Gia Luật Sở Tài đưa bàn tay lên để thử hơi thở của ông, nói:
- Bây giờ có thể tiếp tục đi rồi!
Đại quân từ từ di động. Mọi người chỉ chảy nước mắt chứ không còn nghe tiếng khóc. Thành Cát Tư Hãn nằm im lặng trên xe. Còn Dã Toại phi thì gục đầu lên người của Thành Cát Tư Hãn.
Ngày 25 tháng 8 năm 1227, Thành Cát Tư Hãn qua đời tại huyện Thanh Thủy dưới chân núi Hạ Lan, hưởng thọ 66 tuổi.
Sau khi ông chết, những người con trai và các tướng lãnh đều tuân theo lời trối của ông, chờ khi vua tôi Tây Hạ tới đầu hàng, liền tiêu diệt ngay Tây Hạ.
Tại vùng thảo nguyên nơi đầu nguồn ba con sông tiếng nhạc tang vang rền.
Thành Cát Tư Hãn nằm thẳng người trong cổ quan tài bằng cây sên. Tam Công Chúa, Dã Toại phi, Dã Tốc Can phi và Hốt Lan phi lần lượt đặt chung quanh người ông những dụng cụ thường dùng hằng ngày như đá đánh lửa, dao nhỏ, chén ăn cơm bằng vàng, cung tên.
Phân nửa phần trên của cổ quan tài đã khép lại. Cổ quan tài được quấn bằng ba sợi dây vàng.
Linh xa đã xuất phát, bám sát theo sau là bốn chục mỹ nữ tuẫn táng ăn mặc y phục xinh đẹp, vàng ngọc rực rỡ, các vương và các công chúa đều khóc trên đường đưa tang. Các tướng sĩ cùng hát những bài ca bi tráng như Xuất Chinh Ca và Tô Lỗ Đỉnh Ca.
Tại một chiếc hố sâu và to, được đặt cổ quan tài của Thành Cát Tư Hãn xuống chính giữa, ở chung quanh là một con ngựa quí và bốn chục mỹ nữ tuẫn táng. Đà Lôi rưới rượu xuống hố. Mọi người đều dập đầu lạy
Một ngôi mộ rất to đắp bằng đất. Sau đó là hằng vạn con ngựa cùng ồ ạt chạy qua, giẫm lên nấm mộ đất. Hàng vạn con ngựa đó quay trở về giẫm lên nấm mộ đất một lần nữa. Nấm mộ đã hoàn toàn bằng phẳng như mặt đất chung quanh. Một con dao nhọn đâm chết một con lạc đà con trước mặt mẹ nó. Một cây tên được cấm xuống mặt đất có cỏ mọc.
Đó là một lễ tang rất đặc thù, mai táng một nhân vật đặc thù trong lịch sử thế giới. Ông không để lại một lăng tẩm và những chiếc đỉnh bằng đồng, mà chỉ có một khu vực rộng ba chục dặm được cấm vô số mũi tên bao quanh và được phái binh sĩ đông đảo ngày đêm đứng gác. Nơi đó trở thành một vùng đất cấm. Vào ngày 17 tháng 3 năm sau, người ta dẫn con lạc đà mẹ đến để đánh hơi mùi máu của con nó, xác định đó là nơi chôn cất của Thành Cát Tư Hãn. Người ta bắt đầu tiến hành nghi lễ cúng tế tại đó. Do thời gian đã trôi qua hơn bảy trăm năm, ngôi mộ không còn ai biết rõ vị trí của nó nữa. Nhưng, sự phấn đấu không ngừng, hùng tài đại lược của con người được xem là “vĩ nhân nghìn năm" từng xua hằng vạn quân đội đi chinh phục thế giới thì luôn luôn được dân tộc Trung Hoa và đông đảo các nước trên thế giới, quan tâm đến. Chính do sự phấn đấu không ngừng của ông, do sự liên tục chống trả của ông, mới giúp cho vùng thảo nguyên Mông cổ đang tồn tại không biết bao nhiêu là bộ lạc, thực hiện được sự thống nhất; mới có thể bước đầu kết thúc được cục diện cát cứ ở vùng phía bắc nước Trung Quốc, từ đó tạo điều kiện cơ bản cho Hốt Tất Liệt thống nhất được cả nước Trung Quốc lần thứ tư sau này.
Đối với việc đánh giá một cách khoa học công và tội nghìn năm của nhân vật vĩ đại này, đó là trách nhiệm của các nhà sử học. Riêng chúng tôi chỉ muốn giới thiệu đến đọc giả một Thành Cát Tư Hãn, một Con Cưng Của Trời bằng xương bằng thịt giống như mọi người, có đủ thất tình lục dục và bao gồm cả sự cao thượng lẫn sự tầm thường, sự anh minh lẫn sự sai sót, sự thành công lẫn sự đáng tiếc trong một con người!
Dịch xong tại TP Hồ Chí Minh
Ngày 16 tháng 1 năm 2002