Front de la Marne. Soldats annamites en tranchées 1914-18. (Mặt trận sông Marne, binh lính An Nam trong các chiến hào). Trận chạm súng đầu tiên của người lính Việt trong Thế chiến 1.Tôi được biết, trong Thế chiến 1 người lính Việt tham chiến trên khắp chiến trường châu Âu, cả mặt trận phía Đông lẫn mặt trận phía Tây. Nhưng vẫn muốn tìm hiểu xem trận đánh đầu tiên của họ là ở đâu, và khi nào.
Qua tài liệu của Maurice Rives, sự kiện xa xưa cách đây vừa đúng 97 năm, đã tái hiện được phần nào.
Đó là trận tấn công pháo đài Douaumont , diễn ra đêm 23 rạng ngày 24-10-1916.
Douaumont nằm ở vùng Lorraine, đông nam nước Pháp. Là pháo đài lớn nhất và cao nhất trong hệ thống phòng thủ gồm 19 pháo đài bảo vệ thành phố Verdun. Do trận đánh lớn hết sức quan trọng, nên Pháp sử dụng lực lượng tấn công rất mạnh gồm 3 sư đoàn bộ binh và 800 cỗ pháo các loại (trong đó có 2 khẩu đại pháo di chuyển bằng đường ray)
Đây là khẩu đại pháo 370mm di chuyển bằng đường ray.
Trong số lính bộ binh tấn công pháo đài, có các cụ lính Việt trong đội hình tiểu đoàn 6.
Quân Đức phát hiện ra lực lượng tấn công pháo đài. Ngay trong đêm, chúng bắn dữ dội vào đội hình ém quân của các cụ lính Việt. Chỉ huy và 3 lính bộ binh bị giết chết ngay lập tức. Nhưng tất cả vẫn ở nguyên vị trí chờ lệnh công kích.
Sáng hôm sau (24-10-1916) 800 khẩu pháo các cỡ đồng loạt khai hỏa, lợi dụng sương mù, lúc 11h những người lính Việt rời khỏi vị trí, xông xáo lao vào ngóc ngách pháo đài tiêu diệt quân Đức. Và họ đã chiến thắng, khi cùng các cánh quân khác làm chủ pháo đài Douaumont.
Pháo đài trở thành đống đổ nát sau trận chiến ác liệt:
Một báo cáo tối hôm đó cho hay, thiệt hại về phía những người lính Việt là: 13 người thiệt mạng. Có 20 người mất tích (chết mất xác). Bị thương 12 người. Trung sĩ Trần Tài Tạo và xạ thủ Nguyễn Văn Đông được tặng thưởng Huân chương Công Trạng. Thời gian ngắn sau, trung sĩ Nguyễn Văn Đặng cũng được tặng phần thưởng tương tự, bởi hành động anh dũng đặc biệt: Bị thương vào mắt, nhưng ông từ chối rời khỏi đông đội.
Do bị chiến tranh tàn phá nặng nề, khu vực pháo đài Douaumont được xây cất thành nghĩa trang Quốc Gia. Ở đây chôn cất hơn 100.000 lính chết trận ở vùng Verdun, của cả 2 bên Pháp-Đức. Dù khi còn sống, họ là kẻ thù của nhau.
Nghĩa trang chính thức khánh thành vào ngày 7 tháng 8 năm 1932.