Lực lượng vũ trang nhân dân Tây Nguyên trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước

[Giangtvx]

2. TIẾP TỤC PHÁT TRIỂN TIẾN CÔNG,
GIỮ VỮNG VÀ MỞ RỘNG VÙNG GIẢI PHÓNG

        Sau những thất bại nặng nề vừa qua, quân địch đang củng cố và cố gắng cải thiện lại thế phòng ngự, cố gắng khai thông đường 14. Chúng muốn giữ nguyên hiện trạng rồi lợi dụng những khó khăn của ta trong mùa mưa để đánh ra, giành. lại những vùng đã mất.

        Sau hai tháng chiến đấu liên tục, ta có khó khăn về nhiều mặt, nhưng quyết tâm chung của ta là tiếp tục cuộc tiến công chiến lược, tạo cho được cực diện mới trong năm 1972.

        Công việc phải giải quyết lúc này là tập trung củng cố bộ đội, bố trí lại thế trận chiến dịch cho phù hợp với nhiệm vụ chiến đấu tiêu diệt địch, giành dân, bảo vệ vùng giải phóng với khả năng cơ sở vật chất hiện có.

        Sau khi sư đoàn 2, trung đoàn 52 và trung đoàn công binh 83 xuống Khu 5, Bộ tư lệnh Mặt trận tiến hành điều chỉnh lại thế bố trí chiến dịch và triển khai một kế hoạch hoạt động mới:

        - Trung đoàn 28, trung đoàn 66 cùng các lực lượng pháo binh thay phiên nhau vừa củng cố, huấn luyện vừa tiếp tục bao vây thị xã Công Tum, tiêu diệt địch nống ra, bảo vệ vùng phải phóng.

        - Trung đoàn 24 và trung đoàn 95 luân phiên nhau củng cố, huấn luyện, tiếp tục đánh giao thông, từng thời gian làm chủ đường số 14, cô lập thị xã Công Tum, uy hiếp thị xã Plây Cu và bảo vệ vùng giải phóng ở huyện 3, huyện 4 (Gia Lai).

        - Sư đoàn 320 thọc sâu vào khu vực tây nam thị xã Plây Cu, cùng với một số đơn vị độc lập đang đứng chân ở đó, mở một mặt trận mới, tiến hành diệt địch trên đường 19 tây, mở vùng nông thôn thuộc huyện 4, huyện 5 (Gia Lai).

        - Lực lượng các tinh hoạt động tiếp trên khu vực trọng điểm của mình.

        Thực hiện kế hoạch trên, ở vừng ven thị xã Công Tum, sư đoàn 23 ngụy bị diệt gọn 2 tiểu đoàn, bị đánh thiệt hại nặng 4 tiểu đoàn khác.

        Trên đường 14, căn cứ hỏa lực 41A bị tiểu đoàn 20 diệt gọn, 1 chi đội xe bọc thép bị tiêu diệt hoàn toàn. Cũng tại đây, tiểu đoàn 394 đánh một trận xuất sắc, lần đầu tiên thu nguyên vẹn 3 xe tăng. Con đường huyết mạch của địch bi cắt và bị uy hiếp thường xuyên. Địch phải chôn chân ở khu vực này tới 5 tiểu đoàn bộ binh và gần 1 trung đoàn thiết giáp để làm nhiệm vụ bảo vệ.

        Trong khu vực tây nam Plây Cu, sự xuất hiện của sư đoàn 320 là một bất ngờ lớn đối với địch. Chúng chưa kịp đối phó thì ta đã dùng phần lớn khối chủ lực kết hợp với lực lượng địa phương đánh vào lực lượng kìm kẹp của chúng. Ta đã lấy lực lượng mạnh nhất của ta đánh vào lực lượng yếu nhất của địch. Vì vậy, chỉ trong một thời gian ngắn, ta đã tiêu diệt được đồn Tầm, bức rút đồn Chư Phổ, giải phóng vùng làng Dịt - Thanh Giáo trên đường 19 tây, rồi phát triển sang hướng đông quận lỵ Thanh An mở dân ở 6 ấp làng Klan, phát triển về phía tây, đập nát đồn Chư Bồ, giải phóng nhân dân ở khu đồn Chư Bồ - Đức Cơ.

        Ngày 10 tháng 9, sư đoàn 320 và các đơn vị tăng cường đã tổ chức bao vây căn cứ biên phòng Đức Cơ. Tiểu đoàn 631 tiêu diệt căn cứ biên phòng Chư Nghé bằng một trận đánh vây lấn rất đẹp. Chiến dịch tổng hợp của ta mở ra ở vùng đông dân, đất bằng ở ven đường 14, 19 tây đã buộc địch phải giảm bớt cường độ của các cuộc hành quân lấn chiếm ở phía bắc Công Tum. Chúng phải điều những lực lượng lớn của sư đoàn 23 và các liên đoàn biệt động để lo ngăn chặn ta phát triển về hướng thị xã Plây Cu.

        Các đội vũ trang tuyên truyền của sư đoàn 320 kết hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương luồn sâu vào các “ấp chiến lược” tuyên truyền, giáo dục chính sách 10 điểm của Mặt trận Dân tộc giải phóng, phối hợp với đòn tiến công quân sự đưa dược hàng vạn đồng bào thoát khỏi sự kìm kẹp của địch trở về vùng căn cứ.

        Trước tình hình thiếu, đói của số đồng bào mới từ vùng địch trở về, ngoài việc vận động nhân dân vùng căn cứ đóng góp giúp đỡ, anh em còn tổ chức hướng dẫn cho bà con sản xuất tự túc bằng cách trồng cây lương thực ngắn ngày. Giành dân đã khó, giữ dân càng khó hơn, nên mặc dù đang gặp rất nhiều khó khăn về lương thực, thực phẩm, sư đoàn 320 vẫn nêu quyết tâm “dù bộ đội phía trước có đói cũng phải bớt gạo để giúp dân”. Nhiều đơn vị đã tự nguyện rút bớt từ một phần ba đến một nửa khẩu phần ăn hàng ngây, dành ra hàng tấn gạo, hàng chục cân muối cứu giúp đồng bào trong giai đoạn khó khăn. Chính những sự việc và hành động thực tế đó của bộ đội, của nhân dân và chính quyền địa phương đã có sức thuyết phục lớn, góp phần làm cho những người lâu nay bị địch bưng bít, xuyên tạc về cách mạng đã nhanh chóng gắn bó với cách mạng, với cuộc sống mới.

[Giangtvx]

        Cuộc tiến công chiến lược của quân và dân ta trên toàn Miền đã bước sang tháng thứ 7. Trong 6 tháng, quân và dân miền Nam đã tiêu diệt một bộ phận quan trọng sinh lực và binh khí kỹ thuật của địch. Ta đã tiêu diệt dược các đơn vị cỡ trung đoàn, sư đoàn, đánh thiệt hại nặng nhiều sư đoàn khác trong đó có 2 sư đoàn dự bị chiến lược và buộc chúng sa lầy ở mặt trận Quảng Trị. Ta phá vỡ được nhiều khu vực phòng ngự then chốt, mở ra một vùng giải phóng rộng lớn tương đối hoàn chỉnh. Toàn bộ khối chủ lực cửa ta không những đứng vững trên những địa bàn chiến lược ở rừng núi mà nhiều trung đoàn, sư đoàn đã thọc sâu được vào đồng bằng Khu 5, đồng bằng sông Cửu Long tạo nên một so sánh lực lượng mới có lợi cho ta, tạo nên thế tiến công mới và khả năng mới để đánh bại âm mưu “bình định” của địch.

        Do thắng lợi lớn của ta, vấn đề Việt Nam mà Ních-xơn đã cố tình làm cho mờ nhạt đi nay lại đang nổi lên thành vấn đề số một của nước Mỹ. Ních-xơn đang đứng trước những khó khăn chồng chất trong thời kỳ gay go, phức tạp nhất của năm bầu cử tổng thống ở Mỹ.

        Đế quốc Mỹ đang đứng trước nguy cơ thất bại hoàn toàn của chính sách “Việt Nam hóa chiến tranh” và trước sức ép của nhân dân Mỹ đòi chấm dứt hoàn toàn mọi dính líu của Mỹ vào cuộc chiến tranh ở Việt Nam.

        Trên mặt trận ngoại giao, chúng ta lại giáng tiếp một đòn tiến công quyết liệt bằng cách đưa ra bản dự thảo: “Hiệp định về chấm dứt chiến tranh lập lại hòa bình ở Việt Nam”. Phía Mỹ đã phải thừa nhận đây là một văn kiện rất quan trọng, mở đường cho hội nghị Pa-ri về Việt Nam mau đi tới một giải pháp cơ bản. Nhưng ngay sau đó, phía Mỹ đã trì hoãn việc ký kết rồi lật lọng đòi thay đổi nhiều vấn đề cơ bản mà các bên tham dự hội nghị đã thỏa thuận. Trong lúc đó, ở chiến trường, chúng ồ ạt tuôn vũ khí vào cho quân ngụy, ráo riết bắt lính, đôn quân, tăng cường càn quét, “bình định”, khống chế kìm kẹp nhân dân vùng chúng tạm kiểm soát và tích cực tổ chức các cuộc lấn chiếm quy mô lớn ra các vùng giải phóng. Những việc làm đó đã bộc lộ rõ Mỹ vẫn nuôi tham vọng xâm chiếm miền Nam nước ta.

        Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của quân và dân ta đang phát triển mạnh mẽ với triển vọng vô cùng tốt đẹp. Mỹ đang gặp khó khăn chồng chất, càng kéo dài chiến tranh càng khó giành được thắng lợi mà còn có thể bị thất bại to lớn hơn. Tình hình kinh tế, chính trị của nội bộ nước Mỹ đòi hỏi phải giải quyết vấn đề Việt Nam. Tương quan về sự đấu tranh giữa lực lượng cách mạng và lực lượng phản cách mạng cũng như giữa các nước lớn trên thế giới cũng đòi Mỹ phải chấm dứt dính líu về quân sự ở Việt Nam. Vì vậy khả năng kết thúc chiến tranh sớm có thể xảy ra.

        Ta tập trung mọi cố gắng làm cho khả năng này trở thành hiện thực.

        Theo chỉ thị cửa Quân ủy Trung ương và Bộ Tổng tư lệnh, ngày 23 tháng 9 năm 1972, hội nghị Đảng ủy Mặt trận Tây Nguyên đề ra chủ trương hoạt động trong những tháng cuối năm là: tranh thủ thời cơ có lợi, tập trung mọi lực lượng mở một chiến dịch tổng hợp quy mô lớn, đẩy mạnh tiến công quân sự và chính trị, tiêu diệt và làm tan rã lớn quân ngụy, chủ yếu là địa phương quân, giải phóng nhiều vùng nông thôn rộng lớn, giành cho được những địa bàn quan trọng.

        Đầu tháng 10, trung đoàn 24 B luồn sâu vào Đắc Lắc, tiến hành mở dân ở khu vực Cheo Reo - đường 7. Trung đoàn 25 mới thành lập trên cơ sở tiểu đoàn 20 B và tiểu đoàn 5 (đoàn 671) cũng vào hoạt động ở phía bắc Buôn Ma Thuột. Đồng thời để có những quả đấm tập trung mạnh hơn, đáp ứng với yêu cầu tác chiến ngày càng phát triển, Đảng ủy Mặt trận quyết định thành lập sư đoàn 10 gồm các trung đoàn 28, 66, 95, tiểu đoàn 37 đặc công và một số đơn vị trực thuộc.

        Ngày 12 tháng 10, để hoàn chỉnh thêm vùng giải phông phía bắc Công Tum và mở thông đường vận chuyển, Bộ tư lệnh Mặt trận chủ trương tiêu diệt căn cứ Plây Cần. Trung đoàn 40 tháo rời từng bộ phận pháo 85 và 105 khiêng vào cách vi trí địch khoảng 1 - 2 ki-lô-mét, lần đầu tiên dùng cách ngắm bắn trực tiếp để phá hoại công sự địch, chi viện cho bộ binh. Kết hợp chặt chẽ các mũi đột phá của bộ binh với pháo binh và xe tăng, chỉ trong vòng 5 giờ, trung đoàn 66 được tăng cường thêm tiểu đoàn 37 đã tiêu diệt gọn cứ điểm cửa tiểu đoàn 95 biệt động biên phòng.

        Với cách đưa pháo lớn vào gần ngắm bắn trực tiếp, không một loại công sự vững chắc nào của địch có thể chịu đựng nổi. Bộ đội ta đã nâng chiến thuật đánh công sự vững chắc lên một bước phát triển mới, có hiệu lực lớn và có tốc độ cao hơn.

        Sau khi diệt xong căn cứ Plây Cần, dự kiến rất có thể sẽ phải giải quyết tiếp căn cứ Đắc Siêng đang bị cô lập cao độ, nên các đơn vị một mặt tổ chức cho bộ đội cấp tốc hành quân về phía nam thị xã Công Tum cùng với trung đoàn 95 mở mặt trận mới, mặt khác chủ động tổ chức một bộ phận nhỏ đi chuẩn bị ở căn cứ Đắc Siêng.

        Đúng như dự kiến, ngày 22 tháng 10, Bộ Tổng tư lệnh chỉ thị cho Mặt trận phải tổ chức đánh Đắc Siêng ngay. Nhận dược lệnh của Mặt trận trung đoàn 66 còn cách Đắc Siêng 7 ngày đường. Bộ đội quyết tâm đi có ngày lẫn đêm rút ngắn thời gian hành quân xuống còn 5 ngày. Tới vi trí là triển khai chuẩn bị chiến đấu ngay. Ngày 29 tháng 10, nắm thời cơ và hiệu quả do pháo bắn trực tiếp tạo được bộ binh tổ chức mở cửa, đánh chiếm đầu cầu. 30 phút sau khi xung phong, ta đã tiêu diệt và bắt hết quân địch, làm chủ hoàn toàn căn cứ.

[Giangtvx]

        Đây là trận đánh thứ hai chứng minh cho sự thành công của phương pháp đánh công sự vững chắc theo kiểu mới.

        Ba ngày sau, áp dụng kinh nghiệm chiến đấu sáng tạo của hai trung đoàn 40 và 66, sư đoàn 320 tổ chức cho tiểu đoàn 3 (trung đoàn 400) và tiểu đoàn 631 tiến vào dứt điểm căn cứ Đức Cơ trên đường 19 tây đã bị vây hãm bằng một lực lượng nhỏ suốt từ ngày 10 tháng 9, góp phần phong phủ thêm kinh nghiệm đánh công sự vững chắc.

        Với chiến thắng Đức Cơ, ta đã nhổ được vị trí cuối cùng của địch ở phía tây đường 19 tây, mở thông đường hành lang lên vùng giải phóng Công Tum.

        Ở khu tam giác Phú Nhơn - Phú Mỹ - Mỹ Trạch, lực lượng của sư đoàn 320 phối hợp với lực lượng địa phương đã diệt được căn cứ 43, diệt 2 ban chỉ huy hành quân quận Phú Nhơn và tiểu khu Plây Cu, giải phóng được 9 làng trên trục đường 14 từ Phú Mỹ đến bắc Phú Nhơn gồm hơn 1.000 dân.

        Đến tháng 11, hầu hết huyện 5 Gia Lai (trừ một vùng nhỏ xung quanh Thanh An) đã hoàn toàn giải phóng. Ta đã tạo dược một bàn đạp vững chắc để phát triển tiến công về hướng thị xã Plây Cu.

        Tử cuối tháng 11, địch điều lên tăng cường cho Tây Nguyên 3 tiểu đoàn bộ binh, 3 chi đoàn thiết giáp và thành lập thêm một số đơn vị pháo có cả pháo 175 mi-li-mét. Chúng tổ chức liên tiếp các cuộc hành quân lấn chiếm ra các hướng trọng điểm với quy mô lớn. Ở hướng Đức Cơ có lúc lực lượng địch lên tới 11 tiểu đoàn bộ binh, 3 chi đoàn thiết giáp và 2 tiểu đoàn pháo.

        Cuộc chiến đấu chống địch lấn chiếm đã diễn ra quyết liệt trên khu vực bắc thị xã Công Tum, trên đường 14 và đường 19 tây.

        Ngày mà các lực lượng vũ trang nhân dân Tây Nguyên đuổi hết bọn lấn chiếm ra khỏi các vùng giải phóng cũng chính là ngày đế quốc Mỹ phải chịu ký kết Hiệp định Pa-ri, cam kết tôn trọng độc lập, chủ quyền thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của nước Việt Nam, chấm dứt chiến tranh xâm lược, chấm dứt sự dính líu về quân sự và can thiệp vào công việc nội bộ của miền Nam Việt Nam, tôn trọng quyền tự quyết và bảo đảm các quyền tự do dân chủ của nhân dân miền Nam Việt Nam.

        Hơn 350 ngày đêm chiến đấu liên tục từ mùa khô đến mùa mưa, quân và dân Tây Nguyên vượt qua muôn vàn gian khổ, dã giành được đỉnh cao nhất của thắng lợi trong 8 năm đánh Mỹ.

        Lực lượng vũ trang nhân dân Tây Nguyên đã phát huy được sức mạnh của quả đấm chủ lực trên một hướng tiến công chiến lược. Lần đầu tiên tiêu diệt 1 sư đoàn (thiếu), tiêu diệt, đánh thiệt hại nặng 75% số tiểu đoàn địch tham chiến. Phá vỡ cả hệ thống phòng ngự then chốt của địch ở phía bắc Công Tum và tây nam thị xã Plây Cu.

        Tây Nguyên cũng đã tiến một bước nhảy vọt về giải phóng đất đai và giành dân. Các lực lượng vũ trang nhân dân Tây Nguyên đã giải phóng một vùng đất rộng lớn với hơn 4 vạn dân bao gồm hầu hết tỉnh Công Tum và vùng tây nam thị xã Plây Cu, mở rộng và hoàn chỉnh thêm vùng giải phóng phía tây đường 14.

        Khối chủ lực Tây Nguyên đã trưởng thành và phát triển toàn diện. Chủ lực ta đã mở được chiến dịch tiến công hiệp đồng binh chủng quy mô tương đối lớn, phát triển phong phú chiến thuật đánh công sự vững chắc, nâng cao trình độ và tốc độ đánh tiêu diệt; tiêu diệt một tập đoàn phòng ngự và một loạt các cứ điểm phòng ngự biên phòng. Thực hiện được đánh giao thông, cắt đường dài ngày, đánh bại các cuộc hành quân giải tỏa đường, đánh tỉa giao thông thường xuyên và đánh tập trưng quy mô vừa.

        Tây Nguyên trong cả năm chiến đấu đã thu hút về phía mình hầu hết các đơn vị chủ lực của quân đoàn 2 và giam chân chúng trong một thời gian khá dài, tạo điều kiện thuận lợi cho Khu 5, hoàn thành tốt nhiệm vụ phối hợp chiến trường của Bộ Tồng tư lệnh giao cho.

        Chiến thắng năm 1972 ở Tây Nguyên không chỉ là thể hiện sự mưu trí, sáng tạo trong kế hoạch lập thế trận, trong cách đánh, quyết tâm sắt đá, ý chí quyết chiến quyết thắng, tinh thần bất khuất, kiên cường của mỗi tập thể, mỗi người, mà côn là sự thể hiện của tinh thần dẻo dai, bền bỉ. Hơn 350 ngày chiến đấu liên tục không một ngày nghỉ ngơi đã xóa bỏ những suy nghĩ cũ cho rằng Tây Nguyên chỉ có thể đánh lớn được trong mùa khô. Những chiến thắng lớn trong đợt hoạt động cuối năm cũng đã xóa bỏ thành kiến cũ là mở đầu chiến dịch bao giờ cũng giòn giã thắng to, nhưng càng về sau càng gặp khó khăn nên sức tiến công càng yếu dần. Thắng lợi năm 1972 mở ra cho quân và dân Tây Nguyên nhiều khả năng mới, nhiều triển vọng tốt đẹp trong nhiệm vụ chiến đấu và xây dựng, trong giai đoạn phát triển mới của cách mạng.

[Giangtvx]

Chương tám

GIỮ VỮNG VÀ MỞ VỘNG VÙNG GIẢI PHÓNG,
XÂY DỰNG THẾ TRẬN TIẾN CÔNG TRONG GIAI ĐOẠN CÁCH MẠNG MỚI

1. BƯỚC NGOẶT LỊCH SỬ

        “Thắng lợi rất to lớn của cuộc tiến công chiến lược năm 1972 và chiến công xuất sắc của quân và dân ta đập tan cuộc tập kích chiến lược bằng máy bay B 52 vào Hà Nội, Hải Phòng cuối cùng đã buộc đế quốc Mỹ phải ký Hiệp định Pa-ri về Việt Nam, rứt hết quân Mỹ và quân chư hầu ra khỏi nước ta”¹.

        Hiệp định Pa-ri được ký kết là một thắng lợi to lớn của nhân dân ta. Nhưng đế quốc Mỹ và ngụy quyền Nguyễn Văn Thiệu đã phá hoại Hiệp đinh một cách hệ thống.

        Chúng vẫn tiếp tục dùng quân ngụy đẩy mạnh kế hoạch “bình định”, lấn chiếm các vùng giải phóng. Chúng âm mưu cố thắng ta dần từng bước bằng sức mạnh quân sự nhưng hạn chế ở mức độ không gây ra chiến tranh lớn buộc quân Mỹ phải trực tiếp trở lại tham chiến.

        Kế hoạch “tràn ngập lãnh thở” của lực lượng quân đoàn 2 ngụy được thực hiện ngay trước giờ lệnh ngừng bắn bắt đầu có hiệu lực và nhằm vào hai mục tiêu là vùng giải phóng Võ Định và Đức Cơ, nhưng đã thất bại hoàn toàn.

        Từ sáng ngày 28 tháng 1 năm 1973 trở đi, chúng liên tục mở các cuộc tiến công lấn chiếm với quy mô từ một trung đoàn đến một sư đoàn và sư đoàn tăng cường, kết hợp với nhiều máy bay, pháo binh, thiết giáp đánh phá ác liệt để giải tỏa các trục giao thông và chiếm một số vị trí có giá trị chiến dịch, chiến thuật ở trường 14, 19, 21 ở phía bắc, tây bắc thi xã Công Tum, phía tây, tây nam thị xã Plây Cu. Chúng muốn cải thiện lại thể phòng ngự và giảm bớt sức ép của ta đối với hai thị xã Công Tum và Plây Cu.

        Quân và dân Tây Nguyên chưa được hưởng một ngày hòa bình trọn vẹn đã phải bước vào cuộc chiến đấu chống lấn chiếm kéo dài triền miên suốt nhiều tháng trời. Chỉ tính riêng trong tháng 8, các chiến sĩ của sư đoàn 10 chốt giữ ở Đắc Rơ Cót đã phải chịu đựng sự tàn phá khốc liệt của 3.581 quả bom và 41.632 quả đạn pháo cỡ lớn.

        Vùng giải phóng Đắc Rơ Cót xanh tươi mà nay đã:

                                  “Cây  quanh mình trụi lá
                                    Đất đá hoá thành vôi”².

        Bên cạnh cái ác liệt của chiến tranh, lại còn cái khắc nghiệt của thời tiết, nhất là trong những tháng mùa mưa:

                                   “Ngày nắng như đổ lửa
                                    Đêm mưa hầm đầy nước” ³.

        Các chiến sĩ Tây Nguyên vẫn tiếp tục cuộc sống căng thắng, vẫn thiếu ngủ và ăn uống kham khổ:

                                   “Cơm nắm ngày hai bữa
                                    Hớp nước cũng chia đôi”⁴.

        Nhưng với ý chí dược tôi luyện trong nhiều năm chiến đấu, tư tưởng đã xác định qua những đợt học tập về thắng lợi của cách mạng, về âm mưu cửa kẻ thù và về nhiệm vụ của quân và dân ta trong giai đoạn cách mạng mới, cán bộ, chiến sĩ Tây Nguyên đã nhanh chóng đẩy lùi tư tưởng ngại gian khổ, ác liệt, muốn nghỉ ngơi mới chớm nở trong buổi đầu. Các đơn vị, các binh chủng lại nắm chắc tay súng, vững vàng trên trận tuyến chiến đấu chống “bình định”,  lấn chiếm của kẻ địch.

        Cả Tây Nguyên về cơ bản vẫn giữ vững được vùng căn cứ và vùng giải phóng mở ra trong năm 1972. Địch chỉ giải tỏa được một số điểm ta mới chiếm lĩnh trước ngày 28 tháng 1, và cải thiện được một phần thế phòng ngự ở phía tây đường 14.

        Trong đấu tranh với địch, ta đã phát triển được nhiều hình thức đấu tranh phong phú. Song song với đòn trừng trị bằng quân sự, trên các địa điểm tiếp xúc giữa hai bên ở làng Dịt, làng Poóc, Chư Rệt, Ngô Trang... chiến sĩ ta rất chững chạc, đàng hoàng, ôn hòa, lịch thiệp, giải thích cho hàng nghìn lượt binh sĩ địch nghe về các điều khoản của Hiệp định Pa-ri, về thắng lợi to lớn của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Bộ đội ta còn nói rõ nội dung cụ thể chính sách 10 điểm của cách mạng đối với binh sĩ, gia đình binh sĩ và nhân viên ngụy quyền. Các chiến sĩ ta cũng rất cứng rắn, kiên quyết khi dùng những lý lẽ sắc bén để đập lại luận điệu xảo trá hoặc những yêu cầu láo xược của bọn chỉ huy ngoan cố, của bọn tâm lý chiến ác ôn ngụy.

        Tại “nhà hòa hợp” ở làng Dịt, trước những bằng chứng không thể chối cãi do ta đưa ra, tên tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn biệt động số 81 đã phải ký vào biên bản nhận tội vi phạm Hiệp đinh.

        Các đội công tác cửa bộ đội và của cấp ủy địa phương thâm nhập vào vùng địch, tuyên truyền chủ trương, chính sách của Mặt trận Dân tộc giải phóng, nhất là chính sách hòa hợp dân tộc, xây dựng thêm nhiều cơ sở và hướng dẫn cho quần chúng đấu tranh.

        Nhân dân huyện 5 (Gia Lai), bằng pháp lý của Hiệp đinh, buộc bọn địch trong căn cứ Plây Me phải làm cam đoan không bắn pháo và càn quét quấy nhiều nhân dân quanh vùng. Nhân dân làng Bra Mai, làng Đắc Còn (Gia Lai), làng Ma Rốc (Đắc Lắc)... buộc địch phải phá rào, gỡ chông mìn để nhân dân tự do đi lại làm ăn.

        Hơn 8 nghìn lượt đồng bào Đắc Lắc và gần 3 vạn lượt đồng bào Gia Lai được cán bộ hướng dẫn đã xáp vào đấu tranh chính trị, chống bắt lính, chống bắn pháo bừa bãi và đòi chồng con trở về làm ăn giúp đỡ gia đình.

        Nhiều nơi đã đấu tranh khôi phục dược việc đi lại, trao đổi, mua bán giữa vùng ta và vùng địch. Diện phá lỏng được mở rộng và đang có chiều hướng phát triển tốt nhất là ở vùng ven các thị xã.

--------------------------
        1. Đảng Cộng sản Việt Nam, Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV, Nhà xuất bản Sự thật, Hà Nội, 1979, tr.19.

        2. , 3. , 4. Trích ca cao của chiến sĩ ở Đắc Cơ Rót.

[Giangtvx]

2. ĐÁNH BẠI ÂM MƯU LẤN CHIẾM CỦA ĐỊCH,
MỞ RỘNG VÀ HOÀN CHỈNH VÙNG GIẢI PHÓNG

        Suốt mấy tháng trời, địch tập trung lục lượng mở chiến dịch lấn chiếm có trọng điểm trên từng hướng. Chúng dùng thủ đoạn “cài lấn xen kẽ, dũi dần dài ngay” để đẩy lực lượng ta. Đối phó với tình hình đó, về mặt chỉ đạo chỉ huy tác chiến, bộ đội ta kiên quyết, tích cực và liên tục đánh trả. Nơi nào bị đánh đau, chúng phải co lại và tạm hòa hoãn trong từng thời gian. Những nơi chất lượng và hiệu suất chiến đấu của ta còn thấp, vận dụng phương châm kết hợp phản công và tiến công chưa tốt, chưa tích cực chủ động tiến công, cách đánh chưa rõ ràng, còn nhập nhừng giữa tiến công tiêu diệt địch và phòng ngự giữ đất, sử dụng lực lượng còn phân tán nhỏ giọt, thiếu kiên quyết tập trung để dứt điểm từng chỗ... thì tác chiến còn giằng co kéo dài. Do nhiều thiếu sót đó ta không thực hiện được những trận đánh đau, đánh hiềm, đánh tiêu diệt, không phá được chiến thuật mới của địch, chưa hoàn toàn đánh bại dược âm mưu, ý đồ lấn chiếm của chúng.

        Bộ tư lệnh Mặt trận kịp thời mở một cuộc hội nghị rút kinh nghiệm và bàn chuyên đề về chỉ đạo cách tranh của ta trong chống lấn chiếm. Tháng 9 năm 1973, Đảng ủy Mặt trận Tây Nguyên chủ trương: kiên quyết đánh tiêu diệt quân địch lấn chiếm bằng cả phản công và tiến công, phối hợp trên nhiều hướng, cả phía trước lẫn phía sau.

        Cuối tháng 9, Bộ tư lệnh Mặt trận quyết định chủ động mở một hướng tiến công mới ở khu vực phía tây thị xã Plây Cu để phân tán lực lượng địch, tạo điều kiện cho sư đoàn 10 đánh địch lấn chiếm ở bắc Công Tum.

        Ngày 22 tháng 9, sư đoàn 320 sau một thời gian tranh thủ củng cố, huấn luyện, đã tiến công tiêu diệt vị trí Chư Nghé. Đây là vị trí đã bị ta tiêu diệt hồi tháng 9 năm 1972, nhưng không có lực lượng đóng giữ, nên tiểu đoàn 80 biệt động biên phòng đã chiếm lại và củng cố thành một căn cứ vững chắc nằm lọt sâu trong vùng giải phóng của huyện 4 (Gia Lai).

        Trận đánh được chuẩn bị rất chu đáo theo tinh thần “quyết thắng”, “sáng tạo” và diễn ra rất nhanh, gọn, đáp ứng đúng yêu cầu của việc kết hợp đấu tranh quân sự chính trị và ngoại giao trong điều kiện và hoàn cảnh phức tạp của tình hình. Sư đoàn 320 đã thành cóng trong việc đưa pháo Đ74 vào ngắm bắn thực tiếp, dùng pháo trên xe tăng đứng ngoài rào chi viện kịp thời cho bộ binh và kéo cả pháo cao xạ 37, 57 vào gần để bảo vệ cho đội hình tiến công. Công binh của sư đoàn 320 đã nghiên cứu và sử dụng thành công việc dùng mìn chống tăng thu được của địch để phá rào và tạo hố rất nhanh cho bộ binh trong quá trình chiếu đấu.

        Chiến thắng Chư Nghé mở ra cho ta triển vọng tiêu diệt hết các cứ điểm đích còn đóng sâu trong các vùng căn cứ của ta để hoàn chỉnh và mở rộng vùng giải phóng liên hoàn.

        Trận đánh Chư Nghé cũng là đòn trừng tri đích đáng đầu tiên của quân và dân ta ở miền Nam, đánh vào âm mưu và hành động phá hoại Hiệp định Pa-ri của bè lũ Mỹ - ngụy.

        Quân đoàn 2 địch lo sợ, phải rút bớt lực lượng ở Công Tum về tăng cường cho tây nam Plây Cu, vẫn chưa đủ, chúng buộc phải kéo thêm cả lực lượng dưới đồng bằng lên đối phó với ta ở khu vực này.

        Bằng cách sử dụng các phân đội bộ binh, công binh, pháo binh, kết hợp với dân quân du kích luồn sâu liên tục đánh vào sở chỉ huy, kho tàng, trận địa pháo, đường giao thông, ta đã buộc địch phải phân tán lực lượng đối phó, bộc lộ nhiều sơ hở. Sư đoàn 320 có thêm điều kiện và thời cơ, tập trung lực lượng đánh thiệt hại nặng 2 tiểu đoàn địch, làm thất bại hoàn toàn. các cuộc phản kích lấn chiếm lại Chư Nghé.

        Sau Chư Nghé, trên hướng Công Tum, đường 19, địch cũng bị đòn đau. Cả ba thứ quân của ta hoạt động có hiệu quả ở vùng sau lưng dịch. Lực lượng của địch bị phân tán, thế trận bị rối loạn, chúng bắt đầu tơi vào tình trạng bị động, lúng túng.

        Đối phó ở Tây Nguyên chưa xong, đến tháng 11, quân đoàn 2 ngụy lại phải dồn lực lượng về hướng mặt trận mới mở của ta ớ Quảng Đức, chúng buộc phải giảm hẳn số cuộc hành quân lấn chiếm, lùi trở về củng cố các tuyến phòng ngự, ngăn chặn và bảo vệ các thị xã, các trục giao thông quan trọng.

        Lực lượng vũ trang nhân dân Tây Nguyên có điều kiện để thay phiên nhau vừa chiến đấu, vừa củng cố, huấn lu rện và tiến hành các công tác khác.

        Ngày 14 tháng 2 năm 1974, Quân ủy Trung ương phổ biến cho Đảng ủy và Bộ tư lệnh Mặt trận Tây Nguyên tinh thần cơ bản của Nghị quyết Trung ương lần thứ 21 và dự kiến:

        “Tinh hình có thể phát triển theo hai khả năng:

        - Một là, do đấu tranh tích cực của ta trên ba mặt trận quân sự, chính trị, ngoại giao, từng bước buộc địch phải thi hành Hiệp định Pa-ri, hòa bình sẽ được lập lại thực sự.

        - Hai là, Hiệp định Pa-ri tiếp tục bị địch vi phạm và phá hoại, xung dột quân sự có thể ngày càng tăng, cường độ và quy mô chiến tranh ngày càng lớn, ta lại phải tiến hành chiến tranh cách mạng gay go, quyết liệt để đánh bại địch, giành thắng lợi hoàn toàn.

[Giangtvx]

        Về chủ quan, ta phải hết sức tranh thủ thực hiện khả năng một, đồng thời chuẩn bị sẵn sàng cho khả năng thứ hai”¹.

        Quân ủy Trung ương còn chỉ rõ: “Cách mạng miền Nam có thể trải qua nhiều bước quá độ và chỉ có thể giành được thắng lợi bằng con dường bạo lực cách mạng”². Bất kể trong tình hình nào cũng phải nắm vững thời cơ, nắm vững đường lối, chiến lược tiến công.

        Căn cứ vào tinh thần cơ bản của Nghị quyết 21 của Trung ương Đảng, chỉ thị của Quân ủy Trung ương, Đảng ủy Mặt trận Tây Nguyên xác định nhiệm vụ trung tâm của Tây Nguyên lúc này là: “Đánh bại kế hoạch “bình định”, lấn chiếm của dịch, giành dân, giành quyền làm chủ”³.

        Chúng ta không chi đánh địch ở hướng chúng tập trung lấn chiếm, mà còn buộc địch phải bị động đối phó ở hướng khác do ta lựa chọn, làm chúng không thực hiện được ý định, kế hoạch dẫn tới đảo lộn cả thế trận của chúng. Cả ba thứ quân sẽ đẩy mạnh các hoạt động đánh nhỏ đều khắp để hạn chế nhưng chỗ mạnh của địch, đánh vào những chỗ yếu, chỗ sơ hở của chúng, lạo điều kiện cho lực lượng chủ lực cơ động tập trung đánh từng trận qui mô vừa, tiêu diệt gọn, trừng trị đau, giải quyết vấn đề mấu chốt để đánh bại âm mưu lấn chiếm của địch.

        Từ cuối năm 1973, ta đã có chủ trương đưa một lực lượng lớn luồn sâu sang hướng đông, mở một mặt trận mới thường xuyên đánh vào trận địa giao thông quan trọng nhưng lại rất sơ hở của địch ở đoạn đường 19 chạy qua An Khê. Để bảo đảm vật chất và binh khí kỹ thuật cho lực lượng luồn sâu này, ta triển khai mở đường 220. Con dường này trở thành một hướng vu hồi chiến dịch hết sức nguy hiểm đối với kẻ địch, nên khi nó từ Võ Định vươn tới vùng Com Rẫy, chúng đã liên tiếp cho lực lượng ra ngăn chặn, phá hoại.

        Thực hiện chủ trương vừa đánh địch lấn chiếm, vừa bảo vệ đường 220, Bộ tư lệnh Mặt trận lệnh cho sư đoàn 10 tổ chức quét địch ở khu vực Com Rẫy. Rút kinh nghiệm thất bại của tiểu đoàn 3 (trung đoàn 40 ngụy) vừa bị trung đoàn 28 của ta diệt gọn ở Con Ke Rpô, đầu tháng 3 năm 1974, khi được lệnh ra ngăn cản ta làm đường, tiểu đoàn 95 biệt động quân đã xin tăng  cường thêm 2 đại đội của tiểu đoàn 62 và dùng chiến thuật “mạng nhện” tổ chức đóng quân phân tán thành hàng chục điểm có công sự vững chắc và vật chướng ngại trên một phạm vi rộng ở phía đông căn cứ Con Rốc.

        Ngày 16 và 17 tháng 3, bộ tư lệnh sư đoàn 10 dùng trung đoàn 28 đột phá dứt điểm mục tiêu chủ yếu là sở chỉ huy tiểu đoàn địch, sau đó tiếp tục công kích các mực tiêu quan trọng khác. Địch tan vỡ, bỏ chạy, nhưng không thoát khỏi ba tầng vây lõng của trung đoàn 24 (thiếu).

        Tiểu đoàn 95 và 2 đại đội tăng cường của địch bị diệt gọn, trong số 250 tên bị bắt có cả 2 tên thiếu tá tiểu đoàn trưởng, tiểu đoàn phó.

        Chiến thuật đóng chốt kiểu mới của địch bị đánh bại. Chúng run sợ và từ đó không dám mò ra khu vực Com Rẫy nữa.

        Ngày 24 tháng 4, trung đoàn 24 tổ chức phá nốt căn cứ Con Rốc, diệt gọn tiểu đoàn bảo an số 270. Đường 220 của ta tiếp tục chọc thủng xuống phía bắc đường 19.

        Sau khi buộc địch phải lui về các tuyến phòng ngự cũ, sư đoàn 10 cùng các đơn vị binh chủng kỹ thuật tiến lên tiêu diệt cụm cứ điểm Đắc Pét, chi khu quận ly Măng Đen. Lực lượng địa phương Công Tum bao vây bức rút quận lỵ Măng Bút.

        Vùng bắc và đông bắc thị xã Công Tum sạch bóng quân thù. Ở tỉnh Công Tum, địch bị dồn gọn lại trong thị xã và một số vi trí ở vùng ven.

        Ở hướng Gia Lai, sư đoàn 320 đẩy mạnh các hoạt động ở vùng sau lưng địch, đồng thời tổ chức một hệ thống kiềm, diệt pháo địch rộng rãi và chặt chẽ, hạn chế có hiệu quả sức mạnh về pháo binh, chỗ dựa chủ yếu của chiến thuật lấn dũi của địch, tạo diều kiện cho các trận đánh địch lấn chiếm và diệt các vị trí địch còn lại trong vùng giải phóng.

        Sau khi tiêu diệt căn cứ Lệ Ngọc nằm trên tuyến bảo vệ vòng ngoài cửa thị xã Plây Cu, sư đoàn 320 tổ chức cho trung đoàn 48 tiến đánh cụm hỗn hợp bộ binh, pháo binh, thiết giáp của địch ở căn cứ 711 và điểm cao 601, tiêu diệt hoàn toàn tiểu đoàn biệt động sổ 82, 1 chi đoàn xe tăng, xe bọc thép, thu nguyên vẹn 2 pháo 155, 1 cối 106,7 và nhiều quân trang, quân dụng.

        Lần này ngoài việc phát huy tác dụng của các loại pháo lớn ngắm bắn trực tiếp, sư đoàn 320 còn khéo kết hợp các cơ pháo cao xạ bố trí tập trung trên hướng chủ yếu và đội hình chủ yếu của đợt hoạt động, bắn rơi 5 máy bay, bắn bị thương 3 chiếc khác, chi viện rất tốt cho bộ binh dứt điểm. Bọn địch đã phải kêu: “Đây là trận đánh ác liệt nhất kể từ sau ngày ngừng bắn”.

        Qua trận đánh ngày 14 tháng 4, trung đoàn 48 bước đầu dã thành công trong việc nghiên cứu đánh bại thủ đoạn dùng xe tăng, thiết giáp kết hợp với bộ binh, pháo bính phòng ngự trong công sự vững chắc của địch.

        Trên đà chiến thắng chung của chiến trường, trung đoàn 25 tuy mới thành lập nhưng đã nỗ lực rèn luyện và trưởng thành nhanh chóng. Ngày 30 tháng 5, trung đoàn 25 tổ chức đánh hiệp đồng binh chủng, tiêu diệt gọn tiểu đoàn bảo an số 211 trong căn cứ Ia Xúp (Đắc Lắc), giải phóng toàn bộ nhân dân bị địch kìm kẹp ở quanh vùng.

        Vùng giải phóng phía tây; tây nam Plây Cu và phía tây tây bắc Đắc Lắc được bảo vệ vững chắc và hoàn chỉnh thêm một bước mới. Các đơn vị ở cánh nam duy trì được sức ép vào các khu vực trọng yếu của địch, lập được thế trận mới trên đường 19 tây, tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch, đánh bại các cuộc hành quân lấn chiếm.

--------------------------
        1. Trích điện số 01?TK G6/1 của Quân ủy Trung ương gửi Thường vụ Đảng ủy và Bộ tư lệnh Tây Nguyên, ngày 14 tháng 2 năm 1974.

        2. Trích điện số 01?TK G6/1 của Quân ủy Trung ương gửi Thường vụ Đảng ủy và Bộ tư lệnh Tây Nguyên, ngày 14 tháng 2 năm 1974.

        3. Trích Nghị quyết Đảng ủy Mặt trận Tây Nguyên, tháng 1 năm 1974.

[Giangtvx]

   
3. XÂY DỰNG HẬU PHƯƠNG TÂY NGUYÊN
NÂNG CAO SỨC CHIẾN ĐẤU CỦA LỰC LƯỢNG VŨ TRANG.

        Xuất phát từ quan điểm: không có đường lối đúng để xây dựng thế đứng chân vững chắc, để động viên và bồi dưỡng tiềm lực của nhân dân, của đất nước, nhằm bảo đảm nguồn cung cấp sức người, sức của cũng như nguồn động viên cổ vũ về chính trị. tinh thần, thì không thể tiến hành được chiến tranh cách mạng lâu dài để cuối cùng giành lấy thắng lợi, Đảng ủy Mặt trận Tây Nguyyên chủ trương: “Nhanh chóng xây dựng căn cử và vùng giải phóng, xây dựng hậu phương quân đội, đặc biệt là xây dựng kinh tế, phát triển sản xuất tăng nhanh tiềm lực kinh tế và tiềm lực quân sự tại chỗ để đánh thắng địch trong bất kỳ tình huống nào”¹.

        Từ tháng 5 năm 1973, Bộ tư lệnh Mặt trận Tây Nguyên đã tổ chức cuộc hội nghị liên tịch giữa đại biểu các lực lượng vũ trang nhân dân với đại biểu của cấp ủy đảng và chính quyền địa phương ba tỉnh để bàn về xây dựng căn cứ địa, xây dựng vùng giải phóng trong tình hình mới, đề ra phương hướng xây dựng cơ bản các mặt trong thời gian ba năm.

        Mặt trận tổ chức bồi dưỡng cho 54 cán bộ sơ cấp, đưa về tăng cường cho 4 huyện miền Tây của ba tỉnh. Trong điều kiện vừa tác chiến, vừa củng cổ, huấn luyện rất khó khăn, bận rộn, các đơn vị đều chủ động kết hợp chặt chẽ với cấp ủy địa phương, tích cực tham gia xây dựng căn cứ địa, xây dựng vùng giải phóng, từng bước làm cho vùng giải phóng có chuyển biến về mọi mặt.

        Các đơn vị đều coi trọng việc nâng cao giác ngộ cho quần chúng, thường xuyên tổ chức tuyên truyền sâu rộng chủ trương, chính sách của Đảng, Chính phủ và Mặt trận. Trung đoàn 40, 48, 66, 95, 675... còn tổ chức những buổi nói chuyện thời sự, những cuộc mít tinh mừng chiến thắng kết hợp với những buổi biểu diễn văn nghệ quần chúng, tạo nên không khí vui tươi lành mạnh ở địa phương. Do đó trong điều kiện sinh hoạt còn khó khăn,  gian khổ, quần chúng vẫn tin tưởng, lạc quan.

        Từng đoàn cán bộ, chiến sĩ của các đơn vi tỏa về các buôn làng trực tiếp giúp đỡ nhân dân sản xuất, hướng dẫn kỹ thuật canh tác, giúp dỡ nông cụ và các loại giống. Phong trào sản xuất được đẩy mạnh, số thóc giống bình quân đầu người gieo trong vụ mùa đã tăng hơn các năm trước nhiều lần. Hơn 400 cán bộ, chiến sĩ của sư đoàn 320 cùng với cán bộ huyện 4, huyện 5 (Gia Lai) vận động nhân dân ở 85 buôn làng trồng thêm được 6 triệu gốc sắn, đồng thời hướng dẫn chế biến sắn đưa vào bữa ăn hàng ngày.

        Phòng hậu cần Mặt trận, sư đoàn 10, sư đoàn 320 giúp địa phương xây dựng được một số trạm xá phục vụ nhân dân đau yếu. Hàng chục tổ phòng dịch của bộ đội thường xuyên xuống các buôn làng, phát hiện và dập tắt kịp thời các ổ dịch bệnh, cứu sống hàng trăm đồng bào.

        Bộ đội xây dựng được một số trường học cho các em nhỏ. Mặt trận lại mở rộng thêm trường văn hóa thiếu nhi, thu nhận 840 con em đồng bào các dân tộc của ba tỉnh về học. Các chiến sĩ đã tốt nghiệp đại học, từng là giáo viên của các trường cấp 2, 3 trên miền Bắc, chiến đấu ở các đơn vị, được điều về để dạy dỗ các em. Qua 2 năm học tập, từ chỗ chưa biết chữ, các em đã có trình độ lớp 4, lớp 5 phổ thông. Trường. văn hóa thiếu nhi của Mặt trận Tây Nguyên đã góp phần đào tạo đội ngũ cán bộ nòng cốt xây dựng Tây Nguyên sau này.

        Các đội công tác cùng với địa phương thực hiện việc củng cố, kiện toàn bộ máy chính quyền, tổ chức bầu cứ hội đồng nhân dân xã, thành lập và đẩy mạnh hoạt động của các tổ chức thanh niên, phụ nữ, phụ lão, nhi đồng. Mọi mặt công tác ở các xã, các buôn đã đi vào nền nếp.

        Trong đợt hoạt động đột xuất chống cứu đói, Đảng ủy và Bộ tư lệnh Tây Nguyên quyết định mở một chiến dịch vận chuyển lớn, kịp thời đưa hàng chi viện của Trung ương về các địa phương. Hơn 4.000 cán bộ, chíến sĩ được huy động về làm những kho chứa và sửa đường suốt từ ngã ba biên giới tới các tỉnh, các huyện. Sáu đoàn cán bộ của Mặt trận màng theo đầy đủ phương tiện liên lạc xuống nằm ngay tại các địa phương trọng điểm cung cấp kịp thời những tin tức cần thiết, những yêu cầu cấp bách của địa phương cho ban chỉ đạo chung.

        Chỉ trong một thời gian ngắn, hơn 3.000 tấn gạo, 200 tấn muối, 15 tấn thuốc cùng hàng nghìn thước vải của Trung ương được đưa đến tận tay nhân dân các vùng giải phóng trên cả ba tỉnh. Nhiều đơn vi xuất cả gạo của đơn vì để cấp cho nhân dân kịp thời, quyết không để một người dân nào trong vùng mình đóng quân bị chết đói. Những việc làm cụ thề đó của bộ đội đã có ảnh hưởng tốt trong quần chúng, càng làm tăng thêm lòng phấn khởi, tin tưởng ở Đảng, ở cách mạng. Nhận những cân gạo, lon muối từ miền Bắc xã hội chủ nghĩa chi viện đúng lúc khó khăn nhất, nhân dân các dân tộc Tây Nguyên đều xúc động và có chung một ý nghĩ: “Không cỏ Đảng, không có bộ đội Cụ Hồ thì đồng bào các dân tộc còn muôn đời cực khổ”. Qua đỏ, nhân dân vùng mới giải phỏng cũng xóa bỏ được nốt những băn khoăn, ngờ vực đối với cách mạng và càng yên tâm hăng hái sân xuất, xây dựng cuộc sống mới.

--------------------------
        1. Trích Nghị quyết Đảng ủy Mặt trận Tây Nguyên, tháng 5 năm 1973.

[Giangtvx]

        Để xây dựng căn cứ địa một cách toàn diện, bên cạnh việc chăm lo ổn định đời sống cho nhân dân, Bộ tư lệnh Mặt trận Tây Nguyên còn tổ chức huấn luyện nâng cao trình độ tổ chức chỉ huy cho cán bộ huyện đội, xã đội, nâng cao trình độ tác chiến cho bộ đội huyện và các đơn vị dân quân du kích. Sư đoàn 10, sư đoàn 320, trung đoàn 40, 95, 234... cùng với địa phương nơi đóng quân tổ chức những ban chỉ đạo chung chống địch lấn chiếm, bảo vệ sản. xuất. Đội du kích xã Diên Bình mới thành lập sau ngày giải phóng Đắc Tô - Tân Cảnh, qua một thời gian huấn luyện, xây dựng đã độc lập tác chiến đánh tan 1 đại đội địch, bắn rơi 1 trực thăng, bảo vệ được nhân dân. Dân quân du kích xã E3, E5 (huyện 5 Gia Lai) bao vây diệt gọn cả toán biệt kích lọt sâu vào vùng giải phóng. Dân quân du kích huyện 16, 29, 80 cùng với tiểu đoàn 2 bộ đội địa phương Công Tum bao vây quận lỵ Măng Bút suốt hơn 2 tháng trời ròng rã, gây cho địch muôn vàn khốn đốn và cuối cùng phải rút chạy hoảng loạn.

        Vùng giải phóng Tây Nguyên được mở rộng và nối liền thành một vùng căn cứ tương đối hoàn chỉnh từ bắc Công Tum tới nam Đắc Lắc, nối liền đường hành lang chiến lược từ miền Bắc vào tới chiến trường Nam Bộ.

        Con đường 1B trườn qua Tây Nguyên từng đoạn đã rải đá, thuận lợi cho xe đi cả mùa khô lẫn mùa mưa. Hệ thống đường dây thông tin tải ba cũng đã chạy qua Tây Nguyên, bảo đảm giữ vững liên lạc và sự chi đạo của Trung ương tới các chiến trường.

        Những người dân Tây Nguyên sống ở hai bờ sông Pô Cô, Sa Thầy, trong thung lũng Ia Đrăng hay ở chân núi Chư Pông đã thấy xuất hiện những anh bộ đội miệt mài lắp đặt một đường ống thẳng tắp kéo dài mãi xuống phía nam. Đến giữa năm 1974, xăng dầu của Bók Hồ đã chạy theo đường ống đó tới cả những nông trường Đắc Tô, Đức Vinh cho máy bơm, máy cày, máy bừa làm việc ngày đêm trên những cánh đồng nước hay trên những nương rẫy mênh mông.

        Những đoạn đường 14, 18, 19 trong các vùng giải phóng đã được gỡ hết mìn, cầu cống được sửa lại. Hơn 900 ki-lô-mét đường ô tô mới được mở thêm. Tính đến cuối năm 1974, ta đã có tới 1.332 ki-lô-mét đường cơ giới phục vụ cho chiến đấu và đời sống của nhân dân.

        Trong các lực lượng tham gia mở đường, trung đoàn 7 công binh nổi lên là một tập thể kiên cường và xuất sắc. Khi mở đường 220 từ Võ Định vòng qua phía đông thi xã Công Tum chạy xuống phía bắc đường 19, trung đoàn 7 đã phải chịu đựng hàng trăm tấn bom đạn địch, phải chiến đấu quyết liệt hàng chục lần với bộ binh của chúng. Trong điều kiện khó khăn đó, tốc độ bạt núi, san đèo của trung đoàn không bao giờ giảm sút, chất lượng các đoạn đường đi qua những vùng bình độ cao trên 1.000 mét vẫn bảo đảm cho xe đi nhanh. Trung đoàn 7 đã góp phần vô cùng quan trọng cho trung đoàn 95 trụ vững và chiến đấu ở vùng sau lưng địch, tạo nên thế trận hiểm trước mắt cũng như lâu dài.

        Lực lượng thông tin Mặt trận xây dựng được hai đường dây chính quy dài 86 kí-lô-mêt từ Bộ tư lệnh Mặt trận tới sư đoàn 10, huyện 67 và tỉnh đội Công Tum. Các đơn vị thông tin của sư đoàn, binh trạm phát huy truyền thống tự lực đã tự tạo được 400 ki-lô-mét đường dây trần làm bằng dây kẽm gai của địch, chống được cháy và khắc phục được tình trạng thiếu dây, bảo đảm phục vụ thường xuyên cho nhiều khu vực. Hệ thống vô tuyến điện tiếp sức đường dài thường xuyên bảo đảm cho Bộ tư lệnh Mặt trận nắm tình hình và chỉ đạo kịp thời mọi hoạt động của sư đoàn 320 và các đơn vị ở cánh nam. Bộ phận quân bưu vận chuyển an toàn hàng trăm ki-lô-gam thư từ, hoàn thành tốt nhiệm vụ, là nhịp cầu nối liền tình cảm giữa các chiến sĩ ngoại tiền tuyến với những người thân ở hậu phương.

        Lực lượng hậu căn xác định xong các khu vực kho phía trước, phía sau, kho dự trữ, kho cấp phát. Hai khu vực kho dự trữ xăng, trữ lượng mỗi kho 1.000 tấn đang được xây dựng. Các kho dự trữ quân giới, quân nhu, quân y cũng đang được hình thành. Hệ thống quân y được bố trí điều chỉnh lại thích hợp, bảo đảm phục vụ trên các hướng, các địa bàn và có thể kết hợp, hỗ trợ được với hệ thống dân y của địa phương.

        Xưởng quân giới đã hoàn thành về cơ bản và đang triển khai sửa chữa vũ khí cho các đơn vi.

        Các khu sản xuất chuyên nghiệp đã xác định và xây dựng được quy hoạch sản xuất 5 năm. Nương rẫy của các đơn vị áp sát vào tuyến phòng ngự của địch. Tiểu đoàn 631 đã trồng sắn, trồng lúa cách sở chỉ huy quân đoàn 2 ngụy có 20 ki-lô-mét. Nương rẫy của trung đoàn 95 đã vượt qua đường 14 sang hướng đông, vào sâu trong vùng hậu phương của địch.

[Giangtvx]

        Đi đôi với việc xây dựng căn cứ địa, xây dựng hậu phương quân đội, việc nâng cao sức  chiến đấu cho cả ba thứ quân là một trong những nhiệm vụ hàng đầu và được khẩn trương tiến hành.

        Trong điều kiện cách mạng có bước chuyển biến mới, công tác giáo dục chính trị, tư tưởng tập trung chủ yếu vào việc quán triệt tình hình, nhiệm vụ cho cản bộ, chiến sĩ; tổ chức học tập tinh thần Nghị quyết Trung ương lần thứ 21 cho cản bộ trung cấp, sơ cấp. Căn cứ vào tình hình cụ thể, Mặt trận đã tríển khai kịp thời các cuộc vận động: “Nâng cao chất lượng chiến đấu và trình độ sẵn sàng chiến đấu”, “Nâng cao ý thức làm chủ tập thể, sử dụng và quản lý tốt cơ sở vật chất kỹ thuật”. Các đơn vị đều phát động phong trào thi đua quyết thắng, học tập kỹ thuật, chiến thuật, chuyên môn, nghiệp vụ giỏi, rèn luyện ý chí quyết tâm cao, kỷ luật nghiêm, nếp sống đẹp.

        Thông qua học tập và rèn luyện thực tế, rút kinh nghiệm, bồi dưỡng sau mỗi đợt chiến dấu, công tác và trong quá trình sinh hoạt, tình hình tư tưởng của bô đội có nhiều chuyển biến tốt. Quyết tâm và ý chí chiến đầu được củng cố, nâng cao. Một hiện tượng phổ biến trong các đơn vị mỗi khi có nhiệm vụ chiến đấu là 100% quân số đều xin đi, không ai muốn ở lại làm nhiệm vụ “coi nhà”; ra chiến đấu gian khổ, ác liệt, giữ chốt dài ngày, không có ai yêu cầu thay thế, nghỉ ngơi. Trong khó khăn, cán bộ, chiến sĩ đã phát huy dược dũng khí tiến công cách mạng, quyết xông lên hoàn thành nhiệm vụ được giao phó. Đồng chí Viên, trung đội trưởng (đại đội 11 tiểu đoàn 3 trung đoàn 48) trong trận đánh Chư Nghé, 11 lần băng mình dưới làn đạn dày đặc của địch để dẫn từng chiến sĩ bộc phá lên đánh liên tục vào từng lớp rào, mở cửa cho toàn đại đội xung phong. Anh nuôi Hoàng Xuân Trung (tiểu đoàn 16 sư đoàn 320) trên đường mang cơm ra trận địa bị mảnh bom địch chém gãy chân vẫn dùng hai tay bò, trườn đem cơm tới cho đồng đội đang đánh trả quyết liệt máy bay địch, góp phần động viên đơn vị bắn rơi 5 máy bay.

        Trong sản xuất, các đơn vị thể hiện được tinh thần chủ động khắc phục khó khăn, tranh thủ ngày đêm, đạt cho được chỉ tiêu quy định.

        Tinh thần đoàn kết hiệp đồng, ý thức tổ chức kỷ luật có nhiều tiến bộ. Trong điều kiện khó khăn. phức tạp, cơ động khẩn trương, cản bộ, chiến sĩ đều chấp hành mệnh lệnh một cách nghiêm túc. Tinh thần đoàn kết giữa bộ binh và binh chủng, giữa đơn vị đảm nhiệm nhiệm vụ chủ yếu và các đơn vị phối thuộc, tăng cường rất gắn bó, hết lòng chi viện cho nhau hoàn thành nhiệm vụ, tạo điều kiện thuận lợi cho nhau lập công.

        Tháng 6 năm 1974, Đảng ủy Mặt trận ra nghị quyết xây dựng khối chủ lực Tây Nguyên thành binh đoàn chủ lực tác chiến hiệp đồng binh chủng với yêu cầu gọn nhẹ, mạnh, cân đối và đồng bộ.

        Các trung đoàn, sư đoàn bộ binh được hoàn thiện thêm một bước về tổ chức, biên chế. Mỗi sư đoàn được tăng thêm một trung đoàn pháo hỗn hợp.

        Lực lượng pháo binh chiến dịch của Mặt trận tổ chức lại thành 2 trung đoàn có đủ thành phần pháo mặt đất và pháo phòng không.

        Mặt trận thành lập trung đoàn đặc công 198, trung đoàn xe tăng 273 và trung đoàn thông tin 29.

        Nhờ cách biên chế, tổ chức mới, đã thu gọn được các đầu mối nhỏ lẻ, phân tán, tăng cường khả năng chỉ đạo, chỉ huy trực tiếp về các mặt, tăng cường sức chiến đấu của đơn vị. Từng bước, giảm dược thành phần phục vụ, rút dược người ra bồ sung cho chiến dấu. Do đó trong năm 1974 so với năm 1973, quân số không tăng bao nhiêu, nhưng lực lượng chiến đấu đã tăng 5,48 %, chỉ huy tăng 1% , nếu chỉ tính riêng bộ binh và đặc công thì lực lượng đã tăng tới 6,08*.

        Việc huấn luyện bộ đội trong hai năm 1973, 1974 là bước chuyển biến từ huấn luyện ngắn ngày, có tính chất bổ sung trước đây sang huấn luyện có kế hoạch, có thời gian dài hơn, nhằm nâng cao chất lượng chiến đấu một cách cơ bản, có hệ thống, tương đối toàn diện. Công tác huấn luyện bước đầu đi vào nền nếp, có chế độ huấn luyện chính quy, có chương trình, kế hoạch thống nhất.

        Việc củng cố, nâng cao chất lượng huấn luyện, chủ yếu theo phương hướng tác chiến tập trung hiệp đồng binh chủng quy mô vừa và lớn, khâu trung tâm là cán bộ, nhất là cán bộ cao cấp, trung cấp, chú trọng cả bộ binh và binh chủng, cả chủ lực và địa phương. Mặt trận và các đơn vị tổ chức liên tiếp được 127 lớp tổng kết, tập huấn, nghiên cứu chiến thuật, chiến dịch… đã thu được kết quả tốt.

[Giangtvx]

         

        Đến tháng 10 năm 1974, hầu hết các đơn vị đều hoàn thành xong chương trình huấn luyện.

        Lực lượng vũ trang nhan dân Tây Nguyên, đặc biệt là khối chủ lực dã có đủ sức mạnh tác chiến kéo dài trong cả mùa khô và mùa mưa, đánh có hiệu suất cao trong tác chiến hiệp đồng binh chủng với quy mô khác nhau. Đánh địch trong công sự vững chắc tốt, đánh địch ngoài công sự càng tốt hơn. Trong phòng ngự, đã giữ vững được khu vực. Các hoạt động nhỏ lẻ của bộ binh, binh chủng đã có nhiều kinh nghiệm, đạt được những kết quả đáng kể. Những nhân tố mới phát triển ngày càng nhiều. Từ chỗ cả chiến trường chỉ có trung đoàn 66 đảm nhiệm được nhiệm vụ đánh địch trong công sự vững chắc, đến nay đã có thêm các trung đoàn 24, 28 của sư đoàn 10, các trung đoàn 48, 64 của sư đoàn 320 và đặc biệt cả trung đoàn 25 mới thành lập.

        Qua gần hai năm chiến đấu đánh địch lấn chiếm và xây dựng lực lượng, kết hợp với sự chỉ viện to lớn của Trung ương về mọi mặt, Tây Nguyên đã cỏ những biến đổi căn bản. Tương quan lực lượng về quân sự và chính trị ở chiến trường, ta đã mạnh hơn hắn địch. Lực lượng vũ trang nhân dân Tây Nguyên đã lập được thế trận tiến công mới vững chắc, hình thành thế .bao vây các căn cứ đầu não và những nơi xung yếu của địch trên các hướng. Địch càng ngày càng lún sâu vào thế phòng ngư bị động. Tinh thần và khả năng chiến đấu của quân ngụy ở Tây Nguyên sa sút nghiêm trọng. Khả năng phản kích không mạnh, thủ đoạn chiến thuật lấn dũi của chúng không còn hiệu lực nữa. Trên thực tế, lực lượng chủ lực của quân đoàn 2 ngụy không còn đủ sức làm nòng cốt cho kế hoạch “bình định”, lấn chiếm ở Tây Nguyên.

        Thực tiễn đó mở ra cho Tây Nguyên những thuận lợi cơ bản để tạo điều kiện và thời cơ mới thực hiện tốt phương hướng chiến lược của Trung ương Đảng và nhiệm vụ của chiến trường trong năm 1975.