Lực lượng vũ trang nhân dân Tây Nguyên trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước

[Giangtvx]

        Địch phản kích điên cuồng, dùng không quân và pháo binh đánh vào giữa quận lỵ. Bộ đội ta vừa truy quét tàn quân địch không cho chúng tháo chạy, vừa lao mìmh trong lửa đạn cứu nhân dân. Y tá Đường có mặt trong từng căn nhà, ngõ phố, băng bó, cứu chữa cho đồng bào bị thương. Lê Văn Đức hai lần bị thương đã quên hết mọi đau đớn cùng đồng đội dỡ hầm đưa dân lên. Trung đội trưởng Đinh bị trúng đạn vào tay phải dã chuyền xẻng qua tay trái dập lửa và tiếp tục chỉ huy anh em làm nhiệm vụ. Những tấm gương quên mình vì nhân dân của cán bộ, chiến sĩ ta đã để lại trong lòng đồng bào Đức Lập niềm tin yêu vô hạn. Những bình ảnh sáng ngời bản chất và truyền thống cách mạng của quân đội nhân dân đã nhanh chóng xua tan những luận diệu xuyên tạc quân đội cách mạng từ trước của địch. Qua hình ảnh người chiến sĩ, đồng bào vùng mới giải phóng càng biết rõ và tin tưởng cách mạng, tin yêu Anh bộ đội Cụ Hồ.

        Chiến thắng Đức Lập khẳng định sự chuyển hướng kịp thời và quyết tâm chính xác của Đảng ủy và Bộ tư lệnh Mặt trận, thể hiện tính chủ động, tích cực và bước trưởng thành mới cửa bộ đội chủ lực cơ động trong cách đánh công sự vững chắc nằm trong tuyến phòng thủ của địch.

        Trên mặt trận nông thôn, cuộc đấu tranh giữa ta và địch diễn ra dai dẳng, quyết liệt và không kém phần gian khổ.

        Nhằm đánh bật lực lượng vũ trang ta ra khỏi các địa bàn xung yếu, cứu nguy cho các đô thị và giành lại những vùng nông thôn bị mất, quân Mỹ ráo riết thực hiện chiến lược “quét và giữ”. Chứng tập  trung lực lượng tiến hành “bình định” nông thôn, đánh phá quyết liệt vùng căn cứ và hành lang vận chuyển của ta. Trên khắp ba tỉnh, Mỹ - ngụy liên tiếp mở hàng trăm cuộc hành quân “bình định” xúc nhân dân rời buôn làng, nương rẫy vào khu dồn của chúng quanh các đô thi và trục đường giao thông chiến lược 14, 19 và 21.

        Lừa bịp và mua chuộc không nổi, quân ngụy sục vào làng vây chặt bốn phía. rồi cho máy bay lên thẳng đổ xuống, bắt từng người dân chở đi. Chủng đốt nhà, cướp hết thóc giống, nông cụ, trâu bò rồi cho xe tăng, xe bọc thép càn phá hoa màu, nương rẫy triệt hết nguồn sinh sống làm cho đồng bào không cỏn chỗ dựa trở về làng cũ.

        Ở các vùng căn cứ, địch cho máy bay B 52 đánh phá ngày đêm, tung biệt kích, thám báo quấy rối và thà hóa chất độc phá hoại mùa màng của ta. Lúa, ngô vừa trồ bông, sắn, khoai đang xanh tốt bị hóa chất độc làm khô hay ruỗng thối trên nương. Chỉ trong vòng 3 tháng mùa mưa ở Đắc Lắc, Mỹ - ngụy đã mở tới 88 cuộc hành quân càn quét đánh phá căn cử hành lang và ngăn chăn các cuộc tiến công của ta.

        Nhận rõ vi trí chiến lược quan trọng của nhiệm vụ giải phóng nông thôn, Tây Nguyên đã “phát động quần chúng đẩy mạnh chiến tranh du kích, quét sạch ngụy quyền xã, đánh rã ngụy quyền quận, làm chủ vùng nông thôn, mở rộng vùng phụ cận. xây dựng bàn đạp xung quanh thị xã và quận lỵ”¹.

        Nhiệm vụ được đặt ra là “tích cực đánh vào thị xã nhưng phải mở cho được vùng nông thôn, đánh là phải bảo vệ được dân, giữ dược dân”²      và giải phóng nông thôn phải trên cơ sở “tiến công và nổi dậy thường xuyên liên tục bằng hai chân, ba mũi”³. Nhiệm vụ phá ấp mở vùng được quán triệt trong cả ba thứ quân. xuyên suốt quá trình hoạt động.

        Từ mùa mưa 1968 trở đi. nhất là vào những tháng cuối năm, địch chuyển sang thực hiện chiến lược “quét và giữ”, tiến hành chương trình “bình định cấp tốc” rất quyết liệt. Ta đã kịp thời chuyển hướng vừa duy trì đòn tiến công đô thị, vừa nhanh chóng tập trung lực lượng đánh phá âm mưu và kế hoạch “bình định” của địch, giữ vững nông thôn.

        Để phát huy cao độ sức mạnh tổng hợp của ba thứ quân trên mặt trận đánh phá “bình định”, Bộ tư lệnh đã chỉ rõ nhiệm vụ, chức năng của từng lực lượng: “Lực lượng địa phương phải triệt để lợi dụng thắng lợi của bộ đội chủ lực, tranh thủ giải phóng nông thôn, phá tan các cuộc càn quét “bình định” của địch, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân, bảo vệ sản xuất, bảo vệ chính quyền và các tổ chức quăn chúng, hỗ trợ cho nhân dân đấu tranh chính trị và làm công tác binh vận...”⁴. Bộ đội tỉnh đánh vào thị xã, quận lỵ và vùng ven, hỗ trợ cho địa phương mở vùng. Dân quân du kích cùng lực lượng chính trị quần chúng chủ yếu là mở vùng, bao vây vị trí, đánh địch càn quét và xây dựng cơ sở.

--------------------------
        1. , 2. , 3. , 4. Trích Phương hướng, nhiệm vụ, yêu cầu và phương châm hoạt động Đông 1968 của ba tỉnh.

[Giangtvx]

        Bộ tư lệnh giao nhiệm vụ cho các đơn vị chủ lực tại chỗ phải quan hệ chặt chẽ với địa phương, không chỉ đơn thuần phối hợp chiến đấu, mà còn có trách nhiệm trực tiếp giúp đỡ địa phương về các mặt huấn luyện, xây dựng chính trị tư tưởng, xây dựng phong trào, cơ sở... coi các đơn vị bộ dội địa phương chiến đấu trong đội hình của bộ đội chủ lực như chính bản thân đơn vị mình.

        Các trung đoàn chủ lực tại chỗ 24, 33, 95, các tiểu đoàn vùng ven 6, 39... cùng các đơn vị mũi nhọn của Mặt trận đứng vững trên địa bàn được phân công, phối hợp chặt chẽ với bộ đội địa phương và dân quân du kích ba tỉnh liên tiếp đánh bại hàng trăm cuộc cân quét gom dân của địch, giữ vững từng buôn làng, giành đi giật lại với địch từng người dân. Nhiều phân đội cùng nhiều cán bộ, chiến sĩ thuộc các đơn vi chú lực tại chỗ tỏa xuống các thôn, xã cùng dân quân du kích phả ấp, diệt kèm, xây dựng cơ sở.

        Được lực lượng vũ trang và các đội công tác hỗ trợ, đồng bào các buôn làng Tây Nguyên liên tiếp nổi dậy, dùng giáo mác, gậy gộc và mọi vũ khí trong tay trừng tri bọn ác ôn, tề điệp, phá bỏ mọi hình thức kìm kẹp, giành lại quyền làm chủ. Nhiều nơi đồng bào đã nhất tề nổi dậy, phá bung khu dồn, “ấp chiến lược” trở về làng cũ. Với bàn tay lao động cần cù, đồng bào lại dựng lên làng mới và phát rẫy làm ăn. Địch lại kéo đến bao vây xúc dân vào ấp. Địch líp lại, đồng bào lại bung ra, cứ thế cuộc đấu tranh kéo dài hàng năm trời... Quyết không để cho địch gom dân, lập ấp, sống cảnh cá chậu chim lồng, đồng bào nhiều nơi đã tự tay châm lửa đốt trụi buôn làng thân yêu của mình, thề không đội trời chung với giặc, rồi kéo nhau vào rừng sâu sống với du kích. Đồng bào phải đào củ rừng ăn thay cơm, lấy túi cát của địch bỏ lại trên trận địa làm quần áo, nhưng vẫn luôn luôn lạc quan tin ở cách mạng và sẵn sàng góp công sức của mình để giành cho được độc lập, tự do.

        Đồng bào vùng căn cứ đã quyên góp gạo, muối, nông cụ thóc giống giúp đồng bào mới trở về ổn định đời sống. Cán bộ, chiến sĩ ta đã chia sẻ với nhân dân từng hạt muối, lon gạo, từng tấm áo... Nhiều đơn vị đã giao cho địa phương cả nương sắn của mình giữa lúc cán bộ, chiến sĩ ta chỉ ăn cầm hơi để đánh giặc.

        Phá ấp, mở vùng, giải phóng nhân dân đã trở thành ý chí, tình cảm sâu sắc của toàn thể đồng bào và chiến sĩ Tây Nguyên.

        Bằng các hoạt động liên tục và mạnh mẽ giữa hai lực lượng và ba thứ quân, giữa tiến công và nổi dậy, trong năm 1968 ta đã phá được 130 “ấp chiến lược” và khu tập trung của địch, giải phóng 60.000 người, ngăn chặn và làm thất bại âm mưu và kế hoạch “bình định” của Mỹ - ngụy trên chiến trưởng rừng núi Tây Nguyên.

        Nhằm phát huy hơn nữa sức mạnh to lớn của chiến. tranh du kích trong giai đoạn Tổng tiến công và nổi dậy đồng loạt, Thường vụ Đảng ủy và Bộ tư lệnh Tây Nguyên liên tiếp tổ chức hai hội nghị chuyên đề về chiến tranh du kích, về công tác quân sự địa phương. Các đồng chí Bí thư và Thường vụ tỉnh ủy Gia Lai. Công Tum, Đắc Lắc, đoàn đại biểu lực lượng vũ trang ba tỉnh và bốn huyện căn cứ miền Tây (huyện 4 và 5 Gia Lai, huyện 67 Công Tum, huyện 5 Đắc Lắc) cùng nhiều cá nhân lập công xuất sắc về tham dự hội nghị.

        Hội nghị đã khẳng định thành tích to lớn và bước trưởng thành vượt bậc của chiến tranh du kích trong cao trào Tổng tiến công và nổi dậy đồng loạt vừa qua: “Đã tiêu diệt, tiêu hao một bộ phận sinh lực, phương tiện chiến tranh và cơ sở vật chất quan trọng của Mỹ - ngụy. Phong trào chiến tranh du kích phát triển tương đối rộng rãi và đều khắp; sáu phương thức tác chiến được vận dụng rộng rãi và có hiệu quả; chiến tranh du kích đã tích cực hỗ trợ cho quần chúng nổi dậy ở khắp nơi, làm chủ nhiều vùng nông thôn và thị xã với mức độ khác nhau, đã góp phần quan trọng vào việc mở rộng và xây dựng căn cứ của ta ngày càng vững mạnh. Nhân dân và dân quân du kích đã hăng hái phục vụ chiến đấu với tinh thần chưa từng có. Trong cách mạng gian khổ quyệt liệt và liên tục, đội ngũ cán bộ vẫn không ngừng phát triển về số lượng và nâng cao về chất lượng, đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm. Sự lãnh đạo của các cấp ủy và sự chỉ đạo của cơ quan quân sự địa phương đã có bước tiến bộ lớn trong việc quán triệt và vân dụng đường lối, phương châm của cách mạng trong thời kỳ mới”¹.

        Hội nghị đã quán triệt vi trí chiến lược, nhiệm vụ và phương châm của chiến tranh du kích trong cuộc Tổng tiến công vả nổi dậy, đồng thời đề ra những nhiệm vụ và công tác cụ thể cần tiến hành nhằm đưa phong trào tiến lên vững chắc, toàn diện sẵn sàng đánh bại mọi âm mưu và thủ đoạn mới của địch trên chiến trường Tây Nguyên.

--------------------------
        1. Trích Báo cáo tổng kết phong trào chiến tranh du kích tại hội nghị quân sự địa phương Tây Nguyên, ngày 22 tháng 9 năm 1968.

[Giangtvx]

        

*

*     *

        Ngày 20 tháng 11 năm 1968, tại một khu giải phóng bên bờ sông Sa Thầy, dưới vòm lá bằng lăng mát rượi, thơm ngát hoa rừng, đại hội liên hoan anh hùng, chiến sĩ thi đua và dũng sĩ lần thứ 2 của .lực lượng vũ trang nhân dân Tây Nguyên khai mạc.

        Gầ 300 đại biểu, thay mặt cho phong trào thi đua giết giặc, lập công của các đơn vị và địa phương trong toàn Mặt trận đã về dự đại .hội. Đại hội còn có mặt các đoàn đại biểu nhân dân ba tỉnh, đại biểu các gia đình có công với cách mạng, nhũng đội viên thanh niên xung phong, chiến sĩ dân công xuất sắc. Anh hùng Núp - người con ưu tú của Tây Nguyên kiên cường bất khuất trong kháng chiến chống Pháp, anh hùng Quân giải phóng Kpa Kơ-lơn - người dũng sĩ thiếu niên dưới chân núi Chư Pông trong kháng chiến chống Mỹ cũng có mặt trong đại hội mày. Các đội văn công ba tỉnh Còng Tum, Gia Lai, Đắc Lắc đã vượt qua bao đèo dốc và bốt đồn của địch, đem lời ca tiếng hát lạc quan chiến dấu và đậm đà màu sắc dân tộc về phục vụ đại hội.

        Bên cạnh các mái nhà tranh giản dị là mái nhà Rông cao vút lợp lá mùn cun của Tây Nguyên. Tiếng đàn bầu, sáo trúc xen lẫn tiếng đàn tơ-rưng, klông-pút rộn ràng.

        Đại hội là hình ảnh tiêu biểu của khối dại đoàn kết của quân và dân các dân tộc, của sức mạnh tổng hợp của chiến tranh nhân dân đánh bại chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ trên địa bàn rừng núi Tây Nguyên. Đại hội đã nghe nhiều bản báo cáo tập thể và cá nhân của các đơn vị và địa phương lập công xuất sắc, rút ra những bài học về chủ nghĩa anh hùng cách mạng và những kinh nghiệm chỉ đạo phong trào thi đua của ba thứ quân. Đại hội tổ chức trao đổi, học tập kình nghiệm bằng các buổi thảo luận chuyên đề như đánh công sự vững chắc, đánh xe cơ giới Mỹ, bố trí hầm chông liên hoàn của dân quân du kích.

        Với niềm thành kính thiết tha, đại hội đã thay mặt toàn thể đồng bào và chiến sĩ Tây Nguyên, gửi thư quyết tâm lên Chủ tịch Hồ Chí Minh bày tỏ lòng nhớ thương, tin tưởng và hứa với Người: đoàn kết một lòng, vượt qua mọi khó khăn, ác liệt, cùng cả nước bền gan chiến đấu đến thắng lợi cuối cùng để sớm được đón Bác vào thăm.

        Ngày 30 tháng 11 năm 1968, đồng bào và chiến sĩ Tây Nguyên vô cùng phấn khởi, xúc động được Bác gửi điện thăm hỏi, động viên. Trong bức điện Bác viết:

        Thân ái gửi đồng bào, cán bộ và chiến sĩ Tây Nguyên¹    

        Tôi rất vui mừng nhận được thư báo cáo thành tích của Đại hội anh hùng, chiến sĩ thi đua, dũng sĩ lần thứ 2 của các lực lượng vũ trang nhân dân giải phóng Tây Nguyên.

        Như vậy là quân và dân Tây Nguyên, già, trẻ, gái, trai, Kinh, Thượng đoàn kết một lòng, luôn luôn nêu cao truyền thống anh hùng, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, thi đua diệt giặc, lập công, giữ gìn buôn rẫy, thu dược những thành tích to lớn cùng đồng bào cả nước đánh thắng giặc Mỹ xâm lược.

        Tôi nhiệt liệt khen ngợi các anh hùng, chiến sĩ thi đua, dũng sĩ các lực lượng vũ trang nhân dân giải phóng, cán bộ, chiến sĩ và toàn thể đồng bào Tây Nguyên đã dũng cảm chiến đấu, xây dựng hậu phương vững mạnh, phục vụ tiền tuyến, lập công vẻ vang.

        Giặc Mỹ và tay sai bị thua to trên khắp nước ta, đã phải chấm dứt không điều kiện việc ném bom bắn phá miền Bắc, và chịu ngồi nói chuyện với đại diện hai miền nước ta. Nhưng chúng còn rất ngoan cổ. hiếu chiến, chưa chịu từ bỏ âm mưu xâm lược. Vì vậy nhiệm vụ của quân và dân cả nước ta còn rất nặng nề.

        Đồng bào và chiến sĩ Tây Nguyên đã đoàn kết càng phải đoàn kết chặt chẽ hơn nữa, cố gắng không ngừng, phát huy mạnh mẽ thắng lợi đã giành được, luôn luôn nêu cao cảnh giác, sẵn sàng đập tan mọi âm mưu cửa địch, ra sức củng cố và phát triền vùng giải phóng và phục vụ tiền tuyến.

        Tôi tin chắc rằng Tây Nguyên nhất định củng cả nước tiến lên đánh thắng hoàn toàn giặc Mỹ xâm lược.

        Tôi xin gửi đến Cụ Chủ tịch, các vi trong Phong trào dân tộc tự trị và toàn thể đồng bào Tây Nguyên, các cháu thanh niên và nhi đồng lời thăm hỏì ân cần và lời chào quyết thắng.

Hà Nội, ngày 30 tháng 11 năm 1968.  

[/i]      

HỒ CHÍ MINH                

        Thư Bác được chuyển tới đồng bào, chiến sĩ trên khắp chiến trường Tây Nguyên. Một đợt học tập làm theo thư Bác được tiến hành sâu rộng khắp các địa phương và đơn vị.

        Trong cuộc chiến đấu đầy gian nan thử thách trên tuyến đầu miền Tây Tổ quốc, đồng bào và chiến sĩ Tây Nguyên luôn luôn nhận được tình thương ấm áp của Bác. Khi ta lập công, Người gửi thư khen ngợi; khi ta gặp khó khăn, vấp váp, Người nhắc nhở dặn dò; trong hiểm nghèo, Người động viên khích lệ… Từng giờ, từng phút Người hằng dõi theo bước đi, nhịp thở của chiến trường.

        Mỗi chiến công, mỗi chặng đường thắng lợi đều có bàn tay Người chỉ đường, dẫn lối.

        Thực hiện lời dạy bảo ân cần của Bác, toàn thể đồng bào và chiến sĩ Tây Nguyên càng tin tưởng, phấn khởi, khẩn trương chuẩn bị mọi mặt, chủ động đón nhiệm vụ năm 1969, với quyết tâm giành thắng lợi to lớn hơn nữa để Bác vui lòng.

--------------------------
       1. Bức điện này Bác Hồ nhờ cụ I-bi Alê-ô, Phó Chủ tịch Đoàn chủ tịch U.B.T.Ư.M.T.D.T.G.P. miền Nam Việt Nam, Chủ tịch Phong trào dân tộc tự trị Tây Nguyên chuyển.

[Giangtvx]

      

Chương năm

VƯỢT QUA THỬ THÁCH, TRỤ BÁM CHIẾN TRƯỜNG, LIÊN TỤC TIẾN CÔNG, TRƯỞNG THÀNH TOÀN DIỆN


1. ĐÁNH VÒNG TRONG, DIỆT VÒNG NGOÀI, THẮNG ĐỊCH GIÒN GIÃ NGAY TỪ ĐẦU NĂM

        Sau 4 năm tiến hành chiến tranh xâm lược bị thất bại nặng nề và liên tiếp, Giôn-xơn và các nhà chiến lược Mỹ đã phải rút ra một kết luận cay đắng là dù có đổ thêm quân và vũ khí vào chiến trường Việt Nam đến mức nào đi nữa cũng không thể cứu vãn được sự thất bại hoàn toàn. Không thể sa lầy mãi trong cái hầm chông Việt Nam, đã đến lúc nước Mỹ phải rút dần sự dính líu trực tiếp khỏi cuộc chiến tranh này. Chủ trương chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” ra đời nhằm gỡ cho nước Mỹ ra khôi cuộc chiến tranh Việt Nam một cách danh dự. Nó chính là con dẻ của thất bại chiến lược “chiến tranh cục bộ”. “Việt Nam hóa chiến tranh”' chỉ là sự thay đổi chiến lược của chiến tranh xâm lược, chứ không phải là sự từ bỏ chiến tranh xâm lược. Tuy bị thất bại, nhưng đế quốc Mỹ vẫn rất ngoan cố. Chúng vẫn không chịu từ bỏ chủ nghĩa thực dân kiểu mới ở miền Nam Việt Nam.

        Tuy nhiên. thực hiện một chiến lược mới không phải là chuyện dễ dàng, nhất là chiến lược ấy đẻ ra trong ra trong thế thua thì lại càng khó khăn. Quân Mỹ phải hà hơi tiếp sức vực quân ngụy dậy, từng bước đưa dần quân ngụy ra phía trước đối phó với chủ lực ta.

        Chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” được bắt đầu tiến hành đầu năm 1969. Ở chiến trường Tây Nguyên, địch chọn Chư Pa làm nơi thí điểm cho chiến lược này. Ngày 10 tháng 1 năm 1969, liên đoàn 2 biệt động quân và trung đoàn 42 ngụy được sự hỗ trợ của máy bay, đại bác và bộ binh Mỹ, mở cuộc hành quân “Bình Tây 48” vào khu vực Chư Pa, nhằm bí mật thọc vào hậu phương của ta, cướp phá kho tàng, cắt đứt hành lang vận chuyển, đẩy chủ lực ta ra xa, nới rộng phòng tuyến phía tây thị xã Plây Cu đang bị ta o ép, tiến công.

        Ngay từ khi mới đặt chân xuống vùng núi Chư Pa, các tiểu đoàn đầu tiên của địch đã bị lực lượng tại chỗ của ta chặn đánh. Lấy tiếng súng làm hiệu lệnh hiệp đồng tác chiến, các chiến sĩ giao liên, vận tải, giữ kho, sản xuất cùng lực lượng dân quân du kích bám đánh địch liên tục, làm rối loạn đội hình của chúng. Trung đoàn 24 và tiểu đoàn 8 thuộc trung đoàn 66 kịp .thời vận động tới, mở hàng loạt trận tập kích mạnh mẽ vào sở chỉ huy dã chiến trung đoàn 42, các sở chỉ huy tiều đoàn, trận địa pháo và nơi đóng quân của địch.

        Về các trận chiến dấu quyết liệt diễn ra tại Chư Pa, hãng thông tin .AFP, ngày 28 tháng 1 năm 1969 đã nhận xét: “Đây là trận đánh ác liệt nhất kể từ cuộc tiến công đẫm máu hồi Tết Mậu Thân đến nay”. Địch vội vã hủy bỏ cuộc hành quân “Bình Tây 48”, mở tiếp cuộc hành quân “Bình Tây 49”, rồi “Bình Tây 50” nhưng vẫn không sao ra khỏi vũng lầy thất bại.

        Quân Mỹ không thể giữ mãi “thái độ trùm chăn” để mặc cho quân ngụy bị tiêu diệt, chúng buộc phải tung lực lượng ra ứng cứu. Thế là cả thầy lẫn tớ đều bi đánh cho vỡ đầu mẻ trán và cuối cùng đã phải rút chạy nhục nhã khỏi vùng núi Chư Pa.

        Sau 24 ngày đêm liên tục chiến đấu, ta đã diệt gọn 1 tiểu đoàn quân Mỹ, đánh thiệt hại nặng liên đoàn 2 biệt động quân và trung đoàn 42 ngụy, loại khỏi vòng chiến đấu gần 2.000 tên Mỹ - ngụy, bắn rơi và phá hủy 24 máy bay, phá hỏng 9 khẩu pháo lớn.

        Ta nhanh chóng chiếm lĩnh vùng núi Chư Pa, dùng Chư Pa làm bàn đạp xuất phát tiến đánh đường số 14 ở phía bắc thị xã Plây Cu.

        Thế là âm mưu “Việt Nam hóa chiến tranh” của địch vừa đưa ra thí điểm đã bị thất bại ngay từ trong trứng. Lớp son phấn mà đế quốc Mỹ ra sức tô vẽ lên bộ mặt “Việt Nam hóa” đã bị rơi rụng.

        Đợt chiến đấu vừa kết thúc, Bác Hồ gửi điện khen ngợi cán bộ, chiến sĩ trung đoàn 24 và các đơn vi lập công ở Chư Pa. Đây là phần thưởng vô cùng cao quý, một nguồn cổ vũ lớn lao đối với toàn thể đồng bào và chiến sĩ Tây Nguyên.

        Chiến thắng Chư Pa là hồi kèn xung trận đầu năm, động viên, thôi thúc quân và dân Tây Nguyên thừa thắng xốc tới giành thắng lợi to lớn và toàn diện trong năm 1969.

[Giangtvx]

        Sau chiến thắng Chư Pa, quân địch chưa hoàn hồn thì một trận bão tố mới lại nổi lên ngay tại sào huyệt của chúng.

        Dựa vào sự giúp đỡ và che chở của nhân dân địa phương, các đơn vị vượt qua mọi khó khăn trở ngại, đưa lực lượng vào chiếm lĩnh vị trí đúng thời gian quy định, chấp hành không điều kiện lệnh tiến công đồng loạt trên toàn miền Nam.

        Đêm 22 rạng ngày 23 tháng 2, Tây Nguyên nổ súng đồng loạt vào 37 mục tiêu của địch, gồm 3 thị xã (Công Tum, Plâỵ Cu, Buôn Ma Thuột), 2 quận lỵ (Buôn Hồ, Lạc Thiện), 4 sở chỉ huy (liên đoàn 2 biệt động quân, quân đoàn bộ quân đoàn 2, trung đoàn bộ trung đoàn 45, biệt khu 24), 5 sân bay cùng nhiều vi trí quan trọng Đồng thời đánh mạnh trên các đường chiến lược 14, 19, chặn giao thông, triệt tiếp tế của địch.

        Mặc dù đã tìm mọi cách phòng trong, chặn ngoài, Mỹ - ngụy vẫn hoàn toàn bi bất ngờ choáng váng. Chúng phân ứng rất dè dặt, chủ yếu là dựa vào không quân. pháo binh và dùng lực lượng tại chỗ để chống đỡ. Thời cơ đang thuận lợi, Bộ tư lệnh Mặt trận chủ trương phát huy kết quả và thắng lợi vừa giành được, giữ vững và phát triển thế tiến công liên tục, đẩy địch lún sâu hơn nữa vào thế phòng ngự bị động, tạo điều kiện thuận lợi để chủ lực ta triển khai trên hướng chính.

        Trong khi các trung đoàn chủ lực cơ động 66, 28 và 40 hành quân lên hướng tây Kleng chuẩn bi thế trận thì các phân đội mũi nhọn, bộ dội địa phương và dân quân du kích tiến công địch dồn dập bằng hàng loạt trận quy mô vừa và nhỏ, vừa tiêu diệt sinh lực, phương tiện chiến tranh của địch, vừa diệt ác phá kèm, phát động quần chúng nổi dậy phá kế hoạch gom dân, lập ấp của địch, Phong trào “bắn máy bay khắp trời” và “đánh tỉa giao thông” rộ lên khắp ba tỉnh..

        Cùng thời gian này, một bộ phận của trung đoàn 40 tiến hành bao vây trại lực lượng đặc biệt Plây Cần trên đường 18. Pháo 85 nòng dài của ta xuất hiện trên chiến trường, ngay từ phút đầu đã phát huy được uy lực, giáng đòn bất ngờ, gây cho địch thiệt hại lởn. Các chiến sĩ pháo binh phát hiện đúng thời cơ, nổ súng kịp thời, chinh xác; bắn tiết kiệm đạn, đạt hiệu suất chiến đấu cao. Có ngày, với 7 quả đạn đã diệt 7 mục tiêu địch. Các loại hỏa lực của ta đã phối hợp chặt chẽ và phát huy được hiệu quả, vừa tiêu diệt bọn linh trong đồn. vừa diệt các cánh quân từ xa đến giải tỏa, vừa đánh địch dưới đất, vừa khống chế địch trên không. Máy bay của chúng chưa kịp hạ xuống đường băng đã bị trúng đạn bốc cháy.

        Quân địch ở Plây Cần vô cùng khốn đốn, phải kết kêu lên: “Nối đuôi những quả ĐKZ và đạn súng cối là những quả đạn 85 mi-li-mét của Việt cộng làm cho quân đồng minh không hoạt động được trên mặt đất, mặc dù B52 đã thả tới hàng nghìn tấn bom nhưng vấn không sao đẩy dược các khẩu pháo này ra xa”.

        Các đài quan sát, các trận địa pháo mặt đất, pháo cao xạ của ta vẫn trụ bám kiên cường dưới bom đạn na-pan và hóa chất độc của địch, chiến đấu suốt 30 ngáy đêm. “khẩu đội thép” đại đội 48 cao xạ do Trần Trọng Diễn chi huy, có ngày đã đánh trả 16 lần chiếc máy bay Mỹ chiến đấu đến người cuối cùng để giữ vững trận địa.

        Được pháo binh yểm trợ, đêm 3 tháng 3, ta cho chiếc xe tăng lội nước PT76, xuất hiện lần đầu tiên trên chiến trưởng, bí mật đến sát vào Plây Cần, dùng hỏa lực trên xe bắn thẳng vào các mục tiêu trong đồn, diệt 6 xe bọc thép, phá hỏng 1 đại bác 175 mi-li-mét và làm nổ 4 kho xăng, đạn của địch.

        Hòa nhịp với tiếng súng tiến công Plây Cần, cùng ngày 24 tháng 2, ta bắt đầu bao vây đánh lấn trại lực lượng đăc biệt Đức Cơ trên đường 19. Ngay từ những loạt đạn đầu, ta đã phá hủy khu trung tâm thông tin, trận địa pháo, 4 xe học thép cùng nhiều nhà kho, trại lính. Pháo binh  ta còn bắn vào sân bay, không cho máy bay Mỹ hạ xuống tiếp tế và lấy xác đồng bọn.

        Phối hợp với pháo cơ giới tầm xa, các phân đội pháo mang vác, công binh, bộ binh và dân quân du kích luồn sâu, bám sát đồn đich, diệt nhiều toán biệt kích từ trong đồn nống ra ngoài và liên tiếp chặn đánh bộ binh và cơ giới địch từ các nơi đến giải tỏa cho Đức Cơ.

        Nhân lúc bọn địch quanh vùng Đức Cơ hoang mang dao động và được bộ đội hỗ trợ, dân quân du kích đã dột nhập vào một số “ấp chiến lược”, diệt ác ôn, rải truyền đơn, tuyên truyền binh vận, đồng thời gài mìn diệt xe cớ giới địch trên đoạn dường từ Đức Vinh đi Đức Cơ. Nổi bật là trận ngày 25 tháng 2, một tổ du kích do xã đội phó Siu Xăng chỉ huy với 6 quả mìn tự tạo đã diệt cả đoàn xe 6 chiếc, từ Plây Cu đến giải tỏa cho đồn Đức Cơ.

        Trận đánh xuất sắc này của du kích dược tặng thưởng Huân chương Chiến công giải phóng hạng hai.

[Giangtvx]

        Giữa những ngày chiến đấu khẩn trương, các đơn vị ở đây vẫn tranh thủ mọi thời gian, hướng dẫn du kích tổ chức trận địa bắn máy bay, truy lùng biệt kích, sử dụng các loại súng... và dìu dắt du kích ra phía trước cùng hoạt động. Bộ đội còn dạy học, cát tóc cho các em, chữa bệnh và hướng dẫn nếp sống vệ sinh cho đồng bào địa phương.

        Đồng bào quanh vùng Đức Cơ gùi gạo, đạn, đào công sự ngụy trang xe pháo, cung cấp tin tức địch cho bộ đội và nhường nương rẫy, thóc giống của mình để bộ đội tăng gia sản xuất. Trên mặt trận Đức Cơ, ta đã phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả ba thứ quân để đánh đích.

        Với việc bao vây Plây Cần và Đức Cơ, lần đầu tiên pháo binh Tây Nguyên đảm nhiệm tác chiến độc lập trên một hướng, sử dụng hỏa lực nhiều tầng kết hợp với một lực lượng nhỏ bộ binh, tiến công địch dài ngày, đạt kết quả tốt mở ra một lối đánh mới, vừa tiết kiệm được binh lực vừa gây cho địch nhiều thiệt hại, lại có tác dụng kìm chân, hạn chế sự cơ động của địch, phối hợp với các hướng trên chiến trường.

        Đợt tiến công đồng loạt đầu Xuân Kỷ Dậu của Tây Nguyên đã kết thúc thắng lợi. Mặc dù quân địch ra sức đề phòng, tích cực phá chuẩn bị tiến công của ta, song chúng vẫn không sao tránh được các trận đánh vẫn diễn ra dữ dội và bất ngờ. Mỹ, ngụy bị đánh dồn dập ở cả thị xã, hậu cứ, vùng ven và trên các đường giao thông quan trọng, bị thiệt hại nặng cả về sinh lực lẫn phương tiện chiến tranh. Kế hoạch chiến lược “quét và giữ”, “ngăn chặn từ xa” tỏ ra bất lực

        Ta đã nhanh chóng vượt qua mọi thử thách, giữ vững và phát huy quyền chủ động chiến trường, đưa chiến tranh tiến sâu vào lỏng địch. Chất lượng đánh hậu cứ, kho tàng, sân bay có bước tiến mới, các đơn vị thực hiện được phương châm “lấy ít dành nhiều, dùng nhỏ thắng lớn”.

        Mỹ, ngụy còn đang choáng váng trước đòn sấm sét giáng trúng hang ổ, thì ta mở tiếp trận đánh ở vòng ngoài, kéo chúng ra để tiêu diệt. Thế là đòn trước chưa hết đau, đòn sau đã đến.

        Cuối tháng 2, ta mở cuộc tiến công lớn trên hướng Kleng, nhằm phối hợp với chiến trường Khu 5 và toàn Miền.

        Qua keo đầu thử sức với chủ lực ta tại Chư Pa, quân ngụy ở Tây Nguyên tỏ ra non kém và bất lực. Âm mưu “thay đổi màu da của xác chết” chưa thể thực hiện được, giặc Mỹ chưa kịp rút chân ra khỏi vòng binh lửa đã phải vội vã quay ra đối phó với ta ở hướng Kleng.

        Phát hiện chủ lực ta xuất hiện ở phía tây Kleng, địch sợ ta đánh vào thị xã Công Tum liền ra quân thực hành ngăn chặn. Dựa vào sức mạnh của hỏa lực và phương tiện cơ động, giặc Mỹ ra quân tương đối nhanh. Chúng triển khai căn cứ hành quân chiến dịch cùng lúc với việc triển khai các tuyến ngăn chặn và phản kích từ xa. Các đơn vị chủ lực Tây Nguyên vốn đã nhẵn mặt sư đoàn 4 Mỹ, nên mọi thủ đoạn của chúng không qua được mắt bộ đội ta. Cuộc chiến đấu diễn ra trong suốt chiều sâu chiến dịch khoảng 30 ki-lô-mét, từ cứ điểm Kleng ở phía tây sông Pô Cô đến dãy Chư Rơ Bang ở phía dông sông Sa Thầy. Chính diện của chiến dịch cũng rộng khoảng 30 ki-lô mét, từ sườn nam Chư Rơ Bang dấn Ngọc Tô Ba.

        Hai lữ đoàn thuộc sư đoàn bộ binh số 4 Mỹ được đưa vào chiến đấu. Tuyến ngăn chặn và các mũi thăm dò vòng ngoài do 3 tiểu đoàn của lữ đoàn 1 đảm nhiệm. Vòng trong do 3 tiểu đoàn của lữ đoàn 2 và các đơn vị pháo binh yểm trợ, chiếm giữ khu vực Kleng, Chư Tăng Kra, Chư Tăng An, Chư Do làm lực lượng dự bi chiến dịch.

        Ngay từ đầu, nhịp độ chiến đấu giữa hai lên đã diễn ra rất khẩn trương.

        Ngày 3 tháng 3. tiểu đoàn 3 thuộc trung đoàn 8 lữ 1 đổ xuống phía nam Chư Rơ Bang. Cánh quân đi đầu từ chân dốc vừa mò lên đỉnh chiếm điểm cao liền bị bộ phận vệ binh của Mặt trận đang đào công sự đánh bật xuống, diệt gọn 1 trung đội. Lấy tiếng súng làm tín hiệu hiệp đồng chiến đấu, dại đội 6 trung đoàn 66 băng rừng vận động tới, cùng 15 tay súng vệ binh diệt gọn 1 đại đội Mỹ trong vòng 40 phút.

        Những ngày tiếp theo, địch cho máy bay B52 đánh phá dữ dộì, hòng đẩy quân ta ra xa để tránh cho tiểu đoàn 3 của chúng khỏi bị diệt. Bộ đội ta vẫn gan góc bám sát địch, lần lượt tiêu diệt và đánh thiệt hại các đại đội còn lại của tiểu đoàn này.

        Tiểu đoàn 1 trung đoàn 8 đổ xuống vùng Ngọc Tô Ba, nống ra thăm dò gặp trận địa pháo của ta. Các chiến sĩ trinh sát, pháo thủ trung đoàn 40 chặn đánh chúng suốt 3 ngày liền, diệt hàng trăm tên. Cùng lúc, ta tiến công địch ở Plây Gia Siêng. Chư Hinh, Chư Kram Lô... diệt gần 300 tên, bắt tù binh, thu vũ khí. Bọn còn lại phải co cụm ở Ngọc Tô Ba và điểm cao 467 để chống đỡ.

        Bị đòn phủ đầu, giặc Mỹ hốt hoảng tung nốt tiểu đoàn 3 trung đoàn 12 xuống khu vực Chư Cô Tắc, Chư Kê Pác để tiếp cứu. Nhưng bọn đi chữa cháy lại bi lửa thiêu. Suốt từ 18 đến 30 tháng 3, ta liên lục vây hãm, tiến công, diệt và đánh thiệt hại cả 4 đại đội của chúng.

[Giangtvx]

        Nắm vững thời cơ tiến công đồng loạt trên toàn chiến trường, từ ngày 23 trở đi, bộ đội ta mở nhiều đợt công kích, đánh giáp lá cà diệt bộ phận còn lại của tiểu đoàn 1 ở Ngọc Tô Ba và điểm cao 467, giết và bắt sống gần 100 tên. Tàn quân Mỹ đã phải vút súng, quẳng ba lô và bỏ xác đồng bọn tại trân địa chạy tháo thân dưới làn đạn truy kích của quân ta. Máy bay Mỹ suốt mấy ngày liền phải gọi loa chỉ đường cho quân lính cua chúng  mất phương hướng đang chạy tán loạn trong rừng. Hình ảnh quân viễn chinh Mỹ trong trận đọ sức cuối cùng với chủ lực ta tại Công Tum là như thế! Bốn năm trước đây, khi mới đặt chân xuống vùng núi Chư Pông, những tên lính “công tử bột” Hoa Kỳ hùng hổ kiêu căng bao nhiêu, thì giờ đây trong trận ra quân cuối cùng ở vùng núi Kleng, chúng càng run sợ khiếp nhược bấy nhiêu. Từ hung hăng đến khiếp sợ và từ khiếp sợ đến thất bại hoàn toàn là con đường tất yếu của quân xâm lược!

        Trong lúc ở tuyến ngăn chặn vòng ngoài, cả 3 tiểu đoàn của lữ đoàn 1 bị đánh tơi tả, thì ở vòng trong, ta liên tục vây hãm, cho pháo binh bắn phá dữ dội các căn cứ hành quân, trận địa pháo và sân bay của địch ở Kleng, Chư Tăng Kra, đồng thời dùng lực lượng bộ binh tập kích chốt Chư Dô, Chư Tăng An và liên tiếp đánh quân địch nống ra giải tỏa

        Cùng lúc với các trận đánh dồn dập trên hương chính, ta ở nhiều đợt tiến công đồng loạt trên cả ba tỉnh. Đặc biệt đã thọc sâu đánh mạnh vào hậu cứ lữ đoàn 1 Mỹ ở Tân Phú (Công Tum) và tập kích bọn Mỹ bảo vệ sân bay Đắc Tô... làm rõi loạn thế trận hậu phương của địch.

        Ngày 30 tháng 3 giặc Mỹ tung thêm 1 tiểu đoàn của lữ đoàn 2 từ Plây Cu đến cứu nguy cho đồng bọn, nhưng chúng đã bị ta đánh phủ đầu ở Chư Dôn (tây nam Công Tum).

        Thể là các mũi xung kích bị bẻ gãy, đội tiên phong bị vây hãm và thiệt hại nặng. hậu tuyến liên tục bi đánh phá, cuộc hành quân của dịch không thực hiện được ý định. Bị tổn thất nặng cả về sinh lực lẫn phương tiện chiến tranh và thất bại về thủ đoạn chiến dịch, quân Mỹ phải rút lui về tuyến phòng ngự cơ bản của chúng ở thị xã Công Tum và trên trục đường 14.

        Trong một tháng chiến dấu, ta diệt và đánh thiệt hại 22 đại đội, loại khỏi vòng chiến dấu gần 2.500 tên Mỹ, bắn rơi và phá hủy 80 máy bay, phá hủy, phá hỏng 50 xe quân sự và 39 pháo, cối hạng nặng, thiêu hủy 12 kho xăng, đạn và dụng cụ chiến tranh, thu hàng trăm súng các loại. Lữ đoàn 1 sư đoàn bộ binh số 4 bị đánh quỵ và tất cả các căn cứ của địch từ trong thị xã đến các sở chỉ huy dã ngoại ở phía tây Công Tum đều bị đánh tơi tả.

        Giặc Mỹ đã ném hơn 1 vạn tấn bom, bắn hàng chục nghìn quả đạn đại bác xuống khu vực Kleng hòng làm chỗ dựa tinh thần cho quân lính của chúng, nhưng vẫn không sao vực nổi ý chí sa sút của lính Mỹ. Nhiều đơn vị quân Mỹ hễ gặp ta là nằm gí tại chỗ, gọi pháo binh và không quân đến giải nguy, khi giáp chiến thì khiếp sợ, nhiều tên bỏ ngũ tìm đường tấu thoát.

        Tiếp theo những thất bại nặng nề trong năm 1968, thất hại trong lăn ra quân này đã đánh dấu bước suy yếu mới của giặc Mỹ. Dù chúng có bổ sung quân, tăng thêm vũ khí và phương tiện chiến tranh đến mức nào đi nữa, cũng không thể tránh khỏi thất bại hoàn toàn trước sức mạnh của chiến tranh nhân dân đã phát triển tới đỉnh cao ở Tây Nguyên và toàn miền Nam ta.

        Chiến thắng Kleng thể hiện rõ tác phong linh hoạt, nhạy bén và bản lĩnh chiến đấu vững vàng của bộ đội chủ lực Tây Nguyên. Các đơn vi từ bộ binh, pháo binh, công binh, cao xạ... đến các bộ phận phục vụ như vệ binh, vận tải. nuôi quân... đều chủ động tiến công, hễ gặp địch là đánh, dù địch dông hơn nhiều lần cũng kiên quyết tiêu diệt.

        Đại đội 9, trung đoàn 66 gặp địch ngay trên đường hành quân, đã nhanh chóng hạ ba lô cầm súng chiến đấu. diệt gọn cả đại đội Mỹ và bắt tù binh, thu vũ khí. Tiểu đoàn 8 trung đoàn 66 trong vòng 10 ngày đánh thắng liền 7 trận, diệt gọn và đánh thiệt hại 6 đại đội Mỹ, bắt tù binh, thu nhiều vũ khí mà không để mất một viên đạn, một cân lương thực nào và thương vong thấp. Đơn vị đã vận dụng tốt phương châm “lấy ít đánh nhiều, dùng nhỏ thắng lớn”, biết kết hợp chặt chẽ giữa tác chiến và xây dựng ngay trong quá trình chiến đấu, thực hiện càng đánh càng mạnh, càng đánh càng thắng lớn.

        Trung đoàn 28 bộ binh, vừa bổ sung cho Tây Nguyên tháng 2 năm 1969, đã nhanh chóng thích ứng với chiến trường mới, lập dược chiến công đầu tại Chư Đô. Hình ảnh đầy khí phách anh hùng cách mạng của Vương Tử Hoàng, người đảng viên ưu tú, khẩu đội trưởng đại liên mãi mãi là niềm tự hào bất diệt của toàn trung đoàn. Máy bay địch oanh tạc dữ dội vào trận địa, lửa na-pan trùm lên người, Vương Tử Hoàng vẫn hiên ngang đứng vững trên vi trí chiến đấu của mình như một cây đuốc sống. tiếp tục chỉ huy khẩu đội bắn thẳng vào máy bay địch cho đến phút tắt thở. ánh sáng của “cây đuốc sống” Vương Tử Hoàng còn mãi mãi tỏa sáng trên chặng đường chiến đấu và cổ vũ cán bộ, chiến sĩ Tây Nguyên tiến lên giành thắng lợi.

        Chiến thắng Kleng kết thúc một mùa Xuân đánh Mỹ, diệt ngụy rực rỡ chiến công của quân và dân Tây Nguyên bất khuất kiên cường. Mỹ - ngụy “quét” chẳng xong mà “giữ” cũng không nổi, bị đánh tới tấp cả vòng trong lẫn vòng ngoài. Thế và lực của chúng đều giảm sút và ngày càng sa lầy trong thế bị động, lúng túng.

[Giangtvx]

2. CHIẾN CÔNG CỦA TINH THẦN QUYẾT THẮNG, SÁNG TẠO

        Tiếng súng diệt Mỹ còn âm vang trên núi rừng Kleng, cán bộ chủ trì ở các đơn vì đã khoác ba lô còn quện đất đỏ chiến hào về dự hội nghị quân chính toàn Mặt trận. Dưới sự chỉ đạo trực tiếp cửa Bộ tư lệnh, hội nghị tổng kết đánh giá đợt hoạt đông vừa qua, đồng thời xác định rõ nhiệm vụ, đồi tượng tác chiến và yêu cầu của chiến dịch sắp tới. Đối tượng tác chiến của ta lúc này đã có sự thay đổỉ. Quân Mỹ lui về giữ các thị xã, căn cứ và các đường chiến lược 14, 19, chỉ để lại một ít lực lượng ở khu vực tây KLeng. Quân ngụy tiến ra phía trước đối phó với chủ lực ta, bắt đầu đảm nhiệm gánh nặng chiến tranh thay dần cho quân Mỹ.

        Đánh thắng trận đầu giòn giã, giáng đòn đích đáng vào chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” của địch ở Tây Nguyên là một vấn đề có ý nghĩa rất quan trọng đối với chiến trường.

        Đại biểu của các đơn vị, cơ quan, binh chủng tham dự hội nghị đều khẳng định rõ quyết tâm và nêu chỉ tiêu, biện pháp cụ thể của đơn vị mình, đồng thời hứa động viên cao độ khí thế cách mạng của quần chúng, tiến công vào khó khăn, lập nên những kỳ tích chưa từng có, góp phần cùng chiến trường đánh tháng trận đấu.

        Cả Tây Nguyên rùng rùng trong khí thế ra quân: “Đánh cho sư 4 đảo điên, đánh cho quân ngụy ở Tây Nguỵên tơi bời”. Cao trào thi đua “Trẩy hội Điện Biên, lập công dâng Bác”, kỷ niệm các ngày lễ lớn trong tháng 5 lịch sử dấy lên sôi động khắp chiến trường. Với tấm lòng kính yêu Bác vô hạn, với sức mạnh truyền thống của Điện Biên Phủ lịch sử, mỗi cán bộ, chiến sĩ đều không cho phép mình vừa lòng, thỏa mãn với nếp nghĩ cũ, với năng suất và việc làm bình thường trước đây mà tất cả đều muốn vươn lên giành kỷ lục mới, đỉnh cao mới, góp phần cao nhất của mình vào thắng lợi chung.

        Trên các con đường thổ từ miền Tây đổ về hướng Đông, dọc cánh Nam ra cánh Bắc, từng đoàn người và xe thồ, dân công và bộ đội nườm nượp nối nhau đưa gạo, đạn ra phía trước. náo nức như trẩy hội. Bên cạnh các đơn vị vận tải chuyên nghiệp là các đội vận chuyển đột xuất của cán bộ và chiến sĩ ba cơ quan Bộ tư lệnh. của các viện quân y, đội điều trị, xưởng dược, xưởng quân giới và các binh trạm. Trên dọc đường, nổi lên các khẩu hiệu “Mặt đường là trận địa, xe thồ là vũ khí, năng suất là chiến công”, “Nhanh như chong chóng, phóng như vệ tinh, tăng chuyến tăng cân, đưa hàng ra tiền tuyến”… Các tiểu đoàn vận tải của Mặt trận đưa năng suất gùi bình quân đầu người lên 50 - 60 ki-lô-gam mỗi chuyến. Đại đội 2 tiểu đoàn 2 “Voi đầu đàn” của ngành vận tải Tây Nguyên đã xuất hiện hàng chục kiện tướng gùi từ 70 đến 90 ki-lô-gam. Các chiến sĩ Nguyễn Đình Cỏn, Võ Văn Hoan... gùi trên vai hơn 100 ki-lô-gam, nặng gấp đôi trọng lượng bản thân mình. Bùi Xuân Chế lập kỷ lục chưa từng có, gùi 118 ki-lô-gam mỗi chuyến, gồm 5 đầu đạn ĐKB, 1 khẩu AK, quần áo và gạo sẵn sàng chiến đấu. Phong trào phấn đấu gùi 5 đầu dạn ĐKB dấy lên sôi nổi khắp các đơn vị vận tải.

        Đội xe đạp thồ viện quân y 211 gồm các bác sĩ, y tá, hộ lý, nuôi quân... dẻo dai bám đường, vững vàng tay lái đưa hàng ra phía trước. Nhiều chiến sĩ gái đã thồ tới 140 ki-lô-gam băng băng vượt dốc...

        Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đầy khí phách anh hùng của dân tộc ta đã phát huy cao độ sức mạnh tiềm tàng trong mỗi con người, đưa ta tới những tầm cao mới để chiến thắng quân thù. Không chịu bó tay trong khi chiến trường còn đang thiếu phương tiện vận chuyển, anh em trong bộ phận xăng, xe, quân giới và vận tải thuộc binh trạm Bắc nêu cao tinh thần dám nghĩ, dám làm, mạnh dạn tháo rời chiếc ô tô nhỏ ra làm nhiều bộ phận, rồi cùng nhau gùi và khênh qua đồi núi đưa sang tuyến đường mới mở, lắp ráp lại, kịp thời chuyển đạn cho chiến dịch.

        Phát huy truyền thống kẻo pháo Điện Biên Phủ năm xưa, trung đoàn 40 quyết tâm vượt đèo cao, suối sâu, đưa pháo 105 và 85 nòng dài ra sát phía trước để kiềm chế pháo địch và chi viện cho bộ binh. Công việc nan giải nhất là đưa pháo 85 nòng dài ra trận địa, nòng pháo đã nặng, trọng lượng lại dồn cả về phía sau. Lúc đầu phải dùng 24 người để khênh, nhưng vướng chân nhau chỉ đi được 100 mét đã phải hạ vai. Với tốc độ ấy, mỗi ngày chỉ đi được 2 ki-lô-mét, mà đoạn đường lại dài tới 20 ki-lô-mét toàn đồi núi trùng diệp. Sau nhiều đêm họp bàn, đại hội quân nhân đã tìm ra sáng kiến cải tiến cách mang vác. Nhở vậy, chỉ cần 15 người mà mỗi ngày đi được 3 - 4 ki-lô-mét. Với “lòng quyết tâm cao hơn núi”, các pháo thủ chân đồng vai sắt của trung đoàn 40 đã đưa pháo vào chiếm lĩnh trận địa đúng thời gian quy định...

        Những kỷ lục mới, những việc làm táo bạo trong mùa “Trẩy hội Điện Biên” đánh dấu một cao trào cách mạng sôi nổi, thể hiện rõ ý chí quyết thắng; sáng tạo, vượt lên khó khăn để chiến thắng quân thù của lực lượng vũ trang nhân dân Tây Nguyên. Nó đã góp phần bảo đảm cho chiến dịch thắng lợi.

[Giangtvx]

        Ta mở chiến dịch Đắc Tô 2 với lực lượng ba thứ quân trên toàn chiến trường, nhằm giáng đòn phủ đầu vào chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh”, phá kế hoạch “bình định” của địch trên chiến trường Tây Nguyên, đồng thời phối hợp chặt chẽ với chiến trường đồng bằng Khu 5 và toàn miền Nam.

        Không gian diễn ra chiến dịch Đắc Tô 2 gần trùng hợp với chiến dịch Đắc Tô 1. Nhưng đối tượng tác chiến lần này đã thay đổi: bộ binh ngụy + hoả lực Mỹ. Đại bộ phận quân chủ lực ngụy ở Tây Nguyên được huy động vào chiến dịch này. Giặc Mỹ đã chi viện cho quân ngụy trong chiến dịch 631 lần chiếc máy bay chiến lược B52, 1.935 lần chiếc máy bay chiến thuật, hơn 20.000 tấn bom và 16.000 quả đạn đại bác.

        Lực lượng của ta trên hướng chính của chiến dịch gồm trung đoàn 66, trung đoàn 28 bộ binh và trung đoàn 40 pháo binh. Tiểu đoàn 5 thuộc trung đoàn 24, tiểu đoàn 20 đặc công và lực lượng vũ trang tỉnh Công Tum hoạt động ở hướng đông. Các tỉnh Gia Lai, Đắc Lắc là hướng phối hợp. Trung đoàn 95 đánh giao thông dịch trên đường 19, các tiểu đoàn 631 và 37 hoạt động ở Plây Cu và vùng ven thi xã.

        Phát hiện ta mở chiến dịch, ngày 3 tháng 5 địch liền ra quân ngăn chặn. Tiểu đoàn 1 và 4 thuộc trung đoàn 42 ngụy được đổ xuống khu vực Ngọc Pha Ria vả Ngọc Bờ Biêng.

        Ngay từ khi tiểu đoàn 1 mới đặt chân xuống khu vực Ngọc Pha Ria, phối hợp với bọn biệt kích ở đồn Plây Cần nống ra xung quanh lùng sục, đã bị bộ đội ta chặn đánh, diệt hơn 100 tên. Các phân đội hỏa lực liên tiếp bắn vào nơi trú quân của địch, triệt tiếp tế đường không, đồng thời đánh phá các vị trí Ngọc Hồi, Plây Cần, điểm cao 824... Bị đánh cả trước mặt lẫn sau lưng, tiểu đoàn này không thực hiện được ý đồ ngăn chặn, phải lùi ra cụm ở phía nam Ngọc Pha Ria, lại bị pháo binh ta nện trúng đội hình. Bọn còn lại phải rút chạy.

        Trong lúc ấy, tại khu vực Ngọc Bờ Biêng, tiểu đoàn 4 vừa đổ quân xuống, chưa củng cổ xong công sự đã bị đánh tới tấp. Tên cố vấn Mỹ chết tại trận, tên tiểu đoàn phó bị thương cùng 2 đại đội bị tiêu diệt và thiệt hại nặng. Tiểu đoàn này đã chen nhau lên máy bay, chuồn thẳng về Công Tum củng cố.

        Giữa lúc đích còn lo đối phó ở vòng ngoài, thì đêm 10 rạng ngày 11 tháng 5, bộ binh và pháo binh ta đã luồn sâu đánh phá mãnh liệt vào các vị trí nằm trong sào huyệt của địch như căn cứ hành quân liên hợp Mỹ - ngụy ở Đắc Tô, sân bay Công Tum, trung đoàn bộ trung đoàn 42, khu tập trung quân ở Diên Bình, thị trấn Tân Cảnh, vây hãm đồn Plây Cần, đồng thời chặn đánh xe cơ giới và bộ binh địch đi giải tỏa trên đường 18 và đường 14 (đoạn từ Công Tum dí Tân Cảnh).

        Trước tình thế bị uy hiếp mạnh cả trong sào huyệt lẫn vòng ngoài, địch phải vội vã mở cuộc phản kích “Dân quyền”, tung 8 tiểu đoàn bộ binh và 3 chi đoàn thiết giáp ra hướng tây bắc Công Tum để đối phó với chủ lực ta. Về phía ta, giai đoạn khêu ngòi chiến dịch đã kết thúc, địch đã phải ra quân theo mưu kế bày sẵn của ta. Quân ngụy tuy có thua kém quân Mỹ về hỏa lực, song về các thủ đoạn bộ binh thì chẳng kém quân Mỹ, mà trái lại có mặt chúng còn tỏ ra tinh ranh hơn. Bọn này khá thông thuộc địa hình rừng núi, luồn lách nhạnh, thường tìm cách tránh né đối phương để khỏi bị tiêu diệt. Khi hành quân, chúng cho bộ phận trinh sát đi đầu thăm dò, hễ phát hiện thấy quân ta là tất cả dừng lại chạy tản mát vào rừng, rồi tìm điểm cao co cụm lại. Chúng lợi dụng rừng le dày đặc để dào công sự chống dỡ. “Tự do di tản” để “bảo toàn lực lượng” đã trở thành phương sách của chúng.

        Những ngày đầu chiến dịch, bộ đội ta lùng bám địch rất vất vả, cứ nổ súng là chúng bỏ chạy nên vẫn chưa diệt gọn dược tiểu đoàn nào. Một số chiến sĩ cho rằng đánh ngụy còn khó hơn cả đánh Mỹ, không tin là ta có thể diệt gọn đơn vị của địch. Việc tìm ra hình thức chiến thuật mới để đánh bại thủ đoạn của địch, giành thắng lợi cho chiến dịch và xây dựng lòng tin cho bộ đội là một yêu cầu bức thiết đặt ra lúc này. Bộ tư lệnh Mặt trận rất quan tâm dấn vấn đề này, đã cử cán bộ tham mưu tỏa xuống bám sát các đơn vị  cùng bộ đội rút kinh nghiệm để tìm ra cách đánh mới.

        Bộ đội xuyên rừng, kiên trì lùng sục suốt ngày đêm. Bộ phận chỉ huy của tiểu đoàn đi ngay trong đội hình đơn vị để hễ phát hiện được địch là kịp thời triển khai vây địch lại, không cho chúng kịp di tản. Thời kỳ này đã xuất hiện hàng loạt trận đánh xuất sắc, diệt gọn nhiều tiểu đoàn địch với chất lượng cao.

        Từ ngày 17 đến ngày 23 tháng 5, ta liên tiếp bao vây, tiến công đánh quỵ tiểu đoàn 22 biệt động quân ở vùng Ngọc Dơ Lang.

        Từ ngày 20 đến ngày 24 tháng 5, tại Plây Thông Breng và điểm cao 668, tiểu đoàn 9 trung đoàn 66 đã liên tiếp vận động tiến công và tập kích, tiêu diệt hoàn toàn tiểu đoàn biệt kích ứng chiến số 2, loại khỏi vòng chiến đấu 327 tên, đồng thời đánh thiệt hại nặng tiểu đoàn biệt kích ứng chiến số 1, giết, làm bị thương và bắt sống 250 tên. Đây là trận đánh đạt hiệu suất cao nhất của chiến dịch.

        Sau nhiều lần bị ta chặn đánh, sáng ngày 31 tháng 5, tiểu đoàn 11 và 23 biệt động quân tháo chạy về khu vực điểm cao 875, trung đoàn 66 và tiểu đoàn 3 thuộc trung đoàn 28 nhanh chóng vận động tới, vây chặt và liên tiếp mở các đợt tiến công mãnh liệt, xóa sổ hoàn toàn 2 tiểu đoàn này, bắt tù binh, thu vũ khí, loại khỏi vòng chiến đấu 729 tên. Đây là trận đánh có tốc độ tiêu diệt nhanh và đạt chất lượng cao của chiến dịch.

[Giangtvx]

        Trong các trận đánh diễn ra trên đây, sau khi phát hiện được vị trí trú quân của địch, các đơn vị đã nhanh chóng áp sát đội hình, bao vây chặt, không cho địch rút chạy, rồi liên tiếp mở các đợt công kích, thọc sâu chia cắt đánh chiếm sở chi huy, lần lượt tiêu diệt các cụm quân của địch, tiến lên làm chủ hoàn toàn trận địa. Trước lối đánh kiên quyết và dũng mãnh của ta, địch trước phải lùi dần đội hình nhằm tạo ra một khoảng cách cho không quân và pháo binh của chúng đánh phá để chặn bước tiến của quân ta, nhưng địch lùi đến đâu, ta lại dồn lên đến đấy, nên bom pháo của chủng trở thành một tác dụng, ngược lại địch càng bị vây chặt hơn và cuối cùng không tránh khỏi số phận bị tiêu diệt.

        Chiến thuật bao vây tiến công liên tục, khi mới ra đời bộ đội Tây Nguyên thường gọi là bao vây công kích. Quân địch đã phải ghi nhận: “Chiến thuật bám sát bao vây được Cộng sản Bắc Việt khai triển và áp dụng lần đầu tiên vào năm 1969, khi chúng đương đầu với các cuộc hành quân của ta tại chiến trường Cao nguyên Trung phần”¹.

        Chiến thuật mới của ta ra đời dã đánh bại chiến thuật đóng chốt điểm cao của địch, cổ vũ và xây dựng lòng tin cho bộ đội, đưa trình độ đánh tiêu diệt cửa bộ đội chủ lực phát triển lên một bước mới. Chiến thuật này được vận dụng một cách rộng rãi trên chiến trường, không ngừng phát triển và nâng cao trong quá trình chiến đấu.

        Trong khi hàng loạt tiểu đoàn địch bị diệt gọn, thì ban chỉ huy liên đoàn 2 biệt động quân cùng với cơ quan chỉ huy của nó cũng bi ăn đòn liên tiếp, kéo chạy như đèn cù từ Plây Cần, Đắc Mót, qua Ngọc Rinh Rua đến Đắc Tô và ngày 31 tháng 5 đã phải rút chạy hoàn toàn.

        Thời tiết Tây Nguyên lúc này mưa mỗi ngày một lớn. Bộ đội phải dầm mình trong mưa rét để truy diệt địch. Nhiều cán bộ, chiến sĩ, gần tháng trời chưa một lần nghỉ ngơi, tắm giặt, áo quần luồn rừng toạc rách, đầu tóc bết mồ hôi và đất bụi chiến hào. Có đơn vị hết gạo, thiếu muối, quân số chưa kịp bổ sung... vẫn quần nhau với địch suốt ngày đêm. Đảng ủy và Bộ tư lệnh Mặt trận Tây Nguyên kịp thời gửi điện động viên cán bộ, chiến sĩ ngoài mặt trận:

        “Cả nước đang hướng về Tây Nguyên anh hùng, cả chiến trường đang hướng về mặt trận tây bắc Công Tum, hướng về các đồng chí với tất cả niềm thương yêu, tin tưởng. Các đồng chí hãy phát huy tinh thần cách mạng tiến công, diệt địch đến cùng, kết thúc chiến dịch một cách nhanh gọn và giòn giã “.

        Trang thư ghi vội qua máy điện thoại được các đồng chí chính trị viên chuyền xuống tận các chiến sĩ đang vây ép Plây Cần, truy kích địch trên đường 18 và anh em thương binh trong các trạm phẫu tiền phương. Đại đội 9 trung đoàn 28 lúc này chỉ còn lại 12 tay súng vẫn xông thẳng ra mặt đường 18, giáp chiến với xe tăng và bộ binh địch. Đồng chí Nguyễn Lỡ đã ôm gọn quả mìn lao thẳng vào 1 chiếc xe tăng đang xả đạn về phía đồng đội và đã anh dũng hy sinh khi xe tăng địch tan xác. Hành động anh hùng của anh đã làm cho quân thù vô cùng khiếp sợ. Bọn địch trong các xe còn lại vội vã bỏ xe, chạy giạt sang hai bên đường, làm mồi cho các chiến sĩ ta dùng AK tiêu diệt. Hàng loạt chiến sĩ vừa bổ sung về đơn vị, chỉ sau một ngày chiến đấu đã trở thành dũng sĩ. Truyền thống, khí thế chiến đấu hào hứng cùng với kinh nghiệm chiến đấu phong phú được đơn vị truyền đạt lại các chiến sĩ mới đã tiếp thụ nhanh chóng.

        Tất cả cho phía trước, tất cả vì thắng lợi của chiến dịch, cơ quan trung đoàn bộ trung đoàn 40, từ đồng chí thủ trưởng đến các chiến sĩ văn thư, liên lạc, y tá, quản lý, nuôi quân đã băng mình trên trận địa, chuyền đạn tới từng khẩu đội để pháo ta kịp thời bắn chặn các toán tàn quân địch cho bộ binh ta vận động tới tiêu diệt.

        Phối hợp nhịp nhàng với hướng chính của chiến dịch, quân và dân khắp ba tỉnh Tây Nguyên đã đánh mạnh, đánh liên tục vào hàng loạt căn cứ, kho tàng, sân bay và các đường giao thông chiến lược của địch, đồng thời đẩy mạnh phá ấp giành dân, chống dịch “bình định”.

        Sau gần 1 tháng đọ sức quyết liệt (3 - 31 tháng 5), chiến dịch Đắc Tô 2 đã kết thúc giòn giã. Ta đập tan hoàn toàn cuộc hành quân “Dân quyền” của địch, giáng đòn phủ đầu mạnh mẽ vào chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” trên chiến trường Tây Nguyên. Diệt gọn và đánh qụy 9 trong số 12 tiểu đoàn tham chiến của địch, loại khỏi vòng chiến dấu 4.135 tên, phá hủy 88 xe quân sự, bắn rơi và phá hủy 103 máy bay, bắt hàng trăm tù binh, thu nhiều vũ khí.

        Mùa khô năm 1967, Đắc Tô đã từng là “địa ngục trần gian” khủng khiếp đối với giặc Mỹ. Giờ đây, Đắc Tô lại là nơi vùi thây của hàng nghìn tên ngụy. Cả thầy lẫn tớ đều cùng chung một nấm mồ thất bại.

        Chiến thắng Đắc Tô đã thể hiện tinh thần quyết thắng, sáng tạo và sự trưởng thành về trình độ, chất lượng đánh tiêu diệt của bộ đội chủ lực Tấy Nguyên: trong thế trận chung của chiến dịch, một tiểu đoàn ta diệt gọn một tiểu đoàn quân ngụy, bắt tù binh, thu vũ khí trong thời gian ngắn nhất đã trở thành phổ biến.

        Tiếng súng vừa chấm dứt ở vùng núi Đắc Tô, khối chủ lực cơ động của Mặt trận được lệnh hành quân lật cánh về phía nam Tây Nguyên. Các đơn vị chỉ kịp xốc lại đội hình và nhận thêm trang bị bổ sung, rồi tiếp tục hành quân. Bộ đội không đủ thời gian trở lại hậu cứ tổng kết, khao quân như mọi lần.

        Đồng chí chủ nhiệm hậu cần cùng đoàn cán bộ ba cơ quan của Mặt trận đã có mặt sẵn ở binh trạm Bắc để nắm tình hình và giải quyết nhu cầu cần thiết cho các đơn vị để bộ đội kịp hành quân. Tình hình lương thực lúc này dã trở thành mối lo lớn của chiến trường, có tác động quyết định tới địa bàn đứng chân hoạt động của khối chủ lực Tây Nguyên.

--------------------------
        1. Trích trong cuốn “Cẩm nang chiến thuật hành quân liên binh của quân lực Việt Nam cộng hòa”, tr. 7, xuất bản tháng 2 năm 1971.