Lịch sử Quân sự Việt Nam
Tin tức: Lịch sử quân sự Việt Nam
 
*
Chào Khách. Bạn có thể đăng nhập hoặc đăng ký. 28 Tháng Ba, 2024, 04:02:15 pm


Đăng nhập với Tên truy nhập, Mật khẩu và thời gian tự động thoát


Trang: « 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 »   Xuống
  In  
Tác giả Chủ đề: Cách mạng tháng Tám 1945 - Toàn cảnh  (Đọc 173870 lần)
0 Thành viên và 1 Khách đang xem chủ đề.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #70 vào lúc: 02 Tháng Chín, 2011, 08:23:56 am »

Sau khi Nhật tuyên bố đầu hàng Đồng minh (14.8.1945), tình thế cách mạng trực tiếp đã xuất hiện, điều kiện cho Tổng khởi nghĩa trong toàn quốc đã chín muồi. Tại Hải Phòng, quân Nhật rút từ Đồ Sơn, Kiến An về Hải Phòng và hoang mang, hoảng sợ; phong trào cách mạng dâng cao toàn thành phố. Mặc dù cơ quan lãnh đạo của Đảng bộ chưa lập lại được nhưng Thành bộ Việt Minh Hải Phòng có uy tín lớn trong nhân dân và thực tế đã đảm nhận nhiệm vụ của Thành ủy.

Tranh thủ điều kiện thuận lợi (quân Nhật và chính quyền tay sai đang rệu rã, những thắng lợi liên tiếp trong việc giành chính quyền ở các huyện và tỉnh lị Kiến An), Thành bộ Việt Minh Hải Phòng đã lãnh đạo nhân dân khẩn trương xúc tiến chuẩn bị khởi nghĩa. Ngày 21.8.1945, Xứ ủy cử đồng chí Vũ Quốc Uy cấp tốc về Hải Phòng để lãnh đạo khởi nghĩa. Một ủy ban khởi nghĩa được thanh lập. Một số chủ trương quan trọng cho cuộc khởi nghĩa được thông qua:

- Thuyết phục quân Nhật không can thiệp vào công việc của Việt Minh và trả lại tự do cho những người yêu nước đang bị giam giữ.

- Theo dõi, giám sát chặt chẽ mọi âm mưu, hành động của quân Pháp.

- Thống nhất hành động giữa phong trào nổi dậy của quần chúng nội thành, lực lượng cách mạng với lực lượng tự vệ Kiến An và lực lượng chiến khu Đông Triều.

- Thông qua Thị trưởng thành phố liên hệ với quân Nhật để tổ chức cuộc thương nghị giữa đại diện hai bên để tránh đổ máu vô ích.

Ủy ban khởi nghĩa đã giao nhiệm vụ tước vũ khí nhà Đoan và Sở mật thám để thăm dò phản ứng của phát xít Nhật trước khi phát động khởi nghĩa toàn thành phố.

Sáng 22.8.1945, cờ đỏ sao vàng đã tung bay tại số nhà 14 Cát Đài - trụ sở của Thành bộ Việt Minh. Chiều 22.8.1945, cuộc thương lượng giữa cán bộ của Ủy ban khởi nghĩa với Thị trưởng thành phố và đại diện quân đội Nhật đã được tổ chức. Trước khí thế cách mạng của nhân dân, chỉ huy quân đội Nhật đã phải cam kết không có hành động gây trở ngại cho cuộc khởi nghĩa. Tối 22.8.1945, đại diện Việt Minh Hải Phòng và đại diện chiến khu Đông Triều họp, bàn việc đưa quân vào thành phố tham gia giành chính quyền.

Sáng sớm ngày 23.8.1945, hàng chục vạn nhân dân với cờ đỏ sao vàng giương cao, được sự hỗ trợ của lực lượng tự vệ (gồm 4 trung đội của chiến khu Đông Triều và 1 trung đội của tỉnh Kiến An), từ các ngả đường đổ về quảng trường Nhà hát Lớn thành phố.

Đúng 10 giờ sáng, cuộc mít tinh khổng lồ được long trọng khai mạc. Đồng chí Vũ Quốc Ủy thay mặt Ủy ban khởi nghĩa tuyên bố xóa bỏ chính quyền tay sai của phát xít Nhật, thành lập Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời Hải Phòng.

Sau cuộc mít tinh, quần chúng cách mạng đã tiến hành biểu tình tuần hành, qua các khu phố. Các đơn vị tự vệ của chiến khu Đông Triều cùng tự vệ thành phố tỏa đi chiếm giữ các vị trí trọng yếu (Tòa Thị chính, Sở Hiến binh, Ti Liêm phóng, Nhà Băng, nhà ga, các nhà máy, xí nghiệp). Hàng trăm chiến sĩ và đồng bào bị Pháp, Nhật giam giữ được giải thoát. Chính quyền cách mạng đã điều hành mọi công việc trong thành phố. Cách mạng tháng Tám ở Hải Phòng toàn thắng.

*

Cách mạng tháng Tám ở Hải Phòng là một bộ phận của Cách mạng tháng Tám trong cả nước với nhiều điểm riêng biệt.

Thứ nhất: Cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở Hải Phòng được tiến hành khá muộn khi ở nhiều tỉnh xung quanh cách mạng đã nổ ra và giành thắng lợi; do đó, nó diễn ra nhanh, không có đổ máu và giành thắng lợi triệt để. Mặc dù quân đội Nhật tập trung ở Hải Phòng khá đông, song trước khí thế cách mạng của quần chúng, bọn chúng đã không dám có hành động phản ứng.

Thứ hai: Khởi nghĩa giành chính quyền ở Hải Phòng được tiến hành khi ban lãnh đạo Thành ủy chưa lập lại được. Thành bộ Việt Minh là lực lượng đã đảm nhiệm trong thực tế công việc lãnh đạo của Thành ủy Hải Phòng và đã thể hiện rõ năng lực cách mạng rất cao. Dưới sự lãnh đạo của Thành bộ Việt Minh và cán bộ tăng cường của Xứ ủy, kết hợp với nhiệt tình cách mạng của các lực lượng chính trị và vũ trang địa phương, Cách mạng tháng Tám ở Hải Phòng đã giành được thắng lợi trọn vẹn.

Thứ ba: Trong khởi nghĩa giành chính quyền ở Hải Phòng, lực lượng chính trị của quần chúng đóng vai trò quyết định. Sự hỗ trợ của các lực lượng vũ trang có ý nghĩa quan trọng làm nòng cốt cho lực lượng chính trị của quần chúng. Đó là nhân tố tạo nên sức mạnh tổng hợp đưa đến thắng lợi của Cách mạng tháng Tám ở Hải Phòng.

Thứ tư: Ủy ban khởi nghĩa ở Hải Phòng đã phát huy được sức mạnh của lực lượng chính trị, quân sự của thành phố kết hợp với các lực lượng hỗ trợ của các tỉnh bạn (Kiến An, Chiến khu Đông Triều); kết hợp giữa áp lực chính trị, quân sự và đấu tranh thương lượng, do đó khởi nghĩa giành chính quyền ở Hải Phòng đã diễn ra nhanh chóng, hòa bình và giành thắng lợi hoàn toàn.
Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #71 vào lúc: 02 Tháng Chín, 2011, 08:26:58 am »

QUẢNG YÊN(*)

Dưới thời thống trị của Pháp, Quảng Yên là một tỉnh nhỏ thuộc vùng trung du Bắc Bộ, gồm hai huyện (Yên Hưng và Cát Hải), hai châu (Hoành Bồ và Cẩm Phả), đại lí Cẩm Phả (gồm cả Hồng Gai và Cửa Ông) và khu Uông Bí - Vàng Danh.

Trên dải đất “đầu sóng ngọn gió” này, lịch sử từng ghi nhận chiến công hiển hách làm rạng rỡ truyền thống đấu tranh bất khuất của dân tộc Việt Nam anh hùng. Năm 938, Ngô Quyền đánh tan quân xâm lược Nam Hán trên sông Bạch Đằng, khôi phục nền độc lập dân tộc. Thế kỉ 13, cũng trên sông Bạch Đằng lịch sử, Trần Hưng Đạo hai lần đại phá quân Nguyên, một đội quân xâm lược hùng mạnh nhất thế giới lúc bấy giờ.

Sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam thành lập, công nhân mỏ Quảng Yên luôn luôn đi đầu trong cuộc đấu tranh chống lại bọn tư bản thực dân Pháp và tay sai. Nhiều chi hội cộng sản và tổ chức Công hội Đỏ được thành lập ở các mỏ Hồng Gai, Cẩm Phả, Mạo Khê, Cửa Ông, Vàng Danh… Ngày 1.5.1930, cờ Đảng được cắm trên núi Bài Thơ (thị xã Hồng Gai) chào mừng Đảng của giai cấp công nhân ra đời.

Tháng 9.1939, Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ. Lúc này ở Quảng Yên, bọn thống trị tăng cường khủng bố, tước bỏ quyền lợi mà công nhân đấu tranh giành được từ trước. Cơ sở cách mạng trong phong trào công nhân chỉ còn ở hai nơi là Uông Bí và nhày máy kẽm Quảng Yên. Tháng 12.1939, Ban chỉ đạo Liên tỉnh B (Liên tỉnh B do Xứ ủy Bắc Kỳ thành lập để chỉ đạo cách mạng các tỉnh Hải Phòng, Hải Dương, Hưng Yên, Kiến An, Quảng Yên, Hải Ninh…) mở hội nghị do đồng chí Tô Hiệu chủ trì để nghiên cứu nghị quyết Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 6. Căn cứ vào tình hình thực tế khu mỏ, Hội nghị đã quyết định:

- Khắc phục mọi khó khăn, nguy hiểm, kiên quyết phục hồi và phát triển cơ sở cách mạng ở khu vực Hồng Gai - Cẩm Phả là những nơi tập trung công nhân mỏ có truyền thống đấu tranh cách mạng.

- Giữ vững tiếng nói của Đảng trong mọi tình huống để chống lại thủ đoạn xuyên tạc của địch là “Đảng Cộng sản đã bị tan rã hoàn toàn” nhằm lung lạc tinh thần đấu tranh của đảng viên và quần chúng cách mạng.

- Tiếp tục đẩy mạnh phong trào đấu tranh của công nhân để duy trì và phát triển những quyền lợi đã giành được trong thời kì trước, phát triển cơ sở và rèn luyện thêm phong trào.

- Đi đôi với việc xây dựng phong trào đấu tranh của công nhân, phải tiến hành xây dựng cơ sở ở vùng nông thôn xung quanh thị xã Quảng Yên và Uông Bí, lấy hai nơi này làm bàn đạp để tiến công vào Hồng Gai, Cẩm Phả.

Thực hiện chủ trương trên, chỉ sau một thời gian ngắn, cơ sở Đảng ở một số nơi tạm thời ổn định. Với những thuận lợi mới, Ban chỉ đạo Liên tỉnh B chủ trương đẩy phong trào đấu tranh lên một bước. Nhân ngày Quốc tế Lao động 1.5.1940, chi bộ Uông Bí, chi bộ nhà máy kẽm Quảng Yên đã rải truyền đơn vạch trần chính sách phản động của Pháp ở Đông Dương; đầu tháng 5.1940, chi bộ nhà máy kẽm Quảng Yên lại quyết định phát động công nhân bãi công đòi tăng lương, cải thiện đời sống…

Sau ngày Nhật đảo chính Pháp, tại Quảng Yên, phát xít Nhật cho quân đến đóng ở một số nơi trọng yếu: thị xã Quảng Yên, Yên Lập, Bãi Cháy, Hồng Gai, Cẩm Phả… và tiến hành xây dựng lực lượng bảo an, chuyển dỡ máy móc ở nhà máy điện Uông Bí về Tràng Kênh để lập xưởng sản xuất vũ khí.

Dưới sự thống trị của phát xít Nhật, nhân dân Quảng Yên sống trong cảnh hết sức ngột ngạt. Trong bối cảnh đó, tin tức về những cuộc tiến công quân Nhật, cướp vũ khí, phá kho thóc chia cho dân nghèo, diệt trừ Việt gian thân Nhật… của Việt Minh ở các nơi khác dồn dập bay về làm cho nhân dân toàn tỉnh Quảng Yên vô cùng phấn khởi, tin tưởng, một lòng hướng về quê hương cách mạng Việt Bắc.

Trung tuần tháng 4.1945, Tỉnh ủy lâm thời Hải Dương họp để thảo luận kế hoạch thực hiện nghị quyết của Xứ ủy Bắc Kỳ về việc chọn địa điểm thành lập căn cứ địa cách mạng; các cơ sở Việt Minh phát triển rất nhanh ở Hải Dương và Quảng Yên. Nhân cơ hội này, các đồng chí lãnh đạo huyện Đông Triều quyết định mở đợt đánh đồn đầu tiên gây thanh thế và nhân đó đẩy mạnh phát triển cơ sở Việt Minh và lực lượng vũ trang, tạo điều kiện thành lập chiến khu Đông Triều.

Việc đánh huyện lị và tước vũ khí ở Đông Triều diễn ra hết sức nhanh, gọn do đã thống nhất kế hoạch. Ở Mạo Khê, sáng ngày 8.6.1945, hàng trăm công nhân vũ trang bằng cuốc chim, búa, dao… bất ngờ giương cao cờ đỏ sao vàng, xông vào bao vây nhà chủ mỏ, trại lính bảo an và chiếm kho vũ khí. Nghĩa quân làm chủ khu mỏ giữa tiếng hoan hô dậy đất trời của công nhân. Ngay sau đó, ta lập chính quyền cách mạng và kiểm soát chặt chẽ việc sản xuất của mỏ.

Đồn Tràng Bạch là một vị trí cơ động nằm giữa Đông Triều và Uông Bí. Tên đồn trưởng rất ngoan cố. Ta phải tập trung một lực lượng khá mạnh bí mật hành quân và tiến đánh bất ngờ mới chiếm được đồn nhanh, gọn.

Sau những thắng lợi ban đầu đó, chiều ngày 8.6.1945 một cuộc mít tinh lớn được tổ chức ở Hổ Lao, chính thức tuyên bố thành lập chiến khu Đông Triều (Đệ tứ chiến khu), lập Ủy ban quân sự cách mạng, lập đội vũ trang tuyên truyền…


(*) Người viết: ThS. Nguyễn Văn Ninh, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #72 vào lúc: 02 Tháng Chín, 2011, 08:28:32 am »

Trên đà thắng lợi, tháng 7.1945 lực lượng chiến khu Đông Triều tiếp tục kéo về đánh chiếm Uông Bí, đánh bọn bảo an ở thị xã Quảng Yên.

Theo kế hoạch, trận đánh tỉnh lị Quảng Yên định vào ngày 23.7.1945. một lực lượng quân sự tương đối mạnh của chiến khu Đông Triều được lệnh tập trung quân từ chiều ngày 19.7.1945. Sáng 20.7.1945, trong khi đồng chí chỉ huy trận đánh và một số cán bộ đang đi kiểm tra tình hình chuẩn bị chiến trường thì nhận được tin cơ sở báo: Bọn Đại Việt ở Hải Phòng sang Quảng Yên thúc ép Tỉnh trưởng (có cảm tình với Việt Minh) giao chính quyền cho chúng, nhưng bị từ chối. Trước tình hình khẩn trương đó, ta phải hành động ngay để chặn đứng âm mưu của bọn Đại Việt thân Nhật. Giờ nổ súng được định vào đêm 20.71945.

Trận đánh tỉnh lị Quảng Yên (cách Hải Phòng 20km) đêm 20.7.1945 là trận đánh lớn nhất của quân cách mạng chiến khu Đông Triều kể từ ngày thành lập. Nó cũng là trận đánh phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng giữa lực lượng quân sự của chiến khu Đông Triều với lực lượng quần chúng cách mạng địa phương và giữa cán bộ Việt Minh Quảng Yên với bộ phận lãnh đạo chiến khu Đông Triều về việc triển khai lực lượng, mở rộng phạm vi hoạt động của nghĩa quân Đông Triều hỗ trợ cho phong trào quần chúng vùng Quảng Yên và lân cận.

Chỉ sau vài phát súng của quân khởi nghĩa, tên chỉ huy lực lượng bảo an binh Quảng Yên đã đầu hàng không điều kiện. Ta thu toàn bộ vũ khí, gồm trên 400 súng các loại và nhiều đồ dùng quân sự.

Chiến thắng Quảng Yên đã có tiếng vang và ảnh hưởng khá rộng lớn. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử đấu tranh vũ trang của Đảng ta trước Tổng khởi nghĩa tháng Tám, quân cách mạng đã đánh chiếm một tỉnh lị ở vùng trung du (mặc dù địch có số quân đông) và phá bỏ bộ máy chính quyền bù nhìn cấp tỉnh. Đây cũng là lần đầu tiên nghĩa quân chiến khu Đông Triều sử dụng một lực lượng quân sự khá lớn, đánh chiếm một vị trí có ý nghĩa chiến lược quan trọng của địch, nhưng không phải chiến đấu gay go, đổ máu vì đã chuẩn bị chu đáo, có quần chúng nhân dân làm hậu thuẫn, làm tốt công tác binh vận, nhất là biết chọn thời cơ, tiến công bất ngờ. Đây cũng là cuộc khởi nghĩa từng phần kế tiếp các cuộc khởi nghĩa từng phần trước đây của du kích chiến khu Đông Triêu, chuẩn bị điều kiện tiến lên Tổng khởi nghĩa. Thắng lợi ngày 20.7.1945 ở Quảng Yên là một thành tích quân sự nổi bật của chiến khu Đông Triều, tạo thêm điều kiện thuận lợi để phát triển nhanh chóng Quân giải phóng và đẩy mạnh phong trào cách mạng vùng duyên hải.

Sau ngày cuộc Tổng khởi nghĩa thắng lợi ơ Hà Nội, chính quyền cách mạng ở Quảng Yên có kế hoạch thành lập. Tỉnh trưởng Quảng Yên xin nộp hồ sơ, tài liệu, vũ khí và toàn bộ công sở trong tỉnh. Việc giành chính quyền ở Quảng Yên diễn ra tương đối nhanh gọn. Ngày 24.8.1945, Ủy ban cách mạng lâm thời tỉnh Quảng Yên được thành lập. Để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, chi bộ Quảng Yên được thành lập và đến đầu tháng 9.1945, Tỉnh ủy lâm thời Quảng Yên ra đời.

Ngay sau khi Nhật đầu hàng Đồng minh, bọn Việt Cách đã tập trung một lực lượng lớn từ căn cứ Ba Chẽ về chiếm đóng nhiều điểm trọng yếu xung quanh khu vực Hồng Gai, Cẩm Phả. Mặc dù ta có ưu thế chính trị tuyệt đối, song để đối phó với lực lượng quân sự của bọn Việt Cách đang kéo về, đêm 23.8.1945, ta đã điều lực lượng vũ trang của chiến khu Đông Triều vào Hồng Gai đóng ở đồn Khố xanh. Để hạn chế những khó khăn trong việc đối phó với quân Tưởng và tay sai, ta đã gặp đại diện Việt Cách để bàn công việc nhưng bọn này rất ngoan cố, không chịu hợp tác.

Tranh thủ thời gian, chiều ngày 24.8.1945, ta đã tổ chức quần chúng mít tinh. Công nhân và nhân dân Hồng Gai, Hà Lầm, Cột 5, Bãi Cháy… kéo về dự rất đông. Trong buổi mít tinh, quần chúng hô to khẩu hiệu “Ủng hộ Việt Minh!”, làm thất bại âm mưu của Việt Cách lôi kéo quần chúng. Sau buổi mít tinh, ta chủ động thành lập Ủy ban nhân dân thị xã Hồng Gai do đại diện Việt Minh làm Chủ tịch. Cùng tham gia chính quyền cách mạng lâm thời còn có cả đại diện đại lí hành chính và cảnh sát trưởng Hồng Gai. Khởi nghĩa ở Quảng Yên đã hoàn toàn thắng lợi.

*

Cách mạng tháng Tám ở Quảng Yên diễn ra dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, của Mặt trận Việt Minh. Bước phát triển của Cách mạng tháng Tám ở Quảng Yên không đều nhau ở các địa phương: nơi mạnh nơi yếu, nơi nổ ra sớm, nơi nổ ra muộn và mức độ quyết liệt cũng khác nhau. Đó là do điều kiện địa lí, giao thông gián đoạn, do chế độ o ép về chính trị và kinh tế của chính quyền phản động thuộc địa và bọn chủ mỏ, do trình độ giác ngộ và cơ sở chính trị ở mỗi vùng trong tỉnh có sự chênh lệch.

Cuộc Cách mạng tháng Tám ở Quảng Yên, cũng giống như các địa phương khác trong toàn quốc, đi từ khởi nghĩa từng phần lên Tổng khởi nghĩa. Ngay khi nhận được chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”, Ban lãnh đạo Liên tỉnh B đã xúc tiến việc thành lập chiến khu Đông Triều, chuẩn bị lực lượng tại chỗ làm cơ sở cho cuộc Tổng khởi nghĩa sau này. Thực tế cho thấy, mỗi thắng lợi của Cách mạng tháng Tám ở Quảng Yên đều gắn liền với lực lượng cách mạng của chiến khu Đông Triều. Đây thực sự là một lực lượng vũ trang đi đầu, xung kích trong việc giành chính quyền các cấp ở Quảng Yên trong suốt diễn biến của Cách mạng tháng Tám. Điều này khẳng định chủ trương thành lập các chiến khu cách mạng của Xứ ủy Bắc Kỳ là hoàn toàn đúng đắn và phù hợp với tình thế cách mạng ở Việt Nam.
Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #73 vào lúc: 05 Tháng Chín, 2011, 07:09:06 am »

HÀ NAM(1)

Hà Nam nằm giữa đông nam đồng bằng Bắc Bộ, nhân dân sống chủ yếu bằng nghề nông nghiệp (trồng lúa, lạc, trồng dâu nuôi tằm…) và nghề thủ công (dệt vải, đan lát, làm mộc, làm trống…). Thời Pháp thuộc, đời sống của nhân dân sống bằng nghề nông nghiệp vô cùng khốn khổ, chỉ cấy được một vụ, vì “đông chiêm nước đọng”, gần như quanh năm nước trắng xóa đầy đồng. Song, Hà Nam lại nằm trên các trục đường giao thông huyết mạch quan trọng nối liền các tỉnh Bắc Bộ và Trung Bộ (đường quốc lộ 1A và đường sắt), từ lâu Hà Nam đã trở thành một tỉnh có vị trí chiến lược vô cùng quan trọng cả về chính trị và quân sự.

Dưới thời Pháp thuộc, nông dân Hà Nam chiếm hơn 90% dân số, họ bị cướp ruộng đất, lại phải làm thuê không công cho Pháp, nên cuộc sống rất cơ cực, một số khác thì làm nghề buôn bán, thợ thủ công; ngoài ra còn có công nhân làm cho nhà máy dệt ở Nam Định, đồn điền, công trường khai thác đá… Địa chủ chỉ chiếm 4% dân số nhưng lại chiếm 31,1% tổng số ruộng đất(1).

Phát huy truyền thống yêu nước, ngay từ khi Pháp mới xâm lược, các phong trào đấu tranh chống thực dân của nhân dân Hà Nam đã diễn ra hết sức sôi nổi. Từ khi có Đảng Cộng sản Đông Dương lãnh đạo, trực tiếp là Đảng bộ Hà Nam (1930), cách mạng Hà Nam có sự chuyển biến mạnh mẽ, trở thành một trong những trung tâm đấu tranh quyết liệt của cao trào cách mạng cả nước.

Chiến tranh thế giới thứ hai nổ ra, theo chủ trương chuyển hướng chiến lược của Đảng, Đảng bộ Hà Nam đã rút vào hoạt động bí mật, đồng thời chuyển trọng tâm về công tác nông thôn, biến nông thôn thành căn cứ rộng lớn của cách mạng, nhưng vẫn duy trì phong trào ở thành thị. Ban Tỉnh ủy Hà Nam được bầu ra, do đồng chí Trần Từ Bình làm Bí thư.

Năm 1940, khi phát xít Nhật nhảy vào chiếm đóng Đông Dương, cùng với nhân dân cả nước, nhân dân Hà Nam liên tiếp nổi dậy chống đế quốc Pháp và phát xít Nhật. Tỉnh ủy Hà Nam đẩy mạnh phong trào đấu tranh của nhân dân trong tỉnh, phối kết hợp với các tỉnh bạn (Ninh Bình, Nam Định…) gấp rút chuẩn bị mọi điều kiện tiến tới khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền. Chủ trương ấy được thống nhất trong Hội nghị Tỉnh ủy (10.0140) ở Cổ Viễn (huyện Binh Lục).

Sau khi nhận được chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” do đồng chí Hà Tấn Kế, Xứ ủy viên Bắc Kỳ được cử về Hà Nam chuyển đến, tháng 5.1945 Ban cán sự lâm thời Tỉnh ủy Hà Nam đã tổ chức Hội nghị mở rộng tại Cao Mật (xã Lê Hồ, Kim Bảng), quyết định:

1. Phát động mạnh mẽ cao trào kháng Nhật cứu nước.

2. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền bằng nhiều hình thức phong phú nhằm vạch trần luận điệu lừa bịp của Nhật, tố cáo tội ác của chúng và kêu gọi nhân dân đoàn kết, vùng dậy đánh đuổi giặc Nhật giành chính quyền về tay mình.

3. Khẩn trương tiến hành khởi nghĩa vũ trang cho quần chúng cách mạng, xây dựng tự vệ chiến đấu, sắm sửa vũ khí, luyện tập quân sự.

4. Thành lập đội vũ trang tuyên truyền và tập trung lãnh đạo về nông thôn.

5. Phân công các ủy ban Ban cán sự phụ trách các huyện(1).

Bấp chấp sự kiềm tỏa gắt gao của Nhật, công tác tuyên truyền giáo dục đường lối cứ nước của Mặt trận Việt Minh được đẩy mạnh. Đảng bộ tỉnh đã lãnh đạo nhân dân phá kho thóc, cứu đói cho dân, chống thu thóc và thu thuế, đồng thời tích cực xây dựng lực lượng vũ trang, gấp rút chuẩn bị khởi nghĩa giành chính quyền(3). Đến những ngày đầu tháng Tám, không khí giành chính quyền ở Hà Nam đã sẵn sàng, chỉ cần chờ lệnh Tổng khởi nghĩa của Trung ương là tiến hành.

Quán triệt chủ trương chuẩn bị Tổng khởi nghĩa giành chính quyền của Trung ương, Ban cán sự Tỉnh ủy Hà Nam cấp tốc triệu tập Hội nghị mở rộng trong 3 ngày (15.16 và 17.8) tại thôn Lũng Xuyên, Yên Bắc, Duy Tiên để bàn kế hoạch khởi nghĩa giành chính quyền trong toàn tỉnh. Hội nghị đang tiến hành thị nhận được lệnh khởi nghĩa của Xứ ủy truyền về. Sự kiện đó càng cổ vũ tinh thần khẩn trương và quyết tâm của các đại biểu. Thi hành lệnh khởi nghĩa trong toàn tỉnh, Hội nghị quyết định:

1. Giành chính quyền các huyện trước (kể cả huyện Ý Yên, Nam Định)(4), sau đó tập trung lực lượng giành chính quyền ở tỉnh và huyện Thanh Liêm (địa bàn sát tỉnh lị).

2. Kết hợp quân sự với chính trị, dụ hàng quân địch trước khi đánh; triệt để cô lập quân Nhật, sẵn sàng đối phó nếu như chúng ngoan cố chống lại.

3. Thành lập Ủy ban quân sự cách mạng(5).

Lệnh khởi nghĩa của Xứ ủy và kế hoạch khởi nghĩa của Ban cán sự nhanh chóng được truyền đạt xuống các địa phương. Sau Hội nghị này, các huyền đều cấp tốc mở hội nghị bàn kế hoạch giành chính quyền cụ thể trong huyện. Giờ khởi nghĩa đã điểm, từ ngày 20 đến 24.8.1945, các địa phương trong toàn tỉnh đồng loạt nổi dậy giành chính quyền.


(*) Người viết: ThS. Nguyễn Mạnh Hưởng, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
(1) Ban Chấp hành Đảng bộ Nam Hà: Lịch sử Đảng bộ Nam Hà, tập I (1930-1954), 1996, tr. 35.
(2) Ban Chấp hành Đảng bộ Nam Hà: Lịch sử Đảng bộ Nam Hà, tập I (1930-1954), tr. 156-157.
(3) Ở Lý Nhân, chỉ trong một đêm, các điểm trên đê sông Hồng đều trắng xóa các khẩu hiệu “Chống Nhật thu thóc, thu thế”, “Đánh đuổi phát xít Nhật”, “Thành lập chính quyền cách mạng của nhân dân”…
(4) Hà Nam có cơ sở cách mạng ở Ý Yên, Nam Định.
(5) Ban Chấp hành Đảng bộ Nam Hà: Lịch sử Đảng bộ Nam Hà, sđd, tr. 166.
Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #74 vào lúc: 05 Tháng Chín, 2011, 07:11:05 am »

Tại Duy Tiên, ngay sau khi Hội nghị tỉnh bế mạc, sáng 17.8, Huyện ủy triệu tập hội nghị cán bộ toàn huyện. Đồng chí Phạm Văn Hóa thay mặt Ủy ban quân sự Tỉnh ủy truyền đạt Nghị quyết của Ban cán sự Đảng tỉnh, thống nhất quyết định khởi nghĩa vào ngày 20.8, đồng thời cử ra Ủy ban quân sự cách mạng lâm thời huyện do đồng chí Lưu Quang Bích làm chủ tịch. Sau khi mọi công tác chuẩn bị đã sẵn sàng, đêm 19.8.1945, lực lượng chính của đội quân cách mạng tập trung tại đình thôn Lũng Xuyên chờ lệnh xuất phát. Sáng sớm ngày 20.8, hàng nghìn người từ khắp các ngả đường, xen kẽ với người dân đi chợ điệp về nơi tập kết. Trước tin tên tri huyện Tú đã dẫn lính cơ đến đê sông Hồng kiểm tra việc hộ đê, Ủy ban quân sự huyện quyết định phát lệnh khởi nghĩa và giành thắng lợi nhanh chóng, không đổ máu. Chiều 20.8, tại huyện lị Điệp Sơn, Ủy ban quân sự tổ chức mít tinh lớn với hơn 2.000 người tham dự. Đồng chí Phạm Chí Long thay mặt Huyện ủy công bố 10 điểm trong chính sách của Mặt trận Việt Minh.

Tại Lý Nhân, đúng 11 giờ ngày 20.8.1945, dưới sự chỉ huy của đồng chí Lê Quang Tuấn, lực lượng khởi nghĩa đã nổ súng bắt Tri phủ và 14 lính cơ tại Vũ Điện, rồi nhanh chóng kéo thẳng về chiếm công đường, thu 12 súng cùng toàn bộ sổ sách, giấy tờ… Ngay sau đó, một cuộc mít tinh đã được tổ chức tại huyện lị, đón mừng Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời ra mắt.

Tại Kim Bảng, vào 17 giờ ngày 20.8, sau phát súng lệnh, Ủy ban quân sự huyện đã lãnh đạo cuộc khởi nghĩa giành chính quyền đúng như kế hoạch đã định(1). Các mũi tiến công đã hành động hết sức mưu trí và linh hoạt, khiến cho quan lại và lính tráng sợ hãi, không dám chống cự. Tri huyện Trần Gia Thại đã phải nộp ấn, hạ vũ khí đầu hàng. Ta thu được nhiều súng trường và các loại vũ khí khác. Ngay sau đó, cuộc mít tinh của quần chúng với đầy đủ cờ đỏ, rừng biểu ngữ mừng thắng lợi đã diễn ra, nhân dân trong huyện vô cùng phấn khởi nghe 10 chính sách của Việt Minh.

Tại Đình Lục, trong lúc Ban cán sự huyện đang tích cực chuẩn bị khởi nghĩa thì tình thế bất ngờ xảy ra. Ngày 19.8, một số thanh niên “cấp tiến” trong tổ chức “thanh niên xã hội” ở Bình Lục đã lôi kéo một số thanh niên khu vực Dầm Giải, giả danh Việt Minh vác cờ đỏ sao vàng xông vào phủ tước súng. Được tin này, Hội nghị bàn kế hoạch khởi nghĩa ở Đồng Du, phải ngừng lại để bố trí việc đi thu lại số súng ống mà thanh niên “cấp tiến” đã tước của tên tri huyện. Sáng 21.8, Ban cán sự Việt Minh huyện họp, thành lập Ủy ban khởi nghĩa và quyết định kế hoạch khởi nghĩa. Đúng 7 giờ sáng ngày 22.8, hàng nghìn quần chúng trong huyện vũ trang bằng mọi thứ vũ khí, giương cao băng rôn, cờ và khẩu hiệu trong tay họp mít tinh, bao vây huyện đường. Trước khí thế cách mạng của quần chúng, Tri huyện Bình Lục phải đầu hàng và nộp dấu ấn, sổ sách, vũ khí cho cách mạng.

Tại châu Lạc Thủy, do ảnh hưởng trực tiếp của phong trào Việt Minh huyện Gia Viễn (Ninh Bình), quần chúng nhân dân đã tự động nổi dậy khởi nghĩa, xóa bỏ chính quyền địch, thu vũ khí. Ngày 22.8, nhân dân Lạc Thủy đã cử cán bộ lên xin ý kiến để thành lập chính quyền cách mạng.

Ở Thanh Liêm, theo sự chỉ đạo của tỉnh, ngày 20.8.1945, Ủy ban quân sự cách mạng đã tổ chức lực lượng kéo sang giành chính quyền ở Ý Yên (Nam Định). Sau khi giao lại chính quyền cho tỉnh bạn, lực lượng cách mạng Thanh Liêm kéo về Trà Châu chuẩn bị giành chính quyền ở địa phương. Đúng 5 giờ sáng ngày 24.8, với khí thế cách mạng của quần chúng nhân dân, bọn ngụy quyền ở Thanh Liêm vội vã đầu hàng, chính quyền nhanh chóng về tay nhân dân.

Phủ Lý là nơi giành chính quyền vất vả và khó khăn nhất trong toàn tỉnh. Trên đà thắng lợi của khởi nghĩa ở các huyện, Ban cán sự đã tập hợp chỉ đạo để giành chính quyền tại tỉnh lị. Khi công việc đang chuẩn bị ráo riết thì ngày 20.8, bọn Việt gian do tên cảnh sát trưởng cầm đầu, mạo danh là Mặt trận Việt Minh tổ chức quần chúng biểu tình định tước vũ khí của bảo an binh. Trước tình hình đó, Ủy ban quân sự cách mạng cấp tốc gửi thư cho viên chỉ huy nói rõ âm mưu của bọn Đại Việt, yêu cầu không được giao vũ khí cho chúng, chờ quân cách mạng vào mới bàn giao. Vì vậy, kế hoạch cướp chính quyền vào chiều 21.8 của bọn Đại Việt bị thất bại.

Sau khi đối phó với bọn Đại Việt, tối 21.8 Ban cán sự tỉnh triệu tập cuộc họp ở Duy Tiên. Qua phân tích tình hình cụ thẻ, so sánh lực lượng giữa ta và địch, Ban cán sự tỉnh quyết định huy động quần chúng ở 5 huyện (Duy Tiên, Kim Bảng, Lý Nhân, Thanh Liêm và Bình Lục), lấy lực lượng vũ trang làm xung kích, biểu tình vũ trang bao vây thị xã bức địch đầu hàng, đồng thời phân hóa cao độ bọn chỉ huy bảo an binh, tránh những căng thẳng và bất lợi cho ta. Sáng ngày 24.8, lực lượng cách mạng khắp 5 huyện với khoảng 5 vạn hội viên các tổ chức Cứu quốc và quần chúng cách mạng với nhiều thứ vũ khí, giương cao băng cờ, khẩu hiệu, biểu ngữ trong tay đồng loạt tiến về thị xã Phủ Lý. Trước khí thế của cách mạng, bọn địch không dám chống cự. 10 giờ sáng ngày 24.8.1945, một cuộc mít tinh lớn tại sân vận động thị xã Phủ Lý để chào mừng cuộc khởi nghĩa toàn thắng, Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời được thành lập, đồng chí Lê Thành được bầu làm Chủ tịch. Mười chính sách của Mặt trận Việt Minh được công bố trong toàn thể nhân dân. Ngay sau đó, cuộc mít tinh đã biến thành cuộc biểu tình tuần hành quanh thị xã và đem theo khí thế chiến thắng tỏa về các địa phương đập tan bộ máy chính quyền địch ở các xã, thôn.

*

Như vậy, Cách mạng tháng Tám 1945 ở Hà Nam diễn ra nhanh gọn, chỉ trong 5 ngày (từ 20 đến 24.8), toàn bộ chính quyền địch từ huyện lị đến tỉnh lị và các vùng nông thôn đều bị sụp đổ hoàn toàn. Cách mạng tháng Tám thành công đã mở ra cho nhân dân Việt Nam, nhân dân Hà Nam nói riêng “một cuộc đổi đời chưa từng có đối với mỗi người dân”.

Thực hiện đúng đường lối, chủ trương của Trung ương Đảng, đồng thời vận dụng cụ thể vào tình hình thực tiễn của địa phương, Đảng bộ Hà Nam đã lãnh đạo nhân dân tiến hành giành chính quyền nhanh chóng, ít đổ máu. Việc giành chính quyền được bắt đầu từ các huyện (Duy Tiên, Lý Nhân, Kim Bảng, Bình Lục, Lạc Thủy, Thanh Liêm), sau đó đã tập trung lực lượng các huyện để uy hiếp kẻ địch, giành chính quyền ở tỉnh lị (thị xã Phủ Lý), cuối cùng lan tỏa về các xã, thôn để đập tan chính quyền cũ của địch, Giống như Cách mạng tháng Tám trong toàn quốc, việc giành chính quyền ở Hà Nam được diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau; có khi đấu tranh chính trị, có lúc lại đấu tranh vũ trang, sử dụng lực lượng hùng hậu của quần chúng nhân dân để uy hiếp địch, nhưng tựu chung lại là sự kết hợp hài hòa của hai hình thức này. Đặc biệt, Cách mạng tháng Tám ở Hà Nam diễn ra có sự liên kết giữa các tỉnh bạn (Hà Nam, Ninh Bình, Nam Định), không chỉ giành chính quyền trong tỉnh lị Hà Nam, mà còn góp phần giúp đỡ tỉnh bạn giành chính quyền (ở Ý Yên, Nam Định).

Cách mạng tháng Tám ở Hà Nam cũng như cuộc nổi dậy của toàn dân tộc đã làm cho ý nghĩa và tầm vóc của cuộc cách mạng trở nên vĩ đại, sâu sắc đối với lịch sử đấu tranh của các dân tộc vì độc lập, tự do. Đây chính là những trang sử chói lọi nhất được ghi trong “pho sử bằng vàng của Đảng ta”, là bài học quý báu cho dân tộc ta trong quá trình xây dựng và bảo vệ tổ quốc sau này.


(1) Kế hoạch giành chính quyền của huyện sẽ diễn ra lúc 17 giờ, hiệu lệnh là một tiếng súng nổ.
Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #75 vào lúc: 05 Tháng Chín, 2011, 07:14:05 am »

NAM ĐỊNH(*)

Nam Định là một tỉnh duyên hải nằm ở phía nam đồng bằng Bắc Bộ, trên các trục đường giao thông thủy bộ quan trọng: đường 10, đường 21, đường xe lửa xuyên Việt, sông Hồng.

Sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời (3.2.1930), Đảng bộ Nam Định được thành lập và đã lãnh đạo, đưa phong trào cách mạng trong toàn tỉnh chuyển hẳn sang thời kì mới: thời kì đấu tranh sâu rộng hơn, quyết liệt hơn với mục tiêu đánh đổ đế quốc và phong kiến, giành độc lập dân tộc và người cày có ruộng. Tiêu biểu như cuộc tổng đình công của 4000 công nhân máy sợi, kéo dài 21 ngày, từ ngày 25.3 đến ngày 14.4.1930 đòi tăng lương, cải thiện chế độ làm việc.

Sau một thời kì tạm lắng vì bị địch khủng bố, những năm 1936-1939, phong trào cách mạng ở Nam Định lại bùng lên sôi nổi. 16 cuộc bãi công trong 2 tháng cuối năm 1936 và đầu năm 1937 của công nhân các nhà máy, tiếp sau là các phong trào phát hành báo chí tiến bộ, vận động Đông Dương đại hội, lập các hội ái hữu… Những cuộc vận động này có tác dụng lớn trong việc tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lênin và đường lối cách mạng của Đảng, giác ngộ ý thức dân tộc, làm chủ, tinh thần đoàn kết, tập dượt đấu tranh cho quần chúng, đồng thời cũng là sự chuẩn bị đầy đủ, chu đáo cho cuộc khởi nghĩa giành chính quyền tháng 8.1945.

Ngày 9.3.1945, ở Nam Định, vào lúc 22 giờ 25 phút, Nhật nổ súng đảo chính Pháp. Quân đội Pháp có hàng tiểu đoàn nhưng không còn tinh thần chống lại, một bộ phận chạy trốn, số còn lại đầu hàng.

Ngay sau khi hất cẳng Pháp, Nhật ráo riết thi hành chính sách thống trị phát xít, một mặt ra sức vơ vét nhân tài vật lực dốc vào cuộc chiến tranh phi nghĩa, mặt khác thẳng tay triệt phá phong trào cách mạng của nhân dân.

Về chính trị, ngoài việc duy trì bộ máy chính quyền cũ, phát xít Nhật cất nhắc những tên Việt gian tay sai được chúng nuôi dưỡng vào những vị trí quan trọng, trước đây do Pháp nắm giữ ở Nam Định.

Về quân sự, ngoài việc chiếm đóng các vị trí của Pháp, phát xít Nhật còn điều một trung đội xuống đóng ở Văn Lý (huyện Hải Hậu) để kiểm soát bờ biển, đóng thêm các đồn Phù Đê (Kim Bảng), Nga Khê (Lý Nhân), Bảo an đoàn - một tổ chức bán vũ trang của chính quyền bù nhìn được xây dựng, mở rộng ở khắp các khu phố, thôn xã. Tổ chức mật thám cũ của Pháp được bổ sung thêm một số tên tay sai đắc lực và đạt dưới quyền chỉ huy trực tiếp của sở hiến binh Nhật.

Về kinh tế, Nhật tăng cường vơ vét thóc gạo, bắt nhân dân phải nhổ lúa trồng đay, gai, thầu dầu nhằm phục vụ cho cuộc chiến tranh của chúng. Chính sách kinh tế của phát xít Nhật đã gây ra thảm họa cho nhân dân, trong đó nghiêm trọng nhất là nạn đói. Nam Định là một trong những tỉnh Bắc Kỳ bị nạn đói hoành hành nặng nhất. Hai xóm lâm Thọ và Lâm Quý (xã Giao Lâm, huyện Giao Thủy) có 105 hộ thì 89 hộ chết đói cả nhà, Nhiệm vụ cứu đói đã trở thành cấp thiết.

Theo nhận định của Ban Thường vụ Trung ương: “Cuộc đảo chính Nhật - Pháp đã dẫn đến cuộc khủng hoảng chính trị sâu sắc”. Ở Nam Định, chính quyền Pháp mau chóng tan rã, chính quyền Nhật chưa ổn định, bọn tay sai còn đang bàng hoàng trước cảnh thay thầy đổi chủ quá đột ngột, còn nhân dân thì hết sức căm phẫn phát xít Nhật, sẵn sàng vùng lên lật đổ bọn thống trị và tay sai.

Đầu tháng 5.1945, Ban cán sự Đảng tỉnh họp ở thôn Quần Liêu (huyện Nghĩa Hưng). Đồng chí Xứ ủy viên Bắc Kỳ về dự và chủ trì hội nghị. Hội nghị nghiên cứu chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” và thống nhất nhận định: Tình hình phong trào địa phương lúc này có nhiều điều kiện khác quan thuận lợi, kẻ địch đang trong tình trạng khủng hoảng sâu sắc; nhân dân, đặc biệt là quần chúng lao động, đang sôi sục căm thù phát xít Nhật và mong chờ cách mạng. Hội nghị quyết định phải đi sâu vào quần chúng, nhanh chóng phát triển lực lượng, phát động cao trào chống Nhật cứu nước, đón thời cơ khởi nghĩa. Hội nghị đề ra một số chủ trương cụ thể:

1. Phát động mạnh mẽ cao trào kháng Nhật cứu nước.

2. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền bằng nhiều hình thức phong phú nhằm vạch trần luận điệu lừa bịp của Nhật, tố cáo tôi ác của chúng, kêu gọi nhân dân vùng dậy đánh đuổi giặc Nhật, giành độc lập thật sự cho dân tộc.

3. Khẩn trương tiến hành vũ trang cho quần chúng cách mạng, xây dựng tự vệ chiến đấu, sắm sửa vũ khí, luyện tập quân sự.

4. Thành lập đội vũ trang tuyên truyền và tập trung lãnh đạo về nông thôn.

5. Phân công các ủy viên ban cán sự tỉnh phụ trách các huyện(1).

Hội nghị Quần Liêu đã đánh dấu một bước quan trọng trong việc thực hiện những chủ trương, đường lối cốt yếu của Đảng vào hoàn cảnh cụ thể của địa phương, đề ra được những chủ trương và phương thức hoạt động thích hợp trong điều kiện tiền khởi nghĩa. Đặc biệt, chủ trương tăng cường chỉ đạo, đẩy mạnh phong trào ở nông thôn Nam Định đã khắc phục được những thiếu sót trước đây, tạo thế và chỗ đứng vững chắc để có thể phát triển toàn diện phong trào trong tỉnh

Sau khi nghị quyết của hội nghị Quần liêu được truyền đạt tới các cơ sở, phong trào cách mạng Nam Định càng thêm sôi nổi, mạnh mẽ. Công tác tuyên truyền được đặc biệt đề cao, được tiến hành bằng nhiều hình thức, truyền đơn được rải ở nhiều nơi, nhất là ở các vùng ven đường giao thông quan trọng. Đặc biệt, những hoạt động của các đội tuyên truyền xung phong như mít tinh có bắn súng, đốt phá, trương cờ đỏ sao vàng, phát tán truyền đơn và diễn thuyết được liên tiếp tổ chức ở các chợ Cát Xuyên, Trà Trung (Xuân Trường), Cổ Lễ, Ninh Cường (Trực Ninh), đình làng Hưng Đễ (Nam Trực); các cuộc mít tinh ở chợ Mạc Thượng, chợ Dần (Vụ Bản) còn tiến hành tuần hành biểu dương lực lượng quần chúng. Những hoạt động sôi nổi đó đã làm cho thanh thế của Việt Minh lên cao, báo trước bão tạp cách mạng sắp nổ ra.


(*) Người viết: ThS. Nguyễn Thị Kiều Trang, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
(1) Ban Chấp hành Đảng bộ Nam Hà: Lịch sử Đảng bộ Nam Hà, tập I, 1996, tr. 156.
Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #76 vào lúc: 05 Tháng Chín, 2011, 07:15:40 am »

Song song với việc phát triển tổ chức chính trị, lực lượng vũ trang trong tỉnh cũng được chú ý xây dựng. Các độ Tự vệ cứu quốc được xây dựng hàng loạt, nhất là ở những nơi có phong trào khá. Việc sắm sửa vũ khí thô sơ, luyện tập quân sự được tiến hành khẩn trương. Thư thuyết phục, cảnh cáo của cách mạng được đưa đến tận tay tỉnh trưởng, các huyện trưởng và một số tay sai khác của Nhật. Cờ ảnh của Nhật và bù nhìn ở phòng thông tin Hành Thiện (Xuân Trường) bị xé nát. Cờ đỏ sang vàng được cắm ngay trên nóc trụ sở bao an huyện Xuân Trường và đồn Đoan Ngô Đồng (Giao Thủy).

Phong trào cách mạng trong toàn quốc đang lên cao và những hoạt động mạnh mẽ ở địa phương đã làm tê liệt ý chí và hành động chống phá cách mạng của chính quyền bù nhìn ở các huyện, xã Nam Định, nhất là ở 6 huyện phía nam tỉnh. Hệ thống chính quyền bù nhìn từ huyện tới xã rệu rã, lung lay tận gốc. Trước làn sóng cách mạng, trừ một số tên tay sai, địa chủ gian ác ngoan cố ôm chân Nhật, còn lại hầu như đều bất lực nằm im. Có nơi chính quyền địch tan rã hẳn, ở đó Việt Minh hoạt động công khai mà Nhật phải chịu bó tay.

Giữa lúc phong trào cách mạng trong toàn tỉnh đang phát triển mạnh mẽ, tháng 6.1945, một đợt khủng bố tràn lan của địch đã diễn ra ở Nam Định. Gần 100 cán bộ, đảng viên và quần chúng bị bắt, hầu hết các cơ sở cách mạng vừa mới được phục hồi và xây dựng thêm đều bị phá vỡ.

Mặc dù vậy, một số ít cơ sở Việt Minh trong công nhân, thanh niên, học sinh, phụ nữ, bảo an binh vẫn tiếp tục hoạt động, thành phố vẫn là cơ sở để cán bộ Xứ ủy đi về giữ liên hệ với tỉnh. Thời cơ khởi nghĩa giành chính quyền đã đến gần.

Đêm 13.8.1945, Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc ra lệnh Tổng khởi nghĩa. Từ ngày 23 đến 15.8.195, Hội nghị đại biểu toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào chủ trương kịp thời lãnh đạo toàn dân Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong phạm vị cả nước.

Lúc này ở Nam Định, Ban cán sự Đảng tỉnh đang tập trung chỉ đạo phong trào ở các huyện phía nam. Mặc dù chưa nhận được lệnh khởi nghĩa của Trung ương, nhưng do nắm chắc chủ trương khởi nghĩa của Đảng, và ngay chiều 15.81.945, các đồng chí lãnh đạo của tỉnh đã nhận được tin Nhật đầu hàng Đồng minh, tin nhân dân Hà Nội đang sôi sục chuẩn bị khởi nghĩa, cho nên trưa 16.8, các đồng chí lãnh đạo đã cấp tốc họp tại nhà ông Nguyễn Đình Phung (thôn Trung Lao, xã Trực Trung) quyết định phá lệnh khởi nghĩa. Hội nghị thống nhất giành chính quyền ở các huyện phía nam trước, rồi nhanh chóng phát triển lực lượng cách mạng ra tất cả các huyện, tiến lên giành chính quyền ở thành phố Nam Định. Hội nghị đã chọn huyện Trực Ninh là nơi tiến hành khởi nghĩa đầu tiên trong tỉnh, vì ở Trực Ninh cơ sở cách mạng và lực lượng quần chúng mạnh hơn cả, lại ở xa thành phố Nam Định nên địch khó ứng phó kịp thời.

Vào 15 giờ chiều ngày 17.8, sau một tràng tiểu liên nổ uy hiếp, đoàn quân cách mạng kéo vào huyện đường và kêu gọi binh lính đầu hàng. Chính quyền bù nhìn không dám chống cự, phải nộp toàn bộ vũ khí, sổ sách. Ngay chiều tối hôm đó, cuộc khởi nghĩa đã kết thúc thắng lợi. Trực Ninh trở thành căn cứ địa để Ban cán sự triển khai khởi nghĩa ở các huyện Nam Trực, Nghĩa Hưng, Xuân Trường, Giao Thủy, Hải Hậu, Vụ Bản. Từ ngày 18 đến 21.8.1945, các huyện Nam Trực, Ý Yên, Xuân Trường, Giao Thủy, Nghĩa Hưng, Hải Hậu, Vụ Bản cũng lần lượt hoàn thành việc giành chính quyền về tay nhân dân.

Quan trọng và khó khăn nhất là cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở thành phố Nam Định. Chiều ngày 17.8, Ban cán sự Đảng tỉnh phối hợp với đội “Danh dự” của Xứ ủy (từ Hà Nội về) thông báo với nhân dân thành Nam việc Nhật đã đầu hàng Đồng minh và ra lời kêu gọi đồng bào ủng hộ Việt Minh, sẵn sàng khởi nghĩa giành chính quyền. Chiều ngày 18.8, tại chợ Rồng, hàng nghìn người đã tới dự cuộc mít tinh do Ban cán sự Đảng tổ chức.

Ngày 19.8, diễn ra cuộc đấu tranh đòi thả tù chính trị với hàng nghìn người tham gia, chính quyền bù nhìn và sở hiến binh Nhật buộc phải thả hàng trăm cán bộ, đảng viên mà chúng đang giam giữ.

Ngày 20.8, Ủy ban khởi nghĩa được thành lập do đồng chí Hà Tấn Kế làm Chủ tịch. Cũng trong ngày 20.8, đội tuyên truyền vũ trang Bắc Bộ Phủ (từ Hà Nội về) phối hợp với đội vũ trang thành phố vào thẳng dinh tỉnh trưởng để thuyết phục hắn đầu hàng đồng thời phát truyền đơn kêu gọi nhân dân tham gia cuộc mít tinh được tổ chức vào chiều 21.8.

Nắm chắc tình hình và thời cơ cách mạng, Ủy ban khởi nghĩa quyết định: Cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở thành phố Nam Định sẽ được tiến hành vào chiều 21.8.1945. Trong đêm 20 rạng ngày 21.8, truyền đơn kêu gọi khởi nghĩa được rải khắp thành phố và các vùng lân cận. Chiều 21.8, cả thành phố ngập trong một rừng cờ đỏ sao vàng. Quần chúng rầm rộ kéo về trước lễ đài uy nghi ở dốc Lò Trâu. Đúng 3 giờ chiều, lễ mít tinh bắt đầu. Ủy ban khởi nghĩa tuyên bố xóa bỏ chính quyền bù nhìn, thiết lập chính quyền cách mạng. Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời thành phố, do đồng chí Nguyễn Văn Hoan làm Chủ tịch ra mắt nhân dân. Kết thúc cuộc mít tinh là những tiếng hô vang khẩu hiệu của cả biển người vang động thành phố. Sau đó, lực lượng cách mạng kéo đến chiếm dinh tỉnh trưởng, trại bảo an binh, sở liêm phòng cùng các công sở khác. Chính quyền bù nhìn đã phải giao nộp toàn bộ vũ khí, giấy tờ, sổ sách cho chính quyền cách mạng. Cuộc khởi nghĩa ở thành phố Nam Định đã giành thắng lợi hoàn toàn. Sau đó, cuộc khởi nghĩa của Đảng bộ và nhân dân huyện Mỹ Lộc đã kết thúc thắng lợi vào sáng 22.8.

*

Như vậy, chỉ trong vòng 5 ngày (từ ngày 17 đến ngày 22.8.1945), dưới sự lãnh đạo của Đản bộ tỉnh, nhân dân Nam Định đã tiễn hành thành công cuộc khởi nghĩa giành chính quyền trong toàn tỉnh.

Thắng lợi của cuộc khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng tháng Tám ở Nam Định trước hết là thắng lợi của đường lối lãnh đạo đúng đắn, sáng tạo, kịp thời của Ban cán sự Đảng tỉnh. Mặc dù gặp nhiều khó khăn, nhưng Đảng bộ Nam Định đã có quyết tâm cao, nắm vững đường lối khởi nghĩa của Trung ương, chủ động, sáng tạo trong hành động, tin tưởng vào quần chúng, tranh thủ được thời cơ để đưa cuộc khởi nghĩa đến thắng lợi hoàn toàn. Đó cũng là thắng lợi của tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh cho độc lập tự do của nhân dân Nam Định.

Cách mạng tháng Tám ở Nam Định, cũng như cuộc nổi dậy của toàn dân tộc, có ý nghĩa và tầm vóc vĩ đại, trở thành bất tử đối với lịch sử đấu tranh của các dân tộc vì độc lập, tự do và tiến bộ xã hội.
Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #77 vào lúc: 05 Tháng Chín, 2011, 07:18:42 am »

THÁI BÌNH(*)

Tháng 9.1939, Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, Thái Bình cũng như các tỉnh khác trong toàn quốc bị đế quốc khủng bố gắt gao. Mở một số huyện như Kiến Xương, Tiền Hải, các cán bộ, quần chúng cách mạng, gia đình cơ sở bị chúng bắt nhiều. Phong trào cách mạng tạm thời lắng xuống. Giữa năm 1940, Tỉnh ủy Thái Bình được thành lập. Nhân ngày kỉ niệm Xô Viết Nghệ - Tĩnh (12.9.1940), Tỉnh ủy tổ chức một cuộc mít tinh lớn ở Mả Bụt (Kiến Xương) với hơn 5000 người thuộc ba huyện Tiền Hải, Kiến Xương, Thái Ninh tham gia, hô hào chống khủng bố và củng cố tinh thần đấu tranh cách mạng trong quần chúng.

Năm 1941, Mặt trận Việt Minh được thành lập. Cơ quan lãnh đạo tỉnh đã tiến hành tuyên truyền, giải thích về chương trình điều lệ của Việt Minh trong các tổ chức quần chúng. Lực lượng Việt Minh phát triển, tiếng vang về Mặt trận Việt Minh lan rộng trong nhân dân. Cơ quan ấn loát của Xứ ủy đặt ở ngoại đê Tiểu Hoàng (Tiền Hải) liên tục in những thắng lợi như “Tuyên ngôn của Mặt trận Việt Minh”, “Phụ nữ cứu quốc”, các bài trong báo Cứu quốc, Cờ giải phóng, Tạp chí Cộng sản để phát đi các nơi.

Tháng 4.1942, đồng chí bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Trọng Khuyến bị địch bắt ở Bát Điếu (Tiền Hải); tiếp đó, một số tỉnh ủy viên cũng bị địch bắt. Tuy nhiên, ở nhiều nơi, các đảng viên vẫn len lỏi hoạt động, bám cơ sở quần chúng.

Giữa năm 1944, một số đồng chí tỉnh ủy viên và cán bộ lãnh đạo trong tỉnh bị bắt trước kia đã vượt ngục Hỏa Lò và Sơn La trở về bắt liên lạc và tổ chức một cuộc họp ở Động Trung (Kiến Xương) bàn việc chấn chỉnh cơ quan lãnh đạo tỉnh. Tại đây, Tỉnh ủy lâm thời được thành lập, phân công các tỉnh ủy viên về phụ trách từng huyện để xây dựng lại phong trào.

Sang đầu năm 1945, Thái Bình bị nạn đói khủng khiếp đe dọa. Cùng với Nam Định, Ninh Bình, Thái Bình là tỉnh có số người chết đói nhiều, có gia đình chết hết không còn một ai. Nhiều làng, số người chết đói từ 50-80% dân số. Chỉ trong vòng 5 tháng, toàn tỉnh có gần 300 nghìn người chết đói. Vì vậy, yêu cầu giải quyết nạn đói là yêu cầu bức thiết trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc lúc bấy giờ.

Ngày 9.3.1945, Nhật đảo chính Pháp. Theo chỉ “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”, Đảng bộ đã phát động cao trào kháng Nhật cứu nước làm tiền đề cho cuộc Tổng khởi nghĩa.

Trước tình hình phát triển mau lẹ của phong trào toàn quốc cũng như trong tỉnh, cuối tháng 6.1945, Tỉnh ủy họp tại làng An Vệ (Quỳnh Côi) đề ra các nhiệm vụ trước mắt:

- Đẩy mạnh việc củng cố phát triển cơ sở cách mạng, thành lập các đoàn thể cứu quốc và Mặt trận Việt Minh ở cơ sở.

- Thành lập đội trự gian ở các huyện.

- Thành lập tự vê chiến đấu ở các làng và chuẩn bị vũ khí để khởi nghĩa.

- Lãnh đạo quần chúng chống nộp thuế, phá việc trồng đay và nổi dậy phá kho thóc Nhật chia cho nông dân.

- Quyết định thành lập An toàn khu Phương Quả (Quỳnh Côi).

Theo tiếng gọi và sự hướng dẫn của Đảng, quần chúng đã tiến hành đấu tranh quyết liệt với giặc Nhật và bọn tay sai, lấy thóc gạo của chúng ở Quỳnh Côi, Phụ Dực, Thụy Anh, Hưng Nhân, Tiền Hải… chia cho dân đói. Trong hai tháng 3 và 4.1945, thu được 1.225 tấn thóc chia cho dân.

Những cuộc mít tinh, biểu tình, rải truyền đơn, dán áp phích, tuyên truyền xung phong, diễn thuyết, đưa thư cảnh cáo bọn quan lại gian ác đã diễn ra liên tiếp ở nhiều thôn xã, chợ búa, thị trấn. Các cuộc phá kho thóc Nhật thắng lợi đã động viên quần chúng phấn khởi, hăng hái tham gia Việt Minh.

Cùng lúc đó, tiếng súng trừ gian của quần chúng diễn ra ở nhiều nơi. Ở Quỳnh Côi, nhân dân đã kịp thời tiêu diệt hai tên Việt gian là Lục Xần và Đội Triền khi chúng chuẩn bị xong kế hoạch đón Nhật về khủng bố phong trào cách mạng ở đây. Tên tổng Ruật ở Hưng Nhân và một số tên mật thám khác cũng bị tiêu diệt khi chúng chưa kịp hành động.

Từ trong phong trào, các đội tự vệ được tổ chức lại. Cơ sở vũ trang phát triển ở các huyện, mạnh nhất ở Quỳnh Côi. Đầu tháng 8.1945, Tỉnh ủy thành lập một đơn vị vũ trang của tỉnh gồm hơn 40 người. Thái Bình cũng xây dựng được khu căn cứ riêng của địa phương ở Phương Quả. Đây là một chủ trương đúng đắn của Đảng bộ, thể hiện tinh thần sáng tạo trong việc vận dụng đường lối của Trung ương.


(*) Người viết: Phạm Ngọc Anh, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #78 vào lúc: 05 Tháng Chín, 2011, 07:20:13 am »

Các cuộc đấu tranh của quần chúng làm cho hệ thống cai trị của địch ngày càng lung lay. Ở nhiều nơi, chính quyền địch bị tê liệt, không dám đối phó với phong trào cách mạng. Khí thế cách mạng của nhân dân ngày một lên cao. Ở một số làng, Việt Minh đã giành được chính quyền; lực lượng bảo an của địch biến thành tổ chức quần chúng; “Ủy ban dân tộc giải phóng” được thành lập và hoạt động công khai.

Khi nhận được tin phát xít Nhật đầu hàng Đồng minh, Tỉnh ủy cho bế mạc lớp quân chính để cán bộ các huyện nhanh chóng về địa phương chuẩn bị khởi nghĩa giành chính quyền. Tỉnh ủy ra lệnh các huyện phải nhanh chóng tước vũ khí các đồn binh ở các phủ huyện.

Ngày 14.8.1945, đồng chí Ngô Duy Đông, ủy viên Thường vụ Tỉnh ủy, đã triệu tập hội nghị Tỉnh ủy ở Thượng Tầm (Thái Ninh) quyết định hạ lệnh khởi nghĩa. Kế hoạch đề ra là đánh chiếm các phủ huyện rồi tập trung lực lượng đánh chiếm thị xã, giành chính quyền toàn tỉnh. Ban lãnh đạo khởi nghĩa các phủ huyện khác đang chuẩn bị kế hoạch tước vũ khí địch khi nhận được lệnh khởi nghĩa đã chuyển ngay sang kế hoạch khởi nghĩa giành chính quyền. Lệnh Tổng khởi nghĩa được truyền đi nhanh chóng. Quần chúng vùng lên đấu tranh mạnh mẽ, cao trào khởi nghĩa cuồn cuộng dâng lên như nước vỡ bờ.

Huyện Thái Ninh là điểm ở đầu trong Tổng khởi nghĩa của tỉnh. Tối 16.8, ta đã tổ chức vũ trang tuyên truyền vào phố huyện, đồng thời huy động lực lượng quần chúng và một đội tự vệ chiến đấu tiến thẳng vào huyện đường tước vũ khí, tuyên bố Việt Minh giành chính quyền. Ngày 18.8, lá cờ đỏ sao vàng được treo lên cổng huyện báo hiệu cuộc khởi nghĩa thắng lợi, chính quyền về tay nhân dân.

Cùng ngày 18.8, khắp các huyện trong tỉnh, cuộc khởi nghĩa cũng được bắt đầu bằng các cuộc mít tinh, biểu tình, tuần hành của quần chúng.

Sáng 19.8, hơn 4000 quần chúng, tự vệ nội ngoại thị từ các ngả đường kéo về thị xã, đến dinh Tổng đốc, buộc viên Tổng đốc phải ra lệnh cho bảo an binh nộp khí giới. Quân khởi nghĩa nhanh chóng chiếm được dinh Tổng đốc, trại bảo an binh và các công sở quan trọng trong thị xã. Ngày 20.8, một cuộc mít tinh với 20 vạn người tham gia do Tỉnh bộ Việt Minh tổ chức tại thị xã, chào mừng thắng lợi của cuộc khởi nghĩa giành chính quyền và hoan nghênh Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời tỉnh. Khởi nghĩa ở thị xã nhanh chóng giành được thắng lợi để cổ vũ, thúc đẩy cuộc khởi nghĩa diễn ra sôi nổi trong toàn tỉnh.

Cùng ngày 19.8, quần chúng nhân dân ở Quỳnh Côi tiến hành khởi nghĩa dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Thường vụ Tỉnh ủy. Khởi nghĩa ở Quỳnh Côi thắng lợi, Thường vụ Tỉnh ủy quyết định huy động lực lượng ở Quỳnh Côi ra phối hợp với lực lượng khởi nghĩa ở Tiên Hưng và Phụ Dực. Cùng ngày cuộc khởi nghĩa ở Đông Quan cũng giành thắng lợi.

Từ ngày 20 đến 25.8, nhân dân các huyện Duyên Hà, Thụy Anh, Hưng Nhân, Kiến Xương, Vũ Tiên, Tiền Hải, Thư Trì cũng hoàn thành việc giành chính quyền về tay nhân dân.

Sau cuộc khởi nghĩa ở các huyện, thị thắng lợi, cuộc khởi nghĩa ở các làng quê cũng tiến hành một cách nhanh gọn dưới hình thức quần chúng tiến hành mít tinh tại đình, bắt các lí dịch nộp triện, sổ sách và tuyên bố Việt Minh nắm chính quyền.

Tổng khởi nghĩa ở Thái Bình diễn ra nhanh gọn, khẩn trương và giành thắng lợi. Từ ngày 16 đến 25.8, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh Thái Bình, nhân dân vùng dậy đấu tranh lật nhào ách thống trị của phát xít, thực dân và phong kiến tay sai, khẳng định chính quyền về tay nhân dân.

*

Cách mạng tháng Tám ở Thái Bình diễn ra dưới hình thức giành chính quyền từ nông thôn, sau đó tiến lên giành chính quyền ở thành thị; từ khởi nghĩa từng phần tiến lên Tổng khởi nghĩa thắng lợi. Trong cao trào kháng Nhật cứu nước, dựa vào sức mạnh quần chúng, ta đã làm chủ chính quyền ở một số nơi, làm cho chính quyền địch hoang mang, dao động làm tiền đề cho Tổng khởi nghĩa nhanh chóng thắng lợi. Trong Tổng khởi nghĩa, do sự nhanh nhạy, linh hoạt trong việc nắm bắt tình hình, đặc biệt do nắm bắt chủ trương của Đảng trong chỉ thị: “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” kết hợp với kinh nghiệm trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng bộ Thái Bình đã kịp thời phát động nhân dân toàn tỉnh nổi dậy khởi nghĩa giành chính quyền khi Nhật đầu hàng Đồng minh, khi lệnh Tổng khởi nghĩa từ Trung ương chưa về kịp. Khi nhận được lệnh Tổng khởi nghĩa từ Trung ương và lời hiệu triệu của Hồ Chí Minh, Đảng bộ và nhân dân Thái Bình đã quyết tâm “Dù tổn thất đến đâu cũng phải giành cho được độc lập”.

Với sự chỉ đạo đúng đắn, sáng tạo của Đảng bộ Thái Bình, tinh thần và hành động cách mạng của đông đảo các tầng lớp nhân dân, Cách mạng tháng Tám ở Thái Bình nhanh chóng giành thắng lợi và góp phần vào thắng lợi chung của cả dân tộc.
Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
macbupda
Trung tá
*
Bài viết: 11970


Lính của PTL


« Trả lời #79 vào lúc: 14 Tháng Chín, 2011, 10:34:01 am »

NINH BÌNH(*)

Ninh Bình nằm ở phía đông nam đồng bằng Bắc Bộ, trên các trục đường giao thông huyết mạch quan trọng nối liền giữa Bắc Bộ và Trung Bộ (đường quốc lộ 1A và đường sắt), Ninh Bình đã trở thành một tỉnh có vị trí chiến lược vô cùng quan trọng, cả về chính trị và quân sự.

Ngay từ những ngày chiếm đóng (1873), thực dân Pháp đã câu kết với bọn phản động đội lốt Thiên Chúa giáo, lợi dụng tín ngưỡng để chia rẽ dân tộc, mê hoặc và lừa gạt giáo dân… Đời sống của đại bộ phận nhân dân Ninh Bình dưới thời Pháp thuộc vô cùng cực khổ; vì vậy, các phong trào đấu tranh của nhân dân, nhất là từ khi có sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, trực tiếp là Đảng bộ tỉnh Ninh Bình, diễn ra không bao giờ tắt.

Khi Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ (9.1939), thực dân Pháp tiến hành cuộc đại khủng bố ở Ninh Bình, cũng như trong cả nước. Chỉ trong hai ngày 29 và 30.9.1939, chúng đã lùng bắt 24 đảng viên và quần chúng tích cực ở các huyện Nho Quan, Gia Viễn, Gia Khánh, Yên Mô. Số đảng viên của Ninh Bình còn lại rất ít đã rút vào hoạt động bí mật, dưới nhiều hình thức khác nhau.

Thực hiện sự chuyển hướng chỉ đạo chiến lược của Trung ương Đảng, Đảng bộ và nhân dân tỉnh Ninh Bình đã tập hợp mọi lực lượng, đoàn kết nhân dân trong tỉnh và các tỉnh bạn (Hà Nam, Hòa Bình, Nam Định, Thanh Hóa), chuẩn bị vũ trang cùng nhân dân cả nước đánh Pháp.

Sau khi Nhật đảo chính Pháp và nhận được chỉ thị của Thường vụ Trung ương Đảng “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”, Ban cán sự tỉnh đã quyết định “Phát động cao trào kháng Nhật, cứu nước” trong toàn tỉnh. Cuộc đấu tranh cách mạng mang nhiều nội dung, như phá kho thóc, cứu đói cho dân, chống thu thóc và thu thuế, đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục đường lối cứu nước của Mặt trận Việt Minh; tiếp tục mở rộng cơ sở cách mạng, mở rộng Mặt trận Việt Minh; tích cực xây dựng lực lượng vũ trang, gấp rút chuẩn bị Tổng khởi nghĩa cùng nhân dân cả nước.

Đến đầu tháng 8.1945, khí thế cách mạng của nhân dân trong tỉnh hết sức sôi sục, chỉ cần chờ lệnh Tổng khởi nghĩa của Trung ương.

Ngày 17.8, đồng chí Trần Tử Bình đem lệnh Tổng khởi nghĩa của Xứ ủy về tới Ninh Bình. Nắm vững tinh thần Nghị quyết của Xứ ủy và Kỳ bộ Việt Minh, căn cứ vào tình hình cụ thể của tỉnh, Tỉnh ủy chủ trương tập trung lực lượng đánh chiếm một huyện lị, quyết giành bằng được thắng lợi trận đầu để lấy vũ khí trang bị cho Giải phóng quân, động viên khí thế cách mạng trong quần chúng tiến lên khởi nghĩa trong toàn tỉnh. Sau khi cân nhắc lực lượng so sánh giữa ta và địch, Tỉnh ủy quyết định đánh chiếm huyện lị Gia Viễn vì nơi đây xa căn cứ quân Nhật đóng, chính quyền tay sai yếu, lực lượng cách mạng mạnh, gần căn cứ địa Quỳnh Lưu…

Cuộc khởi nghĩa được quyết định vào ngày 19.8.1945 (tức ngày 12.7 năm Ất Dậu). Đây là ngày họp phiên chợ Me, lực lượng của ta có thể trà trộn lẫn vào nhân dân đi chợ, giữ được bí mật và tạo yếu tố bất ngờ. Theo đúng kế hoạch, sáng ngày 19.8.1945, đội quân Giải phóng từ căn cứ địa kéo ra chiếm huyện lị Gia Viễn. Từ đêm hôm trước, Huyện trưởng đã bỏ chạy và Thanh niên cứu quốc địa phương đã thuyết phục binh lính lấy một số súng, khi đội quân Giải phóng kéo vào, chúng vội đầu hàng. Huyện lị nhanh chóng được giải phóng, chính quyền thực sự về tay cách mạng. Cờ đỏ sao vàng năm cánh phấp phới tung bay trước công đường. Tại cuộc mít tinh ở huyện lị, Tỉnh ủy nêu rõ chủ trương cứu nước của Mặt trận Việt Minh và tuyên bố giải phóng huyện. Đối với binh lính địch, ai muốn đi theo cách mạng sẽ được thu nạp, ai muốn về nhà làm ăn sẽ được giúp đỡ, ai vẫn đi theo Nhật - Pháp sẽ bị cách mạng xử tội.

Cùng ngày 19.8.1945, được tin huyện lị Gia Viễn đã giải phóng, những thanh niên cơ sở ở thị trấn Nho Quan đã tập hợp quần chúng, giương cao cờ đỏ sao vàng kéo vào chiếm phủ lị. Phủ trưởng hoảng hốt bỏ trốn, binh lính nộp vũ khí đầu hàng. Ngày 20.8.1945, Tỉnh ủy đưa lực lượng ở Quỳnh Lưu ra phủ lị Nho Quan, đồng thời tổ chức mít tinh tuyên bố Nho Quan hoàn toàn giải phóng.

Như vậy, chỉ trong một ngày, hai phủ, huyện Gia Viễn và Nho Quan - nơi địch tăng cường lực lượng đàn áp cách mạng đã về tay nhân dân.

Trên đà thắng lợi, ngay đêm 19.8, Tỉnh ủy bàn kế hoạch đánh chiếm tỉnh lị, theo kế hoạch “phải huy động quần chúng ở hai huyện Gia Viễn và Gia Khánh làm cuộc biểu tình tuần hành, dùng bạo lực cách mạng của quần chúng để uy hiếp địch”(1). Đồng thời chủ trương kêu gọi binh lính Nhật không được can thiệp vào công việc nội bộ của ta, kêu gọi lính bảo an đầu hàng, nếu ai đi theo cách mạng sẽ được tiếp nhận và khoan hồng.


(*) Người viết: ThS. Nguyễn Mạnh Hưởng, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
(1) Ban Nghiên cứu Lịch sử Tỉnh ủy Ninh Bình: Cuộc vận động Cách mạng tháng Tám ở Ninh Bình, 1970, tr. 64.
Logged

Tự hào thay, mác búp đa
Khởi đầu những bản hùng ca lẫy lừng.
Thô sơ, gian khổ đã từng
Chính quy, hiện đại, không ngừng tiến lên.
Trang: « 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 »   Lên
  In  
 
Chuyển tới:  

Powered by MySQL Powered by PHP Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2008, Simple Machines

Valid XHTML 1.0! Valid CSS! Dilber MC Theme by HarzeM