Tết Mậu Thân 1968-Bước ngoặt lớn của cuộc KCCM CN

[Giangtvx]

        Trong khi đó, mục tiêu thứ ba là "đánh bại Việt cộng và lực lượng Bắc Việt ở Nam Việt Nam và bắt buộc họ phải rút lui", thì xem ra, cũng không hề có kết quả. "Cuộc tấn công vào dịp Tết chứng tỏ rằng Hoa Kỳ còn ở xa đích hơn là chúng ta (tức Hoa Kỳ) tưởng. Còn xa bao nhiêu thì đó là điều cần phải xem xét"¹. Nhưng quả thật - cũng theo lời A-len E-thô-ven, "mặc dù ồ ạt đưa vào 500.000 quân Hoa Kỳ; 1,2 triệu tấn bom mỗi năm, 400.000 phi xuất hàng năm... và Hoa Kỳ tử thương 20.000, v.v... nhưng sự kiểm soát của chúng ta ở nông thôn và việc phòng thủ ở các khu vực thành thị trong lúc này lại chủ yếu ở mức trước tháng 8 năm 1965. Càng dính líu sâu, Hoa Kỳ chỉ đã đi đến chỗ bế tắc mà thôi"².

        Trước thực trạng mà nước Mỹ đang lâm vào ở Việt Nam, Clác Clíp-phớt nhận thấy, "kế hoạch của Hoa Kỳ hình như là cứ gây tiêu hao hên tục và điều đó sẽ có cơ hội buộc đối phương vào một thời điểm nào đó không rõ trong tương lai, phải đi tới chỗ thỏa thuận"³. Thế nhưng, như là lời thừa nhận của chính ông: "Khi tôi cố tìm hiểu sẽ phải cần bao nhiêu thời gian để đạt được mục tiêu của chúng ta thì không một ai giải đáp được. Khi tôi hỏi cần thêm bao nhiêu quân nữa, liệu 206.000 quân có thể hoàn thành nhiệm vụ không, thì không một ai có thể đoán chắc cả"⁴.

        Thế cho nên, sau này, nhớ lại những phiên họp khẩn trương, đầy căng thẳng cuối tháng 2 đầu tháng 3 năm 1968 dạo ấy, Chác Clíp-phớt cho biết: ông "không thể nhận thấy bao giờ chiến tranh kết thúc; không biết nó kết thúc bằng cách nào; không biết liệu những yêu cầu tăng quân và trang bị như vậy bao lâu nữa; không biết liệu đến bao giờ quân đội Nam Việt Nam có thể thay thế được quân Mỹ"⁵. Vậy nên, sau những ngày căng thẳng cuối tháng 2 , đầu tháng 3 năm 1968, ông tin chắc rằng: đường lối quân sự mà Mỹ theo đuổi ở Việt Nam suốt tháng năm chiến tranh cục bộ "không chỉ không có tận cùng mà còn vô vọng"⁶.

        Tuy nhiên, trong bản báo cáo chính thức gửi lên Tổng thống Giôn-xơn của Ủy ban Clíp-phớt ngày đó, nhiều vấn đề liên quan tới đường lối chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam vẫn còn bỏ ngỏ: "Có thể họ quá chán nản, không muốn đưa dòng suy nghĩ của họ đến kết luận lôgíc cuối cùng"⁷. Nhưng dù vậy, kết thúc bản báo cáo, các thành viên thân gia ủy ban cho rằng: "Chính sách của Mỹ ở Việt Nam phải được xem xét dưới ánh sáng của chiến lược chính trị - quân sự toàn cầu của Mỹ"⁸. Bình luận về lời khuyến cáo này, Đôn O bớc-đoi-phơ viết: điều đó chứng tỏ các thành viên của Ủy ban đã để lộ ra rằng, Mỹ "không còn có thể kiểm soát được cuộc chiến tranh"⁹ mà Mỹ đang theo đuổi ở Việt Nam. Còn giới lãnh đạo Mỹ ngày đó phải thừa nhận rằng: "Tết Mậu thân" đã đặt họ "trước một bước rẽ trên đường đi", "các giải pháp để lựa chọn đã bày ra trong một thực tế tàn nhẫn"¹⁰. Nhưng đó không chỉ là sự khủng hoảng về chiến lược của Mỹ ở Việt Nam mà còn là sự thật đau đớn hơn nữa: sự chia rẽ gay gắt trong giới lãnh đạo Mỹ, sự phẫn nộ đang tăng lên trong công chúng Mỹ đối với chính phủ dưới tác động của "Tết Mậu thân". Ấy là khi, trong lúc chính quyền Mỹ đang lúng túng ứng phó với "Tết Mậu thân", đang ngập ngừng trước sự chọn lựa leo thang hoặc xuống thang chiến tranh... thì ở ngay trong các thành phố và các trường đại học Mỹ, phong trào phản đối chiến tranh, phản đối chính quyền bùng lên mạnh mẽ. Vô tuyến truyền hình và báo chí Mỹ đã tới tấp đưa tin và bình luận về sự kiện này. Đôn O-bớc-đoi-phơ viết: hình ảnh trên truyền hình có chiều hướng nhất trí với ý kiến áp đảo của các phóng viên và tổng biên tập ở nước Mỹ: cuộc chiến tranh là bế tắc và sai lầm"¹¹ đối với Mỹ.

--------------------
        1, 2, 3, 4. Dẫn từ H.Y. Schandler: Sự nghiệp của một tổng thống bị đổ vỡ Sđd, tr.255, 281.

        5, 6. Ký ức của Bộ trưởng quốc phòng Mỹ, Clác Clíp-phớt vẽ cuộc họp với giới quân sự cấp cao sau cuộc tiến công Tết Mậu thân, tạp chí Lịch sử quân sự dịch đăng, tháng 1 năm 1993.

        7, 8, 9. Đôn O-bớc-đoi-phơ: Tết. Sđd, tr.157, 158.

        10. Tài liệu mật Bộ quốc phòng Mỹ, T2, Tlđd, tr.247.

        11. Đôn O-bớc-đoi-phơ: Tết. Sđd, tr.106.

[Giangtvx]

        Tờ Nhật báo phố Uốn, số ra ngày 23 tháng 2 năm 1968, đăng bài bình luận với tựa đề “Lôgíc của chiến trường" trong đó nhận định: "Chúng tôi cho rằng người Mỹ phải sẵn sàng chấp nhận - nếu quả đến nay họ chưa sẵn sàng, rằng cố gắng chiến tranh Việt Nam của Mỹ có thể thất bại hoàn toàn. Bắc Việt Nam có thể có đầy đủ nhân lực và trang bị vũ khí do đồng minh của họ cung cấp để tiến hành chiến tranh không ngừng, trong lúc quân chính phủ Sài Gòn tỏ ra bất lực, kể cả ở ngay trong thành phố của họ. Hơn nữa, hình như cố gắng quân sự của Mỹ chỉ tàn phá đất nước này chứ không bảo vệ được nó. Con đường danh dự và khôn ngoan duy nhất là Mỹ phải xuống thang chiến tranh và rút ra khỏi Việt Nam một cách trật tự nhất, ít thương vong nhất. Nếu như Tổng thống Giôn-xơn còn cảm thấy danh dự cá nhân quá cao, cảm thấy sự thất bại còn quá nặng, Quốc hội Mỹ sẽ sử dụng quyền lực của mình để cách chức ông ta khi cần thiết và đưa đất nước trở về con đường hòa bình". Bài bình luận này mà chúng tôi trích dẫn ra đây, ngày đó đã được đưa vào bản điều trần của Quốc hội Mỹ dịp "Tết Mậu thân". Kỹ thuật truyền thông hiện đại cùng với những bài tốc ký, những hình ảnh mà giới phóng viên truyền hình và báo chí Mỹ ghi lại được trên chiến trường đô thị trong dịp Tết Mậu thân đã đóng một vai trò quan trọng trong việc phơi bày thực tế chiến tranh, giúp cho nhân dân Mỹ thấy được những gì đã và đang xảy ra trên chiến trường.

        Đương nhiên, báo chí, vô tuyến truyền hình chỉ là phương tiện truyền thông phản ánh các sự kiện chứ không phải là những phương tiện đủ khả năng tạo nên được các sự kiện. Và chính vì thế mà nó đã trở thành những "ý kiến áp đảo" lợi hại của giới phóng viên báo chí và vô tuyến truyền hình Mỹ dội thẳng vào Nhà Trắng và Lầu Năm Góc để phơi bày trước công chúng Mỹ về sai lầm của Mỹ trong dịp Tết Mậu thân, phản ánh thực tế thất bại về cả quân sự lẫn chính trị của Mỹ, ngụy trên chiến trường, ghi nhận mức độ tiến công đồng loạt và sức chống trả quyết liệt của các chiến sĩ Quân giải phóng miền Nam. Bằng những thước phim quay trực tiếp cảnh tàn phá do bom đạn Mỹ gây ra ở các đô thị và đặc biệt là cảnh tượng rùng rợn mà ở đó người ta thấy viên tướng trùm cảnh sát ngụy Nguyễn Ngọc Loan đã chĩa súng bắn vào đầu tù binh tay không? Sự khách quan đến lạnh lùng này của các cơ quan thông tin đại chúng Mỹ, nhất là cảnh ghê rợn máu me quay cận cảnh được chiếu trên màn hình ti-vi màu chẳng những đã phá vỡ bức tường bưng bít tin tức chiến trường Việt Nanh của chính quyền Giôn-xơn đã dựng lên trước đây khiến cho các tầng lớp xã hội Mỹ thấy được sự trái ngược giữa thực tế xảy ra trên chiến trường Việt Nam xa xôi với những "thắng lợi” mà chiến dịch tuyên truyền của chính quyền Mỹ đưa lại, mà hơn thế, hiệu quả của các hoạt động thông tin đại chúng này đã đưa cuộc chiến tranh Việt Nam vào từng căn phòng của mọi gia đình Mỹ1 (Cần phải nói thêm rằng, vào lúc xảy ra sự kiện Trân Châu Cảng, cả nước Mỹ có có 10.000 chiếc máy truyền hình. Trong thời kỳ chiến tranh Triều Tiên (1950-1953), con số đó lên tới 10 triệu chiếc. Đến Tết Mậu thân 1968, cả nước Mỹ có tới 100 triệu chiếc, nghĩa là cứ 17 gia đình Mỹ thì có 16 gia đình có máy và số lượng khán giả chiếm 96% dân số). Qua đây, nhân dân Mỹ nhận ra rằng: chính phủ và cá nhân Tổng thống Giôn-xơn đã và đang cố tình lừa dối họ. Vì lẽ đó  giờ đây sự thay đổi thái độ đối với chiến tranh Việt Nam của đông đảo các tầng lớp xã hội Mỹ đã bước vào giai đoạn quyết định và quá trình đó là không thể đảo ngược. Hồi ký của Giôn-xơn viết: trên báo chí và vô tuyến truyền hình nước Mỹ "có rất nhiều tin tức mô tả rất lâm ly... về trận tiến công hồi Tết. Hình như giới báo chí thi nhau xem ai đưa được những tin tức giật gân nhất và hấp dẫn nhất. Các nhà viết chuyên mục không có cảm tình với sự dính líu của Mỹ ở Đông Nam Á nhảy ngay lên diễn đàn. Một số người chỉ trích ở trong Thượng nghị viện và biết bao nhiêu người phản đối các cố gắng chiến tranh của Mỹ lên tiếng phụ họa thêm vào màn đồng ca thất bại chủ nghĩa. Nhân dân Mỹ và ngay cả một số quan chức trong chính phủ, trước cảnh tượng đen tối và gần như hỗn loạn này, đã bắt đầu nghĩ rằng: chắc hẳn là Mỹ đã bị thất bại”¹. Vì vậy, theo Đôn O-bớc-đoi-phơ, thoạt đầu