Túm lại là nền dân chủ thực sự chưa thể có được hay chưa thể áp dụng được ở những nước còn lạc hậu,còn nghèo "đói ăn,thiếu mặc,thiếu văn hóa".
Ở nơi có xã hội phát triển đồng đều từ địa phương,thành phố hay biên gới xa xôi con người ngoài sự liêm sỉ ra người ta còn có đầu óc phân tích độc lập,tự chủ rất cao.Những kẻ đem vài đồng tiền ra để bố thí mong có người đi theo và bỏ phiếu cho mình chắc chắn chỉ nhận được kết quả ngược lại mà thôi.
Muốn có dân chủ thì ngay khi còn là đứa trẻ,nhà trường,xã hội,gia đình phải hướng cho đứa trẻ ấy cách sống tự lập.Học cách nhìn nhận,phân tích từng sự việc phụ thuộc với lứa tuổi của mình,biết được đâu là cái đẹp,cái sấu,cái đúng,cái sai và đặc biệt biết bảo vệ cái đúng mà mình đã khẳng định.
Nói dài nói rộng nó lan sang chính trị mất,nên xin dừng.Xin ví dụ bằng chính những đứa con của mình,cách đây mười mấy năm khi con Khanhhuyen còn là đứa trẻ đi mẫu giáo.Lúc đó cháu gần 4 tuổi vừa vào học được gần 1 năm,....một hôm đón cháu về.Để về đến cửa nhà có thể đi bằng 5 con đường,đường chính là nơi xe cộ tập trung đi lại nhiều nhất và cũng là thuận tiện nhất khi đậu xe đúng cửa nhà.Thời gian này đoạn đường này đang sửa,từ cửa nhà đến nơi cấm phía dưới khoảng 200 mét,phía trên hơn 500 mét.Phía dưới vẫn cho phép xe được phép lưu thông vào đúng cách cửa nhà Khanhhuyen hơn 10 mét là cấm toàn bộ,cậy là nhà mình lên cứ liều đánh xe vào bên cạnh xe xúc đất đang đậu một bên đường,con ngồi phía sau nói Papa không được vào đường cấm.Cậy cháu chư biết chữ nên bịa,con có biết phía dưới người ta viết gì không? đó là cho phép mình được vào còn người không ở đây thì không được vào,mà chỉ vào cho xuống hay xuống hàng thì được.Cháu chưa chịu cứ ậm ừ trong miệng,qua việc này biết thêm được rằng là nhà trẻ ngoài trông các cháu,cho ăn,cho ngủ,dạy cách chơi,cách làm việc,quan hệ.... họ cũng dạy những kiến thức thiết thực nhất theo độ tuổi cho các cháu.
Nó khác xa với việc trông trẻ,không phải dạy trẻ ở VN.Nhà nước ta chi phí vào xây dựng trường trại ở hầu như cả nước,nhưng việc dạy dỗ lại hầu như chỗ có chỗ không.Như tôi biết đích xác,có nơi giờ đi ngủ cho trẻ vào một phòng lăn quay ra ngủ,các cô cũng lăn quay ra ngủ ở một phòng khác
ở bên này trẻ nhỏ chuyển từ nhà trẻ dưới 3 tuổi lên,vẫn còn quen chế độ bảo mẫu nên năm đầu tiên họ cấp cho một tấm đệm chăn mền mình đem đến,nếu đứa trẻ muốn đi ngủ thì vào phòng đó tự lấy chăn mền của mình ra tìm một góc mà ngủ trong vòng 30 phút,đứa nào không ngủ thì ở lại lớp chơi tự do.
Dân chủ,phải là từ cách giáo dục nhận thức bình thường nhất trong mọi việc thường ngày của cuộc sống,và phải bắt đầu từ những đứa trẻ.Bởi vậy,dù cuộc sống có sướng nhưng khi phải lao vào nơi phải hi sinh như Áp -ga-nistan hay Irac...v..v.. nó cũng tự đi chẳng cần bắt buộc hay dụ dỗ làm gì.