Bình Định - Lịch sử chiến tranh nhân dân 30 năm (1945-1975)

[macbupda]

*   *
*

Năm 1968 kết thúc với thắng lợi to lớn của cuộc tổng tiến công và nổi dậy đồng loạt của quân dân toàn tỉnh, góp phần cùng toàn miền và cả nước đánh bại chiến lược “chiến tranh cục bộ” của đế quốc Mỹ.

Trong suốt gần bốn năm tiến hành “chiến tranh cục bộ” nói chung và năm 1968 nói riêng, có thể nói đế quốc Mỹ đã huy động mọi khả năng mà chúng có thể huy động được cho cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam. Nhưng kết quả là chúng ngày càng lún sâu vào thế phòng ngự chiến lược chắp vá, bị động, đơn phương xuống thang chiến tranh và buộc phải ngồi vào bàn hội nghị.

Chiến trường Bình Định luôn là một trong những chiến trường trọng điểm của Mỹ - ngụy cả “tìm diệt” và “bình định”. Chỉ tính riêng trong năm 1968, chúng đã mở trên địa bàn này tất cả gần 600 cuộc càn quét lớn, nhỏ. Trong đó có chín trận càn lớn dùng lực lượng từ một đến hai trung đoàn hoặc lữ đoàn với 100 đến 350 xe tăng thiết giáp, đánh cả đồng bằng và lùng sâu vào các vùng căn cứ. Bom pháo các loại được dùng với mức tối đa, kể cả B.52 và pháo 175mm. Chất độc háo học được rải đi rải lại nhiều lần hầu khắp tất cả các huyện, nặng nhất là ba huyện miền núi, phía tây các huyện đồng bằng, khu vực Núi Bà, dọc sông Kôn. Chúng gây ra nhiều cuộc tàn sát cực kì dã man, làm chết hàng ngàn người, làm bị thương hàng ngàn người khác. Về thủ đoạn chính trị, Mỹ - ngụy không kém phần thâm độc, xảo quyệt, thực hiện mọi biện pháp đánh ta ằng kinh tế, văn hóa và tổ chức xã hội.

Tuy địch có gây cho quân dân Bình Định rất nhiều khó khăn, tổn thất, nhưng phong trào cách mạng vẫn được giữ vững và phát triển. Bằng sức mạnh tổng hợp của chiến tranh nhân dân, kết hợp chặt chẽ giữa hai lực lượng, a thứ quân; giữa tác chiến du kích và tác chiến tập trung của bộ đội chủ lực; giữa đấu tranh vũ trang, đấu tranh chính trị với công tác binh vận; vận dụng linh hoạt phương châm lấy ít thắng nhiều, lấy nhỏ thắng lớn với tập trung lực lượng họp lí từng lúc trên từng khu vực lựa chọn; vừa kéo quân cơ động địch ra vòng ngoài để tiêu diệt, vừa thọc sâu, đánh hiểm ngay trong sào huyệt địch; vừa chủ động tiến công, vừa thực hành phản kích, ta đã đánh bại các cuộc càn quét, kế hoạch “bình định của địch.

Trong năm 1968, bộ đội tỉnh, huyện và dân quân du kích đã đánh 2.060 trận, diệt 16.436 tên địch (có 4.609 tên Mỹ, 1.278 tên Nam Triều Tiên) bắt 625 tên, thu 779 súng, bắn rơi và phá hủy 132 máy bay, phá hỏng và bắn cháy 493 xe quân sự, đốt cháy 100 triệu lít xăng, v.v…

Kết hợp tiến công với nổi dậy, quân dân Bình Định đã diệt ác phá kèm, giành quyền làm chủ với mức độ khác nhau ở 114 thôn trong 45 xã với số dân khoảng 117.770 người, huy động 924.450 lượt người tham gia đấu tranh chính trị trực diện với Mỹ - ngụy, nổi nhất là các xã Hoài Châu, Hoài Hảo, Hoài Hương (Hoài Nhơn), Mỹ Thắng, Mỹ Đức (Phù Mỹ), Cát Hanh (Phù Cát), Phước Thắng (Tuy Phước). Công tác binh vận kêu gọi đào rã ngũ 1.707 tên, rũa ngũ tập thể xóa phiên hiệu 2 đại đội, 9 trung đội bảo an, biệt kích, nghĩa quân và 8 đoàn “bình định”.

Trong chiến đấu ác liệt, Tỉnh ủy và Ban chỉ huy tỉnh đội vẫn tích cực bổ sung quân số và được sự chi viện của trên đã không ngừng tăng cường xây dựng lực lượng vũ trang. Về bộ binh, từ 2 tiểu đoàn nâng lên 3 tiểu đoàn. Lực lượng huyện, một số huyện đồng bằng từ 1 đại đội nâng lên 2 đại đội, huyện miền núi 2 trung đội thành 1 đại đội. Đặc công từ 1 đại đội đã tiến lên xây dựng tiểu đoàn. Các phân đội binh chủng kĩ thuật đều được tăng cường. Dân quân du kích ở cơ sở cuối nă m1968 đã có 14.000 đội viên có 2.370 nữ du kích. Ngoài ra đã tổ chức du kích đặc công, du kích công binh, du kích chuyên bắn. Tổng số du kích so với dân số giải phóng chiếm 6,57%. Sau năm 1968, tiểu đoàn 405 đặc công được lệnh chuyển hẳn về tỉnh đội Bình Định.

Toàn tỉnh đã xây dựng được 46 xã chiến đấu. Trong đó ba xã được đánh giá khá nhất, được tặng cờ “xã chiến đấu khá nhất” là Hoài Châu (Hoài Nhơn), An Mỹ (An Lão) và Nhơn Hậu (An Nhơn). Sáu xã được công nhận loại khá là Cát Hanh, Mỹ Thọ, Ân Thạnh, Phước Thắng, Bình Giang, Kon Kring (Vĩnh Thạnh).

Trong cuộc chiến đấu năm 1968, lực lượng vũ trang tỉnh, huyện hi sinh 681 đồng chí, bị thương 409, bị bắt 99 đồng chí. Du kích hi sinh 200 đồng chí, bị thương 66, bị bắt 41 đồng chí. Số súng bị mất tất cả là 574 khẩu.

Tất cả những con số trên nói lên một điều là dù quân địch có tăng bao nhiêu quân và vũ khí hiện đại, với những biện pháp chiến lược, chiến thuật tân kì, tàn bạo, với những thủ đoạn chính trị thâm độc, lực lượng cách mạng Bình Định vẫn giành được thắng lợi ngày càng lớn và ngày càng vững mạnh về mọi mặt. Vấn đề ở đây không chỉ làn hững con số biểu hiện thành tích và sự trưởng thành, mà đằng sau những con số đó là biết bao điều kì diệu nói lên sự nỗ lực phi thường, sự hi sinh, chịu đựng, bằng máu, mồ hôi và nước mắt của hàng vạn đảng viên, cán bộ, chiến sĩ và đồng bào toàn tỉnh. Tất nhiên, chiến tranh càng ác liệt thì sự hi sinh, tổn thất của cách mạng càng lớn, nhược điểm, khuyết điểm cũng không phải là ít và cũng chưa thể khắc phục được hết. Hàng ngàn đồng bào, chiến sĩ đã ngã xuống để cho ngày thắng lợi hoàn toàn của cách mạng, của kháng chiến càng đến gần.

Con đường đi tới của nhân dân Bình Định chưa phải đã hết gian nan, nhưng với thắng lợi to lớn của tổng tiến công và nổi dậy đồng loạt trong toàn tỉnh và trên toàn miền trong năm 1968 là một cái mốc lớn đánh dấu sự trưởng thành vượt bậc của quân và dân ta, là tiền đề để tiến tới “đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào” trong thời gian tới.

[macbupda]

Chương VII

ĐÁNH BẠI CHIẾN LƯỢC “VIỆT NAM HÓA CHIẾN TRANH”
- TIẾN CÔNG CHIẾN LƯỢC NĂM 1972
(1969-1972)

I - KẾT HỢP TIẾN CÔNG VÀ NỔI DẬY,
BƯỚC ĐẦU ĐÁNH BẠI KẾ HOẠCH “BÌNH ĐỊNH” CỦA MỸ - NGỤY

Trước những thất bại ngày càng nặng nề của đế quốc Mỹ ở Việt Nam, ngày 1 tháng 11 năm 1968, Giôn-xơn phải tuyên bố chấm dứt hoàn toàn các cuộc ném bom, bắn phá miền Bắc nước ta, chấp nhận cuộc đàm phán bốn bên ở Pa-ri.

Chỉ một ngày sau (2-11-1968), Chính phủ ta tuyên bố về thắng lợi của cuộc chiến tranh nhân dân chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ trên miền Bắc với lời kêu gọi nổi tiếng của Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày 3 tháng 11. Bác nói: “.. Hơn một triệu quân Mỹ, quân ngụy và quân chư hầu còn đang hằng ngày gây ra biết bao tội ác dã man đối với đồng bào miền Nam ta. Vì vậy, nhiệm vụ thiêng liêng của toàn dân ta lúc này là phải nâng cao tinh thần quyết chiến quyết thắng, quyết tâm giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc… Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta, thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu, quét sạch nó đi…”⁽¹⁾

Giôn-xơn đổ, Ních-xơn lên thay làm Tổng thống nước Mỹ. Ngay từ những ngày đầu bước vào Nhà Trắng, Ních-xơn long trọng hứa với nhân dân Mỹ sẽ rút dần quân đội Mỹ về nước, giao toàn bộ công việc cho quân đội Sài Gòn đảm nhiệm. Đó cũng chính là nội dung cơ bản của “học thuyết Ních-xơn” về chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh”.

Việc Mỹ cam kết rút dần quân Mỹ về nước, kết thúc “chiến tranh cục bộ” và thay đó bằng chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” là một bước thụt lùi về huấn luyện, là một thất bại hết sức cay đắng của đế quốc Mỹ. Bốn năm trước, để cứu vãn ngụy quân, ngụy quyền khỏi sụp đổ, Mỹ phải ào ạt đưa quân chiến đấu vào miền Nam nước ta và gây ra cuộc chiến tranh phá hoại ở miền Bắc. Nay cả đội quân kêu cứu và đội quân ứng cứu đều bị đánh tan tác thì khi chỉ còn một mình quân ngụy - dù là được tăng cường, củng cố - làm sao có thể tồn tại và đứng vững trong khi lực lượng cách mạng vẫn không ngừng lớn mạnh và phát triển!

“Việt Nam hóa chiến tranh” của Ních-xơn được thực hiện với nội dung:

- Hiện đại hóa quân ngụy, xây dựng quân ngụy với quy mô lớn, làm cho quân ngụy đủ sức đương đầu với lực lượng cách mạng.

- Ra sức “bình định” nông thôn, đánh bại lực lượng cách mạng ở thôn, xã, xây dựng cơ sở xã hội cho bọn tay sai, củng cố ngụy quyền lớn mạnh.

- Bao vây, triệt phá kinh tế, đánh phá hành lang.

“Bình định” nông thôn được Mỹ - ngụy đánh giá như chiếc “chìa khóa” thắng lợi của chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh”.

Theo bọn cầm đầu Mỹ - ngụy, muốn “bình định” có kết quả phải tập trung và nỗ lực thực hiện đồng bộ nhiều chính sách, biện pháp về quân sự, chính trị và kinh tế, mà tất cả đều phải xoay quanh mục tiêu chủ yếu là tìm diệt cho được cơ sở chính trị của đối phương - nguồn gốc chiến tranh du kích - mới tạo được thế ổn định lâu dài.

Tướng Rô-bốc Tôm-xơn, cố vấn đặc biệt của Tổng thống Mỹ về chống chiến tranh nổi dậy luôn luôn nhấn mạnh vai trò của mật vụ, tình báo, coi đó là biện pháp hàng đầu trong công cuộc “bình định”, đánh bại chiến tranh du kích. Theo Tôm-xơn, chiến tranh du kích tồn tại, phát triển được là nhờ vào tổ chức cơ sở chính trị bí mật ở nông thôn. Muốn đánh bại đối phương trước hết phải ưu tiên tập trung đánh bại các hoạt động lật đổ chính trị chứ không phải quân du kích. Tổ chức bí mật ở cơ sở không bị đánh vỡ thì các đơn vị quân du kích và chủ lực đối phương cũng không bị đánh bại. Để thọc sâu tận gốc tổ chức chính trị cộng sản, thì phải tổ chức tình báo.

Qua sáu năm “bình định” miền Nam với nhiều biên pháp, kế hoạch, nhưng chúng đã thất bại, tuy có nơi, có lúc đã đạt được một số kết quả nhất định. Tiến hành “Việt Nam hóa chiến tranh”, từ những kinh nghiệm thất bại, chúng thay đổi quan niệm và phương pháp tiến hành. Trước đây, trong một thời gian ngắn, chúng tập trung lực lượng càn quét ồ ạt, tiêu diệt, tiêu hao lực lượng đối phương kết hợp với đàn áp khủng bố gắt gao rồi rào làng, bịt ngõ nay chủ trương tiến hành lâu dài, từng bước, có trọng điểm. Biện pháp quân sự được coi là “đòn bẩy” có ý nghĩa ở giai đoạn đầu. Biện pháp trung tâm quyết định toàn bộ vấn đề là xây dựng, phát triển mạng lưới tình báo, mật vụ rộng rãi ở nông thôn, nhằm tiêu diệt cơ sở chính trị đối phương đồng thời kết hợp với các biện pháp kinh tế, chính trị khác để chia rẽ, cô lập cách mạng với quần chúng.

Tổ chức tình báo, mật vụ của Mỹ - ngụy thời nào cũng giống nhau, nhưng lần này khác trước là nó được đặt lên nhiệm vụ hàng đầu trong “quốc sách bình định”. Điểm mới nhất là chúng tổ chức ra “ủy ban phượng hoàng” để thống nhất chỉ huy các tổ chức tình báo, mật vụ thành hệ thống từ quận đến Trung ương, lấy công an - cảnh sát làm mũi tiến công chính. Các “ủy ban phượng hoàng” áp dụng nhiều thủ đoạn, biện pháp, đặc biệt chú trọng hai biện pháp chủ yếu là “đoàn ngũ hóa” và “vô hiệu hóa”⁽²⁾.

Về xây dựng quân ngụy, chúng dự định đưa quân số lên một triệu 10 vạn tên, tổ chức thành hai lực lượng chiến lược, lực lượng chính quy cơ động và lực lượng an ninh diện địa (tại chỗ). Các trung đoàn, sư đoàn chủ lực ngụy được tập trung lại thành các đơn vị xung kích cơ động để đối phó và “quét” chủ lực đối phương. Quân bảo an được nâng biên chế thành liên đội (tương đương tiểu đoàn), liên đoàn (tương đương trung đoàn) làm nhiệm vụ tác chiến tại địa phương. Lực lượng dân vệ được mở rộng tổ chức dưới hình thức trung đội, làm nhiệm vụ phòng thủ ấp xã và cơ động trong vài ba xã. Mỹ - ngụy còn tổ chức lực lượng phụ quân bán thoát li và phòng vệ dân sự hoặc nhân dân tự vệ, v.v…, cùng cảnh sát, mật vụ tiêu diệt cơ sở chính trị cách mạng.

Đế quốc Mỹ do thất bại buộc phải xuống thang chiến tranh nhưng vẫn tiếp tục chiến tranh xâm lược dưới hình thức mới với công thức: bộ binh ngụy + vũ khí, hỏa lực, chỉ huy Mỹ. Trước khi bắt đầu lần lượt rút quân Mỹ, chúng ra sức bắt lính, đôn quân, tăng cường xây dựng quân ngụy, nhất là bảo an, dân vệ, tăng cường trang bị vũ khí cho quân ngụy; đồng thời huy động toàn bộ lực lượng dồn sức phản kích quyết liệt, tiến hành “bình định” tiêu diệt hạ tầng cơ sở cách mạng.

Ở Bình Định, đầu năm 1969, lực lượng cả Mỹ, ngụy, chư hầu thất cả có 97.100 tên. Chúng ra sức phòng thủ thị xã, hậu cứ, giải tỏa vùng ven bàn đạp, các đường giao thông chiến lược số 1, số 19 và lấy các huyện phía bắc tỉnh làm trọng điểm “bình định”. Chúng lấy một số xã như Ân Thạnh, Hoài Mỹ, thôn Chánh Khoan, Tân Phụng làm thí điểm “bình định” theo các biện pháp mới. Chúng mở chiến dịch xúc tác dân trên quy mô lớn, xúc dân vùng giáp ranh đổ xuống vùng ven thị xã, thị trấn, thiết lập những khu dồn hàng vạn người. Những thủ đoạn tàn ác, xảo quyết nhất được đem ra áp dụng. Chúng cố gắng tạo nên sự tương phản giữa hai vùng: một bên là chết chóc, bom đạn, đói khổ, một bên là yên tĩnh, no đủ, đi đến xóa sạch thế “da báo” ở đồng bằng, tiến tới tiêu diệt tận gốc rễ phong trào cách mạng. Chúng gây ra những vụ khủng bố điển hình ở Mỹ Lộc, Tân Phụng, Cát Hanh, Hoài Mỹ, Hoài Thanh, Hoài Châu, Ân Thạnh…

Hoài Nhơn là huyện có phong trào quần chúng rất mạnh từ trước đến nay, chúng cắt đôi làm hai quận để dễ bề khống chế. Sáu xã phía bắc thuộc quận Tam Quan, sáu xã phía nam thuộc quận Hoài Nhơn. Đích thân Nguyễn Văn Thiệu và tên tướng Ngô Du ra Bồng Sơn, Tam Quan để động biên binh lính, hò hét tiến hành “bình định”. Chúng đã xây dựng 92 chốt điểm cả Hoài Nhơn, Tam Quan.

⁽¹⁾ CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ, CỨU NƯỚC 1945-1975 - NHỮNG SỰ KIỆN QUÂN SỰ, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, Hà Nội, 1980, tr. 185-186.
⁽²⁾ “Đoàn ngũ hóa” là tất cả mọi người dân, không từ một ai phải vào các tổ chức phản động của địch, qua đó để kiểm soát, giám sát, khống chế, cách li khỏi ảnh hưởng của cách mạng. Ai không vào coi như theo cộng sản, chống quốc gia.
“Vô hiệu hóa” là vừa bắt giết cán bộ quần chúng cách mạng vừa để cán bộ, cơ sở sống tại địa phương, nhưng không còn tác dụng, bị quần chúng xa lánh tiến tới biến họ thành tay sai.

[macbupda]

*   *
*

Trước âm mưu mới và hành động của địch, trên cơ sở nhận thức nông thôn là địa bàn chiến lược trọng yếu, tháng 12 năm 1968, Tỉnh ủy Bình Định ra Nghị quyết: “Động viên sự nỗ lực cao nhất của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân… ra sức diệt kẹp, phá kèm, giành dân, mở rộng vùng làm chủ ở nông thôn, củng cố, giữ vững và phát triển vùng giải phóng. Ra sức phát triển thực lực, tăng cường lực lượng chính trị, vũ trang và kinh tế, xây dựng Đảng vững mạnh, nhất là ở cơ sở, đánh bại các âm mưu, thủ đoạn “bình định” nông thôn, đánh phá mạnh giao thông và phương tiện chiến tranh của địch…”.

Mở đầu chiến dịch Xuân 1969, phối hợp với chiến trường toàn miền và toàn khu, giáng đòn phủ đầu khi Ních-xơn vừa mới lên cầm quyền, làm hậu thuẫn cho đấu tranh ngoại giao, đêm 22 rạng ngày 23 tháng 2, lực lượng vũ trang tỉnh cùng lúc tiến công vào 125 mục tiêu kho tàng, sân bay, thị xã, thị trấn, vùng ven và sở chỉ huy địch.

Trong đêm 22, lực lượng đặc công tỉnh và khu kết hợp với lực lượng thị xã Quy Nhơn tiến công bảy mục tiêu trong thị xã. Sở chỉ huy sân bay quân Nam Triều Tiên ở Phước Thành, hậu cứ địch ở Phú Tài, Truông Rà Đờn, kho đạn khu Sáu đều bị lực lượng ta tiến công. Quân địch bị diệt tất cả 420 tên, có 200 tên Mỹ, 120 tên Nam Triều Tiên, phá hủy 48 nhà kho với 43.000 tấn bom, đạn.

Ngày 23, lực lượng đặc công tỉnh, tự vệ mật tiếp tục tiến công sân bay Quy Nhơn, đốt cháy kho xăng địch, lửa cháy sáng rực bầu trời thị xã. Một bộ phận của đại đội 2 tiểu đoàn 405 đặc công tiến công khu kho Đèo Son, phá 21 kho, phá hủy 9 xe quân sự. Ngày 10 tháng 3, tiểu đoàn 405 lại tập kích khu kho Miếu Lỡ, đốt cháy 16 kho. Tiểu đoàn 50 tập kích trụ sở Phước Long diệt gọn đoàn “bình định” 40 tên. Tiểu đoàn 52 đánh địch ở Phụ Ngọc, Nhơn Thọ diệt hai trung đội dân vệ hỗ trợ phong trào chiến tranh du kích phía tây - nam phát triển. Đêm 30 tháng 3, đặc công ta tiến công khu kho Đá Đen lần thứ hai, đánh bồi vào kho Miếu Lở, làm cháy sáu kho thuốc nổ, diệt 110 tên, có 70 tên nhân viên kĩ thuật Mỹ. Cùng ngày, tiểu đoàn 50 phục kích đánh giao thông ở ga Diêu Trì diệt 44 tên Mỹ, phá hủy 16 xe quân sự.

Cùng thời gian này, lực lượng vũ trang huyện Hoài Nhơn và du kích đánh địch ở Tam Quan, Bồng Sơn, tập kích địch ở căn cứ Đệ Đức, diệt 500 tên, phá hủy 19 máy bay lên thẳng. Tiểu đoàn 53 vận động tiến công diệt một đại đội pháo binh Mỹ ở Tam Quan Nam, phá hủy 16 xe quân sự.

Ở An Lão, bộ đội huyện và du kích trong một ngày đánh một tiểu đoàn Mỹ đi càn, diệt một trung đội, bắn rơi bốn trực thăng, bẻ gãy cuộc càn, giữ vững vùng giải phóng. Bộ đội huyện Phù Mỹ tiến công ấp Trung Tường xã Mỹ Chánh, diệt nhiều bảo an, dân vệ. Du kích các xã trong huyện hỗ trợ cho đồng bào nổi dậy diệt hàng trăm tên địch, phá rã hàng mảng “ấp chiến lược”.

Cùng với đặc công, bộ binh đánh địch ở khắp nơi, lực lượng công binh tỉnh cùng một bộ phận của trung đoàn 12 sư đoàn 3 dùng bom mìn cải tiến đánh xe địch trên đường 19 đoạn Đồng Phó - Vườn Xoài, Quy Nhơn - Gò Quánh, diệt 20 xe quân sự, phá ống dẫn dầu trên đường 19, cắt giao thông địch ở Cầu Dài, cầu Lò Gốm, cầu Đồng Phó, Đồng Sim, diệt hàng trăm tên dân vệ gác cầu.

Song song với tiến công quân sự lực lượng du kích cùng đồng bào khắp nơi trong tỉnh liên tục nổi dậy tiêu diệt lực lượng kìm kẹp của địch, phá ấp, phá khu dồn, giành quyền làm chủ. Nắm được âm mưu “bình định” của địch là dựa vào bọn tình báo, mật vụ, các nhóm “phượng hoàng”, các đoàn “bình định” để đánh bật cơ sở cách mạng, ta chủ trương phát động nhân dân phát hiện bọn mật vụ, tình báo để tiêu diệt và đánh mạnh vào các đoàn “bình định” xây dựng nông thôn.

Ở xã Cát Hanh huyện Phù Cát, du kích mật tiến vào các khu đồn thực hiện “gặp Mỹ là đánh, gặp ngụy là diệt” và phát động phong trào “săn ác ôn”. Có lần du kích cải trang lọt vào khu dồn Hòa Hội diệt được tên Phạm Ngọc Quy, một mật vụ két tiếng gian ác. Một lần khác hai chiến sĩ du kích Hoài và Nhân đột nhập vào căn cứ Núi Một diệt hai tên Mỹ rồi rút lui an toàn. Kiểu hoạt động tác chiến như du kích Cát Hanh diễn ra phổ biến khắp thôn xã đồng bằng trong tỉnh.

Trong chiến dịch Xuân 1969, quân dân Bình Định đã loại khỏi vòng chiến đấu 2.936 tên địch, có 599 tên Mỹ, 403 Nam Triều Tiên, diệt 170 ác ôn, bắt 300 tên, thu 291 súng, bắn rơi 27 máy bay, phá hủy 85 kho với 13.200 tấn đạn, phá 33 “ấp chiến lược”, 6 khu dồn.

[macbupda]

Thắng lợi có ý nghĩa quan trọng của chiến dịch xuân trên địa bàn tỉnh là trong khi quân địch triển khai thực hiện kế hoạch “Việt Nam hóa chiến tranh” thì quân dân Bình Định mở tiến công đồng loạt đánh phủ đầu vào giữa cao điểm “bình định” kẹp dân của chúng. Tuy vậy ta còn có khuyết điểm là diệt lực lượng kìm kẹp địch ở cơ sở chưa mạnh, tác chiến của du kích mật chưa phát huy mạnh mẽ. Địch đã chuyển trọng tâm vào đánh phá nông thôn đồng bằng nhưng Tỉnh ủy chỉ đạo chuyển hướng chưa kịp thời, còn chậm. Công tác binh vận còn yếu.

Sang mùa hè năm 1969, thực hiện chỉ thị của Quân khu là tập trung diệt Mỹ, diệt lực lượng kìm kẹp và phá hủy phương tiện chiến tranh của địch, ngày 11 tháng 5 năm 1969, bộ đội huyện và du kích tiến công quận lị Phù Mỹ đánh vào chi công an - cảnh sát, nhà hội đồng diệt một trung đội dân vệ và một đoàn “bình định”. Du kích Mỹ Hiệp phục kích diệt một toán ác ôn trên quốc lộ 1, thu vũ khí. Cùng thời gian, du kích Hoài Hảo phục kích diệt một trung đội bảo an đi lùng sục, thu sáu súng. Tiểu đoàn 50 diệt một đoàn “bình định” ở Phước Hậu, đánh địch ở Tân Mỹ, Lộc Thuận, Nhơn Mỹ diệt 20 tên, có 15 tên Nam Triều Tiên. Trong tháng 5, bộ đội huyện và du kích An Lão đánh 32 trận, diệt 250 tên địch, bắn rơi 13 máy bay lên thẳng. Du kích Bình Quang, Bình Thuận diệt một trung đội bảo an, một trung đội dân vệ.

Ở Phù Cát, nhằm đánh bại kế hoạch “bình định” ở Thái Phú xã Cát Tài, đêm 16 tháng 5, đại đội 1 Phù Cát tiến công tiêu diệt một trung đội dân vệ, thu toàn bộ vũ khí. Bị thua đau, địch điều về Thái Phú một trung đội dân vệ và một trung đội thanh niên chiến đấu để kẹp chặt khu dồn này. Bọn này ban ngày bung ra đánh phá khủng bố đồng bào, ban đêm co lại phân tán từng tổ ngủ trong dân. Nắm được quy luật của địch, được nhân dân trong ấp hết lòng giúp đỡ, đêm 19 tháng 8, đại đội 1 huyện Phù Cát chia thành nhiều tổ bò sát vào từng vị trí địch, bất ngờ nổ súng làm quân địch không kịp trở tay. Các ổ hỏa lực, các bãi mìn của địch đều mất tác dụng. Sau 10 phút chiến đấu, ta hoàn toàn làm chủ trận địa, diệt gọn hai trung đội địch, thu 15 súng, có ba trung liên. Lực lượng ta hoàn toàn vô sự. Thôn Thái Phú được giải phóng. Trận đánh phá ấp Thái Phú có tác dụng đánh phá kế hoạch “bình định cấp tốc” của địch gây tiếng vang lớn trong vùng, làm bọn địa phương quân và tề điệp ở cơ sở dao động. Sau trận đánh, đại đội 1 được tặng thưởng huân chương chiến công hạng ba.

Ngày 20 tháng 6, tiểu đoàn 52 đánh địch ở Nhơn Phúc, Nhơn Khánh, diệt hàng trăm tên, đồng thời tổ chức phục kích trên đường 19 diệt đoàn xe 15 chiếc. Du kích Phú Phong diệt 45 tên ác ôn “bình định”.

Ở huyện Hoài Ân, địch tập trung lực lượng đánh phá, tiến hành “bình định” rất khốc liệt. Ngoài lực lượng bảo an, dân vệ tại chỗ, chúng tăng cường một lực lượng lớn của lữ 173 Mỹ và 11 đoàn “bình định”. Chúng vẫn truy tróc đánh phá các cơ sở chính trị bên trong vừa lấn chiếm lại các vùng ta đã giải phóng như xã Ân Thạnh, các thôn Long Quang, Long Mỹ. Chúng xây dựng Long Mỹ thành ấp kiểu mẫu. Bọn Mỹ tăng cường đánh phá vòng ngoài chiếm các đồi cao lập chốt điểm ở Năng An, đồi Bà Dương, đồi B52, đồi Trầm Vạn Hội, cầu Bến Muồng, Mỹ Thành, v.v…. Bọn bảo an, dân vệ truy tróc cán bộ, cơ sở, tiến hành “bình định”.

Lúc đầu, Huyện ủy và Đảng bộ đánh giá địch chưa đúng nên chủ quan, khi bị địch đánh, hầu hết cơ sở bị bật ra ngoài, lương thực không dự trữ nên gặp khó khăn về kinh tế, Huyện ủy bị bật ra xa, một số cán bộ thôn, xã hi sinh, du kích mất sức chiến đấu. Liên lạc giữa xã và huyện bị đứt. Sau khó khăn buổi đâu, Thường vụ Huyện ủy chuẩn bị lại tư tưởng cho cán bộ, nhân dân, xác định phương thức hoạt động của bộ đội huyện là dùng mũi nhỏ, thọc sâu tiêu diệt lực lượng kìm kẹp, gây rối loạn từ bên trong. Trận đầu tiên, bộ đội huyện diệt một trung đội bảo an đang hỗ trợ cho bọn “bình định” đánh phá ta ở Gò Cấm Thế Thạnh; tiếp đến, diệt một đoàn “bình định” ở Long Mỹ - nơi chúng cho là đã xây dựng xong ấp kiểu mẫu - thu bảy súng. Ở Ân Thạnh, kết hợp binh vận với vũ trang hỗ trợ và nội ứng bên trong, ta đánh tan một trung đội phòng vệ dân sự. Số bị bắt được phóng thích tại chỗ, gây hoang mang trong hàng ngũ địch. Với khẩu hiệu “tìm diệt bọn bình định”, lực lượng địa phương lại tập kích diệt một đoàn “bình định” ở Thanh Tú. Ở Ân Tường, khi bọn địch định đưa dân về phía đông, chúng sục sạo xuống Lộc Giang liền bị bộ đội huyện đánh phủ đầu, diệt gần một đại đội bảo an. Cùng lúc đơn vị A 10 địa phương tiến công chốt điểm Hội Yên diệt một trung đội Mỹ, đánh thiệt hại nặng một trung đội bảo an, thu bốn súng, san bằng chốt điểm, làm bọn địch rất hoang mang.

Từ đầu năm 1969, qua hai đợt hoạt động Xuân, Hè, lực lượng vũ trang Bình Định đã cùng nhân dân đương đầu với “kế hoạch bình định” tàn khốc của địch. Với kinh nghiệm đánh địch trong đợt xuân, quân dân Bình Định thực hiện đánh nhỏ nhưng đạt hiệu quả lớn vì đã đánh đúng vào lực lượng kìm kẹp gồm bảo an, dân vệ, bọn “bình định”, tình báo, mật vụ, tề ngụy ác ôn ở cơ sở và lực lượng yểm trợ cho chúng là lính Mỹ và Nam Triều Tiên, diệt hàng nghìn tên, phá banh hàng chục “ấp chiến lược”, khu dồn, làm thất bại bước đầu “kế hoạch bình định” của chúng.

[macbupda]

*   *
*

Không thực hiện được “bình định” như kế hoạch Mỹ - ngụy đã vạch ra, lại còn bị đánh thiệt hại, tháng 8 năm 1969 Mỹ đưa hai lữ đoàn thuộc sư đoàn 4 bộ binh Mỹ từ Gia Lai xuống mở hành quân đánh phá các vùng căn cứ của tỉnh ở Bình Khê, Vĩnh Thạnh, Hoài Ân, An Lão. Chúng cho rằng nếu không diệt được các căn cứ cơ quan đầu não kháng chiến của tỉnh thì không thể “bình định” được vùng đồng bằng. Mặt khác, chúng sử dụng quân ngụy kết hợp với quân Mỹ, Nam Triều Tiên tiếp tục đánh phá, gom dân kết hợp chốt điểm kẹp dân tại chỗ, trọng điểm nhằm các huyện Hoài Nhơn, Phù Mỹ và vùng ven thị xã Quy Nhơn.

Thực hiện giành, giữ dân, làm chủ và mở rộng vùng giải phóng, tiếp tục đánh bại một bước quan trọng âm mưu “bình định” của Mỹ - ngụy, Quân khu quyết định mở chiến dịch Thu. Ngày 11 tháng 8, lực lượng địa phương các huyện Vĩnh Thạnh, Hoài Ân, An Lão dựa vào làng chiến đấu đánh trả các cuộc hành quân càn quét của địch, diệt nhiều tên, bắn rơi nhiều máy bay, bảo vệ vùng căn cứ. Bộ đội huyện Vĩnh Thạnh dùng cối 60 kết hợp với bộ binh, tiến công diệt gần hết một đại đội Mỹ ở làng Kon Kring. Cùng ngày, bộ đội huyên Hoài Nhơn và du kích tiến công diệt gọn một đoàn “bình định” và nhiều tên mật vụ, tình báo ở xã Hoài Mỹ, lực lượng huyện Hoài Ân diệt một ban chỉ huy tiểu đoàn bảo an tại Ân Tường, diệt một mâm tề ở xóm Gò, hai cha con tên hội đồng xã Ân Hậu, phá lỏng kèm, đưa xóm Mới, xóm Gò lên vùng làm chủ. Ngày 17 tháng 8, du kích xã Hoài Hương diệt một số cảnh sát, mật vụ. Cùng ngày, bộ đội huyện Hoài Nhơn đánh địch ở Hoài Châu, Tam Quan, Hoài Thanh, diệt ba trung đội bảo an, san bằng nhiều chốt điểm.

Thời gian này, bộ đội huyện và du kích Phù Mỹ đánh địch ở Mỹ Thọ, Mỹ Trinh, Mỹ Thắng, Mỹ Hiệp, diệt 584 tên, đánh cháy 8 xe, có 5 xe bọc thép, bắn rơi một máy bay, diệt gọn một đoàn “bình định” ác ôn. Một bộ phận đặc công tập kích khu công binh Mỹ và kho xăng Quy Nhơn, diệt 160 tên Mỹ, đánh sập năm nhà kho, đốt cháy hàng chục triệu lít xăng.

Giữa lúc chiến dịch Thu 1969 đang hoạt động rộ trên khắp chiến trường trong tỉnh thì ngày 3 tháng 9 năm 1969 quân dân Bình Định nhân được tin đau buồn nhất trong cuộc đời của mỗi người: Bác Hồ muôn vàn kính yêu của toàn dân tộc đã qua đời. Tin Bác đi xa làm mọi đảng viên, cán bộ, chiến sĩ và đồng bào như bị hẫng giữa cuộc chiến đấu đang phát triển.

Suốt mấy chục năm chiến đấu cực kì gian khổ và anh dũng, hết đánh Pháp rồi đánh Mỹ, tuy hầu hết chiến sĩ, đồng bào trong tỉnh chưa một lần được gặp Bác nhưng lúc nào cũng cảm thấy như có Bác ở bên cạnh. Lúc thắng lợi cũng như khi khó khăn, ác liệt nhất, trong tình huống hiểm nghèo của một trận đánh hay trong vòng rào địa ngục của “ấp chiến lược”, khu dồn, những lúc tư tưởng có những diễn biến phức tạp trước cái chết đang đe dọa, nghĩ đến Bác Hồ là tinh thần vững vàng, tâm trí ổn định. Bác là nguồn cổ vũ, động viên lớn lao trong cuộc sống và chiến đấu của mỗi người. Bác đi xa là một tổn thất lớn lao không gì bù đắp được. Tuy có Bộ Chính trị, có Ban chấp hành Trung ương Đảng, nhưng Bác vẫn luôn luôn là linh hồn của cuộc kháng chiến, là lòng tin yêu tuyệt đối, là tình cảng thiêng liêng nhất trong mỗi con người gửi gắm nơi lãnh tụ kính yêu.

Những lúc cách mạng gặp khó khăn có lúc vận mệnh Tổ quốc như nghìn cân treo sợi tóc, những chỉ thị, những lời kêu gọi của Bác như kim chỉ nam vạch hướng đi cho dân tộc. Đã thành lệ, không có mùa xuân nào mà Bác không có thơ chúc Tết gửi đồng bào, chiến sĩ. Và cũng thành lệ, cứ sắp đến Tết là đồng bào, chiến sĩ mong ngóng để được đón thư Bác với những niềm xúc động bồi hồi. Giờ đây, đâu còn được nghe giọng nói ấm áp của Bác những lần xuân đến! Ai cũng thấy ân hận chưa làm trọn được điều Bác mong muốn suốt đời là giải phóng miền Nam để đón Bác vào thăm.

Cán bộ, chiến sĩ và nhân dân vùng giải phóng vận chuyển gỗ quý ra Hà Nội xây lăng Bác

[macbupda]

Được tin Bác mất, từ già đến trẻ, từ vùng giải phóng đến vùng địch tạm chiếm, không ai cầm được nước mắt. Bàn thờ Bác - bàn thờ Tổ quốc được dựng lên ở khắp nơi, ngay cả trong “ấp chiến lược”, khu dồn, thị xã, thị trấn trước con mắt xoi mói của kẻ địch.

Đối với cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang, qua học tập Di chúc của Bác, mọi người đều liên hệ tư tưởng, hành động của mình, thấy chưa xứng đáng với Bác và tự hứa với lòng mình phải nỗ lực chiến đấu, công tác để đền đáp công ơn của Bác.

Quyết biến đau thương thành sức mạnh, sau tuần tang Bác, các chiến sĩ đính băng tang trước ngực, súng khoác vai, lặng lẽ hành quân vào chiến dịch. Nỗi đau trở thành niềm tin và sức mạnh trong mỗi cán bộ, chiến sĩ.

Đêm 11 tháng 9 năm 1969, lực lượng vũ trang tỉnh tập kích khu kho Miếu Lỡ lần thứ năm, phá hủy nhiều phương tiện chiến tranh, hai kho xăng, đồng thời tiến công vào Long Vân, Phước Long (Tuy Phước) diệt bọn ác ôn, kìm kẹp, đánh vào khu nhân viên kĩ thuật Mỹ ở Ngọc Châu, diệt nhiều tên, phá sập bốn nhà.

Ngày 23 tháng 9, hai nữ du kích thôn Vĩnh Kiên xã Cát Hanh, lợi dụng phiên chợ đang đông trà trộn mang theo lựu đạn tiến vào chỗ bọn bảo an, “bình định” ác ôn đang cờ bạc, nhậu nhẹt, diệt 28 tên gần chợ Tân Dân, làm bọn chúng rung động. Tháng 10 năm 1969, du kích và đồng bào phá banh khu dồn Hòa Hội và Chợ Gồm bung về làng cũ. Ở xã Mỹ Đức, hai em Bùi Chiến và Nguyễn Tư trong khi chống đò chở tên Ngô Vận, một ấp trưởng ác ôn qua đầm Châu Trúc, đã dùng chèo đập chết tên này vứt xuống đầm.

Đêm 4 tháng 11, ta tổ chức tập kích đánh bọn Mỹ ở suối Tiên. Ngày 14 tháng 12, ta tập kích khu vực Nam Triều Tiên lần thứ tư, ngày 17 tháng 12, tiến công vào Phú Tài. Qua các trận trên ta đã loại khỏi vòng chiến đấu 433 tên Mỹ, ngụy và Nam Triều Tiên, đánh sập bốn nhà, phá hủy sáu xe.

Ở Hoài Ân, những tháng cuối năm 1969, lực lượng địch tăng lên chín đại đội bảo an, 29 trung đội dân vệ và trên 700 phòng vệ dân sự. Với lực lượng đó, chúng tiếp tục nống lấn, thực hiện kế hoạch trài dân ở Mỹ Thành, Năng An, Xe Miễu, Gia Đức, Tân Thạnh, Hà Tây, Phú Khương và một số thôn phía đông Ân Tường. Chúng phát tôn cho dân về làm nhà tại làng cũ nhưng phải tập trung ở địa điểm chúng quy định (hình thức kẹp tại chỗ). Được sự lãnh đạo của cán bộ, nhân dân Năng An, Mỹ Thành, Gia Đức về cất lại nhà trên nền cũ. Địch tức tối bắt dân các thôn còn lại tập trung thành lập khu dồn Gò Dê, Gò Thị. Ta tổ chức móc nối xây dựng cơ sở chính trị bên trong khu dồn, tạo điều kiện hoạt động vũ trang đánh diệt lực lượng kìm kẹp, các thôn Mỹ Thành, Năng An, Gia Đức đến cuối năm nâng lên thành vùng tranh chấp mạnh.

Năm 1969 là năm quân dân Bình Định gặp nhiều khó khăn do địch đánh phá, “bình định” khốc liệt, nhân dân lâm vào cảnh thiếu đói do không sản xuất được lại bị bom đạn, chất độc hóa học tàn phá mùa màng, đặc biệt là sau tổng tiến công và nổi dậy năm 1968, lực lượng vũ trang bị hao hụt chưa kịp bổ sung, củng cố, cả quân số, trang bị vũ khí và bảo đảm hậu cần (Mỗi đại đội tỉnh, huyện trung bình chỉ có 15 tay súng). Nhưng phát huy truyền thống của quê hương, khắc phục mọi khó khăn, thiếu thốn, quân dân Bình Định qua ba đợt hoạt động Xuân, Hè, Thu đã loại khỏi vòng chiến đấu hàng ngàn tên Mỹ và Nam Triều Tiên. Thành công lớn trong tác chiến tiêu diệt địch là ta đã đánh trúng, đánh đau vào lực lượng kìm kẹp, “bình định”, “phượng hoàng” của Mỹ - ngụy. Trong năm 1969, lực lượng vũ trang đã trụ bám vững chắc các địa bàn trọng điểm hoạt động tác chiến liên tục, hỗ trợ quần chúng nổi dậy, phá ấp, diệt kèm. Về vũ khí ngoài số lượng trên cung cấp, chủ yếu là lấy súng đạn của địch diệt địch. Ngoài ra tỉnh đã tự lúc sản xuất trong năm 1969 gần 12.000 lựu đạn, gần 3.000 quả thủ pháo và các loại mìn cải tiến. Hoài Nhơn và Phù Mỹ là hai huyện sản xuất vũ khí khá nhất trong các huyện.

Thắng lợi của Đảng bộ, quân và dân tỉnh Bình Định trong các chiến dịch năm 1969 đã bước đầu đánh bại chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” của Mỹ trên địa bàn tỉnh. Những thắng lợi ấy được Bộ Tư lệnh Quân khu đánh giá là: Năm 1969, Bình Định mở các chiến sĩ tiến công địa phương trên địa bàn toàn tỉnh, phối hợp với toàn Quân khu, Bình Định hoạt động tốt và có bài bản”⁽¹⁾.

Tuy phong trào chiến tranh du kích có phát triển nhưng chưa mạnh, có nơi, có lúc còn yếu, lực lượng địa phương phát huy hết khả năng đánh địch để hỗ trợ cho phong trào quần chúng trước sức tiến công mãnh liệt của địch. Một số vùng còn để mất đất, mất dân. Đánh phá giao thông địch còn yếu, đánh tiêu diệt còn thấp. Khuyết điểm của lãnh đạo là chưa đánh giá đúng âm mưu “Việt Nam hóa chiến tranh” của địch nên việc chuẩn bị và chuyển hướng chống phá “bình định” chậm, do đó nhiều nơi bị tổn thất. Ta chưa đối phó có hiệu quả với “kế hoạch bình định” của địch. Tư tưởng hữu khuynh, tiêu cực, ngại hi sinh xuất hiện.

⁽¹⁾ Theo CHIẾN TRANH DU KÍCH TRÊN CHIẾN TRƯỜNG BÌNH ĐỊNH trang 171

[macbupda]

2 - KIÊN TRÌ TRỤ BÁM, QUYẾT TÂM ĐÁNH BẠI CÁC THỦ ĐOẠN “BÌNH ĐỊNH” CỦA ĐỊCH

Do tình hình có nhiều khó khăn, đặc biệt, do những thiếu sót của ta, nên Mỹ - ngụy đã thành công ở mức độ nhất định trong việc “bình định” nông thôn đồng bằng. Dân số vùng giải phóng, vùng làm chủ và tranh chấp sụt xuống mức thấp nhất so với những năm 1967-1968. Lực lượng du kích giảm sút, lực lượng tập trung thiếu quân số, lương thực thiếu thốn, sức khỏe giảm. Có thể nói đây là một trong những thời kì khó khăn nhất trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Được sự chỉ đạo của Khu ủy và Bộ Tư lệnh Quân khu, song song với việc xây dựng, củng cố lực lượng vũ trang ba thứ quân, đầu năm 1970, Thường vụ Tỉnh ủy và Ban chỉ huy tỉnh đội tổ chức đợt sinh hoạt chính trị đấu tranh tư tưởng hữu khuynh tiêu cực trong lực lượng vũ trang. Qua sinh hoạt, những mặt mạnh, mặt yếu của từng người được đem ra phân tích, xây dựng. Những biểu hiện cầu an, dao động, sợ gian khổ, hi sinh, thiếu kiên định đường lối bị đẩy lùi. Lòng yêu nước, căm thù địch, ý chí quyết tâm chiến đấu được nâng lên một bước. Mặt khác, các lực lượng đã tích cực tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, kết hợp với sự chi viện của trên, khai thác của địa phương, đặc biệt là sự đùm bọc san xẻ, giúp đỡ của nhân dân, những khó khăn về vật chất từng bước được giải quyết. Trên cơ sở đó, nhiệm vụ trọng tâm của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân trong tỉnh được xác định là phải đánh bại “kế hoạch bình định” của Mỹ - ngụy. Với quyết tâm đó, phong trào được đẩy lên với nhịp độ mới.

Lúc này, sư đoàn 3 sau một năm đánh địch ở Quảng Ngãi được lệnh trở lại hoạt động trên chiến trường Bình Định, là một thuận lợi lớn cho phong trào cách mạng của tỉnh⁽¹⁾. Lúc này tỉnh đang rất cần có lực lượng chủ lực mạnh làm nòng cốt cho phong trào địa phương đánh phá “kế hoạch bình định” của địch. Đánh bại được “kế hoạch bình định” giữ vững địa bàn Bình Định là giữ vững được thế chia cắt chiến dịch, chiến lược đối với địch trên toàn chiến trường Khu 5. Nhân dân Bình Định mãi mãi là nguồn tiếp sức vô tận đối với sư đoàn. Nhiệm vụ của sư đoàn trước hết là phải thọc xuống đồng bằng cùng quân dân Bình Định đánh bại cho được “kế hoạch bình định” của Mỹ - ngụy.

Mục tiêu chủ yếu của quân dân Bình Định cùng với sư đoàn 3 trong chiến dịch Xuân - Hè 1970 là tiêu diệt lực lượng kìm kẹp, đánh bại các thủ đoạn “bình định” của địch, mở rộng vùng giải phóng.

Từ tháng 1 năm 1970, những trận đánh của bộ đội địa phương liên tiếp diễn ra, buộc địch phải rút khỏi các cửa khẩu suối Son, Dốc Dài, Mỹ Hiệp… Ngày 3 tháng 1, chốt điểm Gò Ú Hoài Nhơn bị đặc công ta tiêu diệt. Các tiểu đoàn thuộc trung đoàn 22 hoạt động sâu, giam chân địch ở Hoài Nhơn, tạo điều kiện cho các nơi khác đánh địch. Ở phía nam, ta bất ngờ tiến công bọn Nam Triều Tiên ở Bình Khê, Vĩnh Thạnh, phá toang một mảng “ấp chiến lược” hai bên trục đường 19.

Cuối tháng 1, phong trào đánh phá khu dồn, “ấp chiến lược”, tiêu diệt chốt điểm, đánh phá giao thông, diệt “bình định” ác ôn được phát động rầm rộ khắp nơi trong toàn tỉnh.

Tháng 2 năm 1970, do tình hình có nhiều khó khăn, để tăng cường lực lượng cho các tỉnh, Quân khu quyết định phân tán trung đoàn 22 sư đoàn 3, Tiểu đoàn 8 được điều về bổ sung cho tỉnh đôi Bình Định.

Trong đợt cao điểm tháng 3 và tháng 4, Thường vụ Tỉnh ủy, Ban chỉ huy tỉnh đội cùng với Bộ Tư lệnh sư đoàn 3 thống nhất phương án tác chiến diệt kẹp, giành dân, khôi phục phong trào cách mạng ở Phù Mỹ, Hoài Nhơn và một số khu vực ở khía nam tỉnh với phương châm: “Kìm Mỹ, diệt ngụy, phá kẹp giành dân”.

Cứ điểm Núi Lá ở tây Phù Mỹ được chọn làm mục tiêu diệt điểm để câu viện. Núi Lá là nơi đứng chân của tiểu đoàn 3 ngụy để tiến hành “bình định” ở Phù Mỹ.

Đêm 31 tháng 3, đặc công ta nổ súng tiến công Núi Lá. Sau 30 phút chiến đấu, tiểu đoàn đặc công sư đoàn 3 đã tiêu diệt toàn bộ tiểu đoàn 3 ngụy và một trung đội thuộc trung đoàn 41 ngụy. Cùng với Núi Lá, một loạt 15 cứ điểm, trận địa pháo, quận lị bị các đơn vị tỉnh, huyện tiến công dồn dập. Ngày 5 tháng 4, một tiểu đoàn Mỹ thuộc lữ đoàn 173 đổ xuống rừng dầu Cát Sơn và đồi tranh Mỹ Hiệp thực hiện giải tỏa từ xa bị lực lượng ta kiềm chân tại chỗ. Trong khi đó, hai tiểu đoàn chủ lực cùng bộ đội huyện thọc xuống đông Phù Mỹ tiến công một loạt “ấp chiến lược” ở các xã Mỹ Đức, Mỹ Chánh, Mỹ Thọ… diệt và bắt hàng trăm tên bảo an, dân vệ, “bình định”. Ngày 8 tháng 4, địch cho một đại đội và một chi đoàn xe bọc thép đi cứu viện, nhưng vừa đến vùng giáp giới giữa hai xã Mỹ Chánh - Mỹ Thọ đã bị chủ lực ta tiêu diệt. Bọn “bình định”, tề ngụy xã, ấp lo sợ. Nhiều tên bỏ trốn hoặc ban đêm chạy vào các quận lị, thị trấn.

Hiệp đồng với các huyện phía bắc, lực lượng đặc công tỉnh tập kích khu kho Gành Ráng, Đèo Sơn, thị xã Quy Nhơn. Du kích xã Cát Trinh (Phù Cát) diệt một trung đội thanh niên chiến đấu. Đại đội 2 tiểu đoàn 52 phục kích diệt một trung đội bảo an ở Phước Thuận. Tiểu đoàn 50 tập kích diệt gọn một đại đội bảo an và một trung đội dân vệ tại Quán Cầu, Phước An (Tuy Phước). Một đại đội của tiểu đoàn 52 tập kích diệt một trung đội bảo an, một tiểu đội dân vệ tại Đập Đá.

Ở huyện Hoài Nhơn, đại đội đặc công Đ40 tiến công diệt một trung đội thanh niên cộng hòa ở Công Thạnh, một đoàn “bình định” và một số ác ôn ở thị trấn Tam Quan. Bộ đội huyện diệt một trung đội bảo an ở Định Công xã Hoài Mỹ.

Trong tháng 4, khi các lực lượng chủ lực Quân khu và tỉnh tiếp tục đánh bọn cộng hòa, bảo an, dân vệ, “bình định” thì lực lượng huyện và du kích xã hỗ trợ cho quần chúng nổi dậy diệt kèm, phá ấp, giành quyền làm chủ.

⁽¹⁾ Trong chương này, những chi tiết liên quan đến sư đoàn 3 là dựa vào KÍ SỰ SƯ ĐOÀN SAO VÀNG

[macbupda]

Sư đoàn 3 sau khi tổ chức một số trận đánh tập trung cấp tiểu đoàn, nhận thấy phải tổ chức và cách đánh thích hợp để trừng trị bằng được lực lượng kìm kẹp của địch ở thôn, xã, hỗ trợ đặc lực cho phong trào nổi dậy phá ấp, giành quyền làm chủ của nhân dân. Vì ngoài bọn hoạt động công khai, còn các loại chỉ điểm, điệp ngầm dày đặc cài kín trong dân dưới nhiều hình thức. Bọn này rất nguy hiểm và thâm độc thường được gọi là “kẹp của kẹp”.

Qua nghiên cứu, các đơn vị được phân tán từng đại đội phối hợp với địa phương và du kích thọc sâu vào lòng địch, khi cần có thể phấn tán đến từng tổ vừa tìm diệt cho được bọn kìm kẹp ác ôn, vừa làm công tác vận động quần chúng. Mặt khác, sư đoàn vẫn dành lại một lực lượng cơ động tác chiến quy mô cấp tiểu đoàn để đánh địch giải tỏa.

Với phương thức hoạt động đó, đêm 4 tháng 6, một tổ ba chiến sĩ đột nhập nhà hội đồng xã Mỹ Hòa, diệt gọn một mâm tề xã 11 tên. Với cách đánh thần kì đó, năm chiến sĩ diệt gọn một trung đội bảo an ở giữa ấp Gò Dưa, xã Mỹ Hiệp. Một tổ khác gồm 2 du kích và một tiểu đội trưởng của chủ lực (đồng chí Đỗ Văn Đạo) đột nhập vào giữa “ấp chiến lược” xã Mỹ Đức, bắt tên thượng sĩ ác ôn, đưa ra ngoài nhân dân lập phiên tòa trừng trị. Một lần khác, Đỗ Văn Đạo chỉ một mình dùng mưu bắt bảy tên ác ôn mật vụ, chỉ điểm đang trốn trong một căn hầm. Ở quận lị Phù Cát, đại đội trưởng đặc công Bùi Đức Sơn đã cải trang diệt tên Hiếu, cảnh sát ác ôn ngay giữa ban ngày. Với những hoạt động như trên, cả bộ đội chủ lực, bộ đội tỉnh, huyện và du kích đều diệt được bọn ác ôn kìm kẹp dân ở cơ sơ. Ở các xã đều thành lập đội “diệt ác” được nhân dân nhiệt liệt tham gia hưởng ứng.

Ở xã Hoài Thanh có đội “Chim Én” - đội “diệt ác” của các em thiếu niên. Trong xã có tên Hoàn khét tiếng thâm hiểm, độc ác. Em Đào, một em gái được phân công giết tên Huân. Em đón đường chờ tên Huân đến gần ném lựu đạn diệt nó. Nhưng em bị dân vệ bắt. Em bị tra tấn đánh đập vẫn không khai nửa lời. Cuối cùng, chúng giết em, rồi buộc em vào xe ô tô rồi cho xe chạy. Cả xã truy điệu và để tang em. Tấm gương hi sinh cao đẹp của em Đào gây xúc động lớn trong đồng bào Hoài Nhơn.

Em Võ Thị Huy, đội viên đội “Chim Én” huyện, sau hai ngày theo dõi tên Lại, ấp trưởng khét tiếng gian ác ở thôn Phụng Du xã Hoài Hảo, em xin ý kiến huyện và quyết định diệt tên này. Ngày 16 tháng 3 năm 1970, em giấu khẩu K59 trong người, cải trang đi xay bột. Đến nơi thì gặp tên Lại vừa đi trốn ngủ đêm về. Em rút súng bắn hai phát vào đầu, tên ác ôn gục tại chỗ rồi rút nhanh. Phát hiện em, tên Bình, cũng một ấp trưởng ác ôn chạy theo bắt em. Em quay lại bắn nhưng đạn không nổ, tên Bình sợ bỏ chạy. Sau đó được đồng bào cho biết tên Bình ác ôn đáng tội chết, em quyết định giết luôn tên này. Mấy ngày liền, em tìm tên Bình nhưng không gặp. Huyện đội sợ lộ, nguy hiểm, rút em về nhưng em xin ở lại diệt cho được tên này vì để nó sống rất nguy hại cho dân. Một hôm vừa đến Tài Lương, bất ngờ gặp tên Bình. Vừa qua khỏi, em quay lại bắn hai phát nhanh đến mức nó chưa kịp rút súng thì đã bị giết. Em thu một súng ngắn, rút về an toàn. Sau đó, em diệt tiếp tên Mai, cảnh sát ác ôn xã Hoài Thanh. Một thời gian ngắn em đã diệt liền năm tên ác ôn. Tuổi nhỏ, chí lớn, căm thù địch sâu sắc, em Võ Thị Huy là một điển hình xuất sắc trong phong trào diệt ác ôn huyện Hoài Nhơn.

Ở xã Hoài Châu có em Nguyễn Thị Lang, đội viên đội quyết tử xã, được huyện đội giao nhiệm vụ diệt bọn ác ôn ở Gia An, Quy Thuận và Bình Đê. Như thường lệ, đến 17 giờ chiều, Lang cũng ôm mền, chiếu cùng nhân dân đến ngủ tập trung bên cạnh chốt dân vệ. 20 giờ em bò dậy đi kiểm tra lại mục tiêu. 24 giờ, với hai quả lựu đạn, em tiếp cận mục tiêu. Vừa bò đến hàng rào, gặp bọn lính đi tuần, em lợi dụng bụi cỏ nằm im chờ chúng đi qua rồi nhanh chóng bò đến lô cốt đánh liền hai quả lựu đạn vào lỗ châu mai. Về đến chỗ ngủ, em la lên “Bà con ơi! Cách mạng đánh quốc gia, về nhà mau không nếu lạc đạn chết hết”. Cả 60 đồng bào cùng em chạy ùa về nhà. Kết quả, em đã giết bốn tên: một ấp trưởng, một ấp phó, một cảnh sát và một xóm trưởng đều là bọn có nợ máu với nhân dân. Từ đó, địch không bắt dân ngủ tập trung nữa. Và, còn biết bao tấm gương đầy dũng cảm, mưu trí và sáng tạo diệt ác ôn của các tầng lớp nhân dân diễn ra trên khắp địa bàn tỉnh. Phong trào diệt ác ôn phát triển mạnh làm bọn tề điệp ở cơ sở hoang mang, dao động. Nhiều tên xin thôi việc, xin chuyển vùng. Thế kìm kẹp của địch ở các xã phía bắc lỏng dần, tạo điều kiện cho quần chúng đấu tranh phá ấp, bung về làng cũ.

Nhằm diệt tận gốc bọn chỉ huy kìm kẹp, ta chủ trương dùng lực lượng đặc công tập kích trường sĩ quan dân vệ ở Gò Trạm huyện Phù Cát. Đúng 23 giờ 45 phút, đêm 3/6, 32 chiến sĩ đặc công của trung đoàn 2 (sư 3) chia làm sáu mũi bí mật tiếp cận vị trí địch. Sau 15 phút chiến đấu, 405 tên sĩ quan và học viên sĩ quan dân vệ bị loại khỏi vòng chiến đấu. Đây là một tổn thất nặng nề về lực lượng trong chương trình “bình định nông thôn” của Mỹ - ngụy.

Phát triển đánh giao thông trên đường 19, con đường chiến lược huyết mạch của địch từ Quy Nhơn đi Tây Nguyên, tiểu đoàn 6 trung đoàn 12 cùng lực lượng huyện An Nhơn, Bình Khê đã diệt ba đoàn xe, phá hủy 104 chiếc GMC. Xác xe, xác lính rải đầy đường. Lực lượng vũ trang ta còn tổ chức nhiều trận đánh thọc sâu vào các cứ điểm và “ấp chiến lược” thuộc xã Cát Hanh, Cát Hiệp (Phù Cát), Nhơn Mỹ (An Nhơn) diệt 10 trung đội bảo an, dân vệ và hai đoàn “bình định”.

Trong hoạt động Xuân - Hè, lực lượng quần chúng được phát động trên một chiều rộng 53 xã với 250 nghìn lượt người tham gia, đấu tranh giành quyền làm chủ. Đưa số dân làm chủ trên 61 thôn có 90.000 người, trong đó Hoài Nhơn 60.000. Ở Tuy Phước, Bình Khê số dân làm chủ còn ít. Với thắng lợi Xuân - Hè 1970, quân dân Bình Định bước đầu đánh vỡ một số mắt xích chủ yếu trong hệ thống kìm kẹp của địch ở đồng bằng. Ta đã phát triển thế tiến công trên cả ba vùng, diệt nhiều lực lượng kìm kẹp, mở rộng vùng làm chủ, thu hẹp vùng kẹp dân của địch. Ở các huyện phía bắc, ta đã khôi phục được thế làm chủ và chuyển thành thế bao vây tiến công địch mạnh mẽ. Ta đã loại khỏi vòng chiến đấu 11.000 tên trong đó có 7.000 tên thuộc lực lượng kìm kẹp. So với Xuân - Hè 1969, ta có nhiều mặt nhảy vọt: Loại địch khỏi vòng chiến đấu tăng bốn lần, diệt ác ôn hai lần, diệt xe cơ giới tăng năm lần, thu vũ khí gấp ba lần rưỡi⁽¹⁾.

⁽¹⁾ Số liệu so sánh này lấy tư liệu trong báo cáo chính trị của Đại hội đại biểu Đảng bộ Bình Định lần thứ 5 tháng 10 năm 1973.

[macbupda]

*   *
*

Cuối tháng 6 năm 1970, căn cứ vào nhiệm vụ trọng tâm trước mắt và nhiệm vụ chiến đấu lâu dài, được sự chỉ đạo của Quân khu, Thường vụ Tỉnh ủy và Ban chỉ huy tỉnh đội chủ trương bổ sung quân số, kiện toàn lực lượng vũ trang trong tỉnh theo nguyên tắc tăng cường cho cán bộ huyện và du kích đủ mạnh để diệt kẹp giành dân, đồng thời củng cố các tiểu đoàn tập trung đủ sức diệt địch từng đại đội, tiểu đoàn.

Mặt khác, trong Xuân - Hè, ta đã thành công một bước trong việc tiêu diệt lực lượng kìm kẹp, phát động phong trào diệt ác ôn đạt hiệu quả cao, nhưng để giành thắng lợi triệt để trong chống phá “bình định”, giải phóng nông thôn đồng bằng, phải có tổ chức và chiến thuật, kĩ thuật cần thiết để tiêu diệt các chốt điểm của địch.

Để thay thế sự thiếu hụt về tác chiến do quân Mỹ rút đi, ngăn chặn lực lượng ta tràn xuống đồng bằng, đồng thời làm chỗ dựa vững chắc tiến hành “bình định”, kìm kẹp nhân dân, Mỹ - ngụy rất chú trọng xây dựng và phát triển hệ thống chốt điểm. làng xã nào, điểm cao nào chúng cũng xây dựng chốt điểm. Chốt điểm mọc lên dày đặc, san sát như nấm độc. Một vấn đề được đặt ra là phải nghiên cứu diệt cho được chốt điểm địch. Những lần hoạt động trước, tuy ta có diệt được nhiều địch nhưng dân trong các “ấp chiến lược”, khu dồn không bung ra được bao nhiêu là do ta chưa diệt được nhiều chốt điểm địch, mà diệt chốt là hình thức đánh địch trong công sự vững chắc, đòi hỏi phải có cách đánh thích hợp. Từ đó, qua nghiên cứu, ta chủ trương phải “tinh nhuệ hóa” một phần lực lượng, phải vận dụng cách đánh đặc công.

Trong việc bổ sung, kiện toàn lực lượng, tỉnh tập trung xây dựng và tăng cường lực lượng đặc công. Các đơn vị đặc công Đ10, Đ30 được bổ sung cán bộ, quân số, trang bị, thành đại đội mạnh. Mỗi huyện phát triển thành hai đến ba đại đội tập trung, có một đại đội đặc công. Mỗi xã có một trung đội du kích mạnh và một đội đặc công từ 12-14 chiến sĩ. Đặc công huyện và xã được trang bị và huấn luyện thành thục đủ sức tiêu diệt chốt điểm cỡ trung đội và liên trung đội hoặc đoàn “bình định”.

Ổn định tổ chức, biên chế xong, tỉnh tổ chức tập huấn cho cán bộ và chiến sĩ. Đồng thời rút kinh nghiệm chiến đấu, nâng cao trình độ tổ chức chỉ huy, chiến thuật, kĩ thuật cho cán bộ, đơn vị và triển khai một đợt sinh hoạt chính trị học tập Nghị quyết 10 của Khu ủy. Trên cơ sở đó làm cho đảng viên, cán bộ, chiến sĩ có chuyển biến mới về nhận thức, xây dựng quyết tâm, chuẩn bị cho đợt hoạt động mới.

Thế trận trong tỉnh được điều chỉnh lại: Tiểu đoàn 50 đứng chân ở đông - bắc Quy Nhơn, tiểu đoàn 52 ở tây An Nhơn đến Bình Khê dọc đường 19, tiểu đoàn 53 ở Hoài Ân, nam Hoài Nhơn, tiểu đoàn 8 đứng ở bắc Hoài Nhơn, Đ10, Đ30 đặc công cơ động từ Phú Tài đến Quy Nhơn. D405 phụ trách chủ yếu ở khu vực Quy Nhơn.

Tháng 7 năm 1970, do điều kiện chiến trường và những khó khăn thực thế, Quân khu quyết định tạm thời giải thể sư đoàn 3. Hai trung đoàn 2 và 12 được kiện toàn và vẫn hoạt động ở địa bàn cũ⁽¹⁾.

Sau đợt củng cố, Tỉnh ủy quyết định mở đợt hoạt động Thu - Đông nhằm giữ vững và phát triển những thắng lợi của Xuân - Hè, kiên quyết đánh bại kế hoạch “bình định đặc biệt” của Mỹ - ngụy.

Từ đầu tháng 7 đến cuối tháng 10, lực lượng vũ trang tỉnh tiến công địch đều khắp, đánh cắt giao thông từ Phú Mỹ đi Phù Cát, đánh địch càn ở Vĩnh Thạnh, diệt bảo an ở chợ Dinh, đánh bọn Nam Triều Tiên ở Vân Canh, Phước Thành. Trọng tâm của đợt hoạt động là nhằm diệt các chốt điểm địch.

Ở Hoài Ân, trong đợt hoạt động này, lực lượng huyện và du kích đã đánh 43 trận, diệt 176 tên, có 13 tên ác ôn, bắn cháy hai “tàu rọ”, hai xe M.113 phá hủy một kho đạn ở Gò Loi.

Tháng 9 năm 1970, du kích Mỹ Đức tập kích lính Mỹ đi càn ở rìa núi Quang Nghiễm, diệt 15 tên. Ngày 11 tháng 12 năm 1970, nắm được quy luật hoạt động của một tiểu đoàn biệt kích Mỹ, du xã Mỹ Trinh sáu đồng chí chia làm hai tổ bố trí phục kích diệt gọn tiểu đội Mỹ, bắt tên ngụy phiên dịch, thu 5 súng AR15, một M18 và hai máy PRC.25. Đây là trận diệt gọn đơn vị Mỹ đầu tiên trong xã. Ở Hoài Nhơn, ta tập kích diệt một số chốt điểm. Du kích xã Tam Quan Bắc nắm được bọn thanh niên chiến đấu ở Thiện Chánh gồm hai trung đội, ban đêm đi phục kích, ban ngày ra biển đánh cá, cử sáu đồng chí bí mật vào nằm dưới đáy hai chiếc thuyền máy của chúng. Ra khơi, du kích vọt lên bắt gọn hai trung đội địch. Tên trung đội trưởng ngoan cố, du kích diệt ngay tại chỗ. Ở An Nhơn, ta tập kích diệt đoàn “bình định” ở Nhơn Phong, đánh nhá máy điện Đập Đá lần thứ ba.

⁽¹⁾ Theo KÍ SỰ SƯ ĐOÀN SAO VÀNG.

[macbupda]

Sôi nổi nhất là cuộc đấu tranh của hàng vạn học sinh và nhân dân ở Quy Nhơn. Từ ngày 7 đến ngày 10 tháng 12 năm 1970, phản đối lính Mỹ bắn chết em học sinh Nguyễn Văn Minh ở trường Tây Sơn. Khi em Minh bị bắn chết, cơ sở hợp pháp của ta đã kịp thời vận động lực lượng học sinh và thầy cô giáo các trường Cường Để, Bồ Đề, sư phạm, trường công nhân kĩ thuật… đông gần 4 vạn người xuống đường đấu tranh khiêng xác em Mỹ, tuần hành trên đường phố, hô vang các khẩu hiệu “đả đảo đế quốc Mỹ xâm lược”, “lính Mỹ phải cút khỏi Quy Nhơn, cút ngay về ngước”.

Học sinh và đồng bào Quy Nhơn xuống đường đấu tranh chống Mỹ
giết hại học sinh Nguyễn Văn Minh

16 giờ ngày 7, đoàn biểu tình đến gặp tên tỉnh trưởng Bình Định Nguyễn Mông Hùng đưa yêu sách và hô vang khẩu hiệu. Trước áp lực đấu tranh của học sinh, tên tỉnh trưởng hứa để sáng hôm sau giải quyết. Đêm hôm đó, học sinh và các thầy cô giáo vẫn bao vây khu vực dinh tỉnh trưởng. Sáng ngày 8, địch huy động cảnh sát đến ngăn chặn, giải tán lực lượng đấu tranh, nhưng chúng không đập tắt nổi. Hỗ trợ cho cuộc đấu tranh, Thị ủy Quy Nhơn đã huy động gần 1/4 quần chúng ở thị xã tham gia tiếp tục cùng lực lượng học sinh đấu tranh. Quần chúng đi đến đâu gặp xe Mỹ, đều chặn lại đập phá, làm cả thị xã rối loạn.

Cuộc đấu tranh đã lan nhanh trong giới sinh viên học sinh và đồng bào Phật giáo ở Sài Gòn, Cần Thơ, Huế và số thành phố khác, làm cho địch hết sức hoảng hốt⁽¹⁾.

Thấy lực lượng quần chúng quá đông và đấu tranh quyết liệt, bọn lính Mỹ và Nam Triều Tiên cấm trại, không dám phản ứng. Tên tướng, Tư lệnh quân đoàn 2 cấp tốc tìm gặp Nguyễn Văn Thiệu để tìm cách đối phó. Thiệu vội vã gặp tên toàn quyền Bân-cơ để xin chỉ thị và Bân-cơ vội cử tên tướng Mỹ A-bram đích thân đến Quy Nhơn để dàn xếp⁽²⁾.

Cùng thời gian này, đồng bào huyện An Nhơn kéo đến đấu tranh đòi bồi thường nhân mạng việc lính Nam Triều Tiên giết em Nguyễn Văn Hòa và em Nguyễn Thị Am ở Nhơn Lộc. Hàng ngàn đồng bào kéo đến quận lị, sân bay Gò Quánh đấu tranh đòi địch không được bắn phá bừa bãi vào làng, đòi bồi thường thiệt hại.

Ngày 20 tháng 12 năm 1970, đại đội 3 thuộc trung đoàn 2 chủ lực tổ chức tập kích diệt chốt điểm Cầu Cương (Mỹ Hiệp) trên đường số 1. Chỉ sau năm phút, toàn bộ quân địch ở chốt Cầu Cương bị diệt gọn.

Trong không khí sôi động của quân dân toàn tỉnh diệt chốt, phá kèm, đánh bại kế hoạch “bình định đặc biệt” của địch, Hội nghị chiến tranh du kích và Đại hội thi đua tỉnh Bình Định được triệu tập để đúc kết kinh nghiệm và biểu dương những gương chiến đấu tập thể, cá nhân trong năm 1970.

Hội nghị chiến tranh du kích nhấn mạnh: Phải tập trung sức đánh bại kế hoạch “bình định” đặc biệt của địch, phải giành cho được dân, giành quyền làm chủ về tay nhân dân. Dân là cái trục, là gốc rễ của mọi phong trào. Hội nghị còn chỉ rõ cách đánh của từng loại quân trong đánh phá “bình định”, những kinh nghiệm nắm địch, thực hiện bốn bám (Đảng bám dân, dân bám đất, du kích bám địch, trên bám dưới), cách chống lại chiến tranh tâm lí, các thủ đoạn gom dân, thanh lọc cơ sở, chiêu hồi, chiêu hàng… của địch. Hội nghị còn xác định: Bình định và chống phá bình định lặp đi lặp lại mang tính quy luật trong “Việt Nam hóa chiến tranh”, cuộc đấu tranh đó càng diễn ra gay go, quyết liệt so với bất cứ thời kì nào, kể cả thời Diệm. Chỉ đến khi nào quân địch bị thất bại hoàn toàn thì quy luật ấy mới chấm dứt và quân dân trong tỉnh mới được coi là hoàn thành nhiệm vụ.

Trong Đại hội chiến sĩ thi đua toàn tỉnh, nhiều gấm gương chiến đấu tập thể và cá nhân trong năm 1970 đã thể hiện truyền thống bất khuất, kiên cường và chủ nghĩa anh hùng cách mạng cao đẹp của quân dân Bình Định.

Chiến sĩ du kích Bình Răng, dân tộc Ba Na ở Vĩnh Thạnh đã đánh 25 trận diệt 83 tên địch, luôn luôn sống chết với nhân dân, với buôn làng. Chiến sĩ Cao Hồng Vinh du kích xã Mỹ Thắng tuổi nhỏ nhưng chí lớn, đánh trên 20 trận, diệt 60 tên địch, xuất sắc nhất là trận đánh ở thôn 8 diệt 25 tên Mỹ và một tên ác ôn (tên Sử) có nhiều nợ máu với nhân dân. Ba lần bị địch bắt, ba lần thoát khỏi tay giặc. Một lần em dụ địch vào bãi mìn diệt một trung đội rồi chạy thoát. Nữ chiến sĩ vận tải Đặng Thị Xuân Phương ngày đêm lặn lội với tuyến đường vận tải thồ hàng ra tiền tuyến. Chiến sĩ nuôi quân Nguyễn Thị Tài hết lòng chăm lo nuôi dưỡng thương bệnh binh. Nguyễn Thị Phúc người chỉ huy dũng cảm, mưu trí, linh hoạt trong đấu tranh lúc hợp pháp, lúc bất hợp pháp và chỉ huy du kích diệt địch ở thị trấn Phù Mỹ, v.v…

Các ngọn cờ tập thể có tiểu đoàn 50, huyện Hoài Nhơn, tiểu đoàn 405, Đ30 thị xã Quy Nhơn, đại đội 12 tiểu đoàn 8, đại đội Vĩnh Thạnh, xã Hoài Thanh, xã Mỹ Thắng, xã Lơ Giang (Vĩnh Thạnh), xã Ân Hòa, bệnh xã K 200, đại đội 2 Phù Mỹ, Đ10 đặc công, v.v…

Những tấm gương tiêu biểu trong Đại hội là hình ảnh cô đọng nhất về bản chất, truyền thống, là tinh hoa của tinh thần yêu nước và trí tuệ của nhân dân Bình Định trong sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước.

^{(1), (2)} Theo CHIẾN TRANH DU KÍCH TRÊN CHIẾN TRƯỜNG BÌNH ĐỊNH.