Các loại tên lửa phòng không (SAM) và xe PK tự hành (ZSU) của Liên Xô và Nga

[daibangden]

Tổ hợp tên lửa phòng không “Buk-1” (9K37-1)

Tuy nhiên, để tăng cường tính cơ động cao nhất của lực lượng phòng không trong các đơn vị xung kích chính của Lục quân -  các sư đoàn tăng với hướng nâng cao khả năng tác chiến của đơn vị bao gồm các trung đoàn tên lửa phòng không “Kub” bằng cánh tăng cường gấp đôi các kênh tấn công mục tiêu (và bảo đảm theo kả năng tự động hóa hoàn toàn của các kênh này trong quá trình hoạt động từ phát hiện đến theo dõi mục tiêu). Quyết định của Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô và Hội đồng Quốc phòng Liên bang Xô Viết ngày 22 tháng 5 năm 1974 đã ký việc thực hiện chế tạo tổ hợp tên lửa “Buk” trong hai giai đoạn. Ban đầu, đẩy nhanh việc chế tạo tên lửa và xe hỏa lực tự hành cho “Buk”, có khả năng thực hiện việc phóng tên lửa 9M38 cũng như 3M9M3 từ tổ hợp “Kub-M3”. Trên cơ sở này, với việc sử dụng các khí tài khác của tổ hợp “Kub-M3” được dự kiến sẽ chế tạo thành tổ hợp tên lửa “Buk-1” (9K37-1), bảo đảm hoàn thành cùng với các thí nghiệm đến tháng 1 năm 1974, duy trì việc hoàn thành sớm trước thời hạn khối lượng và thời hạn công việc theo tổ hợp “Buk” trong toàn bộ thành phần được giao.

Dự kiến, mỗi trung đoàn tên lửa phòng không “Kub-M3” sẽ có 5 đại đội “Buk-1”, trong trang bị bổ sung, mỗi xe trinh sát và dẫn bắn tự hành với bốn xe phóng tự hành sẽ có một xe hỏa lực tự hành 9A38 trong thành phần tổ hợp tên lửa “Buk”. Bằng cách này, theo kết quả tiếp nhận xe hỏa lực tự hành sẽ chiếm khoảng 30% số lượng trên toàn bộ các khí tài cồn lại trong trung đoàn tên lửa phòng không “Kub-M3”, số kênh mục tiêu tăng từ 5 lên 10, còn số tên lửa sẵn sàng chiến đấu: từ 60 lên 75.

[daibangden]

Trong thời kỳ từ tháng 8 năm 1975 đến tháng 10 năm 1976, tổ hợp “Buk-1” có trong thành phần gồm: xe trinh sát và dẫn bắn tự hành 1S91M3, xe hỏa lực tự hành 9A38, các thiết bị phóng tự hành 2P25M3, tên lửa 3M9M2 và 9M38, đồng thời các xe bảo đảm kỹ thuật (MTO) 9V881 đã trải qua các thí nghiệm cấp quốc gia trên trường bắn Embensk (chủ nhiệm trường bắn B.I.Vasenko) dưới sự chỉ đạo của Ủy ban do P.S.Bimbash lãnh đạo.



Trong kết quả các thí nghiệm đã nhận được tầm xa phát hiện máy bay của ra đa định vị trên xe hỏa lực tự hành trong chế độ làm việc tự động từ 65 đến 77km trên tầm cao hơn 3000 mét, trên tầm thấp (30 – 100 mét) bị giảm từ 32 – 41km. Trực tăng tầm thấp được phát hiện trên khoảng cách 21 – 35km. Trong chế độ làm việc tập trung, do khả năng hạn chế của sự chỉ thị mục tiêu từ thiết bị trinh sát và dẫn bắn tự hành 1S91M2, tầm xa phát hiện mục tiêu giảm xuống 44km; mục tiêu trên độ cao 3000 – 7000 mét và 21 – 28km trên tầm thấp.

[daibangden]

Thời gian làm việc của xe hỏa lực tự hành trong chế độ tự động (từ khi phát hiện mục tiêu cho đến lúc phóng tên lửa): 24 – 27 giây. Thời gian nạp đạn và phóng ba tên lửa 3M9M3 hoặc 9M38: khoảng 9 giây.

[daibangden]

Khi phóng tên lửa 9M38 tiêu diệt mục tiêu máy bay bay trên độ cao hơn 3000 mét, bảo đảm tầm xa từ 3,4 đến 20,5km, trên độ cao 3,1 mét – từ 5 đến 15,4km. Phạm vị hoạt động hiệu quả theo độ cao từ 30 mét đến 14km, theo tham số vòng – 18km. Xác suất tiêu diệt máy bay bằng một tên lửa 9M38: 0,70 – 0,93.


Tổ hợp tên lửa phòng không M22 "Uragan" trên tàu chiến trên cơ sở "Buk"

Tổ hợp được tiếp nhận vào lực lượng vũ trang năm 1978. Theo các thông tin, xe hỏa lực tự hành 9A38 và tên lửa 9M38 chỉ là các khí tài bổ sung cho tổ hợp tên lửa phòng không “Kub-M3”, tổ hợp nhận tên gọi “Kub-M4” (2K12M4).



Sự xuất hiện trong binh chủng phòng không thuộc Lục quân tổ hợp “Kub-M4” cho phép tăng cường một cách đáng kể hiệu quả phòng không của các sư đoàn tăng thuộc quân chủng Lục quân trong Quân đội Liên Xô.

[daibangden]

Buk-M1 (phiên bản xuất khẩu “Gang”)

Theo Quyết định của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô và Hội đồng Quốc phòng Liên bang Xô viết từ ngày 30 tháng 11 năm 1979, sự hiện đại hóa tổ hợp tên lửa phòng không “Buk” đã được thực hiện với mục tiêu tăng cường khả năng chiến đấu, bảo vệ các khí tài vô tuyến điện tử của tổ hợp khỏi các dải nhiễu và tên lửa chống ta đa.

Trong kết quả các thí nghiệm diễn ra từ tháng 2 đến tháng 12 năm 1982, dưới sự chỉ đạo của Hội đồng do M.G.Gusev lãnh đạn trên trường bắn Embensk (chủ nhiệm V.V.Zubarev), đã đạt kết quả rằng tổ hợp được hiện đại hóa “Buk-M1” theo sự so sánh với tổ hợp “Buk” bảo đảm phạm vi hoạt động hiệu quả lớn hơn, có khả năng bắn hạ tên lửa có cánh ALCM với xác suất bằng một tên lửa không dưới 0,4, trực thăng “Hugh Cobra” – với xác suất 0,6 – 0,7, đồng thời với trực thăng treo: 0,3 – 0,4 trên tầm xa từ 3,5 đến 6 – 10km.

[daibangden]

Trong xe hỏa lực tự hành sử dụng 72 tần số chiếu xạ (thay cho 36), có khả năng tăng cường sức đề kháng khỏi các dải nhiễu tương hỗ và chủ động. Bảo đảm nhận dạng ba lớp mục tiêu: máy bay, tên lửa đạn đạo và trực thăng.



Đài chỉ huy 9S470M1 theo so sánh với đài chỉ huy 9S470 bảo đảm tiếp nhận một cách đồng thời các thông tin từ các đài phát hiện và chỉ thị mục tiêu riêng về 6 mục tiêu từ đài điều khiển phòng không của sư đoàn cơ giới (xe tăng) hoặc từ đài chỉ huy phòng không của tập đoàn quân, đồng thời tiếp nhận sự huấn luyện toàn diện toàn bộ kíp chiến đấu, các khí tài tác chiến của tổ hợp tên lửa phòng không.

[daibangden]

Xe hỏa lực tự hành 9A310M1, theo sự so sánh với thiết bị 9A310 bảo đảm tăng cường khả năng phát hiện, bám bắt và tự động theo dõi mục tiêu trên tầm xa (25 – 30%), đồng thời nhận định phân loại mục tiêu máy bay, tên lửa đạn đạo và trực thăng với xác suất không thấp hơn 0,6.



Trong tổ hợp mới sử dụng ra đa phát hiện và chỉ thị mục tiêu 9S18M1 (Kupol-M1) hiện đại hơn, có góc đo cao của anten mạng pha và gầm xe bánh xích tự hành GM-567M, tương tự với đài chỉ huy, xe hỏa lực tự hành và thiết bị phóng – nạp đạn.

[daibangden]

Chiều dài của ra đa phát hiện và chỉ thị mục tiêu: 9,59 mét, rộng: 3,25 mét, chiều cao: 3,25 mét (8,02 mét trong chế độ hoạt động), khối lượng: 35 tấn.



Trong tổ hợp “Buk-M1” được trang bị các thiết bị và phương pháp kỹ thuật hiệu quả để đề kháng các loại tên lửa chống ra đa.

Các khí tài tác chiến của tổ hợp “Buk-M1” có thể hoán đối cho tổ hợp “Buk” mà không cần hoàn thiện thêm, biên chế tổ chức chiến đấu và các đơn vị kỹ thuật đồng dạng với tổ hợp “Buk”

[daibangden]

Trong thành phần trang bị kỹ thuật của tổ hợp bao gồm:

+ 9V95M1E – xe cơ động chở đài thí nghiệm – kiếm tra tự động hóa trên Zil-131 và rơ moóc.

+ 9V883, 9V884, 9V894 – xe phục vụ sửa chữa kỹ thuật trên gầm Ural-43203-1012

+ 9V881E – xe phục vụ kỹ thuật Ural-43203-1012



+ 9T229 – xe vận tải dành cho 8 tên lửa phòng không (hoặc 6 thùng với tên lửa ) trên gầm xe KrAZ-255B

+ 9T31M – cần cẩu tự động

+ MTO – ATG – M1 – xe bảo trì kỹ thuật trên gầm Zil-131.

[daibangden]

Tổ hợp “Buk-M1” được tiếp nhận vào lực lượng phòng không Lục quân năm 1983 và sự sản xuất quy mô lớn được thực hiện trong sự liên kết của nhiều xí nghiệp công nghiệp, trước đó sản xuất khí tài cho tổ hợp “Buk”.



Các tổ hợp dòng “Buk” trong hình thức xuất khẩu mang tên “Gang”.

Trong quá trình cuộc diễn tập “Oborona 92”, các tổ hợp tên lửa dòng “Buk” đã thực hiện thành công các lần bắn mục tiêu trên cơ sở tên lửa đạn đạo R-17 “Zvezda” và trên cơ sở tên lửa bắn loạt “Smerch”.