Giáo sư Phan văn Trường nói gì về DSCT ?
Nếu vẫn cứ muốn xây dựng DSCT thì giao cho Nhật bản đi BOT hay BOO gì đó rồi cho họ khai thác trong vòng 25 năm rồi thu hồi lại , như vậy là ta chẳng mất cái gì cả .
Sau 25 năm khai thác DSCT đó nó thuộc về ta , thằng Nhật nó thi công thì cũng chẳng ai sơ múi được gì , cái lợi trước mắt cùng cái lợi lâu dài thì đã rõ rồi , xong phương án này chưa thấy ai ủng hộ cả .
Điều mà ai đó muốn là đi vay tiền nước ngoài rồi tự làm hay thuê người làm để còn chấm mút tý chút chứ còn giao trắng cho Nhật như vậy thì còn màu mỡ gì nữa , còn bao giờ trả nợ , ai trả , trả đến bao giờ thì ...mặc mẹ chúng mày đời con cháu .
Ha ..ha ..hô ...hô ...hu ...hu ( cả khóc lẫn cười cho sự đời )
Ông giáo sư PVT nói như vậy là hơi chủ quan, để làm dự án BOT/BOO có rất nhiều điều kiện đi kèm theo bất lợi cho nước chủ nhà, mà các điều kiện này thì bên Nhà đầu tư BOT/BOO sẽ ép tối đa lên CP vả Bộ GTVT chứ không đơn giản đâu.
Tôi lấy thí dụ cho dự án Nhà máy nhiệt điện chạy khí BOT nhé:
Bên Nhà thầu dự án BOT sẽ yêu cầu Chủ đầu tư (Bộ Công thương) phải cam kết bán nhiên liệu (khí đốt) gọi là hợp đồng GSA(thỏa thuận cung cấp khí) trong vòng đời dự án 25 năm, phải ổn định lượng khí, giá mua cũng theo giá gần như cố định. Các ưu đãi về thuế. Nếu không sẽ có phạt (Chủ đầu tư bị phạt)
Nhà thầu BOT sẽ yêu cầu có hợp đồng mua bán điện PPA, theo đó Chủ đầu tư sẽ phải mua điện liên tục ổn định, lâu dài, giá cao theo quốc tế, ưu tiên mua theo bất kể hệ thống điện lúc đó cần điện như thế nào, nghĩa là có lợi nhất cho Nhà thầu.
Sau khi có 2 hợp đồng trên, cùng với ưu đãi về sử dụng đất đai, đền bù đất trong 25 năm... Nhà thầu mới dựng nhà máy điện BOT, và vận hành khoảng 5 năm đầu sẽ thu hồi vốn đầu tư, còn 20 năm sau chỉ thu lãi. Hưởng các ưu đãi về thuế...,
Nhà máy điện BOT chính là tư nhân hóa nhà máy điện.
Lúc đó các bác có chịu nhìn họ - với hợp đồng BOT đã ký kết - chỉ ngồi lấy lãi lâu đến thế không?
Với ĐSCT mà làm BOT/BOO cũng sẽ có chuyện cam kết chịu các rủi ro cho Chủ đầu tư như:
+ cam kết về lượng khách, giá vé. Hệ thống hầm chui, cầu vượt cắt ngang ĐTCT...
+ cam kết giành cho Nhà đầu tư toàn quyền thuê và sử dụng đất lâu dài (25 năm có thể còn lâu hơn như 50 năm): cho đường sắt, cho làm nhà ga, trạm tàu và dịch vụ kỹ thuật khác như hệ thống tàu, trạm biến áp cấp điện cho tàu, đường dây điện chạy dọc đường tàu, các hệ thống tin hiệu, điều khiển, cảnh báo dọc theo đường tàu...
+ cam kết cung cấp điện ổn định lâu dài cho ĐSCT...
+ Nhà thầu có ưu thế về các dịch vụ kinh doanh khác tại nhà ga, ga ngầm,... như siêu thị, cửa hàng...
Sau thời gian thu hồi vốn, sẽ có khoảng thời gian dài họ thu lãi nữa (thí dụ vòng đời dự án là sau 50 năm sẽ chuyển giao cho Chủ đầu tư, thì 25 năm đầu hòa vốn, 25 năm sau thu lãi ròng!)
Nếu làm BOT gần như là tư nhân hóa ngành đường sắt.
Cần lưu ý là một số ngành kinh tế xương sống, vai trò đặc biệt quan trọng thì chỉ có nhà nước làm chủ quản lý vận hành thôi, không thể thể tư nhân được như: dầu khí, điện lực, giao thông, hàng không,...
Tôi nghĩ là không giao cho họ (Nhật hay thực chất là các đại công ty Nhật) làm ĐSCT theo hình thức BOT được.