Tôi học tập bạn " Ngừời xa quê hương " chuyển một câu chuyện về người lính Thành cổ Quảng trị mà bạn PhongQuảng đã đưa lên Topic - Xếp bút nghiên .... để Bác Tuờng, bác Như Lệ tập hợp lại. Trích bài viết về giáo sư Hồ Tú Bảo - chiến sỹ thành cổ QT.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
" Có một điều lạ lùng là cuộc đời anh vào thời điểm đó rất giống với liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc. Có lẽ thế hệ đó có nhiều người giống nhau như thế. Anh học chuyên Toán, anh thi học sinh giỏi Toán và Văn toàn miền Bắc, anh vào Đại học và đi bộ đội cùng lúc với Nguyễn Văn Thạc. Bạn gái của anh Thạc – chị Như Anh – học cùng lớp với bạn anh ở Ki shi nhốp và chính Nguyễn Văn Thạc cũng đã nhắc tới tên anh trong cuốn nhật ký “Mãi mãi tuổi hai mươi” nổi tiếng của mình.
Nguyễn Văn Thạc đã hy sinh. Còn với anh là một chút may mắn của số phận. Anh bị thương nặng nhưng đã được cứu sống. Người ta đã báo tử nhầm. Nghe nói anh bị thương nặng lắm, băng quấn từ đầu đến chân nên không ai tin là anh sẽ qua khỏi. Rồi người ta đưa anh ra Bắc điều trị. Hè năm ấy bạn tôi về phép và thăm anh. Hồi ấy không như bây giờ, việc về phép hầu như là không thể đối với lưu học sinh, trừ những trường hợp cực kỳ đặc biệt và phải được sự đồng ý của Đại sứ quán. Người bạn ấy đã kể cho anh nghe về lũ chúng tôi, về những ngày chúng tôi đọc thơ anh, và khi hồi phục anh viết thư cho lũ chúng tôi, những đứa em mới của anh.
Thư anh viết cho tôi không nhiều nhưng tôi luôn nhớ về chúng. Trên một tờ pơluya trắng mỏng manh, bằng màu mực xanh Cửu long anh chép cho tôi bài thơ “Đất nước” của Nguyễn Khoa Điềm khi bài thơ vừa ra đời. “Khi ta sinh ra Đất Nước đã có rồi ...”. Bài thơ dài ấy tôi trân trọng giữ và mang nó về lại Việt nam khi tốt nghiệp.
Nếu một ngày nào đó bạn vào Internet, gõ ba chữ “Tu Bao Ho”, bạn sẽ thấy hiện lên nhiều trang web giới thiệu một giáo sư ngành Trí tuệ nhân tạo tại một Đại học của Nhật. Chỉ cần đọc tiểu sử tóm tắt bạn cũng nhận ra ngay đây là một giáo sư có uy tín trong lĩnh vực chuyên môn của mình, là người đã công bố nhiều công trình nghiên cứu trên các tạp chí quốc tế, người đã tham gia và tổ chức nhiều hội nghị quốc tế về Trí tuệ nhân tạo, biên tập cho nhiều tạp chí quốc tế, tham gia đào tạo nhiều sinh viên, thạc sĩ, tiến sĩ, trong đó có khá nhiều sinh viên Việt nam. Bạn có thể sẽ nghĩ đây là một Việt kiều có cơ hội được học tập đào tạo từ lúc nhỏ tại Nhật hoặc một nước phát triển nào đó như đa phần các giáo sư gốc Việt có tiếng tăm hiện nay.
Không đúng đâu, đó chính là anh đấy. Người đã không nằm lại “đáy sông Thạch hãn” nhưng đã để lại một phần máu xương của mình, một phần “Tuổi 20 thành sóng nước” ở dòng Thạch hãn bi tráng ấy; người lính trinh sát đã hoàn thành nhiệm vụ và được thưởng một huân chương chiến công hạng hai; người thương binh đã trở về để học hết đại học và rồi tiếp tục theo đuổi con đường khoa học. Trong giới hàn lâm, giữa bè bạn, học trò, tôi ít thấy anh nhắc về những năm tháng đó. Bài viết về Quảng trị anh cũng dùng bút danh khác. Có lẽ chỉ có duy nhất gần đây, trong bài viết của anh gửi cho báo Toán học tuổi trẻ nhân kỷ niệm 40 năm hệ chuyên Toán, anh mới viết chút ít về những gì đã làm. Như một báo cáo, như một lời tạ ơn với các thầy, với mái trường đã góp phần tạo nên con người anh: ngoài tư cách là một chuyên gia giỏi trong lĩnh vực chuyên môn còn là một con người sống đúng nghĩa như cần phải sống trong thời khắc của mình.
Với tôi anh cũng ít nhắc về năm tháng ấy. Biết anh rất bận tôi cũng ít khi viết thư nhưng hầu như không năm nào tôi quên gửi anh vài dòng vào ngày 30/4 và 27/7. Trong những dòng thư ngắn ngủi gửi vào những ngày đáng nhớ ấy, tôi cũng chẳng mấy khi nhắc về Quảng trị nhưng tôi tin là anh biết tôi đang cùng anh nhớ về dòng Thạch hãn 1972. Cũng như tôi đã nhớ về Thạch hãn khi cùng anh dịch những lời thơ từ bài hát Nga “Đàn sếu”
Tôi như thấy những người lính ấy
Không trở về từ các chiến trường xa
Cũng không yên nằm nơi đất lành đâu đó
Mà hóa thành đàn sếu trắng bay qua
Đã mãi từ những ngày xa đó
Đàn sếu vẫn bay và cất tiếng gửi ta
Phải vậy chăng lòng tôi thường se lại
Mỗi khi nhìn trời biếc bao la
Dịch không phải để đăng đâu đó mà để cho tôi, cho anh, cho những bè bạn và những người đã không còn trở lại. Thi thoảng anh gửi vội cho tôi vài dòng: Thu vào VTV3 xem đi hay ở Tuổi trẻ có bài đấy. Thế là tôi biết đang có chương trình về Quảng trị, Quảng trị mùa hè 1972, Quảng trị của anh năm 20 tuổi. Với anh
Đò xuôi Thạch hãn xin chèo nhẹ
Đáy sông còn đó bạn tôi nằm
không chỉ là một câu thơ hay đầy xúc động mà là một câu nói vĩnh viễn nằm trong ký ức, vĩnh viễn nằm trong trái tim. Và với tôi những gì anh làm được suốt những năm tháng sau chiến tranh dù đã có một thời cực kỳ khó khăn, dù đã có không ít ngày trái nắng trở trời vết thương xưa hành hạ, cũng là một phần nối tiếp của “Có tuổi 20 thành sóng nước”.
Năm trước trong chương trình kỷ niệm về thành cổ Quảng trị, ban tổ chức có mời một số cựu chiến binh thành đạt sau chiến tranh, một số thương gia, một vài cán bộ lãnh đạo, và nhiều sĩ quan quân đội. Nhưng tiếc là không có anh, một cựu chiến binh có lẽ là duy nhất của Thành cổ trở thành một nhà khoa học có uy tín trên trường quốc tế. Tôi nói với anh điều đó, và anh trả lời nhẹ nhàng “thì có rất nhiều lính chiến đấu ở Quảng trị mà ...”
Các bác có biết bác này không? Giáo sư Hồ Tú Bảo -
http://www.jaist.ac.jp/~bao/ Ghi thêm : Câu này có thể không hợp ở đây nhưng tôi vừa xem truyền hình trực tiếp về việc giáo sư trẻ Việt Nam Ngô Bảo Châu đạt giải toán học lớn nhất thế giới - tương tự giải NOBEN cách đây 10 phút, đề nghị các bạn QSVN chúc mừng GS Ngô Bảo Châu