Lịch sử Quân sự Việt Nam
Tin tức: Lịch sử quân sự Việt Nam
 
*
Chào Khách. Bạn có thể đăng nhập hoặc đăng ký. 29 Tháng Ba, 2024, 06:26:03 pm


Đăng nhập với Tên truy nhập, Mật khẩu và thời gian tự động thoát


Trang: « 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 »   Xuống
  In  
Tác giả Chủ đề: Danh tướng yêu nước Tôn Thất Thuyết 1839-1913  (Đọc 61871 lần)
0 Thành viên và 1 Khách đang xem chủ đề.
chuongxedap
Đại tá
*
Bài viết: 13138



« Trả lời #100 vào lúc: 20 Tháng Tư, 2016, 04:52:01 pm »


      Quan Tướng khi ấy truyền ra,
      Lấy hai chữ lai ước vậy mà triều trung
      Triều trung thượng hạ dự đồng,
250 Cũng đều kiềm ký1 cho xong những là.
      Đã đành lục bộ chư nha,
      Quan Trần Tiễn Thành vậy mà ngạnh ngôn2:
      "Nội triều quan Hiệp, quan Tôn3,
      Lại thêm quan Tiểu4 dị ngôn tranh tài5.
      Bách quan văn vũ hàng lai6
      Mưu này kế nọ bởi hai người sự sinh.
      Ngày xưa ai đấu ai tranh,
      Long cây bộ khúc lá ngành héo hon7.
      Đã hại một người, bắt tội dâu con,
260 Ngục hình cầm hãm, tội còn chưa tha.
      Bấy giờ tội thủ phận già,
      Mặc lòng văn vũ chư nha trong triều.
      Ngày xưa tôi ngụ Nam triều8,
      Tài hay thi trúng9, lược thao10 trong triều.
      Nên chi Thánh đế ngài yêu11,
      Cho làm tể tướng đông triều bách quan.
      Chẳng may tiên đế băng ngàn,
      Thấy triều đa lịnh, phải toan phận già12.
      Ngoài thì một lũ lâu la,
270 Lại thêm trong nhà sinh sự hại nhau.
      Thách tài địch sức với nhau13,
      Thuận An thất thủ, một câu lai hàng.
      Thôi thôi mặc dạ bách quan,
      Tôi nay thủ phận quan tàn mà thôi".
___________________________________
1. Đóng ấn và ký tên vào.
2. Nói chống đối.
3. Nguyễn Văn Tường hàm Hiệp tá đại học sĩ và Tôn Thất Thuyết.
4. Quan Tiểu tức Ông Ích Khiêm.
5. Dị ngôn tranh tài là lấy lời nói khác để tranh hơn thua với nhau.
6. Hàng lai: đều chủ hoà.
7. Ý nói Tường, Thuyết lộng hành tàn sát tôn thất nhà vua làm cho cành vàng lá ngọc khổ sở.
8. Trần Tiễn Thành là người làng Minh Hương, tổng Vĩnh Trị, huyện Hương Trà, phủ Thừa Thiên. Làng Minh Hương tục gọi là Phố Lở. Họ Trần nguyên gốc ở làng Ngọc Chân, huyện Long Khê, phủ Chương Chân, tỉnh Phúc Kiến (Trung Quốc). Sau khi nhà Minh mất ngôi đã chạy sang Việt Nam, vào trú ngụ tại làng Thanh Hà xứ Thuận Hóa, rồi dần dà lập ra làng Minh Hương.
9. Thi trúng là thi đậu. Năm 21 tuổi, Trần Tiễn Thành vào Quốc Tử Giám, nổi danh học giỏi, 25 tuổi thi đậu cử nhân, 26 tuổi đậu tiến sĩ.
10. Lược thao là giỏi binh cơ đồ trận.
11. Sau khi thi đậu vào làm quan tại triều, Trần Tiễn Thành được vua Tự Đức rất yêu. Lúc đầu giữ chức Thự tả Thị lang bộ Công, Sung Các vụ, sau được thăng hàm Văn Minh điện đại học sĩ, lãnh chức Binh bộ thượng thư.
12. Nhiều người ra lệnh, nhiều người cầm quyền. Sau khi Tự Đức mất, thấy thế lực Thuyết mạnh, Trần Tiễn Thành sợ, đã có lúc xin cáo về, nhưng triều đình không thuận, Thành phải từ chức Binh bộ thượng thư và lui về Quốc sử quán.
13. Có bản chép: Xưng tài ta kể chước mầu.
Logged
chuongxedap
Đại tá
*
Bài viết: 13138



« Trả lời #101 vào lúc: 20 Tháng Tư, 2016, 04:57:22 pm »


      Ba ông1 tức giận bồi hồi,
      Lập lường mưu kế bấp bôi một lần.
      Lập lường mưu kế mà phân,
      Bề trong binh mã, ngoài dân dự phòng.
      Mùa đông tiết lạnh mưa ròng,
280 Ông Hầu2 lấy lính Tuyển Phong3 tiên hành4
      Đương khi bán dạ tam canh5
      Ông Hầu ra thành binh mã đáo gia6.
      Đến nơi đèn đuốc sáng loà,
      Gọi ơi quan lão, người ra thọ đầu!
      Than rằng đương lúc đêm thâu,
      Quan lão thượng lầu mắc phải huy đao7
      Nhộn nhàng chẳng biết ai nào,
___________________________________
1. Chỉ Tôn Thất Thuyết, Nguyễn Văn Tường và Ông Ích Khêm.
2. Sau khi đã giết Hiệp Hòa, Tôn Thất Thuyết và Nguyễn Văn Tường sai lực sĩ đương đêm đến tận nhà riêng Trần Tiễn Thành ở xóm Đông Ba giết chết Thành. Ông Hầu đây có lẽ là Tham tri Trương Văn Để, một tay chân đắc lực của Tôn Thất Thuyết. Có tài liệu lại nói lính Phấn Nghĩa này do Hường Hàng, Hường Chức và Hường Tề đều thuộc họ nhà vua chỉ huy.
3. Lính thuộc vệ Tuyên Phong.
4. Đi trước tiên.
5. Nửa đêm canh ba.
6. Đáo gia là đến nhà Trần Tiễn Thành.
7. Huy đao là đao chém phải. Tài liệu chép là khi toán quân Phấn Nghĩa kéo vào, bọn cầm đầu nói lớn rằng có việc cơ mật, mời quan lớn xuống. Trần Tiễn Thành lấy áo dài đen mặc rồi do người hầu dìu xuống thang gác. Nhưng mới được nửa chừng thì bị một tên lính lấy mác đâm vào hông bên hữu, rồi mấy tên khác đâm lia theo.
Logged
chuongxedap
Đại tá
*
Bài viết: 13138



« Trả lời #102 vào lúc: 20 Tháng Tư, 2016, 05:06:11 pm »


      Dâu con than khóc lao xao kêu trời:
      "Ông ôi, ông hỡi, ông hời!
290 Miệng đà kêu trời khó thở khó than.
      Khi không mắc phải tai oan,
      Đã vô tòng tra cứu, kẻ gian sờ sờ1
      Sự tình đã rối như tơ,
      Trang hình ngồi đó xin nhờ hai ông".
      Cậu Hai2 đã bẩm hai ông3
      Hỡi người cứu nghị4 với tình làm sao.
      Cha tôi tể tướng trong trào,
      Xin người cứu nghị làm sao những là.
      Đương khi giờ tý canh ba.
300 Đèn đuốc sáng loà, binh mã lao xao.
      Đến nơi đấm cửa lại vào,
      Tôi ngờ ăn cướp lao xao canh chầy.
      Tôi tưởng là đạo với Tây,
      Thấy quan nhiều của tới vây cướp đồ.
      Chẳng hay họ hỏi quan lớn đi mô
      Mời ngài ra phụng dụ, đặng họ vô kịp chừ!
      Chẳng hay mắc phải binh cơ,
      Trang hình ngồi đó xin ngờ hai ông"
      Quan Thừa5 nghe nói hãi hùng,
310 "Tôi phân qua với cậu thuỷ chung sự tình.
      Cậu lui về bẩm quan Thượng bộ Hình6
      Đặng tôi sắm sửa đáo dinh thăm ngài7.
      Một là mắc phải đoạt tài8
      Hai là oán hận chi ai nhưng là!
      Xin cậu chớ khóc đừng than,
      Cậu về mai táng, sự hoàn9 lại hay.
      Ai mà trở dạ chém tay,
      Tội với trời đất có ngày sa cơ10
      Hiếu trung cậu phải thân hoà,
_______________________________
1. Không biết tra cứu vào đâu. Kẻ gian sờ sờ là ý nói biết rõ việc này do Tôn Thất Thuyết và Nguyễn Văn Tường chủ động.
2. Con trai thứ của Trần Tiễn Thành.
3. Hai ông tức là hai chức Phủ Doãn và Phủ Thừa, đứng đầu tỉnh Thừa Thiên.
4. Cứu nghị: tra cứu, xét xử.
5. Quan Thừa tức quan Phủ Thừa, một chức quan ở kinh đô phụ trách việc hình, tương đương với chức Án sát các tỉnh.
6. Hình bộ Thượng thư chuyên trách việc án từ.
7. Là đến dinh viếng linh hồn Trần Tiễn Thành.
8. Đoạt tài là cướp của.
9. Công việc xong xuôi đâu đấy.
10. Có bản chép thêm bốn câu sau:
    "Ngày xưa Cao Phách chịu chữ hạm ba,
    Người đời dàn việc thanh thô,
    Cực mình phải chịu cực, cậu mà tới dinh.
    Ruột rà phụ tử khổ tình kêu ca", [nghĩa chưa rõ].

Logged
chuongxedap
Đại tá
*
Bài viết: 13138



« Trả lời #103 vào lúc: 20 Tháng Tư, 2016, 05:12:08 pm »


320 Anh hùng mắc nạn mới ra anh hùng.
      Bao giờ cho nịnh mang gông,
      Gian sàm nịnh tấu1 anh hùng mắc tai.
      Cậu đừng than ngắn thở dài,
      Cậu con quan lớn như cậu Hai bên nhà2
      Quan Tướng khi ấy truyền ra,
      Lục dinh thành ngoại đêm canh ngày phòng.
      Bao giờ các cửa niêm phong,
      Nội khoá thu lạo nạp cùng bản dinh3,
      Tư ra các vệ các dinh,
330 Phen này thời phải tận tình xông pha.
      Đương khi giờ tý canh ba4,
      Người truyền mở cửa vậy mà Chánh Tây
      Bắt cho tuỳ phái các thày,
      Vũ sinh hai vệ5 bưng cây trên rừng6.
      Nội triều lớn nhỏ đều ưng,
      Tuy cây trên rừng, cốt cách trầm hương.
      Thánh hoàng7 năm trước ngài troàn8
      Dĩ vi dưỡng tử9 văn chương rõ ràng.
      Triều đình văn vũ bá quan,
___________________________________
1. Nịnh là gian nịnh, tấu là tâu vua, là tâu hót một cách gian nịnh.
2. Xem như em trai tôi bên nhà.
3. Tức dinh quan Tướng.
4. Canh ba tức nửa đêm.
5. Là hai vệ lính mới tuyển đang luyện tập.
6. Sau khi đã phế vua Hiệp Hoà, Tôn Thất Thuyết cho người lên Khiêm Lăng (Lăng Tự Đức) rước thái tử Dưỡng Thiện về tôn lên ngôi, tức vua Kiến Phúc (29.11.1883).
7. Thánh hoàng tức Tự Đức.
8. Ngài troàn là truyền lịnh (tiếng Huế).
9. Dĩ vi dưỡng tử là lấy làm con nuôi. Kiến Phúc cũng như Hiệp Hòa đều là con nuôi của Tự Đức.
Logged
chuongxedap
Đại tá
*
Bài viết: 13138



« Trả lời #104 vào lúc: 20 Tháng Tư, 2016, 05:18:29 pm »


340 Ai ai đều cũng một lòng đều ưng.
      Nửa đêm băng núi băng rừng,
      Quan Tiểu1 khi ấy xem chừng can qua2.
      Đường đi những hói với hà,
      Xóm làng ngủ hết vậy mà lặng tanh.
      Đến nơi gọi mở cửa thành
      Võng điều vô, võng đứng quanh hãi hùng3.
      Hú hồn hú vía cho ông,
      Ông chớ hãi hùng, đừng sợ, đừng kinh.
      Đủ mặt văn võ triều đình,
350 Xin ngài về trị vị4 thái bình nước Nam.
      Triều đình văn tứ, võ tam,
      Thượng thư tứ trụ5, sửa sàng đã xong.
      Mở lời tôi dám hỏi ông,
      Thượng trình hậu giá6 để hòng hồi qui7.
      Bộ hành băng qua núi khe,
      Qua đò Phường Đức8 trống thì tan canh.
      Đi về mới đến dinh thành,
      Mưa sầu gió thảm, đứng quanh hãi hùng!
      Lỡ chân mới lệnh cũng không,
360 Những quân chiêu mộ băng rừng chạy tan.
      Vào thành những thấy bách quan,
      Lại thêm binh mã nhộn nhàng tiếp nghinh.
      Đủ mặt văn vũ triều đình,
      Ai ai đều cũng hữu tình trông sang,
      Bề nào danh tiết chẳng toàn,
      Rưng rưng nước mắt hai hàng nhỏ sa.
      "Triều đình văn vũ như nha,
      Đều nghe hai ả9 vậy mà hại tôi!"
      Vợ hầu nước mắt hỡi ôi,
_________________________________
1. Quan Tiểu là Ông Ích Khiêm.
2. Can qua: nghĩa đen là giáo mác, đồ binh khí. Đây có nghĩa là phụ trách đôn đốc mọi việc dọc đường.
3. Võng nhuộm màu đỏ. Thời phong kiến ngày xưa, quan lớn đi võng điều.
4. Lên ngôi làm vua.
5. Tứ trụ: Cần Chánh, Văn Minh, Võ Hiển, Đông Các là bốn trọng chức trong triều.
6. Thượng trình là lên đường, hậu giá là hầu xa giá nhà vua.
7. Hồi quy là đi về.
8. Đò Phường Đức nằm trên con đường giữa Huế và Thiên Mụ.
9. Tôn Thất Thuyết và Nguyễn Văn Tường.
Logged
chuongxedap
Đại tá
*
Bài viết: 13138



« Trả lời #105 vào lúc: 20 Tháng Tư, 2016, 10:20:00 pm »


370 Rưng rưng lệ chảy vậy thời chứa chan!
      Thị vệ vâng lệnh bách quan,
      Đi vào tâu đối với bà Từ cung1
      Bách quan văn vũ triều trung,
      Đặt bàn khấn nguyện với cùng hoàng thiên.
      Đồng triều văn vũ cầu nguyền,
      Lạy cùng thượng giới hoàng thiên những là:
      "Nay xin gởi đứa Hiệp Hoà,
      Tôn đức Kiến Phúc, nước nhà thung dung"
      Thánh mẫu2 nghe nói hãi hùng,
380 Hai hàng nước mắt ròng ròng tuôn rơi.
      Bách quan văn vũ một lời:
      "Xin đừng bắt tội, vậy thời làm chi?
      Cho người xuống phủ3 một khi,
      Xin đừng bắt tội vậy thì nó oan".
      Thị vệ vâng lệnh bách quan,
      Phải nghe hai ả, tam ban ngục hình4.
      Thị vệ vâng lệnh triều đình,
      Thưa cùng hoàng đệ5 thượng trình lui ra.
      Rộn ràng hầu vợ thần gia6,
390 Lui ra môn nội7, khóc là van ri.
      Mặt trời bóng chếch về tây,
      Rộn ràng binh mã bao vây bịt bùng.
      Chừ thời nghe lệnh quan ông,
      Bao nhiêu hầu vợ vậy thời cho lui.
      Hầu vợ nước mắt sụt sùi,
      Con người hai mẹ cho lui phủ đàng8
      Tam ban triều điển đưa sang,
      Ra đến phủ đàng, thân lại sát thân.
      Đông tây nam bắc xa gần,
___________________________________
1. Tức Từ Dụ hoàng thái hậu, là mẹ Tự Đức.
2. Tức Từ Dụ hoàng thái hậu, là mẹ Tự Đức.
3. Phủ là nơi các ông hoàng ở, đây là Dục Đức đường.
4. Tam ban ngục hình: ba thước nhiễu điều, một chén thuốc độc, một thanh gươm, để cho tự tử. Đời phong kiến xưa, vua mà bị truất ngôi thì đưa ba thứ này cho chọn lấy một thứ mà tự sát.
5. Hoàng đệ: chỉ Hiệp Hoà sau khi bị phế. Hiệp Hoà là em vua Tự Đức.
6. Thần gia là gia thần, là tôi tổ.
7. Môn nội là trong cửa.
8. Hiệp Hoà là con út vua Thiệu Trị, em vua Tự Đức, do bà Thuỵ Tân họ Trương sinh ngày 1.11.1847. Do đó cũng gọi bà Từ Dụ là mẹ. Nên câu thơ nói là người hai mẹ.
Logged
chuongxedap
Đại tá
*
Bài viết: 13138



« Trả lời #106 vào lúc: 20 Tháng Tư, 2016, 10:29:01 pm »


400 Trẻ già con nít cũng thương
                            thân ông Hiệp Hoà1
      Liệt bài2 sinh quản3 âu ca4,
      Triều đình văn vũ chư nha ứng hầu.
      Chúc rằng: Vạn thọ một câu,
      Nhất nhân hữu khánh đứng đầu nước Nam5.
      Dụ đề văn tứ vũ tam6,
      Thượng thư tứ trụ7 phẩm hàm gia thăng.
      Quan thì vàng thưởng chức thăng.
      Tự ngũ chí cửu8 chức hàm gia ân.
      Đông tây nam bắc xa gần,
410 Công sưu thuế lệ chẩn thân9 những là,
      Bao chừng tù ngục cũng tha,
      Tư sưu10 thuế lệ vậy mà cũng dung.
      Thánh hoàng11 phán trước triều trung:
      "Tây phiên12 chiếm hãm tính cùng làm sao?
      Y như ngày trước tiền trào13
      Giao hoà với nó tốn hao bạc vàng.
      Hại mình nhiều đoạn gian nan,
      Nay mình thúc thủ lai hàng14 khổ âu.
      Tây phiên lòng hiểm dạ sâu,
_________________________________
1. Sau khi âm mưu lật đổ Tôn Thất Thuyết bị bại lộ, vua Hiệp Hòa bị buộc phải uống thuốc độc chết ngày 29.11.1883. Sau đó, quân lính nhặt xác bỏ lên võng khiêng về phủ riêng tại Kim Long. Người nhà sợ hãi cuốn xác vào chiếu rồi vùi xuống một cái huyệt dân làng mới cải táng. Mấy hôm sang, việc triều tạm yên, người nhà mới đào xác lên, rồi mai táng theo lễ nghi người thường.
2. Liệt bài là bày ra.
3. Sinh quản là đàn sáo.
4. Âu ca: Khi làm lễ tấu tôn vua mới, thường cử âm nhạc. Đây nói về lễ tấn tôn vua Kiến Phúc.
5. Một người có việc phúc lành, có việc vui mừng.
6. Quan văn từ nhất đến tứ phẩm, quan vũ từ nhất đến tam phẩm.
7. Lục bộ thượng thư và bốn chức Cần Cháng, Văn Minh, Võ Hiển, Đông Các.
8. Từ ngũ phẩm đến cửu phẩm.
9. Chuẩn y cho miễn thuế thân.
10. Việc phu đài tạp dịch riêng, như là tư ích.
11. Chỉ vua Kiến Phúc.
12. Chỉ giặc Pháp.
13. Triều vua Tự Đức.
14. Bó tay lại mà hàng địch.
Logged
chuongxedap
Đại tá
*
Bài viết: 13138



« Trả lời #107 vào lúc: 22 Tháng Tư, 2016, 11:24:19 pm »


420 Lập lường lấy nước công hầu chi ai?
      Tiền triều1 thuở trước hàng lai,
      Nay mình cống thuế dụng tài Tây phiên!
      Nó qua quân lính phân phiền,
      Hao vàng tốn của mới yên nước nhà.
      Tiền triều trước có phê ra,
      Phương dân phân tháp2 đạo mà cho xong.
      Đời mình, mình đã thứ dung,
      Ngày nay nó nhắng với cùng Lang Sa3.
      Đời ông cho đến đời cha,
430 Nó qua trú ngụ đất ta nước mình.
      Ngọn rau tấc đất sở sinh,
      Nó ăn nó mặc, mặc tình thong dong.
      Nay nó tích hận triều trung4
      Nên chi Tây biết anh hùng đích danh.
      Tây phiên nó ở Tây thành5,
      Can chi nó biết đích danh bốn người6.
      Nội triều nó chẳng hỏi ai,
      Đích danh bốn người văn vũ bốn ông!
      Đề Ngô7 khí khái anh hùng,
____________________________________
1. Triều vua Tự Đức.
2. Phân tháp là đưa dời dân đi đày ở xứ xa, rồi không cho trở về quê quán cũ.
3. Chỉ giặc Pháp, do phiên âm chữ France mà ra.
4. Tích trữ mối hờn giận trong lòng đối với triều đình.
5. Quân Pháp đóng trong đồn Mang Cá và trong toà lãnh sự hai bên bờ sông Hương.
6. Bốn người tức Tôn Thất Thuyết, Ngô Tất Ninh, Ông Ích Khiêm, Trần Xuân Soạn.
7. Đề Ngô là Đề đốc Ngô Tất Ninh. Sau khi Bắc kỳ thất thủ lần thứ hai (1882) ông được gọi về kinh. Theo Đô thành hiếu cổ số 3 (1941) có nói rõ là ngày 26.7.1885, khi Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi rời Tân Sở vượt đường thượng đạo sang Lào, thì Đề đốc Ngô Tất Ninh cùng Hộ bộ Thượng thư Phạm Thận Duật đã ở lại, định chạy ra vùng Hà Tĩnh thì bị viên tri phủ Triệu Phong (Quảng Trị) bắt giải về Huế.
Logged
chuongxedap
Đại tá
*
Bài viết: 13138



« Trả lời #108 vào lúc: 22 Tháng Tư, 2016, 11:29:33 pm »


440 Đã từng cự chiến giao công Bắc Kỳ.
      Đề Soạn1 vũ nghệ xảo tri,
      Đã từng cự chiến Bắc kỳ mà vô.
      Quan Tiểu ở tại kinh đô2,
      Tài hay nhâm độn3, hà đồ rất thông.
      Quan Tướng4 cũng đấng anh hùng,
      Hải đồ gian phỉ giết cùng chẳng tha.
      Hãy còn cái việc nước nhà,
      Chẳng chầy thì cấp nó mà giao công.
      Một là bên đạo thông đồng,
450 Hai là có kẻ triều trung tự tình5.
      Tư ra các vệ các dinh,
      Chiêu người võ cử luyện binh thi tài.
      Văn thần sổ sách thư lai,
      Võ tướng coi ngoài, văn tướng việc trong".
      Quan Tiểu vâng lệnh cửu trùng6,
      Chiêu người về tập để dùng hậu thương7.
      Ngày thời gánh đất đổ đường,
      Đêm thời tập súng hậu thương cho thành.
      Khai hồ đắp luỹ xây quanh,
__________________________________
1. Đề đốc Trần Xuân Soạn người làng Thọ Hạc, huyện Đông Sơn (Thanh Hoá), nguyên lĩnh chức Đề đốc dinh quân thứ ở Bắc Kỳ. Sau lễ tấn tôn vua Hiệp Hoà (tháng 7.1883) được gọi về Huế giữ chức kinh thành Phó Đề đốc kiêm chỉ huy đội quân Phấn Nghĩa.
2. Quan Tiểu tức Tiểu phủ sứ Ông Ích Khiêm.
3. Nhâm độn là môn bói toán để biết trước việc tương lai.
4. Quan Tướng chỉ Tôn Thất Thuyết.
5. Thông mưu với Pháp.
6. Cửu trùng nghĩa đen là chín lần, chỉ nơi vua ở. Cũng chỉ vua.
7. Tên một loại súng nạp đạn đằng sau (không rõ có phải loại súng điểu thương thời Nguyễn không). Khác với loại súng khai phúc là súng cò máy đá nạp đạn đằng trước.
Logged
chuongxedap
Đại tá
*
Bài viết: 13138



« Trả lời #109 vào lúc: 22 Tháng Tư, 2016, 11:35:31 pm »


460 Bắn đồ chữ thập1 kinh thành rất hung.
      Bách quan văn vũ triều trung,
      Đều khen ông Tiểu vậy cùng đa mưu.
      Đóng đồn đặt súng báo cừu,
      Thành tan luỹ nát chẳng xong mọi bề.
      Quân dân thất tán một khi,
      Người thì chết nước, kẻ thì chết khô.
      Gạo tiền đổ xuống biển hồ,
      Đông tây nam bắc ai mô đều sầu.
      Tròng ngao, tròng ốc, tròng câu2,
470 Tầu đĩa, tầu bầu, khổ nỗi thông thương,
      Triều trung mắc phải tai ương,
      Đã bỏ đồn mà chạy, còn lập lường giao công.
      Nước ta quan Tướng anh hùng,
      Bách quan văn vũ cũng không ai tầy!
      Người có ngọc vẹt3 cầm tay,
      Đạn vàng Tây bắn ba ngày không nao!
      Tài hay văn vũ lược thao,
      Khí khái, nhâm độn ra vào rất thông.
      Bốn bề cự chiến giao công,
480 Tây phiên nói thực anh hùng nước Nam!
      Tài hay vô độn ra nham4,
      Khi thịnh thì gặp, suy làm sao hay?
      Bắt mình tự vẫn cùng Tây,
      Thánh hoàng bắt tội mộ rày Phấn Hoa5.
      Tiền triều trước có giao hoà,
      Tôn miếu xã tắc quốc gia hoàn toàn.
      Cớ chi cự chiến phiên bang,
      Đồn tan luỹ nát bạc vàng hư hao.
      Huống chi làm chức tá lý6 nội triều,
_____________________________________
1. Chữ thập là dấu thánh giá đạo Thiên chúa.
2. Tiếng Huế gọi thuyền là tròng.
3. Ngọc vẹt là ngọc chim vẹt; theo truyền thuyết trong nhân dân thì những con vật sống lâu năm đều có ngọc quí, có tính lạ bắn đạn không trúng.
4. Nham: tức chữ nhâm đọc trệch ra.
5. Phấn Hoa: có lẽ là đạo quân Phấn Nghĩa của Tôn Thất Thuyết.
6. Tá lý: một chức quan nhỏ vào hàng tứ phẩm.
Logged
Trang: « 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 »   Lên
  In  
 
Chuyển tới:  

Powered by MySQL Powered by PHP Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2008, Simple Machines

Valid XHTML 1.0! Valid CSS! Dilber MC Theme by HarzeM