Đất Trắng

[danhthanh]

Út Lích nói rồi nhắm mắt nằm im. ông Thêm đang nhìn
cô. Ông đang muốn nói với cô một điều gì đó. Nhưng cái số cô là vậy. Người ta đã bảo: cô chẳng bao giờ được ở chỗ vui vẻ. Tự nó phải như vậy, cô chẳng bị ông già cản trở như con Tạng, cô cũng chẳng bị đoàn thể nào ràng buộc. Ông Sáu là bí thư Đảng ủy xã, nhưng cô thì chưa phải là đảng viên, chưa phải là cán bộ. Những năm vừa qua, ông Sáu nhiều lần bảo cô ra làm việc, nhưng rồi cô chẳng đi công tác được vì cô bận nuôi em. Có lần cô phải vào Dầu Tiếng rồi sang Trảng Bàng đi cất hàng về bán lấy tiền lãi lo cái ăn, cái mặc cho con Miền. Nếu mình thoát ly, nay mai về, tía hỏi sao bỏ em cầu bơ cầu bất vậy rồi làm sao? Nhiều lúc nằm một mình nghĩ muốn khóc. Chị em người ta đi hoạt động cả. Các anh bộ đội có đi qua thì cô giúp cái này cái khác. Cũng có lần cô đi theo đoàn nhân dân địa phương đưa quà đến các bệnh viện thăm anh em thương binh. Vậy rồi cô quen biết các anh. Thấy nhà cửa neo đơn, các anh cũng đến giúp làm nhà làm cửa cho cô. Nhiều anh biết hoàn cảnh gia đình, đã ngỏ lời với  cô. Trên quận đội cùng có, quận ủy cung có, nhưng nơi nào cô cũng từ chối.
Đêm nằm chẳng biết ai bày cho con Miền mà nó thỏ thẻ trong lòng cô:
-   Má út (nó gọi cô là má) đừng đi lấy chồng nghe má má đi lấy chồng rồi má bỏ con một mình, con buồn lắm ạ.
Lúc đó Út Lích lại ghì chặt em vào lòng:
-   Không, má ở vậy, má cưới con làm chồng, con nghe không?
-   í, ai lại vậy, má con gái mà con cũng con gái mà...
ừ, số phận cô là vậy. Đáng lẽ ngày xưa, cô là con út.
Ngày tía cô đi tập kết, cô chưa được mười tuổi. Má tưởng vậy rồi thôi, má không sanh nữa. Vì vậy bây giờ người ta vẫn gọi cô là Út Lích.
út Lích mà lại phải nuôi em.
-   Cô Út à.
-   Dạ.
-   Ông cụ công tác ở đâu cô biết không?
-   Em không biết, bây giờ em coi như mồ côi. Vậy gia đình anh Hai?
-   Đừng gọi tui là anh Hai. Tui là thằng Thêm. Trong ta là út đó, ông cụ bà cụ tôi rốn thêm một đứa nữa, cho nên mới có tôi.
-   Ông cụ bà cụ còn mạnh cả hả anh?
-   Bây giờ thì cũng chẳng biết mạnh hay ,yếu.
…
-   Tui đi hơn hai mươi năm nay rồi, khi ra đi, cả nhà chạy giặc mỗi ngưòi một nơi. Nhà tui ở Huế.
- Anh Hai có gia đình chưa?
-   Gia đình tui là trung đoàn Mười sáu đó, gia đình đi đâu tui theo đó...
Ồng Thêm nói đùa, nhưng út Lích không cười
-   Vậy là anh Hai còn có trung đoàn, còn em thì chẳng có ai cả!
Tạng đã đi chào anh em để về, ông Sáu Dần thì nói là lên gặp Lâu để hội ý tinh hình. Lựu VÀ các thương binh sáng ra được  lệnh chuyển đi viện. Người ta để ông Thêm VÀ Út  Lích nằm nghỉ cho lại sức.
Buổi sáng đó cô Út kể cho ông Thêm nghe về cuộc đời của mình. Đáng ra năm năm tư cô đã được đi tập kết. Rồi cũng đáng ra năm sáu tư, khi má lên thăm ba, cô đã được ở lại trên Miền. Chỉ vì thương má, cô trở về Thanh An.
Bây giờ cô còn đứa em gái.
ông Thêm bảo cô: Hay là gửi em mà dđ thoát ly. Cô nói: Em thương nó quá, bây giờ em chỉ còn có mình nó!
Gần trưa, ông Thêm ngồi dậy, mặc dầu trong đầu vẫn CÒn tiếng vo vo, ông gọi liên lạc bảo đi tìm cho ông một cái gậy. Ông phải đi làm việc, phải trốn khỏi cái hầm này. Câu chyện với cô Út có một cái gì đó làm ông buồn xỉu. Những lúc như thế này, chỉ có tìm đến tập thể mới khuây khỏa bớt đi được nỗi buồn.
Ông phải gặp lại những chiến sĩ, cán bộ luôn luôn Ồn ào, nghiịch gỢm. Gia đình ông là trung đoàn Mười sáu mà. Nói vậy nhưng rồi những lúc nằm một mình, ông lại nghĩ đến Huế, đến cái ngày ông bỏ nhà ra đi, rồi khói, rồi lửa, rồi bà mẹ ông bây giờ đầu chắc đã bạc phơ, đang sơ tán về một cái làng nào xa xôi trên miền tây tỉnh Thừa Thiên hay Quảng Trị. Hơn hai mươi năm nay rồi, ông chẳng có một lá thư. Vậy mà cuộc chiến tranh này thế nào cũng phải kết thúc. Lúc đầu ông nghĩ là hai năm, ba năm, rồi cho đến ngày tập kết.
-EM cũng xin phép anh Hai em về thôi.
Cô út ngồi dậy lấy tay bới mớ tóc dài xõa xuống trên võng. Câu nói đó có một cái ý ngoài cái nghĩa đen của nó. Ông thêm hiểu: từ khi đi bộ đội, ông Thêm chưa nghĩ đến một con gái nào. Chẳng lẽ bây giờ ông lại
nghĩ về nghĩ về một cô gái kém ông gần 20 tuổi này? Mà sao từ sáng cô lại xưng em với ông.
-   Thôi cô không ở thì về, chắc rồi ta còn gặp lại nhau thế  nào tôi cũng phải vào trong ấp.
-   Anh Hai à, em tuy không làm cán bộ, nhưng em ở trỏng chắc cũng nắm được tình hình giúp các anh.
-   Tôi hiểu (đáng lẽ ông còn nói: tôi hiểu nỗi khổ tâm cô, nhưng ông chỉ nói vậy).
-   Hôm nào bộ đội có đột ấp, anh vô thăm em cho biết,nhà ở gần lốì bến đò.
-   Trước sau chi rồi cô cũng phải đi hoạt động, cô út à.
- Dạ...
Thấy út Lích muốn khóc, ông Thêm nhảy lên hầm đi như chạy vế phía đại đội.

[danhthanh]

..
Từ bên này bờ sông, ông Ba Kiên trông rất rõ những cụm cụm lửa, và những nấm khói bụi bốc lên sau trận bom của B.52. Ông cũng nhìn thấy rõ từng chiếc máy bay cắt bom ra vòng trở lại. Ông biết nó vẫn còn đánh tiếp. Nhìn hướng bom rơi, nghe tiếng bom nổ, ông biết là nó đánh khu vực đóng quân của trung đoàn.
Trong chặng đường cuối cùng này có nhiều dấu hiệu không bình thường, đường không có dấu biệt kích, đại bác không bắn, máy bay không bay. Đi có thể vừa nguy hiểm nhưng lại vừa an toàn. Ông Ba Kiên quyết định tranh thủ thời gian vượt sông.
Cho đến lúc đợt bom nổ ở phía cứ trung đoàn bộ, thì ông càng giục đoàn đi nhanh hơn. Có thể là trung đoàn còn ở chỗ cũ.
Để thật cẩn thận, khi vượt sông ông cho đoàn tránh xa các bến ấp 3, ấp 4, lội qua bãi sình, ngược lên trên dòng sông chừng 300 mét, lấy cây đa mồ côi làm chuẩn, và từng người

một thả trôi xuôi theo dòng sông. Toàn lính vùng ven cả, họ •'thao tác” rất nhanh. Đến bờ sông, vừa ngồi xuống thì động tác đầu tiên của họ là mở tấm ni lông ở thắt lưng, trải ra, cho tất cả đồ đạc vào và thắt nút cổ bồng lại.
Sau đó, từng ngưòi một từ từ đẩy bồng ra, thay cho cái phao. Thằng Hùng được giao nhiệm vụ giúp Xưa. Nó vừa làm vừa nói. Xưa nhìn theo và bắt chước từng động tác.
-   Để cái dây võng ra ngoài.
Buộc xong bồng, thằng Hùng lấy dây võng buộc vào cổ bồng của Xưa.
-   Vậy nhé, câu cứ ôm bồng mà đạp, đừng đạp tung tóe nước lên, mệt thì nằm im, mình kéo đi.
-   Mình bơi được.
-   ừ chú ý nhé, bên này, chỗ đen đen và có ngọn đèn là địch đấy, bên kia, chỗ B.52 đánh đàng sau đó, cũng là địch đấy, bữa mình đi còn là vùng tự do.
-   Nó mới chiếm à?
-   Thì hôm nọ chú Hai bình toong chẳng nói với chú Ba Kiên chi? Ra giữa sông mà gặp “trực thăng” soi thì đừng nhìn lên, úp mặt thả nổi, mắt mình “bắt đèn” trực thăng à.
Xưa làm đúng như lời Hùng bảo. Từ bữa gặp nhau, hai đứa bát thân ngay. Dưới mắt Xưa, thằng Hùng cái gì cũng giỏi. Pháo nổ trên ngọn cây thì nó biết là pháo chỉ điểm. Dấu bẻ cỏ trong rừng nó nhìn một cái biết ngay là dâ'u biệt kích. Ra đường cái, gặp lưói mạng nhện chống ngang, nó bảo cứ yên trí đi vi biết như vây là chưa có ai qua. Gặp cái gì nó củng để ý, cũng nhận xét: dấu chân mới hay cũ, tại sao lại có nước lên bờ suối, v.v...
Còn thằng Hùng mỗi lần nghe thằng Xưa nói chuyện ỏ miền Bắc thì lại thở dài. Nó nghĩ nêu nó được đi học thì chắc cùng chẳng khó.
Thị bơi qua trước không thấy gì, ông Ba Kiên cho ba người bơi tiếp. Tốp một ra đến nửa sông thì tốp sau bến. Ông giao cho một cán bộ tác chiến cùng đi ở dưới cùng để xử lý bất trắc và kiểm tra, xóa dấu vết trên bờ
Bên kia bờ, Thị bấm một ánh đèn pin, đã được che kín chỉ trừ một lỗ nhỏ như con đom đốm xuống đất làm chuẩn.
Hùng và Xưa đến giữa sông thì có B.52. Thằng Hùng  trông thấy vệt khói trắng:
-   Cứ bình tĩnh mà bơi, nó không đánh đây đâu.
Xưa vừa gật đầu thì tiếng bom đã kêu hun hút rơi xuống. Mặt nước, dội lên phản chiếu ánh lửa nhấp nhánh. Đất cát  đổ rào rào xuống đầu họ. Xưa nhìn chừng Hùng. Nó vẫn đạp  chân nhưng nước bị những làn sóng chắn lại.
Thằng Hùng khoát tay. Xưa hiểu là cứ đạp. Một lúc sau  yên tĩnh trở lại, thằng Hùng nói trong tiếng thở:
-   Nó đánh gần đó.
Hai đứa dìu nhau vào bờ.
-   Mình cứ tưỏng bom rơi xuống sông.
-   Còn xa! ít nhất phải ngót cây số. Nó không dám đánh đâu mà, đánh đây bom rơi vào bốt.
Ông Ba Kiên đã mặc xong quần áo, giục:
-   Nhanh lên, tranh thủ lúc này mà đi, sắp về đến nơi rồi đó.
Đoàn sang sông an toàn. Ông Ba Kiên bảo Thị:
-   Đợt trước nó đánh trung đoàn bộ. Bây giờ tranh thủ vượt đường Mười bốn rồi tạt vào d Bảy nghỉ, cậu tính sao?
Tuy là hoạt động vùng ven đã nhiều, địa hình rất thuộc, nhưng vì lâu ngày xa đơn vị nên Thị không khỏi bỡ ngỡ.
-   Trước khi anh đi, d Bảy vẫn ở khu vực này à9
-   Vần ở đó.
-   Trung đoàn bộ vẫn ở Đắc Un?
-   Vẫn ở đó.
Mình ở một chỗ lâu quá!
• Nhưng mi nghĩ còn nơi nào, chẳng lẽ rút lên Long Nguyên, Ván Tám -
-   Rút trung đoàn bộ lên, rải đội hình d Bảy ra.
Đúng là thằng Thị có đầu óc tham mưu. Hôm đi ông Ba Kiên cũng đã nói với ông Dũng giãn đội hình ra. Chẳng biết ở nhà thế nào.
-   Tao cũng không biết chắc bây giờ trung đoàn bộ ở đâu, d Bảy ở đâu? Cứ theo như lão Hai bình toong nói hôm trước thì trung đoàn phải rút rồi, không ở bên này sông nữa.
-   Lão ta nói phét.
-   Tao cũng nghĩ như vây.
-   Ông Dũng không đời nào rút lên Long Nguyên. Ván Tám đâu. Tôi thì tôi chỉ sợ cụ Thêm và cụ Dũng ở nhà cứ cụm nhau lại. Các cụ ấy thích ở gần tiểu đoàn để đi lại cho dễ dàng mà.
Thằng Thị đoán đúng. Ông Dũng hay bám đơn vị những lúc không cần thiết. Người ta bảo ông Dũng từ khi vào chiến trường đến giờ tính nết thay đổi hẳn đi.
Hồi còn ở ngoài bác, ông là chủ nhiệm chính trị trung đoàn. Vợ ông từ quê lên, ở lại trạm đón tiếp. Có một lần ông Ba Kiên đến thăm, thấy bà ta đang ngồi một mình buồn xỉu.
-   Chị còn ở chơi được mấy bữa?
-   Chán lắm anh ạ, lên đây ở mấy ngày chỉ nhìn ra đường cái chứ làm gì. ông ấy thì khi nào cũng bận công việc.
Ông Ba Kiên nói đỡ cho bạn:
-   Dạo này công việc nhiều quá, anh ấy cũng bận đó chị ạ.
-   Bận thì bận cả năm cả đời, ông ấy đánh giặc suốt đời tui có giữ mô, anh tính tui lên đây mấy ngày, tui cũng muốn nấu cho chồng tui bữa cơm...
Thế rồi chị òa lên khóc.
Hôm sau chị ấy xin về.
Ổng Ba Kiên gặp ông Dũng phê bình một trận kịch liệt ông Dũng cứ ngồi lặng thinh.
- Người ta sống phải có tình cảm chớ, ông cứ khô như ngói vậy thì ai chịu được. ông cứ nghĩ mỗi tháng ông gửi về cho bà ây ít tiền là làm tròn bổn phận với vợ à? Bà ấy thèm  vào tiền của ông. Mấy năm đi chiến đấu có tiền ông gửi về  đâu mà bà ấy vẫn nuôi con.
Lần ấy, theo lời khuyên của ông Ba Kiên, ông Dũng nghỉ  phép về thăm nhà. Cũng vừa đến lúc trả phép, thì đơn vị  cấm trại và sau đó có lệnh đi B. Hồi ấy, các đơn vị đi B còn  tuyệt đối giữ bí mật, cấm viết thư về nhà. Ra đi, xe bưng bạt  kín mít chở bộ đội đến bờ sông Bến Hải.
May mà ông Dũng về thăm nhà được một lần. ông cảm ơn Ba Kiên mãi. Đêm đi Trường Sơn, mắc vong bên cạnh  nhau, ông Dũng nói:
-   Đi rồi mới thấy thương vợ, nhưng khỉ một cái, tính  mình nó như vậy, hôm mình về nhà, mình cũng muốn động  viên an ủi vợ, nhưng chả biết làm gì, đêm nằm nói chuyện, vợ chồng lại cãi nhau.
- Cãi nhau cái gì?
-   Thì đại loại bà ta phàn nàn nhà cửa, mình nói là tình hình chung như vậy, rồi mình động viên, bà ta ngoảnh mặt vào vách: “Anh thì khi nào cũng nhiệm vụ, nhiệm vụ...”.
Ông Ba Kiên cười:
-   Khỉ ơi là khỉ, vậy mà ông cũng đòi làm chính ủy. Đàn bà người ta cần tình cảm, ông phải hiểu cho người ta, ông phải biết công lao của người ta, ông không cần động viên, thì người ta cũng khắc làm. Như thế mới gọi là vợ chồng. Đến như đối với chiến sĩ, ông cũng vậy nữa là..
Vậy mà từ khi vào Nam đến nay, tính tình ông Dũng
Khác hẳn. Thậm chí nhiều lúc ông Ba Kiên dâm lo. Ông nghe những người đột ngột thay đổi tính nết như vậy là sắp chết. Nghĩ vậy, rồi ông Ba Kiên lai tự cười mình.

[danhthanh]

ấy, con người bề ngoài có vẻ khô như ngói, lạnh như tiền vậy mà đi đâu ông cũng nhớ. Khi thấy B.52 đánh vào cứ là trước hết ông nhớ đến ông Dũng. Con người chịu đựng như  thế chẳng giữ cho mình một cái gì riêng tư mà lại nói là thiếu tình cảm thì vô lý. Có chăng là ông quá tự kìm chế mình? Điều đó thì ông Ba Kiên chưa bắt chước được.
Vượt qua lộ Mười bốn, Thị quay lại:
-Vào d Bảy chứ thủ trưởng?
Ông Ba Kiên nhìn đồng hồ.
- Chờ mấy phút nữa, xem B.52 đánh ở đâu.
Đợt B.52 thứ hai đánh vào cứ trung đoàn bộ cũ.
Bom vừa cắt xuống thì ông Ba Kiên ra lệnh cho anh em tiếp tục đi.
-   Chạy nhanh lên, vào trong đó còn bám công sự. Cứ d Bảy vắng tanh vắng ngắt, chỉ thấy những hốbom sâu hoắm, những cành cây, lá cây rải đầy trên mặt đất. Họ trèo qua miệng những hố bom này rồi qua miệng hố bom khác. Chẳng còn con đường mòn nào nữa cả.
-Xe tăng
Tất cả dừng lại do một phản ứng tự nhiên.
ông Ba Kiên quát:
• Xe tăng nào mà xe tăng, đi lên đi!
Những ông vừa bước mấy bước, thì trông thây chiếc xe
ông chợt nghĩ ra ngay:
-   Trước đây là một trận càn. Vậy là nó vừa mới đánh vào tiểu đoàn bộ.
ông đứng lặng đi trên miệng hố bom một lát, rồi định thần lại, nhìn bao quát địa hình để định hướng. Kia phía cây cầu là xê Ba. Phía kia là xê một đường này là hướng từ xê Một vào.
Bóng trăng nhờ nhờ... Bây giờ thì họ nhận ra đường nhận ra căn hầm của ban chỉ huy tiểu đoàn kia rồi. Trước miệng hầm, còn những cuộn băng tráng.
Cái hầm của thông tin không biết là một quả bom mới hay cũ đã đánh sập.
Dấu bom, vết đạn, mùi khét của thuốc súng: tất cả chứng tỏ là cuộc chiến đấu mới xảy ra ở đây chưa lâu. Bộ đội hành quân đi chưa lâu.
Cái xe tăng đứt xích nằm đó cũng chứng tỏ là trận đánh đã diễn ra ác liệt. Cuối cùng chúng nó vẫn chưa cẩu được chiếc xe này đi... Chắc chắn đây là một mũi đánh vào tiểu đoàn bộ. Một quả thủ pháo đã ném trúng xích xe tăng. Ai đánh quả thủ pháo này? Có phải những cuộn băng thấm máu đó là cuộn băng của người chiến sĩ đánh xe táng?
Anh em không ai bảo ai, đặt bồng ngồi xuông. Tất cả chung quanh họ lặng ngắt. Một trân địa vừa mới sôi sục bom pháo, bây giờ chỉ còn lại tàn hoang. Tự nhiên những khuôn mặt quen thuộc của tiểu đoàn hiện lên. Mới hôm nào đó, còn là tiếng cười, tiếng nói, là những con ngươi băng xương bằng thịt. Bây giờ biết còn ai sống ai chết? Họ về đâu bây giờ?
Thằng Canh, thằng Lâu, thằng Nghĩa, thằng Quá, thế nào cũng có thằng ngã xuống ở đây.
Thị nói nhỏ chỉ vừa ông Ba Kiên nghe:
- Nó chọc được vào tiểu đoàn bộ chắc phải thiệt hại nặng!
Trước mặt họ, chiếc xe tăng đứt xích vẫn đè lên một nửa cái miệng hầm. Chính cái hầm đó là hầm ban chỉ huy tiểu đoàn. Trước khi lên Miền họp. Ông Ba Kiên ngồi nói chuyện
Với thằng Canh trong đó. Ông biết điều này. Thằng Thị cũng biết điều này nhưng không ai muốn nhắc đến.
Họ không nghĩ hoặc không nỡ nghĩ là Canh đã chết.
... Khi chiếc xe tăng vào đến đây thì đạn chống tăng hết. Canh đã bị thương. Khó mà hình dung ra tình cảnh của anh lúc này: một cán bộ tiểu đoàn khi bị chiếc xe tăng đè lên hầm! Có thể anh nghĩ: Dầu sao thì cũng phải đánh chiếc xe. Cùng có thể anh nghĩ: đánh cháy chiếc xe này có thể bẻ gãy một mũi tiến công của địch.
Canh ném xong quả thủ pháo thì cũng hy sinh luôn bên xích xe tăng...
... Ông Ba Kiên mơ hồ cảm thấy có một cái gì thật nghiêm trọng, nhưng ông cùng chẳng nghĩ rằng cách chỗ ông ngồi chỉ dăm mét, chiều hôm qua tiểu đoàn trưỏng Canh đã ngã xuống...
Mọi người đều có cảm giác của một người đi xa trở về giữa quê hương tàn phá, họ ngồi lặng thinh, cơ hồ như sau khi đến đây rồi, họ mất tăm dấu tích của trung đoàn...
Ông Ba Kiên bảo Thị đi bố trí chỗ nghỉ rồi đặt bồng ngồi xuống, ông mang đi mười cân gạo, vậy mà hôm nay chỉ có mấy lon dưới đáy bồng. Họp ở trên Miền, ông nghe nói ở dưới này có nơi đã phải đi đào củ để thay cơm. Các đoàn hậu cần không móc được gạo, ông đã tính phòng xa mang về thật nhiều. Vậy rồi gặp biệt kích phải đi vòng vèo, cho đến hôm nay ông tính ra đã hết hơn nửa tháng. May mà mấy lần gặp biệt kích, đoàn đều tạt tránh được.
Bây giờ trung đoàn ở đâu? Chẳng lẽ lại rút lên suối Tre, lên làng 13, 12 sau Dầu Tiếng. Mấy cái cứ chung quanh đây vậy là bị đánh bom đồng loạt. Hôm qua nó đánh vào tiểu đoàn bộ. Dứt khoát là có chuyện rồi! Ông lấy giấy cuộn một điếu thuốc... Dầu sao thì vẫn phải ở đây một tối, mai sẽ tính.
Bên cạnh ông, thằng Xưa nói chuyện rì rầm với thằng Hùng:
-   Sao cái xe tăng cháy mà không thây đầu đận
-   Các Ổng chọi thủ pháo. Nó vào gần vậy B 40 bắn gì xiết ,không thấy xích xe đứt đây à?   
-   Kia kìa, xích xe nó chèn lên miệng hầm rồi còn đâu. Chắc hôm qua xe vào phải nhiều lắm. Trung đoàn mình toàn gặp những trận ác.
-   Đơn vị ở xa đây không?
-   Làm sao mà biết được, còn phải tìm chán mới ra chớ bộ.
-   Đây là Củ Chi à?
-   Củ Chi bên kia sông. Hôm qua mình từ bên Củ Chi sang. Vì phải tránh biệt kích cho nên chú Ba dẫn ta đi một đường vòng thúng.
Điều bất ngờ đầu tiên đến với một cậu tân binh.
Cậu ta nghe nói về củ Chi từ lâu. Qua những câu chuyện của cựu binh có, của những cán bộ trên đường ra Bắc có, trên báo, trên thơ, trên bài hát, thì Xưa hình dung ra một mảnh đất Củ Chi đầy những bom pháo, nhưng vẫn có những vườn sầu riêng, măng cụt. Những thứ gì mà ở miền nam có thì Xưa gán hết cho đất Củ Chi. Ví dụ khi hát bài hát “Mùa hoa lê-ki-ma nở” thì Xưa nghĩ ở Củ Chi cũng có hoa lê-ki-ma như trong bài hát vậy. Trong một bài văn, cô giáo cho đầu đề: “Em nghĩ gì về dáng đứng Việt Nam trong hình ảnh anh Giải phóng quân?” thì Xưa đã viết thật sôi nổi. Anh nói về cái dáng đứng của anh Giải phóng quân ở Trường Sơn, ở Ấp Bắc, ở núi Thành, ở địa đạo Củ Chi... Cái hình dáng của những anh bộ đội, AK cắp trước ngực, mũ tai bèo hất sau lưng, gió lộng bay mái tóc, mặt đen khói đạn.
Còn bây giò trước mặt anh là ông Ba Kiên đó. Một ông già tóc đã có sợi bạc, đang ngồi hút thuốc lào, nhả khói bạc trắng... Và cũng bây giò trước mặt anh đó là một bãi bom. Rồi bên tay phai, tay trái anh, bốt địch bắn  lên những chùm lên những chùm pháo sáng... Thằng Hùng chỉ hướng đó là Dầu Tiếng. Hướng đó là Trung Hòa...
Cũng cho đến bây giờ, Xưa mới biết là bộ đội không ở trong nhà dân. Địa đạo Củ Chi cũng là chuyện thời xưa, bây giờ thì chẳng còn địa đạo nữa!
Cái ấn tượng mạnh mẽ nhất đối với anh bây giờ về đất Củ Chi là con sông Sài Gòn trần trụi, với những bờ sình dài, với những ánh nước, lấp lóe phản chiếu lửa bom B.52, là con lộ Mười bốn bạc trắng nhờ nhờ trong ánh trăng mà anh phải hổn hển mang bồng vượt qua, và bây giờ đây anh đang ngồi trên miệng một hố bom, trước mặt là một chiếc xe tăng cháy.
Đưới chân Xưa, còn đó những cuốn băng, những tấm giẻ rách, những cành lá tả tơi sau những trận bom pháo. Anh bỗng thấy có cái gì hơi khôi hài về những câu thơ, những bài giảng văn, những bài tạp làm văn mà anh được nghe, được giảng và đã làm ở nhà. trường...
Có một ông nhà báo đi B ra, được nhà trường mời đến nói chuyện, bọn Xưa cũng ngoi há hốc mồm ra mà nghe.
Khi lên đường ra trận, bạn bè tiễn đưa, ai cũng có vẻ ghen tị với số phận may mắn của Xưa. Một phần, họ nhìn thấy trách nhiệm vinh quang của lớp tuổi trẻ đánh Mỹ, nhưng một phần nữa họ cũng bị kích thích bởi cái “vẻ đẹp thơ mộng” của những cuộc ra đi trong trí tưởng tượng của họ.
Ngắm trời ngắm đất, nhìn chung quanh chán, Xưa quay lại phía ông Ba Kiên và bất giác anh bỗng cười thầm về cái bài văn “Dáng đứng Viẹt Nam” của anh.
Ông Ba Kiên vàn ngồi xổm, lưng khom như lưng tôm đang soi cái đèn pin cổ ngoéo đã được bịt kín, trừ một lỗ ánh sáng bằng hạt đậu lên trên tấm bản đồ. Ông đặt một cái địa bàn trên bản đồ xoay xoay rồi nhìn quanh về các hướng có
pháo sáng. Lúc đó Thị đến bên cạnh, ông bỏ bản đồ đứng đậy, chỉ bốn phía:
- Đấy là Thị Tính, đây là Rạch Bắp. Kia là Cây Son kia là Trảng Tròn, còn kia có phải là ngã ba cây Điệp không hả Thị?
-   Có lẽ chếch về phía Dầu Tiếng một chút, bọn ấy là bọn Minh Hòa nống ra.
Những cụm pháo sáng vây tròn chung quanh họ từ Xa đến gần. Ông Ba Kiên đứng đó, mặc cái quần lót, chốc chốc lại co cẳng lên đập muỗi đen đét:
-   Thị ạ, tao chắc tình hình này thì trung đoàn chỉ quanh quẩn đâu đây. Bây giờ tạm để anh em nghỉ. Cậu và thằng Hùng đi về cứ Đắc Un xem, nếu e bộ ở đó thì ta về luôn đêm nay, nếu không có thì ngày mai ta cứ tạm trú đây một ngày.
Xưa đứng dậy:
-   Anh Thị cho em đi với.
Thị nhìn ông Ba Kiên cười.
Ông gật đầu:
-   Cũng được, tập cho nó quen dần.

[danhthanh]

Chương bốn
Quang chia gạo trong ruột tượng ra làm hai nửa bằng nhau, một nửa bỏ vào bồng mình, một nửa giao lại cho Bảy Rỹ.
Anh mang theo một khẩu AK, ba băng đạn, giắt thêm ba trái lựu đạn vào thắt lưng. Thấy Tư Quang chuẩn bị ra đi, Bảy Rỹ buồn xỉu:
-   Gạo trong ruột tượng còn năm lon, để đành mà ăn, nếu có ra chỗ chú Hai thì phải cẩn thận, bọn Mỹ nó phục ở ngoài đường bò. Chú dặn hôm nào không có cái lu nước ở bụi tầm vông thì đừng vào.
- Anh Tư đi bao giờ về?
-   Nếu không móc được quân ủy thì tìm Mười sáu. Nhanh chậm gì thì cũng dăm ngày. Ở nhà ăn ở phải hết sức cẩn thận. Cái cứ này lộ thì không còn nơi nào mà ở nữa đâu.
Từ hôm dời cứ đến gần sát bốt Trung Hòa, đêm đến Tư Quang và Bảy Rỹ chui từ hầm bí mật lền, lần ra hố bom múc nước rồi lấy hai tấm ni lông quây lại nấu ăn. Nấu xong, chôn hết tro, rải lá khô lên chỗ đất vừa nấu, xóa hết dấu vết. Họ nấu mỗi ngày một bữa, ăn xong, nắm một nắm cơm bằng quả trứng gà, buộc vào miếng vải dù, giắt ở thát lưng, đề phồng chạy càn.
Mỗi lần đi ngoài, họ phải lây xẻng đào hố lấp phân, phủ cỏ và lá khô. Gần tối, hai người đội hầm lên, trèo cây nhìn xem có lính ở đâu không, rồi chia nhau đi tìm móc cơ sở. Theo tin ông Hai Trụ cho biết thì hầm Đảng ủy xã hôm ấy có 8 người, bị nó đánh điểm, hy sinh gần hết, còn đồng chí bí thư và một du kích nữa không biết đi đâu.
Tư Quang chỉ có một địa điểm liên lạc là nhà ông HAi Trụ. Có bữa ông ra, có bữa ông ở trong ấp. Ra Đồng Lớn LẦN nào cũng đụng địch. Còn vào trong Trung Hòa thì Tư Quang  chưa nắm được tình hình. Nghe nói thằng Trung cấm bà con tối không được ra khỏi nhà và cho lính gài trái chung quanh  hàng rào kẽm gai, bọn dân vệ thì đi gài trái trong ấp, trước cửa từng nhà một. Bọn bình định áo đen đóng đầy ấp. Ban  ngày về “ba cùng” với đồng bào. Ban đêm rút ra trụ sở.
Nó quy định vùng “tím” và vùng “đỏ”. Từ Rừng Làng trở  ra là “vùng đỏ”. Bom pháo tự do. Từ Đồng Lớn trở vào là “vùng tím”. Từ 7 giờ sáng đến 4 giờ chiều, bà con muốn ra đó sản xuất phải mặc áo trắng, từ 4 giờ trở đi nếu ra đó vướng mìn, trúng pháo nó không chịu trách nhiệm.
Ông Hai Trụ bảo Tư Quang:
-   Tinh thần cách mạng mấy mà nó làm riết rồi cũng chùn. Dân Củ Chi nổi tiếng từ hồi chín năm, vậy mà bây giờ nó ép quá, cơ sở “sắp” chết “sắp” bỏ đi, trắng tay còn gì nữa  đâu. Tụi bây đừng lấy “lòng dân không” ra mà đánh giặc, phải có súng, có đạn, có chủ lực, có địa phương thì tụi tao mới trụ được chớ.
Vậy là Tư Quang quyết định đi sang bên kia sông. Nếu không móc được quận đội thì móc Mười sáu.
Anh Tư à!
-   Cái gì vây?
-   Nếu như năm ngày nữa anh Tư không về thì làm sao?
-   Thì bảy tám ngày.
-   Giả dụ như bảy tám ngày anh Tư cũng không vể...
Trước đến nay Tư Quang chỉ biết làm việc của anh, còn
anh không nghĩ ràng nếu anh có sao thì mọi việc ai lo. Như ông Hai bình toong đó, bây giờ Đảng ủy xã tanh banh, ông chẳng để lại cho anh một lời khuyên bảo. Nhưng nghĩ cho cùng rồi anh sẽ tìm cách mà làm. Tất nhiên ở xã này. nếu
đồngchí bí thư chết đi thì anh phải thay chứ còn ai nữa. Và nếu anh có chết thì thằng Bảy Rỹ phải gánh vác lấy công việc
Làm thì tự khác phải nghĩ. Nghĩ rồi mới ra. Chứ anh có hơn chi Bảy Rỹ?
Ba anh là du kích hồi chín năm, hy sinh trong trận đánh tàu trên sông Sài Gòn từ những năm 50. Anh lớn lên, đi chăn trâu ở Rừng Làng. Khi bộ đội tập kết ra bắc, anh đã biết gì đâu? Vậy mà cán bộ về móc cơ sở, đưa anh đi hoạt đông, vào du kích, rồi đồng khởi, cho đến bây giờ... Nhưng dầu sao thì Bảy Rỹ vẫn non trẻ quá mà anh cũng quên chưa dặn nó những điều cần thiết.
Nếu như tám, chín ngày chi đó mình không về, thì cậu phải tính liệu lấy công việc. Cậu lại phải sang móc “Mười sáu", bàn bạc với họ xem sao? Thằng Đực, thằng Re ở bên đó, có điều kiện đưa nó về. Rồi dần dần, móc chú Hai vô ấp lấy gạo, cách chi rồi quận ủy, quận đội cũng phải bắt liên lạc với mình.
•   Nếu mất liên lạc với cả quận đội, quận ủy mãi thì tính sao?
Câu hỏi của Bảy Rỹ khó trả lời thật. Thì chính bây giờ anh cũng phải suy nghĩ đó.
•   Mày hỏi tao nhiều quá vậy làm sao tao trả lời được, mày không thây tao cùng đang búi xùi lên đấy à? Đến đó rồi nghĩ ra mà làm chớ. Xưa nay ai đã đánh Mỹ bao giờ mà biết? Đã thấy bao giờ giặc đem máy ủi ủi đất như bây giờ chưa? Phải nghĩ mà làm, chớ ai nghĩ thay cho mày được? Có điều thà chết thì thôi, còn sống còn phải tìm cách đánh nó, chuyện gì ở nhà cứ bàn với chú Hai.
- Thôi, nói vậy chứ anh đi đi, anh đi rồi chóng mà về.
A. tao quên dặn mày điều này, nếu ở nhà có động, phải bỏ cứ đi, thì nhớ ra móc chỗ chú Hai, cho chú biết, để có gì tao còn liên lạc.
Tư Quang đi rồi, Bảy Rỹ ngồi bải hoải. Khả năng Tư Quang trở về chỉ có 50 phần trăm. Vậy thì anh phải tính sao đây. Anh Tư ảnh nói đúng, phải nghĩ cách ra mà làm. Có làm rồi đây cũng phải đánh một trận, ví dụ đánh bọn đi phục. Hay là thử một chuyến vô ấp. Nhưng vô rồi làm gì nữa. Bảy Rỹ nhìn ruột tượng gạo và anh nhớ ràng dẫu có tiết kiệm thì anh cũng chỉ còn năm ngày để ăn nữa thôi.
Ngồi một mình, Bảy Rỹ lấy súng ra lau, mở từng băng đạn ra đếm. Mấy quả da láng vẫn trơn bóng. Kể ra với nấy súng nấy đạn, đánh dè đánh xẻn thì cũng còn được lâu. Bây giờ bên cạnh anh, chỉ có khẩu súng là bầu bạn.
Tư Quang không theo một con đường mòn nào cả mà cứ cắt hướng ra lộ Mười lăm, đi tắt ngang giữa những cánh đồng bỏ hoang đã mọc đầy cỏ. Hai đêm nay bên kia bờ sông, chúng nó đánh B.52 liên tục. Hôm bộ đội đánh ủi ở làng. Tư Quang có ra tìm nhưng chỉ gặp toàn Mỹ. Đến khi vòng qua được cụm xe chốt giữa cánh đồng thì trận địa đã vắng ngắt. Đơn vị rút và mang hết thương binh tử sĩ đi từ bao giờ. Tư Quang định đuổi theo, nhưng sợ ở nhà Bảy Rỹ trông, nên đành trở về.
Anh đoán nhất định qua sông rồi họ phải ém lại gần lộ Mười bốn. Bên đó, mây hôm nay máy bay trinh sát lượn hoài, “Ép” cắt ngang, cắt dọc, B.52 đánh bom suốt đêm. Thế nào cũng còn có đơn vị bám trụ ở đó.
- Tìm Mười sáu rồi tính sau.
Nghĩ vậy, khi đến bờ sông, Tư Quang nhằm lúc B.52 vừa ném bom bên kia xong, bơi một mạch sang sông, vượt qua lộ Mười bốn.
Qua lộ, anh nhắm theo hướng bom pháo nhiều nhất cắt tới. Trước mặt anh là bãi B.52 còn bốc mùi khói bom. cắt dọc theo hướng bom đánh, khu rừng vẫn im phăng phác. Tư Quang biết trước kia ở gần đây có một cái cứ. Đã đến đây, anh cũng phải vào xem sao. Nếu đi rồi, bộ đội cũng phải để lại dấu vết.

[danhthanh]

... Bộ đội vừa mới dời đi chưa lâu. Những căn hầm còn sạch lắm. Anh đi quanh một vòng chẳng gặp ai, tất cả im lặng trang.
Đêm nay là đêm thuận lợi nhất cho việc đi lại. Có Đ.52 ném bom thì dứt khoát không có biệt kích. Nếu móc được quận đội hay Mười sáu trong đêm thì chỉ tối ngày mai, hoặc tối ngày kia anh có thể trở về được.
Có thể gọi cả thằng Đực và thằng Re về, dầu sao bây giờ Tư Quang cũng đã có cái cứ tạm yên trong ít lâu. Chỉ có chuyện khó khăn là gạo và đạn, lần này phải xin trung đoàn một ít.
Anh nhìn đồng hồ, đã ba giờ sáng. Phải ráng thêm một đoạn nữa. Trước mắt, cách không đầy một tiếng, còn một cái cứ nữa mà trung đoàn hay đóng. Nếu đến đó không gặp nữa thì đi tìm quận đội.
Tư Quang vừa xốc bồng đứng lên thì lại nghe tiếng ì ì từ xa. Anh nhìn lên trời. Ba chiếc B.52 xếp hàng chéo cánh xẻ đang tiến dần về phía anh, nhả ra ba hàng khói trắng thẳng tắp.
Chả nhẽ nó lại đánh đây một lần nữa.
Anh vừa kịp nghĩ vậy thì bỗng chiếc máy bay đi đầu rẽ sang ngang một bên. Tiếp đó những ánh chớp lóe lên đỏ rực trên không. Bom rú ào ào, rơi xuống những giọt lửa khổng lồ, chạm đất bắn tung lên, và chỉ trong chốc lát, Tư Quang bị cuốn đi trong cơn lốc cát bụi. Chỉ còn cách cái hầm mươi mét mà không làm sao tới được.
Một làn gió mạnh bốc anh lên và ném cả người lẫn súng xuống dưới lòng một hố bom...
... Khi Tư Quang tỉnh dậy thì bầu trời đã trong vắt. Anh cựa mình, đất từ trên thành hố bom rào rào đổ xuống TƯ Quang nhớ ra những gì vừa mới xảy ra, định chống tay ngồi dậy, bỗng thấy đau nhói.
- Bị thương rồi!
Anh đưa hai tay ôm đầu gối nhấc nhẹ chân phải lên. Cái ống quần tướp xơ và bê bết máu.
Một làn gió lạnh chạy suốt xương sống Tư Quang. Anh run rẩy mãi mới rút được cuộn băng ra. Tự băng xong vết thương thì Tư Quang mệt lả. Cái bồng và khẩu súng rơi ngay bên cạnh, vậy mà quờ quạng mãi, anh mới lấy lại được
Tư Quang cắn răng bò lên miệng hố, tựa lưng vào gò mối ngồi nghỉ. Đưa tay lên xem giờ, đồng hồ đã chết. Kim phút và kim giờ đã chập nhau ở số 3. Vậy là bom đánh lúc 3 giờ 15. Có thể bây giờ sắp sáng.
Đi đâu bây giờ?
Làm gì bây giờ?
Bãi bom B.52 mênh mông mà anh không còn chân để đi nữa. Nếu không bị thương thì anh có thể kịp về đến cứ Đắc Un trước lúc sáng. Nhất định máy bay “cán gáo” sẽ lên ghé mũi kiểm tra từng căn hầm một, cũng có thể chúng đổ quân ờ đây.
Thằng Bảy Rỹ bây giờ ở nhà đang làm gì nhỉ, chắc là nó phải lo lắm. Nó đang tính ngày, chờ mình trở về. Còn mình bây giờ tất cả chỉ chờ ở sự may rủi.
Những ngày sống ở cạnh bốt Trung Hòa dầu vậy vẫn còn anh, còn em, còn người để than thở trò chuyên với nhau. Đêm đến, chui lên khỏi hầm, Tư Quang còn được nghe Bảy Rỹ nói thầm thì bên tai, nó trèo lên bụi tre, nhìn ra bốn phía, rồi tụt xuống tâm sự với Tư Quang. Nó nằm nhai gạo rang rốp rốp. Tư Quang mắng: “Gạo rang dể dành, nhai bậy bạ hoài hết lấy chi chống đói”. Hắn cười nhăn hàm răng thưa như răng chuột:
-   Lo chi  anh Tư, hết gạo em đi đào củ, em biết có nơi nhiều củ lắm
Giá như có thằng Bảy Rỹ bên cạnh bây giờ, nó sẽ cõng
Xốc anhh lên chạy qua bãi B.52 trong một loáng. Nó sẽ cười sẽ nói Nghe tiếng nó đã ấm lòng, thấy vững trong bụng dầu cho có đứng cạnh cái chết thì có hai người, anh cũng  thấy đỡ lo hơn. Mình đã vậy, còn thương bằng Bảy Rỹ ở nhà. Nếu như không có mình về, nó buồn biết bao nhiêu. Nó sẽ tính liệu sao đây?
Dầu sao thì cũng phải tìm cách đến cho được đơn vị bộ đội. Ít ra cũng phải nói cho mọi người biết là ở cạnh bốt Trung Hòa đang có một thằng du kích của Đồng Lớn trụ lại đó.
Tư Quang nhìn phía trước, ướm con đường sắp phải vượt qua. Chao ôi! Vượt lên sự ác liệt hình như không gian khổ bằng vượt lên sự cô độc. Cái bãi B.52 đối với Tư Quang bây giờ rộng mênh mông.
Trong cuộc chiến đấu này, lại chỉ có một mình anh. Một mình anh vượt qua sự chết chóc. Một mình anh tìm cho ra đơn vị. Một mình anh chịu trách nhiệm với anh những việc phải làm, phải làm cho bằng được. Một mình anh đang tiến hành một góc cuộc chiến tranh, im lặng, nhẫn nại, không cần biết một cái gì ngoài sự chiến thắng.
Tư Quang nằm sấp, quàng bồng phía sau lưng, gác chân bị thương lên trên chân lành, hai tay cầm khẩu súng ngang trước mặt, bò đi. Cứ bò qua được một hố bom, trước mặt anh lại hiện lên một hố bom khác. Bò rất lâu rồi, khi quay lại nhìn phía sau vẫn thấy cái gò mối, nơi anh tựa lưng ngồi nghỉ còn đó, quãng đường mà anh vượt qua chẳng đáng là bao nhiêu.
Thòi gian thật ngắn đó, không gian thật ngắn đó đối với anh bây giờ như được kéo ra vô tận. Có lúc, gục đầu trên cánh tay, anh đã toan mặc hết sự đời, nhưng rồi nhớ đến cái cứ du kích, nhớ đến Bảy Rỹ, nhớ đến chú Hai Trụ, nghĩ đến buổi sáng mặt trời lên, nằm phơi mình giữa bãi đất trong mênh mông này, anh lại cố gắng bò đi.   
Nếu khống may “cán gáo” hạ xuống, trong đó lại Có thằng đại úy Trung thì sẽ sung sướng biết bao nhiêu. Trước hết nó sẽ khoét một con mắt của anh để trả thù, rồi theo như nó nói: “Nếu bắt được thằng Tư Quang, nó sẽ khoét mắt rồi mổ ra xem cái gan nó lớn chừng nào?”
Nằm lại đây là chết, là bị bắt. Chỉ cần ngất đi trên cánh tay một lúc.
Những chuyến máy bay B.52 cứ mười lăm, hai mươi phút lại bay qua, lại ném bom. Nó ném xa dần lên phía trên. Bên này sông nó cũng đang dọn bãi, rồi cũng sẽ càn, sẽ ủi như bên kia sông. Giữa lúc thế này mà cứ bò lết giữa bãi bom B.52 thì thật vô nghĩa.
Sức vóc của Tư Quang là vậy mà bây giờ mệt lả, khát đến khố cổ họng. Cứ qua hết hố bom này, trước mát anh lại hiện lên hố bom khác... Lúc bom đánh là 3 giờ 15. Vậy ít nhất bây giờ phải là 4 giờ sáng. Bốn giờ thì khống sao vượt được bãi bom, khống sao vượt được con đường bò trước lúc trời sáng.
Tư Quang muốn xuống một cái hầm nào đó, nhưng lại sợ chúng nó đổ quân rồi sục vào những căn hầm còn sót lại.
-Hay là phải lăn xuống một hố bom rồi tự vùi mình xuống dưới đất?
-Sức đâu, sức đâu mà bò lên, sức đâu mà bò xuống? Sức đâu mà bươi đất phủ kín mình?
Trước cái chết và cái sống lại vẫn chỉ có một cách giải quyết: vẫn phải tiếp tục bò đi thối.
Qua khỏi một hố bom. Rổi một hố bom nữa. Anh bỗng
nhìnn thấy mờ mờ dưới lớp bụi đỏ, những lùm cỏ thấp. Đến gần thêm, anh nhận ra lùm gai măc cỡ bị B.52 đánh đang xếp lá ủ rũ. Tự nhiên như được tiếp thêm sức mạnh, Tư Quang nhàm hướng đó lết tới.
Tư Quang chọn một bụi rậm nhất, quay báng súng gạt ra một lối vừa đủ chui lọt. Anh cởi bồng, và đẩy tuột vào trong rồi xoay người bò thụt lùi vào. Xong xuôi mọi việc, Tư Quang thò đầu ra nhìn lại một lần cuối địa hình chung ;anh, đưa tay xóa hết dấu vết rồi kéo dây gai mắc cỡ phủ lên  như cũ.
Nằm lọt dưới lùm gai mắc cỡ rồi, tạm thời coi như yên tâm, ít ra thì cũng trong một ngày. Sẽ chẳng còn thằng địch nào trông thấy, sẽ chẳng còn cái cán gáo nào quạt tung bụi gai lên được. Nhưng khi cái chết trước mắt giống như tạm thời lùi xa, thì lại có một sự lo sợ vô hình trải ra, bao quanh. Một cái chết mơ hồ, lởn vởn tràn đến trong giấc mơ. vẫn chỉ có một cách là phải vượt qua bãi bom này.
Vừa mệt, vừa đói, vừa khát, buông súng ra, anh khống cưỡng nổi, nằm úp mặt xuống đất, lịm đi.

[danhthanh]

Tư Quang nghe mơ mơ màng màng có tiếng súng, rồi tiếng máy bay. Có thể chúng nó càn ở đâu đây, gần lắm. Tối nay mình sẽ phải bò về hướng đó, nhưng thôi kệ, cứ nằm cho qua một ngày. Nóng rát ở sau bắp chân, sau gáy, xoay ghiêng người lại được một lúc, thì xoay ngửa, nằm phía nào cũng ê ẩm, vậy rồi lại lịm đi.
Mãi cho đến chiều tối, gió động nổi lên ầm ầm, bốc cát bụi ném vào đầy mặt đầy mũi, Tư Quang mới thực sự tỉnh dậy. Mây đen kéo kín trời, sấm chớp ầm ẩm. Trận mưa giúp  anh đi sỚm hơn.
Tư Quang lấy tấm ni lông nhỏ bọc lại vết thương và mở tấm ni lông lớn ra lấy nước, xong đâu đấy nằm ngửa mặt lên
nhìn trời. Chỉ một lát sau, trời tối sầm, gió từ phía sông Gòn thổi lên ù ù tạt ngang những giọt nước quất vào mặt vào tay, lúc đầu còn mát, nhưng sau dẩn ngấm vào da thịt Lạnh! Tư Quang rùng mình một cái rồi run lên bần bật. Biết rằng nằm lại là chết, anh cắn răng khoác bồng gác chân đau lên chân lành và mặc cho mưa XỐI xả, cứ nhằm hướng con đường bò trước mặt lê tới. Có tiếng đại bác nổ lẫn trong tiếng sét. Đạn rơi chỗ này một quả, chỗ kia một quả chẳng theo phương hướng nào cả. Những quả đạn đó là đạn của bọn gái điếm trong đồn bắn. Người ta bảo tụi gái điếm đùa chán chê với bọn lính rồi cũng xin bắn đại bác. Chúng nó bắn chẳng có mục tiêu nào. Khi quả đạn bay đi rồi, các anh, ả lại ôm nhau cưòi ngặt nghẽo. Anh em du kích gọi những quả pháo nổ lung tung như thế là “pháo đĩ”.
vẫn mưa ào ào, lết đi được vài mét lại phải ngừng lại  vuốt mặt. Cứ đi hoài tới phía trước: chẳng còn cách nào khác. Đơn vị đêm nay nhất định phải hành quân, cả ngày  bom pháo ở hướng đó. Mà dầu cho đơn vị không đi nữa, và  cứ cho mỗi giờ bò được nửa cây số thì chưa chắc gì sáng ra đến nơi. Rồi đêm mai họ lại đi. Cuộc đuổi theo này liệu đến  bao giờ thì kết thúc? Hay rồi khoảng cách lại càng ngày  càng xa ra cho đến lúc anh kiệt sức gục xuống bên một lề  đường?
Ngày xưa, ba má anh nuôi con rất khó, vì vậy đặt tên  anh là Quang. Sau má đem anh đi bán cho nhà chùa. Lớn  lên, hễ nói gì phỉ báng thần phật là bị má rầy. Má bảo bản  mệnh anh có thần phật phù hộ. Bây giờ anh cũng chỉ ước có  thế.
Đêm nay mưa lớn vây rồi Bảy Rỹ có biết xem lại cái nắp hầm không? Mưa là dễ làm lộ các dấu vết trong cứ lắm. Cứ phải tiếp tục bò đi, dừng lại một lúc là sẽ lịm đi  mất...
Con đường bò trắng nhờ nhờ hiện ra trước mắt. Sự phấn chấn làm cho anh khỏe ra thêm một chút.
Đến mí đưòng, Tư Quang ngừng lại tính toán. Qua con đường rồi, lại phải tiếp tục bò trên một bãi bom B.52 có thể còn dài hơn bãi bom vừa rồi. Bãi bom đó lúc bình thường chẳng đáng là gì. Vậy mà bây giờ anh đâm do dự: sức thì kiệt rồi mà trời thì sắp sáng. Ở dọc đường có một lùm gaimắc cỡ nào để núp nữa không? Hay là cứ liều. Trước cái chết thì chỉ cóliều...
Có một hòn đá hay hòn đất rơi bên cạnh. Anh nằm im. Cái gì vậy thế này? Có một con vật nào ở đây? Lại một hòn đất nữa bây giờ ném trúng người anh. Hay một người nào đó làm dấu hiệu riêng cho mình là có biệt kích?
Anh đang định bò thụt lại thì có một tiếng quát rất nhỏ ở phía sau: Nằm im! Anh biết ngay là tiếng người mình và buông súng nằm nhoài xuống, gần như ngất xỉu.
Xác chết à?
Không, bị thương, có bồng, có súng.
Có lẽ là du kích.
Cậu nào mang giùm cái bồng.
Bị xốc lên vai, Tư Quang khẽ rên lên một tiếng.
Đồng chí ở đơn vị nào?
Ôi đau quá, cái chân...
- Chịu đau một chút, chốc nữa vể đơn vị thay băng, đồng chí ở đâu?
- Tôi ở Đồng Lớn.
- Du kích à?
-đi đâu mà sang đây?
Tôi sang tìm quận ủy. Bên ấy các cơ quan tróc hết rồi.
-   Biết ông Hai bình toong không?
Nghe nói đến Hai bình toong, Tư Quang tỉnh hẳn:
-   Tôi đi tìm ổng...
Hai người đi cạnh Tư Quang nói gì với nhau, rồi không  thấy hỏi nữa.
-   Đồng chí nào có nước...
-   Ráng chịu một lúc.
Một cậu bộ đội nói tiếng miền Nam, chắc còn nhỏ tuổi đến phía sau Tư Quang:
-   Chú tìm ông Hai bình toong chi vậy?
-Không phải việc của mày, đừng có bép xép.
Tư Quang bây giờ đã tỉnh hẳn, vậy là những người này chắc có biết đồng chí bí thư Đảng ủy, chắc đồng chí ấy lên quận ủy rồi gặp cả trung đoàn Mười sáu ở đây. Thôi, vậy là yên tâm.
Tư Quang nói với người đang cõng mình:
-   Các đồng chí có gặp chú Hai, nhờ nhắn cho tôi báo cáo tình hình.
-   Đồng chí cứ yên tâm, chúng tôi là bộ đội Mười sáu đây.

[danhthanh]

Ối chú Ba!
-   Thủ trưởng!
-   A! Thằng nhóc!
Mọi người chào nhau rối rít:
-   Suỵt, khẽ chứ! Trời ơi, tao vòng một vòng quanh trái đất, đi hết bản đồ phân khu một mới tìm về được đến đây. Anh Dũng đâu? Thôi, bây giờ tụi bay lo cấp cứu cho các đồng chí thương binh này đã rồi bố trí hầm hố cho anh em. Sáu Trang về đây lúc nào đó. ôi, con nhỏ, tao nhớ mày muốn chết.
-   Cháu cũng nhớ chú muốn chết.
Cô con gái nói rồi cười khúc khích.
An đứng trong bóng tối, muốn kêu lên một tiếng hoặc bước ra chào hỏi một câu, nhưng lại thấy đông người nên - Anh đành buồn bã đặt bồng ngồi xuống, nhìn mọi
Chỉ một lúc sau tất cả đã vây quanh Tư Quang, vết thươngcủa anh được mở ra rửa nước sạch băng lại. vẫn cái Sáu Trang trong đám đông:
- Hết cả sữa rồi, để em đi nấu cho ảnh bát cháo.
. Còn đường không?
. Hết nhẵn, ba hôm nay ở nhà ăn củ.
- Còn gạo trong bồng ấy, Thị lấy gạo cho nó nấu cháo.
-Xưa nghe vậy đập vào cái ba lô cóc:
. Em còn sữa đây.
-À, thôi, đúng rồi, thằng nào đi đun nước đi. Thằng Xưa còn Điện Biên bao bạc, chè Sông Hương chính cống Bắc Kỳ nhá. Đấy thủ trưỏng thấy không, tôi đưa nó về trung đoàn có phải đúng lúc không nào.
• Thôi phân tán về các hầm đi, đừng tập trung ở đây, hết mưa rồi pháo nó chần cho cả lũ đấy.
Tôi phân công: đồng chí An sang hầm quân lực, Xưa và Hồng hầm tác chiến, còn nữa thì sang hầm thông tin. Đây, chia mỗi cậu một điếu thuốc, thiếu hút chung, về hầm chuẩn bị chỗ ngủ rồi sang đây lĩnh trà.
-ông Thị khôn thật, thằng Xưa ông phân ngay vào hầm ông
-THì công tao “đạo diễn” nó về đây, tao phải được ưu tiên điếu thuốc chớ.
- Mọi người lực tục phân tán. An muốn ở lại nhưng không tiện, đành mang bồng đứng dậy.
 Đi được mấy bước, anh nghe tiếng bước chân phía sau. Sáu Trang vừa đi vừa nói với mọi người
■ máy bước, anh nghe tiếng bước chân phía sau.
Các anh trông chừng anh ấy một lúc, em đi nấu cháo.
- An bước chậm lại cho Sáu Trang đuổi kịp:
-   Anh An, anh về mà không chào ai một tiếng.
Đã đến lối rẽ, lại có người, An lúng búng:
-   Thì mọi người đang nói, tui xen vô chi.
Sáu Trang đứng sững, rồi bỗng phá lên cười:
-   Vậy thì em cũng đang bận, phải đi nấu cháo, em khỏi chào anh.
Phía trước có người đi lại càng làm cho An lúng túng thêm:
-   Không chào thì thôi!
-   Được nghen.
Nói xong Sáu Trang chạy biến, còn An kêu lên. thảng thốt:
- Cô Sáu:
Sáu Trang cắm cổ chạy. “Cô Sáu”. Cô cần gì cái tiếng kêu “Cô Sáu” ấy. Vậy là suốt mấy tháng trời xa cách, họ gặp rôi để bực bội với nhau.

[danhthanh]

Cái đèn “lò xo” để trong lon sữa bò soi một quầng sáng lên bàn trà. Tư Quang bây giờ đã được lau người, băng bó vết thương, nằm trên võng. Dưới đất, trên tấm ni lông, là bàn trà dã chiến.
Ông Ba Kiên hỏi Tư Quang:
-   Anh Tư đi dưới ấy lên từ hôm nào?
-   Báo cáo thủ trưởng, tôi đi hôm qua.
-   Vậy là cùng sang sông với tụi mình.
-   Sang sông lúc có B.52.
-   Thế anh Hai bình toong đi không dặn gì lại với ông à?
-   Tôi sang Dân Hàng tìm không được, lại vô Trung Hòa sau mới về sang đây.
Tư Quang kể chuyện, thỉnh thoảng ông Ba Kiên mới hỏi một câu. Vậy là ông hiểu, thằng cha Hai bình toong nhất định chạy trốn lên biên giới rồi. Ông đã dặn anh em đừng nói chuyện Hai bình toong vói Tư Quang và ông cũng không đả động gì đến chuyện đó. Thà cho đồng chí bí thư chết quách đi trong tưởng tượng của Tư Quang còn hơn, nói làm cái gì?
-Vậy chắc anh Hai ảnh bị cái hôm địch càn vào cứ, hoặc lúc qua sông.
Sáu Trang bưng bát sữa đến. Ông Ba Kiên xoay ngọn đèn về phía Tư Quang.
-Mày về đây làm gì thế Sáu Trang, hay lại theo bọn tao vào Sài Gòn lần nữa.
Sáu Trang bón cho Tư Quang một thìa sữa, rồi mới trả lời.
Nhiều chuyện lắm chú Ba ơi, phân khu giao cho cháu về lại vùng sâu. Xuống gặp quận đội, quận đội cũng đang bê bối, cháu sang đây định bám đơn vị về bên đó.
Quận đội sang bên này sông à?
Tróc sang đây, đang định quay lại thì hôm trước nó càn vào…
Tư Quang xen vào:
Bây giờ cô biết quận đội ở đâu không?
Không biết, em mới chạy sang đây. Anh Hai ở trong Trung Hòa à?
Tôi thứ tư, tôi người Đồng Lớn.
Tư Quang nghĩ mãi, hình như anh đã gặp cô gái này ở đâu
Anh biết chị Ba em ở trỏng không? Ba Hồng ấy mà.
I Quang à một tiếng, quen chị Ba em à?
-   Lần nào vô mà tôi không vô nhà? Chị Ba nhác cô hoài…
Chị Ba Hồng ỏ trong ấp chiến lược Trung Hòa ngày trước vẫn hay ra cứ du kích Tư Quang chơi. Chị thường đánh xe bò đi lấy củi trong Rừng Làng. Nhiều bữa chị ăn trưa luôn trong cứ. Thì ra cái cô em gái mà chị Ba vẫn thường khoe với mình đây. Con em gái mà chị bảo là bà má sinh dưới rạch hồi đi chạy càn, khi đưa lên mình mẩy bầm tím, vì vậy cho nên bây giờ nó gan cùng mình...
-   Cô Sáu lâu không về trỏng?
-   Lâu rồi, chả biết má với chị Ba em bây giờ ra sao?
-   Dạo này cô có gửi đạn về cho chị Ba nữa không?
Sáu Trang ngừng bón, rồi quay đi, không nhịn được cười:
-   Chị Ba chỉ nói ba láp. Chi có chuyện lựu đạn.
Vậy là đúng rồi. Cô Sáu Trang mà Tư Quang chưa biết mặt đây. Chị Ba kể rằng: Có hôm nó gửi về cho chị một cái hăng gô. Chị mang thấy nặng, về nhà mở ra thì thấy hai trái “da láng”. Chị hết hồn, hết vía. Chị bảo nó:
-   Mày có còn để tao sống tao nuôi má, nuôi con không hở Sáu?
Nó nhăn răng cười.
-   Em biết nó không đời nào khám chị, chị nhát, nói chị biết chị mất bình tĩnh, em để vậy cho chị yên tâm mang về.
Tư Quang ngắm Sáu Trang. Cô chẳng giống chị Ba Hồng của cô chút nào, mắt chị Ba màu nâu, mắt Sáu Trang màu hạt nhãn.
-   ăn đi anh Tư, anh nhìn chi kỹ vậy.
Có tiếng bưóc rất nhanh rồi một bóng người cao lớn bước ào xuống. Ông Ba Kiên nhận ngay ra bước chân ông Dũng và quay phát lại. Hai người ôm chầm lấy nhau:
-   Trời ơi, tôi tưởng biệt kích nó lấy họng ông rồi.

[danhthanh]

Tôi cũng biết kỳ này ở nhà ông chạy vãi đái ra nên phải cố gắng đi về thật sớm, để cùng vác bồng chạy với nhau cho vui.
Thằng Canh chết rồi!
Tui biết.
. Thằng Nghĩa có lẽ cũng chết.
. Tui biết chuyện nó bị bắt vào Trung Hòa...
Ông Ba Kiên kéo ông Dũng ngồi xuống:
- Còn chè Thanh Hương miền Bắc pha một ấm thật đặc vào cho chính ủy uống đi Xưa.
. Chè của Miền à?
. Miền làm gì có. Họp chưa xong thì chuẩn bị chạy càn, mẹ cha cái thằng Tám Hàn. B.52 đánh trúng phóc căn cứ. Bộ chỉ huy cũng chạy muốn chết.
- Vậy thì chè đâu ra?
Ông Ba Kiên quay lại kéo tay thằng Xưa: ông coi có được không? Con trai tui ở miền Bắc mới vào gặp giữa đường đưa về.
Bố con gặp nhau, thôi mai phải nấu một bữa củ mài rõ nhiều mà ăn mừng mới được. Sao? Cháu có biết bố cháu ở đâu không mà tìm về. Không phải à?... A, a, trung đoàn trưởng nói dóc,; trung đoàn trưởng ăn cắp lính của Miền nhé! Tội này thì đáng tù rồi.
Trong khi ông Ba Kiên nói chuyện vối ông Dũng thì Sáu Trang vừa bón sữa vừa giới thiệu với Tư Quang:
• Cái chú mới vô sau là chính ủy, còn chú nói chuyện với anh là thủ trưởng trung đoàn đó.
Tôi có quen Mười sáu, nhưng chỉ quen các anh đưới đại đội. Chú Hai Trụ nói có gặp trung đoàn thì đề nghị họ về dưới.
-   Họ muốn về lắm, riết một nỗi không có chỗ ở. Lần trước em có gặp chú Hai.
-   Cô cũng định về bển?
-   Em sang đây móc trung đoàn tìm cách về không biết được không?
-   Vế bển nhiều chưa được đâu.
-   Vậy các anh ở đâu?
-   Tụi tôi có hai đứa, vô sát trong bốt nằm...
Từ khi được Hùng cho hay Tư Quang là du kích Củ Chi thì thằng Xưa bám riết anh, ngồi kề sát bên võng, giỏng tai nghe anh nói chuyện. Chờ cơ hội thuận tiện, cậu ta đưa cho Tư Quang một điếu Điện Biên:
-   Thuốc lá miền Bắc đây!
Tư Quang định hút lại thôi.
-   Tôi để đành cho thằng Bảy Rỹ.
-   Anh cứ hút đi, đây vẫn còn mà.
Xưa lại rút một điếu thuốc nữa, bật lửa châm cho Tư Quang.
-   Em có muốn xuống dưới Đồng Lớn với chị không? Anh Tư ở dưới đó.
Thằng Hùng:
- Chị Sáu cứ rủ rê người lung tung, thằng Xưa xuống đó lờ quờ “đầu đỏ” nó “cảo” cho mà chết.
-  Coi bộ ông tướng làm phách không?
Ông Ba Kiên quay lại:
-   Này đừng có mà rủ rê con người ta, tau đã có chỗ sắp xếp cho nó rồi đó.
Thị:
-   Tôi phải bày mưu tính kế mới đưa được nó về đây đó cô  Sáu ạ. Cậu cứ thu xếp ở đây với tớ. Tớ với cậu xem ra hợp tính nhau đó.
Thằng Hùng ghé tai Xưa nói nhỏ:
-   Đừng ở với chú Thị, chú ấy ở tác chiến, nằm cơ quan chán chết.
Thàng Xưa hết nhìn Sáu Trang rồi lại trố mắt nhìn Tư Quang. ở đưới Đồng Lớn chắc lắm chuyện lý thú lắm. Có cái cứ du kích mà chị Ba nào đó đi lấy củi lại còn tạt vô ăn cơm thì vui thật.
Bên ấm trà, ông Dũng vẫn rì rầm với ông Ba Kiên.
. Tôi cũng định cho rải đội hình ra, nhưng sợ như thế thì không nắm được tình hình. Điện thoại không mắc được. CÓ việc gì xảy ra anh em họ không kịp xử lý.
. Tình hình như thế thì mình phải chịu chớ. Bây giờ các tiểu đoàn, đại đội phải độc lập tác chiến. Mình lo cũng có viêc. còn làm sao mà ôm hết được, sắp tới ta phải chia nhau ra Anh đưa thằng d Chín lên, cố gắng xây dựng củng cố cho nó một thời gian, cho  nó đứng chân từ Ván Tám trở lên giữ hậu phương cho mình.
ông Dũng im lặng.
Tình tình này chưa sang sông được đâu, cứ để thằng d Bày bám khu vực Thành An, Bến Súc trở về, thằng d Tám đứng ở phía Suối Dứa, Dầu Tiếng, nếu được thì đưa một tổ sang sông chuẩn bị bàn đạp.
Vừa rồi tổ chức một đoàn qua sông Nha Thức đi cõng gạo chưa thấy về.
Đến lượt ông Ba Kiên im lặng.
Lại còn vấn đề thương binh nữa. Bây giờ bệnh viện phân khu chỉ nhận những “ca” đặc biệt, ở đó không ai đào củ, không ai chuyển thương, không ai bảo vệ thương bệnh
Sáu Trang vừa lắng nghe ông Ba Kiên nói, vừa hỏi Tư Quang:
Hay anh xin nằm trạm xá trung đoàn, đừng đi bệnh viện khu nữa. Nghe nói bệnh viện phân khu rút lên Ván Tám lận.
- Quang giãy nảy . Ở ít hôm lành vết thương tôi về, đi bệnh viện chi.  Thằng Bảy Rỹ nó chờ tôi từng ngày ở nhà.      
Bộ đội người ta cơ động, anh theo chi xiết!
Ông Ba Kiên quay lại:
-   Anh yên tâm anh Tư ạ. Anh cứ lên bệnh viện phân khu điều trị. Công việc ở nhà còn nhiểu người lo chớ riêng chỉ một mình anh.
Tư Quang nghĩ: cuối cùng thì cũng mình lo thôi. Phân khu, quận đội rốt cuộc cũng phải xuống dưới đó mới nghĩ ra  việc mà làm. Trên này, cơ quan cũng đang chạy xà quành với nhau cả. Mình đi chuyến này chẳng được cái tích sự gì. Càng nghĩ càng bực cho cái chân. Không có cái chân thế này, hôm nay nắm được tình hình như vây là anh quay trở lại ngay lập tức.
-   Cô Sáu à, bao giò cô về dưới đó?
-   Em còn chờ ý kiến của anh Ba, nhưng có lẽ không lâu nữa.
-   Nếu tôi về kịp thì hay.
Thằng Hùng:
- Chị Sáu này, chị xin chú Ba cho em xuống với nghen chị?
- Để chú Ba lại bảo tao rủ rê mày à? Mày là cục cưng của chú Ba mà, sao mày không xin đi?
-   Xì, bây giờ có thằng Xưa đó, nó còn nhanh gấp vạn em.  Mấy hôm đi đường, việc gì chú Ba cũng kêu nó.
Cho đến lúc về mắc võng nằm, chỉ còn hai người trong hầm, ông Dũng mới nói với ông Ba Kiên:
-   Anh Ba này, tôi vẫn lo...
-   Theo đúng nhiệm vụ Miền giao, thì chứng ta đánh nhỏ 
nhưng lại phải có trận then chốt. Trong phương án tác chiến thì ta phải đánh những trân ở quy mô cấp đại đội, cấp tiểu đoàn.
…
- Đối với bọn càn ủi mình cũng phải đánh những trận cho nó sợ
ông Ba Kiên im lặng, đến lúc này mới nói:
- Việc đó tui cũng đang nghĩ, không biết ta có nên đánh những trận theo phương án đó được không? Và có thể đánh được như vậy không?
Tôi cũng đang nghĩ ta có thể đánh một trận bên kia sông,-,nhưng rồi nếu chỉ đánh có một trận thì nó có sợ không? Hay điều đó chính lại là điều nó đang mong muốn?
Còn một việc nữa: gạo đâu, đạn đâu, quân đâu bổ sung? Đó là chưa kể thương binh không biết đưa về đâu? Bệnh viện phân khu bây giờ chỉ nhận những ca đặc biệt.
Dầu sao thì ngoài nhiệm vụ riêng, còn nhiệm vụ phối  hợp với toàn Miền. Có vậy mình mới là chủ lực phân khu,Nếu không, mình sẽ thành du kích.
    Bây giờ đến lượt cả hai người im lặng. ông Ba Kiên và ông Dũng khi nào bất đồng ý kiến lắm thì cũng chỉ nói đến như thế. Không bao giờ họ cãi nhau to tiếng. Ông Dũng cũng muốn chia nhỏ bộ đội ra. Có một cái gì đó hình như không đúng với phương châm tác chiến lắm. Phải tập trung và phân tán thật linh hoạt. Bây giờ đưa ba tiểu đoàn đứng ba khu vực xa nhau, rồi làm sao mà điều quân, mà cơ động. Đó là chưa nói việc tiểu đoàn lại phân ra đại đội. Tình hình làm sao mà cản phá được sự càn ủi, bình định của nó? ông Dũng không bao giờ nghĩ rằng ông Kiên làm sai vì là vì do dao động, hữu khuynh nhưng ông chỉ sợ ông Kiên không
Nắm vững phương châm tác chiến; ông Ba Kiên thì lại nghĩ. Phương châm là đánh nhỏ lẻ, và điều còn quan trọng hơn cả phương châm nữa là: Làm sao bám được ở đây đã. Có làm được chuyện ấy rồi thì mới lo những chuyện khác được. Ngay cả đến đường lối, chính sách, mình cũng phải nắm cái gì cơ bản nhất. Cấp trên làm sao thay được cho mình sự suy nghĩ cụ thể ở từng hoàn cảnh, từng địa phương. Hai hôm nay chân ướt chân ráo về đến nhà, đã gặp bao nhiêu chuyện; Địch càn vào tiểu đoàn Bảy, B.52 đánh vào đội hình của trung đoàn, hầu như trúng hết, đơn vị nào cũng bị.
-   Anh Dũng ạ, tôi chắc là nó chuẩn bị ủi địa hình bên này...
-   Tôi cũng thấy vậy, hay là gọi d Tám về.
-   Tôi nghĩ là ta phải sang đứng chân bên kia sông.
-   Còn bên này?
-   Phân tán, đánh nhỏ.
-   Nhưng anh tính sang bên kia bằng cách nào. Vừa rồi  đưa đại đội Hai sang, chỉ trụ nổi một ngày.
Cách chi rồi mình cũng sang được. Thằng Tư Quang nó bảo nó vào sát đồn ở mà.
-   Nếu mình đứng được bên kia, thì mới giữ được địa bàn, không sẽ lùi mãi.
Hai người lại im lặng, không biết ông Dũng đã ngủ chưa mà không nói gì nữa. Chuột chạy cắn nhau lích rích, làm đất rơi từ trên trốc hầm xuống. Trong hầm, sau trận bom B.52, muỗi bay ra kêu vo vo. Thằng Hùng nằm ngoài hầm âm đã ngủ từ lúc nào, thỉnh thoảng lại trở mình nghiến răng ken két, nó nằm mê, có lúc tự nhiên cười lên thành tiếng và nói một câu gì đó không ai nghe rõ.
Ông Ba Kiên đập muỗi, rồi dậy lấy giây cuốn lại vê một điếu thuốc lào hút..

[danhthanh]

Từ lúc về trung đoàn, ông thấy không yên tâm. Trung đoàn bộ vẫn đóng cụm lại một cục: tham mưu, chính trị, hậu cồn, vận tải, thông tin... Thế này thì không ổn. Vừa rồi nó càn vào tiểu đoàn Bảy, anh em đánh rất tốt, nhưng tiểu đoàn bộ vẫn bị, bị cả ban chỉ huy. vẫn cái kiểu bố trí tiểu đoàn bộ ở giữa xung quanh là các đại đội. Mười sáu xưa nay là một đơn vị chủ lực, quen đánh tập kích, đánh công kiên, đánh vận động với quy mô lốn, tập trung, địch đến thì trụ lại đánh phản kích. Trung đoàn có tiếng là kiên cường bám trụ “một tấc không đi, một ly không rời”, có những trận đánh cho đến người cuối cùng. Như trận nó đánh vào d Bảy
vừa rồi đó, xe tăng càn vào tiểu đoàn bộ, từ ban chỉ huy liên lạc, cho đến anh nuôi đều đánh. Xe tăng đè lên hầm tiểu  đoàn trưởng Canh... Nếu ở một tình thế khác, thì sự kiên quyết bám trụ kiên quyết tiến công đó thật cần thiết.  trong trường hợp này, cách đánh như vậy không hợp. Thật ra, phân tán bây giờ không phải là vì sợ hãi chạy trốn, mà là yêu cầu cao hơn về tinh thần dũng cảm, độc lập chiến đấu. Cái tâm lý chỉ muốn đánh trong tập thể có cái gì đó hơi tiêu cực. Sống Sống cả, chết chết cả. Cái tâm lý đó, ông Ba Kiên cũng đã từng trải qua. Cuộc chiến tranh này, ở đây, là cuộc chiến tranh với từng người, vậy thì, có những lúc một người phải là một đơn vị tác chiến, ông Ba Kiên nghi đến Tư Quang, đến Bảy Rỹ. Một trung đoàn sang đó đánh nhau một trận rồi rút, chưa chắc đã gây khó khăn cho địch bằng cách dăm bảy người du kích cứ bám lấy đất hoạt động như thế
Sẽ điều một bộ phận nhỏ sang bên kia sông. Cái ý nghĩ cứ lớn lên mãi và quấn quýt trong đầu ông Ba Kiên. Cho đến bây giờ thì gần như ông đã có quyết định dứt khoát. Điểu này ông chưa nói vội với ông Dũng.
Tiếng nói rì rầm ở ngoài làm ông Ba Kiên nhổm dậy.
-   Đúng là địch, không tin thủ trưởng đi với tôi
-   Nhưng địch ở đâu tới mới được chứ?
-   Chiều qua bộ phận thông tin báo cáo có tiếng “trực thăng” ở phía tây Trảng Tranh, có thể chúng nó cắt từ hướng đó tới.
-   Thôi, cậu đi báo động cho b Hai, sẵn sàng chuẩn bị. Đồng chí trỢ lý tác chiến đứng trước cửa hầm, báo cáo
tình hình. Ông Ba Kiên dậy thì ông Dũng cũng dậy. Một lúc sau tiếng chân chạy rầm rập, ở các hầm, bắt đầu có tiêng rì rầm, tiếng chuẩn bị súng đạn lách cách. Trinh sát ở hướng Trảng Tranh về báo cáo.
-   Địch để quân xuống Trảng Tranh, và cắt vòng đường bò, đang cụm lại giữa khu vực b Hai và b Ba. Đội hình của trung đoàn bộ bị cắt làm hai.
Trên đưòng Mười bốn, các bộ phận đi công tác lẻ tối qua  đều đụng định quay trở lại. Cũng theo báo cáo của tiểu đoàn  Bảy, thì bọn giang thuyền dàn ra trên sông Sài Gòn. Chúng nó đổ quân thêm xuống các chốt dọc đường Mười bốn.
Hiện tượng của một cuộc càn lớn rất rõ ràng.
Ông Ba Kiên lay thằng Hùng lúc đó đang nằm ngáy pho pho trên võng:
-   Cháu xuống gọi anh Thị lên đây, chạy quành lên. Thằng Hùng định cuốn võng, nhưng ông Ba Kiên gạt đi:
-   Để đó.
Có tiếng xe tăng hụ ở đường Mười bốn...
Ông Ba Kiên cuốn võng, nhét vào bồng, rồi cuốn võng cho thằng Hùng.
Ông Dũng cũng cuốn võng.
Liên lạc, trinh sát chạy qua chạy lại trước cửa hầm.
Vệ binh được tác chiến đánh thức dậy, ra bố trí ồ hẩm tiền tiêu.
Ông Ba Kiên nói với ông Dũng:
-   Anh đưa cơ quan vượt sang bên kia đường bò trong đêm nay, tôi xuống d Bảy.
-….
-   Sắp tới như ta bàn, cơ quan bộ phân tán ra, cùng đi với d Chín,  d Chín sẽ ở trên đó, sát bờ sông Nha Thức, giữ mặt sau cho trung đoàn và làm nhiệm vụ liên lạo với phân khu và Miền.
-   D Bảy có thể đứng đây ít lâu rồi sang lại sông, còn khu vực quanh đường Mười bốn giao cho d Tám.
-   Hay là điều d Bảy về tập kích tụi xe tăng trên đường Mười bốn?
-   Tôi xuống d Bảy rồi tùy tình hình - Đêm nay, có thể dùng lực lượng cơ quan bám đánh tiên hao rồi rút. Anh cho chuẩn bị đi.
Thị, An và một số cán bộ quân lực, tác chiến, thông tin đến đầy hầm. Người nào cũng mang bồng, súng sẵn sàng.
Ông Ba Kiên phân công:
- Cơ quan tham mưu đi với anh Dũng đêm nay, đưa bộ đội vượt qua đường- Anh Thị lấy một số trinh sát và bộ binh ra bám địch, dùng B.40 tập kích bắn bỏ rồi rút: Thị chỉ huy bộ phận này, đánh xong, lấy thêm một trinh sát đi xuống d Bảy. Nếu có thương vong, An ở lại phải giải quyết xong rồi theo đoàn bộ sang bên kia đường bộ. Trung đoàn qua bên kia đường rồi tổ chức lại, phân tán bớt b  hai, b Ba xuống các đại đội trực thuộc...
Thằng Hùng:
Cháu vẫn đi với chú chứ, chú Ba?
- Cháu sang quân lực nói với chị Sáu Trang cùng đi với chú. Nói với các anh cho đưa Tư Quang sang trạm xá, động viên cậu ta ở lại điều trị mấy hôm rồi bọn tôi sẽ cho người  về móc.
Ban tham mưu được chia làm ba bộ phân. Một bô phận lớn đi theo ông Dũng, còn nhiệm vụ vòng qua đường móc với các cơ quan trực thuộc, vượt ra ngoài vòng càn, đi lên  phía d Tám. Ban chính trị cũng đi theo cuộc hành quân.
Một bộ phận gồm hai tiểu đội trinh sát và vệ binh do Thị và An chỉ huy, có nhiệm vụ bám địch cho cơ quan rút. Sau đó dùng hỏa lực tập kích vào một cụm địch trên đường bò và phân tán rút theo đường ông Dũng. Riêng Thị thì sau đó, xuống tiểu đoàn Bảy, để gặp ông Ba Kiên. ông Ba Kiên xuống tiểu đoàn Bảy, mang theo hai vệ binh: Hùng và Thắng. Theo sự bàn bạc giữa ông Ba Kiên, trung đoàn sẽ đưa Thắng về bổ sung cho ban chỉ huy đại đội Hai, đưa Lâu lên bổ sung cho ban chỉ huy tiểu đoàn.
Công việc bàn bạc dập dạp ra như vạy và được ông Kiên phổ biến một cách vội vàng.
Hùng buộc xong bồng, chạy đến gặp Xưa:
- Thôi, cậu sang bên đó, mình đi công tác với chú Ba xuống tiểu đoàn ít hôm rồi về. Các chú chưa cho cậu đi xuống vùng sâu đâu, phải quen đã.
Xưa giúi cho Hùng ba điếu thuốc lá còn lại. Còn bao nhiêu chuyện thằng Hùng hứa mà chưa làm được. Nó hứa kiếm cho Xưa một cái bồng vải Mỹ để thay cái ba lô con cóc. Nó cũng hứa kiếm cho thằng Xưa một cái thắt lưng Mỹ, và còn bảo là nếu theo nó sang sông, nó sẽ đưa vào trong ấp chiến lược. Vào đó không phải dễ, nhưng vào được rồi thì cô bác cho đủ thứ...
Lần này thằng Xưa không dám gặp ông Ba Kiên xin đi
 
vì thây ông bận quá, hết nói chuyện với người này, lại dặn dò người khac. Thị cũng đang bận hội ý với bộ phận vệ binh và trinh sát, không để ý gì đến nó nữa.
Chỉ còn thằng Hùng để nó hỏi mọi việc:
-   Trung đoàn đi lên phía-trên như vậy rồi bao giờ quay  trở xuống?
• Còn tùy tình hình, chú Dũng là chính trị, chú ở nhà lo chung công việc, còn chú Ba là quân sự, chú phải ra phí trước, Làm xong việc chú Ba lại vể, có khi chú Dũng lại xuống.
Vậy bây giờ mình ở trung đoàn bộ à?
-   Thì tớ cũng là lính trung đoàn bộ, nhưng lính trung đoàn bộ mà ở trung đoàn Mười sáu thì cũng như lính chiến đấu. Rồi mai mốt, cậu cũng phải đánh càn “tá hỏa tam tinh” chớ bộ...
Thằng Hùng đang nói bỗng bấm thằng Xưa một cái. Đằng kia ông Dũng đang trao đổi với ông Ba Kiên.
- Nếu anh định sang bên đó thì phải đưa người sang trước. Hay là chờ mấy ngày chõ thằng Tư Quang khỏi vết thương đã.\
…
- ở dưới tiểu đoàn có hai cậu du kích Đồng Lớn nằm đó, lại có con Sáu Trang là người địa phương. Vả lại, vùng đó tôi cũng quen.
* Hay anh cứ để thằng Thị nó sang trước, về nó móc. Lúc đó anh đưa bộ đội sang sau.
-   Tôi chắc là bộ đội chưa sang được, vì sang đó phải lây được gạo trong ấp, không lấy chi ăn? Làm gì thì cũng phải chờ ít bữa, cây cỏ nó mọc lên lại.
-   ở bên này. anh cứ cho d Tám và d Chín thay nhau đi lấy gạo  trên miền. Làm sao cứ giữ cho có tiếng súng. Phải trị mấy thằng biệt kích. Thôi anh chuẩn bị đi, tôi gặp thằng  Tư Quang một lúc.- Ồng Ba Kiên đi về phía hầm Tư Quang. Người ta đã cột võng, chuẩn bị đưa anh sang trạm xá. 
Ở đó cũng đang có một cuộc chia tay. Tư Quang đang dặn Sáu Trang về địa điểm liên lạc. Còn anh em đang chuẩn  bị bồng, súng mang theo đi cho Tư Quang.
Thấy ông Ba Kiên đến, Tư Quang nằm trên võng, định  tụt xuống, ông Ba Kiên giữ lại:
-   Chỗ Bảy Rỹ ém được mấy người?
-   Nhiều thì 3, 4 người cũng được, tôi đi mấy hôm không nắm được tình hình, nếu chú về bên đó thì nên gặp chú Hai Trụ.
-   Đêm nào ông Hai cũng ra Đồng Lớn à?
-   Đêm ra, đếm không, đêm nào chú ra, mà êm, chú đốt bếp lửa, để than đỏ, động thì chú che đi. Nếu chú Hai bình toong còn sống thì thế nào chú cũng sang đó.
-   Mình có vào ấp được không?
-   Tôi có vô một bữa, nhưng đi hú hoạ, bữa nay chú Hai bảo đừng vô trỏng, nó gài mìn khắp lượt.
-   Không có cách chi nắm được tình hình à?
-   Tôi chưa nghĩ ra cách.
-   Bảy Rỹ ở nhà lấy chi ăn?
-   Chú Hai đưa cho bữa nắm cơm, bữa lon gạo ướt. Thằng Trung bắt dân tập trung gạo, đến bữa đong cho từng lon rồi đổ nước vào.
Anh em chuẩn bị khiêng Tư Quang đi.
Ông Ba Kiên mang ba lô đứng trước miệng hẩm nhìn đoàn người lục tục đi qua, cách nhau dăm bước một lặng lỗ trong đêm tôi. Đến lượt tiểu đội trinh sát. Trông thấy Sáu Trang đứng cạnh ông Ba Kiên, An muốn dừng lại nhưng không kịp, chỉ nó:
- Tôi đi Sáu Trang nghen.   I