Những ngôi sao Eghe

[tieunamvu]

 Ông già Xexey chém tay vào không khí và hừm hừm.
- Thôi nào, bác Xexay, - Đôbô nói. - Bây giờ không phải như trước nữa đâu. Nhà vua rất biết rằng nếu Eghe thất thủ thì ngài có thể cất cái vương miện rất thánh của ngài vào quốc khố.
- Và lúc đó nước Hung sẽ không còn nữa. - Mectsei đứng cạnh Đôbô nói thêm.
- Thì còn nước Áo[23]. - Ông già nói.
- Quân đội của nhà vua sẽ kéo đến đây bằng hai đạo lớn, - Đôbô nói tiếp. - năm sáu chục nghìn, có lẽ đến hàng trăm nghìn binh mã no đủ và lương bổng hậu. Một đạo do công vương Xắcxông[24] Môrich thống lĩnh, đạo thứ hai do công vương Michsa. Chắc chắn nhà vua đã nhắn họ không được chậm trễ mà phải vội vã cất quân ngay. Và hôm nay khẩu lệnh của hai đạo quân đó đã là: Eghe.
- Có anh thợ làm bánh ở Mitsơkôn nó tin! - Xexey làu bàu.
- Cả tôi cũng tin, - Đôbô đáp lại. - đồng thời tôi yêu cầu bác đừng có xen vào lời tôi. Tín sứ của ta, Vosơ Mikơlôt ngay hôm nay lại sẽ lên đường đi Viên và nếu dọc đường không gặp quân đội của nhà vua, anh ta sẽ bảo cho nhà vua biết việc quân Thổ đến.
Ông quay sang bảo Gergey:
- Sau cuộc họp anh hãy viết ngay lời thỉnh cầu cho Hoàng thượng và nhớ kèm theo cả bức thư của bọn Thổ. Anh hãy viết làm sao cho những quả núi đá cũng phải lăn đến trước Eghe.
- Tôi sẽ viết. - Gergey trả lời.
- Chúng ta không có lý do gì để chờ đợi quân Thổ với một tâm trạng nặng nề. Tường lũy thì kiên cố, thuốc súng, lương thảo dư dật: chúng ta có thể cố thủ hàng năm cũng được. Nhà vua dù chỉ phái đến đây một nửa số quân của công quốc Erơđêi thôi cũng đủ cho tất cả bọn Thổ phải cuốn gói khỏi Eghe về chầu Môhamét. Nhưng bây giờ anh hãy đọc cả bản danh sách thứ hai nữa đi. - Ông bảo Gergey.
Gergey đọc:
- Đại bác phóng bom cỡ lớn một khẩu, đại bác phóng bom cỡ lớn nữa tên là Cóc Tía và Búp Bê, hai khẩu; nhà vua gửi đến ba khẩu. Perênhi Gabô gửi đến bốn khẩu. Serêđi Benedec gửi đến một khẩu.
- Thuốc súng chúng ta không cân, vì cũng không thể cân hết được. - Đôbô nói xen vào. - Năm ngoái vẫn còn lại một số, nhà vua cũng lại gửi đến một số. Trong phòng đồ thánh, thuốc súng đầy ắp tận mái nhà. Ngoài ra, chúng ta còn có cả diêm tiêu và cối xay để nếu cần, chúng ta sẽ thêm thuốc súng. Đọc tiếp đi.

[tieunamvu]

 Gergey lại đọc:
- Đại bác bắn tạc đạn bằng đồng kiểu cổ, dùng để phá tường, năm khẩu; đại bác bằng thép cũng loại ấy năm khẩu; nhà vua gửi đến bốn khẩu bích kích pháo bằng đồng; khuôn đúc đạn chì cho bích kích pháo và cho các tu pháo, hai mươi lăm; tu pháo hai nòng kiểu Praha, hai khẩu; tu pháo để phá đội hình, năm khẩu.
- Chúng ta có thể đối đáp được với bọn Thổ được lắm. Nhưng chưa hết đâu. Đọc tiếp đi.
- Tu pháo bằng đồng và bằng thép kiểu Praha và Tsetnec[25] ba trăm; súng tay, chín mươi ba; súng tay kiểu Đức, một trăm chín tư.
- Không ăn thua gì hết. - Xexey la lên. - Một cây cung tốt còn đáng giá hơn tất cả các loại súng[26].
Ý kiến đó đã gây ra mấy phút lời qua tiếng lại. Cánh già tán thành ý kiến của Xexey, đám trẻ ủng hộ phe chuộng súng. Cuối cùng Đôbô phải cắt đứt trận cãi cọ bằng ý kiến cho rằng súng cũng tốt, cung cũng tốt nhưng tốt nhất là đại bác.
Võ đồng Kơrixtôp đặt lên bàn một cái mũ chiến khảm vàng rất tinh xảo và một cái tượng chịu nạn nhỏ bằng bạc. Trên tay cậu còn vắt một cái áo choàng như loại áo lễ của giáo sĩ. Cậu đứng sau lưng Đôbô yên lặng giữ cái áo choàng trên cánh tay.
Gergey còn đọc một đoạn dài nữa, trong bản kê có tất cả các loại binh khí: thương, lao, lá chắn, các loại đạn, câu liêm, cuốc chim, chùy, dáo mác, dây ngòi và tất cả các thứ quân khí không phải do các đội viện binh đem theo.
Lúc đó Đôbô đứng dậy.
Ông đội cái mũ khảm vàng lên đầu, khoác lễ phục đại úy bằng nhung đỏ lên vai, tay trái đặt lên đốc gươm và nói:
- Các bạn thân mến và các chiến hữu cùng bảo vệ thành thân mến! Các bạn đã thấy thành lũy, lực lượng bên trong các thành lũy đó giờ đây các bạn cũng đã biết cả. Số phận của miền đất nước còn lại giờ đây đang nằm trong cái thành này.
Căn phòng im phăng phắc, tất cả mọi cặp mắt đều dán vào Đôbô.
- Nếu Eghe thất thủ thì cả Mitsơkôn, cả Koso đều không thể đứng vững nổi. Quân Thổ sẽ lay các thành nhỏ rụng như sung. Sức đề kháng sẽ không còn nữa và khi đó lịch sử sẽ có thể ghi tên nước Hung vào cuốn sổ của Nam Tào [27].
Ông đưa mắt nghiêm nghị nhìn quanh rồi tiếp:
- Thành Eghe kiên cố thật, nhưng tấm gương Xônnôc sờ sờ ra đó đã chứng tỏ rằng sức mạnh của những bức tường thành không nằm trong đá mà nằm trong tinh thần những người bảo vệ. Trong thành kia toàn những lính mộ ở nước ngoài. Họ đi không để giữ thành mà đi để lĩnh lương. Còn ở đây, ngoài năm pháo thủ ra, tất cả đều là người Hung. Ở đây tất cả mọi người đều bảo vệ Tổ quốc của mình. Nếu cần máu chúng ta sẽ đổ máu, nếu cần tính mệnh chúng ta sẽ hy sinh tính mệnh, nhưng đừng để cho những thế hệ mai sau có thể nói được về chúng ta rằng những người Hung đã sống ở đây năm 1552 không xứng đáng mang cái tên Hung.

[tieunamvu]

 Mặt trời chiếu qua cửa sổ, rọi vào những binh khí treo trên tường và những bộ áo giáp mắc trên những cái giá cạnh tường. Cái mũ chiến khảm vàng của đại úy cũng ngời lên rực rỡ. Gergey đứng bên cạnh ông, chàng liếc mắt nhìn ra cửa sổ rồi đưa tay lên che mắt để có thể nhìn lên người chủ súy.
- Sở dĩ ta mời tất cả các bạn tề tựu lại đây, - Đôbô tiếp. - là để mỗi người hãy tự suy tính kỹ, kẻ nào quý trọng bộ da của mình hơn tương lai dân tộc, cửa thành vẫn đang còn mở. Ta cần những đấng nam nhi. Chẳng thà ít sư tử còn hơn nhiều thỏ đế. Kẻ nào thấy gân cốt run rẩy trước cơn giông tố đến gần, hãy rời khỏi phòng họp trước khi ta nói tiếp, bởi vì chúng ta cần phải thề giữ vững thành trì với lời thề mà nếu ai phản bội, kẻ đó sau khi chết sẽ không thể còn đứng trước mặt Thượng đế vĩnh hằng.
Ông nhìn sang một bên, chờ xem có ai nhúc nhích không.
Căn phòng im phăng phắc.
Không một ai nhúc nhích.
Người võ đồng châm hai cây bạch lạp đặt hai bên tượng chịu nạn.
Đôbô nói tiếp:
- Nhân danh Thượng đế vĩnh hằng, chí thánh, chúng ta phải tuyên thệ với nhau về những điểm sau đây.
Ông cầm một tờ giấy đặt ở trên bàn lên và đọc:
- Thứ nhất, từ nay trở đi quân Thổ dù gửi bất cứ một thứ thư từ gì đến, chúng ta đều không nhận, không đọc mà phải đem đốt trước mặt thị chúng.
- Đúng như vậy! - Căn phòng vang lên. - Chúng tôi xin chấp nhận.
- Thứ hai: sau khi quân Thổ đã vây thành, không ai được nói ra câu gì với chúng cả; bất kỳ chúng gọi vào một điều gì, không ai đáp lại, bất kể tốt hay xấu.
- Chúng tôi xin chấp nhận!
- Thứ ba: sau khi đã bị vây, trong thành không được túm năm tụm ba thì thào bàn tán.
- Chúng tôi xin chấp nhận!
- Thứ tư: các hạ sĩ quan nếu không được phép các sĩ quan chỉ huy, các sĩ quan chỉ huy nếu không được lệnh của hai đại úy trấn thủ thì không được điều động các đội quân.
- Chúng tôi xin chấp nhận!
Một giọng lanh lảnh bỗng vang lên bên cạnh Phuyghétđi:
- Tôi muốn xin thêm vào đó một ý nữa!
Người nói lên đó là Heghétđuy, chỉ huy toán quân của Serêđi. Mặt anh ta ửng đỏ.
- Nói đi. - Mọi người giục anh ta.
- Tôi đề nghị là ngược lại, hai đại úy phải luôn luôn xử trí một cách thống nhất với các trung úy, mỗi khi dù chỉ có một trong các trung úy yêu cầu phải thảo luận, bất kể là về việc phòng thủ hay bất kỳ một biện pháp quan trọng nào khác.
- Ta chấp nhận điều đó trong thời gian những cuộc công kích tạm hoãn. - Đôbô nói.
- Chúng tôi xin chấp nhận! - Tất cả lại hô vang.

[tieunamvu]

 Đôbô tiếp:
- Điểm cuối cùng: kẻ nào nói chuyện, hỏi han, trả lời về việc nộp thành cho giặc, hoặc muốn nộp thành bằng bất cứ cách nào: kẻ đó sẽ bị xử tử!
- Cho nó chết đi! - Mọi người hăng hái la lên. - Chúng ta không nộp thành! Chúng ta không phải là lính đánh thuê! Chúng ta không phải như quân Xônnốc! - Tiếng hô vang lên từ khắp mọi phía.
Đôbô bỏ mũ khảm vàng xuống, đưa tay vuốt mớ tóc dài màu xám nhạt rồi ra hiệu cho giáo sĩ.
Giáo sĩ Balin đứng lên. Ông cũng bỏ mũ xuống và nâng cái tượng chịu nạn nhỏ bằng bạc ở trên bàn lên.
- Các bạn hãy cùng ta tuyên thệ. - Đôbô nói.
Tất cả mọi người trong phòng đều giơ tay về phía cái tượng chịu nạn.
- Tôi xin thề với Thượng đế độc tôn vĩnh cửu.
- Tôi xin thề với Thượng đế độc tôn vĩnh cửu. - Tiếng lầm rầm trang trọng vang lên.
- Rằng tôi xin hiến dâng giòng máu và tính mệnh của tôi cho việc bảo vệ thành Eghe, vì Tổ quốc và Hoàng thượng. Uy quyền và mưu ma chước quỷ đều không khiến tôi sợ hãi. Tiền tài, danh lợi đều không làm tôi nao núng. Về việc nộp thành tôi sẽ không thốt ra một lời nào, không nghe một lời nào. Bản thân tôi, nếu còn sống, tôi sẽ không đầu hàng, dù ở trong thành hay ngoài thành. Từ đầu đến cuối thời gian phòng thủ tôi sẽ đặt ý muốn của mình xuống dưới thượng lệnh. Xin Thượng đế vĩnh hằng hãy chứng giám cho tôi!
- Hãy chứng giám cho tôi! - Mọi người đồng thanh hô vang.
- Và bây giờ đến lượt tôi thề. - Đôbô nói và giơ hai ngón tay về phía cái tượng chịu nạn. - Tôi xin thề dốc hết tâm trí, sức lực và máu của tôi để bảo vệ thành trì và đất nước. Tôi xin thề sẽ có mặt cùng các bạn trong mọi hiểm nghèo! Tôi xin thề sẽ không cho phép dâng thành trì vào tay bầy vô đạo! Xin đất mẹ hãy đón nhận thể xác và linh hồn con như thế! Xin Thượng đế vĩnh hằng hãy từ bỏ con nếu con không giữ trọn lời thề!
Không ai hồ nghi về điều đó cả. Nét mặt tất cả mọi người bừng bừng dũng khí vì lửa đang bốc cháy trong trái tim họ. Nghe lời thề của Đôbô, tất cả mọi thanh gươm đều vung lên loang loáng, mọi người đồng tâm nhất trí hô vang:
- Xin thề! Xin thề!
Đôbô lại đội mũ lên và ngồi xuống.
- Vậy thì anh em ạ, - ông cầm một mảnh giấy lên và nói. - bây giờ ta hãy bàn bạc xem nên bố trí lực lượng phòng vệ các tường lũy ra sao. Việc phòng vệ các tường lũy không đòi hỏi sự dàn đều lực lượng vì về phía thành phố và về phía pháo đài mới, địa thế bằng phẳng lại có thung lũng sâu. Còn phía các pháo đài ở mặt đông và mặt bắc thì có đồi có núi. Chắc chắn chúng nó sẽ đặt đại bác ở đó để công phá tường lũy và tìm cách xông vào.
- Chúng nó sẽ không bao giờ phá vỡ nổi. - Xexey nói.
- Đã đành! - Đôbô đáp và lại tiếp. - Sở dĩ ta đã cho triệu một số đông thợ mộc và thợ nề vào thành là để đêm đêm họ vá chữa lại những chỗ bị quân Thổ bắn vỡ. Nơi đó sẽ nhiều việc nhất. Và nếu bây giờ chúng ta có phân chia lực lượng phòng vệ thì cái đó rồi cũng sẽ thay đổi tùy theo mức độ công phá.
- Xin ngài cứ cắt đặt, thưa đại úy, chúng tôi sẽ tán thành. - Nhiều người nói to.
- Ta nghĩ là chúng ta hãy chia lực lượng phòng vệ ra làm bốn đội. Một đội ở cổng chính; đội thứ hai từ chỗ cổng chính đến địch lâu đằng góc; đội thứ ba ở thành ngoài, đội thứ tư ở mặt bắc, xung quanh pháo đài nhà ngục. Phù hợp với bốn đội đó, quân dự bị bên trong cũng chia làm bốn. Đại úy Mectsei đồng nhiệm của ta sẽ chỉ huy số quân dự bị. Trong thời gian bị công kích, ông ta sẽ phải lo việc thay phiên của quân sĩ, đồng thời chủ trì việc bảo vệ thành trong.

[tieunamvu]

 - Thế còn ở mặt thành phố? - Heghétđuy hỏi.
- Ở đó chúng ta chỉ đặt một số lính canh thôi. Ở bên cổng chỉ hai chục người cũng đủ. Đó là một cái cổng bộ hành hẹp và quân Thổ cũng không thể thử sức từ phía ấy được.
Ông lại cầm tờ giấy khác lên:
- Quân số cho các đội ta chia như sau. Ở cổng Cũ, nghĩa là từ cổng chính đến pháo đài mới, lúc nào cũng phải có một trăm bộ binh. Ở pháo đài nhà ngục một trăm bốn mươi, với sĩ quan nữa là một trăm bốn mốt. Dọc pháo đài Sanđô một trăm hai mươi, không phải giữ cổng. Từ đó trở lại chỗ cổng một trăm linh năm.
- Thế là bốn trăm sáu mươi sáu. - Gergey nói.
- Trên hai tháp nhà thờ, mỗi cái mười bộ binh. Đây là lực lượng bảo vệ thành trong.
- Bốn trăm tám sáu. - Gergey tính to lên.
Đôbô tiếp:
- Bây giờ đến lượt thành ngoài. Trên pháo đài Tsobi phải có chín chục người, giữ đến pháo đài Bebec. Từng đó cho đến địch lâu đằng góc, một trăm ba mươi. Từ cổng Cũ đến góc, năm mươi tám. Ở đó còn một tường đá hẹp nối thành trong với thành ngoài. Ở đó cần canh phòng bằng mắt hơn là bằng vũ khí. Vậy ở đó ba mươi tám lính bộ cũng đủ.
Ông liếc nhìn Mectsei, và tiếp:
- Có thể phân ra chỗ đó những người yếu, và trong thời gian bị công kích thì các thương binh nhẹ cũng được.
- Thiếu một đầy tám trăm. - Gergey nói.
- Còn bây giờ chúng ta sẽ phân phối các sĩ quan ra sao đây? Xin bắt đầu từ ta, ta muốn có mặt ở khắp mọi nơi.
Tiếng hoan hô phấn khởi vang lên.
- Việc của ông bạn Mectsei đồng nhiệm với ta các ông đã biết. Trong số bốn ông thượng úy, một ông sẽ ở chỗ cổng Cũ. Ở đó phải có sức khỏe và một ý chí không bao giờ nhụt. Bởi vì có thể thấy trước là quân Thổ sẽ tìm cách đột phá qua cổng đó. Ở đó phải trừng mắt mà nhìn thẳng vào Thần chết.
Petơ Gatpa đứng phắt dậy, vỗ ngực:
- Tôi xin lĩnh vị trí đó.
Trong tiếng hoan hô vang dội chỉ có thể trông thấy cái gật đầu ưng thuận của Đôbô. Ông lão Gergey chìa tay trái cho Petơ.
- Ngoài ra, - Đôbô tiếp. - thành ngoài là mặt nguy hiểm nhất. Ở đó quân Thổ sẽ cố sức lấp hào. Ở đó cũng cần gan dạ, lòng yêu nước và sự khinh thường cái chết của các ông thượng úy.
Ngoài Petơ còn có ba thượng úy, cả ba đều nhảy phắt dậy.
- Có tôi đây. - Bônemixo nói.
- Có tôi đây. - Phuyghétđi nói.
- Có tôi đây. - Zôntoi nói.
- Để các ông khỏi cãi nhau, cả ba ông đều sẽ đến đấy! - Đôbô nói.
Các pháo thủ đã được phân chia đại bác từ trước, vì họ chẳng biết một chữ Hung nào cả, tuy nhiên Đôbô còn muốn cử một pháo thủ chính. Ai bây giờ? Chẳng còn ai thành thạo về đại bác nữa, chỉ có Đôbô. Thế là Đôbô nhận luôn.
Thấy căn phòng lại vang dội tiếng hoan hô và thấy mọi người đều nhìn mình, các pháo thủ thấp thỏm hỏi:
- Was ist das? Was sagt er ? [Tiếng Đức: “Cái gì thế? Ông ta nói gì thế?”]
Bônemixo quay sang phía họ và giải thích cho năm người Đức biết:
- Meine Herrn, Kapitany Dobo Wiril sein der haups bum bum! Verstanden? [Tiếng Đức: “Thưa các ngài, đại úy Đôbô sẽ là người chỉ huy bùm bùm! Các ngài đã hiểu chưa?”]

[tieunamvu]

 Sau cuộc họp, Đôbô cho thổi kèn tập trung toàn thể quân sĩ. Trên quảng trường trong thành, ông nói lại cho họ biết năm lời thề mà các sĩ quan đã nhất trí tuyên thệ trong phòng. Ông bảo họ rằng người nào cảm thấy sợ thì bây giờ hãy hạ gươm xuống còn hơn về sau làm nhụt chí những người khác. Bởi vì - như ông nói - nỗi sợ hãi là một thứ ôn dịch truyền nhiễm chẳng khác gì bệnh đậu mùa. Thậm chí còn dễ lây hơn. Vì chỉ trong nháy mắt đã lan sang người khác. Tóm lại ở đây, trong những ngày gian khổ sắp tới cần phải có những người vững chí.
Rồi ông giương lá cờ xanh đỏ của thành ra và cầm chập làm một với lá quốc kỳ.
- Các người hãy thề đi!
Đáp lại lời ông, cái chuông của nhà thờ xứ trong thành phố ngân lên.
Nó chỉ ngân lên một tiếng thôi, không nhiều hơn nữa.
Tất cả mọi người đều ngoảnh trông về phía thành phố. Tiếng chuông ngân như một lời kêu cứu. Chỉ một tiếng. Và tiếp theo là sự yên lặng chăm chú trùm lên toàn cảnh vật.

Chú thích:
[1] Gồm các nước phía Bắc và đông Bắc nước Hung.
[2] Một tỉnh phía tây bắc nước Hung, giáp giới với nước Áo, có tỉnh lỵ cũng cùng tên.
[3] Thủ đô Xiri ngày nay.
[4] Tức là Istơvan đệ nhất (970-1058), ông vua đầu tiên có công thống nhất sơn hà. Được phong Thánh năm 1083.
[5] Thành lớn ở trung tâm vùng Hạ châu, ngày nay là tỉnh Xônnốc.
[6] Tiếng Đức trong nguyên văn: Giê su, hãy lắng nghe lời cầu xin của chúng con! Giê su, hãy lắng nghe lời cầu xin của chúng con! Xin Chúa hãy rủ lòng thương chúng con!
[7] Sau khi Buđo thất thủ, hoàng hậu cùng triều đình phe Xopôio dời về công quốc Êrođêi, quân Thổ chiếm đóng phía nam, còn phía bắc nằm dưới quyền cai trị của vua Pheđinan nước Áo. Trong tập này mỗi khi nói đến người của nhà vua tức là nói đến quan quân của triều đình đó.
[8] Có nghĩa là gay go, nguy hiểm.
[9] Thành phố lớn thứ ba của nước Hung.
[10] Quả núi đứng bên Buđo, ngay đầu cầu Tự do và cầu Ejêbét, ngày nay trên núi có tượng Tự do.
[11] Tượng đức Chúa Giêsu bị đóng đinh trên cây thánh giá.
[12] Đơn vị đo lường ở Hung ngày xưa, tùy theo từng vùng mà có dung tích từ 12 đến 25 lít. [13] Chức vụ của Gergey chỉ là trung úy, nhưng sau khi đến Eghe, Đôbô cử Gergey và ba người nữa lên chức thượng úy, cao hơn các trung úy khác.
[14] Một loại đại bác nạp tiền, bắn đạn ria, có một cái mỏ như râu ở đằng sau để móc vào giá gỗ nên gọi là tu pháo.
[15] Ở đây có mấy câu đối đáp dựa trên sự phát âm lẫn lộn giữa phụ âm p và b trước hai từ pôrơ (thuốc súng) và bôrơ (rượu vang), chúng tôi lược đi vì dịch ra thì không có ý nghĩa nữa.
[16] Trò chơi bóng nguồn gốc ở xứ Ecốt, ngày nay rất phổ biến ở Anh và Mỹ, gậy chơi gônphơ cong một đầu hơi giống gậy chơi khúc côn cầu. Người chơi cầm gậy quật cho bóng chui vào những lỗ tròn có đường kính 12cm.
[17] Một loại áo ngắn có khuy dây dài cài ngang trước bụng, kỵ binh thường hay mặc.
[18] Thành phố trên bờ biển Cátxpiên, thuộc khu tự trị Đaghétxtăng nằm trong nước cộng hòa Adecbaidăng ngày này.
[19] Một vùng ở Ba Tư ngày này.
[20] Chỉ huy mười người.
[21] Xem chú thích từ phần 1. Ý nói, ngay cả những vị tướng tài giỏi nhất cũng vẫn có thể có những tên lính hèn nhát.
[22] Đây là chỉ nhà vua Pheđinan I.
[23] Ý nói là dù mất nước Hung, Phedinan I vẫn còn nước Áo, do đó mà y không lo gì đến việc bảo vệ nước Hung cả.
[24] Đây là người Xắcxông ở Trăngxinvani thuộc Rumani.
[25] Chưa rõ ở đâu.
[26] Chữ súng ở đây để chỉ các loại súng nhỏ, không dùng cho pháo.
[27] Theo truyền thuyết sổ do tiên Nam Tào giữ là quyển sổ khai tử của Thiên đình, ghi tên những người chết hoặc đến số chết ở nhân gian.

[tieunamvu]

5
Tối hôm đó Đôbô mở tiệc khoản đãi tất cả những người ban sáng đã cùng ông tuyên thệ tại sảnh đường.
Đôbô ngồi ở một đầu bàn, Mectsei ngồi đầu đằng kia. Bên cạnh Đôbô về phía tay phải là giáo sĩ Balin, bên trái là Xexey.
Ngồi cạnh giáo sĩ là Petơ. Petơ đáng được trọng đãi ở vị trí đó vì anh của chàng là một bậc công khanh ở chốn cung đình: quan chánh ngự tửu của nhà vua. Nhờ ông ta mà họ được nhận thuốc súng và năm pháo thủ từ Viên gửi đến.
Chỉ sau đó, mới tiếp đến sự sắp xếp theo tuổi tác hoặc tước vị, một bên thì tính từ Mectsei trở đi, một bên tính từ Đôbô: Zôntoi, Bônemixo, Phuyghétdi. Sau nữa là Kôrôn Phorơkót, trung úy toán bộ binh tỉnh Oboui; Kenđi Balin và Heghétđuy Isơtơvan, các trung úy của Serèđi Giơrgio, những người đã mang theo năm mươi bộ binh; Phekte Lơrinxo, người từ Reghétxơ đến với mười lăm lính; Lơkơsơ Mihai, người do các thành phố tự do gửi đến cùng một trăm bộ binh; Nogiơ Pan, một người khỏe như bò tót và rất gan dạ, chỉ huy ba mươi vệ binh của Batôri Giơrgio; Iaxoi Marơtôn, chỉ huy bốn mươi vệ sĩ của cha chánh xứ Iaxoi; Xenxi Marơtôn, trung úy ở Xepét, người đã dẫn đến bốn chục bộ binh; Bêrơ Mihai, tay súng cự phách, do tỉnh Sarốt gửi đến cùng bảy mươi sáu bộ binh; từ Ugôtsa đến có Xolôikoi Giơrgio và Nogiơ Imre. Người sau do phu nhân Hômônoi Gabô gửi đến với mười tám bộ binh; từ Eperiét đến thì có Bơatkô Onton.

[tieunamvu]

Tất cả những người kể trên đều là trung úy. Ngồi hàng dưới họ là Pócsi Yốp, viên sĩ quan có vóc người cao nhất trong quân đội nhà vua, và Bôiky Tomát, chỉ huy của năm chục tay súng tỉnh Bôrơsốt. Những người này đến muộn, vì vậy người ta đặt họ ngồi vào giữa những hạ sĩ quan trong thành: Sukao Gianốt, người quản lý già; thư lại Imre thủ khóa, người phụ trách làm rượu vang: thư lại Mihai, viên sĩ quan quân nhu,

[tieunamvu]

, hoặc như thời đó người ta vẫn gọi: người phát xi pThích sao em ở cuối làng
Ngang đường ngựa vẫn đưa chàng ra sông,
Ngựa ra sông nước trong ngựa uống
Chàng qua nhà khoe tấm thân trai
Má chàng hồng ửng hây hây,
Bởi em hôn để hồng lây má chàng.

[tieunamvu]

Tất cả những người kể trên đều là trung úy. Ngồi hàng dưới họ là Pócsi Yốp, viên sĩ quan có vóc người cao nhất trong quân đội nhà vua, và Bôiky Tomát, chỉ huy của năm chục tay súng tỉnh Bôrơsốt. Những người này đến muộn, vì vậy người ta đặt họ ngồi vào giữa những hạ sĩ quan trong thành: Sukao Gianốt, người quản lý già; thư lại Imre thủ khóa, người phụ trách làm rượu vang: thư lại Mihai, viên sĩ quan quân nhu, hoặc như thời đó người ta vẫn gọi: người phát xi pô [ 30]; thư lại Giơndơtsi Machát, thư ký của ngài giám mục (thành này vốn thuộc vào lãnh địa của giám mục); văn thư Bônđijo và một vài người nữa.
Đôbô không chỉ mời các sĩ quan, mà để cho toàn thành đều có đại biểu trong bữa tiệc, ông còn mời một thập trưởng, một binh nhất, một quý tộc Eghe và một nông dân Eghe nữa.
Việc bưng thức ăn lên đáng lẽ là việc của bốn - năm lính hầu của Đôbô, nhưng để giảm nhẹ công việc cho họ, các thượng úy cũng phái lính hầu của mình vào giúp.
Người võ đồng Torianni Kơrixốp đứng đằng sau Đôbô, cậu phục vụ cho Đôbô. Cậu đưa thức ăn cho ông, cậu luôn rót cho ông đầy cốc mỗi khi thấy nó vơi đi.
Hôm đó là ngày thứ sáu, vì thế bữa dạ yến bắt đầu, bằng món xốt cá măng và tiếp tục với cá vược rán giòn, cá leo và cá tầm rồi kết thúc bằng bánh kem phô mát và mứt khô sắc với quế. Ngoài ra trên bàn còn có ê hề nho, táo, lê và dưa bở.
Vì sao Đôbô, con người tiết kiệm, lại mở bữa tiệc này? Để bế mạc lễ tuyên thệ ư? Hay là để cho các sĩ quan còn lạ lẫm nhau có dịp làm quen và trở nên thân thiết? Hoặc giả để khảo sát sức mạnh tâm hồn qua ánh rọi của rượu vang? Không khí ban đầu trang nghiêm gần như không khí trong giáo đường. Những tấm khăn bàn trắng tinh, những thực cụ bằng bạc chạm huy hiệu Đôbô, cái thùng rượu chạm trổ treo vào đầu xích sắt phía trên bàn, những bó hoa mùa thu - tất cả mọi thứ đó có cái vẻ lộng lẫy của một đám cưới hơn là một bữa tiệc tiếp khách bình thường.
Ngay khi rượu vang màu đỏ như thạch lựu đã từ một thùng rượu đẹp rót tràn các cốc sau món cá măng, cũng chưa có một ai thấy nóng tai cả. Lời nói cao thượng của Đôbô còn ngự trị trong tâm hồn họ, cũng như sáu tiếng chuông ngân chúng ta còn bâng khuâng lắng nghe cái dư âm trầm trầm vọng dài, dìu dặt.
Sau các món cá rán, lính hầu thay đĩa. Ai nấy đều chờ đợi một người nào đó sẽ phát biểu.
Đôbô đăm chiêu ngồi trong chiếc ghế bành bọc da nâu. Mọi người nhìn vào ông. Trong sự yên lặng đó, tiếng ca vui vẻ của những người phụ nữ nướng bánh bỗng vang lên:

Thích sao em ở cuối làng
Ngang đường ngựa vẫn đưa chàng ra sông,
Ngựa ra sông nước trong ngựa uống
Chàng qua nhà khoe tấm thân trai
Má chàng hồng ửng hây hây,
Bởi em hôn để hồng lây má chàng.