Nghệ thuật quân sự trong chiến đấu

[Giangtvx]

TRẬN PHAN TÂY HỒ CỦA ĐẠI ĐỘI 24 VÀ DU KÍCH ĐỊA PHƯƠNG (5.3.1951)

        Trận chống càn của Đại đội địa phương huyện Tiên Lữ,  tỉnh Hưng Yên, được đại đội du kích và nhân dân xã Phan Tây Hồ phối hợp chiến đấu, nhằm đánh vào cuộc càn của hai tiểu đoàn âu Phi thuộc binh đoàn cơ động số 3 (GM3) của Pháp, tiêu hao địch, hạ uy thế đội quân nhà nghề của Pháp.

        Cuối năm 1951, sau khi triệt phá hầu hết các khu du kích ở Tiên Lữ, khu du kích kháng chiến Phan Tây Hồ được địch coi là một trọng điểm cần xóa bỏ. Thực hiện ý đồ đó địch sử dụng một bộ phận của GM3, được các lực lượng từ các đồn bốt lân cận như Đình Cao, Dục, La Tiên, Xuôi, Vượng phối hợp tiến công nhằm triệt phá khu du kích. 

        Đại đội 24 bộ đội huyện Tiên Lữ có ba trung đội, quân số 137 người. Trang bị vũ khí đủ. Du kích Phan Tây Hồ có 81 người, đều đã trải qua chiến đấu, phục vụ chiến đấu, bám đất giữ làng, chống địch càn quét.

        Chuẩn bị cho cuộc càn, ngày 4 tháng 3 năm 1951, Pháp cho máy bay trinh sát bay rất thấp quanh xã Phan Tây Hồ để thăm dò lực lượng ta.

        Rạng sáng 5 tháng 3 địch cho một trung đội từ Thụy Lôi qua Quán Thu, Quán Đễ tiến vào thăm dò lực lượng ta. Phán đoán được âm mưu của địch, ta sử dụng lực lượng bao vây chặn đánh; chỉ cử một lực lượng nhỏ của Đại đội 24 ở Đồng Lạc dùng súng máy bắn ra.

        7 giờ, từ các hướng, các mũi địch thực hành bao vây Phan Tây Hồ. Pháo lớn từ La Tiến, Triều Dương, Chùa Bản chi viện cho bộ binh tiến công.

        Do phán đoán đúng hướng chính diện địch sẽ đánh, tại thôn Hoàng Xá, ta bố trí một lực lượng nhỏ cả bộ đội và du kích chặn địch từ xa. Sau khi diệt một số tên, ta mới rút vào làng. Tại Hoàng Xá, quân ta đã chặn đánh từng bước, trận chiến đấu kéo dài từ 8 giờ đến 14 giờ, địch tổ chức tiến công bốn lần nhưng đều thất bại.

        Ở Giai Lệ, cuộc chiến đấu giữa ta và địch diễn ra rất quyết liệt bộ đội cùng du kích bám chiến hào, công sự, tiêu diệt nhiều địch. Suốt hai giờ đồng hồ, địch dồn lực lượng, ba lần tiến vào nhưng đều thất bại. Lần thứ tư chúng phải dồn lực lượng, thực hiện tiến công từ nhiều hướng, nhiều mũi; đến 17 giờ 10 phút, trước tương quan lực lượng địch áp đảo, bộ đội và du kích phải rút xuống hầm bí mật để bảo toàn lực lượng.

        Chiếm được các thôn, địch tàn sát, tra tấn rất dã man nhân dân để tìm bộ đội và du kích, nhưng không thực hiện được.

        Trận đánh kết thúc, 320 tên địch bị loại khỏi vòng chiến đấu.

        Trận chống càn thắng lợi chứng minh sức mạnh đoàn kết, hiệp đồng chiến đấu chặt chẽ, hỗ trợ được cho nhau của bộ đội và du kích; việc biết dựa vào dân, vào làng kháng chiến đã nhân sức mạnh của lực lượng vũ trang địa phương để chiến thắng mọi thủ đoạn tiến công càn quét của địch.

TRẬN VĂN LANG CỦA TIỂU ĐOÀN 38 (16.3.1951)

        Trận phục kích của Tiểu đoàn 38 bộ đội địa phương tỉnh Thái Bình đánh vào một trung đội tăng cường từ bốt Diền hành quân theo trục đường 233, tại xã Văn Lang, huyện Duyên Hà, tỉnh Thái Bình nhằm buộc địch phải đưa lực lượng ra đối phó, đồng thời mở rộng căn cứ du kích của ta.

        Để bảo vệ an toàn cho trục đường 223, 224, hàng ngày địch sử dụng từ một trung đội đến một đại đội thiếu tuần tiễu từ Tịnh Xuyên qua Diền, huyện ly Duyên Hà đến Trạm Chay nhằm phát hiện lực lượng ta, cướp bóc của cải của nhân dân.

        Tiểu đoàn 38 mới được thành lập, có ba đại đội bộ binh, được trang bị vũ khí mới và có thêm phân đội trợ chiến với hai khẩu đại liên, hai khẩu cối 60mm, hai khẩu badôca. 

        Lực lượng du kích xã Văn Lang có 60 người, có một tiểu đội cơ động, được trang bị súng trường, giáo mác và lựu đạn. 

        Tiểu đoàn nhận nhiệm vụ tổ chức trận phục kích tiêu diệt một bộ phận lực lượng địch, góp phần phá kế hoạch càn quét của chúng, đồng thời rèn luyện nâng cao trình độ tổ chức chỉ huy tác chiến tập trung, hỗ trợ lực lượng du kích địa phương hoạt động. Tiểu đoàn chủ trương phối hợp với du kích địa phương tổ chức trận địa phục kích tại Văn Lang, đánh địch trên cả hai hướng: đường 223 và đường 24 ở khu vực cầu Đót và cầu Ngân.

        Để hoàn thành nhiệm vụ, tiểu đoàn tổ chức lực lượng thành các bộ phận:

        - Đại đội 55 phục kích ở cầu Đót, tiêu diệt địch trên đường 223, từ Diền lên Duyên Hà.

        - Đại đội 51 phục kích ở cầu Ngân, tiêu diệt địch hành quân trên đường 224 lên Trạm Chay.

        - Đại đội 63 được tăng cường Trung đội bộ đội huyện Duyên Hà và 20 du kích xã làm nhiệm vụ chặn viện và làm dự bị của tiểu đoàn.

        - Đơn vị trợ chiến bố trí phía nam thôn Hiếu Nạp, chi viện hỏa lực cho cả hai hướng đánh địch. 

        2 giờ ngày 16 tháng 3, đơn vị chiếm lĩnh trận địa. 4 giờ hoàn thành mọi công tác chuẩn bị, sẵn sàng đánh địch.  8 giờ 20 phút, khoảng 100 tên địch theo đường 223 tiến về cầu Đót Đại đội 5 được lệnh sẵn sàng đánh địch. 

        9 giờ 2 phút, đội hình địch lọt vào trận địa. Đại đội trưởng nổ súng phát lệnh đánh địch. Các bộ phận dùng hỏa lực bắn tập trung vào đội hình địch đang hành quân.  Bị đánh bất ngờ, địch chống cự không nổi, phần lớn dạt sang phía tây đường. Chớp thời cơ, bộ phận xung kích xung phong diệt địch. Bị quân ta bám sát, địch hoảng sợ, một số đầu hàng, một số liều mạng chạy tắt cánh đồng ra bờ sông Sa Lùng về phía cầu Ngân, bị Đại đội 1 tiêu diệt và bắt gọn. Một số thấy cả hai hướng bị đánh, tản ra cánh đồng trốn thoát.

        9 giờ 50 phút, trận đánh kết thúc. Ta diệt và bắt 40 tên địch (có hai tên lính Pháp), thu toàn bộ vũ khí.

        Trận đầu ra quân sau ngày thành lập giành thắng lợi đã cổ vũ tinh thần thi đua giết giặc lập công ủa toàn đơn vị và lực lượng vũ trang địa phương. Lãnh đạo tỉnh và chỉ huy tiểu đoàn có thêm kinh nghiệm về tổ chức chỉ huy các trận đánh quy mô tiểu đoàn.

[Giangtvx]

TRẬN MỘC HẠ CỦA ĐẠI ĐỘI BỘ ĐỘI ĐỊA PHƯƠNG TỈNH SƠN LA VÀ TRUNG ĐỘI 78 BỘ ĐỘI HUYỆN MỘC CHÂU (28.3-12.4.1951)

        Trận chống càn của Đại đội bộ đội địa phương tỉnh Sơn La, Trung đội 78 bộ đội huyện Mộc Châu và du kích đánh hai tiểu đoàn địch càn vào căn cứ kháng chiến Mộc Hạ, nhằm tiêu hao một bộ phận quân địch, giữ vững căn cứ kháng chiến.

        Khu tự do Mộc Hạ ở đông bắc huyện Mộc Châu, gồm bốn xã: Mộc Hạ, Hương Càn, Quy Hương và Đoàn Kết (nay là các xã: Quy Hương, Song Khua, Cộng Hòa, Mường Tè, Mường Men, Chiềng Khoa, Chiềng Yên, Quang Minh và Tô Múa).

        Trên địa bàn Mộc Hạ có các đường giao thông liên xã, liên bản, đáng chú ý nhất là con đường nối từ Mường Khoa (xã Chiềng Khoa) qua Tô Múa, Mường Tè đến Quang Vinh (giáp sông Đà).

        Phát hiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Sơn La họp lần thứ nhất từ 30 tháng 3 đến 2 tháng 4 năm 1951 tại Mộc Hạ, ngày 28 tháng 3, địch tập trung quân tại Mộc Ly và Vạn Yên, hình thành hai gọng kìm đánh xuống vùng tự do Mộc Hạ. 

        Ngày 29 tháng 3, khoảng một tiểu đoàn địch từ Mộc Ly  tiến xuống Suối Rút. Sau đó chia làm hai mũi: 

        - Một mũi theo sông Đà lên Nà Bại và tiến về Bó Bụt. Tại đây, đại đội bộ đội địa phương tỉnh đã đánh chặn địch, các đại biểu dự Đại hội Đảng bộ tỉnh đã cùng bộ đội và du kích đánh lui nhiều đợt tiến công của chúng, đồng thời sơ tán, cất giấu tài liệu. Địch đánh vào cơ quan của ủy ban kháng chiến hành chính tỉnh, bắt một số nhân viên của ủy ban và lấy một số tài liệu, sau đó lui về đóng ở Nà Bại. 

        - Mũi hai tiến dọc đường 41 lên Mường Men, sau đó chia ra đóng ở bản Pang, Tô Ngùi. Đi tới đâu địch cũng vơ vét của cải đốt phá nhà cửa của nhân dân.

        Từ ngày 28 tháng 3 đến ngày 12 tháng 4, trên đất Mộc Hạ đã diễn ra hơn 30 trận chiến đấu lớn nhỏ, điển hình là các trận phục kích địch ở bản Pang (3-4) diệt 20 tên địch và ở Tô Múa (7-4) diệt 30 tên.

        Bị thất bại liên tiếp, địch phải kết thúc cuộc càn, gần 100 tên địch (có 10 tên lính Pháp) bị diệt.

        Trận đánh đã phá được cuộc càn, bảo vệ được lực lượng và Đại hội Đảng bộ tỉnh, giữ được căn cứ cách mạng.

TRẬN NHÂN LANG CỦA TIỂU ĐOÀN 38 (8.4.1951)

        Trận kỳ tập của Tiểu đoàn bộ đội địa phương tỉnh Thái  Bình vào quân địch ở đồn Nhân Lang, xã Tân Tiến, huyện Hưng Nhân, tỉnh Thái Bình nhằm tiêu diệt địch, tạo điều kiện xây dựng lực lượng vũ trang địa phương phát triển.

        Đồn Nhân Lang án ngữ ngã ba sông Luộc với sông Tiên Hưng. Bao quanh đồn có ba hàng rào tre, có hệ thống hào sâu từ 1,5 đến 1,8 mét, liên hoàn và thông ra sông Luộc. Giữ đồn có 50 tên ngụy được trang bị vũ khí đầy đủ.

        Tiểu đoàn 38 có ba đại đội bộ binh; một phân đội trợ chiến trang bị hai khẩu cổi 60mm, hai khẩu đại liên, ba khẩu badôca, mỗi tiểu đội có một khẩu trung liên; vào chiến đấu được tăng cường một tiểu đội bộ đội huyện và một số du kích xã.

        Thực hiện nhiệm vụ tiêu diệt địch, tiểu đoàn sử dụng lực lượng thành các bộ phận:

        - Bộ phận tiến công trên hướng chủ yếu do Đại đội Quang Trung được tăng cường một tiểu đội bộ đội huyện và một tiêu đội du kích xã đảm nhiệm.

        - Bộ phận chặn viện 1 do Đại đội Đề Thám, được tăng cường một tiểu đội du kích xã đảm nhiệm, đánh địch từ  Quỳnh Lang sang ứng cứu cho đồn Nhân Lang. 

        - Bộ phận chặn viện 2 do Đại đội 63, được tăng cường một tiểu đội du kích xã đảm  nhiệm, đánh địch từ Đào Thành sang ứng cứu cho đồn Nhân Lang. 

        - Bộ phận hỏa lực bố trí phía tây nam thôn Nhân Lang, dùng hỏa lực bắn kiềm chế địch ở bắc và nam Nhân Lang.

        14 giờ ngày 8 tháng 4, các đơn vị chặn viện và hỏa lực của tiểu đoàn cải trang cùng nhân dân, du kích vào các thôn Đôn Nông, thôn Phan, thôn Nhân Lang nghiên cứu địa hình và chiếm lĩnh trận địa.

        Từ 15 giờ 30 phút, cán bộ trung đội và Đại đội Quang Trung cải trang cùng nhân dân và du kích ra làm đồng, xác định vị trí vào chiếm lĩnh của mình.

        17 giờ 10 phút, các hướng chiếm lĩnh xong chờ lệnh nổ súng.

        17 giờ 20 phút, cán bộ địch vận báo cáo đã bắt liên lạc được với nhân mối theo kế hoạch hiệp đồng. 

        17 giờ 30 phút, nhận được các tín hiệu hiệp đồng theo kế hoạch, tiểu đoàn ra lệnh nổ súng. Phân đội xung kích lập tức tràn qua cửa đồn chia thành từng tổ vừa khống chế, vừa bao vây nhà ăn, vừa bắn uy hiếp các lô cốt địch.  Đại đội Đề Thám và Đại đội 63 nhanh chóng đánh chiếm trận địa và sẵn sàng đánh địch ứng cứu.

        Địch trong nhà ăn, nghe tiếng súng nổ phản ứng không kịp, thấy súng nổ tứ phía, bộ đội và du kích tràn vào đồn, chiếm các vị trí quan trọng và tiếng loa gọi hàng cứu mạng họ nên tất cả giơ tay xin hàng.

        17 giờ 35 phút, trận đánh kết thúc, hai tên địch bị diệt, 50 tên bị bắt; ta thu toàn bộ vũ khí.

        Trận đầu tiên Tiểu đoàn 38 thực hiện nội công, ngoại kích giành thắng lợi giòn giã, chặt đứt một mắt xích quan trọng trong hệ thống đồn bốt dọc bờ nạm sông Luộc. Những vị trí còn lại, địch không dám hoành hành như trước.

[Giangtvx]

         
TRẬN CỐNG KEN CỦA ĐẠI ĐỘI BỘ ĐỘI ĐỊA PHƯƠNG HUYỆN KIẾN XƯƠNG VÀ DU KÍCH XÃ MINH TÂN (28.4.1951)

        Trận vận động phục kích của Đại đội bộ đội địa Phương huyện Kiến Xương và du kích xã Minh Tân đánh quân địch từ bốt Thân Thượng hành quân tiến về sông Kem cách cống Kem 50 mét về phía bắc (thuộc địa bàn xã Minh Tân và xã Vũ Bình, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình), nhằm tiêu diệt địch, phá kế hoạch xây dựng lực lượng ngụy trên địa bàn các huyện phía nam sông Trà Lý.

        Bốt Thân Thượng ở xã Nguyên Bình, là trung tâm huấn luyện ngụy quân của thực dân Pháp ở Thái Bình.  Trung tâm này chịu sự chỉ đạo từ Bùi Chu (Nam Định).  Do đường lớn từ Thái Bình sang Nam Định thường xuyên bị ta đánh, nên mỗi khi chỉ huy bốt Thân Thượng sang Bùi Chu, chúng thường đi theo đê sông Kem, qua đò Lưu Đông sang Bùi Chu và thường có từ một đến hai tiểu đội đi theo bảo vệ.

        Nắm được quy luật hoạt động của địch, đại đội sử dụng hai trung đội và một trung đội du kích xã Minh Tân, làm nhiệm vụ phục kích và tăng cường một khẩu trung liên cho trận đánh.

        6 giờ 30 phút, trinh sát phát hiện địch từ bốt Thân Thượng theo đê sông Kem đi về hướng cống Kem, lực lượng 18 tên có hai tiểu liên và 15 súng trường, tên chỉ huy mang súng ngắn.

        10 giờ 30 phút, phát hiện địch trở lại bến đò phía nam, lực lượng như lúc đi. Nhận được báo cáo địch trở lại, đại đội trưởng lệnh các bộ phận về vị trí chiến đấu theo phương án dự định.

        10 giờ 45 phút, địch vượt qua cống Kem lọt vào trận địa phục kích của ta. Trung đội trưởng Lê Hải An ra lệnh cho bộ phận khóa đuôi nổ súng. Bị đánh bất ngờ phía sau đội hình, địch quay lại đối phó, nhưng bị khẩu trung liên bắn mạnh dọc đội hình nên chúng thúc nhau chạy về phía bốt Thân Thượng.

        Nghe tiếng súng nổ, các bộ phận của ta nhanh chóng cơ động ra đê, vừa cơ động vừa diệt địch.

        Bị đánh cả phía trước, phía sau, bên sườn, địch phải chạy ra phía sông, dựa vào cống Kem chống trả.  Trước sức mạnh tiến công của ta, địch hò nhau định nhảy xuống sông bơi sang bờ vào làng Nguyệt Lâm để chống trả và chạy thoát.

        Phát hiện hành động của địch, bộ phận chặn đường đã cho năm chiến sĩ vượt sông, từ làng Nguyệt Lâm bắn xuống sông. Không còn đường thoát, tất cả địch xin hàng.  

        11 giờ trận đánh kết thúc, 18 tên địch bị bắt (trong đó có tên quan ba Trịnh Quang Thanh chỉ huy bốt Thân Thượng, tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn ngụy); thu một súng ngắn, 15 súng trường, hai tiểu liên và toàn bộ kế hoạch mở rộng tiểu đoàn ngụy thành trung đoàn mà Trịnh Quang Thanh nhận từ Bùi Chu về.

        Thắng lợi của trận đánh nhờ biết phát huy sức mạnh của chiến tranh du kích, dựa vào dân để nắm địch chính xác, tổ chức được mạng lưới quân báo nhân dân rộng rãi, có chất lượng cao và bảo đảm độ tin cậy tốt; nhờ hạ quyết tâm, làm kế hoạch chiến đấu trên cơ sở đánh giá đúng địch - ta, địa hình và dự kiến được các tình huống có thể xảy ra để có phương án xử trí hợp lý nhất.

[Giangtvx]

TRẬN PHAN XÁ - TỐNG XÁ CỦA ĐẠI ĐộI 20 (25.9.1951)

        Trận chống càn của Đại đội 20 bộ đội địa phương tỉnh Hưng Yên phối hợp với du kích và nhân dân địa phương đánh lực lượng cơ động của binh đoàn 1 (GM1) càn vào khu vực Phan Xá - Tống Xá (nay là xã Tống Phan), huyện Phù Cừ nhằm tiêu diệt địch, bảo vệ khu du kích. 

        Ngày 25 tháng 9 năm 1951, địch sử dụng các binh đoàn cơ động 1, 2, 3, được phi pháo chi viện mở cuộc hành quân “Trái chanh” càn quét vào các huyện Ân Thi, Tiên Lữ, Phù Cừ thuộc tỉnh Hưng Yên; Bình Giang, Thanh Miện, Ninh Giang thuộc tỉnh Hải Dương, nhằm tiêu diệt bộ đội chủ lực ta, triệt phá các căn cứ du kích, lập lại hội tề, dõng, củng cố thế chiếm đóng của chúng.

        Tại thời điểm này, ở huyện Phù Cừ có các đại đội 20, 22, 27 chủ lực của tỉnh hoạt động. Đại đội 20 có ba trung đội (1, 2, 3), mỗi trung đội có hai khẩu trung liên, hai khẩu cối 60mm, còn lại là tiểu liên và súng trường. Vào chiến đấu, Đại đội 20 được Trung đội bộ đội địa phương huyện Ân Thi phối hợp đánh địch.

        22 giờ ngày 24 tháng 9, Đại đội 20 từ Ngũ Lão về Phan Xá - Tống Xá chuẩn bị chống địch càn quét. Các trung đội 1, 2 và Trung đội ân Thi bố trí ở Tống Xá, Trung đội 3 ở Phan Xá.

        2 giờ ngày 25 phút, chuẩn bị chiến đấu xong, đại đội trưởng nhận được tin: khoảng 1. 000 tên địch đang tiến gần tới khu vực đại đội đứng chân. Trước hành động của địch, đại đội trưởng lệnh cho các trung đội củng cố vững chắc công sự, triệt để giữ bí mật, khi địch đến thì thực hành đánh gần, tập trung hỏa lực tiêu diệt địch, tiết kiệm đạn, bảo toàn lực lượng và bảo vệ nhân dân. Du kích các thôn chia thành từng tổ nhỏ cùng bộ đội đánh địch giữ làng.

         22 giờ ngày 24 tháng 9, lực lượng chủ yếu của binh đoàn số 1 được phản động địa phương dẫn đường từ Hạ Cát tiến sang Tống Xá. Cổng làng đóng, địch quyết định phá cổng, khi cổng vừa bị phá tung thì hai khẩu trung liên ở hai bên sườn (cách cổng 20 mét) đồng loạt nhả đạn. Quân địch bị diệt một số, chúng vội vã quay lại Hạ Cát, dạt ra cánh đồng và dùng hỏa lực bắn dồn dập vào làng. 

        Một mũi khác từ Từa, Ca Xá tiến vào phía bắc Tống Xá Được lệnh nổ súng, Trung đội 3 và Trung đội Ân Thi cùng du kích xông ra diệt địch.

        Phát hiện một khẩu đại liên địch từ chùa Hạ Cát bắn sang Tống Xá, Phan Xá, Trung đội trưởng Trung đội 3 dẫn một tiểu đội bí mật vòng sang diệt khẩu đại liên và đánh vào sau đội hình địch.

        Trước lực lượng địch ngày càng đông và được pháo binh chi viện, đại đội trưởng cho bộ đội rút dần vào làng, dựa vào công sự tiếp tục chiến đấu. Quân địch dồn lực lượng lên, tổ chức nhiều đợt tiến công vào làng nhưng đều bị ta đánh bật trở lại.

        Khoảng 11 giờ, hai máy bay địch đến ném bom napan vào làng, cả hai thôn chìm trong khói lửa. Nhưng mặc cho nhà cháy, trâu, bò, lợn, gà bị địch giết, nhân dân vẫn nấu cơm tiếp tế cho bộ đội đánh giặc; động viên bộ đội và du kích kiên quyết bám trụ đánh giặc giữ làng. 

        12 giờ, địch chiếm được xóm 1 của Tống Xá (do Trung đội Ân Thi phát hiện chậm nên không giữ được xóm), Trung đội 2 được tin địch đột nhập xóm 1 đã về cùng Trung đội 1 giữ hai xóm dưới.

        Từ 13 giờ đến tối, tại Phan Xá và Tống Xá, chiến sự tiếp diễn quyết liệt. Địch nhiều lần tiến vào làng nhưng đều bị đánh bật trở lại.

        18 giờ, địch thấy không thể vào làng được nên dùng quân bao vây và cho pháo bắn vào làng. Lợi dụng đêm tối, được du kích dẫn đường, đại đội bí mật vượt vòng vây và lui quân an toàn sang Thái Bình. 

        Sau một ngày chiến đấu, ta diệt khoảng 500 tên địch, bắt 20 lính Âu Phi, thu một đại liên, sáu trung liên.  Trận chống càn thắng lợi cho thấy, nếu ta nắm vững ý định, thủ đoạn của địch, bám nắm chắc hành động của chúng để sẵn sàng đối phó thì có thể chuyển từ bị động sang chủ động, bất ngờ nổ súng trước, gây cho địch lúng túng đối phó.

        Trận đánh cũng cho thấy sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng vũ trang, sự giúp đỡ đắc lực của nhân dân sẽ tạo nên sức mạnh đánh thắng địch.

[Giangtvx]

TRẬN GIANG MA CỦA ĐẠI ĐỘI 965 (30.9.1951)

        Trận tập kích quân địch ở đồn Giang Ma của Đại đội 965 bộ đội địa phương huyện Phong Thổ, tỉnh La Châu nhằm tiêu diệt quân địch, chặt đứt một mắt xích trong hệ thống phòng thủ của chúng ở phía nam huyện Phong Thổ.

        Khu vực Giang Ma nằm trên trục đường 4Đ đoạn (từ Bình Lư tới Tam Đường) . Đây là một khu đồi rộng liên tiếp thoáỉ dầr về phía nam, có chỗ tương đối bằng phẳng, xung quanh, là rừng cây thấp. Đường sá trong khu vực kém phát triển, chủ yếu có trục đường 4Đ từ thị trấn Phong Thổ qua đèo Giang Ma, đi Cam Đường (Lào Cai). 

        Sau thất bại ngày 5 tháng 7 ở Sa Pa, khoảng một tiểu đoàn lính hỗn hợp thiếu (trong đó có 7 tên Âu Phi) lui về chiến khu vực đèo Giang Ma, xây dựng đồn trên ba mỏm A, B, C. Mỗi khu vực có khoảng 50 tên chiếm giữ. Hỏa lực có một khẩu súng máy, ba khẩu cối 60mm, sáu khẩu trung liên, còn lại là súng trường.  Dựa vào địa hình có lợi, địch xây dựng nhiều công sự.  Ở các khu; lực lượng trong đồn bố trí chặt chẽ, hỗ trợ cho nhau tốt.

        Đại đội 965 quân số còn 38 người, biên chế thành ba trung đội. Trang bị một khẩu cối 60mm, ba khẩu tiểu liên, 19 khẩu súng trường các loại.

        Thực hiện nhiệm vụ, đại đội tập trung lực lượng đánh địch trên ba hướng:

        - Hướng chủ yếu do Trung đội 1 được tăng cường một tiểu đội ở sườn đông nam, tiến công vào khu A, diệt chỉ huy tiểu đoàn cùng phương tiện thông tin liên lạc. 

        - Hướng thứ yếu do Trung đội 2 được tăng cường một trung đội du kích bố trí ở đông bắc mỏm B, có nhiệm vụ diệt địch ở khu B và sẵn sàng chi viện cho Trung đội 1 đánh chiếm khu A.

        Hướng khác do Trung đội 3 được tăng cường một trung đội du kích, có nhiệm vụ chi viện cho các trung đội 1 và 2 đánh địch khi cần thiết.

        23 giờ ngày 29 tháng 9, đại đội trưởng ra lệnh vào chiếm lĩnh trận địa. Sau khi trinh sát diệt bốn tên lính gác cổng đồn, các hướng được lệnh nổ súng tiến công.  Trên hướng chủ yếu, Trung đội 1 đang tiến vào khu nhà bạt của bọn chỉ huy thì bị trung liên địch bắn chéo đội hình, bộ đội buộc phải dừng lại. Đại đội trưởng nhanh chóng lệnh cho chiến sĩ trung liên chế áp và dùng cối 60mm diệt hỏa điểm địch, tiếp đó chỉ thị cho Trung đội 1 hình thành ba mũi nhanh chóng hiệp đồng với tiểu đội trinh sát tiêu diệt địch ở khu A.

        4 giờ 50 phút, hướng Trung đội 2 làm chủ được khu B, phát triển sang khu C chi viện cho Trung đội 3 và tiếp tục lùng sục tiêu diệt hết quân địch ở khu B.  5 giờ 55 phút, đại đội làm chủ hoàn toàn các khu A, B, C, tiêu diệt 47 tên (bảy tên Âu Phi, 40 tên lính dõng). Ta thu 15  khẩu súng các loại và một số quân trang, quân dụng. 

        Trận tiêu diệt được một đồn trong hệ thống phòng thủ của địch ở phía nam huyện Phong Thổ, đã đánh dấu một bước trưởng thành của lực lượng vũ trang địa phương trong kháng chiến chống thực dân Pháp.

TRẬN KHAI QUANG CỦA ĐẠI ĐỘI 468 HUYỆN TAM DƯƠNG (21.12.1951)

        Trận phục kích của Đại đội bộ đội địa phương 468 huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc và một tiểu đội du kích xã Khai Quang đánh vào bộ phận tuần đường (khoảng 40 tên, có ba tên lính Pháp) bảo đảm an ninh lộ trình trên quốc lộ số 2, đoạn từ Vĩnh Yên đến Thanh Giã, nhằm tiêu diệt địch, tạo điều kiện cho quần chúng đấu tranh.

        Xã Khai Quang cách thị xã Vĩnh Yên 2 kilômét về phía đông nam, thuộc huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc.  Thực hiện chủ trương của huyện ủy, đại đội chọn trận địa ở đầu làng Vĩnh Thịnh, bố trí trận địa bằng độn thổ, tận dụng yếu tố bất ngờ để tiêu diệt địch.

        Đội hình chiến đấu tổ chức thành bốn bộ phận: Bộ phận chặn đầu sử dụng một tiểu đội bộ binh, một du kích, được trang bị một khẩu trung liên. Bộ phận diệt địch chủ yếu sử dụng một tiểu đội bộ binh, một du kích trang bị một khẩu trung liên. Bộ phận khóa đuôi sử dụng một tiểu đội bộ binh và một du kích. Bộ phận đối diện sử dụng một tiểu đội bộ binh, trang bị một trung liên. Lực lượng dự bị do hai tiểu đội du kích đảm nhiệm. Lực lượng còn lại của đại đội và du kích làm nhiệm vụ chặn viện và cảnh giới.

        16 giờ 30 phút ngày 20 tháng 12, đơn vị hành quân chiếm lĩnh trận địa, chuẩn bị chiến đấu. 4 giờ ngày 21 tháng 12, các bộ phận sẵn sàng đánh địch.  6 giờ 40 phút ngày 21, khoảng 40 tên địch do ba lính Pháp chỉ huy tiến dần vào trận địa.

        Khi tên đi đầu cách bộ phận chặn đầu 100 mét, đột nhiên phát hiện dấu vết lạ khiến cả toán tuần đường nhốn nháo, có tên tìm chỗ ẩn nấp. Tranh thủ thời cơ, chỉ huy trận đánh ra lệnh nổ súng, nhưng trung liên không bắn được. Đồng chí Sơn vội dùng tiểu liên bóp cò hai loạt không kịp ngắm. Bị đánh bất ngờ, địch la hét và triển khai chiếm vệ đường để bắn trả. 

        Nghe tiếng súng nổ, bộ phận khóa đuôi bật hầm lên đánh địch. Một số tên chạy ngang trước mặt tổ khóa đuôi, chiếm khu ruộng cao có mấy ngôi mộ bắn trả mãnh liệt.  Tổ khóa đuôi xung phong vào đội hình địch, bắt một tên lính ngụy đang luống cuống ở ven đường.  Do hiệp đồng thiếu chặt chẽ nên khi bộ phận chủ yếu xung phong ra đến mặt đường thì bị địch co cụm chống trả.

        Trước tình huống chiến đấu bất lợi, chỉ huy trận. đánh lệnh cho bộ đội lui quân. Nhờ địa hình thuận lợi nên đơn vị lui quân an toàn.

        Sau 20 phút chiến đấu, ta mặc dù không diệt được địch, nhưng đã bắt được một tên lính ngụy. Trận đánh để lại nhiều kinh nghiệm quý về chuẩn bị chiến đấu; về chỉ huy hiệp đồng giữa các bộ phận; về xử trí tình huống trong quá trình đánh địch; về giữ bí mật, ngụy trang trận địa phục kích .

[Giangtvx]

TRẬN CĂNG – ESEPÍC CỦA TIỂU ĐOÀN 86 BÌNH THUẬN VÀ LỰC LƯỢNG THỊ ĐỘI PHAN THIẾT (28.12.1951)

        Trận tập kích của Tiểu đoàn 86 Bình Thuận và lực  lượng thị đội Phan Thiết, do Tiểu đoàn trưởng Sơn Diệp chỉ huy, được 500 dân công phục vụ đánh vào quân địch trong căn cứ quân sự Căng - ésepíc nhằm phá kế hoạch đào tạo hạ sĩ quan, sĩ quan làm tay sai cho Pháp, bồi dưỡng lực lượng ta.

        Căng - ésepíc là trường cao đẳng thể dục thể thao Đông Dương cũ của Pháp. Tháng 2 năm 1946, Pháp từ Nam Bộ ra chiếm Phan Thiết lập căn cứ quân sự tại đây để bảo vệ tây nam thị xã Phan Thiết, khống chế vùng căn cứ kháng chiến của ta.

        Giữ Căng - ésepíc Phan Thiết có một đại đội Âu Phi (khoảng 60 tên), khoảng 175 học viên và huấn luyện viên là sĩ quan và hạ sĩ quan, một trung đội hỗ trợ và hai khẩu pháo 75mm. Xung quanh trường có hàng rào dây thép gai bảo vệ.

        Tiểu đoàn 86 có bốn đại đội (A, B, xung kích, trợ chiến).  Trang bị mỗi đại đội có vài khẩu trung liên, tiểu liên, còn lại là súng trường.

        Để tiêu diệt địch, tiểu đoàn dùng một lực lượng cải trang, bí mật đột nhập vào bên trong, bất ngờ nổ súng tiêu diệt địch, phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận nhanh chóng đánh chiếm các mục tiêu.

        17 giờ ngày 28 tháng 12 năm 1951, tại bưng Kò Ke thuộc xã Hàm Kiệm, tiểu đoàn làm lễ xuất quân. 23 giờ, đơn vị bắt đầu đột nhập vào căn cứ.

        Một bất ngờ là trong đêm ta tập kích, địch có thêm trung đội Patigiăng và trung đội Commăngđô đi càn mới về nằm dọc hành lang nhà ở của học viên. Vì vậy, đội quyết tử chưa kịp lên thang gác thì đã phải nổ súng diệt địch. Bị đánh bất ngờ, địch không kịp chống trả, một số tên vừa thức giấc đã bị tiêu diệt. Trận chiến trên gác hai với địch diễn ra quyết liệt. Đội quyết tử khống chế cầu thang, dùng tiểu liên bắn vào các phòng, dùng dao găm, mã tấu, lựu đạn diệt địch.

        Sau hơn nửa giờ chiến đấu, ta tiêu diệt toàn bộ địch đi càn về và số học viên sĩ quan ở nhà hai tầng.  Cùng lúc đó, Đại đội B nhanh chóng diệt địch ở khu nhà trên, sau 20 phút, ta hoàn toàn làm chủ khu vực này.  Bộ phận đánh địch ở trận địa pháo ngay từ phút đầu đã diệt một số địch, số còn lại chúng bỏ chạy tán loạn. Ta phá hủy hai khẩu pháo 75mm.

        Địch từ Phan Thiết cho hơn 30 xe chở đầy lính ra ứng viện, khi tới khu “mả lính” bị Đại đội A và lực lượng thị đội phục kích phá hai xe thiết giáp và diệt 27 tên. Mãi 4 giờ ngày 29 tháng 12 quân ứng viện mới tới nơi khi chiến trường còn lại là 150 tên địch thương vong (có 84 sĩ quan) .

        Ta thu 150 súng trường, một tiểu liên, tám trung liên, một máy thông tin, rất nhiều đạn và lựu đạn.  Trận đánh thắng lợi để lại những kinh nghiệm quý về chọn hướng đột phá đúng chỗ yếu, đánh vào nơi hiểm yếu, tạo thuận lợi cho đánh nhanh diệt gọn; về chỉ huy sâu sát, linh hoạt. Chiến sĩ chiến đấu dũng cảm, sáng tạo khắc phục khó khăn và hạn chế của ta, góp phần quyết định trận đánh thắng lợi.

TRẬN TAM PHÚC - NGŨ KIÊN – TỬ TRƯNG - YÊN ĐỒNG CỦA BỘ ĐỘI ĐỊA PHƯƠNG VÀ DU KÍCH VĨNH PHÚC (7.3.1952)

        Trận chống càn của hai tiểu đoàn, một lại đội trợ chiến  của Trung đoàn 176, Tiểu đoàn 433, một trung đội trợ chiến của Trung đoàn 238, Đại đội 460, 465 bộ đội địa phương tỉnh, Đại đội Trần Phú huyện Yên Lạc, Đại đội Lê Xoay huyện Vĩnh Tường, được trang bị ĐKZ 75mm, cối 81mm, đại liên, còn lại là súng trường, với sự phối hợp chiến đấu của 12 du kích xã Tứ Trưng, 59 du kích xã Ngũ Kiên, 36 du kích xã Yên Đồng, 29 du kích xã Tam Phúc; chống lại cuộc càn của ba tiểu đoàn Âu Phi, một tiểu đoàn lính dù, bốn đại đội biệt kích và khoảng 100 tên phản động ở các đồn An Các, Giã Bàng, Màn Để, Mai Khê, Minh Tân, được phi pháo yểm trợ càn vào các xã Tam Phúc - Ngũ Kiên - Tứ Trưng - Yên Đồng, thuộc các huyện Vĩnh Tường, Yên Lạc tỉnh Vĩnh Phúc (nơi có phong trào du kích phát triển và chủ lực đứng chân), nhằm tiêu diệt lực lượng ta, lập lại hội tề, bảo an, hương dũng.

        5 giờ 30 phút ngày 7 tháng 3, địch dùng hỏa lực từ các đồn Thượng Lập, Vĩnh Thịnh Quảng Cư, Hợp Thịnh, Minh Tân đồng loạt trút đạn xuống bốn xã. 6 giờ 15 phút, pháo binh ngừng bắn, máy bay ném bom, máy bay trinh sát quần đảo trên không phận các xã Tam Phúc, Yên Đồng, Ngũ Kiên, Tứ Trưng. Tiếp đó, bộ binh từ các hướng triển khai đội hình tiến công vào các thôn Văn Trưng, Yên Nghiệp, Xóm Mới, Phù Lập, Phúc Lập.

        8 giờ 30 phút, theo hiệp đồng, các lực lượng của ta đồng loạt nổ súng. Bị đánh bất ngờ, đội hình địch rồi loạn. Chớp thời cơ, các lực lượng của ta đồng loạt xuất kích, đánh mạnh vào đội hình địch; thấy không chống đỡ nổi, địch bỏ chạy. 

        Trên hướng vu hồi, đợi địch vào tầm bắn hiệu quả, toàn bộ các hỏa khí đồng loạt bắn vào đội hình địch. Trong khi địch đang rồi loạn, lực lượng độn thổ mai phục ngoài đồng bật lên khỏi hầm bắn vào đội hình địch. Trong lần tiến công này, ta bắt được một tổ máy bộ đàm, liền buộc chúng phải liên lạc chỉ điểm cho pháo binh của chúng ở vòng ngoài bắn vào nơi địch đang co cụm. Sau đó địch tiến công nhiều lần nhưng đều bị ta đánh bại, không vào được làng.

        Trên hướng Quảng Cư, địch đánh vào Phù Lập, Phúc Lập, Phù Cốc để thu hút và chia cắt lực lượng ta. Bị ta đánh, địch không tiến vào được.

        9 giờ, địch dùng pháo, xe tăng bắn mạnh vào bốn xã.  Sau đó, chúng cho máy bay ném bom lần hai, chuẩn bị cho đợt tiến công tiếp theo.

        9 giờ 30 phút, từ các hướng địch theo trục kênh 10 triển khai tiến công. Cuộc chiến đấu diễn ra quyết liệt. Ta kiên quyết đánh trả, buộc địch phải rút ra bờ kênh, củng cố lực lượng, chờ viện binh đến tiếp tục tiến công.  Ở thôn Vĩnh Trưng, địch tổ chức nhiều mũi tiến công.  10 giờ l5 phút, một mũi tiến công của địch bám được vào hào giao thông, các du kích dũng cảm chặn địch, buộc chúng phải bỏ chạy, năm đồng chí đã anh dũng hy sinh. 

        Hướng Vĩnh Thịnh, Quảng Cư, địch dùng hỏa lực bắn vào các thôn nhằm phá hoại công sự trận địa, tiêu hao lực lượng ta. Du kích cùng Đại đội Lê Xoay đã triển khai chờ địch. Khi chúng vào tầm bắn hiệu quả, các loại hỏa lực tập trung bắn vào đội hình, nhưng địch vẫn liều mạng xông lên. Từ trong chiến hào, quân ta đồng loạt dùng hỏa lực, lựu đạn, pháo tay diệt địch, buộc chúng phải lui ra, chờ tăng viện..

        Từ 10 giờ 30 phút đến 13 giờ, địch dùng hỏa lực từ các đồn vòng ngoài và xe tăng từ bờ sông Hồng bắn vào các xã chi viện cho bộ binh tiếp tục tiến công. Quân ta lợi dụng công sự, hào cơ động chặn địch, thực hiện vu hồi vào cạnh sườn, phía sau đánh địch, hỗ trợ cho nhau giữ vững trận địa.

        Sau hơn 10 giờ chiến đấu, các đơn vị được lệnh cơ động về Yên Đồng củng cố lực lượng; chuẩn bị tiếp tục chiến đấu. Địch dùng xe thu xác đồng bọn về các đồn lân cận. Ta bổ sung trang bị, xây dựng lại trận địa, chờ lệnh mới. 

        Trận đánh kết thúc, địch bị diệt và bị bắt 37 tên, chủ yếu là lính Âu Phi; 135 tên bảo an, hương dũng, điệp ngầm và bọn phản động bị bắt. Ta thu 248 khẩu súng các loại.

        Trận chống càn thắng lợi, góp phần làm thất bại kế hoạch mở rộng vùng chiếm đóng của địch, củng cố lòng tin của nhân dân địa phương vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

[Giangtvx]

TRẬN ĐƯỜNG 74 CỦA TRUNG ĐOÀN 95, TIỂU ĐOÀN BỘ BINH 320 QUẢNG TRỊ VÀ ĐẠI ĐỘI 348 HUYỆN GIO LINH (18.3.1952)

        Trận phục kích của Trung đoàn 95 (có các tiểu đoàn 227, 302, 310), được mặt trận tăng cường Tiểu đoàn 320 Quảng Trị, Đại đội 348 Gio Linh, bốn đại đội hỏa lực (79, 94, 201, 202), hai khẩu súng máy phòng không 12,7mm, sáu khẩu cối 82mm, tám quả bộc lôi lớn, ba quả bom loại 50 kilôgam; đại đội vệ binh; một phân đội trinh sát và được du kích các xã Linh Châu, Linh An, Linh Bình phối hợp; đánh vào tiểu đoàn 27 Âu Phi và tiểu đoàn 7 Việt bảo đoàn, một số xe cơ giới trên đường 44 thuộc các làng Ninh Xá, Phú Thọ, Lạc Sơn; nhằm tiêu diệt, không cho địch tăng cường lực lượng chốt giữ Nam Đông, buộc chúng bị động đối phó nhiều nơi, tạo điều kiện cho lực lượng vũ trang địa phương độc lập tác chiến, đẩy mạnh phong trào du kích chiến tranh ở địa phương. 

        Ngày 15 tháng 3, trung đoàn từ khu vực Thạch Bàn (huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình) vào khu vực chiến đấu. 5 giờ ngày 18 tháng 3, các đơn vị sẵn sàng nổ súng đánh địch.  Theo kế hoạch, khoảng 24 giờ ngày 17 tháng 3, ta phóng bom và bắn cối 82mm vào căn cứ Nam Đông làm bị thương một số tên.

        Từ 4 giờ ngày 18 tháng 3, địch cơ động lực lượng phương tiện từ Đông Hà ra tập trung tại đập huyện (nay là cầu Trúc Khê), chuẩn bị ứng cứu, giải tỏa.  10 giờ 30 phút, địch để lại một lực lượng chốt ở quận lỵ Gio Linh, đưa tiểu đoàn 27 Âu Phi, tiểu đoàn 7 Việt bao đoàn và một số xe thiết giáp tiến theo đường 74 lên Nal Đông. Trung đoàn trưởng lệnh các đơn vị chuẩn bị xuất kích. Được lệnh, các đơn vị xung phong tiêu diệt địch. 

        Trận chiến đấu diễn ra quyết liệt, tạ tiêu diệt một số xe bọc thép và bộ binh địch. Trước sức tiến công của ta, một số địch chạy vào rừng lên hướng Nam Đông, một số co cụm ở Bàu Đựng chờ tăng viện.

        Sau đợt một, địch cho máy bay đánh phá dọc đường 74, tập trung nhất là khu vực Bàu Đựng, làm một số đơn vị tổn thất phải lui về làng Tân Văn củng cố. 

        Khoảng 16 giờ, sau khi củng cố lực lượng, trung đoàn trưởng ra lệnh tiến công đợt hai. Các đơn vị xuất kích tiêu diệt thêm một số địch. Nhưng do một số đơn vị xuất kích chậm hoặc lạc hướng, nên địch theo đường 73 về Đông Hà. 

        Trận đánh kết thúc, 312 tên địch bị diệt, 24 lính Âu Phi bị bắt, 15 xe bị phá hủy. Ta thu một khẩu 12,7mm, ba khẩu đại liên, bảy khẩu trung liên, một khẩu pháo 40mm, 82 khẩu súng bộ binh các loại, 10 vạn viên đạn các cỡ.  Trận phục kích diệt viện của các đơn vị trên đường 74 đã mở ra một cách đánh mới, thích hợp với lực lượng vũ trang ba thứ quân để tiêu diệt địch ngoài công sự, nâng cao hiệu suất chiến đấu.

TRẬN PHÚC LÂM  NHƯ THIẾT CỦA TIÊU ĐOÀN 61 (10. 4.1952)

        Thực hiện kế hoạch tác chiến của Tỉnh đội Bắc Giang, Tiểu đoàn 61 tổ chức trận phục kích trên đường 1A, đoạn Phúc Lâm - Như Thiết, nhằm tiêu diệt quân địch ở địa bàn trống trải, nơi địch bố phòng cẩn mật. 

        Đoạn đường Phúc Lâm - Như Thiết dài 4 kilômét chạy giữa làng Hùng Lãm (xã Hồng Thái, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang), chia làng thành hai phần bắc và nam đường. Phần bắc có xóm Giữa và xóm Bùng, phần nam có xóm Chùa, xóm Nguồn và xóm Sến. Các xóm cách đường từ 50 đến 100 mét. Giáp đường là ruộng màu, cao dần về phía đường.

        Đầu năm 1952, do ta tăng cường phục kích bằng mìn trên đường 1A, nên địch tổ chức đối phó chặt chẽ. Ở Phúc Lâm - Như Thiết, hàng ngày địch tổ chức hai đợt dò mìn từ hai phía Bắc Giảng xuống và Phúc Lâm lên. Điểm gặp nhau ở cây đa cách Như Thiết 500 mét về phía đông.  Đợt dò mìn ở Phúc Lâm lên thường có từ 45 đến 50 tên lính Âu Phi, bảo hoàng và lính dõng. Vũ khí có một trung liên, năm tiểu liên, còn lại là súng trường Mát và hai máy dò mìn.

        Từ ngày 31 tháng 3, địch tăng cường cho đội này hai trung liên và bố trí khoảng 25 quân, khi địch đi dò mìn, bộ phận này phục sẵn ở Hoàng Mai, sẵn sàng đánh vào cạnh sườn đội hình của ta nếu toán dò mìn bị phục kích. 

        Tiểu đoàn 61 có các đại đội 555, 511, 198, 521, 219; quân số 217 người. Trang bị có bốn đại liên, 13 trung liên, hai cối 61mm, ba cối 60mm, 21 tiểu liên, còn lại là súng trường. Tham gia chiến đấu có 70 du kích các xã Hồng Phong, Hồng Thái, Quang Châu thuộc các huyện Việt Yên và Yên Dũng.

        Để tiêu diệt địch, tiểu đoàn tổ chức thành các mũi:

        - Mũi điểm, sử dụng các đại đội 511, 555 (mỗi đại đội thiếu một trung đội), 198, 521 .

        - Mũi diện, sử dụng các trung đội còn lại của các đại đội 511, 555. Khi trận địa chính nổ súng, mũi diện đánh mạnh vào quân địch ở vị trí kế đường 13 để thu hút pháo địch ở thị xã Phủ Lạng Thương, tạo điều kiện cho trận địa chính nhanh chóng hoàn thành nhiệm vụ. 

        Bộ phận chặn viện có một trung đội của Đại đội 555, một trung đội của Đại đội trợ chiến 219, một tiểu đội của Đại đội 521; được trang bị hai khẩu đại liên, một khẩu cối 81mm, ba khẩu cối 60mm; có nhiệm vụ chặn viện, sử dụng hỏa lực chế áp địch, phân tán lực lượng của chúng. 

        Sau một thời gian chuẩn bị chiến trường, 19 giờ 30 phút ngày 9 tháng 4 năm 1952, từ Nội Cách, tiểu đoàn hành quân chiếm lĩnh trận địa.

        3 giờ 30 phút ngày 10 tháng 4, các đơn vị bố trí mìn xong, mai phục chờ địch.

        6 giờ 50 phút, 75 quân địch từ Phúc Lâm bắt đầu xuất phát. Khác với thường .lệ, lần này cả hai toán (50 và 25 tên), nhập làm một và đi vào trận địa của ta. Cách điểm xuất phát 300 mét, chúng chia làm ba mũi, 10 tên rẽ xuống nam đường 1A, 10 tên đi lên bắc đường rải quân quan sát, rồi tiến vào làng lùng sục.

        7 giờ 15 phút, đội hình địch lọt vào trận địa phục kích của ta. Đại đội 511, dùng bộc phá phát lệnh nhưng không nổ, Phải dùng lựu đạn thay thế. Cả tiểu đoàn bật dậy khỏi hầm xông lên, nổ súng diệt địch rồi xung phong. Địch vừa bắn trả, vừa co cụm xuống rãnh đường sắt, dùng trung liên từ dốc Đỏ và gốc cây bàng bắn mạnh vào đội hình ta. 

        Từ các hướng, quân ta lợi dụng địa hình vừa nổ súng tiêu diệt địch, vừa gọi hàng; tiêu diệt cả địch đi tuần đường, lẫn diệt địch ở tháp canh Như Thiết. Trước nguy cơ bị tiêu diệt hoàn toàn, địch dùng ba xe tải chở quân từ Phúc Lâm lên ứng chiến, dùng pháo từ Phủ Lạng Thương bắn chi viện. Ba xe tải vừa đến ngã tư Hoàng Mai thì bị cối 81mm và 60mm của ta bắn mạnh, buộc phải dừng lại triển khai đội hình tại đó. Riêng mũi 20 tên địch chặn đường rút của ta tiến đến xóm Chùa, bị Đại đội 511 và lực lượng dự bị của ta ở bắc Hoàng Mai chặn đánh, phải chạy về ngã tư Hoàng Mai.

        9 giờ 30 phút ngày 10 tháng 4, trận đánh kết thúc. Ta diệt tại chỗ 44 tên, bắt 22 tên địch; thu một khẩu trung liên, 24 súng trường, một tiểu liên, hai máy dò mìn và nhiều đạn dược .

        Trận phục kích đạt hiệu suất cao, tạo điều kiện cho nhân dân dũng cảm đấu tranh với địch để về làng cũ làm ăn, phá kế hoạch dồn dân của Pháp ở địa phương. 

[Giangtvx]

TRẬN BẮC NINH CỦA TRUNG ĐOÀN 98 VÀ LỰC LƯỢNG VŨ TRANG ĐỊA PHƯƠNG (14.4 - 12.5.1952)

        Giữa tháng 4 đầu tháng 5 năm 1952, quân Pháp mở Cuộc hành quân mang tên “poóctô - Pôlô Tuyếccô” càn vào địa bàn tỉnh bắc Ninh. Qua 19 ngày đêm chiến đấu ta đã tiêu hao, tiêu diệt nhiều địch; nhưng bộ đội chủ lực và du kích của ta cũng bị tổn thất nặng nề. Trận chống càn để lại những kinh nghiệm quý báu về lãnh đạo, chỉ đạo tác chiến chống địch càn quét của lãnh đạo và chính quyền địa phương nói chung, của lực lượng vũ trang nói riêng trên địa bàn.

        Bắc Ninh, một tỉnh trung du Bắc Bộ, có các huyện: Thuận Thành, Gia Lương, Tiên Du, Quế Dương, Võ Giàng, Yên Phong, Gia Lâm và phủ Từ Sơn, thị xã Bắc Ninh¹. 

        Cuộc hành quân lớn của địch càn quét toàn bộ nạm huyện phía đông đường số 1 gồm: Tiên Du, Quế Dương, Võ Giàng, Thuận Thành, Gia Lương. Bắc Ninh địa hình tương đối bằng phẳng, rải rác ở các huyện có đồi xen kẽ nhưng tập trung ở các khu: núi Chè, núi Khám (Tiên Du); núi Và, núi Sơn Động (Võ Giàng); núi Hữu Băng, núi Đông Du (Quế Dương); núi Thiên Thai (Gia Lương).  Là cửa ngõ của Việt Bắc, là yết hầu của Hà Nội nên Bắc Ninh luôn có vị trí quan trọng cả đối với ta và đối với địch.

        Chiếm đóng Bắc Ninh, Pháp xây dựng nhiều đồn bốt và tổ chức hệ thống tề điệp, bảo an dày đặc. Trước cuộc càn quét, quân địch ở trên địa bàn còn hơn một trung đoàn, một số trận địa pháo 105mm, 75mm.

        Thực hiện cuộc càn, địch sử dụng tới năm binh đoàn (GM), hai tiểu đoàn pháo binh (48 khẩu 105mm), hai tiểu đoàn thiết giáp và hàng trăm xe cơ giới. Phối hợp với lực lượng càn quét còn có ba đội GAMO². Quá trình thực hiện cuộc càn quét, chúng còn được không quân ở sân bay Gia Lâm chi viện tối đa.  Tham gia chống địch càn quét có Trung đoàn 98 Đại đoàn 316, Tiểu đoàn 433 Trung đoàn 238 chủ lực khu và Tiểu đoàn 18 bộ đội chủ lực tỉnh, cùng với dân quân, du kích tỉnh Bắc Ninh.

        Trung đoàn 98 có các tiểu đoàn bộ binh 215, 439, 938.  Tiểu đoàn 433 nguyên là Tiểu đoàn Thiên Đức, chủ lực của tỉnh mới được khu đưa về hoạt động ở Bắc Ninh; tiểu đoàn có ba đại đội bộ binh, một đại đội trợ chiến. Tiểu đoàn 18 chủ lực tỉnh có ba đại đội bộ binh và một đại đội trợ chiến, một trung đội công binh, quân số 689 người. Mỗi huyện có một đại đội bộ đội địa phương. Lực lượng dân quân du kích trên địa bàn khá mạnh, trung bình mỗi xã có lột trung đội du kích. Mỗi thôn có từ một đến hai tiểu đội dân quân. Hầu hết dân quân, du kích đều được trang bị tiểu liên, súng trường, lựu đạn và các loại vũ khí tự tạo. 

        Để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của trên giao, Tỉnh ủy và Chỉ huy tỉnh đội Bắc Ninh đề ra phương châm: Phối hợp chặt chẽ giữa tập trung lực lượng cỡ tiểu đoàn trở lên, đánh tiêu hao, tiêu diệt của bộ đội chủ lực với phân tán nhỏ lẻ, đánh tiêu hao của bộ đội địa phương và dân quân du kích, lấy du kích chiến làm chính. Tránh đánh chính diện, đánh cố thủ, chú trọng đánh những cánh quân lẻ, đánh bên sườn và phía sau đội hình địch. Tích cực tập kích sở chỉ huy, trận địa pháo, đánh giao thông phía sau. Đánh lúc địch mệt mỏi, lúc địch chuẩn bị rút lui hoặc đang rút lui.

        Căn cứ vào địa hình, dự kiến hành động của địch, lực lượng ta và các khu du kích; Tỉnh ủy chia chiến trường thành hai khu: Bắc phần và Nam phần, trong đó dự kiến địa bàn Nam phần là nơi càn quét chủ yếu của địch. 

        Ở Nam phần, sử dụng Trung đoàn 98, lúc đầu bố trí ở Nghi An, Nghi Khúc (Thuận Thành), khi tác chiến tùy tình hình sẽ điều chỉnh, cơ động đánh địch trong phạm vi Nam phần; sẵn sàng phối hợp với lực lượng ở Bắc phần đánh địch. Đại đội 603 Tiểu đoàn 18 cùng với Trung đoàn 98 và bộ đội địa phương, dân quân du kích đánh địch; lúc đầu bố trí một phần ở Nghi An, còn lại bố trí ở Hà Mai, Trí Quả, đánh địch từ hướng Cầu Đường vào Thuận Thành. Đại đội 121 bộ đội địa phương huyện Thuận Thành, bố trí một trung đội ở Nguyệt Đức, một trung đội ở khu vực Dâu, một trung đội ở khu vực Hoài Đức, có nhiệm vụ cơ động đánh địch trong huyện, sẵn sàng đánh địch ở Giả Lương. Đại đội 80 bộ đội địa phương Gia Lương bố trí một trung đội ở khu vực Thùa, một trung đội ở An Thịnh, Trung Kênh, một trung đội ở Minh Tân, An Cấp.

        Ở Bắc phần, sử dụng các tiểu đoàn 433 và 18, và ba đại đội bộ đội địa phương huyện và dân quân, du kích tại chỗ bố trí ở Tân Chi, Hán Quảng và ở Hán Đà, Chi Lăng là lực lượng chính đánh địch ở Bắc phần.

        Bộ đội địa phương các huyện đảm nhiệm đánh địch trong huyện mình, sẵn sàng cơ động chi viện cho các huyện bạn.

        Ngày 13 tháng 4 năm 19o2, địch điều các binh đoàn cơ động chiếm năm huyện phía đông đường số 1 : GM 1 ở Phả Lại; các GM 2, GM 7 ở Yên Viên, Đống; GM 3 ở Cẩm Giàng và hai tiểu đoàn ở Từ Sơn.

        Đêm 13 tháng 4, bộ đội địa phương tiêu diệt các đồn Thiết Bình, bao vây các đồn Tiếu, Á Lữ (Thuận Thành), bốt Thiên Thai (Gia Lương), Nghĩa Lộ (Văn Lâm). 

        Rạng sáng ngày 14 tháng 4, trận càn Poóctô bắt đầu, địch từ hai hướng chia làm nhiều mũi tiến công vào Thuận Thành.

        Hướng thứ nhất GM7 (3.000 quân và 60 xe cơ giới) từ Yên Viên tiến dọc sông Đống, đến Tiếu gặp ta đang công đồn, liền vào giải vây. Sau đó GM7 chia làm hai mũi: một mũi xuôi theo đê tiến chiếm Á Lữ, Lạc Thổ; một mũi xuôi theo đê tiến vào các xã Xuân Lâm, Trí Quả, Hạnh Phúc. Các mũi này bị ta tiến công, chặn đánh quyết liệt. 

        Hướng thứ hai: do GM3 đảm nhiệm từ Cẩm Giàng chia làm hai mũi bao vây tiến công Thuận Thành từ phía đông và phía nam. Mũi chủ yếu tiến theo trục đường 38 lên Đông Côi, vừa đi vừa càn quét sâu vào các làng hai bên đường. Khi địch đến Nghi An, Trạm Trai bị Trung đoàn 98 chặn đánh quyết liệt. Địch liên tiếp mở các cuộc tiến công từ 10 giờ sáng đến tối văn không vào được làng. Mũi thứ yếu từ Nghĩa Lộ càn qua Pheo vào các xã Song Liễu, Ngũ Thái Mũi này đã bị dân quân du kích chặn đánh ở các thôn xóm.

--------------------
        1. Tên các huyện của năm 1952. 

        2. Đệ nhị đoàn hành chính quân chủ lưu động, mỗi đội quân số tương đương một đại đội bộ binh do quận trưởng chỉ huy.

[Giangtvx]

        Tiếp đó trong các ngày từ 15 đến 17 tháng 4, địch liên tục càn vào các khu vực nghi có bộ đội chủ lực của ta.  Trung đoàn 98 trú quân ở Chi Lăng bị máy bay đánh phá  phải rời về Dũng Vĩ, Thịnh Liên, Trung Màu (Tiên Du), chuẩn bị tập kích địch ở đồn Vân Khám, Vân Trình. Khắp nơi bộ đội địa phương và dân quân du kích phân tán nhỏ lẻ gây cho địch nhiều tổn thất. Ngày 17, địch phải kết thúc cuộc càn.

        Ngay sau đó, ngày 18 tháng 4, địch thực hiện cuộc càn Pô lô. Tướng Cônhi trực tiếp chỉ huy cuộc càn này.  Cônhi tập trung toàn bộ lực lượng bao vây càn quét, diệt chủ lực ta ở Tiên - Quế - Võ. GM3 được điều từ Kẻ Sặt lên chốt ở đường 18 từ Đại Tráng xuống phố Mới nhằm vây ta từ phía bắc và cắt Tiên - Quế - Võ với Yên Dũng.  Phía tây GM2 bố trí dọc đường số 1 từ Đường tới Vĩnh Kiều (Từ Sơn). Phía nam GM7 rải dọc từ Lạc Phổ xuống Sen Hồ. Phía đông GML giữ Phả Lại, án ngữ sông Thái Bình.

        Từ đêm ngày 17 tháng 4, địch tăng cường cho các đồn Vân Trình, Vân Khám một đại đội bộ binh, triển khai các trận địa ở Đống, Lim, Bắc Ninh, Đình Tổ. Ở Nam phần, địch cho bộ binh và 10 xe thiết giáp càn vào Gia Lương đê nghi binh, phân tán lực lượng ta.

        Nhận thấy triển khai lực lượng quá gần địch, Trung đoàn 98 lệnh Tiểu đoàn 439 di chuyển trận địa phòng ngự lên Dũng Vĩ. Tiểu đoàn 433 và Đại đội 511 bộ đội địa phương Tiên Du phòng ngự cùng Trung đoàn 98. 

        5 giờ ngày 18 tháng 4, GM2 tiến công vào Tiên Du từ ba hướng. Trong khi GM2 càn vào những nơi còn lại của Tiên du thì GMI, GM3, GM7 đồng thời bao vây càn vào Quế Dương.

        Trước tình hình vòng vây của địch ngày càng xiết chặt, đêm ngày 18 tháng 4, Trung đoàn 98 quyết định rút về căn cứ Chi Lăng, tạo thời cơ vượt đường 18 sang căn cứ Yên Dũng. Nhưng khi qua Nghĩa Chỉ, Trung đoàn 98 bị địch chặn buộc phải mở đường mặc dù biết sẽ tổn thất lớn, mãi gần sáng mới về tới Chi Lăng. Tại đây trung đoàn quyết định đêm 19 tháng 4 bí mật lên bắc đường 18, nhưng tổ chức hành quân không tốt, vì vậy đại bộ phận trung đoàn lại phải quay về Chi Lăng. Đêm 19 tháng 4, địch kết thúc cuộc càn pô lô.

        Không dừng lại, ngày 20 tháng 4, địch mở tiếp cuộc càn Tuyếccô, tập trung lực lượng kiên quyết tiêu diệt toàn bộ quân chủ lực của ta trong vòng vây. Chúng tăng thêm pháo ở phố Mới, sử dụng toàn bộ pháo ở Bắc Ninh và Đình Bảng chi viện cho cuộc hành binh, dùng máy bay chi viện tối đa cho lực lượng càn quét.

        6 giờ ngày 20, GM2 từ Quảng Lâm chiếm thị thôn.  GM3 từ Mô Đạo, Đông Sơn càn vào La Miệt, Phương Lưu, Yêu Giã. GM1 từ Bồng Lai, Vũ Dương tiến vào Quế Ô, Đỗ Đàn, Tập Ninh. Bộ binh địch tiến vào các làng sau những đợt bom pháo dữ dội. .Tới đâu chúng cũng bị bộ đội và du kích chặn đường gây thương vong cho chúng. Những trận chiến đấu diễn ra trên cánh đồng La Miệt, Phương Lưu, Yên Giã, Đa Gấu, v.v. . . gây cho địch tổn thất lớn. 

        Tối ngày 20 tháng 4, Trung đoàn 98 quyết định rút sang Yên Dũng một lần nữa. Nhưng đội hình lại lọt vào trận địa hỏa lực giăng sẵn của địch giữa Mộ Đạo, Đông Dương. Một bộ phận nhỏ của trung đoàn vượt được, còn lại phải trở lại Chi Lăng.

        Ngày 21 tháng 4, sau khi đã củng cố lực lượng, địch dùng pháo binh, không quân chà xát nhiều lần và 14 giờ, các mũi bắt đầu tiến quân. Trên tất cả các hướng, lực lượng vũ trang địa phương cùng bộ đội chủ lực đã đánh bật hàng chục lần tiến công của địch, diệt nhiều tên, giữ vững trận địa.

        Ngày 22 tháng 4, địch bắn hàng nghìn quả pháo, cối; thả hàng chục quả bom, kể cả bom napan. Sau hỏa lực chuẩn bị, bộ binh từ bốn hướng ào ạt tiến vào căn cứ.  Quân ta anh dũng chiến đấu diệt nhiều địch. Đến chiều tối đồng chí Tham mưu trưởng hy sinh, ta hết đạn.  Những bộ phận còn lại giấu súng rút xuống hầm bí mật, một số phân tán trong dân, một số vượt sông Gia Lương.  Địch chiếm toàn bộ căn cứ Chi Lăng.

        Chiếm được căn cứ, chúng tìm phá các hầm bí mật, bắt dân, cướp của, đốt phá, hãm hiếp phụ nữ. Căn cứ Chi Lăng bị tàn phá rất nặng nề.  Các ngày 23, 24, 25, 26 tháng 4, địch càn đi quét lại nhiều lần vùng Tiên - Quế - Võ tìm hầm bí mật, lùng bắt cán bộ và bộ đội, cướp tài sản, phá mùa màng của dân.  Những thôn có tiếng súng, chúng triệt phá trắng. Đồng thời chúng tái lập bộ máy chính quyền tay sai. 

        Tiếp đó từ ngày 28 tháng 4 đến ngày 2 tháng 5, địch sử dụng các GM 1, 3, 7 càn vào Gia Lương. Kịp thời rút kinh nghiệm ở Bắc phần, các đại đội 603, 850 và dân quân du kích phân tán nhỏ lẻ, phát triển lối đánh du kích diệt nhiều địch.Ngày 2 tháng 5, thấy càn vào Gia Lương ít hiệu quả mà tổn thất nhiều, địch kết thúc cuộc càn vào Bắc Ninh. 

        Qua 19 ngày chiến đấu, quân và dân Bắc Ninh đã đương đầu với năm binh đoàn cơ động tinh nhuệ được trang bị hiện đại của địch, ta đã loại khỏi vòng chiến đấu hàng nghìn tên địch, thu nhiều vũ khí, quân trang, quân dụng. Địch giết và làm bị thương 117 dân, bắt hơn 1.000 thanh niên vào lính, làng chiến đấu bị triệt phá nặng nề, hơn 20 làng bị xóa trắng. Địch đốt 3.170 ngôi nhà, phá hơn 2.000 mẫu lúa và hoa màu, hàng nghìn trâu, bò, gà, lợn bị chúng cướp hoặc giết chết. 

        Trận chống càn của Trung đoàn 98 và lực lượng vũ trang địa phương Bắc Ninh để lại nhiều bài học quý về chỉ đạo tác chiến của các lực lượng trên địa bàn; về mối quan hệ giữa cấp ủy đảng và chính quyền địa phương với bộ đội chủ lực; về thực hiện phương châm chống địch càn quét; về công tác giáo dục chính trị, lãnh đạo tơ tưởng cho lực lượng vũ trang địa phương; về bảo vệ tính mạng, tài sản của dân khi nắm được kế hoạch địch càn quét lớn.

[Giangtvx]

TRẬN HOẰNG YẾN CỦA ĐẠI ĐỘI 135 VÀ DU KÍCH ĐỊA PHƯƠNG (7.6.1952)

        Trận đánh của Đại đội 135 bộ đội địa phương huyện Hoằng Hóa và du kích xã Hoằng Yến tiến công đại đội biệt kích đột nhập vào xã Hoằng Yến, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa nhằm tiêu diệt địch, bảo vệ hậu phương, giữ vững sự chi viện của hậu phương cho tiền tuyến. 

        3 giờ 30 phút ngày 7 tháng 6, một đại đội (có một phần tư là lính Âu Phi) được hai tàu chiến, một xà lan, một xuồng chiến đấu đổ bộ lên bờ, chia làm ba mũi càn sâu vào đất liền.

        Phát hiện có địch, một tổ du kích vận động tới thôn Phúc Ngư thì gặp địch, các chiến sĩ ta ném lựu đạn diệt một số tên. Cùng lúc đó, du kích các làng bên cạnh đặt mìn, chông phục kích địch, một số ở lại chiến đấu, một số vận chuyển thương binh.

        4 giờ 30 phút, được tin có địch, Đại đội 135 bộ đội địa phương huyện vận động tới nắm tình hình và phối hợp chiến đấu với du kích. Địch tập trung hỏa lực đánh vào các xóm 14, 16.

        Lúc 6 giờ 30 phút, ta sử dụng hai tiểu đội bộ đội địa phương vào các xóm quần nhau với giặc, diệt một số tên. Địch đưa tiếp lực lượng ở hai cánh khác về các xóm 14, 16. So sánh lực lượng ta và địch quá cliênh lệch, ta phải rút khỏi các xóm 14, 16. 

        14 giờ 30 phút, địch xuống xà lan rút về căn cứ. Sau một ngày chiến đấu, bộ đội và du kích loại khỏi vòng chiến đấu 28 tên địch.

        Trận đánh thắng lợi để lại nhiều kinh nghiệm quý về vận dụng cách đánh của bộ đội địa phương và du kích tiêu diệt địch; đồng thời cũng đặt ra cho lãnh đạo, chính quyền địa phương và lực lượng vũ trang về việc kết hợp đánh địch với bảo vệ dân, bảo vệ tài sản của đồng bào trong khu vực đánh địch.

TRẬN PÁC MA CỦA TIỂU ĐOÀN 910 (23-24.10.1952)

        Trận vận động tập kích quân địch ở đồn Pác Ma¹ của Tiểu đoàn 910 Trung đoàn 148 (nay là Tiểu đoàn 4 Trung đoàn 148 Sư đoàn 316), nhằm tiêu diệt địch, phá vỡ phòng tuyến sông Đà của địch.

        Sau khi gặp trinh sát ta ở Na Cút, ngày 21 tháng 10, tiểu đoàn Tabo thứ 17 phái một đại đội ra chiếm Pác Ma.  Ngay tối hôm đó, đại đội này bị Tiểu đoàn 910 đánh tan.  Sáng ngày 22 tháng 10, chúng đưa cả tiểu đoàn ra chiếm lại Pác Ma.

        Tiểu đoàn Tabo thứ 17 có bốn đại đội bộ binh (ba đại đội lính Ma rốc, một đại đội lính ngụy Thái) và một đại đội trợ chiến. Ngoài vũ khí trang bị cá nhân, chúng còn có bốn khẩu cối, tám khẩu đại liên.

        Chiếm Pác Ma, địch cho lực lượng giữ đồi A, B, C, D, khống chế con đường độc đạo ra sông Đà. Bố trí lực lượng địch ở đồi A gồm hai trung đội lính Ma rốc, một trung đội ngụy Thái; đồi B gồm hai trung đội Ma rốc, một trung đội trợ chiến, một trung đội ngụy Thái; đồi C gồm một đại đội Ma rốc, hai trung đội trợ chiến và chỉ huy tiểu đoàn địch; đồi D có một trung đội Ma rốc. Ngoài ra còn một trung đội Ma rốc và một trung đội ngụy Thái đóng ở bản Pác Ma và trên đường đi bản Mứn.

        Tiểu đoàn 910 có các đại đội bộ binh 220, 221, 226 và Đại đội trợ chiến 634, một trung đội ĐKZ 57mm. Vũ khí có hai khẩu ĐKZ 57mm, một khẩu cối 81mm, một khẩu cối 82.mm, hai khẩu cối 60mm, ba khẩu đại liên, mỗi trung đội có hai khẩu trung liên, còn lại tiểu liên, súng trường và lựu đạn.

        Để tiêu diệt địch ở Pác Ma, tiểu đoàn sử dụng lực lượng tập kích quân địch ở các mục tiêu:

        - Một tổ đi trước bí mật diệt vọng gác.

        - Trung đội 6 (Đại đội 221) đánh địch ở đồi A.

        - Trung đội 7 và Trung đội 8 (Đại đội 221) nhanh chóng phát triển đánh chiếm đồi B, đồi C trong khi Trung đội 6 đánh đồi A.

        - Trung đội 4 (Đại đội 220) chặn đường địch rút chạy qua bản Pác Ma.

        - Trung đội 2 và 3 (Đại đội 220), đánh vào bản Pác Ma, sau khi hoàn thành nhiệm vụ phối hợp với Đại đội 221 đánh chiếm đồi C .

        - Trung đội ĐKZ 57mm và đại liên đi cùng Trung đội 6.  Sau khi Trung đội 6 chiếm xong đồi A, dùng hỏa lực chi viện tiêu diệt địch ở đồi B, đồi C.

        - Cối 81, 82mm bố trí ở chân đồi A, đồi E (bên suối) bắn lên đồi C và bắn chặn quân địch rút lui.

        18 giờ ngày 23, tiểu đoàn hành quân chiếm lĩnh trận địa. 2 giờ ngày 24, được lệnh nổ súng, Trung đội 6 nhanh chóng đánh chiếm đồi A. Sau 5 phút chiến đấu, ta chiếm được một nửa quả đồi. Địch chống đỡ yếu ớt rồi bỏ chạy sang đồi B: Cùng lúc đó các đơn vị hiệp đồng chiến đấu chặt chẽ, được hỏa lực cối, đại liên chi viện hiệu quả, các đơn vị nhanh chóng chiếm các mục tiêu được phân công:

        Đến 4 giờ 30 phút, ta làm chủ hoàn toàn trận địa, diệt 72 tên (đa số là lính Ma rốc), bắt 20 tên. Ta thu hai khẩu đại liên, hai khẩu cối 81mm và nhiều tiểu liên súng trường.

        Chiến thắng Pác Ma đã góp phần chọc thủng phòng tuyến sông Đà của địch, tạo thuận lợi cho hướng thọc sâu giành thắng lợi trong đợt hai chiến dịch Tây Bắc.

-----------------------
        1. Thuộc bản Pác Ma, huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La.