Khu VIII - Trung Nam Bộ kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1954-1975)

[macbupda]

Trước tình hình địch đánh phá, kế hoạch nổi dậy ở một số nơi bị đình lại nhưng trên diện chung, cuộc nổi dậy vẫn được tiến hành. Trọng điểm nổi dậy là vùng Bảy Núi, có đa số người Khơme. Đêm 23 tháng 9 năm 1960, nhân dân ở ấp Rôn Cô và Srock Chhuk, xã Ô Lâm nổi trống mõ, kéo đến bao vây đồn Bà Thệch do hai tiểu đội bảo an và dân vệ đóng giữ. Gia đình binh sĩ vào kêu gọi chồng con, kết hợp với nội tuyến bắn chết trưởng đồn, hai lính trở về với cách mạng. Nhân dân xã Ô Lâm tiếp tục nổi dậy diệt ác ôn, phá bộ máy kìm kẹp, bao vây bức rút đồn bốt, xã Ô Lâm được giải phóng. Cũng đêm đó, ở xã An Tức, nhân dân nổi dậy, anh Châu Sanh là nội tuyến đã chỉ huy tiểu đội dân vệ hưởng ứng, đốt đồn, trở về với nhân dân. Tiếp đó là đồn Băng Trạo, cơ sở nội tuyến cũng vận động anh em binh lính về với cách mạng. Cùng thời gian, các đồn bốt, tháp canh trên con đường quanh núi Cô Tô lần lượt rút chạy. Nhân dân đứng lên giành quyền làm chủ từ Ô Lâm qua Cô Tô, An Tức, bao vây thị trấn Tri Tôn, 15 ấp của 3 xã quanh núi Cô Tô được giải phóng.

Cùng đêm 23 tháng 9 năm 1960, lực lượng vũ trang tỉnh cùng nhân dân xã Lương Phi nổi dậy diệt ác ôn, truy lùng tề điệp, lập toàn án nhân dân xử tội bọn ác ôn. Tề xã, tề ấp tan rã, một số bỏ trốn ra quận lỵ Tri Tôn. Đồng bào liên tục tấn công, bao vây, đốt trụ sở hội đồng xã. Đồn Cây Dừa, đồn Sà Lôn rút chạy, đường từ Lương Phi về Tri Tôn bị cắt đứt.

Ở xã Ba Chúc, lực lượng vũ trang kết hợp với nhân dân nổi dậy diệt ác ôn, phá kìm kẹp, bao vây đồn bốt, giải phóng hầu hết các ấp xung quanh khu trù mật Ba Chúc.

Đêm 24 tháng 9 năm 1960, lực lượng vũ trang tỉnh bắn phá quận lỵ Tri Tôn, tấn công trụ sở xã Châu Lăng, đốt cháy cầu Ô Bà Lây.

Đồng bào các xã xung quanh núi Dài, núi Cấm nổi dậy làm chủ với nhiều mức độ khác nhau. Đồng bào các xã Thới Sơn, Nhơn Hưng, Xuân Tô ở cửa ngõ Bảy Núi cũng đồng loạt nổi dậy, xã Thới Sơn được giải phóng. Như vậy các xã trong huyện Tịnh Biên đều nổi dậy giành quyền làm chủ ở nhiều xã, ấp với mức độ khác nhau.

Ở các huyện Chợ Mới, Thốt Nốt, Châu Thành đồng bào nhiều xã nổi dậy phá tan bộ máy kìm kẹp, giành quyền làm chủ. Ở Chợ Mới, huyện có nhiều đồng bào tín đồ Hòa Hỏa, Công giáo, đêm 24 tháng 9 năm 1960, nhân dân nổi dậy đốt cháy đồn cầu Cái Đôi, Thông Lưu, Cái Gia, Trùm Quá, Hòa Bình, Trà Thôn, Long Điền. Lộ Chợ Mới, Sa Đéc bị phá và bị đắp chướng ngại vật ở nhiều nơi. Đồn Thuận Giang, Kiến An bị diệt. Ở Thốt Nốt, ta tấn công trụ sở dân vệ Thới Thuận lấy được ba khẩu súng. Vùng Núi Sập, Châu Thành đêm 25 tháng 9 năm 1960, đội vũ trang huyện, do đồng chí Sáu Hơn chỉ huy, đánh kỳ tập đồn Cần Đăng nằm ở lộ Tẻ đi Tri Tôn, diệt một số lính, thu được 4 khẩu tiểu liên, 20 khẩu súng trường. Lần đầu tiên lực lượng vũ trang của địa phương Châu Thành, Núi Sập đã thắng lớn, thu được nhiều súng. Cán bộ, chiến sĩ và nhân dân phấn khởi, nhiều thanh niên tình nguyện nhập ngũ, thành lập một trung đội tại cánh đồng tràm xã Mỹ Lâm. Phong trào quần chúng, đa số là tín đồ Hòa Hảo, nổi dậy ở huyện Châu Thành phát triển mạnh giành quyền làm chủ ban đêm, tranh chấp ban ngày. Nhân dân các xã Vòng Thê, Vĩnh Hanh, Cần Đăng nổi dậy và ở mỗi xã đã làm chủ được 1, 2 ấp.

Địch tổ chức phản kích nhiều trận ác liệt ở vùng Bảy Núi, kéo dài 5 - 6 ngày, hành quân cấp tiểu đoàn, trung đoàn có phi pháo yểm trợ. Lực lượng vũ trang ta đánh trả có kết quả, diệt nhiều địch, lấy được nhiều súng.

Ngày 6 tháng 10 năm 1960, 1 trung đội bảo an biệt kích bao vây cuộc họp của Huyện ủy Chợ Mới, bắt được đồng chí Nguyễn Văn Tây - chỉ huy lực lượng vũ trang huyện.

Ở An Giang, địch vẫn còn đôn quân bắt lính, duy trì quân số. Chúng tuyển thêm được 310 dân vệ, bổ sung đủ số 1.940 dân vệ trong tỉnh. Nhiều nơi chúng lùa dân đi mít tinh “tố cộng” để đối phó với phong trào nổi dậy của quần chúng. Đáp lại, ngày 5 tháng 10 năm 1960, ta tổ chức cuộc mít tinh chính trị trực diện lớn của đội quân tóc dài bao gồm người Việt, người Khơme ở các xã vùng Bảy Núi kéo vào quận lỵ Tri Tôn, tập trung gần 10.000 người, đòi đế quốc Mỹ rút khỏi miền Nam, hủy bỏ Luật 10/59, không được càn quét, bắn phá phum sóc, xóm làng trên núi để bà con đi lại làm ăn, tăng lương cho binh sĩ. Địch ra mặt khủng bố, bắt được một thanh niên người Khơme mổ bụng và bắt giam hàng chục người khác. Cuộc đấu tranh trở nên quyết liệt, đoàn biểu tình cương quyết không lùi bước, tiếp tục đấu tranh đòi phải bồi thường nhân mạng cho người bị giết, thả hết những người bị bắt, đả đảo bọn giết người. Cuối cùng, quận trưởng Tri Tôn phải chấp nhận yêu sách.

Vùng Bảy Núi thuộc hai huyện Tri Tôn, Tịnh Biên là nơi sinh sống của các dân tộc Kinh, Khơme, Chăm, ngụy quyền ở đây chỉ còn kiểm soát được những nơi gần đồn vào ban ngày. Ở các thị xã, thị trấn cũng không ổn định. Căn cứ của ta ở Tân Châu - An Phú được giữ vững. Nhiều căn cứ lõm hình thành khắp Chợ Mới, Châu Thành, Núi Sập, Châu Phú, Tân Châu. Lực lượng cách mạng phát triển nhảy vọt cả về quân sự, chính trị, binh vận, lực lượng vũ trang gồm ba thứ quân được củng cố và phát triển. Theo quyết định của Liên tỉnh ủy, tỉnh An Giang chỉ giữ một phiên hiệu tiểu đoàn, giải thể Tiểu đoàn 510 chuyển sang Bảy Núi nhập với Tiểu đoàn 512.

[macbupda]

Cuối năm 1960, hai sự kiện lớn đã tác động tích cực đến tình hình:

Sự kiện thứ nhất là Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam ra đời. Khắp các huyện, các tỉnh thuộc Trung Nam Bộ đều tiến hành tổ chức đại hội thành lập Mặt trận. Đại hội đã tập hợp rộng rãi nhiều tầng lớp quần chúng ở nông thôn, thị xã, thị trấn, đại biểu các đoàn thể, tôn giáo, đảng phái, trí thức, tư sản…

Ở Mỹ Tho, Đại hội Mặt trận tỉnh tổ chức tại xã Bàn Long - Châu Thành, có 260 đại biểu và ra mắt trong cuộc mít tinh lớn của 25.000 quần chúng tại chợ Mỹ Long - Cai Lậy.

Mít tinh mừng Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam ra đời

Tại Bến Tre, Ủy ban Mặt trận tỉnh ra mắt đồng bào tại ấp Mỹ Chánh - Ba Tri trong cuộc mít tinh 10.000 người.

Tại An Giang, Ủy ban Mặt trận Dân tộc giải phóng tỉnh ra mắt trong cuộc mít tinh 10.000 người. Đặc biệt trong thành phần Ủy ban Mặt trận có mặt bà Từ Tâm, mẹ của tướng Lê Quang Vinh (Ba Cụt) chỉ huy quân đội Dân xã Đảng đã bị chính quyền Diệm xử tử tại Cần Thơ.

Ở các tỉnh Long An, Kiến Phong, Kiến Tường, Ủy ban Mặt trận ra mắt trong những cuộc mít tinh lớn của đông đảo quần chúng trong những vùng giải phóng. Sau các tỉnh, Liên tỉnh tiến hành đại hội bầu Ủy ban Mặt trận dân tộc giải phóng Khu Trung Nam Bộ gồm đủ các thành phần đại biểu, do đồng chí Nguyễn Văn Chim - Phó bí thư Liên tỉnh ủy làm Chủ tịch và giới thiệu các nhân sĩ yêu nước gồm có Hòa thượng Thích Minh Nguyệt, Thích Thiện Hào (Phật giáo), Nguyễn Ngọc Ngợi (Cao Đài), Hồ Huệ Bá (Công giáo), Huỳnh Thiện Từ (Hòa Hảo) và một số đại biểu trí thức, công nhân, nông dân, thanh niên, phụ nữ vào Ủy ban Trung ương Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam.

Sự kiện quan trọng thứ hai là ngày 6 tháng 2 năm 1961, tại cuộc mít tinh của hàng vạn quần chúng tại xã Hưng Thạnh, Châu Thành, Mỹ Tho, Tiểu đoàn chủ lực 261 được thành lập. Tiểu đoàn gồm hai đại đội bộ binh, một trung đội trợ chiến rút từ lực lượng vũ trang các tỉnh Bến Tre, Kiến Tường, Kiến Phong, Long An. Đồng chí Lê Văn Khuyện làm Tiểu đoàn trưởng, đồng chí Lê Minh Đào làm Tiểu đoàn phó, đồng chí Lê Pha làm Chính trị viên.

Đầu những tháng đầu năm 1961, Đồng khởi ở các tỉnh Trung Nam Bộ căn bản giành được thắng lợi rất to lớn, các nơi đều đang ở thế tấn công và nổi dậy liên tục. Các tỉnh Đồng Tháp Mười có thế, có lực lượng vũ trang sung sức đã tiến hành những đợt tấn công nổi dậy bằng hai chân, ba mũi đầu tiên, mở đầu là chiến thắng Giồng Thị Đam - Gò Quản Cung vang dội, diệt ác ôn, phá thế kìm kẹp, phát động quần chúng nổi dậy làm chủ nông thôn.

Bến Tre là tỉnh chưa có lực lượng vũ trang các cấp, Đảng bộ bị đánh phá nặng, quần chúng bị kèm kẹp chặt. Quần chúng đã tay không nổi dậy diệt ác, phá kìm, bao vây đồn bốt, làm chủ nông thôn, từ tản cư ngược biến thành ngọn đòn tấn công chính trị trực diện của đội quân tóc dài đã góp phần hoàn chỉnh phương châm chỉ đạo cho quần chúng cách mạng nổi dậy trong cuộc đấu tranh chống Mỹ - Diệm là: Thế công khai hợp pháp, hai chân ba mũi giáp công; đồng thời rút ra bài học sâu sắc là: trong việc lãnh đạo nổi dậy giành và giữ quyền làm chủ của quần chúng, Đảng giữ vai trò lãnh đạo, tạo điều kiện, hỗ trợ cho quần chúng nổi dậy, chứ tuyệt đối không làm thay quần chúng.

Vận dụng sáng tạo bài học và phương châm này, đồng thời kiên quyết khắc phục những tư tưởng hữu khuynh, tỉnh Mỹ Tho đã tiến hành được cuộc nổi dậy ở địa phương mình, giành thắng lợi lớn.

[macbupda]

Tất các các tỉnh Trung Nam Bộ qua hơn một năm Đồng khởi đã chuyển sang thế chiến lược tiến công hai chân (chính trị và vũ trang), ba mũi (quân sự, chính trị, binh vận) đẩy Mỹ - Diệm vào thế bị động, lúng túng. Quần chúng nông dân đã làm chủ nông thôn, ra sức xây dựng, phát triển lực lượng chính trị, vũ trang, binh vận hoàn chỉnh một bước mới. Phong trào lan rộng tới cả các thị xã, thị trấn.

Từ kinh nghiệm thực tế của cao trào Đồng khởi của Trung Nam Bộ và của các nơi khác, Xứ ủy đã chủ trương mở đợt Đồng khởi toàn Nam Bộ.

Tổ chức Đảng và đoàn thể cách mạng của Khu Trung Nam Bộ đã được khôi phục phát triển một bước nhảy vọt: Đảng và cơ sở quần chúng được khôi phục phát triển gấp nhiều lần. Cuối năm 1959, toàn Khu Trung Nam Bộ còn 1.800 đảng viên, 60 chi bộ. Đến hết tháng 3 năm 1961, đã có hơn 6.000 đảng viên và 400 chi bộ.

Ở Bến Tre, trước Đồng khởi còn 161 đảng viên, 15 chi bộ; sau Đồng khởi có 1.500 đảng viên, 115 chi bộ.

Ở Mỹ Tho, trước Đồng khởi còn 100 cán bộ, đảng viên, 9 chi bộ; Sau Đồng khởi có 1.500 đảng viên, 119 chi bộ.

Ở Kiến Tường, trước Đồng khởi còn 358 đảng viên, một xã không có chi bộ; sau Đồng khởi có 1.066 đảng viên, tất cả các xã đều có chi bộ.

Ở các tỉnh Long An, Kiến Phong, An Giang việc phát triển cơ sở Đảng cũng tiến lên một bước khả quan.

Các tỉnh ủy, huyện ủy đều được bổ sung đủ, ổn định, đủ sức lãnh đạo phong trào.

Về các tổ chức quần chúng: các đoàn thể công nhân, nông dân, thanh niên, phụ nữ được tổ chức thành hệ thống từ tiểu tổ, ban cán sự ấp, ban chấp hành xã. Trước Đồng khởi, mỗi tỉnh chỉ cón vài ba trăm quần chúng nòng cốt, tích cực. Sau Đồng khởi, mỗi tỉnh, tùy dân đông hay ít, đã có từ 20.000 đến 100.000 hội viên, đủ sức làm nòng cốt cho phong trào.

Mặt trận dân tộc giải phóng đã được thành lập đều khắp ở các tỉnh, huyện. Lực lượng vũ trang đã phát triển và hình thành ba thứ quân: chủ lực, địa phương tỉnh, huyện và du kích xã. Đã có 1 tiểu đoàn chủ lực của Khu, tỉnh có từ 1 đến 2 đại đội tập trung, huyện có trung đội, xã ấp có tiểu đội du kích thoát ly và trung đội dân quân tự vệ.

Nét đặc biệt là các tỉnh Trung Nam Bộ đã hình thành được lực lượng đấu tranh chính trị, đó là đội quân tóc dài, gồm phần lớn phụ nữ trong từng xã, mỗi xã có từ 100 đến 200 người, trong đó các gia đình binh sĩ, hoạt động nhạy bén, chặt chẽ như một quân đội thực sự: có tổ chức, kỷ luật, có chỉ huy, có chiến thuật phòng ngự, tấn công, tiếp vận, rút lui linh hoạt, kịp thời, luôn luôn mưu trí, sáng tạo, điêu luyện trong tấn công địch cũng như trong phòng ngự bảo vệ. Khu, tỉnh đều có trường, lớp tập huấn về đấu tranh chính trị, có nhiều cuộc hội nghị tổng kết rút kinh nghiệm, có sinh hoạt, kiểm điểm, phê bình và tự phê bình rút kinh nghiệm sau mỗi cuộc tấn công chính trị trực diện.

Nhìn chung, sau một năm Đồng khởi, thế và lực của các tỉnh Trung Nam Bộ đã chuyển một bước nhảy vọt lên tương đương thế và lực của những ngày tháng 7 năm 1954 trước khi ký kết Hiệp định Giơnevơ.

Từ tháng 7 năm 1954 đến tháng 4 năm 1961, cuộc đấu tranh của Đảng bộ và quân dân Trung Nam Bộ với Mỹ - Diệm đã diễn ra gay gắt và vô cùng quyết liệt, đã giành được thắng lợi bước đầu. Bởi vì kẻ thù đã xây dựng một chính quyền “quốc gia” giả hiệu, gồm những tên tay sai, ác ôn, phản động; một hệ thống chính quyền độc tài, phát xít từ trung ương đến tỉnh, huyện, xã, ấp, liên gia với những âm mưu thâm độc, thủ đoạn xảo quyệt, hành động tàn bạo, hòng tiêu diệt Đảng bộ và khuất phục nhân dân để thiết lập chế độ thực dân kiểu mới. Đảng bộ và quân dân Trung Nam Bộ đã phải vượt qua nhiều khó khăn, hy sinh, gian khổ, chịu đựng những tổn thất nặng nề. Với lý tưởng cao cả, trong sáng, tất cả vì độc lập, tự do, thống nhất Tổ quốc và hạnh phúc của nhân dân lao động, Đảng bộ gồm những người cộng sản chân chính, kiên cường bất khuất, luôn luôn trung với nước, hiếu với dân, quên mình vì lợi ích nhân dân, không bị mê hoặc, lạc hướng, mất cảnh giác, dám chấp nhận hy sinh, dũng cảm đương đầu với kẻ thù vô cùng thâm độc và tàn ác, biết dựa vào khối quần chúng trung kiên - động lực thực sự của cách mạng, dám tin và biết tạo thế cho quần chúng đứng lên tiến hành cuộc Đồng khởi lịch sử, tạo một bước nhảy vọt, chuyển lên thế chủ động tiến công, giành một bước thắng lợi căn bản trên con đường đấu tranh, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

[macbupda]

CHƯƠNG III

PHÁT TRIỂN THẾ TIẾN CÔNG, ĐÁNH THẮNG CHIẾN LƯỢC
“CHIẾN TRANH ĐẶC BIỆT” CỦA ĐẾ QUỐC MỸ
(1961 - 1964)

I - PHÁT TRIỂN THẾ TIẾN CÔNG

Trải qua đoạn đường gian nan trong suốt 7 năm, từ năm 1954 đến năm 1961, Khu VIII giờ đây đã xây dựng được một lực lượng cách mạng rất đáng tự hào với sự đóng góp bao máu xương và trí tuệ của đảng viên, cán bộ và quần chúng cách mạng. lúc này đã có thể từ bờ biển Tân Thành của Gò Công đi xuyên qua Hòa Đồng, Chợ Gạo của Mỹ Tho lên vùng phía bắc kênh Nguyễn Văn Tiếp qua kênh Dương Văn Dương của Kiến Tường lên Sa Rài đến các căn cứ của Khu đã được xây dựng khá ổn định ở khu vực phía bắc Kiến Phong. Đâu đâu cũng thấy những xã, ấp do dân làm chủ với lực lượng của bản thân mình tuy vẫn còn ở mức đơn giản nhưng tràn đầy phấn khởi và triển vọng tốt đẹp. Sau lần huy động lực lượng quân sự lớn nhất kể từ khi có Hiệp định Giơnevơ: 11 tiểu đoàn quân chủ lực đánh vào ba xã trọng điểm nổi dậy của Bến Tre ở Mỏ Cày mà không phá được cao trào tấn công nổi dậy đồng loạt khắp trên chiến trường Khu VIII, Mỹ - Diệm đã cảm thấy lúng túng trước sức tấn công mạnh mẽ của quần chúng cách mạng đang ngày càng rộng khắp.

Đợt tấn công nổi dậy của quần chúng ở Khu VIII là một cao trào tấn công nổi dậy khởi nghĩa ở cơ sở xã, ấp để giải phóng quần chúng khỏi ách kìm kẹp của địch, xây dựng quyền làm chủ của nhân dân.

Những tháng đầu năm 1961, trong khi phong trào Đồng khởi ở các tỉnh Trung Nam Bộ đang diễn ra sôi nổi thì Thường trực Khu ủy nhận được Nghị quyết của Bộ Chính trị, ngày 31 tháng 1 năm 1961, nhận định: Thời kỳ tạm ổn định của chế độ Mỹ - Diệm đã qua và thời kỳ khủng hoảng liên tiếp, suy sụp nghiêm trọng đã bắt đầu. Đấu tranh vũ trang phát triển với quy mô ngày càng lớn và phối hợp với đấu tranh chính trị. Phương hướng chiến lược của cách mạng miền Nam là phát triển theo con đường tiến lên tổng khởi nghĩa với những đặc điểm mới. Trong quá trình ấy, ngụy quân và ngụy quyền sẽ tiếp tục tan rã; lực lượng cách mạng sẽ được xây dựng và phát triển mau chóng, các hình thức chính quyền cách mạng sẽ xuất hiện từ một số địa phương đến toàn Miền. Một cuộc khủng hoảng sâu sắc và toàn diện của chính quyền tay sai Mỹ sẽ xuất hiện, cuộc tổng công kích, tổng khởi nghĩa của nhân dân sẽ bùng nổ để lật đổ  chính quyền  đó. Phương châm đấu tranh là đẩy mạnh hơn nữa đấu tranh chính trị, đồng thời đẩy mạnh đấu tranh vũ trang song song với đấu tranh chính trị, tiến công địch bằng cả hai mặt chính trị và quân sự, đấu tranh trên cả ba vùng chiến lược rừng núi, đồng bằng và đô thị.

Trong các công tác quan trọng mà Bộ Chính trị nêu ra có việc thống nhất cơ quan chỉ đạo của cách mạng miền Nam và tăng cường các cơ quan Khu ủy để đủ sức chỉ đạo công tác cách mạng ở từng khu, từng chiến trường.

Nghị quyết của Bộ Chính trị đã đặt vấn đề chính thức đưa đấu tranh vũ trang lên song song với đấu tranh chính trị. Điều đó cũng có nghĩa là những hoạt động của Khu Trung Nam Bộ từ sau Đồng khởi được Khu ủy tổng kết và phương châm chủ động tạo thế công khai hợp pháp của quần chúng tấn công và nổi dậy bằng hai chân, ba mũi, phối hợp về mặt chiến lược, chiến dịch và chiến đấu để tiêu diệt và làm tan rã địch ở cơ sở, giành quyền làm chủ cho quần chúng ở nông thôn đã được Nghị quyết Trung ương Đảng chính thức thừa nhận.

Nghị quyết của Bộ Chính trị, ngày 31 tháng 1 năm 1961, đã xác định cuộc chiến tranh cách mạng ở Khu VIII là mô hình của một cuộc khởi nghĩa cục bộ, du kích từng phần.

Hội nghị Khu ủy mở rộng họp vào tháng 4 năm 1961, tại căn cứ Tam Thường. Hội nghị tổng kết một năm Đồng khởi toàn Trung Nam Bộ, đồng thời triển khai Nghị quyết của Bộ Chính trị và chỉ đạo của Trung ương Cục miền Nam.

Đại biểu các tỉnh lên đường đi dự Hội nghị từ cuối tháng 3 năm 1961. Đồng chí Nguyễn Thị Định - Bí thư Tỉnh ủy, cùng đồng chí Sáu Quân, đại biểu Bến Tre vượt sông Cửu Long sang đất Mỹ Tho trên một chiếc đò máy. Khắp vùng giải phóng Mỹ Tho treo cờ, băng rôn, khẩu hiệu, dựng cổng chào. Đoàn Bến Tre được đưa đến gặp đồng chí Việt Thắng - Bí thư Tỉnh ủy Mỹ Tho, tại căn cứ Hưng Thạnh trong kênh Nguyễn Văn Tiếp. Tại đây Tỉnh ủy Mỹ Tho tổ chức cuộc gặp mặt thân mật đoàn đại biểu Bến Tre.

Hai giờ sáng ngày hôm sau, đoàn Bến Tre và đoàn Mỹ Tho lên đường, theo kênh Nguyễn Văn Tiếp lên đến kênh Nhứt thì gặp đoàn Kiến Phong. Từ đó ba đoàn cùng đi về căn cứ Khu.

Cùng thời gian đó, đoàn đại biểu các tỉnh Long An, Kiến Tường, An Giang cũng đang trên đường đi dự Hội nghị.

Địa điểm tổ chức Hội nghị được chuẩn bị chu đáo: có hội trường rộng, có nhà ở riêng cho từng đoàn cán bộ. Hội trường trang hoàng rực rỡ. Đại biểu ngồi xếp bằng tròn trên sàn ván, tập giấy để trên đùi, vừa ghi chép, vừa thảo luận.

[macbupda]

Hội nghị có các đồng chí cấp khu, đại biểu các tỉnh ủy, các cán bộ chủ chốt các ngành. Đặc biệt lần này, có các đồng chí cán bộ đi tập kết vượt Trường Sơn trở về cùng chiến đấu với quê hương. Xa cách sáu năm, giờ gặp lại thật bàng hoàng, xúc động. Cuộc tấn công nổi dậy giải phóng của nhân dân miền Nam đã có được nguồn cán bộ chi viện của miền Bắc, nhân dân và Đảng bộ Khu Trung Nam Bộ càng thêm tin tưởng.

Hội nghị thảo luận sôi nổi về bản dự thảo đánh giá tình hình, ôn lại những ngày qua, bắt đầu từ tiếng súng tấn công nổi dậy vang lên ở Giồng Thị Đam - Gò Quản Cung sau khi Khu ủy nhận được Nghị quyết 15 của Trung ương Đảng.

Hội nghị ra nghị quyết tiếp tục phát triển thế tiến công và nổi dậy với hai chân chính trị, vũ trang song song, với phương châm tích cực chủ động, linh hoạt, sáng tạo, tiến công bằng cả ba mũi quân sự, chính trị và binh vận trong chống càn quét và vây ép, tấn công kết hợp với tiêu diệt và làm tan rã đồn bốt để giành và mở rộng thế làm chủ của quần chúng ở tất cả các xã, ấp vùng nông thôn trên toàn Khu Trung Nam Bộ, không cho địch hồi phục thế kìm kẹp và bình định. Những công việc cụ thể phải làm để bảo đảm vững chắc thế tiến công là:

1. Củng cố, xây dựng mở rộng vùng nông thôn giải phóng, xây dựng chính quyền tự quản của quần chúng.

2. Xây dựng, phát triển tổ chức Đảng, xây dựng các cấp bộ Đảng vững mạnh. Củng cố, bổ sung các cấp ủy khu, tỉnh, huyện, thị và xã, ấp đủ số lượng. Giáo dục, rèn luyện đảng viên, cán bộ và cơ sở cách mạng giữ vững phẩm chất đạo đức, lập trường, khí tiết, nhân sinh quan cách mạng. Cấp ủy, đảng viên, cán bộ luôn luôn bám chặt trong quần chúng, làm nòng cốt cho quần chúng trong tấn công ba mũi.

3. Xây dựng ác lực lượng vũ trang với ba thứ quân bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân du kích và các lực lượng chính trị, bao vây theo phương châm tích cực chủ động, liên tục tiến công.

4. Tích cực xây dựng căn cứ làm địa bàn đứng chân để bảo đảm lãnh đạo chỉ huy.

5. Xây dựng và mở rộng hệ thống các trường Đảng, quân đội, đoàn thể, chính quyền, đào tạo cán bộ.

6. Hoàn chỉnh hệ thống công binh xưởng đến tỉnh, huyện, xã; thành lập hệ thống bệnh viện, bệnh xá các cấp.

Đối với ý kiến chỉ đạo của cấp trên về việc xây dựng lực lượng vũ trang tập trung lớn, xây dựng căn cứ địa vững chắc, trên cơ sở tình hình thực tế của Khu Trung Nam Bộ, Hội nghị đã cân nhắc và nhận định: Về xây dựng lực lượng chủ lực tập trung lớn thì nhân lực ở Khu không thiếu, nhưng hỏa lực trợ chiến ít, hầu hết chỉ có súng cá nhân của bộ binh, nên cách tốt nhất trong tình hình hiện tại là ưu tiên trang bị hợp lý, cân đối để đánh nhỏ, đánh vừa và hỗ trợ quần chúng đấu tranh giữ đất, giữ quyền làm chủ; đồng thời xây dựng lực lượng vũ trang tập trung vừa sức đủ làm nòng cốt cho các cuộc tấn công nổi dậy ở từng cấp, bảo đảm triển khai cuộc đấu tranh với địch bằng sức mạnh tổng hợp và trên cơ sở đó tự lực nâng dần cuộc đấu tranh phát triển lên mức cao hơn. Chuẩn bị mọi mặt sẵn sàng chờ đón thời cơ chung, đáp ứng những yêu cầu của Trung ương.

Về việc xây dựng căn cứ địa thì vì địa hình của Trung Nam Bộ là đồng bằng trống trải; địch có ưu thế về binh hỏa lực và phương tiện cơ động hiện đại nên có thể chiếm đóng, đánh phá khắp nơi, do vậy ta chỉ có thể xây dựng địa bàn căn cứ đứng chân bằng thế làm chủ của quần chúng cách mạng với hệ thống xã, ấp chiến đấu bằng ba mũi.

Đồng bào Bến Tre xây dựng làng chiến đấu

Cũng trong Hội nghị, theo tinh thần Nghị quyết của Bộ Chính trị và sự chỉ đạo của Trung ương Cục miền Nam, Liên tỉnh ủy Trung Nam Bộ chuyển thành Khu ủy Trung Nam Bộ. Khu ủy gồm các đồng chí Nguyễn Minh Đường - Bí thư, Nguyễn Văn Chim - Phó bí thư, Phan Thành Long, Nguyễn Văn Phối, Phạm Ngọc Bính, Huỳnh Châu Sổ, Lê Việt Thắng, Nguyễn Thị Định - Ủy viên.

[macbupda]

Cho đến lúc này, thông tin về sự chuyển hướng chiến lược của Mỹ là chúng không bỏ cuộc mà quyết định tăng cường chiến tranh, can thiệp sâu hơn nữa vào miền Nam Việt Nam. Một thời gian sau Hội nghị, Bộ tư lệnh quân khu và hệ thống chỉ huy quân sự các cấp được hình thành. Bộ tư lệnh gồm đồng chí Lê Quốc Sản - Tư lệnh, đồng chí Nguyễn Minh Đường - Chính ủy, đồng chí Nguyễn Văn Phối - Phó Chính ủy,đồng chí Đỗ Giọng - Phó tư lệnh, Tham mưu trưởng. Dưới đây là một số hoạt động điển hình của các tỉnh thuộc Khu VIII:

Tỉnh Mỹ Tho tập trung lực lượng ba mặt tấn công, nổi dậy một cách toàn diện ở nam, bắc lộ 4, bao vây, bức rút, bức hàng đồn bốt, phá khu trù mật, mở rộng quyền làm chủ. Đại đội 1 Tiểu đoàn 514 ra quân diệt 1 trung đội dân vệ tại xã Bình Đức, huyện Châu Thành. Sau đó, đại đội kết hợp với các đơn vị của tỉnh Long An cũng đang hoạt động ở các huyện phía nam lộ 4, tiến xuống huyện Hòa Đồng - là nơi địch còn kìm kẹp chặt, đánh thiệt hại nặng một đại đội bảo an ở Đồng Sơn. Theo thế hoạt động của đơn vị tỉnh, lực lượng ba mũi ở các xã Bình Luông Đông, Bình Tân, Bình Long, Yên Luông của huyện phát động quần chúng nổi dậy vào xã, cắm bảng tử địa, đào hầm hào, gài lựu đạn; sử dụng vũ kí thô sơ, bao vây chặt các đồn bốt.

Lễ tiễn thanh niên tỉnh Mỹ Tho lên đường nhập ngũ (năm 1961)

Xã Thới Sơn, huyện Châu Thành là cù lao chơi vơi ở giữa sông Tiền, sát thị xã Mỹ Tho, du kích chỉ có 2 khẩu súng nhưng đã mưu trí dùng vũ khí thô sơ đánh với hàng trung đoàn địch đến càn quét. Trong trận này đã xuất hiện tay súng bắn tỉa Mười Nho, anh đã diệt 14 tên địch, bẻ gãy một mũi đổ quân của địch. Phong trào chiến đấu du kích ở Thới Sơn đã lan ra nhiều địa phương trong tỉnh. Xã Long Trung, huyện Cai Lậy trong sáu tháng xây dựng được 21.000 hầm, hố chông, 47 ổ chiến đấu; trong một tháng du kích xã đánh 29 trận, diệt 40 tên địch. Xã Tân Bình giáp lộ 12 làm được 10.444 hầm chông lấn sát lộ và sát hàng rào bốt. Xã Hậu Mỹ, huyện Cái Bè đắp bờ cản, gài lựu đạn, đánh địch càn quét trên lộ 20.

Mũi tấn công chính trị của đội quân tóc dài ra quân bằng cuộc đấu tranh lớn của 10.000 người thuộc 11 xã: Tân Phú, Tân Hội, Mỹ Hạnh Đông, Mỹ Hạnh Trung, Mỹ Phước Tây, Tân Bình, Nhị Mỹ, Thạnh Phú, Mỹ Thành, Bình Phú, Phú Nhuận; đấu tranh trực diện với bọn chỉ huy khu trù mật Mỹ Phước Tây đòi chúng không được gom dân, lập vành đai trắng.

Cuộc đấu tranh diễn ra gay gắt ở khu trù mật thuộc thị trấn Cai Lậy, buộc địch chấp nhận yêu sách và phải bồi thường tính mạng cho chị Thái Thị Kiểu, hy sinh trong cuộc đấu tranh.

Phụ nữ Cai Lậy mang xác chị Thái Thị Kiểu ra quận Cai Lậy
đấu tranh chống lập khu trù mật

Tỉnh Bến Tre lập kế hoạch tấn công vào thị xã. Đại đội của tỉnh và bộ đội địa phương huyện Mỏ Cày đánh bọn bình định chiêu an nhiều trận ở xã Tân Phong, ở ngã tư Cái Quao. Quân địa phương huyện Mỏ Cày diệt 2 trung đội của đại đội bảo an sông Mao, xã An Định.

Đại đội của tỉnh cơ động xuống huyện Thạnh Phú cùng quân địa phương huyện công đồn, đánh viện, diệt đại đội 854 bảo an tại Giá Thé.

Song song với tấn công quân sự, mũi tấn công chính trị của đội quân tóc dài ra quân bằng cuộc đấu tranh lớn của 20.000 người, trong đó có 300 thân nhân binh sĩ, kéo vào thị xã đấu tranh chống khủng bố, chống bắt lính. Cuộc đấu tranh diễn ra trong ba ngày. Địch dùng đủ cách đàn áp như ném lựu đạn cay, cắt tóc, bôi bẩn lên áo, bắt phơi nắng, đoàn đấu tranh vẫn không lùi bước. Cuối cùng, chúng phải chấp nhận yêu sách.

[macbupda]

Tỉnh Kiến Tường, lực lượng vũ trang của ta liên tục đánh vào các khu gom dân ở Tân Hòa, Tân Lập trên lộ 12. Địch phải đưa sư đoàn 7 đến đối phó. Bộ đội và du kích đánh diệt 1 đại đội, và đánh thiệt hại nặng 1 tiểu đoàn địch.

Cùng với hoạt động của lực lượng quân sự, quần chúng nổi dậy phá lộ 12, làm gián đoạn giao thông trong 15 ngày. Tại thị trấn Kiến Bình thuộc vùng 4, bộ đội tỉnh và du kích đánh diệt đại đội Hắc Hổ ác ôn khét tiếng - là đại đội địch tăng cường để đánh phá vùng giải phóng.

Quần chúng các nơi trong tỉnh nổi dậy phá các khu gom dân. Xã Tuyên Thạnh vùng 8 phá khu gom dân Bắc Chan I, giải thoát cho gần 100 thanh niên bị bắt đi lính.

Sau đó, 50 người của đội quân tóc dài, kéo lên quận đấu tranh đòi bỏ khu gom dân và thả những người bị bắt; 2.000 người kéo vào thị xã Mộc Hóa đấu tranh đòi không được bỏ bom, bắn pháo bừa bãi, 9.000 người các vùng 4, 6, 8 đấu tranh trực diện với chi khu Gãy Cờ Đen và với tỉnh trưởng, 1.500 đồng bào ở ba xã Tân Ninh, Tân Hòa, Nhơn Ninh đấu tranh trực diện với chi khu Kiến Bình chống khủng bố, gom dân.

Mùa lụt lớn năm 1961, ở Kiến Tường nước ngập mênh mông. Lực lượng vũ trang và quần chúng khắc phục trở ngại, sáng tạo ra cách đánh đồn bốt. Bộ đội, du kích dùng xuồng ba lá, xếp bao bố nhồi trấu cho nước thấm ướt, dùng chuối cây làm công sự, cơ động hành quân, tiếp tục tấn công địch.

Du kích vùng 8 uy hiếp, tiêu hao địch ở các đồn bốt bằng xông ớt cay, ống lói, súng ngựa trời, đầu bom cháy… Mượn được mấy khẩu súng của bộ đội vùng 4, các đồng chí dùng xuồng máy chia thành nhiều mũi đánh tiêu diệt đồn Vàm Dưng do 1 đại đội của địch đóng giữ. Sau trận này, các đồng chí còn bao vây, bức hàng, bức rút 18 đồn bốt ở Vàm Dưng, Châu Bình, Hòa Bình, Cả Rưng, Cả Cối, Rượng Lưới, kênh Phụ nữ, Cà Na, Rạch Bảy, kênh Bảy Thước…

Vùng 4 gỡ các đồn bốt trên các kênh: Bùi, Bằng Lăng, Phụng Thớt, Tè, Bích, Giữa, Cò, cống Biện Minh.

Vùng 6 gỡ đồn Tân Thiết, các bốt Rau Má, Bún, Bến Bùi, Ba Đồng.

Vùng 2 gỡ được các đòn Cả Quản Cụt, Cả Quản Dài, Vàm Bắc Chan, lộ Ốp.

Trong đợt hoạt động này, Kiến Tường đã gỡ 51 đồn, bốt, trong đó lực lượng vũ trang tập trung gỡ 3 đồn, còn lại là do lực lượng ba mũi ở cơ sở gỡ, hầu hết vùng 8 được giải phóng; vùng 4 giải phóng được 2 xã và một số ấp.

Cùng với bộ đội, du kích đánh địch, bức rút đồn bốt, nhân dân nổi dậy diệt tề, trừ ác ôn, phá kìm kẹp, bỏ khu gom dân trở về nơi ở cũ.

Trận đánh nổi bật nhất là trận bộ đội tỉnh kết hợp với nội tuyến đánh tiêu diệt đồn của trung đội bảo an Thái Kỳ, xã Thái Trị. Đồn này trấn giữ dinh điền của đồng bào di dân miền Trung, địa thế rất hiểm trở. Trận đánh có ảnh hưởng lớn đối với đồng bào di dân.

Địch phản ứng, cho tàu và bo bo đến thị trấn Long Khốt chuẩn bị đánh vào vùng 8. Đặc công tỉnh đột nhập, đánh vỡ chiếc tàu mặt dựng và đánh hỏng nhiều bo bo. Cuộc càn bị gãy. Tên quận trưởng Tuyên Bình hoảng sợ bỏ quân chạy về tỉnh.

Phong trào chiến tranh nhân dân nổi dậy phát triển mạnh và đã xuất hiện những điển hình du kích mưu trí, sáng tạo.

Đồng chí Hai Long - Bí thư Nhơn Ninh, tổ chức du kích và nhân dân bao vây đồn cấp đại đội ở Phụng Thớt. Các đồng chí cùng máy bơm cùng hàng trăm dân dùng thùng tát cạn kênh, đắp đập ngăn các ngách dẫn nước vào đồn, đổ thuốc trừ sâu rầy xuống ao, đìa, làm chúng không có nước uống; gài lựu đạn, chông, mìn sát đồn; xông ớt vào đồn. Địch chịu không nổi phải bỏ chạy.

Đồng chí Huỳnh Việt Thanh, chỉ huy du kích Hậu Thạnh dũng cảm ôm mìn vượt qua lính gác, đánh đồn Hậu Thạnh giữa ban ngày.

Tỉnh Long An trong nửa cuối năm 1961, sức tiến công của lực lượng vũ trang và phong trào nổi dậy của quần chúng rất sôi nổi. Các cuộc đấu tranh chính trị trực diện của đội quân tóc dài liên tiếp diễn ra trong thị xã và các thị trấn, nhất là ở các huyện ven lộ 4. Đồn bốt bị tấn công với đủ các hình thức: bao vây, bắn tỉa, bức hàng, bức rút, ba mũi kết hợp với nội tuyến tiêu diệt.

Lực lượng vũ trang với các thứ quân của Long An đã gỡ 43 đồn bốt, giải phóng thêm nhiều xã, ấp. Những trận điển hình như trận diệt đồn Mỹ Hạnh - Đức Hòa, đồn Tân Bửu, Bình Đức - Bến Lức, đồn Bình Thạnh - Tân Trụ, đồn Long Cang - Cần Đước, đồn Long Phụng - Cần Giuộc.

Trong năm 1961, tỉnh Long An thu được 300 khẩu súng. Lực lượng vũ trang của huyện trưởng thành. Đại đội Võ Văn Tần, bộ đội địa phương Đức Hòa, có sức chiến đấu cao.

[macbupda]

Tỉnh Kiến Phong, sau cuộc tiến công chính trị trực diện lớn vào thị xã ngày 5 tháng 3 năm 1961, lực lượng tấn công chính trị bị tổn thất đã dần dần được củng cố lại. Các cuộc biểu tình, đấu tranh trực diện đưa kiến nghị, yêu sách, tranh thủ binh lính, cô lập ác ôn, tung tin hù dọa lại được tiếp tục, làm cho địch hoang mang, lo sợ. Hoạt động của ba thứ quân kết hợp với ba mũi ở cơ sở rất sôi động trong 6 tháng đầu năm 1961. Ở huyện Cao Lãnh, ta diệt gọn trung đội bảo an ở Mỹ Quý, diệt đội tuần tiễu cơ giới trên lộ 20, đánh thiệt hại nặng đại đội bảo an đi càn ở Mỹ Trà, chống càn ở ba xã Phong Mỹ, Mỹ Ngãi và Thiện Mỹ diệt 1 tiểu đoàn của Sư đoàn 21 và đánh tiêu hao nặng 1 đại đội dù.

Sản xuất vũ khí trên đồng nước Tháp Mười - Đồng Tháp

Ở huyện Hồng Ngự, ta kết hợp với nội tuyến diệt đồn Thường Lạc, phát động quần chúng ở dinh điền Sa Rài và các xã Thông Bình, Tân Thành, huyện Bình Thạnh nổi dậy.

Ở huyện Mỹ An, ta đánh diệt trung đội biệt kích áo đen của tên ác ôn Cao Tươi, đã tác động rất lớn đến tinh thần binh sĩ địch, làm cho nhân dân rất phấn khởi.

Tuy nhiên, hoạt động 6 tháng cuối năm có giảm sút sau trận đơn vị tỉnh chống càn ở Mỹ Quý - Cao Lãnh bị thiệt hại nặng, phải lui về củng cố.

Tỉnh An Giang, lực lượng vũ trang và nhân dân bao vây nhiều đồn bốt ở Thạnh Mỹ Tây, huyện Châu Phú; An Tức, Ô Lâm, huyện Tri Tôn; Thới Sơn, huyện Tịnh Biên, cảng dừa huyện Châu Thành; Định Mỹ, huyện Huệ Đức; Tân An, huyện Tân Châu; đốt cầu, đặt mìn ở sát thị xã Long Xuyên; phá đường giao thông, diệt tên chỉ huy đại đội bảo an ở Châu Phú ngay tại Núi Sam.

Các đội quân tóc dài tấn công chính trị trực diện, đã tổ chức ra nhiều cuộc biểu tình thị uy ở Vĩnh Hậu, Vĩnh Trường, Khánh An, huyện An Phú; Long Sơn, Phú Lâm, Tân Châu, Tân Mỹ, Bình Phước Xuân, huyện Chợ Mới; Vĩnh Chánh, Bình Đức, Bình Hòa; huyện Châu Thành, Long Xuyên.

Lực lượng tấn công chính trị kết hợp với gia đình binh sĩ bao vây, gọi hàng các đồn Cần Đăng, Cảng Dừa - Châu Thành, kênh Cựu Hội - Chợ Mới. Phòng thông tin ở xã Thoại Sơn bị đốt.

Lực lượng vũ trang tỉnh đánh tiêu diệt tổng đoàn dân vệ biệt kích huyện Huệ Đức.

Cho đến lúc này, ở An Giang mọi nỗ lực của địch nhằm giành lại quyền kiểm soát những vùng đã mất sau Đồng khởi đều thất bại. Trong toàn tỉnh An Giang nhân dân làm chủ tới 50/97 xã. Các căn cứ được củng cố vững chắc như vùng Bảy Núi thuộc hai huyện Tri Tôn và Tịnh Biên, vùng biên giới từ Phú Hữu đến Khánh Bình, An Phú, vùng Hội An - Chợ Mới, vùng Thạnh Phú Cờ Đỏ, vùng cánh đồng năm xã đồng tràm Huệ Đức, vùng Thạnh Mỹ Tây, Tánh Linh, Châu Phú.

Như vậy là từ sau ngày Đồng khởi, các tỉnh Khu VIII - Trung Nam Bộ đã chính thức bước vào cuộc đấu tranh bằng hai chân, ba mũi với Mỹ - ngụy.

[macbupda]

II - ĐỊCH TRIỂN KHAI CHIẾN LƯỢC “CHIẾN TRANH ĐẶC BIỆT”

Từ tháng 4 năm 1961, trước tình hình ngày càng nguy ngập do cuộc Đồng khởi của nhân dân miền Nam làm cho ngụy quyền bị suy yếu, đế quốc Mỹ đã quyết định can thiệp sâu hơn vào miền Nam Việt Nam. Chúng triển khai chiến lược “chiến tranh đặc biệt” mà xương sống là kế hoạch Xtalây - Taylo “tăng cường càn quét, đánh phá, đi đôi với thi hành quốc sách “ấp chiến lược” thực hiện mục tiêu bình định miền Nam Việt Nam trong vòng 18 tháng”.

Để thực hiện chiến lược này, Mỹ tăng cường và mở rộng quyền điều hành tác chiến, chỉ huy, yểm trợ của phái đoàn cố vấn quân sự, từng bước đưa vào lực lượng yểm trợ, lực lượng đặc biệt, giúp Diệm tăng cường ngụy quân, củng cố ngụy quyền các cấp. Chúng mời nhiều chuyên gia chống chiến tranh du kích đến Sài Gòn; đồng thời cử nhiều sĩ quan ngụy sang các nước Đông Nam Á học tập kinh nghiệm đàn áp các cuộc nổi dậy.

Từ giữa năm 1961, chúng bắt đầu triển khai chương trình “ấp chiến lược”, tiến hành gom dân ở những vùng đã nổi dậy vào ấp chiến lược để tách dân ra khỏi ảnh hưởng của cách mạng.

Chúng bố trí lại chiến trường: bỏ quân khu, lập các vùng chiến thuật. Chúng chia toàn miền Nam thành ba vùng chiến thuật: 1, 2, 3. Đến năm 1963 chúng tách vùng chiến thuật 3 thành hai vùng chiến thuật: 3, 4. Dưới vùng chiến thuật là khu chiến thuật gồm nhiều tỉnh, do cấp sư đoàn phụ trách. Dưới khu chiến thuật là tiểu khu, tương đương với tỉnh. Dưới tiểu khu là chi khu, tương đương cấp quận. Chúng chia tỉnh và quận nhỏ hơn để dễ bình định và thống nhất quyền hành chính quân sự.

Theo sự phân chia chiến trường này thì lúc đầu các tỉnh Trung Nam Bộ đều thuộc vùng chiến thuật 3.

Về sau, khi địch thành lập vùng chiến thuật 4, thì tỉnh Long An thuộc khu chiến thuật 31 vùng chiến thuật 3, các tỉnh khác của Trung Nam Bộ thuộc vùng chiến thuật 4. Trong đó, ba tỉnh Mỹ Tho (Định Tường), Kiến Tường, Bến Tre (Kiến Hòa) thuộc khu chiến thuật Tiền Giang, hai tỉnh An Giang, Kiến Phong thuộc khu chiến thuật 41.

Về tổ chức lực lượng, địch tăng cường xây dựng quân địa phương: bảo an, dân vệ, tăng chủ lực lên 1/4, tăng cường lực lượng yểm trợ Mỹ lên gấp 5 lần, đưa vào những vũ khí, phương tiện chiến tranh mới như trực thăng, thiết xa, súng trường tự động, chất độc hóa học…

Trên cơ sở tăng cường lực lượng và cải tiến phương tiện trang bị, chúng sử dụng những biện pháp chiến thuật mới, tăng hỏa lực và sức cơ động để bất ngờ đánh chụp, hòng tiêu diệt các lực lượng vũ trang cách mạng.

Mỹ và ngụy quyền Sài Gòn hy vọng rằng chúng có thể áp đảo được thế và lực của cách mạng, nhất là các đơn vị vũ trang cách mạng vừa mới thành lập. Hầu hết các tỉnh của Khu VIII đều nằm trong vùng trọng điểm bình định của địch.

Từ giữa năm 1961, Mỹ - Diệm mở cuộc hành quân “Lam Sơn”, đánh vào các tỉnh trọng điểm ở miền Đông, trong đó có Long An, Kiến Phong, Kiến Tường, Bắc Mỹ Tho.

Ở Mỹ Tho, ngụy quyền Sài Gòn ráo riết xúc tiến triển khai chiến lược “chiến tranh đặc biệt”. Chúng điều chỉnh tổ chức hành chính, đổi quận Châu Thành thành quận Long Định, dời quận lỵ về Long Định, tách một phần đất của quận Cái Bè thành lập quận Giáo Đức, quận lỵ là thị trấn An Hữu. Toàn tỉnh có 8 quận, 16 tổng, 124 xã.

Sư đoàn 7 bộ binh - sư đoàn thiện chiến và tin cẩn của Diệm, được điều từ giới tuyến quân sự ở vĩ tuyến 17 về phụ trách khu chiến thuật Tiền Giang. Vừa về đến Mỹ Tho, Sư đoàn 7 đã phối hợp với bảo an, dân vệ càn quét dài ngày vào vùng căn cứ của tỉnh ở các xã Hưng Thạnh, Mỹ Phước, Mỹ Phước Tây, Tân Hòa Đông thuộc hai huyện Châu Thành và Cai Lậy.

Tháng 10 năm 1961, ấp chiến lược thí điểm được xây dựng tại xã Tân Lý Tây, huyện Châu Thành. Chúng gom dân tại chỗ, đắp tường đất bao quanh, rào kẽm gai bên ngoài, rồi lại rào thêm một hàng cây cao quá đầu người, đan khít nhau, tổ chức canh gác, phòng thủ.

Mỹ - Diệm cho rằng, ấp chiến lược là một mũi tên mà bắn trúng được ba mục tiêu: về chính trị, dựa vào dân chủ pháp trị làm cho dân trong ấp tự cai quản, được pháp luật bảo đảm; về xã hội, dựa vào cộng đồng, đồng tiến thực hiện xã hội công bằng, cải thiện dân sinh; về quân sự, tách cộng sản ra khỏi nhân dân, xây dựng hạ tầng cơ sở của Việt Nam cộng hòa, làm cho cộng sản mất lợi thế về chiến tranh, và ấp chiến lược cũng chính là điểm tựa của lực lượng vũ trang Việt Nam cộng hòa.

Quốc sách “ấp chiến lược” mang tính toàn diện nhưng vẫn nặng về quân sự. Chúng chủ trương “kiên quyết vũ trang cho nhân dân để tự vệ” để làm lực lượng thường trực tại ấp thay cho lực lượng chiếm đóng. Chúng coi quân chủ lực là “mũi dùi”, còn biệt động quân, bảo an, dân vệ, thanh niên chiến đấu là “bộ phận lưới” để tiêu diệt lực lượng cách mạng, duy trì ấp chiến lược”.

Vấn đề cốt lõi nhất của ấp chiến lược là làm sao cho dân chúng trở thành thù địch với cách mạng. Nếu tạo được sự thù địch ấy thì chúng sẽ thực hiện được phương châm “lấy dân để chiếm đất chứ không phải chiếm đất để giữ dân”.

Nói là vậy, nhưng sự thực thì chúng đã biến ấp chiến lược thành ngục tù của nhân dân.

[macbupda]

Từ ấp chiến lược thí điểm, bước sang năm 1962, chúng tiến hành xây dựng các ấp chiến lược thuộc hệ Củ Chi - Châu Thành, rồi lan ra các xã ven thị xã, thị trấn, các trục giao thông.

Ở ngoại vi thị xã Mỹ Tho, chúng xây dựng căn cứ Châu Phước Liêm, tập trung ở đây 182 cố vấn Mỹ. Chúng tăng cường bắt lính ở các thị xã, thị trấn, tuyển mộ những tên lưu manh và sử dụng bọn đầu hàng, phản bội để làm nòng cốt. Lực lượng quân địa phương của chúng tăng nhanh 1 tiểu đoàn, 8 đại đội bảo an, 2 đại đội biệt lập, 3.006 tên dân vệ và 242 cảnh sát.

Cố vấn Mỹ được bố trí trực tiếp đến cấp quận và đi theo trong các cuộc hành quân. Chủ lực, bảo an liên tiếp mở những cuộc càn quét quy mô từ 1-2 đại đội đến 1-2 tiểu đoàn trong khu vực vài ba xã, khủng bố, gom dân vào ấp chiến lược. Chỉ trong ba tháng đầu năm, chúng đã đốt 108 nhà ở Hòa Đồng, 30 nhà ở Châu Thành, bắn chết 57 người, làm bị thương 13 người, đánh đập, tra tấn 533 người.

Song song với xây dựng ấp chiến lược chúng còn tung biệt kích luồn sâu, bất ngờ đánh vào vùng giải phóng, kết hợp với chiến tranh tâm lý kêu gọi đầu hàng, đầu thú, uy hiếp tinh thần kháng chiến của nhân dân.

Ngày 5 tháng 5 năm 1962, Sư đoàn 7 ngụy được trang bị xe M113. Từ tháng 7 năm 1962, chúng liên tục sử dụng trực thăng và thiết xa đánh vào các vùng căn cứ. Tình hình trở nên hết sức căng thẳng. Bốn giờ sáng, mọi người, kể cả cán bộ, nhân viên cơ quan, du kích, bộ đội, đều phải nổi lửa nấu cơm ăn, rồi quấn vội tư trang thành từng gói nhỏ để tránh địch. Bộ đội đọ súng với địch nhưng phải rút đi dưới hỏa lực ác liệt của trực thăng và khi dừng quân chưa kịp làm công sự thì chúng đã đổ bộ xuống trước mặt.

Những tháng cuối năm 1962, chúng liên tiếp gây cho ta nhiều thiệt hại: trực thăng và xe M113 đánh vào quân y và công trường tỉnh, phá hủy các phương tiện, 20 tân binh trên đường đi Miền, trú lại bị hy sinh; chúng đánh vào trạm giao liên ở Quơn Long - Chợ Gạo, 37 cán bộ tập kết trở về bị giết. Sư đoàn 7 của chúng đánh vào trường tân binh của tỉnh ở tân Hòa Đông, 150 tân binh bị bắt và hy sinh. Chúng đánh vào căn cứ của Tỉnh ủy ở Hưng Thạnh - Châu Thành, 52 cán bộ, chiến sĩ Đại đội 2 Tiểu đoàn 514 bảo vệ căn cứ hy sinh, trong đó có một đồng chí Ủy viên Thường vụ Tỉnh ủy. Trận chúng đánh vào xóm Chòi, xã Mỹ Thạnh Đông, Cai Lậy làm đồng chí Đỗ Giọng - Phó tư lệnh, Tham mưu trưởng quân khu, hy sinh.

Triệt để khai thác ưu thế về phương tiện kỹ thuật mới trên chiến trường đồng bằng trống trải, chúng sử dụng rộng rãi chiến thuật “trực thăng vận” và “thiết xa vận”. Tỉnh Mỹ Tho phải phân tán bộ đội địa phương, cùng du kích dựa vào xã, ấp để chiến đấu với địch. Bộ đội tỉnh phải tìm cách tránh càn để bảo tồn lực lượng.

Đến cuối năm 1962, tình hình đã xuống đến mức ở một số xã du kích bị đánh bật khỏi địa phương; hơn 30 xã cơ sở phải ly hương. Số du kích trong toàn tỉnh hy sinh là 143, bị thương 33, bị bắt 240, mất 72 khẩu súng. Nhân dân bị tổn thất nặng: 237 người chết và bị thương, 2.328 bị bắt, 40 nhà bị đốt, tài sản thiệt hại hơn 6 triệu đồng. Quần chúng nhiều người chạy tản ra vùng địch kiểm soát. Bộ đội không có nơi đóng quân yên ổn, có đêm phải đi qua 2, 3 xã.

Địch đã khoanh được hàng vạn dân vào 184 ấp chiến lược.

Ở Kiến Tường, bước vào năm 1962, địch tập trung 2 trung đoàn 10 và 11 của Sư đoàn 7 ngụy, cùng nhiều tàu, pháo, trực thăng, thiết xa, xuồng cao tốc quyết giành ưu thế trên địa bàn trống trải của Đồng Tháp Mười.

Ở kênh Giữa xã Hưng Điền vùng 8, nhiều trực thăng vũ trang của địch đánh vào trạm giao liên của Khu, 1 tiểu đội của ta hy sinh. Chúng đánh vào xã Nhơn Ninh vùng 4, du kích xã chống càn hy sinh toàn bộ. Điển hình là trận tại ấp Trại Lòn, xã Nhơn Ninh vùng 4. Sư đoàn 7 ngụy đổ quân bằng trực thăng, có phi pháo yểm trợ, từ tờ mờ sáng đã bao vây nhiều khu vực. Đại đội 3 và đại đội trợ chiến của Tiểu đoàn 261 chủ lực Khu của ta đang tập trung huấn luyện bị đánh bất ngờ, thiệt hại nặng.

Địch liên tiếp mở các cuộc hành quân càn quét, chiếm lại các vùng ta đã giải phóng, dọc theo hai bờ sông Vàm Cỏ Tây, lộ 12, kênh Dương Văn Dương, nới rộng phạm vi kiểm soát vùng ven thị xã, thị trấn. Chúng bắt đầu đào và mở rộng các kênh 28, Cả Bót, Kinh Thầu, Thái Kỳ, Cá Rô, Lập Ốp, Bò Cạp, Cà Nhíp, Năm Ngàn, Bảy Thước, Nhơn Xuyên, Bến Kè; đắp đường từ La Khoa đi Tuyên Nhơn, đặt tên là lộ Trần Lệ Xuân, nhằm bao vây, chia cắt phá thế liên hoàn căn cứ, đồng thời tạo điều kiện phát huy phương tiện, tăng thêm sức cơ động của chúng.

Ở vùng 6, bọn bảo an đánh phá, giết người vô tội vạ. Má Võ Thị Phương bắn gãy cả hai tay, người con trai của má bơi qua sông Vàm Cỏ Tây để trốn bị bắn chết. Ông Võ Văn Tùng bị giết khi đang câu tôm trên xuồng ở giữa sông. Ông Trương Văn Quán đi thăm đồng lúa bị giết chết, bị chặt cả hai tay. Anh Chiến tại Rạch Cá Bống bị mổ bụng, moi gan, v.v.