Lịch sử Quân sự Việt Nam
Tin tức: Lịch sử quân sự Việt Nam
 
*
Chào Khách. Bạn có thể đăng nhập hoặc đăng ký. 29 Tháng Ba, 2024, 04:56:59 pm


Đăng nhập với Tên truy nhập, Mật khẩu và thời gian tự động thoát


Trang: « 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 »   Xuống
  In  
Tác giả Chủ đề: Cách mạng tháng Tám 1945 - Toàn cảnh  (Đọc 173889 lần)
0 Thành viên và 1 Khách đang xem chủ đề.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #100 vào lúc: 17 Tháng Chín, 2011, 06:11:00 pm »

Sau khi đã tổ chức Ủy ban Việt Minh huyện, thị, khu và xã, phong trào cứu quốc của quần chúng dâng lên cao như nước vỡ bờ. Lòng căm thù của nhân dân đã nung nấu từ lâu, nay được Mặt trận Việt Minh hướng dẫn đấu tranh.

Ở nông thôn, nông dân đã gia nhập hàng ngũ cứu quốc và tự vệ vũ trang ngày càng đông mạnh, nhất là ở Hòa Bình, Hòa Tường, Hòa Kiến, Hòa Đa, An Hiệp, La Hai, Sông Cầu, Gò Dúi, vv.

Nhiều nơi hội công chức cứu quốc, thương nhân cứu quốc, liên đoàn vận tải cứu quốc, học sinh, thanh niên tham gia vào Mặt trận Việt Minh. Phong trào quần chúng có tính chất rộng rãi đã lan nhanh toàn tỉnh. Ý thức chính trị của quần chúng và cán bộ đã được nâng cao.

Tiếp được chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”, Ban vận động Việt Minh tỉnh gấp rút triệu tập cuộc họp nhận định tình hình và bầu ra Ủy ban Việt Minh lâm thời để chuẩn bị lực lượng cho công tác khởi nghĩa.

Ngày 17.5.1945, hội nghị tiến hành tại Phước Hậu nhận định tình hình của địch đã tan rã và thất bại ở Mãn Châu, ở hầu hết các mặt trận. Đồng minh thắng lợi, Hồng quân Liên Xô đã tiêu diệt nhiều sinh lực địch

Trong tỉnh, chỉ có 1 tiểu đoàn quân đội Nhật đóng rải rác ở La Hai, thị xã Tuy Hòa và ở Đồng Bò. Bọn Pháp bị Nhật tập trung ra Quy Nhơn; chính quyền bù nhìn Nam triều hoang mang trước phong trào cách mạng của quần chúng. Khoảng 200 lính khố xanh đóng ở Sông Cầu, 100 lính ở Tuy Hòa đã được bí mật vận động; một số theo cách mạng.

Lực lượng cách mạng trong Mặt trận Việt Minh ngày càng phát triển. Số hội viên cứu quốc đã lên đến 3.000. Các đội tự vệ đã được tổ chức ở các xã, những nơi quan trọng có trang bị vũ khí. Các Ủy ban Việt Minh tỉnh, huyện đều tích cực và quyết tâm chấp hành nghị quyết và mở rộng lực lượng cách mạng đến các xã, thôn. Tinh thần nhân dân kiên quyết và hăng hái đi theo cách mạng. Công nhân nhà máy đèn Sông Cầu, Tuy Hòa và sở đường Đồng Bò đã được tổ chức. Mỗi xã tổ chức được 1 tiểu đội, có xã đông 1 trung đội tự vệ vũ trang. Tuy nhiên, phong trào cách mạng lúc này chưa được tổ chức ở các xã xa, những vùng hẻo lánh.

Hội nghị đã nhận định tình hình địch, ta và đấu tranh trong nội bộ để thống nhất tư tưởng và hành động, thống nhất các lực lượng. Cuối cùng, hội nghị đã ra các quyết nghị:

1. Xúc tiến tổ chức Ban vận động Việt Minh các huyện, thị, khu, thị xã; nơi nào thành lập được Ủy ban Việt Minh lâm thời thì nên tổ chức ngay việc đẩy mạnh tuyên truyền dân chúng vào hàng ngũ cứu quốc.

2. Tổ chức phải rộng khắp thành thị và nông thôn, tổ chức ngay trong hàng ngũ binh lính khố xanh của chính quyền bù nhìn và trong công chức, học sinh, vv.

3. Tổ chức vừa bí mật vừa bán công khai, kết hợp tuyên truyền công khai trong các chỗ đông người(1).

- Các khẩu hiệu đấu tranh:

- Đả đảo phát xít Nhật;

- Đánh đổ chính phủ bù nhìn Trần Trọng Kim;

- Nước Việt Nam của người Việt Nam;

- Chính quyền về tay nhân dân.

Tháng 6.1945, các đồng chí trong Việt Minh tỉnh đã phân công nhau về phủ, huyện và xây dựng được nhiều cơ sở Việt Minh ở xã, thành lập Ủy ban Việt Minh phủ, huyện, bắt liên lạc được với nhiều đồng chí đã tham gia hoạt động trước đây, như đồng chí Nguyễn Văn Nguyên, Phan Lưu Thanh, Nguyễn Hạnh, Phan Thanh Cưu, Nguyễn Quốc Thoại, Nguyễn Chấn, Lê Tấn Thăng. Tất cả các đồng chí đảng viên đều thống nhất phải nhanh chóng thanh lập Tỉnh ủy lâm thời để chỉ đạo phong trào, chuẩn bị khởi nghĩa.

Để đảm bảo thực hiện các quyết định trong cuộc họp thành lập Tỉnh ủy lâm thời, cần:

- Đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền cương lĩnh của Mặt trận Việt Minh, nâng cao giác ngộ cách mạng, động viên hiệu triệu quần chúng dám cùng nhau đứng lên đánh đổ phát xít Nhật và bọn tay sai bán nước, quyết giành chính quyền về tay nhân dân.

- Tiến hành vũ trang biểu tình thị uy ở các nơi, các địa bàn có điều kiện, nâng cao khí thế cách mạng trong quần chúng.

- Phát triển mạnh và đều khắp các đoàn thể cứu quốc.

- Tổ chức các đội vũ trang tự vệ, xây dựng lực lượng nòng cốt trong binh lính và bộ máy cai trị của thực dân Pháp và phong kiến.

- Thành lập Ủy ban khởi nghĩa. Xác định rõ nội dung và yêu cầu của Đại hội Việt Minh, dự định họp vào ngày 17.7.1945.

Sau một thời gian chuẩn bị và đã liên lạc được với 4 phủ, huyện, Tỉnh ủy lâm thời quyết định triệu tập Đại hội Mặt trận Việt Minh tỉnh vào ngày 17.7.1945, Đại hội tiến hành tổ chức tại nhà đồng chí Nguyễn quốc Thoại làng Phước Hậu, xã Hòa kiến, Tuy Hòa.


(1) Sơ thảo đề cương ưLịch sử cách mạng tháng Tám ở tỉnh Phú Yên, lưu Ban Nghiên cứu Lịch sử Đảng Phú Yến, BNCLSĐ/PY/C2, 1960, tr. 6-7.
Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #101 vào lúc: 17 Tháng Chín, 2011, 06:14:30 pm »

Từ ngày 14.8 đến 23.8, các cuộc biểu tình vũ trang thị uy có hàng ngàn người tham gia, được tổ chức công khai ở La Hai, Tuy An, Đồng Bò, đưa phong trào cách mạng toàn tỉnh Phú Yên lên đỉnh cao chưa từng có. Trước khi biểu tình, các đoàn thể cứu quốc hàng ngũ chỉnh tề nghe đại biểu Việt Minh nói về tình thế cả nước, chủ trương chuẩn bị khởi nghĩa của Việt Minh, hô hào nhân dân tham gia Việt Minh, tham gia tự vệ chuẩn bị khởi nghĩa giành chính quyền.

Ngày 20.8.1945, đồng chí Nguyễn Văn Nguyên, thư kí Ủy ban Việt Minh tỉnh biết tin Nhật đầu hàng quân Đồng minh, huy động lực lượng từ Đông Xuân về Sông Cầu chuẩn bị khởi nghĩa.

Tối ngày 20.8, tại Chí Thạnh, Tuy An, Ủy ban Việt Minh tỉnh nhận định: Nhật đầu hàng Đồng minh là thời cơ khách quan vô cùng thuận lợi để chúng ta tiến hành khởi nghĩa giành chính quyền, nếu chậm trễ sẽ không còn cơ hội. Khởi nghĩa là nhiệm vụ cực kì trọng đại, là đỉnh cao của bạo lực cách mạng, khởi nghĩa phải có lực lượng mạnh đông đảo, cùng đồng thời với cả nước(1).

Ở La Hai, Sông Cầu,. Gò Dúi, Hòa Bình, Hòa Tường (Tuy Hòa) và Hòa Đa (Tuy An) đều có tổ chức mít tinh; đại biểu Việt Minh nêu rõ mục đích và ý nghĩa của khởi nghĩa giành chính quyền tỉnh lị. Quần chúng hoan hô nhiệt liệt, xung phong đi về tỉnh lị để giành chính quyền. Các lực lượng từ La hai, Gò Dúi, Hòa Đa và Phước Hậu đã kéo về tỉnh lị Sông Cầu, có hàng nghìn hội viên cứu quốc và tự vệ vũ trang.

Trước tình hình trên, Ủy ban Việt Minh lâm thời tỉnh quyết định chuẩn bị khởi nghĩa vào ngày 21.8.1945, chỉ thị cho các huyện, thị củng cố các lực lượng, các đội tự vệ, cho kịp ngày khởi nghĩa.

Sáng ngày 21.8.1945, ở Sông Cầu đã diễn ra cuộc biểu tình với hàng vạn nhân dân tham gia, gồm đông đảo thanh niên, phụ nữ, nông dân các nơi về, có công nhân, viên chức, tiểu thương ở tỉnh lị, có lính khố xanh cầm súng bảo vệ. Các chủ xe đã giúp việc chuyển các lực lượng ở La Hai, Gò Dúi, Hòa Đa, Phước Hậu về tỉnh lị. Bọn quan lại hoảng hốt, hoang mang dao động.

Cuộc biểu tình biến thành cuộc biểu tình vũ trang thị uy, tiến tới cướp chính quyền. Trên 200 người có vũ trang kéo về Sông Cầu dự mít tinh, đồng chí Hoàng Văn Phúc đại diện cho Ủy ban Việt Minh giải thích chương tình Mặt trận, phân tích tính chất độc lập giả hiệu và bản chất tay sai của chính phủ bù nhìn Trần Trọng Kim, kêu gọi đồng bào hãy tích cực tham gia vào Việt Minh để giành lấy chính quyền. Sau cuộc mít tinh ở tỉnh lị các đơn vị trở về địa phương chuẩn bị khởi nghĩa giành chính quyền.

Biểu tình vũ trang cũng diễn ra ở các xã, thôn thuộc huyện Tuy Hòa, La Hai - Đồng Xuân, phía nam huyện Tuy An, gồm năm vạn hội viên cứu quốc và các đội tự vệ với cờ đỏ sao vàng và các khẩu hiệu “Đánh đổ chính quyền bù nhìn Trần Trọng Kim”, “Nước Việt Nam phải độc lập thực sự”, “Chính quyền ề tay nhân dân”.

Sáng ngày 22.8.1945, quân Nhật gấp rút chuyển quân vào Nha Trang. Ở thị xã Tuy Hòa, lực lượng lính Bảo an đã theo ta, quân Nhật giữ thái độ trung lập rút về cố thủ sở đường Đồng Bò và núi Nhạn Tháp (thị xã Tuy Hòa).

Ngày 22.8.1945, Ủy ban Việt Minh phủ Tuy An tổ chức hai cuộc biểu tình rậm rộ. Một cuộc biểu tình ở Chí Thạnh gồm các tổng phía bắc; một cuộc biểu tình khác ở Hòa Đa - Chợ Xồm với lực lượng quần chúng ở tổng An Vinh, An Phú, do đồng chí Nguyễn Thái, Huỳnh Lưu phụ trách. Từ sáng sớm, 2000 người có trang bị gậy gộc, giáo mác tiến về phủ. Mỗi xã trong đoàn biểu tình có 4 khẩu hiệu: “Đả đảo phát xít Nhật!”, “Đánh đổ chính phủ bù nhìn Trần Trọng Kim!”, “Việt Nam hoàn toàn độc lập!”, “Mặt trận Việt Minh muôn năm!”.

Ngày 23.8.1945, cuộc biểu tình ở phủ và khu Tuy Hòa  do Đinh Nho Khôi chủ trì liên kết với lực lượng của Lê Duy Trinh, Nguyễn chấn, Trần Đình San. Lực lượng ở khu Tuy Hòa đóng lên 4000 người. Lúc đầu tập trung ở sân bay Tuy Hòa (phía tây quốc lộ 1, đoạn cây số hai từ trung tâm thị xã Tuy Hòa).

Chính quyền bù nhìn từ xã đến huyện đều bị tê liệt, nhiều chức sắc đi tìm Việt Minh để giao nộp chính quyền, có người bỏ trốn. Binh lính khố xanh đã có một số tham gia Việt Minh. Cuộc khởi nghĩa vũ trang của nhân dân toàn tỉnh đã ảnh hưởng rất lớn đến tinh thần binh lính Nhật.

Ngày 23.8.1945, ủy ban Việt Minh lâm thời ra chỉ thị khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền, đánh đổ chính phủ bù nhìn, thành lập chính quyền lâm thời. Sáng ngày 23.8.1945, ở Sông Cầu đã huy động hàng vạn quần chúng biểu tình vũ trang, có lực lượng lính khố xanh tham gia. Cuộc biểu tình vũ trang có cờ đỏ sao vàng, khẩu hiệu khắp trên các ngả đường. Tuần vũ Hồ Ngận đầu hàng giao nộp chính quyền toàn tỉnh, giao kho bạc, các công sở, hồ sơ cho chính quyền cách mạng. Sau cuộc biểu tình, Ủy ban dân tộc giải phóng tỉnh phân công lực lượng đi giành chính quyền ở các cơ sở.

Cùng ngày, tại La Hai, Ủy ban Việt Minh lâm thời đã triệu tập đại biểu các tổng về bầu ra Ủy ban dân tộc giải phóng (sau đổi là Ủy ban nhân dân cách mạng). Nhân dân huyện Đồng Xuân cũng huy động lực lượng vũ trang, các hội cứu quốc từ các xã cùng biểu tình rầm rộ. Tri huyện, tổng lí, bang tá đều hoang mang cực độ. Phong trào quần chúng lên cao, Ủy ban dân tộc giải phóng tuyên bố giành chính quyền toàn huyện, nói rõ chủ trương giành chính quyền của Việt Minh là đập tan bộ máy bù nhìn, lập chính quyền nhân dân toàn huyện, thiết lập trật tự an ninh, ban hành chính sách mặt trận Việt Minh, đem lại quyền lợi chính trị, kinh tế cho nhân dân toàn huyện.

Sau cuộc biểu tình, Ủy ban dân tộc giải phóng phân công lực lượng vũ trang đi tịch thu các công sở liên nông, nhà ga xe lửa. Chính quyền bù nhìn đầu hàng và giao công sở cho chính quyền cách mạng.

Cùng ngày 23.8.1945, các huyện còn lại cũng giành chính quyền nhanh chóng.

Riêng ở thị xã Tuy Hòa, vì tổ chức Việt Minh chưa thống nhất, đường lối không nhất trí nên đã xảy ra những sự xung đột đáng tiếc, thậm chí đổ máu; cho đến khi cấp trên về giải quyết để các nhóm gạt bỏ những thành kiến sai lầm, cùng nhau đoàn kết, phục vụ cách mạng. Đến ngày 24.8.1945, lực lượng vũ trang ở Sông Cầu, nam Tuy An, bắc Tuy Hòa và một số lực lượng công nhân viên chức của thị xã Tuy Hòa đã giành chính quyền.

Ở Sở đường Đồng Bò, bọn Nhật vẫn còn canh gác không giao nộp cho ta, nên chính quyền cách mạng phải huy động lực lượng tự vệ từ các nơi La Hai, Gò Dúi, Sông Cầu, Hòa Kiến, Hòa Đa để bao vây quân Nhật, cắt đường tiếp tế lương thực. Cuộc chiến đấu diễn ra có lúc dữ dội, 3 tháng sau, chúng hết lương thực và xin giao nộp sở đường và rút quân khỏi Tuy Hòa, ở thị xã Tuy Hòa bọn Nhật cũng xin rút theo.

Chính quyền cách mạng đã thuộc về nhân dân trong toàn tỉnh.

Cuộc Cách mạng tháng tám 1945 ở Phú Yên nhờ chuẩn bị tốt và có sự lãnh đạo kịp thời của Tỉnh ủy. nên chỉ trong vòng một tuần lễ cuộc khởi nghĩa trong toàn tỉnh đã giành thắng lợi hoàn toàn.

*

Cuộc khởi nghĩa ở Phú Yên chính là cuộc biểu tình chính trị của mấy chục vạn quần chúng công nông cùng các tầng lớp khác, tạo nên một lực lượng hùng hậu, kết hợp đấu tranh chính trị với vũ trang làm cho cách mạng thành công nhanh chóng. Cùng với sự chuẩn bị lực lượng, Đảng lãnh đạo đã nắm bắt thời cơ kịp thời: “một là, quân thù hoang mang đến cực độ, phát xít Nhật đã đầu hàng ở chính quốc, quân đội viễn chinh của Nhật như rắn mất đầu; hai là, sức mạnh bạo lực của quần chúng vũ trang nổi lên quá to lớn, hùng hậu, rộng khắp, đè bẹp một cách nhanh chóng sức phản kháng và ý chí phản kháng của quân thù”(2).


(1) Trước cách mạng Tháng Tám, phủ Tuy Hòa bao gồm huyện Tuy Hòa và thị xã Tuy Hòa. Thị xã Tuy Hòa lúc bấy giờ gọi là khu Tuy Hòa.
(2) Theo Tìm hiểu đặc điểm và tích chất của cách mạng Tháng Tám, Ban Nghiên cứu Lịch sử Đảng Trung ương, Nhà xuất bản Sự thật, HN, 1963, tr. 22.
Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #102 vào lúc: 17 Tháng Chín, 2011, 06:16:38 pm »

KHÁNH HÒA(*)

Khánh Hòa thuộc vùng Nam Trung Bộ, có thành phố biển Nha Trang, không chỉ nổi tiếng về du lịch mà còn có vị trí quan trọng về quân sự cho cả khu vực và vùng chiến lược Tây Nguyên. Vịnh Cam Rạnh là một trong những cảng biển tốt nhất thế giới, rộng, sâu và kín gió

Sau khi đánh chiếm khánh Hòa (1885), thực dân Pháp phải đương đầu với phong trào yêu nước của nhân dân ngày càng phát triển, đặc biệt từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời.

Đảo chính Pháp (9.3.1945), phát xít Nhật chuyển cơ quan hành chính tỉnh Khánh Hòa từ Thành (Diên Khánh) về Nha Trang và ra sức củng cố sự thống trị của chúng ở vùng đất quan trọng này. Chúng tăng cường lừa bịp về chính trị - lập ra Ủy ban trị sự quốc gia, cho ra đời “Việt Nam ái quốc đảng”, lập “Hội đồng tư vấn” và các “Hội đường hương chính xã”… Về quân sự, chúng mở lớp hiến binh ở Nha Trang, mở rộng và củng cố sân bay Nha Trang thành sân bay chiến lược, biến thương cảng Cầu Đá thành quân cảng… Về kinh tế, chúng tăng cường bóc lột nhân dân để phục vụ cho chiến tranh.

Trước tình hình ấy, Khánh Hòa cần củng cố tổ chức Đảng, thành lập Mặt trận Việt Minh và đoàn thể quần chúng để đẩy mạnh phong trào cách mạng, tiến tới Tổng khởi nghĩa.

Giữa tháng 4.1945, Ban Vận động Việt Minh Khánh Hòa được thành lập. Cũng trong tháng này, tại thôn Mỹ Lệ, Tỉnh ủy lâm thời Khánh Hòa ra đời, do đồng chí Trịnh Huy Quang làm Bí thư. Trong khi ấy, Việt Minh Nha Trang đã được tổ chức. Vì vậy, vào đầu tháng 5.1945, Việt Minh Khánh Hòa và Việt Minh Nha Trang đã bắt đầu họp để thống nhất và bầu Ban lãnh đạo chung.

Sau khi thống nhất và củng cố Mặt trận Việt Minh ở khánh Hòa, phong trào cách mạng trong tỉnh có những chuyển biến. Mặt trận Việt Minh xây dựng được cơ sở rộng khắp, thu hút hàng vạn hội viên cứu quốc ở nông thôn, các thị xã, thị trấn.

Nắm được tình hình phát xít Nhật sẽ phải đầu hàng Đồng minh, đêm 12.8, Tỉnh ủy lâm thời Khánh Hòa họp Hội nghị mở rộng ở Nha Trang, phát động cuộc khởi nghĩa trong toàn tỉnh khi Nhật đầu hàng.

Ngày 14 và 15.8.1945, nhân dân các huyện Vạn Ninh và Ninh Hòa tiến hành khởi nghĩa và giành được thắng lợi.

Tin khởi nghĩa thắng lợi ở hai huyện Vạn Ninh, Ninh Hòa truyền đi nhanh chóng làm cho nhân dân phấn khởi, tin thưởng. Kẻ địch càng thêm hoang mang, dao động. Lính Nhật đóng yên trong trại. Các tầng lớp trung gian được phong trào chống Nhật cứu nước lôi cuốn ngả về phía lực lượng cách mạng. Các tổ chức chính trị thân Nhật, dưới những đòn đả kích nặng của phong trào Việt Minh đã phân hóa cao độ. Bọn Việt gian lo sợ tìm gặp các đồng chí lãnh đạo Việt Minh xin khoan hồng. Tình hình này tạo điều kiện cho các địa phương khác khởi nghĩa. Tuy nhiên, việc khởi nghĩa ở Khánh Hòa nói chung, Nha Trang nói riêng rất khó khăn. Trong toàn tỉnh có một sư đoàn lính Nhật đóng, riêng ở Nha Trang có 3.000 tên.

Đêm 15.8, Tỉnh ủy lâm thời họp Hội nghị mở rộng với sự tham dự của đại biểu các huyện tại nhà đồng chí Trần Việt Châu ở gần kho xăng Phước Hải. Hội nghị biểu thị sự phấn khởi trước cuộc khởi nghĩa đang bắt đầu thuận lợi ở các huyện phía Bắc tỉnh và nhất trí sa sức chuẩn bị tiến hành khởi nghĩa trong toàn tỉnh, chủ yếu là ở Nha Trang. Hội nghị bàu ra “Ban khởi nghĩa” gồm đồng chí Bùi San làm Ủy viên Thường trực và các đồng chí Nguyễn Văn Chi, Trần Việt Châu. Hội nghị chủ trương tổ chức những cuộc biểu tình thị uy, qua đó tăng cường lực lượng và thăm dò sự phản ứng của Nhật. Hội nghị chỉ rõ trên cơ sở nhân dân được phát động, cần thi hành một chính sách mềm dẻo khiến cho bọn Nhật không dám can thiệp vào công việc nội bộ của ta.

Ngày 17.8, Đại hội Việt Minh toàn tỉnh họp; đại biểu của Tỉnh ủy lâm thời và Ủy ban Việt Minh tỉnh, đại biểu thị xã Nha Trang, địa biểu các phủ, huyện tham dự đông đủ. Đại hội bàn cụ thể kế hoạch khởi nghĩa giành chính quyền tại Nha Trang, bầu Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời, do các đồng chí Nguyễn Văn Chi làm Chủ tịch, Phạm Cự Hải - Phó Chủ tịch, Trần Chí Hiền - Ủy viên quân sự, Tôn Thất Vỹ - Ủy viên thư kí và một số ủy viên phụ trách các ngành.

Được tin ngụy quyền khánh Hòa dự định tổ chức cuộc mít tinh lớn của thanh niên vào ngày 19.8 để ủng hộ chính phủ Trần Trọng Kim, Tỉnh ủy lâm thời và Ủy ban khởi nghĩa tỉnh quyết định lợi dụng cơ hội này để biến cuộc mít tinh do địch tổ chức thành cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở tỉnh. Đồng chí Đào Thiện Thi, thủ lĩnh Liên đoàn thanh niên Khánh Hòa, được Ủy ban khởi nghĩa giao nhiệm vụ tranh thủ những điều kiện hợp pháp để tập hợp đông đảo quần chúng và binh sĩ yêu nước đến dự cuộc mít tinh, đồng thời phải kéo được những tên cầm đầu chính quyền bù nhìn tỉnh Khánh Hòa, thị xã Nha Trang, Vĩnh Xương, Diên Khánh và các sĩ quan Nhật đóng tại Nha Trang đến dự.

Sau Đại hội Việt Minh tỉnh, các đồng chí lãnh đạo Việt Minh Nha Trang, Vĩnh Xương tiến hành ngay Hội nghị các đoàn thể cứu quốc ở địa phương vào chiều ngày 17.8.1945, với sự tham dự của đại biểu Ủy ban khởi nghĩa tỉnh. Hội nghị quyết định lấy ngày 19.8.1945 làm ngày khởi nghĩa giành chính quyền ở địa phương. Các vấn đề huy động quần chúng, bố trí lực lượng theo dõi những hoạt động phá rối của địch, việc tổ chức chào cờ, sắp xếp đội hình quần chúng và nội dung khẩu hiệu, thái độ của ta đối với Nhật và bọn Việt gian thân Nhật, cách chiếm và tiếp quản các cơ quản, công sở của địch… được bàn bạc rất cụ thể.


(*) Người viết: TS. Trần Quốc Tuấn, Trường Đại học Quy Nhơn.
Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #103 vào lúc: 17 Tháng Chín, 2011, 06:17:39 pm »

Ngày 18.8.1945, mọi công việc chuẩn bị cho ngày khởi nghĩa được tiến hành khẩn trương. Các đội tự vệ thanh niên tăng cường bảo vệ và theo dõi chặt chẽ các vị trí địch, các cơ quan đầu não của chính quyền bù nhìn, bám sát những tên Việt gian đầu sỏ thân Nhật. Truyền đơn được tung và các doanh trại, các cơ quan công sở. Các đoàn thể Việt Minh rà soát lại đội ngũ. Phụ nữ may cờ, biểu ngữ.

Ở các xã của huyện Vĩnh Xương, không khí chuẩn bị khởi nghĩa diễn ra rầm rộ. Sau khi đại diện Việt Minh huyện truyền đạt lệnh khởi nghĩa, Việt Minh các xã đã xúc tiến huy động lực lượng quần chúng xuống đường chuẩn bị tiến về Nha Trang, chuẩn bị băng cờ, khẩu hiệu và bàn kế hoạch bố trí người ở nhà chuẩn bị giành chính quyền ở xã khi cuộc khởi nghĩa giành chính quyền Nha Trang thành công.

Trưa ngày 19.8.1945, theo kế hoạch của Ủy ban khởi nghĩa, quần chúng nhân dân từ Diên Khánh, Vĩnh Xương, Vĩnh Nguyên, Vĩnh Tường, Vĩnh Hải và nội thành Nha Trang mang gậy gộc, dây thừng, dao găm, cờ đỏ sao vàng cuộn chặt trong những lá cờ “quẻ li”, băng khẩu hiệu rầm rập kéo về sân vận động Nha Trang.

Đúng 14 giờ, sân vận động Nha Trang tràn ngập một biển người. Các đoàn dự mít tinh hàng ngũ chỉnh tề, đứng vào vị trí đã quy định. Các quan lại cấp tỉnh, huyện, thị xã, bọn hiến binh Nhật, bọn mật thám các loại, những tên cầm đầu các tổ chức phản động đều có mặt đông đủ. Theo kế hoạch của Ban tổ chức, cờ “quẻ li” được treo sẵn trên đỉnh cột cờ, cờ đỏ sao vàng thì chuẩn bị sẵn sàng khi làm lễ kéo lên thay. Các đội tự vệ cách mạng theo sát bọn quan lại và những tên tay sai đầu sỏ, sẵn sàng trấn áp ngay những hành động phản trắc của chúng. Ngoài ra, một trung đội lính bảo an được Phạm Thám chỉ huy được ta bố trí cầm súng có cắm lưỡi lê làm đội danh dự đứng trước lễ đài.

Ở các công sở, các cơ quan hành chính của địch, ta cũng đã bố trí lực lượng canh gác chờ quân khởi nghĩa đến chiếm.

Đúng 15 giờ ngày 19.8.1945, đồng chí Trần Oanh đã có mặt sẵn sàng ở chân cột cờ, bất ngờ hạ cờ “quẻ li” xuống và nhanh chóng kéo lá cờ đỏ sao vàng lên đỉnh cột cờ. Tiếng hoan hô của nhân dân vang dậy. Băng cờ, biểu ngữ của Việt Minh được giao cương. Phút chốc cả sân vận động ngập tràn trong màu cờ đỏ sao vàng, biểu ngữ. Bọn địch ngơ ngác, nhốn nháo. Một tên sĩ quan Nhật cho tay vào đốc kiếm định bước lên nhưng hai chiến sĩ bảo vệ (Trần Tự Trọng và Nguyễn Đình Mười) buộc hắn đứng yên tại chỗ. Lễ chào cờ bắt đầu. Đội lính bảo an do Lê Thám và Phạm Thám chỉ huy đã nhất tề bồng súng cùng hàng ngàn đồng bào đứng nghiêm chào cờ đỏ sao vàng đang tung bay.

Sau lễ chào cờ, đồng chí Đào Thiện Thi, được hai tự vệ bảo vệ, thay mặt Việt Minh tỉnh Khánh Hòa tuyên bố xóa bỏ chính quyền bù nhìn và kêu gọi đồng bào ủng hộ Việt Minh, tham gia khởi nghĩa đánh đổ chính quyền thân Nhật, giành chính quyền về tay nhân dân. Tiếng hô các khẩu hiệu vang dậy: “Ủng hộ Việt Minh”, “Đả đảo chính phủ bù nhìn Trần Trọng Kim”.

Bọn cầm đầu chính quyền bù nhìn tỉnh: Tuần vũ Phan Thanh Kỷ, Án sát Lê Duy Tiềm, bọn ngụy quyền thị xã, huyện Vĩnh Xương, phủ Diên Khánh, bọn mật thám, Việt gian bị tự vệ bắt giữ. Băng đệm buồm chữ đen của ngụy quyền treo trên khá đại bị gỡ ném xuống đất, thay vào đó là băng vải đỏ chữ vàng “Mặt trận Việt Minh muôn năm! Chính quyền cách mạng muôn năm”.

Cuộc mít tinh biến thành cuộc tuần hành thị uy… Đoàn biểu tình đông hàng nghìn người, dẫn theo Tỉnh trưởng Phan Thanh Kỷ, kéo đến chiếm cơ quan của ngụy quyền tỉnh Khánh Hòa (nay là trụ sở Ủy ban nhân dân tỉnh) tịch thu ấn tín, hồ sơ, tài liệu. Đồng chí Nguyễn Văn Chi - Chủ tịch Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời tuyên bố xóa bỏ chính quyền bù nhìn và thành lập chính quyền cách mạng tỉnh Khánh Hòa. Ủy ban nhân dân cách mạng tỉnh do đồng chí Nguyễn Văn Chi làm Chủ tịch, đồng chí Phạm Cự Hải làm Phó chủ tịch, đồng chí Tôn Thất Vỹ (Nguyễn Minh Vỹ) làm Tổng thư kí và các ủy viên khác.

Theo sự hướng dẫn của Ủy ban khởi nghĩa, quần chúng nhanh chóng tỏa về các đường phố, chiếm lĩnh các công sở, trại bảo an, cảnh sát, nhà đèn, kho bạc và phá trại gam giải phóng tù nhân. Mọi công việc được tiến hành nhanh chóng, gọn gàng.

Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời của thị xã Nha Trang cũng được thành lập ngay trong đêm 19.8.1945, do đồng chí Nguyễn Duy Tính làm Chủ tịch, đồng chí Lê Huy Phát làm Phó chủ tịch.

Ở Vĩnh Xương, sau khi tham gia cướp chính quyền ở Nha Trang, quần chúng đã tiếp tục nổi dậy, xóa bỏ chính quyền bù nhìn và thôn, lập chính quyền cách mạng. Chỉ trong ngày 20.8, toàn huyện đã giành được chính quyền. Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời của huyện Vĩnh Xương được thành lập, do đồng chí Hồ Ngọc Cang làm Chủ tịch. Tiếp đó, các huyện, xã, thị trấn trong tỉnh Khánh Hòa lần lượt nhanh chóng giành được chính quyền.

*

Cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở Khánh Hòa thắng lợi, góp phần vào thắng lợi chung của Cách mạng tháng Tám trong toàn quốc, chuẩn bị cho cuộc kháng chiến chống Pháp diễn ra ngay sau đó.
Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #104 vào lúc: 17 Tháng Chín, 2011, 06:24:00 pm »

KON TUM(*)

Kon Tum là một tỉnh ở cực bắc Tây Nguyên, địa bàn cư trú lâu đời của nhiều dân tộc anh em trong đại gia đình các dân tộc Việt Nam, như Giarai, Bana, Xêđăng, Giẻ Triêng, Brâu, Bơmâm. Người Kinh đã có mặt từ lâu ở Kon Tum. Đây là một vùng chiến lược rất quan trọng đối với cả nước về kinh tế và quốc phòng. Trong lịch sử, vùng đất này luôn luôn bị đe dọa, tranh chấp và thôn tính bởi các thế lực bành trướng như Chămpa, Lào, Cămpuchia, Xiêm La (nay là Thái Lan) và từ cuối thế kỉ 19 là địa bàn xâm lược, đô hộ của thực dân Pháp. Trong bối cảnh lịch sử đó, nhân dân các dân tộc ở đây đã liên tục vùng dậy đấu tranh và xây dựng được truyền thống vẻ vang của mình trong công cuộc chống ngoại xâm. Với truyền thống đó, trong Cách mạng tháng Tám 1945, tuy chưa có sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng, chưa có cơ sở Việt Minh nhưng do ảnh hưởng của phong trào cách mạng trong toàn quốc và khu vực, nhân dân các dân tộc Kon Tum đã cùng với nhân dân cả nước đứng lên khởi nghĩa giành chính quyền. Điều này thể hiện sự phong phú, tính đa dạng trong quá trình vận động Cách mạng tháng Tám ở các địa phương trong toàn quốc.

Cuộc vận động Cách mạng tháng Tám 1945 của quần chúng nhân dân Kon Tum không phải ngẫu nhiên, mà bắt nguồn từ truyền thống đấu tranh của các dân tộc đã liên tục đứng lên chống Pháp ngay từ khi chúng đặt chân lên Kon Tum. Phong trào này thất bại, phong trào sau lại tiếp tục xuất hiện, vùng này bị đàn áp tan rã, địa phương khác lại nổi lên bằng các hình thức phong phú khi hợp pháp, khi bất hợp pháp, bất hợp tác với đỉnh cao là đấu tranh vũ trang. Phong trào thu hút không những thanh niên trai tráng tham gia chiến đấu mà cả phụ nữ cũng là một lực lượng đáng kể(1).

Thực dân Pháp phải thừa nhận: “Thế là những bộ lạc hiếu loạn tiếp tục sống trong cuộc sống du mục và tự do của họ tiếp tục nổi lên chống lại chúng ta. Những người thám sát đi qua xứ này đều được tên, nỏ đón tiếp, Peroux, Canivey đã bị thương nạng; Hugo, Robert, Odendhal, Paris, Perrin, Mesnard, Henry, Siene bị giết; mỗi khi có biểu hiệu nổi dậy, nhà cầm quyền đã nhạy bén phái quân đội đến, nhiều biện pháp cần thiết được thi hành, nhưng tất cả đều rơi trở lại rất nhanh trong trạng thái ban đầu(2).

Từ năm 1930 trở đi, phong trào đấu tranh của nhân dân các dân tộc tiếp tục kéo dài đến trước Cách mạng tháng Tám 1945. Tiêu biểu là cuộc nổi dậy của đồng bào Xêđăng, Giẻ Triêng ở đông bắc Kon Tum do ảnh hưởng của “Phong trào nước thần” (Đăk Yàng) hay còn gọi là phong trào “Nước xu đỏ”, “đã làm cho đế quốc Pháp chậm kiểm soát được vùng Xêđăng đến 10 năm”(3). Và Guilleminète, công sứ Kon Tum phải than thở rằng, cho đến năm 1938, nhiều nơi đồng bào dân tộc vẫn làm chủ núi rừng, vẫn sống hiên ngang trong những làng mạc bất khả xâm phạm của họ(4).

Mặc dù phong trào đấu tranh của nhân dân trong các dân tộc ở Kon Tum lúc bấy giờ còn mang tính tự phát, nhưng là sự thể hiện truyền thống đấu tranh bất khuất, tình yêu quê hương, ý thức bảo vệ núi rừng, buôn làng mãnh liệt và tạo điều kiện cho nhiều người giác ngộ chính trị, trở thành cán bộ nòng cốt trong chính quyền cách mạng từ sau Cách mạng tháng Tám.

Từ năm 1928, ở Kon Tum đã xuất hiện cơ sở của Tân Việt cách mạng Đảng (nhóm Trần Mộng Bạch, Phan Kiêm Huy, Trần Hậu Tùng). Tháng 6.1930, một chi bộ cộng sản được thành lập trong binh lính quản lí nhà lao Kon Tum. Tiếp đó, một chi bộ cộng sản đường phố đã ra đời. Cả hai chi bộ tích cực hoạt động để tuyên truyền vận động cách mạng gây ảnh hưởng trong mọi tầng lớp nhân dân và phối hợp với nhau giúp đỡ tù chính trị trong sinh hoạt và tố cáo tội ác của thực dân Pháp, làm cho nhân dân tin tưởng vào những người cộng sản, vào đường lối của Đảng Cộng sản Đông Dương. Cuối năm 1931, bị địch theo dõi và đàn áp, cả hai chi bộ dần dần chấm dứt hoạt động; nhưng sự ra đời của các tổ chức cộng sản chứng tỏ chủ nghĩa cộng sản không chỉ có sức sống ở những vùng công nghiệp, vùng thành thị, nông thôn, đồng bằng mà cả ở vùng miền núi cao nguyên, xa xôi hẻo lánh. Thêm vào đó cần nhấn mạnh ảnh hưởng của những người tù cộng sản bị giam ở nhà lao Kom Tum đối với đồng bào các dân tộc, tiêu biểu là cuộc đấu tranh của tù chính trị ở nhà đày Kon Tum với đảnh cao là cuộc đấu tranh lưu huyết ngày 12.12.1931, buộc nhà cầm quyền Pháp phải nhượng bộ và có những cải thiện đối với chế độ nhà tù. Cuộc đấu tranh để lại trong lòng nhân dân các dân tộc Kon Tum một ấn tượng sâu sắc về người cộng sản và Đảng Cộng sản Đông Dương.


(*) Người viết: TS. Nguyễn Văn Chiến, Trường Cao đăng Sư phạm Gia Lai.
(1) E. Daufès: La Garde indigène de l’Indochine de sa création à nos jours, Avignon, 1934, tr. 188.
(2) H. Maire: Les Jungles Moi, Emile la Rose, Paris, 1912, tr. 549.
(3) Trần Văn Thân: Tìm hiểu phong trào chống thực dân Pháp của người Xêđăng ở vùng Bắc Kon Tum, Tạp chí Nghiên cứu lịch sử, số 150 - 1973, tr. 26.
(4) Guilleminète: Ebauche d’nune classfication des Mos au point de vue cluturelle, R.I.No 109, tr. 25.
Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #105 vào lúc: 17 Tháng Chín, 2011, 06:26:48 pm »

Năm 1939, Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, cũng như trong cả nước, ở Kon Tum đế quốc Pháp, phát xít Nhật tranh nhau khống chế đường 14, tăng cường cướp bóc lương thực, thực phẩm và tăng thuế má. Hàng ngàn thanh niên bị bắt đi làm đường, cầu cống, căn cứ quân sự và tham gia vào đội quân tay sai bản xứ. Trong các đồn điền bọn chủ bắt công nhân lao động từ 10 đến 12 giờ mỗi ngày. Bọn cầm quyền dùng chính sách muối để bóc lột, áp bức người lao động, làm cho nhân dân bị đói gạo, thiếu nuối thường xuyên. Nhiều làng bị xóa sổ vì đói như làng Rệt; có làng dân số 400 người nhưng qua một trận đói chỉ còn 20 người như làng Ri Nậm ở Đắc Hà, làng Rok Chuối, Tu Bi… ở Đăk Glây(1). Năm 1940, thực dân Pháp còn lập các “Căng an trí” (trại giam) ở Đăk Glây, Đăk Tô để tiếp tục giam giữ các chiến sĩ cách mạng trong phong trào dân chủ 1936-1939 đưa từ đồng bằng lên.

Ngay sau khi Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, các nghị quyết Hội nghị Trung ương lần VI (1939), lần VII (1940) và lần VIII (1941) đã chỉ cho phong trào yêu nước và cách mạng ở Kon Tum con đường phát triển, dù cơ sở Đảng đã bị vỡ từ năm 1941 và chưa có tổ chức của Mặt trận Việt Minh.

Từ năm 191, ở thị xã Kon Tum đã xuất hiện các hội yêu nước “biến tướng” như các Hội Tương tế, Ái hữu, Bóng đá, Hội học chữ quốc ngữ, với mục tiêu đấu tranh đòi dân sinh, dân chủ. Đồng bào các dân tộc ít người tiếp tục đấu tranh vũ trang chống sưu cao, thuế nặng, chống đóng đồn, bót. Tiêu biểu là cuộc nổi dậy của 3000 đồng bào Xêđăng thuộc hai xã Đăk Min và Tăng Túc thuộc huyện Đăk Glây chống phá việc đóng đồn Tô Năng (1942). Địch đem quân đàn áp, nhưng nhân dân vẫn tiếp tục chiến đấu cho đến đầu năm 1945.

Năm 1943, tổ chức Đảng ở Bình Định điều các đồng chí Huỳnh Đăng Bằng, Lê Thanh Hà lên Kon Tum hoạt động, xây dựng cơ sở cách mạng nhưng bị địch phát hiện.

Ngày 9.3.1945, Nhật đảo chính Pháp trên toàn cõi Đông Dương. Ngày 17.4.1945, chính quyền bù nhìn thân Nhật ở Kon Tum được thành lập.

Trong lúc phát xít Nhật đang tiến hành các thủ đoạn áp bức bóc lột ở Kon Tum thì cao trào chống Nhật cứu nước diễn ra rầm rộ trong cả nước. Các cuộc đấu tranh tri kết hợp với đấu tranh vũ trang, khởi nghĩa từng phần, giành chính quyền ở từng địa phương đã diễn ra sôi nổi ở Việt Bắc, trung du Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Cuộc khởi nghĩa Ba Tơ (11.3.1945) thành lập chính quyền cách mạng và độ du kích Ba Tơ đã có ảnh hưởng trực tiếp đến Kon Tum, các tỉnh Trung và Nam Trung Bộ. Đồng bào các dân tộc gây áp lực với một số công chức tiến bộ ở Kon Tum đòi Tỉnh trưởng Hà Ngại yêu cầu phát xít Nhật và chính phủ Nam triều thả 72 tù chính trị còn bị giam ở Đăc Tô. Cuộc đấu tranh giành được thắng lợi. Một số trí thức yêu nước như bác sĩ Hàng Lẫm, Lê Đại Nguyên, Lê Ngữ… đã tổ chức một cuộc đón tiếp tù chính trị từ Đăk Tô về. Cuộc đón tiếp thu hút sự chú ý của đông đảo quần chúng đối với cách mạng, hướng về Đảng Cộng sản Đông Dương, trong tình hình ở Kon Tum lúc bấy giờ tổ chức Đảng chưa được khôi phục, Mặt trận Việt Minh chưa được thành lập. Tuy vậy, ảnh hưởng của phong trào cách mạng ở Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên đã làm cho quần chúng nhân dân trong tỉnh hướng theo đường lối cứu nước của Mặt trận Việt Minh. Nhiều buôn làng ở Kon Tum trên thực tế đã do nhân dân tự quản lí, sự cai quản của Nhật và tay sai chỉ còn trên danh nghĩa.

Ngày 14.8.1945, phát xít Nhật đầu hàng Đồng minh vô điều kiện. Đảng ta đã phát động toàn dân Tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Khí thế khởi nghĩa sôi sục trong toàn quốc đã tác động mạnh mẽ đến Kon Tum, nhất là các cuộc khởi nghĩa ở các tỉnh Quảng Ngãi, Bình Định, đặc biểu là là Gia Lai. Tình hình diễn biến rất thuận lợi, thời cơ khởi nghĩa ở Kon Tum đã chín muồi, nhưng do chưa có tổ chức Đảng lãnh đạo, không có Mặt trận Việt Minh tổ chức nên cuộc khởi nghĩa giành chính quyền chưa diễn ra.

Trước tình hình đó, ngày 23.8.1945, sau khi cuộc khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi, Ủy ban cách mạng lâm thời tỉnh Gia Lai do Trần Ngọc Vỹ làm Chủ tịch, đã quyết định đưa lực lượng cách mạng lên hỗ trợ, phối hợp với lực lượng Kon tum giành chính quyền.


(1) Lịch sử Đảng bộ Kon Tum (1930-1975), Tập 1, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 1996, tr. 109.
Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #106 vào lúc: 17 Tháng Chín, 2011, 06:28:43 pm »

Cùng lúc đó, tối 23.8.1945, một nhóm trí thức yêu nước và binh sĩ tiến bộ ở Kon Tum đã bí mật tổ chức Hội nghị thành lập Ban lãnh đạo cuộc khởi nghĩa và bàn kế hoạch phối hợp với lực lượng của tỉnh Gia Lai lên hỗ trợ để giành chính quyền.

Cuộc họp đã vạch ra kế hoạch cụ thể.

- Phải huy động đông đảo quần chúng tham gia khởi nghĩa giành chính quyền.

- Vận động binh lính giao nộp vũ khí, tiến hành nổi dậy ở các công sở, doanh trại của địch.

- Gửi tối hậu thư yêu cầu hiến binh Nhật không được can thiệp.

- Phối hợp đồng bộ với lực lượng Plâyku lên hỗ trợ, tạo sức mạnh tổng hợp.

- Điện báo trước cho các đồn trưởng ở Đăk Tô, Kon Plông, Đăk Glây… các công sở tại tỉnh lị như tòa sứ, dinh quản đạo, bưu điện… chuẩn bị sẵn sàng trong tư thế bàn giao cho cách mạng(1).

Sáng ngày 25.8.1945, trước khí thế áp đảo của quần chúng, tỉnh trưởng Kon Tum Hà Ngại phải bàn giao chính quyền. Ủy ban Nhân dân cách mạng lâm thời được thành lập. Cùng lúc đó, ở Đăk Tô, Đăk Glây lực lượng của địch ở các đồn sẵn sàng chờ cách mạng đến tiến quản. Ở Kon Plông, khởi nghĩa giành chính quyền còn có lực lượng Việt Minh ở Quảng Ngãi lên phối hợp. Việc giành chính quyền ở xã, huyện đều diễn ra nhanh chóng do lực lượng tại chỗ phối hợp chặt chẽ với các đoàn cán bộ của tỉnh phái về để thành lập chính quyền cách mạng. Có thể nói cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở Kon Tum diễn ra nhanh, gọn, không nổ súng mà triệt để trong tuần cuối của tháng tám năm 1945.

Sáng ngày 28.8.1945, Ủy ban cách mạng lâm thời tỉnh Kon Tum, với thành phần chủ yếu là những trí thức yêu nước, ra mắt đồng bào trong lễ mít tính chào mừng cuộc khởi nghĩa thắng lợi.

*

Thắng lợi của cuộc vận động Cách mạng tháng Tám ở Kon Tom đã góp phần vào thắng lợi chung của cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945, mở ra một bước ngoặt mới trong lịch sử đấu tranh và xây dựng của đồng bào các dân tộc tỉnh Kon Tum. Đây cũng là biểu hiện thắng lợi của đường lối Đảng ta về vấn đề dân tộc, đặc biệt ở vùng dân tộc ít người.

Cuộc vận động Cách mạng tháng Tám ở Kon Tum, ngoài những đặc điểm cơ bản chung của cả nước còn có một số đặc điểm riêng. Đó là quá tình chuẩn bị và tiến hành cuộc khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi ở Kon Tum khi chưa có tổ chức của Mặt trận Việt Minh và cũng chưa có tổ chức Đảng trực tiếp lãnh đạo, nhưng do sức mạnh yêu nước của nhân dân các dân tộc, lại được ảnh hưởng của Đảng Cộng sản Đông Dương, của phong trào cách mạng các tỉnh lân cận mà cuộc khởi nghĩa ở Kon Tum cũng nổ ra cùng với các địa phương trong nước.

Một đặc điểm nổi bật khác là sự đoàn kết chặt chẽ giữa các dân tộc, các tầng lớp nhân dân, bao gồm trí thức, công chức đã uy hiếp kẻ thù và nhanh chóng giành chính quyền, hòa nhập vào phong trào chung cả nước dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Những đặc điểm này chứng tỏ mối quan hệ gắn bó giữa Đảng và quần chúng, vai trò tác động to lớn của đường lối chính sách đúng đắn của Đảng, Mặt trận Việt Minh và của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đồng thời, nó thể hiện sinh động tính tích cực cách mạng, sáng tạo, chủ động và năng động của quần chúng, đã hành động theo đúng mục tiêu, phương pháp cách mạng của Đảng vạch ra. Mối quan hệ đặc biệt ấy đã được phát triển và tích tụ trong suốt quá trình chiến đấu chống ách nô dịch và bóc lột của bọn thực dân phong kiến trong suốt 15 năm, dẫn đến hành động quật khởi của nhân dân các dân tộc trong tỉnh vào những ngày cuối tháng 8.1945, đặc biệt ảnh hưởng trực tiếp của những chiến sĩ cộng sản bị địch bắt, đưa lên giam cầm tại nhà đày Kon Tum sau đó ở Đăk Glây, Đăk Tô. Mối quan hệ gắn bó của những người cộng sản với đồng bào các dân tộc tỉnh Kon Tum, là một bài học quý báu cho công tác vận động đồng bào dân tộc ít người sau này.


(1) Lịch sử Đảng bộ Kon Tum (1930-1975), Tập 1, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 1996, tr. 86.
Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #107 vào lúc: 19 Tháng Chín, 2011, 04:55:01 pm »

GIA LAI(*)

Gia Lai ngày nay là một trong năm tỉnh ở Tây Nguyên, nơi mà các dân tộc đã từng gắn bó lâu đời với Tổ quốc Việt Nam. Tuy nhiên, về địa giới tỉnh Gai Lai ngày nay cũng có nhiều thay đổi. Chỉ tính trong thời kì 1858-1945, đặc biệt từ sau 1885, khi thực dân Pháp xâm chiếm Tây Nguyên thì địa giới Gia Lai mấy lần thay đổi.

Ngày 4-7-1905, toàn bộ vùng rừng núi phía tây tỉnh Bình Định, bao gồm chủ yếu phần đất Gia Lai, được thực dân Pháp thành lập tỉnh “Pleiku Der”, sau đó lại giải thế, biến thành các đại lí của Phú Yên, rồi Kon Tum. Năm 1932, tỉnh Plâyku được tái lập.

Dù sự chia tách của thực dân Pháp như thế nào, song cuộc đấu tranh của các tộc người ở Gia Lai cho độc lập, tự do vẫn gắn chặt vào phong trào yêu nước của đồng bào Tây Nguyên và trong cả nước. Từ sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, phong trào đấu tranh ở Gia Lai nằm trong cuộc đấu tranh chung, do Đảng lãnh đạo. Các tổ chức quần chúng, cơ sở Đảng được xây dựng trong nhân dân, đồn điền Pháp, công sở, trường học… Các phong trào yêu nước chống Pháp này đặt cơ sở cho cuộc Cách mạng tháng Tám 1945 bùng nổ và thắng lợi.

Trong cao trào cách mạng 1940-1945, các cuộc đấu tranh chống xâu, thuế, thu thóc, bắt lính, chống cưỡng bức lạc quyên, thu mua công trái… diễn ra ở nông thôn, thị trấn, thị xã, tiến tới cuộc Tổng khởi nghĩa.

Sau ngày Nhật đảo chính Pháp (9.3.1945), chính sách áp bức bóc lột của phát xít vẫn được duy trì và càng nặng nề hơ. Trong tình hình như vậy, chương tình cứu nước của Mặt trận Việt Minh được phổ biến sâu rộng ở Gia Lai. Mọi lực lượng được tổ chức củng cố, chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc đấu tranh mới. Phong trào cách mạng ở trung châu, nhất là cuộc khởi nghĩa Ba Tơ, ảnh hưởng mạnh đến Gia Lai. Các tầng lớp nhân dân, đặc biệt thanh niên Gia Lai rất hăng hái cách mạng. Tháng 4.1945, Đoàn thanh niên Gia Lai được thành lập.

Từ ngày 14.8.1945, cuộc Tổng khởi nghĩa lan nhanh tỏng cả nước và truyền lên Gia Lai. Quân đội Nhật ở Plâyku, An Khê, Cheo Reo lần lượt rút chạy về Quy Nhơn. Lực lượng bảo an của chính quyền thân Nhật đã ngả về cách mạng, tham gia, ủng hộ các hoạt động yêu nước của nhân dân.

Sáng ngày 20.8.1945, Đoàn thanh niên An Khê kêu gọi quần chúng trong huyện đứng lên khởi nghĩa chiếm đồn bảo an ở thị trấn và trụ sở huyện lị. Huyện trưởng Phan Sĩ Sàng chấp nhận bàn giao chính quyền cho lực lượng thanh niên và quần chúng cách mạng. Lực lượng bao ran cũng giao nộp toàn bộ vũ khí. Chính quyền cách mạng lâm thời được thành lập, gồm các ông Trần Sanh, Bùi Thế Viện, Đỗ Trạc, Trần Thông…, kêu gọi quần chúng ủng hộ cách mạng. Sau đó, lực lượng cách mạng tỏa về vùng phụ cận tổ chức mít tinh biểu dương lực lượng, tịch thu triện đồng của bọn chức sắc chính quyền thôn xã.

Sáng ngày 22.8, đoàn quân khởi nghĩa An Khê có lực lượng vũ trang tự vệ yểm trợ, do các ông Trần Sanh, Trần Thông dẫn đầu tiến về thị xã, phối hợp với Đoàn thanh niên Plâyku giành chính quyền ở tỉnh lị.

Tại Plâyku, ngay từ những ngày đầu tháng 8.1945, lực lượng thanh niên yêu nước và quần chúng đã tích cực chuẩn bị mọi hoạt động nổi dậy giành chính quyền. Bộ máy chính quyền tỉnh, gồm từ quản đạo (tức tỉnh trưởng) Bửu Phu đến bọn quan lại tay sai, đều hoang mang dao động. Đa số lực lượng bảo an ủng hộ quần chúng cách mạng. Lực lượng thanh niên và quần chúng cách mạng đã làm chủ tình hình ở thị xã và các đồn điền.

Chiều ngày 22.8.1945, thanh niên Gia Lai nhận điện của Việt Minh Bình Định cho biết: “Việt Minh giành chính quyền, yêu cầu thanh niên biểu tình ủng hộ Việt Minh”. Đoàn thanh niên Plâyku buộc Tỉnh trưởng Bửu Phu kí lệnh trưng dụng xe ô tô, đưa cán bộ thanh niên về các đồn điền, các vùng nông thôn phụ cận, huy động quần chúng vũ trang biểu tình giành chính quyền.

Cả đêm 22.8.1945, nhân dân thị xã, công nhân các đồn điền, nông dân ở các vùng phụ cận… tích cực chuẩn bị may cờ, làm cơm vắt, gậy gộc, giáo mác, tổ chức đội ngũ, chờ đợi giờ khởi hành.

Sáng ngày 23.8.1945, hàng ngàn quần chúng thị xã Plâyku và các vùng xung quanh được vũ trang bằng gậy gộc, giáo mác… đội ngũ chỉnh tề, giương cao cờ dỏ sao vàng, tiến về địa điểm tập trung tại Tòa công sứ. Sau đó đoàn người chia thành hai nhánh tuần hành, biểu dương lực lượng qua các phố chính của thị xã.

Một số người tham gia cuộc biểu tình kéo xuống đồn bảo an, ra Sở bưu điền, Sở lục lộ, gara Ba Hoài rồi về tập trung tại sân vận động thị xã. Một số khác tiến xuống dinh Quản đạo, vòng ra bệnh viện rồi đổ về sân vận động. Các đoàn tuần hành vừa đi vừa hô vang các khẩu hiệu: “Đả đảo chính phủ bù nhìn Trần Trọng Kim”, “Việt Nam hoàn toàn độc lập”, “Ủng hộ Mặt trận Việt Minh”.

Đúng 10 giờ sáng ngày 23.8.1945, một cuộc mít tinh lớn với gần 10 ngàn người tham dự, bao gồm công nhân các đồn điền, nông dân các vùng nông thôn dân tộc, vùng đồng bằng Kinh, các tầng lớp nhân dân trong thị xã, đại diện lực lượng khởi nghĩa huyện An Khê và cả lính bảo an đã giác ngộ, được tổ chức tại sân vận động trung tâm thị xã. Lần đầu tiên trong lịch sử, tại thị xã Plâyku, cơ đỏ sao vàng tung bay trong niềm hân hoan chờ đón của mọi người. Tại cuộc mít tinh, ông Trần Ngọc Vỹ, đại diện lực lượng quần chúng khởi nghĩa tuyên bố xóa bỏ hoàn toàn bộ máy chính quyền cũ, thành lập chính quyền cách mạng, kêu gọi nhân dân các dân tộc trong tỉnh triệt để thi hành các chủ trương đoàn kết, ủng hộ Mặt trận Việt Minh, chính sách của Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc do cụ Hồ Chí Minh làm Chủ tịch và của Mặt trận Việt Minh. Tiếp đó, đại diện Mặt trận Việt Minh kêu gọi các tầng lớp nhân dân, các dân tộc ủng hộ chính quyền cách mạng. Chị Phan Thị Trinh thay mặt giới phụ nữ trong tỉnh nói lên niềm phấn khởi và tự hào về sự đổi đời chưa từng có của nhân dân các dân tộc tỉnh nhà, đặc biệt là giới phụ nữ, kêu gọi chị em hăng hái tham gia các hoạt động cách mạng, làm tròn trách nhiệm của người phụ nữ dưới chế độ mới.


(*) Người viết: TS. Nguyễn Văn Chiến, Trường Cao đẳng Sư phạm Gia Lai.
« Sửa lần cuối: 19 Tháng Chín, 2011, 05:12:46 pm gửi bởi macbupda » Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #108 vào lúc: 19 Tháng Chín, 2011, 04:55:24 pm »

Cuộc mít tinh kết thúc bằng cuộc biểu dương lực lượng của quần chúng qua các đường phố rồi tỏa về các vùng nông thôn, vùng ven thị xã và các đôn điền. Chỉ trong ngày 23.8.1945, toàn bộ các cơ quan quân sự, hành chính, các đồn điền, công sở đã thuộc quyền kiểm soát của chính quyền cách mạng. Những tên tay sai mật thám của Nhật, Pháp bị bắt giam. Chính quyền cách mạng tịch thu kho tàng, vũ khí, quân dụng của Nhật trang bị cho lực lượng vũ trang tự vệ để giữ gìn an ninh trật tự chung. Đối với binh lính bảo an, ai giác ngộ, tình nguyện tham gia cách mạng thì được cách mạng sử dụng, người nào muốn trở về nhà được tạo điều kiện cần thiết.

Đêm 23.8, hội nghị đại biểu các lực lượng khởi nghĩa họp tại dinh Quản đạo, nhất trí thông qua danh sách Ủy ban cách mạng lâm thời tỉnh Gia Lai, gồm 5 thành viên, có một nhân sĩ người dân tộc, do ông Trần Ngọc Vỹ làm Chủ tịch. Ủy ban phân công cán bộ về các địa phương đê tổ chức, sắp xếp bộ máy chính quyền cách mạng của các huyện, xã; thành lập ban quản lí các cơ sở kinh tế, cử đoàn cán bộ, chuẩn bị lực lượng và kế hoạch tiến lên Kon Tum, phối hợp với nhân dân Kon Tum khởi nghĩa giành chính quyền.

Sáng ngày 25.8, với danh nghĩa Việt Minh tỉnh Gia Lai, đoàn xe đưa lực lượng khởi nghĩa do các ông Dương Thành Đạt, Trần Sanh, Nguyễn Xuân, Trần Thông, Đỗ Huyên dẫn đầu tiến vào thị xã Kon Tum tham gia khởi nghĩa giành chính quyền. Cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở tỉnh lị Kon Tum diễn ra nhanh gọn, giành thắng lợi hoàn toàn.

Đồng thời, lực lượng khởi nghĩa Gia Lia cũng tập trung giúp đỡ cho các địa phương trong tỉnh nhanh chóng giành chính quyền ở những nơi còn gặp khó khăn.

Tại huyện Cheo Reo, ngay từ giữa tháng 6.1945, phong trào của quần chúng trong huyện đã phát triển mạnh, do ảnh hưởng của hoạt động trong thời kì tiền khởi nghĩa ở Gia Lai và các tỉnh Phú Yên, Đắk Lắk. Bộ máy chính quyền cai trị của địch từ huyện đến xã, thôn hầu như bị tê liệt, ở một số vùng đã tan rã hoàn toàn. Tại những nơi đó quần chúng đã thực hiện quyền tự chủ trong các buôn làng, song sự lãnh đạo của cấp trên chưa kịp thời, nhanh chóng đến đây

Ngày 25.8.1945, được sự giúp đỡ của một số binh lính bảo an người dân tộc, lực lượng thanh niên Cheo Reo đứng lên vận động quần chúng nổi dậy chiếm đồn bảo an ở huyện lị, bắt đồn trưởng Mô, tịch thu vũ khí, làm chủ tình hình thị trấn. Lực lượng khởi nghĩa huy động nhân dân tuần hành biểu dương lực lượng trong toàn huyện, sau đó đi về các làng ven thị trấn, vùng người Kinh ở Hậu Đức, Quang Hiến… khuếch trương thắng lợi của cuộc nổi dậy, hạ uy thế bọn chủ làng, chánh tổng, những tên tay sai của Nhật, Pháp. Để đảm bảo việc giữ gìn trật tự xã hội, lực lượng thanh niên Cheo Reo xuống các làng xã tập trung vũ khí còn lại trong nhân dân, nhất là trong những gia đình có người làm việc cho địch. Họ tuyên truyền giải thích quần chúng về chính sách đại đoàn kết của Việt Minh, giải quyết các vụ xích mích ở các làng, giữ gìn an ninh trật tự.

Ban lãnh đạo thanh niên cùng với các nhân sĩ yêu nước đã dự kiến danh sách Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời huyện, chờ Ủy ban nhân dân tỉnh sẽ về chính thức ra mắt.

Ngày2.9.1945, phái đoàn đại diện chính quyền cách mạng tỉnh Gia Lai, do Chủ tịch Trần Ngọc Vỹ dẫn đầu về Cheo Reo tổ chức mít tinh chào mừng thắng lợi của cuộc khởi nghĩa, công bố danh sách Ủy ban cách mạng lâm thời huyện và ra mắt quần chúng nhân dân. Ủy ban cách mạng lâm thời huyện, gồm những thanh niên trí thức người địa phương, do ông Nay Phin làm Chủ tịch với 5 ủy viên: Rơchom Thép, Rơchom Briu, Ksor Ní, Siu Deo, Siu Sinh. Ông Nay Đer được cử làm cố vấn. Sau khi Ủy ban cách mạng lâm thời huyện thành lập, lực lượng thanh niên Cheo Reo đã tỏa xuống các vùng nông thôn tổ chức chính quyền cách mạng thôn xã. Đến giữa tháng 9.1945, hệ thống chính quyền cách mạng các cấp ở Cheo Reo đã quản lí điều hành các hoạt động xã hội.

Ở các huyện Chưty, Plâykly tuy phong trào của quần chúng trong thời kì tiền khởi nghĩa không sôi nổi rầm rộ như ở một số nơi khác trong tỉnh, nhưng do ảnh hưởng cuộc khởi nghĩa ở tỉnh lị và một số huyện lị bộ máy chính quyền địch ở hai huyện này đã tan rã, quần chúng nổi dậy giành quyền tự chủ ở một số vùng nông thôn, truy lùng bắt giam tên Giai, đồn trưởng bảo an kiêm huyện trưởng Chưty, vận động lính bảo an theo cách mạng.

Đầu tháng 9.1945, đại diện của Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời tỉnh được cử về hai huyện Chưty, Plâykly thực hiện việc tiếp quản, xóa bỏ bộ máy chính quyền cai trị thực dân phong kiến, thành lập Ủy ban cách mạng lâm thời hai huyện. Các chức vụ trong chính quyền cách mạng các cấp chủ yếu là do những thanh niên trí thức tiến bộ người dân tộc đảm nhận. Ủy ban nhân dân cách mạng huyện Chưty do ông Ksor Thanh làm Chủ tịch, ở huyện Plâykly do ông Nay Hố đảm nhận. Sau khi chính quyền cách mạng hai huyện được thành lập, chính quyền ở buôn làng cũng lần lượt ra mắt.

Ở tỉnh lị, sau khi giành chính quyền, các cơ quan Kho bạc, Sở lục lộ, Nhà dây thép… được tổ chức lại, hoạt động phục vụ chính quyền cách mạng. Tại các đồn điền tổ chức bầu ra Ban quản lí, Ban giám đốc do những công nhân có tín nhiệm đứng ra điều hành. Tình hình an ninh trật tự được giữ vững, đời sống sinh hoạt của quần chúng ổn định.

Đến cuối tháng 8.1945, cuộc khởi nghĩa giành chính quyền của nhân dân tỉnh Gia Lại đã thắng lợi. Hệ thống chính quyền cai trị thực dân và phong kiến bị xóa bỏ hoàn toàn, bộ máy chính quyền cách mạng được thiết lập trong toàn tỉnh.

Dựa theo chương trình 10 điểm của Mặt trận Việt Minh, chính quyền cách mạng lâm thời tỉnh đã nhanh chóng ban hành chính sách đoàn kết, bình đẳng dân tộc, quyền tự do dân chủ, tự do tín ngưỡng, bãi bỏ chết độ xâu thuế bất công, kêu gọi nhân dân các dân tộc trong tỉnh đoàn kết, phát huy tinh thần yêu nước, truyền thống đấu tranh, hăng hái tham gia thực hiện chủ trương chính sách của chính quyền cách mạng và Mặt trận Việt Minh. Chính quyền các cấp đã nhanh chóng ổn định đời sống xã hội của nhân dân.

*

Cuộc Tổng khởi nghĩa ở Gia Lai thành công; một đặc điểm của cuộc khởi nghĩa là quần chúng tổ chức mít tinh tuyên bố thành lập chính quyền trước rồi mới tiến hành chiếm các công sở của địch. Trong cuộc khởi nghĩa đã thể hiện sự đoàn kết của các dân tộc trong tỉnh, có sự liên kết giữa nông thôn và thành thị, tạo nên sức mạnh tổng hợp, giành thắng lợi quyết định.

Thắng lợi cuộc khởi nghĩa ở Gia Lai góp phần quan trọng vào thắng lợi của Cách mạng tháng Tám 1945 ở Tây Nguyên nói riêng, trong cả nước nói chung.
« Sửa lần cuối: 19 Tháng Chín, 2011, 05:09:48 pm gửi bởi macbupda » Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #109 vào lúc: 19 Tháng Chín, 2011, 04:55:48 pm »

CÁC TỈNH NAM TÂY NGUYÊN(*)

Tây Nguyên là một bộ phận của Tổ quốc Việt Nam. Từ lâu đời đồng bào Tây Nguyên cùng với nhân dân cả nước kề vai sát cánh trong công cuộc dựng nước và giữ nước. Mối tình đoàn kết giữa các dân tộc Tây Nguyên với người Kinh ở trung châu ngày càng thắm thiết khi thực dân Pháp tiến hành xâm lược Việt Nam. Cuộc đấu tranh cho độc lập tự do dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đã chuẩn bị từng bước chắc chắn cho cuộc khởi nghĩa toàn quốc, nhất là trong cao trào cách mạng 1939-1945.

Trong bài viết này, chúng tôi giới hạn nêu những diễn biến cho sự chuẩn bị tiến tói Cách mạng tháng Tám 1945 ở Nam Tây Nguyên, vì các tỉnh Plâyku, Kon Tum đã được trình bày.

Khi chiến tranh thế giới thứ hai nổ ra (tháng 10.1939), thực hiện chủ trương chung của Đảng, các hoạt động cách mạng ở Nam Tây Nguyên chuyển sang hình thức bí mật, bất hợp pháp, song tích cực chuẩn bị lực lượng để phát triển. Từ 1941-1945, các tổ chức quần chúng được bí mật thành lập.

Ngày 9.3.1945, Nhật đảo chính Pháp, cơ hội cho cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc trong cả nước cũng như ở Tây Nguyên đã đến.

Tại Đà Lạt, đêm 9.3.1945, sau vài giờ nổ súng, quân Nhật làm chủ tình hình, toàn bộ quân lính và chính quyền thực dân Pháp bị bắt. Nhật đưa Nguyễn Tiến Lãng, nguyên quản đạo Đà Lạt làm Tỉnh trưởng Lâm Viên và đưa Cao Minh Hiệu, nguyên Quản đạo Đồng Nai Thượng, làm Tỉnh trưởng Đồng Nai Thượng. Bộ máy hành chính hai tỉnh được giữ nguyên như thời thuộc Pháp. Sau đó, chính quyền Trần Trọng Kim đặt chức Tổng đốc 4 tỉnh Lâm, Đồng, Bình, Ninh (Lân Viên, Đồng Nai Thượng, Bình Thuận, Ninh Thuận), cử Trần Văn Lý làm Tổng đốc và Ưng An làm Tỉnh trưởng Lâm Viên thay Nguyễn Tiến Lãng. Ở Tây Nguyên, phát xít Nhật cũng ra sức tuyên truyền thuyết “Đại Đông Á”, “Đồng chủng da vàng”, đề cao “công ơn Nhật cho Việt Nam độc lập”.

Trước tin biến động đó, để tăng cường lực lượng cho Đảng, đồng chí Đinh Quế, Bí thư chi bộ Cầu Quẹo quyết định tổ chức thêm một chi bộ mới tại nhà ga Đà Lạt. Tháng 4.1945, Đảng bộ cấp trên tăng cường đồng chí Ngô Huy Diễn, Nguyễn thế Tính vừa mới ở nhà la Buôn Ma Thuột ra tù đến Đà giúp các chi bộ ở đây phát triển cơ sở, chuẩn bị lực lượng Tổng khởi nghĩa. Tháng 5.1945, Ủy ban Mặt trận Việt Minh Đà Lạt thành lập, do đồng chí Nguyễn Thế Tình làm thư kí. Sau đó, Đoàn Thanh niên cứu quốc, Công nhân cứu quốc được thành lập. Trong thời gian này, đồng chí Ngô Huy Diễn cũng thành lập Đảng bộ Việt Minh lâm thời tỉnh Lâm Viên. Tháng 6.1945, đồng chí Ngô Huy Diễn, đồng chí Nguyễn Thế Tính bị hiến binh Nhật bắt giam. Hai tổ chức Việt Minh tạm thời ngừng hoạt động(1).

Tại Đắk Lắk, tháng 4.1945, do sự đấu tranh của quần chúng mà chính quyền tay sai Trần Trọng Kim đã mở cửa nhà lao Buôn Ma Thuột và thả tù chính trị. Các chiến sĩ cộng sản được tự do chia nhau đi khắp tỉnh Đắk Lắk diễn thuyết, tuyên truyền, vận động quần chúng tham gia Việt Minh, giải thích cho đồng bào thấy rõ kẻ thù trực tiếp của nhân dân ta lúc bấy giờ là phát xít Nhật và bọn tay sai Trần Trọng Kim, vạch trần chân tướng của chiêu bài độc lập giả hiệu, kêu gọi mọi người đứng lên đánh Nhật, lật đổ chính phủ bù nhìn Trần Trọng Kim. Chỉ trong vòng nửa tháng, phong trào Việt Minh ở Đắk Lắk phát triển nhảy vọt. 200 người ở thị xã và các đôn điền đã tham gia Việt Minh, trở thành lực lượng nòng cốt của phong trào khởi nghĩa ở địa phương.

Nhiều chiến sĩ cộng sản thoát khởi nhà tù Buôn Ma Thuột trở về quê hương hoạt động. Hai đồng chí Phạm Kiệm và Nguyễn Trọng Ba ở lại Đắk Lắk lãnh đạo phong trào cách mạng(2). Tháng 5.1945, ban lãnh đạo lâm thời tỉnh Đắk Lắk được thành lập do đồng chí Phạm Kiệm làm trưởng ban, kiêm chủ nhiệm Việt Minh tỉnh. Đồng chí Nguyễn Trọng Ba phụ trách thị xã Buôn Ma Thuột, xã Lạc Giao, Lạc Sa và trực tiếp nắm lực lượng trí thức, công chức. Tỉnh bộ Việt Minh ra nghị quyết chuẩn bị lực lượng cho Tổng khởi nghĩa, nhanh chóng xây dựng Ủy ban Việt Minh các cấp ở địa phương, các công sở, đồn điền và các buôn làng trong tỉnh.

Tỉnh bộ Việt Minh Đắk Lắk đã nắm được phần lớn lực lượng Bảo an binh của tỉnh. Các hạ sĩ quan trong bộ máy chỉ huy Bảo anh binh như Y Bih Alêô, Y Blok Eban, Y Yôn (Minh Sơn), Y Bli, Lê Văn Trì, Quản Quế, cai Thuận, cai Phu… đều là cơ sở cách mạng. Một số người Êđê đang theo học tại Trường Y khoa Đông Dương ở Sài Gòn cũng trở về Đắk Lắk tham gia lãnh đạo phong trào Việt Minh, như Y Ngông Niêkdam, Y Nuê (Ai Phương), Y Tlam.

Cho đến tháng 6.1945, các tổ chức Việt Minh ở Đắk Lắk như Công nhân cứu quốc, Thanh niên cứu quốc, Công chức cứu quốc… được phát triển mạnh mẽ ở thị xã, các đồn điền, nông thôn, đặc biệt ở đồn điền CAĐA, CHPI, xã Lạc Giao, Lạc Sa. Phong trào lan nhanh đến các buôn Alê, buôn Phan Lâm, Kosiê, buôn Ky, buôn Niêng, buôn Pok, buôn Dyrah, buôn Kotom, vv(3).


(*) Người viết: TS. Phan Văn Bế, Sở Giáo dục - Đạo tạo Đăk Nông.
(1) Sơ thảo Lịch sử Đảng bộ Lâm Đồng, 1991, tr. 37-39.
(2) Đồng chí Phạm Kiệm và Nguyễn Trọng Ba được bổ sung vào Tỉnh ủy lâm thời Đắk Lắk. Đồng chí Phạm Kiệm là Bí thư, đồng chí Ba là Phó bí thư Tỉnh ủy.
(3) Sơ thảo Lịch sử Đảng bộ Đắk Lắk, tập 1 1981, tr. 30-31.
« Sửa lần cuối: 19 Tháng Chín, 2011, 05:08:07 pm gửi bởi macbupda » Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
Trang: « 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 »   Lên
  In  
 
Chuyển tới:  

Powered by MySQL Powered by PHP Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2008, Simple Machines

Valid XHTML 1.0! Valid CSS! Dilber MC Theme by HarzeM