... Sau lưng tôi - Bạch Mã,
Trời thiên thanh,
mây trắng,
núi thẳm.
Trước mắt tôi – Đầm Cầu Hai,
vụng Chân Mây,
bãi cát lô xô,
biển biếc.
Xung quanh tôi – rừng đại ngàn,
nhấp nhô,
trùng điệp,
xanh ngăn ngắt.
Cách đây khoảng nửa chục năm, 6971 có dịp về đúng cái vùng "nguy nga, diễm lệ và hoành tráng" ấy. Lần ấy lãnh đạo Thừa Thiên Huế muốn các nhà khoa học tư vấn một loạt dự án mang tính tổng hợp liên quan tới tự nhiên địa lý vùng này:
1. Nên lập dự án quy hoạch tổng thể đôi bờ Hương Giang như thế nào? Quy mô chỉ quanh quanh Huế hay kéo dài lên thượng nguồn, bờ Nam hay bờ Bắc.
2. Cửa Tư Hiền từ ngàn xưa vẫn một lối, bỗng mấy năm trước, năm có trận lũ lịch sử ở Thừa Thiên Huế (1999), cửa dịch đi chừng hơn một cây số, thế là qua một đêm cửa Tư Hiền xưa thành đụn cát, còn xóm chài ven cửa Tư Hiền biến mất, thay vào đó là cửa Tư Hiền mới. Những năm sau, cửa Tư Hiền về lại lối xưa quen thuộc! Liệu có cách nào, như xây một bờ chắn hay con đập bê tông, để chốt cửa Tư Hiền, không cho nó chạy lên, chạy xuống nữa được không?
3. Bãi cát vùng cửa Tư Hiền kéo dài qua Chân Mây về Lăng Cô có lẫn những vỉa cát đen. Những hạt cát đen có gì mà hấp dẫn nhiều nhà đầu tư nước ngoài thế? Họ thường đến vục những vốc cát đen, nhìn ngắm, nếm, ngửi rồi bỏ vào túi mang đi. Không biết có quý không, trữ lượng có nhiều không?
4. Cảng Chân Mây (ngày ấy) rất hoang vu, mới chỉ có một chuyến tàu duy nhất nhập cảng. Tiềm năng thì nhiều, điều kiện tự nhiên thì lý tưởng. Ngay sau lưng là Bạch Mã cao ngút ngất, mây trắng vờn bay, mà dưới chân lại là vịnh biển đã kín gió lại sâu thăm thẳm. Đúng là núi khỏa chân xuống biển. Lý tưởng cho một cảng biển lớn. Liệu có nên đầu tư xây dựng Chân Mây thành cảng chủ chốt của miền Trung, cho cả ta và Nam Lào không?
5. Định hướng phát triển vườn quốc gia Bạch Mã, có nên kết hợp chức năng bảo tồn sinh thái với các nhiệm vụ kinh tế, xã hội, du lịch?
Trong 5 bài toán kể trên thì có đến 4 là thuộc về vùng không gian trên bức bản đồ của bác TTNL. Chắc ngày ấy các bác trinh sát cũng có những bài toán khó, có khi còn khó hơn: Nên đặt đài quan sát ở đâu? Ém quân ở đâu, pháo ở đâu? Nên tấn công theo hướng nào? Ý đồ phòng thủ của địch thế nào? ...
Núi biếc, rừng xanh, mây trắng xốp và sóng biển lắc lư đa tình chắc vãn như xưa, nhưng nhà cửa, đường xá và các câu hỏi con người đặt ra để mong tìm một cuộc sống tốt hơn thì đã rất khác. Chỉ ngạc nhiên, sao thiên nhiên lại hào phóng sắp đặt cô đọng nhiều chuyện, nhiều ấn tượng vào một không gian hẹp thế nhỉ.