bạn ấy, chúng ta có thể xếp họ đứng trong đội ngũ những người linh cận vệ cho Bác Hồ trong những năm tháng gian lao.

        Bảo vệ giữ gìn di sản của Bác, nhất là những di sản tinh thần, tư tưởng văn hóa của Người đã trở thành nhiệm vụ thiêng liêng đối với mọi người dân Việt Nam. Năm nay, nhân kỷ niệm 110 năm ngày sinh và hơn ba mươi năm Người để lại Di chúc Đảng ta đã phát động một cuộc vận động lớn nhằm xây dựng chỉnh đốn Đảng, kiểm điểm lại chặng đường 30 năm thực hiện Di chúc của Người. Trong bối cảnh đó, nhiệm vụ bảo vệ những di sản tinh thần, tư tưởng và văn hóa mà Người để lại càng trở nên có ý nghĩa sâu sắc. Mỗi người lính, mỗi đảng viên cộng sản, mỗi công dân yêu nước mặc nhiên sẽ trở thành những người lính cận vệ để bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.

        Tôi viết những dòng hồi ức này dưới ánh sáng và niềm tin ấy.

[Giangtvx]

        Đầu năm 1980 theo quyết định của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương, tôi thôi giữ chức Tư lệnh Bộ Tư lệnh bảo vệ Lăng và Trưởng ban quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh để nhận nhiệm vụ khác.

        Một ngày nọ, khi đã bàn giao xong mọi công việc cho các đồng chí kế nhiệm, tôi dành một khoảng thời gian cho riêng mình để vào viếng Bác. Tôi tự nhủ, lần này tôi sẽ vào thăm Bác với tư cách một người con đất Việt - như bao bác nông dân, tháu bé nhi đồng..., chứ không phải với tư cách một người lính cận vệ, hay một vị tư lệnh vừa mãn nhiệm. Tôi đứng trước Người, không phải để nói một lời tạm biệt, vì tôi biết tuy không còn trực tiếp được chăm lo nhiệm vụ bảo vệ Người, nhưng tôi mãi mãi vẫn là một người linh, một chiến sĩ cận vệ trung thành với tư tưởng và sự nghiệp của Người. Tôi đứng trước Người, trầm tư và im lặng. Trong lặng im, tôi báo cáo với Người rằng - Tôi, một người lính của Người đã hoàn thành nhiệm vụ của một chặng đường quan trọng nhất trong cuộc đời chiến sĩ của mình. Tôi đã vinh dự được lựa chọn để đi bên Người trong những chặng đường bi tráng nhất, nhưng cũng nhiều ân nghĩa nhất. Đó là một vinh dự to lớn, nhưng cũng là những trách nhiệm rết nặng nề. Khó có ai hiểu hết được những áp lực tâm lý nặng nề đến chừng nào khi chúng tôi phải cùng với Người vượt qua những năm tháng gian khổ. Đó là một nhiệm vụ mà chúng tôi chỉ được phép thành công chứ không được phép thất bại. Đó là những khó khăn thử thách chỉ được phép vượt qua chứ không được nản lòng. Tôi đã đứng trước Người với tư cách là một đảng viên cộng sản để báo cáo với Người rằng, không phải ở đâu lúc nào tôi cũng là một con người sắt thép, tôi cũng đã có những khuyết điểm, những sai sót vì thế không phải các bạn bè, đồng chí quanh tôi và các chiến sĩ dưới quyền chỉ huy của tôi lúc nào cũng hài lòng vế bản thân tôi. Tôi luôn biết ơn đồng chí, đồng đội đã chia sẻ với tôi trách nhiệm nặng nề này và cùng tôi vượt qua nhưng khó khăn, gian khổ để đến hôm nay tôi có thể nói với Người rằng: Tôi, một người lính cận vệ của Người đã hoàn thành nhiệm vụ ở chặng đường đế qua.

        Tôi đứng trước Người, trong im lặng, để không thẹn với lòng mà nói rằng: Tôi đã không được vui khi phải tạm chia tay với Người, với nhiệm vụ. Tôi biết Đảng điều động tôi sang một cương vị công tác khác, tôi nhất định sẽ chấp hành nhiệm vụ và sẽ hoàn thành tốt nhiệm vụ đó dù lại phải bát đầu từ đầu khi bắt tay vào công việc. Nhưng việc gì mà chằng vạn sự khởi đầu nan... Nhớ lại những ngày khó khăn thử thách buổi ban đầu mà chúng tôi đã vượt qua trong sứ mạng bảo vệ và giữ gìn lâu dài thi hài của Người, tôi tín rằng sẽ không có khó khăn nào mà tôi sẽ phải lùi bước trong những chặng đường sắp tới.

        Tôi im lặng đứng trước Người để nói rằng, tôi hoàn toàn tin tưởng ở vị Tư lệnh kế nhiệm và các cán bộ chiến sĩ đang công tác ở Bộ Tư lệnh bảo vệ Lăng, họ đều là những người đã nhiều năm cùng tôi chung lưng đấu cật để hoàn thành sứ mệnh vẻ vang này cho tới ngày hôm nay. Nhất định họ sẽ không phụ sự ủy thác của Đảng, của dân trong nhiệm vụ thiêng liêng ấy.

        Tôi đưa tay lên vành mũ kính chào Người, vị lãnh tụ anh minh của dân tộc, vị Tổng tư lệnh tối cao của những người chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam, một chiến sĩ cộng sản quốc tế, nhà văn hóa thế giới.

        Ở Bộ Tư lệnh bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh hôm nay, một thế hệ những cán bộ trẻ, được đào tạo chu đáo, chuẩn bị kỹ càng vế nhiều mặt, đã sẵn sàng tiếp nối nhiệm vụ của thế hệ chúng tôi, để trở thành những người lính cận vệ của Bác Hồ.

        Ngày nay, mỗi lần thăm đơn vị cũ, tôi lại gặp thêm nhiều gương mặt cán bộ khoa học trẻ, sĩ quan trẻ giàu nhiệt huyết và tài năng. Những việc ngày xưa chúng tôi đã làm được, chúng tôi cho là khó, là rất phức tạp thì ngày nay các bạn trẻ có thể có ngay những giải pháp đơn giản, biếu quả hơn. Nhưng, cuộc sống hôm nay lại đặt họ trước những bài toán khác, những thử thách mà chỉ có họ mới tự tìm ra lời giải cho công việc hôm nay của mình.

        Nhiều đồng chí cùng thời với tôi trong nhiệm vụ bảo vệ giữ gìn thi hài Bác nay cũng đã nghỉ hưu. Chúng tôi đã có thể hình thành một nhóm khá đông đảo các cựu chiến binh của Bộ Tư lệnh 969. Trong số họ cũng có người đã ra đi mãi mãi. Vào những ngày lễ ngày hội truyền thống, gặp lại nhau tay bất mặt mừng, những hồi ức kỷ niệm về những ngày tháng gian khổ nhưng rất đỗi vẻ vang năm xưa vẫn còn tươi rói.

        Thế hệ chúng tôi đã hoàn thành sứ mệnh của mình, nhưng chưa bao giở chúng tôi rời đội ngũ những người lính bảo vệ những di sản tinh thần tư tưởng thiêng liêng do Chủ tịch Hồ Chí Minh để lại.

Hà Nội 9-1999       

HẾT