Nhật ký chiến tranhQUẢNG TRI MÙA HÈ CHÁY
QĐND - Thứ Hai, 13/08/2012, 16:39 (GMT+7)QĐND-“Mùa hè cháy” là những trang viết của một người lính dành cho mình, cho đồng đội trên chiến trường Quảng Trị mùa hè năm 1972. Không chỉ là những dòng nhật ký cá nhân mà ở đó còn có lửa và hoa, có tinh thần chiến đấu ngoan cường của những chiến sĩ Pháo binh đã dũng cảm vượt qua bom đạn khốc liệt của kẻ thù với ước mơ, hoài bão của tuổi trẻ vào lý tưởng cách mạng.
Ngày 16-3-1968: “Làm giáo viên của trường sĩ quan từ năm 1956 đến nay, đây là lần đầu tiên tôi xa đơn vị lâu ngày. Không, không phải chỉ xa mà rất có thể là đi hẳn. Nhưng tôi hiểu, để chuẩn bị cho những trận đánh bằng pháo lớn, đây là cơ hội và trách nhiệm cho những người như tôi”.
Ngày đầu tiên hành quân vào Vĩnh Linh cũng là lúc Nguyễn Quý Hải viết nhật ký. Suốt những năm hành quân và chiến đấu trên chiến trường Quảng Trị, hễ có lúc rảnh rang là ông lại viết. “Cuộc đời của người lính chiến đấu không gì oanh liệt bằng được xông pha trên chiến trường”.
Theo kế hoạch tác chiến của trên, chiến dịch tiến công Quảng Trị lấy pháo binh là hỏa lực chủ yếu, có nhiệm vụ hiệp đồng chi viện cho các binh chủng hợp thành tiêu diệt từng cứ điểm, cụm cứ điểm của địch tiến tới tiêu diệt và làm chủ hoàn toàn địa bàn tỉnh Quảng Trị. Nguyễn Quý Hải, với vai trò là sĩ quan chỉ huy tác chiến của tiểu đoàn trong những trang nhật ký của ông giai đoạn này chỉ thấy chiến đấu liên miên, dường như không có lúc nào ngơi nghỉ…
Ngày 30-3-1972: Ở khu vực đồi Không Tên (Đông điểm cao 182). Khu căn cứ lính thủy đánh bộ của địch ở Mai Lộc. Từ đài quan sát, chúng tôi có thể nhìn rõ và đo đạc chính xác các mục tiêu trong cụm cứ điểm của địch. Có hai trực thăng bay tới và hạ cánh ở sân vận động. Trợ lý trinh sát Ngô Thịnh chép miệng “nếu như lúc này được lệnh nổ súng!”.
10 giờ 49 phút trung đoàn nạp đạn. 11 giờ bão táp I bắt đầu. Toàn cụm pháo trung đoàn tiến hành bắn vào Z26, căn cứ Trung đoàn bộ binh 56 ở điểm cao 241. 11 giờ 24 phút đạn bắt đầu rót xuống Z39, căn cứ của Lữ đoàn lính thủy đánh bộ 147 đóng ở Mai Lộc. Bọn cọp biển chạy tán loạn.
Ngày 1-4-1972: 9 giờ một tiểu đoàn địch phản kích ra nam Mai Lộc tiến về phía chân đài chỉ huy. Đài tiểu đoàn gọi khẩu đội 2, Đại đội 6 bắn tan tác một đại đội ở khu bãi mít. Hai đại đội ở phía trước bị tiểu đoàn bộ binh đánh bỏ chạy. Tôi điều ngay khẩu đội 2, khẩu đội 4 bắn vào bọn địch rút chạy. Đạn trúng đội hình. Anh em bộ binh tấm tắc khen pháo tầm xa 130mm mà rót trúng như cối 120mm. Tiểu đoàn địch ra phản kích vội tháo chạy ra hai hướng.
Đại tá Nguyễn Quý Hải (bên trái) và CCB Lương Minh Nghĩa, người lái khẩu pháo tự hành Vua chiến trường mà Trung đoàn Bông Lau thu được từ căn cứ 241 của Quân đội Sài Gòn năm 1972. Khẩu pháo này hiện đang được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam. (Ảnh do nhân vật cung cấp).Ngày 8-4-1972: Bộ binh ta đã thừa thắng tiến quân về phía căn cứ Phượng Hoàng, Ái Tử. Một mặt tôi cử đài quan sát của Đại đội 5 chuyển lên Ba Gơ để chuẩn bị chi viện cho bộ binh đánh Phượng Hoàng, một mặt cử đài tiền tiến do Trợ lý trinh sát Ngô Thịnh chỉ huy đuổi theo đội hình bộ binh để hiệp đồng tác chiến, nhưng chờ đợi hai ngày, đài của Thịnh vẫn chưa bắt liên lạc được với bộ binh. Đồng chí Thông, Trung đoàn phó khi đó ở Mai Lộc đã gặp tôi truyền đạt lệnh trung đoàn trong một ngày phải tổ chức chỉ huy bắn vào Phượng Hoàng, tôi và bốn chiến sĩ còn lại chủ động vượt lên tìm bộ binh để hiệp đồng và đã tìm được chỉ huy Trung đoàn bộ binh 24.
Bước vào đợt hai của chiến dịch, địch đã có thời gian phản kích. Hỏa lực của hai bên mỗi lúc một mạnh hơn, ta và địch giành giật nhau từng tấc đất. Nhiệm vụ của Bông Lau tiếp tục chi viện cho Sư bộ binh 304 tiến công quân địch ở Ái Tử, chiếm cầu Quảng Trị. Chi viện cho Sư bộ binh 308 tiến công tiêu diệt địch ở cụm Đông Hà, Lai Phước, Sư bộ binh 324 đánh địch ở Lai Vang cắt giao thông trên Quốc lộ 1 ở đoạn cầu Mỹ Chánh.
Ngày 9-4-1972: 5 giờ 30 phút, Tiểu đoàn tập kích hỏa lực vào căn cứ Ái Tử, sau đó bắn kiềm chế các trận địa pháo bầy của địch để tạo điều kiện cho bộ binh, xe tăng đánh chiếm Phượng Hoàng.
6 giờ 17 phút, xe đạn đầu tiên do Chính trị viên Hoàng chỉ huy đại đội chở về, pháo thủ trận địa vừa bốc xuống vừa nổ súng. Được viên nào bắn ngay viên đó. Pháo đặt ngay trên mặt đất. Tuy pháo có bắn chậm nhưng khi pháo bắn hết số đạn hiệp đồng thì xe tăng bộ binh mới phát triển tới đài quan sát. Tôi cho tiểu đoàn tiếp tục bắn kiềm chế vì pháo bầy của địch hoạt động khá mạnh, chặn đường tiến của bộ binh ta.
8 giờ, bộ binh làm chủ căn cứ Phượng Hoàng một cách thuận lợi. Nhưng đến trưa, do ta chưa kịp thời củng cố và có phần chủ quan, địch đã phản kích chiếm lại.
Ngày 10-4-1972: Địch phản kích ra Phượng Hoàng, ta bắn đoạn 254 chặn mũi phản kích của chúng ở điểm cao 46. Tình hình Phượng Hoàng trở nên gay go, ta với địch giành đi giật lại.
Ngày 12-4-1972: Bộ binh yêu cầu bắn vào điểm cao 46, có địch tập trung và có tướng Nguyễn Văn Giai tới. Đại đội 5 bắn. Đạn rơi gần nhiều. Nguyên nhân do đồng chí Chẩm mới ở pháo D74 sang nên lẫn góc tầm. Tôi đã kịp phát hiện và sửa kịp thời nhưng đã để lỡ cơ hội.
Ngày 15-4-1972: Nhiệm vụ của Tiểu đoàn thay đổi. Khu đảm nhiệm chủ yếu của Tiểu đoàn là La Vang, Tích Tường, thị xã Quảng Trị. Hướng chuẩn 13-00. Ngày 20 phải hoàn thành mọi công tác chuẩn bị.
Đài quan sát của Đại đội 4 đi với Trung đoàn bộ binh 3 bị địch bao vây, hai lần bị đánh bom và pháo kích. Đại đội trưởng Bảo và một trinh sát viên bị thương, số còn lại bị sức ép của bom.
Ngày 22-4-1972: Trận địa của đại đội bị máy bay oanh tạc. OV10 bắn pháo khói chỉ điểm trúng vào phi xăng. Bốn bề trận địa cháy còn trơ lại bốn khẩu pháo của đại đội phơi mình dưới cái nắng cháy mùa hè. Bốn máy bay F4H thay nhau quần thảo bỏ bom vào trận địa từ trưa đến tận chiều. Một trái bom rơi trúng công sự cưa đứt càng pháo và văng những ống phóng đạn sang chung quanh. Một ống phóng văng tới trước cửa hầm chữ A của Khẩu đội trưởng Ma Phúc Nhúng và pháo thủ Trọng. Lửa phụt vào hầm thiêu cháy Nhúng và Trọng. Hai chục chiến sĩ bị thương và sức ép. Ngoài Nhúng, Trọng, bốn pháo thủ nữa đi tới trạm phẫu cũng hy sinh. Ba khẩu pháo của đại đội bị phá hỏng.
Từ trên đài quan sát chứng kiến tận mắt máy bay địch oanh tạc, bom đạn trùm lên trận địa của mình, lòng tôi đau xót. Tôi là người chỉ huy của anh em mà chịu bó tay.
Ngày 28-4-1972: Sau một tuần củng cố, Đại đội 4 đã có thể tiếp tục chiến đấu trả thù cho Khẩu đội trưởng Nhúng, Trọng và các liệt sĩ hy sinh tại trận địa ngày 22-4. Đại đội 4 đã bắn cháy một khu kho ở đoạn bắn 315 ngay từ loạt đạn đầu, mục tiêu cháy rất to.
Đài quan sát của Đại đội 4 do đồng chí Bảo sửa bắn vào đoạn 372, mục tiêu cũng bốc cháy.
Hôm nay pháo đất, pháo bầy của địch chỉ còn bắn được lẻ tẻ. Địch phải tăng cường chi viện bằng pháo hạm.
Đánh trong thành phố, ta với địch giành đi giật lại quyết liệt.
Ngày 30-4-1972: Có tin tướng Giai xin trực thăng để chuồn. 14 giờ 30 phút có trực thăng hạ cánh. Lệnh bắn đoạn 318.
Đài quan sát của Đại đội 5 ở điểm cao 132 chỉ huy bắn vào La Vang, Tích Tường, sau đánh địch co cụm rút chạy từ Quảng Trị tới bắc Hải Lăng. Có tin địch ở La Vang, Tích Tường chuẩn bị tháo chạy. Tiểu đoàn tập trung đánh địch tháo chạy. Địch thả bom bi ngay khu hàng rào căn cứ Ái Tử, chứng tỏ chúng bỏ Ái Tử. Chúng thâm độc bỏ bom bi nổ chậm để diệt sinh lực ta.
Ngày 3-5-1972: Xe cụm 3 hậu cần đã tiếp đạn vào tận Động Ông Do. Máy bay địch vẫn lồng lộn đánh bom vào trận địa pháo 105mm của 368 ở chân điểm cao Động Ông Do.
Đại đội 5 trụ chắc ở trận địa bên bờ sông Thạch Hãn hai mươi tám ngày đêm chi viện Trung đoàn 3 bộ binh củng cố khu vực đã chiếm dọc sông Mỹ Chánh từ Tân Điền tới Hải Lăng, chặn đứng được nhiều đợt phản kích và là hỏa lực bảo vệ cạnh sườn cho bộ binh ở điểm cao 35, Mỹ Chánh, Phổ Trạch, được bộ binh tin tưởng.
Ngọn cờ chiến dịch đã phấp phới tung bay ở cầu Mỹ Chánh, kết thúc đợt 2 chiến dịch thắng lợi to lớn. Mục tiêu của Bộ chỉ huy chiến dịch phấn đấu giải phóng hoàn toàn Quảng Trị trong tháng 6, vậy mà mới ngày 3-5 đã hoàn thành…
Sau này, đồng chí Nguyễn Quý Hải dù mang trên mình những vết thương mà mỗi khi trái gió trở trời khiến ông đau nhức vẫn trở lại trường Sĩ quan Pháo binh tiếp tục công tác giảng dạy của mình. Kinh qua nhiều vị trí trong quân đội, khi về nghỉ hưu với quân hàm đại tá, ông vẫn tiếp tục làm việc không ngừng. Lần gặp gần đây nhất ông khoe tháng 9 này sẽ cùng các CCB Đoàn Bông Lau về thăm Quảng Trị-nơi ghi dấu một thời hoa lửa của ông và đồng đội.
Bích Trang (biên soạn) theo Nhật ký của Đại tá Nguyễn Quý Hải, nguyên Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 2, Trung đoàn Pháo binh 38 (Đoàn Bông Lau)http://www.qdnd.vn/qdndsite/vi-VN/89/70/267/267/267/201889/Default.aspx