Những ngôi sao Eghe

[tieunamvu]

 Ai nấy đều rửa ráy, chải chuốt sạch sẽ, mặc quần áo đẹp nhất mà đi dự lễ. Các võ quan diện đủ các màu hoa, ủng đỏ, cựa bạc: ria mép xoăn vểnh, lông chim cắm trên mũ sắt, Mectsei mặc bộ áo giáp mới sáng loáng, bó sát người. Lưng đeo hai thanh gươm, một thanh có cán chạm đầu rắn là thanh gươm anh vẫn chỉ đeo trong những ngày lễ. Gergey xuất hiện, đầu đội cái mũ sắt có chóp nhọn. Trên viền mũ, ba cái lông thiên nga trắng tinh cắm trong cái giá chân chim bằng bạc. Ngực cũng đeo giáp nên cái áo đônman bằng da đỏ chỉ còn hở có hai ống tay. Tay chàng đi găng lụa, bên ngoài phủ lưới thép đan mắt nhỏ. Cổ áo chàng thêu kim tuyến, bẻ ra ngoài.
Zôntoi không thể đừng được một câu nhận xét:
- Cổ áo của cậu có vẻ áo chú rể quá!
- Vợ tôi thêu đấy, - Gergey nghiêm nghị đáp. - Không phải vì quý trọng quân Thổ mà tôi mặc nó đâu, mà vì tôn trọng thần chết đấy.
Zôntoi cũng vận võ phục đônman bằng da, hai thanh gươm đeo hai bên sườn. Cái mũ sắt của anh không có lưới che mặt, chỉ có một thanh thép nhỏ thò xuống đến tận đầu sống mũi. Quanh vành mũ, lưới thép rủ xuống vai anh. Cái mũ sắt ấy có lẽ đã từng là của một tên võ quan xpahi nào đó. Anh đã mua nó trong buổi bán đấu giá sau đợt xuất kích đầu tiên của họ.
Phuyghétđi mặc giáp từ đầu đến chân. Mắt anh đục ngầu. Anh than phiền về nỗi đau răng quá.
- Như vậy cậu giã bọn Thổ càng hăng hơn chứ sao! - Zôntoi an ủi. - Người tráng sĩ cáu tiết vào những lúc thế này là tốt lắm.
- Không có cái răng đau này tớ cũng đủ cáu tiết lắm rồi! - Phuyghétđi cảu rảu.
Petơ chỉ đội mũ sắt và mặc áo đônman bằng da nai. Anh cưỡi ngựa vì anh vẫn chưa thể đi được. Anh đứng sau lưng đám đông, giơ gươm vẫy chào các võ quan chỉ huy các đội.
Các võ quan khác cũng đều mặc những bộ quần áo mới nhất. Không phải để hành lễ, vì lúc đầu chưa phải ai cũng biết sẽ cử lễ, nhưng chính vì tất cả mọi người đều cảm thấy hôm đó là sẽ là ngày cuối cùng. Và thần chết, dù cho người ta có vẽ nó xấu xí đến thế nào, vẫn là một vị thần rất đáng kính trọng! Cả những người không có quần áo nào khác ngoài bộ mặc thường ngày. Ít nhất cũng xoăn tít ria mép và bôi sắp hẳn hoi.
Chỉ còn thiếu có Đôbô.
Ông bước ra trong bộ giáp sáng loáng. Đầu đội mũ sắt mạ vàng, chỏm mũ cắm cái lông đại bàng dài. Bên sườn đeo thanh gươm rộng bản, chuôi nạm ngọc. Tay đi găng thép nửa hình vẩy cá, nửa bằng lưới sợi bạc. Trong tay ông lấp lánh cây giáo lưỡi mạ vàng, cán bọc nhung đỏ.
Sau lưng ông, hai võ đồng cũng mặc giáp từ đầu đến chân như vậy. Lưng họ đeo gươm ngắn, tóc họ từ trong mũ chảy ra xõa sóng trên vai.
Đôbô dừng bước trước bệ thờ, bỏ mũ ra.
Vì hai giáo sĩ không biết diễn thuyết, Mectsei phải nói với quân sĩ và dân chúng.
Anh bỏ mũ xuống, ôm vào cánh tay và bắt đầu:
- Hỡi anh em đồng bào! Sau đợt công kích hôm qua chúng ta thấy hiện nay giặc Thổ đang tập trung tất cả mọi cánh quân của chúng. Ngày hôm nay toàn bộ lực lượng quân địch sẽ đọ sức với lực lượng của chúng ta. Nhưng Thượng đế đã phù hộ ta thì dù tất cả bọn dị giáo trên thế giới này có chống lại ý muốn của Người cũng vô ích. Trong buổi lễ mà chúng ta thấy ở đây, chúng ta biết chúa Giêsu cũng dự. Người đứng về phía chúng ta! Chúng ta hãy quỳ xuống và hãy cất lời cầu nguyện!
Quân dân trong thành nhất tề quỳ xuống.
Mectsei xướng kinh thay giáo sĩ:
- Đức Chúa trời, Cha của chúng con…
Mọi người lầm rầm đọc, từng câu một. Khi đọc xong cả tiếng amen, sự yên lặng trang nghiêm kéo dài một lúc lâu.

[tieunamvu]

 Giáo sĩ Marơtôn ghé tai Mectsei nói cho chàng biết cần phải nói tiếp những gì nữa. Mectsei đứng dậy và lại lên tiếng:
- Hai kẻ nô lệ trung thành này của Thượng đế giờ đây dâng lời cầu nguyện để xin Người xá tội hoàn toàn cho tất cả chúng ta. Thì giờ đã gấp quá khiến chúng ta không thể còn xưng tội được. Trong những giờ phút như thế này nhà chung có thể ban sự rửa tội mà không cần xưng nữa. Chỉ cần các ngươi hãy tự ăn năn về những tội lỗi của mình.
Chàng lại quỳ xuống. Chú bé phụ lễ rung chuông. Giáo sĩ Balin giơ cao cái tượng chịu nạn. Mọi người cúi mặt xuống lắng nghe người giáo sĩ già nói lên những lời xá tội. Khi họ ngửng mặt lên, cái tượng chịu nạn đã được đặt xuống bàn, và ông giáo sĩ giang rộng hai cánh tay ra để ban phước lành, mắt đẫm lệ, ông đứng không nhúc nhích nhìn lên khoảng trời cao quang đãng.
Phần nghi lễ đã hết. Đôbô lại đội mũ lên. Ông đứng lên một tảng đá, cất tiếng nói:
- Sau Đức Chúa Trời, ta có lời muốn nói với các ngươi! Ba mươi tư ngày trước đây chúng ta đã thề với nhau không nộp thành cho giặc. Chúng ta đã giữ lời thề. Cho nên đến nay thành ta đã trơ gan trước mọi cuộc tấn công, cũng như hòn đảo trước cơn bão biển. Giờ đây đến lượt thử thách cuối cùng. Chúng ta đã cầu Đức Chúa Trời đến phù hộ. Với tâm hồn không còn vương tội lỗi, chúng ta phải chiến đấu quyết tử cho sinh tồn của tòa thành này và của Tổ quốc chúng ta! Cuộc chiến đấu chúng ta đã tiến hành đến nay để bảo vệ thành là một cuộc chiến đấu chưa từng có, và sự nhục nhã mà giặc Thổ chuốc lấy ở đây, cho đến nay cũng là sự nhục nhã chưa bao giờ có. Ta tin ở vũ khí của chúng ta, ta tin ở sức mạnh tâm hồn của chúng ta, ta tin ở Đức mẹ Đồng trinh Maria người đỡ đầu của nuớc Hung, ta tin ở Thánh vương Isơtơvan, người mà vong linh vẫn luôn luôn phù hộ dân tộc Hung, và nhất là ta tin ở Đức Chúa Trời. Tiến lên, hỡi anh em!
Tiếng trống đồ hồi, kèn trận lanh lảnh.
Các chiến sĩ, với một sức mạnh gang thép, vồ lấy giáo và từng toán từng toán tản đi các ngả.
Đôbô lên ngựa, hai võ đồng của ông cũng cưỡi ngựa theo sau.
Đôbô lên mặt thành nhìn khắp xung quanh. Ông thấy đàn ngựa Thổ không có lính trông đang gặm cỏ thành từng bầy lớn trên các sườn đồi Eghe. Khắp xung quanh thành là một rừng giáo chuyển động. Quân Thổ như biển cả nhấp nhô quanh thành.
Và có thể thấy cả hai viên pasa trên đồi Ghế Vua. Pasa Ali đội tuyban hình quả dưa bở, quấn không biết bao nhiêu lớp, mặt hắn như mặt một mụ già, xám ngắt. Viên pasa kia là một tên hộ pháp, bộ râu xồm đã điểm bạc. Cả hai đều mặc áo caphơtan lụa xanh, nhưng màu áo của Ali sáng hơn. Mỗi khi chúng cử động, những hạt kim cương nạm trên binh khí dắt ở thắt lưng chúng lại lóe lên những tia sáng trắng.
Bọn bêi cưỡi những con ngựa tuyệt đẹp dẫn đầu các cánh quân. Bọn aga và iaxaun cũng cưỡi ngựa. Bọn còn lại đều đi bộ. Giữa rừng quân kỳ Thổ nổi bật một lá cờ đại màu đen. Dân thành chưa hề thấy lá cờ đó bao giờ, chỉ các võ quan hiểu lá cờ đen ấy có ý nghĩa gì:
Không có khoan hồng!
Tất cả sinh mạng trong thành đều là mồi của thần chết!
Khoảng trưa, những khẩu đại bác Thổ gầm vang, đội quân nhạc của hai đạo quân Thổ vang lên.
Không gian đầy khói. Tòa thành rung lên vì tiếng thét Ala acba (Ali chí cao).
Trong thành cũng bắt đầu nổi lửa.
Các nông dân, phụ nữ và những người vào thành tị nạn thảy đều được Đôbô phái đến bên các vạc dầu hoặc bên tường thành. Ngay cả những người ốm cũng tập tễnh ra mặt thành. Người nào còn có thể đứng trên đôi chân đều rời khỏi chỗ nằm để nếu không giúp được việc gì khác thì cũng hô truyền mệnh lệnh hoặc lời nhắn gọi đi. Có người cả hai tay đều buộc băng đeo vào cổ, thế mà vẫn mò ra đứng cạnh đống lửa để chốc chốc dùng chân đẩy củi vào dưới vạc dầu. Các nhà trong thành không còn ai khác ngoài trẻ con, trong soái phủ chỉ còn hai phụ nữ.
Bơlốc phu nhân… Tội nghiệp cho Bolôc phu nhân, bà đã gửi con vào trường cung kiếm nên không con dám xin Đôbô đừng bắt con bà phục vụ trong những trận công kích. Thằng bé còn yếu, nó đứng sao nổi trước vũ khí của bầy mãnh thú dị giáo! Tuy vậy không bao giờ bà để lộ một nét mặt lo sợ cho con. Nghị lực sắt đá của Đôbô đã dẹp đi cái nỗi lo lắng của bà. Bà không dám thở mạnh mỗi khi Đôbô nhìn bà. Y như những người lính, tất cả đều chuyển động theo lệnh của Đôbô với một sự phục tùng như máy. Những người khác mất cả ý muốn riêng, ý của ông chiếm lĩnh tất cả mọi người. Có khi cũng chẳng cần đến lời nói của ông nữa, chỉ cần ông ra hiệu là tay chân mọi người sẽ theo đó mà cử động.
Tòa thành đã biến ra cái gì rồi, nếu chỉ một sợi tóc thôi của Đôbô run lên vì sợ hãi! Ông nhắc mọi người phải cẩn trọng, ông bắt tất cả mọi người đều phải mặc giáp, đội mũ sắt: nhưng khi thần chết xuất hiện trên mặt thành, ông chỉ huy quân dân chống cự, không hề phân biệt cá nhân ai cả.
Không có ai quý hơn Tổ quốc!

[tieunamvu]

 Đối với người mẹ đáng thương, những ngày bị vây hãm thực đầy lo ngại. Mỗi buổi sáng lại run rẩy khi con bà theo hầu Đôbô. Lúc nào bà cũng lo rình xem đạn có trúng nó không. Niềm vui lớn nhất đối với bà là mỗi khi võ đồng Kơrixtôp thay phiên cho nó, và thằng con bà mệt mỏi, sạm đen khói súng bước vào soái phủ! Bao giờ bà cũng đón nó với đôi tay giang rộng và những cái hôn như thể nó vừa từ tha phương trở về. Bà tắm rửa cho con. Bà chải chuốt mớ tóc dài mềm mại như tơ của con. Bà dọn cho con tất cả những thức gì ngon lành mà bà tìm được trong bếp.
- Ai bị chết đây con? Trong số các võ quan ai bị thương đấy! - Bao giờ đó cũng là câu hỏi đầu tiên của hai người phụ nữ.
Cậu thiếu niên không biết Êvo là ai. Cậu tưởng nàng cũng là một thiếu phụ quý tộc nào đó ở Eghe như những người khác, và mẹ cậu đã lấy vào soái phủ để giúp đỡ bà. Vì vậy cậu cứ kể tất cả mọi tin tức. Tin của cậu bao giờ cũng bắt đầu bằng việc kể tên những người tử trận và kết thúc bằng lời ca ngợi chú Gergey. Thôi thì cái chú Gergey ấy chẳng còn gì mà chưa nghĩ ra nữa! Tâm hồn cậu tràn ngập niềm khâm phục chú Gergey. Cậu kể chi li đã thấy chú ấy đánh nhau như thế nào, một mình chọi với bao nhiêu giặc Thổ, đã dùng những miếng võ gì để đánh ngã từng tên Thổ một.
Êvo nín thở, tái mặt, nhưng tự hào lắng nghe, và bao giờ cũng rưng rưng nước mắt. Nàng chỉ mỉm cười khi cậu thiếu niên đã kể đến chỗ tên Thổ không địch nổi với cái chú Gergey tuyệt vời ấy.
Dưới giông bão của những trận công kích, hai người phụ nữ đứng bên cửa sổ vừa run vừa khóc. Qua một kẽ nhỏ, họ không thể thấy gì khác ngoài những bóng người chạy đi chạy lại, khói mù mịt và ánh lửa chốc chốc lại đỏ hồng lên, rồi sau đó là những người thợ cạo đem vải băng ra chất thành một đống tướng, với những cái khay đựng đầy nước sạch. Rồi người ta đem thương binh đến từng người một, mỗi lúc một vội vã hơn và đẫm máu hơn.
Và khi tất cả chú ý của họ đã hướng về những người bị thương thì ôi, người ta lại khiêng thêm về một người nào đó nữa! Không phải Bolajơ. Không phải Gergey. Xin cảm tạ Thượng đế! Người ta lại khiêng về… Nhưng nhỡ người ta không khiêng Bolajơ hoặc Gergey về đây là vì người ta đã mang ra hầm mộ… Và đến cả mấy lời vĩnh biệt: Trời phù hộ cho anh hoặc cho con! Họ cũng không thể nói được thì sao?!
Êvo còn có người cha già đã tàn phế nửa người ở đây nữa chứ. Đã nhiều lần nàng thấy ông tập tễnh đi dọc đường qua trước cửa soái phủ, trên vai đeo một cái cung dài cũng bằng người ông. Ống tên lúc trống rỗng lúc đầy ắp. Nàng những muốn gọi to ra:
- Cha ơi! Cha yêu quý của con ơi! Cha hãy cẩn trọng lấy mình vàng cha nhé!
Hôm nay, khi đại bác lại vang rền, hai người phụ nữ ứa nước mắt gục đầu vào vai nhau:
- Ta cầu nguyện đi em!
- Ta cầu nguyện đi thím!
Họ quỳ xuống, cúi mặt sát đất, lầm rầm cầu nguyện.
Và cùng cầu nguyện với họ tất cả mỗi ngày, mỗi đêm là một nghìn rưỡi phụ nữ ở tất cả mọi vùng xa trong miền Thượng địa nước Hung. Và những bàn tay trẻ con tí xíu chắp lại trong những vùng tị nạn xa xôi; bọn trẻ thơ ngây nguyện cầu cho những người cha đang chiến đấu ở Eghe.
- Đức Chúa Trời lòng lành vô cùng, xin hãy giữ gìn tính mạng cho cha con! Xin Người hãy đem cha về cho chúng con!
Tiếng đại bác nổ rền, tiếng kèn trận thôi thúc, tiếng kêu Giêsu, tiếng gào Ala ầm vang, náo động như địa ngục. Những đám khói nặng nề lan tỏa vào trong thành.
Người ta đã khiêng về những thương binh đầu tiên. Họ khiêng người thứ nhất trên một cái ván đã đọng máu đen ngòm. Đó là một chiến sĩ trẻ, mặt nhợt nhạt. Chân anh bị bắn gãy ngang đầu gối. Những người thợ cạo băng bó qua loa. Họ vất vả với anh làm gì nhiều cơ chứ, chỉ vì một hai giờ hy vọng mà họ băng bó chân anh đấy thôi, trước sau rồi anh cũng mất máu mà chết.
Và người ta đem đến người thứ hai, thứ ba, thứ tư. Khuôn mặt của một trong ba người đó chỉ còn là một cục bùng nhùng đầm đìa những máu, mất cả hai mắt, hàm răng lộ cả ra trên khuôn mặt. Người thứ hai bị tên cắm xuyên vào cổ, phải mổ mà lấy ra. Người thứ ba ấp chặt tay lên sườn bên phải, bàn tay nhuộm máu đầm đìa. Máu chảy nhỏ giọt qua các kẽ ngón tay. Anh ta ngồi xuống đất chờ đợi mà không hề rên rỉ, mãi cho đến lúc cái chết ám mờ đôi mắt của anh.
Đôbô cưỡi trên mình con tuấn mã phi nước đại dồn dập qua trước soái phủ. Võ đồng Kơrixtôp, bị rớt lại đằng sau khá xa, đuổi theo ông.
- Đứa kia đâu rồi? - Ánh mắt đau đớn của bà mẹ hỏi.
Cậu ấy cũng đang chạy kia, về phía pháo đài Sanđô: hẳn là đang truyền lệnh đi. Đa tạ Thượng đế! Ôi!
Số thương binh đã nhiều đến mức cả mười ba người thợ cạo đều phải làm việc. Cùng với thương binh, người ta đem về cả ba lá cờ Thổ. Tiếng hò hét của bọn Thổ mỗi lúc một dữ dội hơn, khói thuốc súng đã che mờ khu vực pháo đài phía đông và phía bắc, đã trùm lên cả soái phủ. Dày đặc đến mức cách ba bước là không thể nom thấy gì nữa, chẳng khác nào sương mù mùa đông.
- Lạy chúa nhân từ! - Bolôc phu nhân cầu nguyện. - Nếu bọn Thổ tràn vào đây thì chúng con sẽ ra sao!?
- Nếu vậy tôi sẽ chết! - Êvo đáp, mặt nhợt nhạt hơn cả tường vôi.
Đoạn nàng đi vào phòng binh khí lấy ra một thanh gươm, thanh gươm dùng ngày thường của Đôbô. Nét mặt đăm chiêu, nàng đặt gươm lên bàn.

[tieunamvu]

 Qua cánh cửa sổ mở, tiếng rên la của các thương binh vọng vào.
- Ôi, đôi mắt tôi, đôi mắt tôi! - Một người khóc lóc. - Không bao giờ tôi còn thấy cảnh trần gian đẹp đẽ của Chúa nữa!
- Tôi ăn mày rồi! - Một người khác rên rỉ. - Chúng nó chặt cụt cả hai tay tôi rồi!
Xung quanh đám thợ cạo, thương binh đã nhiều đến nỗi họ không băng bó kịp nữa.
Toàn thân Bolôc phu nhân run lẩy bẩy.
- Chúng ta phải đi ra thôi! - Bà nói, nét mặt đau đớn. - Cần phải giúp đám thợ cạo mới được.
- Tôi cũng đi ra ư? Tôi cũng ra! Tôi thấy lời hứa danh dự cũng như mệnh lệnh đều không thể cấm tôi chăm sóc thương binh.
Gió quét khói quang đi. Bolôc phu nhân mở cửa, nhìn ra xa, về phía pháo đài nhà ngục. Trong một đám khói bà thấy Đôbô bổ một nhát gươm kinh khủng lên đầu một tên Thổ vừa đặt chân lên mặt thành, rồi xô cái xác chết xuống. Võ đồng Bolajơ đứng đằng sau ông, lưới mũ sắt đã kéo xuống. Cậu cắp giáo, chùy và một thanh gươm khác nữa của chủ tướng ở dưới nách.
Mặt trời thỉnh thoảng lại ló ra giữa những đám mây và khói. Thời tiết mùa thu lẽ ra đã lạnh nổi da gà, ấy thế mà những người chiến đấu vẫn thấy nóng như kỳ đại thử! Đôbô giật quai mũ ra, ném cho Bolajơ. Đoạn ông rút khăn tay ở thắt lưng lau vừng trán đẫm mồ hôi.
Đầu để trần, ông đánh tiếp.
Võ đồng Bolajơ không biết để cái mũ sắt mạ vàng ấy vào đâu nữa, cậu bèn đội lên đầu mình.
Khói trùm kín người họ. Bay đi khói ơi, bay đi!
Màn khói loãng dần như thể đã nghe tiếng kêu của trái tim người mẹ. Bolajơ còn đứng, vẫn đứng trên mặt thành. Bà mẹ muốn gọi bảo con hãy đứng lui ra sau chút nữa, thấp xuống chút nữa, nhưng dù bà có gọi, trong cơn gào thét địa ngục này nó cũng chẳng nghe thấy tiếng nào.
Bà vừa giơ tay lên để vẫy con trai thì cậu thiếu niên buông rơi binh khí của Đôbô và đưa tay lên cổ bằng một cử chỉ uể oải, đồng thời loạng choạng quay một vòng. Cái mũ mạ vàng rơi khỏi đầu cậu, lăn lông lốc. Cậu thiếu niên ngã xoài ra mà không đưa tay về phía mặt đất để đỡ.
Bà mẹ kêu lên một tiếng nghe buốt óc, xô tung cánh cửa, chạy bổ nhào tới đó. Bà bế con trai lên, kêu khóc, gục xuống xác con, ôm chặt lấy, gọi tên con.
Đôbô liếc nhìn họ rồi nhặt cái mũ lên. Ông vẫy hai chiến sĩ và chỉ vào cậu thiếu niên.
Hai chiến sĩ đỡ lấy cậu thiếu niên, một người đỡ vai, người kia đỡ dưới khoeo chân, họ mang cậu vào soái phủ, vào phòng bà mẹ.
Cậu thiếu niên nằm bất tỉnh với cái cổ đẫm máu như một chú bồ câu trúng đạn.
- Ôi, tôi không còn con trai nữa rồi! - Người quả phụ tóc đã hoa râm khóc nấc lên.
- Có lẽ cậu ấy chỉ ngất đi thôi. - Một chiến sĩ nói.
Anh ta cởi cái mũ sắt có lưới che mặt ra khỏi đầu người võ đồng, cởi giáp hộ thân và các thứ giáp khác nữa.

[tieunamvu]

 Vết thương hoác miệng trên cổ cậu thiếu niên. Viên đạn đi vào không phải ở chỗ cổ mà ở ngang lưng, ở cổ chỉ là chỗ nó đi ra.
Mặt người quả phụ méo mó đi vì đau đớn, cặp mắt đỏ ngầu máu. Bà vồ lấy thanh gươm nằm trên bàn mà Êvo đem ra hồi nãy, và lao vào cơn lốc người trên pháo đài Nhà Ngục.
Một số phụ nữ đã chạy đi chạy lại ở đó rồi. Họ nấu nước, hắc ín và chì ở dưới chân pháo đài rồi nhanh nhẹn khiêng những vạc đã sôi lên cho các chiến sĩ.
- Mang cả nước lạnh lên nữa chứ, nước uống ấy! - Các chiến sĩ la lên mỗi khi có một chút hở tay giữa hai đợt công kích.
- Các mụ ơi, hãy vào hầm rượu! - Đôbô gọi với xuống. - Mở hết các thùng ra! Dùng bình gỗ mang ra cho các chiến sĩ.
Những người nghe tiếng gọi liền hộc tốc chạy đi. Váy xống của họ tung phồng cả lên.
Viên thư lại Imre đang vác binh khí đi đi lại lại trước cửa hầm rượu. Thấy có đông phụ nữ hộc tốc chạy đến, anh ta liền thọc chìa khóa vào cửa.
- Cho các sĩ quan có phải không? - Anh ta hỏi bà vợ Kôtsit.
- Cho tất cả mọi người, ông thư lại ạ, cho tất cả mọi người. Ngài đại úy đã bảo thế.
Imre đẩy cửa hầm ra:
- Rượu ngon ở đằng trong ấy! - Anh ta nói to rồi kéo sụp lưới che mặt xuống, tuốt gươm ra.
Cả anh nữa cũng lao lên pháo đài Nhà Ngục.
Quân Thổ xông lên pháo đài mỗi lúc một đông hơn. Chúng đã nhảy lên cả mặt thành, vật lộn sống chết với các dũng sĩ Eghe. Chính Đôbô cũng tóm lấy cổ một tên, một thằng hộ pháp mà chỉ riêng bộ xương của nó cũng đã đến một tạ. Ông định xô nó xuống. Tên Thổ choãi chân trụ lại. Cả hai trừng mắt thở hổn hển đến một phút. Lúc đó Đôbô dồn hết sức bình sinh vặn một cái, giật nó vào phía trong, khiến nó ngã dúi từ trên giàn cao xuống sân. Cái mũ sắt của tên Thổ rơi ra, còn nó rơi phịch xuống giữa đống đá. Nhưng nó lại gượng đứng dậy và quay đầu lại xem đồng đội của nó có đến không.
Lúc đó Bolôc phu nhân vừa đến nơi. Rú lên một tiếng như chim cắt, bà vung gươm lên, và đầu tên Thổ lìa khỏi cổ dưới nhát chém kinh khủng của bà.
Những người phụ nữ khác đã xoay xở cả trên pháo đài. Trong cuộc vật lộn, thấy các chiến sĩ không lấy hắc ín chảy, đá và chì nữa, họ bèn tự mình mang lên và trong lửa, trong khói bụi mù mịt, họ giội các thứ đó xuống đầu bọn Thổ đang cố xông lên.
Thằng chết rơi xuống, thằng sống lại chen lên. Mỗi một lần đá lăn xuống, mỗi một lượt hắc ín và chì giội xuống lại dọn quang một lối trên mặt tường bị bâu kín, nhưng đống xác chết chỉ càng giúp cho những binh đoàn vừa nghỉ sức leo lên dễ dàng hơn. Những thằng sống giật những lá cờ khỏi tay những thằng chết vừa rơi xuống, và lá cờ đuôi ngựa lại phấp phới trên thang.
- Ala! Ala! Thắng rồi! Chúng ta thắng rồi!
Đôbô ngạc nhiên liếc sang nhìn Bolôc phu nhân đang chiến đấu bên cạnh, nhưng ông không có thì giờ để nói gì cả. Chính ông cũng đang đánh nhau. Máu nhỏ ròng ròng trên bộ giáp sáng loáng của ông, từ vai đến gót.
Người quả phụ liên tiếp phân phát những nhát chém cho bọn Thổ xông lên, cuối cùng bà trúng một nhát giáo, ngã từ trên pháo đài xuống giàn gỗ.

[tieunamvu]

 Không còn ai để kéo bà xuống nữa. Cuộc chém giết đã chuyển lên mặt thành. Người sống xéo lên người chết. Đôbô nhảy lên một cái mỏm đá chìa ra ngoài, nhìn xuống. Bọn aga cũng đã vào đến chân tường. Bêi Veli cưỡi ngựa, cầm một lá cờ đại bằng nhung đỏ thắm. Bọn chiến binh Thổ trông thấy lá cờ thì hò reo ầm lên:
- Ala giúp đỡ đấy! Phút khải hoàn đã đến rồi!
Lá cờ này là lá cờ chiến thắng của viên pasa Ali. Mùa hè năm đó nó đã tung bay trên giá cờ của ba chục thành quách và lâu đài, loan tin thắng trận của sức mạnh Thổ Nhĩ Kỳ. Ngoài ánh vinh quang, nó chưa hề hoen dấu gì khác!
Bêi Veli cầm lá cờ tiến vào sát pháo đài Đất. Ở đó cuộc phòng vệ có vẻ yếu ớt hơn cả, vì cả phụ nữ cũng đã phải giáp chiến.
Đôbô đã trông thấy lá cờ đại trang trọng, có thêu chữ và lấp lánh ánh vàng. Ông nhắn về với Petơ, rồi đích thân chạy sang pháo đài Đất.
Ở đó cuộc chiến đấu đang diễn ra lộn ẩu. Thỉnh thoảng một hình thù cầm cờ nhô lên rồi lại biến mất dưới sâu. Các chiến sĩ giao tranh trong một màn khói và bụi mù mịt. Những vòng rơm tẩm hắc ín và những cái bánh lửa bay loang loáng trong đám khói như những ngôi sao chổi.
- Giêsu, lạy Chúa giúp chúng con! - Một phụ nữ rú lên.
Đôbô đến đó trong cái nháy mắt mà một tên Thổ vọt lên cắm phập thanh gươm cong đến tận chuôi vào Xuêrơ Machiát, người thợ xay bột làng Mokơla.
- Đánh đi! Đánh đi! - Giọng nói của Đôbô vang vang trên pháo đài.
Tiếng nói đó tiếp thêm sức mới cho các chiến sĩ. Họ chém giết những tên sấn lên mặt thành giữa những lời chửi rủa rất dân gian của Hung, không bao giờ có thể ghép vào tội được. Đôbô xông vào tên giặc đã giết người thợ xay bột. Ông thấy tên Thổ mặc áo giáp bằng thép Đerơben từ đầu đến chân, chém vào loại giáp đó, gươm sẽ trượt đi. Với một quyết định chớp nhoáng, ông nhảy xổ vào người hắn và đè hắn lên xác người thợ bột vừa bị hắn giết. Nhưng tên Thổ là một thằng to lớn lực lưỡng. Hắn cố lật Đôbô xuống. Trong cơn tức giận bất lực, hắn cắn đứt cái giáp che tay của Đôbô, rồi bất thình lình nằm lăn ra đất và phơi cái mặt ra. Nhưng đó chính là chỗ chết của hắn. Đôbô đã tìm thấy cái cổ trần và không chút thương xót, ông bóp chặt linh hồn vào trong xác hắn.
Ông chưa kịp đứng lên, thì một ngọn giáo Thổ từ trên cao rơi xuống trúng vào chân ông, xẻ đứt đai da và dừng lại trong mắt cá. Trong cơn đau đớn, Đôbô gầm lên như một con sư tử. Ông ngã quỳ lên đầu gối, ôm lấy chân, những giọt nước mắt đau đớn nhòe ướt mắt.
- Chủ tướng! Ngài bị thương đấy ư? - Võ đồng Kơrixtốp hoảng sợ hỏi.
Đôbô không đáp, ông giật mũi giáo ra khỏi chân và ném đi. Ông nắm chặt tay đứng lặng một chút, nghiến hàm răng cho đến khi cơn đau nhói đầu tiên đã dịu đi. Sau đó ông đá một cái xem chân có gẫy không. Không gẫy, nó chỉ chảy máu thôi. Khi cơn đau đã hết ông lại cầm gươm lên và văng mình như con hổ vào bọn Thổ. Thật vô phúc cho đứa nào giờ đây xông tới trước mặt ông.

[tieunamvu]

 Trong khi ở đó quân hai bên đã gần như dùng cả răng mà cắn xé lẫn nhau thì cách đó không đầy mười sải, một cánh quân địch cũng chen lên đông nghịt ở một chỗ vỡ khác. Những thanh gỗ bít chỗ vỡ bị gãy dưới sức ép của hàng mấy trăm tên địch, và bọn Thổ hò reo đắc thắng xông vào, không cần phải leo tường gì nữa. Tên này xô đẩy tên kia, tay phải chúng cầm binh khí, tay trái cầm cờ. Những tên đi trước cầm cờ nhảy lên pháo đài, những tên đi sau nhảy xổ vào đám thương binh và phụ nữ đứng chờ lượt dưới các giàn gỗ. Một tên lấy chân bọc giáp sắt đá một đống củi đang cháy vào cái cột đỡ giàn gỗ. Lửa lè những cái lưỡi dài bắt đầu liếm vào cột.
Bọn giặc dễ dàng xử trí các thương binh, nhưng đám phụ nữ vừa thét lên giận dữ vừa nhấc các vạc dầu và các chảo nước sôi lên. Bà vợ Kôtsit Gátpa người to béo, tưới nước sôi vào mặt một tên aga rậm râu, khi hắn vội vã đưa tay lên chộp lấy bộ râu thì bộ râu làm dáng nằm lại trong tay hắn. Một người phụ nữ khác vớ lấy một khúc củi đang cháy trong một đống lửa ở gần đấy, phang thẳng vào mặt tên giặc Thổ khiến những tia lửa tung tóe ra như hoa cà hoa cải. Các bà khác cũng vớ lấy vũ khí cự địch với bọn dị giáo.
- Đánh chết chúng nó đi! Đánh chết chúng nó đi! - Bác thợ rèn vùng Phennêmét gầm lên.
Bác xách cây búa tạ lao đến chỗ các bà. Ba tên dị giáo đang dựa lưng vào nhau mà đánh họ. Bác nện vào đầu một tên, mạnh đến nỗi óc nó phọt ra cả đằng mũi, đằng tai. Thanh gươm cong loáng lên trong tay tên Thổ thứ hai và cắm đến chuôi vào bụng bác thợ rèn.
- Đồ cẩu trệ, mày sẽ cùng tao về thế giới bên kia! - Bác thợ rèn rống lên.
Bác vung cây búa tạ lên quá đầu một lần nữa và chỉ ngồi bệt xuống đất, đè tay lên bụng sau khi thấy kẻ địch của mình đã ngã sấp mặt vào giữa đống xác chết với cái mũ sắt bẹp dúm dưới nhát búa khủng khiếp.
Tất cả phụ nữ đều nhặt các thứ binh khí lăn lóc ở dưới đất lên, vừa căm hờn la hét the thé như tiếng chim cắt, vừa chọi nhau kịch liệt với bọn Thổ. Khăn trùm của họ rơi xuống, tóc họ xõa ra, váy họ xoắn đi xoắn lại trong trận kịch chiến. Nhưng họ không nghĩ gì đến giới tính của họ nữa, vừa la hét họ vừa lao vào bọn Thổ. Gươm của họ không đỡ được miếng đòn nào cả, nhát nào đánh vào, họ cũng đều phải nhận. Nhưng nhát nào họ đánh trả, quân Thổ cũng không thể tránh nổi.
- Hoan hô các bà! - Tiếng Petơ vang lên sau lưng họ.
Vừa trông thấy ngọn lửa bén vào giàn gỗ, anh vội vớ lấy xô nước và tưới lên cái cột. Anh đem đến một toán quân đã được nghỉ ngơi. Chính anh cũng vung gươm nhảy vào một tên akinji đang vọt lên như một con mèo và hạ nó xuống cái rầm gỗ. Trong khi đó, các chiến sĩ của anh rải xác những tên Thổ đã đột nhập được vào thành như vãi trấu. Hơn thế nữa họ còn xông ra ngoài lỗ hổng.
Đôbô quỳ xuống mặt thành, ngực thở phập phồng đưa cặp mắt đăm đăm nhìn xuống phía dưới. Máu nhỏ giọt từ lưỡi gươm và từ râu cằm của ông.
Những người Eghe nổi xung xông ra khỏi thành mỗi lúc một đông, họ đã choảng bọn Thổ ở dưới chân pháo đài, giữa đống xác chết.
- Quay về! - Đôbô lấy hết gân cổ hét lên.
Nhưng trong cơn lốc của trận đánh, những người kia không nghe cả đến tiếng của chính họ nữa.
Một chiến sĩ tên là Tốt Laxlô trông thấy tên bêi cầm cây cờ nhung đỏ, bèn nhảy đến chỗ hắn. Anh nổ khẩu súng ngắn trong tay vào ngực tên bêi và giật lấy cờ. Động tác tiếp đó của anh là ném khẩu súng ngắn hết đạn vào giữa mắt một tên Thổ khác. Sau đó anh nhảy lui về với cây cờ chiến lợi phẩm, trong khi năm đồng đội cùng xông ra với anh bị bọn ionisa băm nát. Đôbô chỉ thấy tên bêi Veli ngã lăn xuống ngựa và lá cờ chiến thắng của viên pasa bị người Hung cướp lấy. Ông chỉ chỗ cho đám quân vừa được nghỉ. Ông vắt những tua áo rách đẫm máu trên cánh tay trái một cái rồi lao xuống chỗ lỗ hổng. Petơ đã đứng ở đó và đang giơ một khúc gỗ cháy lên khẩu súng cối đặt trước lỗ hổng.
Phát súng đó đã hất lùi bọn ionisa đuổi theo lá cờ.
- Nạp đạn! - Đôbô hô lên với một chiến sĩ. - Bốn người các ngươi ở lại đây. Nếu có thì giờ thì mang gỗ, mang đá lại đây!
Cơn bão lửa lại tiếp tục lồng lộn trên pháo đài với một sức mạnh mới.

[tieunamvu]

 20

Êvo còn lại một mình với cái xác chết.
Nàng ngây ra nhìn đến một phút rồi mới cử động được. Nàng đội cái mũ sắt lên đầu, thắt áo giáp vào ngang lưng, vào cánh tay. Cậu thiếu niên cũng tầm vóc như nàng, nàng mặc quần áo cậu vào người. Nàng chê thanh gươm của cậu hơi ngắn, bèn đi vào phòng Đôbô, nhấc trên tường xuống một thanh kiếm Ý dài, thẳng đuột, đeo sợi quai da ở chuôi kiếm vào khuỷu tay.
Bỏ bao kiếm lại, nàng xách thanh kiếm trần lao vút ra cửa, co chân chạy, mà chính nàng cũng không biết là chạy đi đâu. Nàng chỉ biết một điều là chồng nàng cùng Zôntoi đốc chiến ở thành ngoài. Nhưng từ soái phủ phải đi theo ngả nào để ra thành ngoài thì nàng không biết.
Mặt trời đã trên đường đi xuống, nhưng qua những đám khói cuồn cuộn khắp xung quanh, trông nó cũng chỉ như một viên đạn đại bác đỏ lừ lửng lơ trong không khí.
Nàng nhớ mang máng về cái bản đồ của thành là thành ngoài như hình lưỡi liềm đặt bên cạnh con rùa về phía đông. Mặt trời lặn về bên tay phải, vậy thành ngoài phải ở bên tay trái. Mười người lính sạm khói, dính đầy hắc ín chạy ngược lại phía nàng, đi đầu là một viên thập trưởng. Cánh tay phải và sườn, bên phải của họ đen ngòm những máu. Giáo vác trên vai, họ chạy về phía pháo đài Nhà Ngục. Rồi đến một người lính loạng choạng. Máu chảy ròng ròng trên mặt anh ta. Chắc hẳn anh ta định đi đến chỗ đám thợ cạo. Một vài bước lảo đảo nữa, và anh ta ngã sõng soài ra đất.
Êvo lưỡng lự một giây: không xốc anh ta lên ư? Nhưng một người thứ hai, thứ ba nữa cũng đã chết hoặc bất tỉnh nhân sự nằm kề đó. Người thứ ba ấy là cậu con trai lớn của ông đốc lý Eghe mà nàng đã biết qua cửa sổ. Ngực anh ta mang một mũi tên.
Các bà phụ nữ thở hổn hển từ phía hầm rượu chạy tới. Đầu họ đội bình gỗ, tay họ xách vò ép phó mát hoặc vò có tai. Họ cũng chạy về phía đông, Êvo liền nhập bọn với họ. Sau khi chạy qua dãy chuồng bò, chuồng ngựa, họ biến vào trong một đường hầm dốc xuống thoai thoải. Trong đường hầm có hai ngọn đèn chiếu sáng. Đó là cổng Cũ, cổng này nối liền thành quai sanh bên ngoài với thành trong.
Vừa vượt qua cái cổng đó, họ rơi tõm ngay vào một địa ngục náo động đầy bụi và khói.
Xác chết la liệt trên mặt đất, trên bậc cầu thang trên các giàn gỗ. Êvo nhận ra một xác chết là giáo sĩ Balin. Ông giáo sĩ nằm ngửa, trên đầu không có mũ sắt, bộ râu bạc rủ dài của ông nhuộm đỏ máu, thanh gươm vẫn còn nằm trong tay ông.
Êvo nhặt từ dưới đất lên một cây chùy và lao lên cầu thang.
Cuộc xô xát đã gần trở thành cuộc đánh vật. Các chiến sĩ đứng trên mặt thành đẩy bọn Thổ trở lại. Một phụ nữ từ trên cao ném xuống một khúc gỗ cháy. Một người khác vung cây gậy đầu đày đang cháy lên phang vào cổ tên giặc Thổ. Tiếng chửi bới, tiếng kêu Giêsu, tiếng thét Ala, tiếng chân nện lộp cộp, tiếng vù vù, loảng xoảng vang ầm khắp nơi.

[tieunamvu]

 Trên pháo đài, hai khẩu đại bác nối tiếp nhau nổ rền.
Nghe tiếng súng Êvo ngước mắt nhìn lên. Nàng thấy chồng đang cầm cái bùi nhùi bốc khói trong tay và đôi mắt nhìn xuống dưới để xem hiệu lực của phát đạn. Người ta đánh ngã năm hoặc sáu tên Thổ còn lại trên gờ tường, sau đó tiếp đến một phút ngơi tay. Tất thảy các chiến sĩ đều quay trở lại, gân cổ lên mà hét:
- Nước! Nước!
Ngay bên cạnh Êvo, một lão chiến sĩ đội mũ sắt đứng trên một tảng đá nhô ra ở chỗ tường đổ mà gào. Mồ hôi pha máu lấm tấm như sương trên mặt lão, hầu như chỉ còn chừa có hai con mắt.
Êvo nhận ra cha nàng.
Nàng giật lấy cái bình trong tay người phụ nữ và chìa cho lão. Nàng đỡ cái bình giúp lão. Ông lão uống ừng ực. Trong bình có rượu vang đỏ Eghe để đã lâu năm chứ đâu phải nước lã. Lão tu từng hơi dài. Khi lão đẩy cái bình ra khỏi miệng, rượu từ ria mép dòng dòng nhỏ xuống. Sau đó lão mới thở phào một cái.
Êvo thấy tay phải của lão bị cháy. Chẳng có gì lạ: từ khuỷu tay trở ra, cánh tay ấy làm bằng gỗ. Chắc hẳn rơm tẩm hắc ín đã bén phải nó, thế mà ông lão chẳng hề nhận thấy.
Êvo vất cái bình và cây chùy xuống, chụp lấy tay ông lão. Nàng đã biết cánh tay gỗ được buộc đai ở chỗ nào, với những ngón tay nhanh nhẹn, nàng cởi khóa ra, và cánh tay gỗ bay vào giữa bọn Thổ.
Còn ông lão lại cầm lấy gươm, nhô người ra ngoài pháo đài, dùng cánh tay trái chém sả vào một cái khiên bằng sậy có đóng những mặt trăng bằng đồng.
Êvo tiếp tục lao về phía chồng. Đây đó nàng lại phải nhảy qua một xác chết. Thỉnh thoảng một vệt lửa bay qua trước mặt nàng. Đôi khi một viên đạn va độp vào tường ở phía trước hoặc sau lưng nàng. Nhưng tất cả các chiến sĩ vẫn đang mải uống. Họ chỉ xin nước lã thôi, nước lã cũng đã là nước cam lộ đối với họ lúc này rồi. Huống nữa lại là rượu vang! Cứ như thể họ uống sức thần vào người!
Xen vào tiếng ầm ầm của bọn Thổ cuồn cuộn la hét dưới chân thành là tiếng quát vang rền của Zôntoi:
- Lên đây, quân cẩu trệ! Lên đây! Để tao nhắn tin về cõi Nát bàn cho Môhamét!
Rồi một phút sau nữa anh chỉ còn quát:
- Chúc mày yên giấc!
Tên Thổ được anh chúc chắc hẳn đã quên chúc mừng trở lại.
- Hêri! Hêri! (Tiến lên! Tiến lên!) - Bọn giám binh Thổ hò hét không ngớt. - Thắng lợi rồi! Thắng lợi rồi!
Và những toán quân mới, rừng thang mới, lớp khiên mới lại rùng rùng kéo lên cái núi xác chết.
- Ala! Ala!
Cuối cùng Êvo cũng đến được chỗ Gergey lúc chàng châm ngòi một cái vỏ thùng rượu nhỏ chứa đầy thuốc súng và ném xuống đầu lũ giặc. Sau đó chàng ném cái mũ sắt xuống đất, nhảy đến trước mặt một người phụ nữ, giằng lấy cái bình tu ừng ực đến nỗi rượu vang đỏ tràn qua cả hai bên mép, chảy xuống thành hai dòng nhỏ.
Êvo đưa rượu của nàng cho một chiến sĩ khác và cúi xuống nhặt cái mũ, nhưng khi nàng vừa cúi xuống, khói hắc ín xộc vào mắt. Lúc nàng dụi hết nước mắt thì không còn thấy Gergey đâu nữa. Nàng đang ngoái cổ nhìn quanh thì các chiến sĩ xung quanh nàng bỗng bất thình lình ngồi thụp xuống. Một loạt đạn của bọn tưphenji nổ rền, cách mặt thành không đầy mười sải - một viên đạn quật trúng cái mũ sắt của Êvo, làm nứt cả mũ. Êvo loạng choạng. Mất một lúc nàng mới hồi sức lại được.
Tiếng trống thúc, kèn reo ở dưới chân thành ầm ầm như cảnh địa ngục. Một tên giám binh Thổ cổ dài ngoằng gân họng hét lanh lảnh:
- Lại đây! Lại đây!
Cánh quân Thổ đã quây lại dưới chân thành. Chúng nó điều bọn axap mũ da và bọn akinji mũ đỏ đến thay thế bọn ionisa.
Một tên đạo sĩ khoác áo trắng nhưng lại đội mũ sắt thay mũ lông lạc đà, tay cầm cờ, miệng gào Tiến lên! Tiến lên! Hắn xông lên thành với mười tên ionsia già.

[tieunamvu]

 Các chiến sĩ ta thường không bắn vào bọn đạo sĩ, nhưng vì tên này đội mũ sắt, tay lại cầm gươm nên họ nổ súng vào hắn. Hắn khiến Êvo cũng phải chú ý.
Gió thổi bạt khói đi một phút và cuốn phần phật lá cờ ba quả thao trong tay tên đạo sĩ. Khi hắn quay về phía thành, Êvo thấy một bên mắt hắn buộc băng.
- Yumusác! - nàng thét lên với nỗi giận dữ của con hổ và ném cây chùy xuống như một tia chớp.
Quả chùy bay qua đầu tên đạo sĩ rồi trúng vào ngực một tên ionisa. Tên đạo sĩ nghe tiếng thét liền ngửng nhìn lên. Ngay lúc đó khẩu đại bác trên pháo đài gầm lên, bọc lấy tên đạo sĩ cùng toán quân của hắn trong một luồng lửa và khói.
Lúc khói tan, ở đó không còn dấu vết gì của tên đạo sĩ nữa. Tuy vậy tường thành vẫn đen kịt những toán quân vừa mới xông lên.
Chúng nó không chỉ leo lên bằng thang nữa. Một tên inosia mũ trắng leo lên bằng cách bám vào những tảng đá nhô ra ngoài mặt thành đã sạt lở. Rờ chỗ nào tay hắn cũng tìm được chỗ để bám, chân hắn cũng tìm được kẻ hở để đứng. Đến những đoạn giăng bằng gỗ, hắn càng dễ vượt lên. Đứa thứ hai, đứa thứ ba, mười, hai mươi, rồi hàng trăm đứa khác noi gương hắn - chúng bâu kín những mặt thành đầy ánh nắng chẳng khác gì đàn bọ xít về mùa xuân. Chúng nó bấu víu leo trèo suốt dọc dài thành ngoài, mắt cháy rực, mồm thở phì phò. Một vài tên mang theo cả thang dây để móc vào tảng đá nhô ra một cách thuận tiện, và những đứa còn lại đứng dưới đất liền bám lấy leo lên.
Gergey từ trên pháo đài chạy xuống chỗ tường vỡ, đầu trần, tay cầm giáo, mặt sạm đen khói thuốc súng.
- Sukan! - Chàng gọi to với một người đang sử dụng cây thương. - Còn hắc ín trong kho nữa không?
Giọng chàng khản đặc, chàng gần như ghé sát tai lão già mà hỏi.
- Hết rồi! - Sukan đáp. - Còn một thùng nhựa thông trong ấy nữa thôi.
- Bác cho mang ngay ra chỗ đại bác Perênhi ấy nhé.
Viên thư lại Imre, người phát bánh, cũng đang chiến đấu bên cạnh lão già. Anh ta đặt thương xuống, lao đi ngay.
- Bớ quân sĩ! Hãy ráng hết sức ra! - Gergey hô.
Từ bên cạnh, tiếng Zôntoi vọng qua như một hồi âm.
- Nếu lần này ta đánh lui quân giặc, chúng sẽ không bao giờ đến nữa!
- Bắn! Bắn! - Tiếng hô vang từ các phía khác vẳng đến.
Các bà phụ nữ xỏ đòn khiêng từng vạc chì sôi, dầu sôi, nước sôi.
Mụ Vosơ Pheren xúc một xẻng lớn than hồng chạy lên mặt thành rồi trút xuống bọn Thổ. Nhưng cũng lúc đó cái xẻng rơi ra khỏi tay mụ: một mảnh đá bị đạn bắn vỡ văng vào thái dương mụ. Mụ ngã tựa lưng vào một cái cột rồi từ từ gục xuống. Một mụ to béo, sạm đen khói súng, cúi xuống định đỡ bạn lên nhưng mụ thấy ngay là bạn mình đã bỏ mạng. Mắt mụ liếc ngay sang tảng đá nằm bên cạnh. Mụ nhấc bổng tảng đá lên, chạy vội đến bên rìa mặt thành. Một viên đạn bắn trúng ngực khiến mụ ngã sấp về phía trước.
- Mẹ ơi! - Một cô gái váy đỏ rú lên.
Nhưng cô không nằm phủ lên người mẹ mà trước hết cô nhấc bổng tảng đá mẹ cô vừa đánh rơi, rồi giáng xuống ngay chỗ mẹ cô định ném. Tảng đá quật chết tươi hai tên Thổ. Chỉ khi đã trông thấy điều đó cô gái mới quay lại ôm lấy mẹ, bế xuống cầu thang.
Trong biển khói, một tốp lá chắn hình mai rùa tiến lại chân thành. Những cái lá chắn ghép sát vào nhau mà tiến, không thể trông thấy bọn akinji nấp bên dưới.
- Bớ quân sĩ, hãy chú ý. - Tiếng Gergey vang lên.
- Nước sôi! Lửa! - Zôntoi thét vang. - Kia kìa! Kia kìa! Chúng nó đang trèo cả lên tường không cần thang kia kìa!
Một tấm ván bọc tôn từ sau công sự của bọn Thổ nhô lên. Bốn tên piát khiêng chạy đến chân thành. Bọn đứng trên thang đỡ lấy, giơ lên che kín người. Sau đó còn nhiều cái mái như thế nữa được mang tới. Cái nào cũng bọc tôn để các chiến sĩ ta không thể dùng cuốc chim mà đánh thủng được.
- Nước sôi! Nhiều vào! - Gergey gọi ra phía sau.