Những phi đội bay về phía tây

[Giangtvx]

        Trận chiến tháng đầu tiên này đã khích lệ chúng tôi. Sau khi hạ cánh, các phi công tranh nhau kể lại cảm tưởng của mình về trận đánh đầu tiên.

        - Tôi nện vào xe chở dầu mới khiếp nhé, - một phi công nói, - nó bốc lửa ngay lập tức, bản thân mình cũng thấy ghê...

        - Còn anh thấy không, bọn Đức ở trên xe thật không khác gì lũ chuột, cứ chạy tán loạn, - người khác chen vào, - lại còn những thập ngoặc trên thành xe nửa chứ...

        - Những thập ngoặc tôi cũng nhìn thấy, - Nhexcherencô hưởng ứng, - nhưng mà, nếu chúng ta cứ bay với đội hình mật tập như vậy thì rồi bọn Đức sẽ cho chúng ta bài học đấy.

        - Không thể như thế được, - ai đó phản đối một cách tự tin.

        - Nhexcherencô nói đúng đấy, - biên đội trưởng Philatôp - người từ nãy tới giờ ngồi im lặng lên tiếng khẳng định. Đội hình của chúng ta vừa rồi bay tựa như đàn ruồi ấy. Ai muốn làm gì thì tuỳ ý. Tự chọn, tự công kích bất kỳ mục tiêu nào tuỳ thích. Cứ nói là hiệp đồng tác chiến, yểm hộ lẫn nhau, nhưng nào có ai quan tâm đến ai đâu. Chẳng có gì gọi là bảo vệ nhau cả!

        Phân tích trận xuất kích đầu tiên của mình, chúng tôi rút ra rằng, bay trong đội hình mật tập, các cơ động rất bị hạn chế, hoàn toàn loại bỏ mất khả năng cảnh giới và không thể phản công được nếu bị kẻ địch tấn công.

        Thế đấy, chúng tôi, những huấn luyện viên kỳ cựu bắt đầu được học bài học mới với những định luật khác nghiệt của trường học chiến tranh là thế đấy.

        Sáng sớm ngày hôm sau, chúng tôi lại xuất kích tiếp. Lần này chúng tôi đi oanh kích cụm quân địch đang ở khu tập kết. Bay gần đến mục tiêu, tôi chuẩn bị vòng vào công kích. Bất ngờ, tôi phát hiện thấy phía trước có 4 cụm khói đen. Chúng xuất hiện tức thì và treo trên nền trời xanh thẳm, còn từ phía dưới đất là những vệt lửa kéo dài từ các nòng pháo cao xạ. Những điểm nổ nhiều vô cùng, vây chặt quanh máy bay.

        Khi tôi đưa máy bay vào bổ nhào, tôi có cảm giác là tất cả các luồng lửa kia đều hướng về phía tôi. cảm giác về mối hiểm nguy chết chóc chợt bao trùm. Muốn nhanh chóng thoát ly khỏi công kích, tránh khỏi các luồng lửa đạn. Nhưng máy bay thì vẫn bổ thẳng vào mục tiêu. Tôi ấn cò súng. Những khẩu súng trên máy bay nhả đạn xối xả. cảm giác lo lẳng lại ập đến. Tôi kéo máy bay thoát ly, cơ động giữa các làn lửa đạn, sau đó lại tiếp tục chọn mục tiêu vào công kích lần nữa.

        Chúng tôi oanh kích, và cũng như ngày hôm trước, đến viên đạn cuối củng, về đến sân bay, chúng tôi mới thấy thiếu một chiếc máy bay. Vị trí trên sân đỗ trống rỗng, chỉ còn sót lại vành cỏ khô ngụy trang báo hiệu điềm chẳng lành.

        Không một ai thấy được sự hy sinh của đồng đội. Chính điều ấy tạo cho một sự bí hiểm nào đó bao trùm toàn nhóm bay. Cần phải phân tích trận đánh, thay đổi lại chiến thuật, nhưng chúng tôi lại tiếp tục nhận nhiệm vụ mới, vội vã nạp nhiên liệu cho máy bay rồi lao vào trận chiến. Lửa đạn của những chiếc máy bay tiêm kích "La" mang hình ngôi sao đỏ trên cánh lại trùm lên bọn phát xít. Chúng tôi trừng trị kẻ thù để trả thù cho những thành phố và làng mạc bị chúng thiêu huỷ, trả thù cho những nỗi đau đớn, khổ hạnh mà người dân Xôviết phải gánh chịu, trả thù cho sự hy sinh của đồng đội...

        Những chuyến xuất kích liên tục, hết chuyến nọ đến chuyến kia. Chúng tôi bay từ sáng sớm đến tận tối mịt. Chúng tôi tiến hành những cuộc trinh sát các lực lượng quân địch, oanh kích những nơi địch vượt sông và những đoàn quân cơ giới cùa địch trên đường hành quân, đồng thời yểm hộ những máy bay ném bom của ta. Chúng tôi học cách tiếp cận kẻ thù từ độ cao cực thấp và bất ngờ công kích chúng bằng tất cả các loại súng có trên máy bay. Đôi khi, nhất là ở tuyến địch vượt sông, chúng tôi bắn vào đội hình dày đặc những tên lính phát xít, những xe cộ, khí tài của chúng cho đến viên đạn cuối cùng mới thôi.

        Chúng tôi cùng với các đồng chí thợ máy cùng nạp nhiên liệu, bổ sung đạn dược để rút ngắn thời gian chuẩn bị bay. Chúng tôi rất vội. Cần phải bay nhiều hơn nữa, tiêu diệt lủ phát xít nhiều hơn nữa.

        Kẻ địch hứng chịu tổn thất nặng nề, nhưng còn lâu chúng mới kiệt sức. Những cụm quân lớn của địch vẫn đẩy lui được quân đội Xôviết.

[Giangtvx]

        Nhóm tiêm kích của chúng tôi giảm đi khá nhiều. Lưới lửa phòng không của địch loại khỏi vòng chiến đấu lúc thì phi công này, lúc thì phi công khác. Vào tháng Tám, bạn của tôi - Côlia Nhexcherencô đã không trở về sau chiến đấu. Chúng tôi đi hộ tống toán máy bay ném bom. Máy bay của đồng chí ấy bị một viên đạn pháo cao xạ bẳn cháy. Tôi hy vọng dù sẽ mở, nhưng Côlia không nhảy dù. Thật khó mà trả lời được là đồng chí đã hy sinh ngay từ trên không hay là hy sinh khi các thùng nhiên liệu nổ vào thời điểm máy bay đâm xuống đất. Chỉ rõ một điều là - Côlia không còn sống nửa...

        Kể từ chiều hôm đó, mãi lâu sau tôi mới vững tâm được. Nỗi đau sắc nhọn và nỗi buồn khôn tả đã đâm, cứa vào tim. Tôi không thể nào chấp nhận được chuyện tôi không bao giờ còn nghe thấy giọng nói đầy tự tin của Côlia nửa. Nhớ lại cảnh chúng tôi cùng ngồi đọc thư nhà với Côlia. Mẹ thông báo về sự hy sinh của người anh cả. Bây giờ bà lại mất tiếp đứa con trai thứ hai. Xót thương đến ứa máu khi nghĩ đến Liuđa - đứa con gái bé bỏng của Nhexcherencô. Nó không bao giờ còn được gặp lại người cha tuyệt vời của mình nữa!.

        Ngày hôm sau chúng tôi lại để mất người phi công gan dạ Misa Kruglôp. Đồng chí nhận lệnh cất cánh một mình và đã giao chiến với bốn tên "Metxersmit". Sự việc xảy ra thế này, - tất cả số máy bay vừa đi chiến đấu về chưa kịp nạp nhiên liệu, nên không ai có thể cất cánh lên giúp đồng chí ấy được. Các phi công đều nghiến răng, tức giận, nắm chặt nắm đấm khi theo dõi trận chiến đấu không cân sức ấy. Kruglôp chiến đấu ngoan cường. Đồng chí khéo léo tránh những luồng đạn của kẻ thù, lựa thế để tấn công, nhưng rồi cuối cùng máy bay của đồng chí ấy vẫn bị bắn cháy. Tất cả mọi người theo dõi trận đánh đều thở phào nhẹ nhõm khi thấy phi công đã nhảy dù, nhưng vòm dù lại quệt đúng vào luồng lửa của máy bay và bùng cháy.

        Chúng tôi chôn cất Misa gần thành phố Zapôrôgie, cạnh làng Ivanôpca.

        Đầu mùa Thu, chiến tuyến đã chuyển đến gần Rôxtôp. Nhóm bay của tôi còn lại độc có 2 máy bay - của tôi và của Philatôp. Một lần, đồng chí Thiếu tướng cho gọi chúng tôi lên.

        - Cám ơn sự phục vụ của các bạn, - đồng chí ấy nói. Các bạn là những chiến binh dũng cảm. Tôi rất hài lòng về các bạn. Nhưng tình thế đã thay đổi. Nhà trường rất cần những giáo viên bay. Các bạn hãy quay về trường Bataixk.

        Chống lại mệnh lệnh thì không có lợi chút nào.

        - Lại không được chiến đấu nữa, - Philatôp lúng búng, không hài lòng, mình vừa mới rời nhà trường xong. - Thật chẳng gặp may tý nào!.

        ... Trong trường tồn tại hai cuộc sống. Chúng tôi, một mặt phải đào tạo các phi công, mặt khác vì ở gần chiến trường nên phải lo trực chiến. Máy bay địch xuất hiện trên vùng sông Đông thường xuyên hơn. vì vậy, các giáo viên bay phải tổ chức trực ban chiến đấu dưới mặt đất và tiến hành bay tuần tiễu ở trên không. Rồi chúng tôi lại nhận được lệnh cơ động trường đến Zacapcadơ. Tôi cùng Philatôp ở lại bay bảo vệ cho đoàn quân cơ động rời Bataỉxk.

        Một hoặc có khi cả hai chúng tôi cùng cất cánh để xua bọn "Khâyken" và "Iunker", không cho chúng vào thành phố. Thường thì các máy bay ném bom của phát xít hay bất ngờ xuất hiện sau các đám mây. Chặn kích và tiêu diệt được chúng chỉ là tình cờ. Trong một lần xuất kích, tôi đã kịp tấn công thằng "Iunker", nã một loạt đạn dài. Thầng địch lập tức quẳng hết bom và chui tụt ngay vào mây lẩn trốn.

        Có một lần, sau khi hạ cánh, lăn vào sân đỗ xong, tôi tháo dù, chuẩn bị vào nhà nghỉ thì thấy trên đường chân trời xuất hiện thầng "Khâyken-111". Nó nhanh chóng tiếp cận, lập hàng tuyến và chuẩn bị ném bom.

        Tôi xác định điểm rơi. Nó sẽ ở đấy đấy... Trong nháy mắt, các quả bom nối tiếp nhau chui ra khỏi bụng chiếc máy bay sơn màu vàng.

        - Chạy lại đây mau! - Tôi hét Philatôp và nhào sang một phía. Đồng chí ấy lao theo tôi. Chúng tôi lăn xuống đất, mặt áp sát cỏ. Vang lên những tiếng nổ. Một quả bom rơi trúng "con kền kền" của tôi làm nó tan ra từng mảnh.

        - Thôi rồi! Xênhia ạ, bây giờ chỉ còn lại anh, tham mưu trưởng và trung đoàn trưởng thôi, tôi đành về đơn vị bộ binh vậy, - tôi nói với Philatôp, chẳng giấu giếm gì sự hờn giận của mình. Đào đâu ra máy bay bây giờ. Các nhà máy thì đều đặt trên những bánh xe rồi.

        Như để khẳng định cho những lời nói của tôi, thời điểm ấy, theo các tuyến đường sắt, các nhà máy chế tạo máy bay đều đi sơ tán cả. Trên các sân ga, xếp đầy những thân, những cánh, những bánh lái của máy bay.

[Giangtvx]

        Còn đang đánh giá tình thế của mình, tôi không đế ý thấy một chiếc ô tô loại nhẹ đã phóng đến. Trợ lý của Hiệu trưởng trường từ trên xe nhảy xuống. Tin chắc ràng mình đã tìm đúng người cần tìm, đồng chí chuyến cho tôi lệnh gặp tham mưu trường.

        - Vào xe đi, tôi chở cho nhanh.

        Bộ tham mưu đang chuẩn bị đi sơ tán. Gió lùa qua những ô kính vỡ trên cửa sổ làm giấy tờ bay tứ tung. Để chặn chúng, thư ký phải nằm đè lên đống giấy cao như núi ấy.

        Trung tá Tham mưu trưởng là người đã luống tuổi với mái đầu bạc, bứt ra khỏi công việc của mình trong phút chốc, cau có nhìn tôi và nói ngần gọn:

        - Hãy bay cùng đoàn quân sơ tán của trường. Những sân bay phải hạ cánh và điểm chót sẽ được đánh dấu trên bản đồ bay. Có hổi gì nửa không?.

        - Thưa trung tá, xin được phép báo cáo, - tôi rụt rè - tôi không có máy bay ạ...

        - Sẽ được nhận, - trung tá cắt ngang - máy bay đang sửa chữa, sắp xong đến nơi rồi.

        Tham mưu trưởng nghiêng đầu trên bản đồ, cho biết rằng cuộc nói chuyện đã kết thúc.

        Về đến đơn vị, tôi nhận được mệnh lệnh cùa chỉ huy, bản đồ bay và kế hoạch bay.

        - Bây giờ thì đâu lại vào đấy rồi, - Philatôp nói, - chỉ còn chờ máy bay của anh thôi.

        Với sự giúp đỡ của chủ nhiệm kỹ thuật, tôi nhanh chóng nhận được máy bay. Đấy là loại máy bay dành cho huấn luyện, khá củ kỹ, - loại "1-16". Nó bị thương trong đợt oanh kích. Phải đợi đến sáng thì mới sửa xong. Philatôp không thể chờ tôi được. Đồng chí đã cất cánh bay đi cùng phi đội đầu tiên.

        - Hãy đuổi theo nhé, - đồng chí nói khi chia tay. Hẹn gặp nhau!.

        Từ sáng sớm, tôi cùng với thiếu úy Xôcôlôp cất cánh bay qua Armavir đến Grôznưi. Sau đó mấy tiếng đồng hồ, chúng tôi đến hạ cánh ở sân bay của Makhachcan. Nghỉ ngơi một chút, nạp nhiên liệu xong xuôi thì đã quá muộn, chúng tôi không được phép cất cánh nữa.

        Thời tiết về ban đêm xấu đi nhiều. Gió lạnh từ ngoài biển thổi vào và những bông tuyết ẩm phủ lên những con đường của thành phố gây nên sự bẩn thỉu. Cả ngày hôm sau chúng tôi phải ngồi chờ trong ký túc.

        Chúng tôi ăn tối trong khách sạn. Các quân nhân gần như chiếm kín chỗ - nào các phi công, các lính tăng, lính bộ binh... đều đến đấy cả. Chúng tôi nghe thấy họ kể về những trận không chiến, những trận tấn công bằng xe tăng, những hy sinh của đồng đội...

        Thật khó tìm được chỗ trống. Lập tức, có một người còn trẻ, không quen biết, dịch chỗ cho chúng tôi ngồi. Anh ta tự giới thiệu là phi công, đả từng bị bắn rơi trong thời gian đi oanh kích. Anh ta khoác chiếc áo bành tô bằng da dài lạ thường ngoài chiếc áo lông. Hình dạng anh ta không giống phi công và tôi thoáng nghi ngờ vẻ ngoài của anh ta với những gì anh ta nói.

        - Anh bay trên loại máy bay nào? - Tôi quan tâm.

        - Trên loại mới, Il-2, - anh ta trả lời nhanh. Máy bay cường kích. Các anh có biết loại ấy không?.

        Anh ta nhấn mạnh vào những từ "mới" và "cường kích". Tôi không thích sự khoe khoang, khoác lác ấy.

        Tôi và Xôcôlôp trao đổi với nhau qua cái nhìn mang nhiều ý nghĩa. Còn anh bạn thì bắt đầu thận trọng dẫn dắt câu chuyện về hành trình bay của chúng tôi. Chúng tôi cứ tảng lờ như không biết gì. Khi anh ta hỏi chúng tôi có biết những trung đoàn cường kích đóng quân ở đâu không, chúng tôi lập tức khuyến cáo rằng những chuyện ấy không nên nói ở đây.

        - Ôi, sao thế - các bạn trẻ, sao lại cảnh giác ghê gớm thế? - Anh ta lộ vẻ ngạc nhiên trên nét mặt. - Tất cả ở đây đều là người của mình mà, đều là những chiến hữu cả, làm gì có người lạ. Còn tôi hỏi, là bởi vì tôi cần tìm về trung đoàn của tôi mà. Anh ta rót rượu nho vào các cốc. - Nào, thôi tốt nhất là ta uống. Tôi mời các anh về thăm căn hộ của tôi. Tôi cùng với một người bạn ở cách đây không xa. Phải cần có căn hộ chứ - anh ta mỉm cười ranh mãnh.

        Xôcôlôp không kìm nén được. Đồng chí đẩy ghế, đứng dậy nắm lấy ngực áo cậu thanh niên không quen biết kia.

        - Xuất trình giấy tờ! - Đồng chí ra lệnh.

        Tôi nhanh chóng lật nắp bao súng ngắn. Sự hãnh diện biến mất trên khuôn mặt "phi công".

        - Gì thế, các bạn trẻ? Chẳng lẽ lại không tin người của mình à? Những người cùng ngành với nhau ai lại xử sự thế! - Đây, giấy tờ của tôi đây - và anh ta lôi trong túi ra cả một tập giấy tờ.

        Một người đàn ông ước chừng khoảng 40 - 50 tuổi nhanh chóng đến chỗ chúng tôi. Ông ta cười vang:

        - Pêchia! - Ông ta thốt lên, nắm lấy tay "chàng phi công cường kích" - Con đấy ư?. Thật hạnh phúc làm sao!. Thưa các đồng chí, tôi đã gặp được con trai mình!. Các đồng chí thấy không! Bao nhiêu năm tháng không thấy nhau, không thư từ, - bỗng dưng thế đấy. Tôi xúc động vô cùng...

[Giangtvx]

        Nhưng những lời diễn "của người cha" không gây ấn tượng chút nào cho chúng tôi, chúng tôi không đếm xỉa gì đến lời ấy. Tôi đã để ý đến con người này rồi, mặc dù người ấy ngồi ở một phía khác. Tôi để ý bởi vì người ấy kín đáo quan sát chúng tôi, và nhất là lại làm những dấu hiệu gì đó cho "người con" đang nói chuyện với chúng tôi nửa.

        - Diễn thế đủ rồi! - Tôi ngắt lời và hướng nòng súng ngán vào hắn. Chúng tôi hiểu các người ruột thịt với nhau kiểu gì rồi...

        Mọi người vây quanh chúng tôi. Ai đó đề nghị khám xét lũ gián điệp. Từ trong túi của bọn chúng đã lôi ra được những khẩu súng ngắn "Vante" mới toanh, rồi dao găm cũng cùng chủng loại và đương nhiên, tất cả giấy tờ đều là giả mạo.

        - Kết liễu lũ đê tiện này đi! - Xôcôlôp tuyên bố dứt khoát.

        Khó khăn lầm mới thuyết phục nổi đồng chí ấy từ bỏ ý định tự xét xử. Những "vị khách không mời" đã được đưa đến ban quân quản.

        Một đêm qua đi với những ấn tượng khó quên trong khách sạn.

        - Cần phải xem xét đủ mọi góc cạnh, kẻo không sẽ lâm vào tình thế khó xử, - chúng tôi nói với nhau, - trong chiến tranh - có những đạo luật rất khắt khe. Một trong số ấy - là phải thường xuyên cảnh giác.

        Sáng sớm, chúng tôi cất cánh, lấy hướng bay về Bacu. Chúng tôi bay ở độ cao cực thấp trong suốt cả hành trình bay. Trên tuyến đường sắt - là các đoàn tàu chở bộ đội, trên sân ga là súng đạn. Các chiến sĩ nhô người ra ngoài các cửa sổ vẫy tay. Cuộc sống hậu phương của miền duyên hải Caxpiên là thế!. Chúng tôi bay khá lâu. Cuối cùng, rồi cũng thấy xuất hiện vùng bán đảo nằm thẳng hướng với đường bay. Sau khi kéo lên lấy độ cao, chúng tôi quan sát được thành phố Bacu - đấy là điểm cuối của hành trình bay.

        Chúng tôi chú ý quan sát thành phố vàng đen này. Tôi đã được nghe quá nhiều về nó từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, vậy mà hôm nay đây, nó ở ngay phía trước chúng tôi, cạnh sân bay. Xôcôlôp lập hàng tuyến và xuống hạ cánh trước tiên.

        Trường ở Bacu đã đi sơ tán. Chúng tôi lưu lại đây vài ngày cốt để xác định rõ địa điểm sơ tán của nó. Thời gian trôi đi thật buồn tẻ, chán ngẳt. Xôcôlôp sốt ruột, nôn nóng muốn được biên chế vào ngay một phi đội nào đấy để được ra chiến trường.

        - Cứ ngồi mãi ở bờ biển và đợi thời tiết thế này a!, đồng chí cau có.

        Rồi chúng tôi củng được trực ban tác chiến gặp. Đồng chí thông báo vị trí đóng quân của trường và chúc chúng tôi lên đường may mắn.

        Chúng tôi giở bản đồ, tính toán cho đường bay.

        - Nào, ta bay qua núi chứ, - tôi đề nghị, - tôi muốn được ngắm dãy Capcadơ từ trên cao xuống.

        Xôcôlộp đành phải đồng ý. Và trên bản đồ bay- một đường thẳng băng bằng chì đỏ dược kẻ nối 2 điểm của hành trình.

        Ngày thật là u ám. Mây 10 phần tạo thành một lớp màn che trên Bacu và biển (trong không quân và hàng không, người ta tính lượng mây che bầu trời bằng "phần". Nếu mây 10 phần là bầu trời bị mây che kín hết.). Không có kinh nghiệm bay trên núi, chúng tôi không thể lường trước được những hiểm nguy có thể xảy ra trên đường bay của chúng tôi.

        Lần đầu tiên tôi được thấy dãy Capcadơ. Với sự thích thú tột độ, tôi quan sát những bờ dốc dựng đứng, những khe đá sâu thẳm, những bản làng nằm trên những sườn núi quanh co - tất cả những gì trước kia tôi chỉ biết qua sách vở.

        Chúng tôi tiếp tục bay vào vùng núi cao với cuộc hành trình qua giữa các đỉnh núi của chúng. Lẽ ra thì chúng tôi phải quay ngược về mới đúng, nhưng chúng tôi đã không làm điều ấy. Chẳng mấy chốc chúng tôi bay lọt vào trong khe núi hẹp. Trên đầu thì mây giăng đầy, phía dưới thì tứ phía thấy toàn những mỏm đá sầc nhọn dựng đứng.

        Bất ngờ, Xôcôlôp chui vào mây với độ nghiêng lớn. Chắc là, đồng chí ấy quyết định bay trở lại Bacu. Còn tôi, tôi quyết định xuyên thẳng lên trên mây, giữ đúng hướng đang bay. Tôi ổn định tốc độ, kéo máy bay ngóc lên, tập trung vào quan sát bảng đồng hồ. Cuối cùng, thấy đồng hồ độ cao chỉ con số 4000m - độ cao an toàn rồi, có thể yên tâm không sợ máy bay va vào đỉnh núi nào cả.

        Đến độ cao 5500m, máy bay chui ra khỏi màn mây xám ẩm ướt. Dưới cánh máy bay trải dài cánh đồng mây trắng như tuyết, trên cao là vòm trdi xanh thăm thẳm. Đã đến thời gian phải xuyên xuống để tìm đến thung lủng. Việc này không được phép sai sót, dù chỉ là một phút, vì nếu khác đi là sẽ đâm vào sườn núi ngay. Để cho chắc ăn, tôi bay thêm 2 phút nửa ở trên mây, sau đó mới thu cửa dầu, từ từ đặt góc lao cần thiết và chui vào mây.

[Giangtvx]

        Thời gian cảm thấy như dài vô tận. Cái gì sẽ chờ đón tôi ở phía trước nhỉ - núi hay thung lũng?. Tôi không còn tính bầng phút nữa mà là tính từng giây một. Tôi nhìn đồng hồ chỉ độ cao. 1600m... Không thấy mặt đất đâu cả. Làm gì bây giờ? Không lao xuống nửa chăng?. Cuối cùng, đến độ cao 400m thì mây chuyển sang màu tối sẫm - đấy là dấu hiệu đầu tiên của sự sắp ra khỏi mây, sắp thấy đất. Thoắt cái- mặt đất đã hiện ra. Tôi thở phào nhẹ nhõm!.

        Dưới cánh máy bay là đồng cỏ bằng phẳng. Tôi đang ở đâu nhỉ? Dầu liệu chỉ còn đủ bay được vài phút nửa thôi. Cứ như trêu ngươi, bấy giờ lại không có lấy một vật chuẩn nào đặc trưng để có thể xác định được hướng về sân bay. Không thể nào hiểu nổi vị trí khi tôi chui ra khỏi mây. Tôi quyết định vòng về hướng bên trái, bởi thấy gió thổi từ phía bên phải lại. Tôi lấy hướng bay về phía Nam và thoát ra chỗ cắt ngang giữa sông Curn với đường sắt. Châc chắn mấy phút nửa thôi là phải thấy sân bay. Thế chứ, nó đây rồi!.

        Tôi vào hạ cánh trực tiếp. Cuối đường xả đà, cánh quạt bỗng ngừng quay - dầu không còn lấy một giọt.

        Tôi trèo ra khỏi buồng lái, tháo dù. Một cảm giác mệt mỏi ập đến, tới mức tôi có cảm tưởng như không thể nhấc chân lên nổi. Đến bây giờ tôi vẫn khiếp khi nghĩ lại cái chuyến bay đầy khó khăn ấy. Không phải vì các điều kiện phức tạp, mà vì tôi hoàn toàn không chuẩn bị gì cho chuyến bay ấy cả.

        - Xôcôlôp đến chưa? - Tôi hỏi các phi công khi họ đến chỗ tôi.

        - Chưa, - mấy giọng nói lập tức trả lời.

        Đồng chí ấy ở đâu nhỉ? Dầu liệu của máy bay đồng chí ấy chắc cũng cạn. Đồng chí có quay về được chỗ cũ không?. Lo lắng cho đồng đội, tôi kể hết cho các phi công nghe những gì đã xảy ra với chuyến bay của chúng tôi, nhưng họ cũng chẳng giúp được gì. Đành phải chịu đựng và chờ đợi, không được đề mất hy vọng về việc đồng chí ấy sẽ về hạ cánh ở Bacu.

        Chiều đến, chúng tôi nhận được bức điện báo với nội dung như sau: "Thiếu úy phi công Mikhain Xôcôlôp đã hy sinh ở phía Bắc thành phố Sêmakh". Thông báo ấy đã giáng cho tôi một đòn nặng nề. Tôi nhận thấy tôi mắc sai lầm không thể tha thứ được vì tôi đã đề nghị bay qua núi. Đấy là sự liều mạng vô nghĩa.

        Nhớ lại những phút trước chuyến bay, Misa đi đến chỗ tôi, đầu không đội mũ bay. Một tay đồng chí sửa lại những mớ tóc quăn màu vàng bướng bỉnh, còn tay kia cầm lọ nước hoa.

        - Anh cầm lấy, tôi có thể làm vỡ mất, - đồng chí ấy bối rối nói, nhìn tôi với cặp mắt xanh u buồn. - Chúng ta còn cần đến nó đấy.

        Suốt đời tôi, tôi không bao giờ quên được chàng trai khiêm tốn, dũng cảm ấy.

        ... Trường đóng ở một thành phố nhỏ của Azecbaigiăng. Các gia đình của các phi công và thợ máy được bố trí ở trong phòng câu lạc bộ địa phương. Nhà ăn của phi công bố trí trong kho khí tài hàng không. Mọi người nghỉ ở đâu tuỳ ý: trong lều bạt, trên trần nhà..., nhưng không một ai than phiền về việc ấy.

        Sân bay trung tâm rất chật hẹp, chỉ có thể bố trí được một phi đội huấn luyện mà thôi. Cần phải thành lập mạng lưới sân bay cho nhà trường. Bắt đầu tiến hành sự tìm kiếm các bãi hạ cánh.

        Phi đội chúng tôi được bố trí ở một vị trí thuận lợi gần thành phố Nukha. Từ sáng sớm, chúng tôi đã phải vác rìu, xẻng lên ô tô. Đoàn ô tô bò theo con đường núi, chậm chạp tiến về phía trước, lúc thì leo ngược dốc, lúc thì xuống khe sâu. Các lái xe đã dày dạn kinh nghiệm đi đường núi, thận trọng lái trên những đoạn đường nguy hiểm. Phải qua 6 giờ đồng hồ chúng tôi mới tới được thung lũng xanh. Phía trước là thành phố Nukha xinh đẹp.

        Sau mấy ngày lao động, chúng tôi đã xây dựng được nơi ăn ở và dọn sạch bãi hạ cánh tạm. Chúng tôi huy động toàn bộ lực lượng - từ các giáo viên bay đến các học viên, thợ máy. Chúng tôi lao động từ sáng sớm đến tận chiều tối cốt để dọn sạch những cây cối, những dây leo có gai, những bụi mâm xôi... Tiếp đến là đánh bật những gốc cây còn lại, chọn hướng cất hạ cánh, nghiên cứu việc tiếp cận đến bãi hạ cánh. Công việc hoàn tất. Ngày chủ nhật, chúng tôi quay về trường. Tất cả đều hân hoan đón chúng tôi. Thợ máy của máy bay tôi - đồng chí Vôpchencô - một người đứng tuổi nhưng năng động, từ lâu đã gắn bó với chiếc "UTI-4", bây giờ như không tìm được chỗ đứng cho mình, trở nên buồn bã.

[Giangtvx]

        Khi được phép bay, Vôpchencô báo cáo việc chuẩn bị máy bay, giúp tôi mọi việc sau đó khoác dù và hài lòng ngồi vào máy bay.

        Lựa thời điểm thích hợp, đồng chí nói với tôi, giọng lịch thiệp:

        - Thưa đồng chí chỉ huy, đồng chí có thể biểu diễn động tác khoan được không ạ?.

        Tôi hiểu rằng, đấy không phải là sự nghịch ngợm. Trong các động tác nhào lộn phức tạp, máy móc được thử thách tốt nhất, và tương tự như vậy, chất lượng công việc sẽ thử thách thợ máy.

        Tôi đồng ý, không hề nghĩ rằng hành động bất hợp pháp ấy có thể gây ra những hậu quả khó chịu.

        Khi phi đội cất cánh, lấy độ cao và tập họp đội hình theo hình bàn tay xoè với từng biên đội một, tôi đã tự ý làm động tác khoan lần thứ nhất, rồi lại tiếp lần hai. Khi đến gần thành phố Nukha, tôi tách khỏi đội hình, bay ở độ cao cực thấp, dùng tốc độ lớn lướt trên thành phố từ đầu này tới đầu kia. Rồi tôi kéo vọt lên lấy độ cao, làm động tác khoan chậm 2 lần, sau đó mới về hạ cánh.

        Hành động ấy không đem lại cho tôi điều gì hay ho cả. Vì sự tách đội khi đi làm nhiệm vụ, tôi đã bị kỷ luật nghiêm khắc.

        - Cũng còn may, không phải vào nhà giam là được rồi, - thợ máy Vôpchencô an ủi tôi. - Không sao đâu, qua lần ấy dầu sao máy bay cũng được thử nghiệm. Có thể mạnh dạn hơn khi bay trên nó đấy.

        Chẳng bao lâu sau, các chuyến bay bắt đầu được tổ chức. Những ngày ấy thật vất vả, tất cả đều muốn chất thêm nhiều nữa, căng thẳng hơn nửa vốn cuộc sống nhà trường ở thời chiến đã quá căng thẳng rồi. Tôi còn nhớ, phi công nào đã được chuẩn bị cho chiến đấu thì tất cả tâm hồn đều hướng ra chiến trường.

        Tôi liên tục gửi đơn xin về đơn vị chiến đấu, nhưng không có hồi âm. Tôi viết thẳng về Tổng cục Chính trị quân đội Xôviết. Tiếp đến là những ngày chờ đợi đến khổ sở.

        - Đồng chí chỉ huy, có vấn đề gì mà thời gian này thấy đồng chí không mấy vui vẻ? - Có lần Vôpchencô hỏi tôi vậy. Đã có chuyện gì xảy ra hay sao?.

        - Tôi nóng lòng đề nghị ra mặt trận mà chẳng nhận được câu trả lời. Bực thật đấy! - Tôi thú nhận.

        - Còn tôi thì chắc là sẽ bị lãng quên chứ gì? Tôi sẽ cùng đồng chí ra mặt trận, - Vôpchencô nóng nảy nói. Gia đình tôi ở cả Ucraina, cần phải cứu giúp họ chứ.

        Ôi "ông già" thân yêu của tôi! Tôi yêu quý ông quá! - Vôpchencô lớn gấp đôi tuổi tôi, tôi luôn lắng nghe những lời khuyên bảo của đồng chí ấy. Đồng chí chuẩn bị máy bay rất kỹ càng, chỉ rời khỏi máy bay khi hoàn toàn tin tưởng nó không còn gì phải để ý đến nửa.

        Mấy ngày đã trôi qua. Cuối cùng, qua điện thoại, tôi được thông báo rằng đề nghị của tôi đã được chấp nhận. Cần phải đến Ban tham mưu của trường nhận lệnh.

        Khi biết được tin ấy, thợ máy Vôpchencô giận dỗi:

        - Chẳng lẽ lại không có tên tôi sao? - Tôi cầu xin anh đấy...

        Tôi lại phải giải thích là không phải tại tôi gây ra chuyện ấy.

        - Thôi được rồi, - đồng chí trả lời ngoan ngoãn. Đành phải chấp nhận thế vậy. Tôi-lão già đành ở lại đây làm việc, còn anh - thì ra chiến trường. Thật tiếc, khi phải chia tay nhau, vì chúng ta đã quá gắn bó với nhau rồi.

        Nào, theo đúng phong tục của người Nga, chúng ta hãy ngồi với nhau mấy phút trước lúc lên đường...

        Tháo mũ bay, đồng chí ngồi xuống cạnh máy bay. Tôi làm theo đồng chí ấy. Tôi không hề muốn chia tay với người thợ máy giàu kinh nghiệm và hiền hậu ấy. Nếu được cùng đồng chí ấy ra chiến trường thì mọi chuyện sẽ nhẹ nhõm hơn biết bao...

        Nhưng mà làm thế nào được bây giờ!.

        Vôpchencô đứng dậy trước tiên. Chúng tôi ôm hôn nhau như cha và con, rồi chia tay.

        Tôi theo chiếc xe thuận đường đi suốt đêm để đến Ban tham mưu. Lại những đèo dốc, những khe lạch, những góc khuất và những cua vòng nguy hiểm suốt chặng đường. Cuối cùng rồi cũng đến được Evlac.

        Tôi gặp Xênhia Philatôp ở Ban tham mưu. Đồng chí hoan hỉ giơ các giấy tờ lên:

        - Đây, nó đây rồi! Được đi thẳng ra mặt trận nhé! Cậu cũng có tên trong danh sách đấy...

        - Có nghĩa là, chúng ta lại được ở cùng với nhau!- Tôi mừng rỡ ôm lấy đồng chí ấy.

        Buổi sáng hôm sau, chúng tôi rời khỏi trường.

        Và lần này là mãi mãi.

[Giangtvx]

       

Chiến thắng và tổn thất

        Chúng tôi đi ngang qua Bacu, Đerbent, rời khỏi Grôznưi... Trên các nhà ga là những đoàn quân, trên sân ga là những khẩu pháo phòng không và súng máy với những người lính cao xạ. Chiến tranh đã dạy cho cách phải biết chống chọi lại những trận công kích bằng đường không. Mới 3 tháng trước đây thôi, các đoàn tàu chạy không cần đến sự bảo vệ, còn bây giờ thì các máy bay tiêm kích phải tuần tiễu trên các tuyển đường sât.

        Chúng tôi đến Matxcơva vào buổi chiều. Tuyết rơi kéo theo cái lạnh của tháng Giêng. Thủ đô lúc trời mờ tối trở nên yên lặng, cảnh giác, nhưng các nhà máy vẫn làm việc, thành phố vẫn chu cấp cho mặt trận.

        Chúng tôi đi tàu điện đến Nheglinaia. Mọi người đều im lặng, đăm chiêu. Họ nhìn chúng tôi với thái độ rất tôn trọng những người bảo vệ Matxcơva. Chúng tôi cố tìm cách thoát khỏi tình trạng lúng túng. A, bến đỗ ở gần nhà Philatôp đây rồi. Chúng tôi lên tầng bốn, bước vào phòng. Ngay từ những lời đầu tiên, tôi đã thấu hiểu nỗi đau không thể hàn gán nổi. Anh trai của Xênhia cùng trung đoàn đi chiến đấu bảo vệ Matxcơva đã hy sinh trong trận chiến chống phát xít. Vợ của anh, - Avđôchia Pêtrôpna, - mẹ của hai đứa con nhỏ phải sống trong nỗi đau khôn cùng.

        - Cậu Ivan đâu? - Xênhia hỏi thằng cháu trai.

        - Trong nhà máy. Cậu thế chân vào chỗ của bố. Củng đã tìm mọi cách để ra mặt trận, đến cả phòng quân vụ rồi đấy... Họ không tiếp nhận, nói rằng còn trẻ và còn thấp bé quá.

        Vừa nói chuyện chúng tôi vừa liếc nhìn chiếc bếp dầu - đấy là nguồn sưởi ấm duy nhất. Trong phòng, nhiệt độ lạnh dưới 0 độ. Cái lạnh làm cho bà của Xênhia run rẩy ghê gớm. Bà đã ngoài 80 tuổi rồi. Bà từng sống qua nhiều thời đại, nhớ rất rõ cuộc chiến tranh Nga - Nhật.

        - Các cậu thế nào, củng kéo nhau ra mặt trận chứ? - Bà hỏi và không đợi chúng tôi trả lời, làm dấu thánh và cất giọng ngân nga: - cầu Chúa sẽ phù hộ, che chở cho các con, cho các con có thêm sức lực.

        Dừng một lát, bà lại tiếp tục:

        - Sống theo kiểu hiện đại, tất cả đều có đầy đủ cả, mọi người đều ăn diện, thanh lịch, trăm thứ khổ ải thì trút cả vào nước Nga. Nhưng không sao! Người Nga đâu chỉ vượt qua cái nỗi khổ đau ấy. - Bà dừng lại, nhìn vào phù hiệu không quân, hỏi: - Các cháu bay à?.

        - Vâng, chúng cháu bay, bà ạ, - Xênhia trả lời.

        - Có sợ không, các cháu?. Nhưng không sao, bọn Đức còn đáng sợ hơn vì chúng đem đến sự chết chóc muôn thuở. Bà củng đã từng cùng ông lão nhà này vào năm 1917 bảo vệ chính quyền Xôviết. Còn các cháu, các bạn trẻ ạ, đừng sợ hãi - hãy nện bọn phát xít đi. Bà đây, các cháu yêu quý ạ, dù đã già, nhưng vẫn muốn sống cho đến ngày chiến thắng, và dứt khoát sẽ sống đến ngày đó.

        Bà cúi đầu, suy nghĩ điều gì. Chúng tôi im lặng. Bất ngờ, các cửa kính rung lên bần bật, kèm theo tiếng nổ loạn xạ.

        - Lại bắt đầu rồi, lũ cún con chúng lại bắn đấy!- Bà điềm tĩnh nhận xét.

        Chúng tôi không chạy ra hầm tránh bom mà ở lại trong phòng cùng ngồi nói chuyện tâm tình.

        Uống trà xong, chúng tôi để nguyên xi quần áo, giày ủng, nằm xuống ngủ.

        Gần đến nửa đêm thì Ivan từ nhà máy trở về. Trong bộ quần áo xanh công nhân với mũ lưỡi trai đội đầu, trông cậu dáng người lớn lắm. Bằng sự hào hứng, nhiệt tình của tuổi trẻ, cậu kể cho chúng tôi nghe những thành tích mình đã đạt được. Cậu kể rằng ca làm việc của cậu đã sản xuất rất nhiều súng máy. Theo lời cậu kể thì nhiều đoàn viên thanh niên Cômxômôn của nhà máy đã đứng máy đến 3 ca liền.

        Chú và cháu sôi nổi, tâm tình như hai người bạn thân chuyện trò với nhau gần như đến tận sáng.

        Hai ngày liền chúng tôi ở ngoài ga bận bịu về chuyện mua vé, sau đó chúng tôi đi đến Ivanôvô, về với trung đoàn dự bị.

[Giangtvx]

        Chính ủy phái tôi ra sân bay gặp chủ nhiệm kỹ thuật để làm quen với máy bay.

        Phấn khởi, tôi chạy ra sân đỗ. Tôi tìm được chủ nhiệm kỹ thuật đang ở gần máy bay đã tháo bạt che. Vẻ ngoài khắc khổ, khắt khe của đồng chí nói lên rằng đây là con người từng gánh chịu rất nhiều sự thiếu thốn và khổ cực. Nhưng tôi lại nhận thấy ở đồng chí có nét gì đó rất quen thuộc. Khi tôi trình lệnh của chính ủy, tôi thấy đồng chí bỗng dưng mỉm cười. "Gì thế nhỉ? Chẳng lẽ tôi có cái gì đáng cười ư?" - Tôi băn khoăn. Nhưng chủ nhiệm kỹ thuật đã lên tiếng.

        - Tôlia (tên gọi thân mật của tôi), gọi thế không có vấn đề gì chứ, - đồng chí ấy đùa.

        Khoan đã nào! Đây chính là Guđim Lepcôvich rồi - con người gầy gò từng học với tôi hệ 7 năm ở nhà máy số 22 rồi. Bây giờ đã trở thành con người lực lưỡng, vai rộng như lực sĩ! Chẳng lẽ lại không nhận ra sao.

        Cả hai chúng tôi đều học vào loại khá, nhưng Guđim say mê kỹ thuật hơn, suốt ngày hý hoáy chế tạo, lắp ráp cái gì đó.

        Tôi nhớ ra rồi:

        - Đồng chí chủ nhiệm, sẽ nhận nhau như người thân chứ?

        - Tôi sẽ! - Đồng chí khẳng định.

        Cuộc gặp gỡ mới hoan hỷ làm sao, chúng tôi tranh nhau hồi tường về trường cũ, về bạn hữu, về vùng Crasnôarxk thân yêu...

        Mọi chuyện chuẩn bị cần gấp gáp. Guđim tự nguyện nhận hướng dẫn tôi cách cấu tạo và những đặc điểm của máy bay và động cơ. Đồng chí biết cách giảng giải những vấn đề cốt yếu mỗi phi công cần hiểu sâu sắc về máy bay của mình. Tôi chăm chú lắng nghe, cố gắng ghi nhớ những lời khuyên và chỉ dẫn của đồng chí. Giờ học của chúng tôi gần kết thúc thì chính ủy và trung đoàn trưởng đến. Guđim báo cáo việc thực hiện mệnh lệnh, còn tôi thì báo cáo về việc chuẩn bị cho chuyến bay đơn.

        - Chuẩn bị xong thì tiến hành kiểm tra, - trung đoàn trưởng nói, - khoác dù vào và cất cánh. Nhiệm vụ của đồng chí - tiến hành bay 3 chuyến theo hàng tuyến.

        Phút chốc, tôi đã ngồi trong buồng lái của chiếc "Kharicây". Tôi mở máy và xin phép lăn. Mọi tinh lực, sức lực của tôi đều tập trung cho chuyến bay. Được phép cất cánh. Tôi tăng cửa dầu. Máy bay tăng tốc độ. Tôi từ từ kéo cần lái cho máy bay tách đất. Tôi có nhận xét rằng, "Kharicây" là loại máy bay ổn định, tuy điều khiển nặng, nhưng có tinh năng cơ động.

        Tôi lập hàng tuyến thật chuẩn mực và tiến vào hạ cánh. Tiếp đất trên đúng 3 bánh, đúng điểm "T", nhẹ nhàng và sau đó chạy lăn trên cánh đồng bằng phẳng.

        Không hề có nhận xét gì, trung đoàn trưởng cho phép tôi bay tiếp 2 chuyến nữa. Hai chuyến sau, tôi thực hiện với chất lượng không kém chuyến đầu tý nào.

        Kế hoạch sáng ngày hôm sau của tôi là sẽ bay 2 chuyến vào không vực và một chuyến "không chiến" với trung đoàn trưởng.

        Suốt buổi chiều, tôi suy nghĩ về cuộc "không chiến" tới. Tôi biết ràng cuộc bay này thực hiện trên cùng loại máy bay. vì vậy, phải nắm thật vững tính năng kỹ chiến thuật của nó, phải thành thạo kỹ năng nhào lộn và nhạy cảm. Người chiến thắng phải là người phản ứng thật nhanh dù chỉ 1/10 giây trước kẻ thù. Tôi hiểu ràng phẩm chất quý giá ấy không một sớm một chiều mà có được, nó phải tích lũy qua năm tháng, trong những chuyến bay tập, huấn luyện hàng ngày mới hình thành.

        Sau khi nghiên cứu kỹ càng mọi chuyện và đánh giá hết tính năng cơ động của máy bay, tôi quyết định sẽ tham chiến với vòng mặt bằng.

        Đã đến lúc phải cất cánh. Tôi nhận lệnh, ngồi vào buồng lái và cất cánh biên đội cùng với trung đoàn trưởng.

        Trận "không chiến" được tiến hành ngay trên đỉnh sân bay. Sau khi nhận được tín hiệu, tôi tách biên đội, rồi vòng hướng ngược lại, thực hiện công kích đối đầu. Một loạt các động tác nhào lộn các kiểu đã diễn ra. Và rồi chiếc "Kharicây" đã "đưa máy bay địch" vào trong kính ngám. Tôi bám chặt sau đuôi máy bay của trung đoàn trưởng, giữ máy bay của đồng chí ấy trong kinh ngắm mặc cho đồng chí nhào lộn bất kể kiểu gì. Cuối cùng, có tín hiệu "tập họp đội hình". "Máy bay địch" đã đầu hàng. Chiến thắng rồi!.

        - Đồng chí kéo tốt lắm, - chỉ huy khen sau khi hạ cánh. - Chuyến bay sau sẽ bắn bia trên không. Đấy cũng là chuyến sát hạch: không còn thời gian tập luyện nữa đâu. Ngày kia chúng ta sẽ lên đường.

        Máy bay kéo bia lăn ra tuyến xuất phát và 15 phút sau đả thả tấm bia hình chóp nón ở trên trời. Đứng trên sân đỗ, tôi tự nhủ: "Không được bắn trượt, cả trung đoàn đang đứng ở phía dưới quan sát các động tác của mình đấy".

[Giangtvx]

        Tôi cất cánh, không rời mắt khỏi tấm bia hình chóp nón, kéo lên lấy độ cao, tiến hành công kích lần đầu tiên. Ngắm bắn. Một loạt đạn ngắn. Tiếp tục công kích lần nữa, một loạt đạn nữa, tiếp một loạt nửa. Cuối cùng, các họng súng im bặt vì đã hết đạn. Tôi tin tưởng là tôi không bắn trượt.

        Máy bay kéo mục tiêu hạ cánh đầu tiên. Sau khi lăn máy bay vào sân đỗ, tháo khoá dù, tôi chạy bổ đến tấm bia hình chóp nón. Tôi nhận thấy: số lượng đạn găm vào tấm bia nhiều hơn tiêu chuẩn "giỏi"!. Chính ủy bât chặt tay tôi:

        - Đấy, phải bắn máy bay địch như thế, - đồng chí hồ hởi nói.

        Tôi được bổ nhiệm chức vụ trung đội trưởng trung đội bay, mặc dù trung đội chưa được thành lập. Biên chế các trung đội và phi đội chỉ được phê duyệt trước khi xuất kích có một ngày. Thời gian trước đó, tất cả còn phải tập trung cho việc huấn luyện. Bây giờ, những trận chiến ác liệt đang xảy ra ở vùng sông Von-ga, kẻ địch đã vượt được lên phía trước. Chúng tôi nhận lệnh hạn trong một ngày mọi việc chuẩn bị chiến đấu phải hoàn tất.

        Vậy là trung đội được thành lập. Trung đội tôi gồm các phi công trẻ: Xasa Zaborôpxki, Côlia Prôxtôp và Côlia Cuzơmin, gọi tắt là Cuzia. Cậu ta mới vừa tròn 18 tuổi, trông giống hệt đứa trẻ con, thật khó mà tưởng tượng được Cuzia lại là phi công tiêm kích. Số còn lại trong trung đội đều 20 tuổi. Phi đội trưởng tạm thời bổ nhiệm Lavinxki - đấy là người lớn tuổi hơn chúng tôi và có quân hàm cao hơn.

        Sau khi toàn trung đoàn có một chuyến bay tập với đội hình các phi đội, chúng tôi nhận lệnh ra mặt trận. Lần hạ cánh đầu tiên - ở sân bay vùng Razan. Vì trời đã tối nên chúng tôi ngủ qua đêm ở đấy. Tôi không bao giờ quên được cái đêm đặc biệt ấy. Tôi chưa kịp ngủ. Lavinxki cùng với một người vừa mới làm quen cùng đến chỗ tôi, ngồi xuống giường và cúi xuống thầm thì kể những chuyện hãi hùng ngoài mặt trận: nào là bọn phát xít tiêu diệt loại "Kharicây" thế nào, rồi phi công chúng ta hy sinh ra làm sao. Giọng nghèn nghẹn của người ấy làm tôi cảnh giác. Lavinxki thì thào:

        - Anatôli ạ, tôi biết anh chiến đấu không tồi. Chúng ta hãy quan tâm đến nhau nhé. Rồi anh ta phẩy tay về phía các phi công trẻ: - số này trước sau gì rồi củng rơi rụng hết thôi.

        Người phi công kỳ cựu đề nghị với tôi như thế đấy!. Tôi bối rối vì bất ngờ. Tôi không thể tin được rằng, giữa chúng tôi lại có kẻ hèn nhát đến thế. Tôi trấn tĩnh và trả lời dứt khoát:

        - Anh coi tôi là loại người thế nào? Có nghĩa là chúng ta chỉ lo cho mạng sống của riêng mình, còn mặc kệ người khác chết chứ gì?.

        Thời điểm ấy, Lavinxki đã đối địch với tôi, tôi đã chuẩn bị nện cho anh ta một trận. Tôi thấy bộ mặt của anh ta không có gì là thiện cảm, mà đầy phản trắc. Tôi không muốn làm ầm ĩ, chỉ đe rằng:

        - Lời đề nghị của anh, tôi sẽ không nói với ai. Nhưng nhớ rằng, tôi đã đi guốc trong bụng anh rồi. Phải biết một điều, bất kể một hành động nhỏ nào của anh muốn thoát thân ra khỏi cuộc chiến, tôi sẽ bắn anh ngay!.

        Lavinxki định thanh minh, nhưng tôi không thèm nghe. Tôi kéo chăn trùm kín đầu và quay mặt vào tường. Không tài nào ngủ nổi. Trước mắt tôi hiện lên tất cả những khuôn mặt rạng rỡ của các phi công ngày mai có thể cùng tham chiến. Còn anh ta? - Thật là một tên hèn nhát đáng khinh. Củng may là nó còn bộc lộ đúng lúc. Tôi biết, không nên đưa anh ta lâm vào thế bất hạnh.

        Sáng ra, chúng tôi lại tiếp tục những bài học căng thẳng. Từ sáng sớm đến tối mịt, chúng tôi đều ở cạnh máy bay, tổ chức thay nhau trực chiến, đồng thời tranh thủ tập những chuyến bay với đội hình lớn và tập bắn. Sau một tuần, chúng tôi bay đã rất khá. Các số 2 đã quen với cách yểm hộ cho số 1, còn các số 1 thì dạy họ những điều cơ bản trong không chiến.

[Giangtvx]

        Chúng tôi cơ động đến sân bay tiền phương từ sáng sớm. Nhân dân địa phương giúp chúng tôi dựng những ụ để máy bay, rồi hầm cho phi công. Chúng tôi rất vội: lệnh xuất kích có thể đến bất kể lúc nào. Đến trưa thì mọi việc đã hoàn tất. Tôi tập trung các phi công của trung đội vào trong hầm để nghiên cứu khu vực bay của mặt trận Vôrônhes, nơi mà trung đoàn chúng tôi phải tham gia. Tuyến trước của mặt trận cơ bàn chạy dọc theo suốt bờ trái của sông Đông, phía bên phải - chỗ ngoặt của sông - là bãi chiến trường nhỏ. Chúng tôi lần lượt phân tích phòng tuyến mặt trận, nghiên cứu trên bản đồ từng địa điểm dân cư một, những con đường và các vật chuẩn quan trọng khác...

        - Phải nhanh chóng vào cuộc thôi! - Prôxtôp nói. Đặc điểm của cậu ta là nôn nóng, đấy củng là bản tính của những người nhiệt tình và dũng cảm trước trận đánh.

        - Cứ bình tĩnh, khắc có việc. Chính vì thế mà chúng ta phải bay đến đây, - tôi trả lời cậu ta.

        - Anh có cho rằng trung đội chúng ta sẽ được xuất kích đầu tiên không? - Zaborôpxki hỏi.

        Các phi công trẻ rất mong muốn được tham gia chiến đấu ngay tắp lự. Tiếng chuông điện thoại vang lên. Trung đoàn trưởng cho gọi Lavinxki. Sau khi anh ấy nói rằng mình không được khoẻ thì tôi được gọi đến Sở chỉ huy.

        - Côlia Lavinxki bị ốm, anh sẽ chỉ huy phi đội, - trung đoàn trưởng nói.

        - Nghe rõ chỉ huy phi đội, - tôi trả lời.

        Trả lời thì cương quyết vậy, nhưng trong lòng thì lo lâm - liệu tôi có chi huy được hay không?. Bởi vì tôi chưa bao giờ chí huy phi đội ở trên trời cả, vậy mà bây giờ lại được giao ngay nhiệm vụ ấy.

        Với trung đội của tôi thì tôi yên tâm rồi. Nó đã được chuẩn bị cẩn thận, nhưng còn 2 trung đội kia thì thực sự tôi chưa nám được. Tôi còn lo hơn nữa khi mình thiếu hẳn kinh nghiệm chi huy. Rồi trên loại máy bay "Kharicây" lại không được trang bị máy đối không, có nghĩa là, trên trời không thể ra khẩu lệnh được.

        - Suy nghĩ cái gì thế? - Sẽ làm được thôi, đừng sợ. Rồi sẽ đâu vào đấy mà. Ai chẳng bị va vấp lần đầu. - chính ủy Vôncôp động viên. Chừng như đồng chí ấy đọc được ý nghĩ của tôi.

        Cùng thời gian ấy, trong sở chỉ huy còn có cả các đồng chí phi đội trưởng khác nữa. Vôncôp sau khi hội ý với trung đoàn trưởng, liền triệu tập tất cả những người được giao nhiệm vụ lại. Khi mọi người đã tập họp đông đủ, với giọng nhẹ nhàng, đồng chí nói những lời chúc tụng:

        - Chúng ta, thưa các đồng chí, ngày hôm nay sẽ thực hiện chuyến xuất kích đầu tiên. Rất nhiều người trong số các đồng chí đây cũng là lần đầu gặp địch, nhưng tôi tin rằng, họ là những người đã từng trải, và với lòng danh dự của mình sẽ hoàn thành nghĩa vụ cao cả của người chiến binh Xô viết. Tiêu diệt kẻ thù không đội trời chung, giải phóng Tổ quốc khỏi ách xâm lược của bọn phát xít - đấy là niềm .tin cao cả của Đảng cộng sản và chính quyền Xô viết, - chính ủy phát biểu.

        Trung đoàn trưởng giao nhiệm vụ chiến đấu và trình bày tỉ mỉ kế hoạch tiêu diệt các máy bay ném bom của bọn phát xít ở sân bay N.

        Nhiệm vụ còn được triển khai bằng những tấm phim và nghiên cứu trên bản đồ tỷ lệ lớn, phân công cụ thể phi đội nào yểm hộ cho máy bay công kích, lực lượng nào chế áp hoả lực phòng không. Sau khi đồng chí trình bày xong, chúng tôi mường tượng được rõ ràng thứ tự tất cả những lần công kích đầu tiên và công kích sau cùng. Phi đội tôi chẳng hạn, phải chế áp hoả lực cao xạ, một phần lực lượng phải oanh kích tiêu diệt các máy bay đỗ ở sân đỗ phía Bắc sân bay.

        Tôi nghiên cứu kỹ địa hình sân bay và quyết định dẫn toàn phi đội bay ở độ cao cực thấp tiến vào mục tiêu, công kích từ hướng mặt trời lại.

        Các phi công đều chờ đợi trận đánh này từ lâu, tinh thần rất phấn chấn. Trong cuộc chiến, đương nhiên sẽ không thể tránh khỏi tổn thất, nhưng không một ai lại nghĩ rằng lần xuất kích này lại là chuyến bay cuối cùng của mình.

        Vang lên khẩu lệnh: "Lên máy bay!". Các phi công vừa chạy ra máy bay vừa đội mũ bay. Thời điểm ấy, trên sân bay cũng xuất hiện những chiếc cường kích. Pháo hiệu từ Đài chỉ huy bay vọt lên. Từng trung đội một nối nhau tách đất. Sau đó chúng tôi bay thẳng hàng, kết thành một khối như có sợi dây vô hình ràng buộc. Cũng chính vì vậy mà phi công tiêm kích ngồi trong buồng lái tuy có một mình nhưng không cảm thấy lẻ loi. Anh ta luôn vững tâm: ở trên trời đã có một gia đình đoàn kết, ở đó một người vì mọi người, và mọi người vì một người.