Tháng Bảy mưa Ngâu
Tháng Bảy là tháng nhớ về đồng đội đã hy sinh, dù rằng phần đông đồng đội cùng đơn vị tôi không hy sinh vào tháng bảy. Chẳng những về thời gian, mà không gian cũng rộng lớn vô cùng.
Chỉ có một ngàn mấy trăm ngày chiến trận thôi, nhưng cùng đơn vị, tôi đã đi qua nhiều chiến trường, nhiều chiến dịch với những vùng đất rộng lớn trải dài hai bên bờ Đông Tây dãy Trường Sơn. Hầu như chiến dịch nào cũng có hy sinh, trận đánh nào cũng có tổn thất. Đồng đội tôi ngã xuống và nằm rải rác trên nhiều vùng đất.
Một phần lớn đồng đội tôi hy sinh vẫn nằm lại Nam Lào, chưa được quy tập. Các đội quy tập liệt sĩ của Thanh Hóa, Nghệ An báo cáo danh sách quy tập nhiều, nhưng chủ yếu là các liệt sĩ hy sinh ở vùng Trung Lào, vùng Cánh đồng Chum. Chiến trường Nam Lào quá rộng lớn, tác chiến lại chỉ có mỗi sư đoàn 968 nên nghĩa trang nằm rải rác và không nghe nói sau chiến tranh quy tập về đâu. Một thực tế là vùng đất Atopo còn chồng chéo với tuyến đường vận tải Trường Sơn 559 (với rất nhiều con đường ngang dọc, nhiều binh trạm) nên hiện nay cũng còn nhiều liệt sĩ chưa được quy tập về, dù Nghĩa trang Trường Sơn đã có tới cả vạn ngôi mộ.
Chúng tôi đến thăm những gia đình của liệt sĩ đồng đội mình, biết phần đông vẫn chưa đưa về được nghĩa trang liệt sĩ địa phương, đành an ủi với tâm niệm rằng nơi đâu thì cũng là Tổ quốc Việt Nam yêu dấu. Còn có đôi ba trường hợp đưa được về thì câu chuyện lại thật ly kỳ. Như liệt sĩ Nguyến Khả Nhật (lính cùng đoàn Hà Nội nhập ngũ cùng tôi, vào cùng đại đội) thì gia đình và đồng đội tìm được lại may mắn do gặp được người lính phía bên kia đã bắn anh và tự tay chôn cất anh. Run rủi thế nào, người lính đó lại định cư ngay tại nơi đó sau chiến tranh, cách mộ anh chỉ vài trăm mét, nên đã giúp được rất nhiều. Nguyễn Khả Nhật nay đã về yên nghỉ trong nghĩa trang Tây Tựu của Thành phố.
Không tìm đến được tận nơi mộ của đồng đội đơn vị mình, chúng tôi đến nghĩa trang thành phố thắp nén hương chung. Thế cũng an ủi ít nhiều, vì ở dưới kia, các anh các chị vẫn là đồng đội, vẫn liên lạc được với nhau dễ hơn chúng tôi. Không biết đúng thật không, nhưng cứ nghĩ thế cho nó an lòng.
Tháng bảy này chưa có mưa ngâu, vì là tháng bảy Tây; nhưng nước mắt của người thân và đồng đội đến nghĩa trang thắp hương cho liệt sĩ thì cũng đủ hợp lại thành mưa ngâu, có điều nó chảy vào trong.
Đồng đội ơi. Đã mấy chục năm rồi các anh nằm xuống. Tuổi các anh mãi mãi đôi mươi, còn chúng tôi nay tóc cũng đã bạc gần hết rồi. Thế mà sao khi về thắp hương cho các anh, chúng tôi lại thấy mình cũng như trẻ lại, chúng mình lại cùng nhau tếu táo như ngày nào.
Dẫu một năm chỉ có một ngày 27 của tháng bảy, nhưng chúng tôi không bao giờ quên các anh đâu, những đồng đội liệt sĩ ơi.
