(Tiếp theo)
Tôi ở Quảng Trị tính theo năm là 3, nhưng tính theo mùa thì thực ra chỉ có 1 mùa hè, trọn một mùa hè Bảy Ba, thời kỳ lớp binh địa. Mùa hè ấy, “Mùa hè đỏ lửa + 1”, Quảng Trị, cái “thắt lưng” miền Trung này hết mưa tràn lại nắng gắt. Ngưng ngưng bom đạn, lũ xối xả miền Trung và nắng nóng với gió Lào rát rạt trên đất Quảng Trị đang còn hoang tàn, sơ sài cũng trở nên dữ dội, ác liệt, nhất là với những người vốn sinh ra và lớn lên trên đất Bắc. Lũ Thạch Hãn như điên khùng. Nắng Ái Tử như nung đốt làm bốc lên mùi hăng hắc của hắc ín và nhựa thông từ những cây cột điện cháy dở. Gió miền cát như cuồng loạn. Những căn nhà thì lụp xụp, nửa nhà, nửa lều, be bằng tôn gỉ.
Có lẽ hè Bảy Ba là mùa hè dữ dội nhất mà tôi được nếm trải trong đời, nóng cả không gian, nóng cả những số phận éo le, những cuộc đời mới hồi sinh, liêu xiêu, vật vã như vừa chui ở đám cháy ra. Đến câu hát ru xứ này cũng không thấy chao chao cánh cò mà chỉ nghe như xiên xiết nước chảy, da diết tình mẫu tử, phu thê. Có phải vì vậy không mà những dòng nhật ký hè Bảy Ba, hè Trà Liên Tây như mang một hơi thở riêng. Hối hả cơn lũ tháng Bảy, tuần nắng, tuần gió, nhọc nhằn mái lều tôn của ba mẹ con, mẩu chuyện ở bãi chiếu phim làng Trà, những thiếu phụ cô đơn,... Không biết rồi đây có ai tình cờ đọc và nhận ra mình trong những dòng nhật ký đau đến thắt ruột của chú bộ đội giải phóng hai mươi mốt tuổi ngày xưa không.
7 và 8.7.1973:
“Nước cả mênh mông ngập Hạ Bì” -Tam quốc.
Mưa hối hả mà lại lâu. Lâu mà hối hả là nhiều nước lắm. Nước xối xả rồi lại lặng, lặng một ít lấy hơi để rồi lại xối xả. Xối xả, lặng, xối xả, ..., xối xả mãi không thôi. Nước dồn về hạ lưu. Dưới ấy cũng mưa, không dồn kịp ra biển. Nước ùa ngang vào một khoảng đồng, một xóm trũng được be bởi một đoạn bờ mỏng manh, hờ hững. Mưa, vẫn mưa. Những xóm trũng, mảng đồng đã no nê rồi. Nước từ mây xuống, nước chảy xuôi, chảy ngang rồi chảy ngược. Ngớt mưa là gió. Gió táp xuống mặt nước thành sóng nên không còn nhận ra nước có chảy hay không. Chỉ thấy nước cứ dềnh lên. Lên nhanh hơn cả khi có mưa và nhìn thấy nước chảy. Nước như đùn từ dưới lên, từ giữa ra. Nước nở ra, trương lên. Nước liếm dần cây cối, đất đai.
Bây giờ mặt nước rộng rãi và sòng phẳng. Cửa nhà, xóm làng rúm lại, sẻn so, co cúm.
Nước ngầu lên màu nâu sánh. Như máu của đất.
Trưa nay, thời sự VTV1 đưa một đoạn tin khá dài và cảnh báo về chuyện người dân đôi bờ Thạch Hãn coi thường mạng sống, bơi ra sông vớt gỗ, vớt củi.
Tôi nằm trên xichdu xem, người như ngơ ngẩn, mất hồn, phiêu diêu về 36-37 năm trước. Mọi thứ đã khác hết, nhưng con sông Thạch Hãn quãng làng Trà như vẫn thế, lũ như vẫn thế, hung dữ, vô cảm, vẫn những gộc cây khô bồng bềnh, giãy giụa trên sóng nước mênh mang, những ngọn tre ngắc ngoải, ... Nhớ, nhớ quá.
Thời ấy, 2 năm liền Thạch Hãn đều dâng lũ lớn. Năm trước, đầu tháng 9.72, khi ta sắp rút khỏi thành. Năm sau, như đã tả trong đoạn nhật ký trên. Đâu đó, bên topic Cười ra nước mắt của bác TTNL có mô tả rất sinh động về chuyện lính Xê 20 bơi ra sông vớt củi. Hồi đó chưa có VTV1, nên không ai cảnh báo nguy hiểm.
Bác nào có chút đồng cảm, nhớ đón xem thời sự tối nay, VTV1, cùng với tôi.