chuongxedap
Đại tá
Bài viết: 13138
|
|
« Trả lời #102 vào lúc: 25 Tháng Hai, 2017, 10:18:49 am » |
|
Toàn bộ tiến trình cuộc khởi nghĩa Yên Thế cho thấy: Về thời gian khởi nghĩa, đó là lúc phong trào Cần Vương đang vùng lên đợt cuối cùng rồi lắng xuống, thất bại; cuộc khai thác thuộc địa thứ nhất của thực dân Pháp bắt đầu, việc cướp đất diễn ra tàn bạo, khiến mâu thuẫn giữa đế quốc Pháp và nông dân Việt Nam càng sâu sắc. Trong tình hình ấy ngọn lửa đấu tranh vũ trang của dân tộc không bao giờ bị gián đoạn. Về điều kiện khởi nghĩa, đã kế thừa trực tiếp được địa bàn cũng như lực lượng và kinh nghiệm chiến đấu của các đội nghĩa quân như Cai Kinh, Đề Nắm..., có được căn cứ địa, vừa thủ hiểm, vừa khai thông; tiến có thể công, thoái có thể thủ, lại vừa có thể tiếp xúc được rộng rãi với nông dân miền Bắc, nghĩa sĩ ba kỳ. Về tinh thần chiến đấu, gan dạ, anh hùng, mưu trí, thao lược kể từ buổi đầu "quyết chiến" cho đến khi bị thất thế quyên sinh. "Ý chí bất khuất của cụ (tức Hoàng Hoa Thám) đã làm cho cụ có thể chiến đấu dẻo dai được với quân thù... Vừa chỉ huy, vừa xung phong đi đầu trong những trận đánh... Cái can đảm ấy đã được chứng thực trong nhiều trận chiến đấu khốc liệt, cùng những ngày gian khổ ghê gớm"1.
Nhân tố chủ yếu nhất, quyết định nhất của cuộc khởi nghĩa ở Yên Thế là tinh thần yêu nước nồng nàn, chí căm thù giặc sâu sắc của nhân dân Yên Thế. Yên Thế trong quá trình lịch sử đã từng là địa bàn của nhiều cuộc đấu tranh oanh liệt chống phong kiến và đế quốc. Bước vào những năm cuối thế kỷ XIX, Yên Thế lại là một trong những nơi thực dân Pháp chiếm đoạt nhiều ruộng đất nhất. Bọn đại điền chủ Pháp dựa vào binh lính và súng ống của quân đội thực dân, lũ lượt kéo nhau lên cướp đoạt trắng trợn ruộng vườn của nhân dân Yên Thế. Bầm gan tím ruột trước mối thù mất nước, nhân dân địa phương còn sôi sục căm hờn trước mối thù mất ruộng. Chính vì vậy, mà họ đã vùng dậy cầm vũ khí giết giặc theo tiếng gọi cứu nước thống thiết của Hoàng Hoa Thám, vị thủ lĩnh kiệt xuất của phong trào. Họ đã không chút ngần ngại cho con em mình sung vào nghĩa quân, trực tiếp đánh giặc, đã đóng góp nhân, vật, tài, lực cho phong trào, đã giúp đỡ và bảo vệ nghĩa quân trong những ngày khó khăn, đã làm tai mắt đưa đường chỉ lối, cung cấp địch tình cho nghĩa quân. Giặc Pháp khủng bố tàn bạo bao nhiêu cũng không lay chuyển được lòng yêu nước nồng nàn và chí căm thù giặc sâu sắc của nhân dân Yên Thế, quyết tâm vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, để tạo điều kiện cho nghĩa quân giết giặc.
Nhân tố trọng yếu thứ hai là lực lượng vũ trang chống Pháp. Nghĩa quân Đề Thám bao gồm hầu hết là những nông dân lao khổ sôi sục căm thù lũ giặc cướp nước cướp ruộng và hăng hái tự nguyện sung vào đội ngũ nghĩa quân giết giặc. Họ được thử thách, rèn luyện kỹ càng trước khi nhập ngũ chính thức và ngày càng trưởng thành trong cuộc chiến đấu sống mái với quân thù. Đội quân ấy lại do các nhóm nghĩa quân kháng Pháp ở nhiều nơi khác tập hợp lại nên càng dày dạn trong chiến đấu, càng tích lũy được nhiều kinh nghiệm tác chiến. Dưới sự chỉ huy tài tình của Đề Thám, nghĩa quân đã áp dụng chiến thuật du kích một cách vô cùng linh hoạt, khi ẩn khi hiện, lúc tiến lúc lui, lợi dụng triệt để địa hình địa vật hiểm yếu của núi rừng Yên Thế trùng trùng, điệp điệp, làm cho giặc Pháp không sao giành được thế chủ động và nhiều phen thất đảm kinh hồn.
Nhân tố thứ ba, đó là vai trò và tác dụng của Đề Thám, người chỉ huy lỗi lạc của phong trào. Xuất thân là một nông dân lao khổ, mang nặng mối thù mất nước, Đề Thám đã dành trọn đời mình cho sự nghiệp đánh giặc cứu nước. Sau lúc thủ lĩnh Đề Nắm chết, trong khi phần đông tướng tá binh sĩ nghĩa quân đã bỏ hàng ngũ trở về gia đình làm ăn sinh sống, hoặc đầu hàng giặc để kiếm chút lợi danh, Đề Thám đã một mình khẳng khái đứng ra tập hợp một số người kiên trì và quật cường nhất trong đám tàn quân, thành lập đội võ trang tiếp tục kháng chiến. Giặc Pháp dùng hết cách mua chuộc, dụ dỗ, đến tập trung lực lượng tấn công tiêu diệt vẫn không lay chuyển gan vàng dạ sắt của người anh hùng quyết tâm đề kháng đến cùng. Gương sáng đó đã có tác dụng tốt đẹp đến tinh thần và tư tưởng toàn bộ tướng sĩ và binh lính nghĩa quân. _______________________________ 1. Trần Huy Liệu, Nguyễn Công Bình, Văn Tạo: Tài liệu tham khảo cách mạng cận đại Việt Nam, tập 2, Nxb Văn Sử Địa, Hà Nội, 1958, tr. 60.
|