Cuộc chiến tranh tâm lý 20 năm của Mỹ tại Việt Nam: Nhân vật kỳ dị
Nói đến cuộc chiến tranh tâm lý mà nước Mỹ đã tiến hành trong thời kỳ 1955 - 1975 ở Việt Nam người ta không thể không nhắc đến Edward Lansdale (1908 - 1987).
Trước Lansdale, Cơ quan Tình báo Mỹ đã tiến hành các hoạt động tình báo và hoạt động chiến tranh tâm lý trên lãnh thổ Việt Nam dưới vỏ bọc công khai là các Phòng Thông tin Mỹ đặt trụ sở ở các thành phố trong vùng Pháp chiếm đóng ngay từ năm 1946. Các đơn vị này có nhiệm vụ vừa tiến hành thu thập tình báo vừa công khai tuyên truyền chống chủ nghĩa cộng sản, đồng thời tuyên truyền gây tâm lý phục Mỹ, thích Mỹ cho dân chúng và chính binh lính ngụy để thực hiện âm mưu thay chân Pháp ở Việt Nam.
Tuy nhiên, chỉ đến khi Lansdale trực tiếp chỉ huy công tác chiến tranh tâm lý ở Việt Nam, cuộc chiến tranh tâm lý của CIA ở khu vực mới thực sự trở thành một bộ phận quan trọng đóng vai trò đắc lực trong cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ ở Đông Dương.
Lansdale là con người như thế nào?Một nhà báo phương Tây đã viết rằng Lansdale là một trong những con người kỳ lạ nhất của nhà nước Mỹ. So với những thủ lĩnh khác của CIA, sự nghiệp của Lansdale rất khác thường.
Sinh năm 1908, tại bang Michigan, Lansdale không qua một trường đại học nổi tiếng nào. Vốn học vấn của Lansdale chỉ đủ đưa ông ta vào đời với chức làm công cho một công ty quảng cáo.
Mãi đến năm Lansdale 33 tuổi, khi nước Mỹ tham gia Thế chiến II, ông này trở thành sĩ quan không quân, được cử vào Bộ Tham mưu thuộc Cơ quan Tình báo quân sự Mỹ OSS của tướng cố vấn quân sự cho quân đội Tưởng Giới Thạch, đóng quân ở vùng biên giới bắc Đông Dương. Tất nhiên từ đó Lansdale đã làm việc tận tụy cho chủ nghĩa đế quốc Mỹ để leo lên đến chức trung tướng cầm đầu một cơ quan tình báo cỡ lớn nhất thế giới.
Bí quyết của điều kỳ lạ đó là gì?
Một nhà báo viết:
Cuộc đời của ông vẫn mang tính chất kỳ dị, được đánh dấu bằng nhiều điều ẩn khuất và nhất là vì ông luôn luôn làm cho người ta chú ý đến mình bằng cách vận dụng những phương pháp rất độc đáo.
Bị địch cưỡng ép và lừa mị, không ít đồng bào ta ở miền bắc - chủ yếu người theo đạo thiên chúa đã di cư “theo chúa vào nam”.
Ông ta là người đã hiểu được hình thái mới của chiến tranh. Là hiện thân của nước Mỹ: Sự gặm nhấm các thiên tính chống thực dân cổ truyền biến thành chủ nghĩa chống Cộng cứng rắn. Ông là mâu thuẫn của Chiến tranh lạnh. Ông là một người Mỹ nhưng lại am hiểu ngoại cảnh đất nước và chủ nghĩa quốc gia các địa phương ông đang làm nhiệm vụ. Là quan chức của CIA nhưng không chỉ đơn thuần là một sĩ quan tình báo, ông còn là một nhà tác chiến, một người lập chương trình, người tổ chức các mưu gian… Ông là người ít quy ước trong một cuộc chiến tranh không quy ước.
Dưới con mắt các nhà báo, Lansdale thỉnh thoảng cũng hiện ra với cái vẻ phỉnh phờ lạ lùng. Một con người hầu như ngây ngô nếu đem so sánh với những lời lẽ dài dòng, ồn ào của các nhân vật khác dưới triều Kennedy.
Đối với những chuyện có vẻ như lặt vặt nhưng đó là những phương pháp của chủ nghĩa thực dụng liều lĩnh và ứng tác có hệ thống thường dùng. Lansdale đã biến chúng thành những trò ảo thuật của những hoạt động mờ ám. Cái đó đã được CIA yêu thích từ lâu. Các nhà báo và chính Lansdale thường kể những câu chuyện thú vị đó.
Con ma A xoang và những người du kích HUK ở PhilippinesNăm 1948, quân đội giải phóng quốc gia HUK có khuynh hướng cộng sản ở Philippines đang hoạt động mạnh mẽ để lật đổ chính phủ do Mỹ dựng lên. CIA đã trao nhiệm vụ chống nổi loạn cho Đại tá Lansdale.
Với biệt tài khai thác các yếu tố có lợi cho chiến tranh tâm lý trong tâm lý người bản xứ, Lansdale đã mang lại vinh quang cho chiến tranh tâm lý và CIA trong việc giúp cho giới quân sự dẹp tan nghĩa quân HUK.
Một trong những hoạt động chiến tranh tâm lý do Lansdale vạch ra dựa vào sự mê tín sợ hãi của nông dân Philippines về con ma hút máu người gọi là A xoang. Lansdale cho một toán biệt kích xâm nhập vào vùng căn cứ cộng sản và tung tin vùng này có ma A xoang. Sau hai ngày chờ cho tin đồn đã lan rộng, toán biệt kích tổ chức một trận phục kích. Họ bắt người du kích HUK đi cuối cùng, giết rồi chọc một lỗ vào cổ nạn nhân, sau đó đặt lại xác chết trên đường mòn. Du kích cộng sản cũng mê tín không kém nông dân trong vùng, thấy thế sợ và rút khỏi căn cứ.
Trường học của các cung phiĐó là các lớp dạy tiếng Anh do các đội viên của Lansdale tổ chức ở Việt Nam cuối năm 1954 cho “mèo” (tình nhân) của các nhân vật quan trọng. Lớp học đó đã giúp cho các nhân viên CIA có điều kiện tiếp xúc với những người như người tình của viên tướng Nguyễn Văn Minh.
Bỏ đường vào ét xăngCũng năm 1954, trong những ngày cuối cùng của Pháp ở Đông Dương, đơn vị của Lansdale đã đi vòng quanh Hà Nội đổ đường vào thùng ét xăng các xe vận tải của Việt minh như một hành động cực kỳ ngu xuẩn. Chiến tranh đã kết thúc, một đạo quân quốc gia châu Á vừa đánh thắng một cường quốc phương Tây để giành độc lập và không ngờ nhà đại chuyên môn về du kích của Mỹ lại dùng đến cách phá hoại hết sức nhỏ nhen.
Năm 1954, Hiệp ước thành lập khối SEATO đã được ký kết ở Manila, nơi Lansdale sẽ xây dựng cho CIA căn cứ để tiến hành các hoạt động che đậy trong khu vực Đông Nam Á mà một trong các hoạt động tiếp theo là đưa các nhân viên chiến tranh tâm lý người Philippines được Lansdale đào tạo vào cuộc chiến ở Việt Nam.
Ngày 1/6/1954, Lansdale đặt chân đến Sài Gòn với sứ mệnh mới cầm đầu phái đoàn SMM (danh nghĩa là phái đoàn quân sự Sài Gòn) để thực hiện âm mưu xâm lược Việt Nam của Mỹ sau khi Pháp buộc phải rút khỏi Việt Nam.
Lansdale đã trải qua 3 nhiệm kỳ dài ở Việt Nam, không kể đến những chuyến đi ngắn hạn.
Những chiến dịch đầu tiênNgày 21/7/1954, tại Hội nghị Geneve, đại biểu Mỹ lấy cớ vắng mặt để không ký vào bản Tuyên bố cuối cùng về vấn đề lập lại hòa bình ở Đông Dương. Họ đã dự kiến nguy cơ về sự thành công của lãnh tụ Hồ Chí Minh sau khi bầu cử ở Việt Nam. CIA đã vạch cho Chính phủ Mỹ kế hoạch ngăn chặn làn sóng đỏ tràn xuống khu vực Đông Nam Á bằng cách dựng lên một chính phủ có thể kiểm soát được ở Nam Việt Nam.
Trong những năm sống lưu vong ở Mỹ, Ngô Đình Diệm đã lọt vào sự chú ý của CIA. Người Mỹ đã ép Pháp và Bảo Đại mời Ngô Đình Diệm về giữ chức thủ tướng miền Nam Việt Nam.
Ngày 16/6/1954, Ngô Đình Diệm về tới Sài Gòn.
Ngày 18/8/1954, Lansdale ra mắt và trở thành cố vấn cho Ngô Đình Diệm.
Lansdale đã giúp cho Diệm nhanh chóng củng cố quyền lực bằng cách gạt bỏ những nhân vật thân Pháp ra khỏi những cương vị chủ chốt trong chính phủ và sau là tiêu diệt lực lượng vũ trang của các giáo phái chịu ảnh hưởng của Pháp.
Để hỗ trợ cho Ngô Đình Diệm, Lansdale đã dàn dựng một chiến dịch chiến tranh tâm lý có tầm vóc lịch sử. Cũng như ở Philippines, Lansdale nhanh chóng nắm được những yếu tố tâm lý, lịch sử của người Việt Nam có thể lợi dụng. Đó là vấn đề Thiên chúa giáo và tâm lý mê tín còn khá nặng nề trong dân chúng.
Cuối tháng 8 năm đó, Lansdale đáp máy bay từ Sài Gòn ra Hà Nội, tiếp xúc trong vài ngày với một số giám mục đạo Thiên chúa và một số lãnh đạo đảng Đại Việt để tìm hiểu tình hình và bàn bạc âm mưu chống phá Hiệp định Geneve. Liền sau đó, Conell, phó của Lansdale cùng 6 sĩ quan bay ra Hà Nội triển khai trụ sở chính thức tại Hà Nội, Hải Phòng.
Trước đó 2 tháng, ngày 30/6/1954, Đài Phát thanh AFP của Pháp đã loan tin: Trong một cuộc họp báo, Tổng thống Eisenhower đã tỏ ý định tổ chức một cuộc di cư có kế hoạch dân chúng miền Bắc vào Nam Việt Nam nếu hiệp định đình chiến được ký kết.
Tháng 7, số tiền chi tiêu cho công việc đã được Chính phủ Mỹ chi duyệt là 45 triệu đồng tiền Đông Dương. Trong một cuộc họp báo công khai tại Hà Nội, Conell chính thức báo tin Chính phủ Mỹ đã huy động một số tàu vận tải và máy bay quân sự đưa người di cư từ Hà Nội, Hải Phòng vào Sài Gòn.
Xã hội miền Bắc vừa được giải phóng, dân chúng trong các vùng tạm chiếm còn đang vui mừng đón tự do thì bỗng nhiên bị đầu độc, rối loạn vì những nguồn tin rỉ tai truyền miệng đầy huyễn hoặc. Nào là tin hai sư đoàn quân Trung Quốc sắp tràn vào chiếm đóng miền Bắc, cách mạng về thành phố sẽ bắt mọi người phải nghỉ 7 ngày để đón tiếp, tin Mỹ sẽ ném bom nguyên tử xuống miền Bắc…
Ở các xứ đạo có người của Lansdale đồng loạt gieo rắc các luận điệu Chúa đã vào Nam, các con chiên phải đi theo Chúa, tượng Chúa nhỏ nước mắt, Đức Mẹ khóc ra máu, Đức Mẹ lắc đầu, Đức Mẹ hiện hình… Chính phủ Hồ Chí Minh sẽ cấm đạo, ai mang tượng Đức Mẹ phải đóng thuế 50 đồng, mỗi lần đi lễ nhà thờ phải trả 5 đồng, ai ở lại miền Bắc sẽ bị mất đạo, bị rút phép thông công, bị đầy xuống ngục lửa, bị tước mất linh hồn…
Ở một vài nơi, các vụ phá hoại nhà thờ đã xảy ra làm cho các tín đồ Thiên chúa giáo hoang mang. Tại các địa phận, lợi dụng các buổi thành lễ, người ta cưỡng ép giáo dân ký tên xin vào Nam. Kết hợp tâm trạng hoang mang của dân chúng và tâm lý bức bối của sai lầm do cải cách ruộng đất để lại đã hình thành tình trạng phản ứng cực đoan tập thể. Có nơi dân chúng bị kích động tập trung hàng ngàn người rào làng, đánh cán bộ, cướp vũ khí của bộ đội, gây ra xung đột đổ máu như ở Ba Làng, Quỳnh Lưu, Lưu Mỹ…
Các phương tiện thông tin của Mỹ và Chính phủ Sài Gòn chớp lấy thời cơ loan đi khắp thế giới tin Cộng sản miền Bắc không thi hành Hiệp định Geneve, đàn áp tôn giáo và yêu cầu Ủy ban quốc tế can thiệp. Ngoài biển Đông, các tàu chiến Mỹ, Pháp ngấp nghé trực sẵn để đón người di cư.
Những thủ đoạn dùng thần quyền giáo lý làm chiến tranh tâm lý đã làm cho gần một triệu người dân miền Bắc di cư vào Nam, trong đó có tới 96,5% là giáo dân, để lại nhiều tai họa cho hàng triệu gia đình giáo dân miền Bắc.
Còn CIA trong một bản tổng kết công tác về thời kỳ 300 ngày tại miền Bắc Việt Nam cho rằng, đã tạo ra một cuộc di dân ồ ạt lớn nhất kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai, đã biến một sự kiện nhỏ thành một vấn đề bi tráng.
Đội quân di cư đông đảo ấy đã giúp cho CIA làm nguồn hỗ trợ cho uy tín của Ngô Đình Diệm, làm lực lượng chiến lược bố trí bảo vệ những vùng xung yếu, quan trọng ở miền Nam Việt Nam.
Trong hồi ký “Tôi làm quân sư cho Ngô Đình Diệm”, Lansdale viết như sau:
Ngô Đình Diệm đã hội tụ được tất cả những tiêu chuẩn lý tưởng của một con bài mà Mỹ mong muốn: Chống Cộng sản về ý thức hệ, thù Việt minh về chuyện gia đình, rất thân Mỹ, đã sống lưu vong ở Mỹ, nhờ cậy Mỹ và tu ở Mỹ. Vì vậy cần phải làm tất cả để đưa Ngô Đình Diệm vào vị trí có lợi cho Mỹ nhất ở miền Nam Việt Nam.
Song song với việc thanh loại cánh thân Pháp, CIA còn ra sức lôi kéo những người do Pháp đào tạo sang hàng ngũ của Diệm.
Một trong các công cụ đã góp phần đắc lực vào việc này là các Phòng Thông tin Mỹ với các lớp tiếng Anh dành cho những sĩ quan người Việt và vợ con họ.
Chuẩn bị cho việc phế truất Bảo Đại, hàng vạn ấn phẩm do Lansdale chỉ đạo nội dung đã được phát hành gần như cho không khắp miền Nam. Trong các ấn phẩm đó, Ngô Đình Diệm được ca ngợi là nhà chí sĩ yêu nước vĩ đại liên tục đấu tranh chống phong kiến thực dân, cộng sản, thờ chúa, trọng dân, liều mình dấn thân vì dân vì chủ nghĩa quốc gia. Còn Bảo Đại thì là dòng dõi triều Nguyễn, hết du học ở Pháp thì lại lên ngôi vua, Nhật vào thì theo Nhật, Việt minh thắng đi theo Việt minh, rồi lại quay trở về với Pháp, hiện đang sống ở Pháp với cả gia đình.
Chính Lansdale còn gợi ý cho Diệm cách in phiếu trưng cầu dân ý. Loại phiếu của Ngô Đình Diệm được in màu hồng tượng trưng cho hạnh phúc và may mắn. Lá màu hồng in hình Ngô Đình Diệm với câu: Tôi bằng lòng truất phế Bảo Đại và nhìn nhận ông Ngô Đình Diệm làm Quốc trưởng Quốc gia Việt Nam với nhiệm vụ thiết lập một chế độ dân chủ. Phiếu của Bảo Đại thì in trên nền xanh tượng trưng cho sự rủi ro và xúi quẩy. Lá xanh in hình Bảo Đại thì có câu: Tôi không bằng lòng truất phế Bảo Đại và không nhìn nhận ông Ngô Đình Diệm làm Quốc trưởng Quốc gia Việt Nam với nhiệm vụ thiết lập một chế độ dân chủ.
Nguồn:
http://antg.cand.com.vn/vi-VN/hosointepol/2011/11/76750.cand