Hà nội ngày nay được xây dựng trên phế tích của các triều đại xa xưa. Có thể nói, đào sâu xuống lòng đất Hà nội thì nơi đâu cũng bắt gặp dấu vết của người xưa để lại.
Nhất trí với bác HN đào đâu lên cũng đều có phế tích của các triều đại tổ tiên người Việt chúng ta cả. Bề nổi để thấy được bằng mắt thường thì không nhiều, chiến tranh liên miên thiêu dụi đốt cháy dáo rồi, ngay đến Quốc Tử Giám cũng từng bị chính quân Tây Sơn đốt ra tro, cái chúng ta thấy hôm nay cũng toàn đồ dựng lại.
Tôi không đồng tình với ai đó từng có câu nói:
Mất đàn xã tắc là mất quốc gia, mất tất cả. Không bàn đến chuyện tầm quan trọng của tế cúng Trời Đất, Thần Nông theo duy tâm của người Việt cổ. Hãy cùng nhau lật lại lịch sử VN chút ít. Đàn Xã Tắc được xây dựng lên từ thời nhà Lý năm 1048 và "biến mất" khỏi ký ức người Việt khoảng thời vua Lê Chiêu Thống. Đàn Xã Tắc vẫn còn nằm đó, vẫn còn tồn tại đó trong khoảng thời gian này. Vậy thì lý do gì nước Đại Việt chúng ta mất nước vào tay nhà Minh và phải đến khi vua Lê Lợi mượn được gươm Thần của Thần Kim Quy mới dựng lại được nước nhà? Đàn Xã Tắc còn đó sao Trịnh Nguyễn phân tranh lấy sông Gianh làm giới tuyến đánh nhau tới 300 năm khiến cho nhân dân cả 2 bên đều cơ cực? Trời Đất và Thần Nông nhận đồ tế cúng hàng năm không động lòng hay sao? Cho nên cách nói đó với tôi cũng chỉ là nghe cho vui tai chứ không có tính thực tế.
Nhưng nếu chúng ta tìm thấy đàn Xã Tắc thật, khẳng định chính xác được đó là di tích lịch sử thật của đàn Xã Tắc thì cần: "Giữ gìn, bảo tồn đàn Xã Tắc cũng chính là giữ gìn Sơn hà Xã Tắc". Còn nếu không có chứng cứ khoa học của các nhà khảo cổ để xác định chính xác thì cũng đừng vội "hoắng" lên làm gì. Hãy nhớ rằng năm 2006 khi chúng ta mở con đường Vành đai I (Quocngoaicu không biết là đường gì), công trình ách tắc lại mấy năm trời và cũng chẳng kết luận được điều gì, người dân HN khổ sở về chuyện đường xá lắm rồi. Người bảo đó là đàn Xã Tắc, người bảo là không, chỉ biết là 4 góc của cái nền đó được tìm thấy có 4 bộ hài cốt, có người còn nhận định đây là cái nền cúng tế của thầy phù thủy, đàn Xã Tắc sao lại có hài cốt người? Chẳng hiểu ra làm sao nữa. Trước khi tìm thấy thì khu này là khu nhà dân ở, búa xua các thứ từng sinh sống trên cái nền này chỉ có Trời biết. Đã từng nghe có dự án cho cắt nhỏ cái nền này mang chuyển đi chỗ khác chờ các nhà khảo cổ đưa ra kết luận cuối cùng, được thời gian thấy cho san lấp dựng lên cái "bùng bình" của ngày hôm nay với hòn đá cảnh dựng đứng trông chẳng giống ai hết. Tắc đường nghẽn xe là điều trông thấy hàng ngày.
Tuyến đường Vành đai I là tuyến đường quan trọng xuyên nội đô thành phố HN, từ đê Trần Khát Chân đến Voi Phục, 20 năm rồi chúng ta làm được bao nhiêu mét dài của con đường này? Bao nhiêu mét đường mở mới và bao nhiêu mét đường dựa trên nền đường cũ? Thật sự là chẳng bao nhiêu cả và cứ cái đà này thì 50 năm nữa cũng chưa chắc đã xong. Hay thôi đừng làm đường Vành đai I nữa để đấy sang đời chắt tôi chúng nó làm cho. Vũ trụ quanh ta luôn biến đổi, cuộc sống quanh ta cũng thay đổi hàng ngày. Vậy thì tại sao chúng ta lại phải ngại điều gì mỗi khi gặp cái nền "xã tắc" nào đó chưa xác định được chính xác trên con đường đổi mới và phát triển? Vua Lý Công Uẩn từng rời đô từ Hoa Lư về HN hôm nay, chắc cũng đã từng bỏ lại Ninh Bình cái đàn xã tắc nào đó. Sau này Phú Xuân trở thành Kinh Đô cũng có dựng lên đàn Nam Giao tế lễ Trời Đất, Thần Nông còn tồn tại đến năm 1975 thì bị phá bỏ do một cái đầu dốt hơn con bò, gần đây mới thấy xây dựng, bảo quản giữ gìn lại, hình thức còn đó nhưng di sản văn hóa Tổ tiên để lại thì mất rồi, "Xã Tắc" nước CHXHCNVN vẫn bền vững đấy thôi.