THÁNG BA TÂY NGUYÊN ( 8 )
(tiếp theo)Quá trưa chúng tôi tới TP Buôn Ma Thuột. Nằm giữa cao nguyên Đăk Lăk, Buôn Ma Thuột (hay Ban Mê Thuột) là thành phố tỉnh lị của tỉnh Đắk Lắk và là thành phố lớn nhất ở vùng Tây Nguyên Việt Nam. Đây là nơi gặp nhau của các QL14 (đường HCM) đi Đăk Nông, Bình Phước và các tỉnh Đông Nam Bộ; QL26 đi về phía Đông gặp đường 1 tại Ninh Hòa, Khánh Hòa và QL27 đến Lâm Đồng qua đèo Ngoạn Mục để về Phan Rang - Tháp Chàm. Buôn Ma Thuột gốc tiếng Ê Đê, nghĩa là
"bản hoặc làng của A ma Thuột", nó xuất phát từ tên gọi buôn của A ma Thuột - tên một vị tù trưởng giàu có và quyền uy nhất vùng; để rồi từ đây hình thành nên các buôn làng xung quanh, phát triển thành thành phố Buôn Ma Thuột ngày hôm nay. Buôn Ma Thuột ở giữa vùng đông dân nhất Tây Nguyên, cách Hà Nội 1.410 km, cách Thành phố Hồ Chí Minh 350 km. Là một thành phố có vị trí chiến lược, đặc biệt quan trọng về an ninh quốc phòng.
Chính tại đây, ngày 10/3/1975 đã mở màn cho chiến dịch Tây Nguyên, đòn quyết định và mở màn cho chiến dịch mùa xuân 1975 và kết thúc là chiến dịch HCM giải phóng hoàn toàn miền Nam. Ngày 6/1/1975, quân ta tiến vào đánh sập Phước Long, nơi được xem là bức tường thành vững chắc bảo vệ vành đai Sài Gòn. Chính quyền Sài Gòn phải ngậm ngùi kêu gọi:
“Dành ba ngày truy điệu cầu nguyện cho Phước Long”. Phước Long lọt vào tay QGP vì chính quyền Sài Gòn không có quân tiếp viện. Trước sự tấn công của QGP, Hoa Kỳ chỉ phản ứng lấy lệ. Đánh giá khả năng quân Mỹ sẽ không can thiệp, chúng ta quyết tâm đánh mạnh để
"giải phóng miền Nam ngay trong năm 1975". Mở màn với chiến dịch Tây Nguyên, QGP tiếp tục sử dụng các biện pháp nghi binh, làm cho quân ngụy tin rằng họ sẽ tấn công vào thị xã Pleiku. Tuy nhiên, lúc 2 giờ sáng ngày 10/3/1975, QGP Tây Nguyên bất ngờ tấn công thị xã Ban Mê Thuột, Đắc Lắc. Thị xã nhanh chóng thất thủ sau hai ngày giao chiến.
Chúng tôi vào NTLS Buôn Ma Thuột, đoàn 1 với những CCB của e95 hành quân bằng xe lửa tới Diêu Trì và đi xe vào Tuy Hòa để ngược đường 25 (đường 7 cũ) lên BMT, đã đợi chúng tôi tại đây.
NTLS BMT ở ngay trung tâm TP, đây là nơi an nghỉ của hàng ngàn chiến sĩ từ mọi miền đất nước đã hy sinh vì sự nghiệp giải phóng Tây Nguyên. Mảnh đất ba-zan trù phú trên cao nguyên lộng gió này đã ôm các anh trong lòng và trọn đời không bao giờ quên những năm tháng gian khổ trên mảnh đất B3 hào hùng này.
Trong những LS nằm tại đây có nhiều anh em của e95B từ mảnh đất Thành cổ Quảng Trị nóng bỏng vào đây để mãi mãi nằm lại mảnh đất cao nguyên này. Những CCB của lữ 273 tăng-thiết giáp, những con chiến mã thép của Tây Nguyên, đã tìm thấy nhiều đồng đội của mình hy sinh trong những ngày tháng 3/1975 ấy.
Phút tưởng nhớ tới những đồng đội đã hy sinh cho mảnh đất Tây Nguyên nàyCác CCB lữ 273 TTG bên mộ đồng đội mình Đoàn chúng tôi có mặt tại Ngã sáu Ban Mê trong ánh nắng chiều rực rỡ. Đây là trung tâm thành phố Buôn Ma Thuột, nằm trên giao điểm của quốc lộ 14 và quốc lộ 26 đi qua thành phố. Ở đây có tượng đài chiến thắng Buôn Ma Thuột được coi như biểu tượng của thành phố. Xung quanh tôi rất đông những đồng đội của e95B, có lẽ họ cũng giống tôi đang thả hồn trở lại 35 năm về trước cũng tại ngã 6 này.
Đoàn CCB của Quỹ MMT20 tại Ngã 6 Ban Mê Chiều hôm đó chúng tôi có buổi gặp gỡ giao lưu với Trường Đại học Tây Nguyên. Trong đoàn chúng tôi có nhiều anh em là các CCB - SV đã gặp lại các đồng đội của mình hiện đang công tác tại trường. Đêm đốt lửa đầy mầu sắc của núi rừng Tây Nguyên vô cùng sôi động giữa các thế hệ SV-CS và lớp SV ngày nay tưởng như không bao giờ muốn dứt để lại cho chúng tôi một ấn tượng khó quên.
Trong buổi tọa đàm với ĐH Tây Nguyên (người mặc áo đỏ là Hiệu phó ĐHTN, bên cạnh là Hoàng Văn Tần, CCB e95B nguyên Chủ nhiệm khoa công trình thủy ĐHXD)
Đêm lửa cao nguyênGiao lưu giữa các thế hệ SV Chúng tôi nghỉ đêm tại trường huấn luyện của BCH QS tỉnh ngay sát cạnh khu kho Mai Hắc Đế cũ. Mấy người chúng tôi thả bộ quanh TP để chiêm ngưỡng BMT về đêm.
Ngã 6 Ban Mê về đêm
Tần ngần đứng giữa trung tâm TP ngắm nhìn tượng đài chiến thắng Buôn Mê Thuột rực rỡ dưới ánh đèn cao áp mà trong lòng không khỏi xốn xang khi nghĩ tới những đồng đội của trung đoàn 95B anh em:
Họ bí mật tách ra khỏi đội hình của sư đoàn một ngày giáp tết 1975, sau khi để lại sau lưng nỗi uất hận khi phải rời bỏ Thành cổ Quảng Trị cái đêm 16/9/1972; giành giật với địch dải đất hẹp Tích Tường - Như Lệ bên dòng Thạch Hãn; đón cái Tết 75 tại ngã ba biên giớ trên đường tiến vào Tây Nguyên để tấn công Buôn Mê Thuột trên hướng đông bắc thị xã. Trung Ðoàn 95B tấn công đánh chiếm ngã Sáu từ 8 giờ. Địch chống trả quyết liệt, chúng ném bom ngăn chặn và dùng xe tăng, bộ binh phản kích đẩy ta ra xa. Hai tiểu đoàn 4 và 5 của Trung Ðoàn 95B được tăng cường 4 xe tăng, liên tục tấn công và đánh địch phản kích. Lúc 13 giờ 30, trung đoàn làm chủ ngã Sáu, sau đó phát triển tấn công vào tiểu khu Đăk Lăk và BTL sư đoàn 23 của địch. Lúc 15 giờ, trung đoàn làm chủ tiểu khu và cử một bộ phận có 3 xe tăng quay trở lại diệt đại đội biệt kích còn lại ở sân bay thị xã. Khi địch bỏ Tây Nguyên rút chạy để về giữ đồng bằng, Trung Ðoàn 95B tăng cường cho Sư đoàn 320A truy kích tiêu diệt toàn bộ quân địch rút chạy trên tuyến QL7 (nay là QL25) qua Cheo Reo, Phú Bổn, Củng Sơn về Tuy Hòa.
Một thú vui của Buôn Mê Thuột là được nhâm nhi phin cà-phê đặc sánh tí tách trong những quán cà-phê của phố núi Ban Mê. Cà-phê Buôn Mê Thuột vẫn luôn được đánh giá là có chất lượng cao nhất và có hương vị đặc trưng nhất, chính vì vậy thương hiệu Cà phê Buôn Ma Thuột được thế giới biết đến và địa danh Buôn Ma Thuột được nhiều người ví như
"thủ phủ cà phê". Chỉ riêng ở Buôn Ma Thuột, hiện tại quán cà phê nhiều đến nỗi nếu mỗi ngày chỉ cần vào một quán thôi cũng mất cả năm mới đi hết một vòng. Các quán cà phê ở đây hầu hết được xây dựng rất đẹp, cầu kỳ và có phong cách riêng để thu hút khách. Tuy nhiên hấp dẫn nhất với du khách thường là các quán có phong cách Tây Nguyên như quán Pơ lang, Thung lũng hồng, Đá Xanh, Chuông đá... Hàng năm ở đây có lễ hội cà-phê. Là một lễ hội được tổ chức để tôn vinh cây cà phê, một loài cây chiếm vị trí độc tôn trong cơ cấu cây trồng ở đây. Lễ hội mới chỉ bắt đầu được tổ chức từ năm 2005 trong chương trình quảng bá hình ảnh Thủ phủ Cà phê Buôn Ma Thuột của tỉnh Đắk Lắk.
Đêm Buôn Mê Thuột không khí se lạnh như Đà Lạt nhưng dường như phố núi Ban Mê hoang sơ có một sức hút kì lạ mặc dù cho đến hôm nay cái chất hoang sơ hầu như đã biến mất ở trung tâm TP thay vào đó là các dinh thự, nhà cửa, khách sạn , nhà hàng...như một đô thị dưới xuôi. TP tĩnh lặng về đêm, lác đác vài ba chiếc xe máy hối hả trong đêm. Hầu như không có bất cứ sự ồn ã thái quá nào của đám thanh niên xung quanh bàn nhậu như ở các đô thị dưới xuôi. Có lẽ đặc thù ở đây người ta chủ yếu chỉ nhâm nhi li cà-phê về đêm chứ không có những cuộc nhậu tới bến để cho các đệ tử lưu linh không thể quậy phá được. Chính vì lẽ đó người ta mới nói cà-phê là một nét văn hóa hay văn hóa cà-phê nhưng chưa hề thấy ai nói là văn hóa bia rượu cả.
(còn tiếp)