Trường Sơn - Đường khát vọng

[SaoVang]

Bộ đội vận tải Trường Sơn, lực lượng nòng cốt là Sư đoàn ô tô 571 và Sư đoàn ô tô 471 vừa tiếp tục vận chuyển vật chất bảo đảm cho các hướng chiến trường theo kế hoạch, vừa cơ động bộ binh theo yêu cầu tác chiến và triển khai thực hiện những nhiệm vụ đột xuất. Một trung đoàn của Sư đoàn ô tô 471 tập trung cơ động Sư đoàn 968 và sư đoàn 3 Khu 5 xuống phía nam và xuống đồng bằng tham gia giải phóng Bình Định, Ninh Thuận... .

Sau gần 40 ngày đêm thực hiện bốn chuyếnvận chuyển với bao khó khăn, trở ngại cá về đường sá và những khó khăn khách quan khác. Sư đoàn 571 đã chuyển giao đủ 800 xe cùng vũ khí, bảo đảm cho nhân dân bạn kịp thời giải phóng thủ đô Phnôm Pênh.

Thực hiện quyết tâm chiến lược của Bộ Chính trị: giải phóng miền Nam ngay trong năm 1975, ngày 20 tháng 3 Bộ Tổng tư lệnh chỉ thị cho Quân khu Trị - Thiên, Quân khu 5 và Quân đoàn 2 mở cuộc tiến công giải phóng hoàn toàn Thừa Thiên - Huế và Đà Nẵng. Toàn mặt trận Trị -Thiên và Khu 5 chuyển từ kế hoạch cơ bản sang thực thi kế hoạch thời cơ.

Chủ động thực hiện ý định của Bộ Tổng tư lệnh, ngay sau khi kết thúc chiến dịch Tây Nguyên, Bộ Tư lệnh Trường Sơn kịp thời tổ chức một đoàn cán bộ công binh, vận tải... do Cục phó tham mưu công binh Dương Đình Tạ phụ trách đi trinh sát nắm tình hình cầu đường dọc theo đường số 1 để lập kế hoạch đảm bảo giao thông và vận chuyền trên tuyến đường này. Tham gia đoàn có Tư lệnh Sư đoàn 571 Hoàng Trà và một số cán bộ các trung đoàn công binh.

Với sự nhạy cảm về diễn biến cục diện chiến trường, Bộ Tư lệnh Trường Sơn chỉ thị cho Cục trưởng tham mưu công binh Phan Quang Tiệp cùng cơ quan điều ngay các tiểu đoàn công binh với đủ khí tài cấp tốc cơ động đến nhưng điểm trọng yếu để bảo đảm cầu đường, trước hết là bảo đảm vận tải và binh khí kỹ thuật vượt sông Thạch Hãn, Mỹ Chánh... Tiểu đoàn công binh 73 trung đoàn 99 được lệnh cấp tốc đến bắc cầu qua sông Quảng Trị đủ cho hai làn xe qua lại.

Cùng lúc trung đoàn 99 bàn giao việc thi công cầu Đắk Rông cho trung đoàn công binh 509 để chuyển toàn bộ lực lượng còn lại đến bảo đảm giao thông đường số 1 từ Đông Hà, Quảng Trị trở vào. Bộ Tư lệnh điều trung đoàn 8 công binh do trung đoàn trưởng Trương Việt Phúc chỉ huy phối hợp với Lữ đoàn công binh 219 Quân đoàn 2 bảo đảm cho quân đoàn tiến công từ hướng tây nam Huế xuống chia cắt đường số 1. Một sở chỉ huy tiền phương Cục tham mưu công binh do Cục phó Đỗ Xuân Diễn phụ trách tiếp cận đội hình trung đoàn 99 được trang bị đầy đủ phương tiện thông tin đề kịp thời nhận mệnh lệnh của Bộ Tư lệnh.

Để bảo đảm đủ xăng dầu cho các lực lượng tham gia chiến dịch, thực hiện chỉ thị của Bộ Tư lệnh Trường Sơn, Cục Xăng dầu đã phối hợp chặt chẽ với Phòng xăng dầu Quân đoàn 2, Quân khu Trị - Thiên và Quân khu 5, cho các đơn vị nhận xăng dầu qua tuyến đường ống Trường Sơn. Đến trước ngày mở màn chiến dịch Huế - Đà Nẵng, lượng xăng dầu dự trữ của Quân đoàn 2, Quân khu Trị-thiên và Quân khu 5 đạt tới 1.827 tấn, trong đó có 902 tấn xăng, 765 tấn điêzen, 160 tấn dầu mỡ. Ở các sư đoàn, lữ đoàn, trung đoàn đều được bảo đảm đủ hai cơ số xăng dầu.

Một ngày sau khi nhận chỉ thị của Bộ Tổng tư lệnh, ngày 21 tháng 3 năm 1975, trên chiến trường Trị-thiên và Khu 5, bộ đội ta đồng loạt nổ súng, thực hiện chia cắt chiến lược Huế với Đà Nẵng, tiêu diệt sư đoàn 2 bộ binh địch, giải phóng Quảng Nam, Quảng Ngãi.

Trên cơ sở những trận đánh tạo thế từ đầu tháng 3 năm 1975, với cơ sở hậu cần - kỳ thuật và hệ thống cầu đường được bảo đảm tốt, Quân đoàn 2 và lực lượng vũ trang Trị-thiên dũng mãnh tiến công từ tây nam Huế theo các trục đường ngang 74, 10C, 14B... tràn xuống đồng bằng, làm chủ đường số 1 quãng phía nam Huế, chia cắt hoàn toàn Huế và Đà Nẵng về đường bộ. Cùng lúc các đơn vị chủ lực Quân khu Trị-thiên phát triển tiến công Huế từ hướng bắc theo mệnh lệnh của Bộ.

Bộ Tư lệnh Trường Sơn lệnh cho Sư đoàn ô tô 571 tổ chức một lực lượng cơ động gấp Sư đoàn bộ binh 325 từ khu vực đường số 9 và Li Tôn vào ngã ba đường 74 kịp thời tiến công địch. Các lực lượng công binh Trường Sơn phối hợp với Quân đoàn 2 và công binh Quân khu Trị-thiên khắc phục vật cản, làm đường vòng tránh... bảo đảm cho các đơn vị bộ binh cơ động đánh địch.

[SaoVang]

Trên hướng tiến công phía nam Huế, công binh ta cũng kịp thời khắc phục cầu Truồi, cầu Thừa Lưu, bến Tuần...đã bị địch phá khi tháo chạy.

Ngày 26 tháng 3, từ nhiều hướng, các đơn vị Quân đoàn 2 và bộ đội chủ lực Trị-thiên ào ạt tiến công, kết hợp với phong trào nổi dậy của nhân dân giải phóng hoàn toàn Cố đô Huế.

Trước diễn biến mau lẹ của tình hình, ngày 25 tháng 3 năm 1975, Bộ Chính trị họp kịp thời bổ sung quyết tâm giải phóng hoàn toàn miền Nam trước tháng 5 năm 1975, trước mắt tập trung lực lượng Quân đoàn 2 và Khu 5 giải phóng Đà Nẵng.

5 giờ 30 phút ngày 28 tháng 3, trên tất cả các hướng, bộ đội ta mở trận công kích vào Đà Nẵng - thành phố lớn thứ hai ở miền Nam, một căn cứ quân sự liên hợp lớn của địch. Sau 33 giờ chiến đấu với tinh thần tiến công dũng mãnh, mưu trí, táo bạo, chiều ngày 29 tháng 3, từ các hướng khác nhau, Quân đoàn 2 và lực lượng vũ trang Khu 5 đã hợp điểm ở trung tâm thành phố và bán đảo Sơn Trà cùng với các tầng lớp nhân dân làm chủ hoàn toàn thành phố.

Tiếp theo thắng lợi chiến dịch Tây Nguyên, thắng lợi của chiến dịch Huế - Đà Nằng đã tạo điều kiện rất thuận lợt cho chiến dịch quyết chiến chiến lược giải phóng Sài Gòn.

Sau thắng lợi của chiến dịch Huế, Đà Nẵng, Bộ Tư lệnh Trường Sơn kịp thời điều chỉnh thế bố trí lực lượng. Một bộ phận lực lượng phía bắc chuyển ra tuyến đường 1 phối hợp chặt chẽ với lực lượng của Tổng cục Hậu cần, Bộ Giao thông Vận tải, Quân khu Trị - Thiên và Quân khu 5 khôi phục tuyến đường số 1, các bến cảng và sân bay Đà Nẵng, tạo nên thế và lực mới của tuyến chi viện chiến lược. Tư lệnh phó Phan Khắc Hy được cử vào Đà Nẵng chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ này.

Thắng lợi của chiến dịch Tây Nguyên và chiến dịch Huế - Đà Nẵng khẳng định trên chiến trường miền Nam, cả về thế chiến lược và lực lượng quân sự, chính trị, ta đã có sức mạnh hoàn toàn áp đảo quân địch.

Ngày 31 tháng 3 năm 1975, Bộ Chính trị họp nhận định: thời cơ chiến lược để tiến hành tổng tiến công vào sào huyệt cuối cùng của địch đã chín muồi. Từ nhận đinh đó Bộ Chính trị hạ quyết tâm:

"Nắm vững thời cơ chiến lược hơn nữa, với tư tưởng chỉ đạo thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng, thực hiện tổng công kích, tổng khởi nghĩa trong thời gian sớm nhất, tốt nhất là trong tháng 4 năm 1975, không để chậm".

Bộ Chính trị quyết định thành lập Bộ chỉ huy chiến dịch giải phóng Sài Gòn - Gia Định lấy tên là Chiến dịch Hồ Chí Minh, cử Đại tướng Văn Tiến Dũng - Tổng Tham mưu trưởng làm Tư lệnh, đồng chí Phạm Hùng làm Chính ủy. Các đồng chí Thượng tướng Trần Văn Trà, Trung tướng Lê Đức Anh, Trung tướng Đinh Đức Thiện làm Phó Tư lệnh.

Nghị quyết Bộ Chính trị nhanh chóng được quán triệt đến toàn dân, toàn quân. Cả nước bừng bừng khí thế ra trận. Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để giải phóng hoàn toàn miền Nam. 

Các lực lượng chủ lực trực thuộc Bộ tham gia chiến dịch giải phóng Sài Gòn - Gia Định cơ động theo đường Trường Sơn có Quân đoàn 3 và quân đoàn 1 (trừ Sư đoàn 308 ở lại bảo vệ miền Bắc) cùng các binh chủng kỹ thuật đi cùng.

Ở hướng đường số 1, đầu tháng 4 năm 1975, Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương quyết định thành lập cánh quân Duyên Hải do Trung tướng, Phó Tổng Tham mưu trưởng Lê Trọng Tấn làm Tư lệnh, Trung tướng Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Lê Quang Hoà làm Chính uỷ, Trung tướng - Tư lệnh Bộ đội Trường Sơn Đồng Sĩ Nguyên làm Phó Tư lệnh. Cánh quân Duyên Hải gồm Quân đoàn 2 (thiếu Sư đoàn 324) được tăng cường Sư đoàn 3 Khu 5 và một số đơn vị vận tải, phòng không, công binh Trường Sơn, có nhiệm vụ đánh địch trong hành tiến, cơ động thần tốc phá vỡ các tuyến phòng thủ của địch dọc theo duyên hải miền Trung, tiến vào hợp vây Sài Gòn từ hướng đông và đông nam.

Cùng với cả nước, Bộ đội Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh quyết dồn hết tâm sức và mọi nguồn lực cho chiến dịch cuối cùng.

[SaoVang]

Ngay sau khi ta kết thúc thắng lợi chiến dịch Tây Nguyên, ngoài việc tổ chức một lực lượng vận tải, công binh phục vụ chiến dịch Huế - Đà Nẵng, Bộ Tư lệnh Trường Sơn nhận được chỉ thị đặc biệt đột xuất của Bộ Tổng tư lệnh huy động một lực lượng lớn ô tô cơ động gấp Quân đoàn 1, Quân đoàn 3 vào tham gia chiến dịch và chuyển gấp một số đạn pháo lớn vào Nam Bộ.

Ngày 26 tháng 3, Sư đoàn ô tô 571 nhận lệnh tập trung 1.000 xe cùng với lực lượng vận tải ô tô Cục Vận tải - Tổng cục Hậu cần cơ động Quân đoàn 1 - lực lượng dự bị chiến lược của Bộ từ Vĩnh Linh vào Đồng Xoài tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh. Yêu cầu của Bộ chậm nhất là ngày 24 tháng 4, Quân đoàn 1 phải có mặt ở vị trí tập kết chiến dịch.

Ở phía đông, từ đầu tháng 4 năm 1975, Sư đoàn ô tô 471 đã nhanh chóng triển khai chỉ thị của Bộ Tư lệnh, tổ chức trinh sát xác định bàn đạp, cung độ để chạy đường 14, trả hàng tại Bù Na, Đồng Xoài. Trước diễn biến tình hình hết sức mau lẹ, sư đoàn nhận lệnh tập trung cơ động toàn bộ Quân đoàn 3 từ Tây Nguyên vào Nam Bộ và vận chuyển 6.100 tấn đạn hỏa lực bảo đảm cho chiến dịch.

Hoàn thành nhiệm vụ cơ động Quân đoàn 3 vào Nam Bộ, Sư đoàn 471 tiếp tục tổ chức vận chuyển lương thực, thực phẩm, thuốc men và đặc biệt là chuyển gấp hơn 6.000 tấn đạn hoả lực từ các kho dự trữ KG4, Xê Sụ, Buôn Ma Thuột vào Nam Bộ.

Theo yêu cầu của Bộ Tư lệnh chiến dịch Hồ Chí Minh, trung đoàn ô tô 33 thuộc Sư đoàn 471 được phối hợp thuộc Bộ Tư lệnh chiến dịch với nhiệm vụ cơ động các đơn vị chủ lực theo các trục đường Đồng Xoài Dầu Tiếng - Bến Cát, Lò Gò - Chơn Thành.

Cũng chính trong thời điểm toàn bộ lực lượng đã tung hết trên đường, chỉ sau hai ngày nhận lệnh của Bộ Tổng tư lệnh, Sư đoàn 471 đã tổ chức được đội hình 320 xe bảo đảm cơ động lực lượng làm nhiệm vụ "hoả tốc" của Bộ.

Lực lượng cơ động chiến đấu của cánh quân Duyên Hải gồm ba sư đoàn bộ binh (3, 304, 325), Sư đoàn pháo phòng không 637, Lữ đoàn tăng thiết giáp 203, Lữ đoàn pháo binh 164, Lữ đoàn công binh 219 và cơ quan Quân đoàn 2. Ngoài các loại trang bị. khí tài, gạo, đạn,... tổng số tham gia hành quân là 32.418 người.

Với đội hình trên, lại thực hiện phương châm hành quân thần tốc, tiến công địch bằng sức mạnh hiệp đồng binh chủng, đòi hỏi một lực lượng cơ giới hùng hậu. Trong khi đó toàn bộ xe của Quân đoàn 2 hiện có kể cả xe thu được của địch mà quân đoàn có thể sử dụng được sau chiến dịch Huế - Đà Nẵng cũng chỉ đảm bảo một nửa yêu cầu. Đề thực hiện tốt mệnh lệnh hành quân, Tư lệnh Bộ đội Trường Sơn kiêm Phó Tư lệnh cánh quân Duyên Hải quyết định sử dụng hơn 600 xe của Sư đoàn 571 (đang chở gạo và đạn bảo đảm cho Quân đoàn 2 tại Đà Nẵng) cơ động bộ đội vào tham gia chiến dịch.

Tại Đà Nẵng, Chính uỷ Sư đoàn 571 Phan Hữu Đại đã chủ động thu quân, tích cực chuẩn bị; chỉ một ngày sau khi nhận lệnh, ngày 9 tháng 4, đội hình xe vận tải thuộc sáu tiểu đoàn 54, 57, 58, 66, 77, 964 và một số xe của các phân đội khác với số lượng 669 xe đã dàn đội hình từ chân phía nam đèo Hải Vân đến sân bay Đà Nẵng chờ tiếp nhận các lực lượng Quân đoàn 2. Tư lệnh Sư đoàn 571 Hoàng Trá kịp về Đà Nẵng chỉ huy đội hình. Cùng lúc, trên 600 xe khác của Sư đoàn 571 tiến vào đứng chân tại Đà Nẵng làm nhiệm vụ vận chuyển lương thực, đạn dược phục vụ cảnh quân Duyên Hải.

Trên chặng đường dài gần 1.000 km từ Đà Nằng vào Xuân Lộc có hàng trăm cầu lớn nhỏ bị địch phá sập sau khi rút chạy, trong đó có một số cầu quan trọng như Cao Lâu, Bà Rén, Hương An, Kế Xuyên, Bà Bầu... Vì vậy bảo đảm cầu đường cho cánh quân Duyên Hải cơ động "thần tốc" theo mệnh lệnh của Bộ Tồng tư lệnh là nhiệm vụ vô cùng nặng nề và cấp bách.

[SaoVang]

Để bảo đảm cho các hướng tiến công của ta, Tư lệnh Đồng Sĩ Nguyên đã trực tiếp chỉ huy và kiếm tra liên tục các sư đoàn công binh trên mặt đường. Ba trung đoàn công binh Trường Sơn 8, 99 và 531 tăng cường cho cánh quân Duyên Hải bảo đảm đường số 1 từ Huế vào Cam Ranh. Các sư đoàn công binh đã bảo đảm đường 14 từ Buôn Ma Thuột đi Đồng Xoài, đường từ Kon Tum đi Buôn Ma Thuột, đường 19 từ Plây Cu xuống Quy Nhơn và đường số 1 từ Nha Trang đi Phan Rang, các trục đường ngang 19, 21 ...

Trên các trục đường được phân công đảm trách, những người lính công binh Trường Sơn đã tận dụng khí tài thu được của địch, khai thác vật liệu tại chỗ, khôi phục và làm mới 96 cầu với chiều dài 3.300 m. Trong đó có 68 cầu be lây, 15 cầu dầm thép, 5 cầu phao trên các tuyến đường 1A, 14, 19, 21...

Đây là lần đầu tiên trong lịch sử của mình, Bộ Tư lệnh Trường Sơn đã huy động một lực lượng lớn công binh cùng lực lượng công binh chiến đấu của Bộ, các quân đoàn, quân khu đảm bảo đường, cầu cho gần ba quân đoàn chủ lực và các đơn vị binh khí kỹ thuật với hàng chục nghìn xe, pháo các loại, cơ động đường dài hàng nghìn kilômét vào tham gia chiến dịch đạt yêu cầu thời gian.

Ngoài lực lượng công binh được bố trí đảm bảo các mạng đường trên các hướng, lực lượng phòng không cũng được điều chỉnh thế bố trí. Toàn bộ Sư đoàn phòng không 377 được giao nhiệm vụ bảo vệ đội hình chiến dịch, chủ yếu là đội hình Quân đoàn 1 và Quân đoàn 3. Hai trung đoàn phòng không 528, 527 được điều về khu vực Cam Ranh - Nha Trang bảo vệ đội hình cánh quân Duyên Hải.

Bộ Tư lệnh Trường Sơn chỉ thị bộ đội tập trung mọi cố gắng dồn xăng dầu cho các binh đoàn tham gia chiến dịch. Trên tuyến đường ống Trường Sơn phần nam vĩ tuyến 17 chia làm hai hướng. Phía đông có tám điểm cấp phát, phía tây có 6 điểm, từ ngã ba biên giới vào Nam Bộ có 7 điểm, cấp phát thoả mãn cho mọi đội hình xe và phương tiện cơ động binh khí bất kỳ lúc nào.

Đầu tháng 4, Cục Xăng dầu Bộ Tư lệnh Trường Sơn còn chỉ đạo hoàn thành gấp đoạn tuyến ống 28 - 29 B nhằm triển khai cấp phát lớn ở Đức Lập là nơi xuất phát của nhiều xe máy vào tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh. Sau khi ta giải phóng Huế, Đà Nẵng và các tỉnh dọc duyên hải miền Trung, Cục Xăng dầu nhận lệnh tổ chức lực lượng, cơ động khí tài, bố trí nhiều kho bãi cấp phát xăng dầu cho các đơn vị hành quân vào Nam theo đường số 1; nhanh chóng tiếp quản kho xăng Liên Chiểu của địch dưới chân đèo Hải Vân cấp phát bổ sung cho các đơn vị.

Để bảo đảm cho cánh quân Duyên Hải, dọn đường số 1, bộ đội xăng dầu Trường Sơn tổ chức bốn trạm cấp phát: Đà Nẵng, Quy Nhơn, Cam Ranh, Phan Thiết. Khi chiến dịch phát triển với nhịp độ dồn dập hơn, Cục Xăng dầu Bộ Tư lệnh Trường Sơn đã kịp thời triển khai cơ quan và các phân đội bảo đảm ở Nha Trang tiếp nhận nguồn hàng xăng dầu được chuyển bằng đường biển vào để cấp phát cho các lực lượng hành quân qua địa bàn duyên hải miền Trung.

Đồng thời, Cục còn bố trí một bộ phận ở Buôn Ma Thuột tổ chức bảo đảm xăng dầu cho các lực lượng ở hướng này. Mặt khác điều tập trung các đơn vị xitéc vận chuyển xăng dầu từ các kho nội tuyến lên phía trước và cơ động theo đội hình xe chở quân và binh khí kỹ thuật. Với nỗ lực cao độ, kết hợp đồng bộ các hình thức bảo đảm trên cơ sở nguồn chi viện của hậu phương, bộ đội xăng dầu Trường Sơn ngay những ngày đầu đã cấp phát 4.100 tấn xăng dầu cho các đơn vị tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh.

Trong thời điểm "cả nước cùng ra trận", ngày 7 tháng 4 năm 1975, cùng lúc Bộ Tư lệnh ở Bến Tắt và tiền phương Bộ Tư lệnh ở Buôn Ma Thuột đều nhận được điện của Đại tướng Võ Nguyên Giáp Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Quân uỷ Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng:

"Thần tốc, thần tốc hơn nữa.
Táo bạo, táo bạo hơn nữa.
Tranh thủ từng giờ từng phút,
Xốc tới mặt trận, giải phóng miền Nam.
Quyết chiến và toàn thắng”

Mệnh lệnh chiến đấu thiêng liêng này được Đảng uỷ, Cục Chính trị Bộ đội Trường Sơn chỉ thị cho các đơn vị phổ biến ngay đến từng cán bộ, chiến sĩ.

Cả Trường Sơn được huy động vào trận, sôi sục không khí những ngày hội lớn tiến đến ngày toàn thắng.

[SaoVang]

Trên khắp các nẻo đường từ Tây sang Đông, từ Bắc xuống Nam của dãy Trường Sơn và nhiều tuyến đường khác ra trận nườm nượp xe, người, súng pháo... Từng đoàn xe dài hàng trăm kilômét chở quân, chở hàng, cùng hàng trăm xe kéo pháo, xe công trình... hối hả tiến xuống đồng bằng, tiến về phía Nam.

Rộn ràng và sôi động nhất là những trạm giao liên, bãi tạm trú quân, kho hàng, trạm chỉ huy giao thông, nhưng quãng đường vì quá chật gây ùn tắc... xe vào, xe ra, người đến, người đi không kể ngày đêm, không giờ ngưng nghỉ... "Thần tốc" lúc này không chỉ là mệnh lệnh của Tổng Tư lệnh mà là mệnh lệnh của lý trí, trái tim của những người lính Trường Sơn - những người đang cần mẫn bươn bả trên khắp những nẻo đường vừa đảm bảo, vừa cơ động các binh đoàn chủ lực của Bộ vào trận quyết chiến chiến lược cuối cùng.

Ngày 16 tháng 4, trên hướng hành tiến của cánh quân Duyên Hải, tiểu đoàn ôtô 54 - đơn vị mang truyền thống Điện Biên Phủ tham gia cơ động trung đoàn 101 Sư đoàn 325 đột phá tuyến phòng thủ Phan Rang của địch. Tại thung lũng Phan Rang đã diễn ra trận kịch chiến của một bộ phận Quân đoàn 2, Sư đoàn 3, Quân khu 5 với quân ngụy Sài Gòn. Trong cơn "giãy chết", quân địch đã tập trung tối đa hoả lực và sử dụng máy bay oanh kích hòng ngăn chặn đội hình xe, cản bước tiến của ta. Các chiến sĩ lái xe Trường Sơn dạn dày lửa đạn vẫn vững vàng tay lái phối hợp cùng lực lượng cơ giới của Quân đoàn 2 đột phá dũng mãnh, đưa bộ binh đánh chiếm hết vị trí này đến vị trí khác.

Ngày 22 tháng 4, toàn bộ cánh quân Duyên Hải đã vào tập kết tại Xuân Lộc, vượt thời gian quy định.

Sau khi cơ động các quân đoàn chủ lực vào vị trí tập kết chiến dịch, Sư đoàn ô tô 571 được lệnh để hai trung đoàn xe trực tiếp cơ động bộ đội phát triển tiến công giải phóng Sài Gòn - Gia Định; số xe còn lại khẩn cấp quay ra chuyển 4.500 tấn đạn pháo từ các kho Xê Sụ, Giàng (trên hai tuyến đông - tây Trường Sơn) và 410 tấn đạn pháo chiến lợi phẩm ở các kho Quy Nhơn, Nha Trang... theo đường số 1 vào giao, cho cơ quan hậu cần chiến dịch tại Đồng Xoài, Xuân Lộc.

Sau khi cánh quân Duyên Hải phá vỡ tuyến phòng thủ từ xa của địch, giải phóng Phan Rang, Bộ Tư lệnh Trường Sơn quyết định chuyển chỉ huy sở Bộ Tư lệnh vào Nha Trang, đóng tại trường sĩ quan Đồng Đế của địch mà ta vừa giải phóng, nhằm bám sát các đơn vị phục vụ chiến dịch trên hướng đường số 1 ở Buôn Ma Thuột, tiền phương Bộ Tư lệnh do Phó Tư lệnh Nguyễn Lang phụ trách vẫn trực tiếp chỉ đạo các đơn vị hoạt động trên hành lang đông, tây Trường Sơn.

Đồng thời Phó Tư lệnh Phan Khắc Hy phụ trách một bộ phận gồm Sư đoàn phó Sư đoàn 470 Trần Quốc Khiêm, Sư đoàn phó Sư đoàn 471 Phạm Lê Hoàng và số cán bộ tham mưu, với cương vị đại diện Bộ Tư lệnh Trường Sơn bên cạnh tiền phương Bộ Tổng tư lệnh trực tiếp nhận lệnh của Bộ Tư lệnh chiến dịch và tổ chức thực hiện.

Ngày 22 tháng 4, tại Đồng Đế, Bộ Tư lệnh triệu tập hội nghị khẩn cấp cán bộ chủ trì các đơn vị trực thuộc. Trung tướng Tư lệnh thông báo tình hình phát triển của chiến dịch, nhiệm vụ chung của Bộ đội Trường Sơn và giao nhiệm vụ cụ thể cho từng đơn vị. Kết thúc hội nghị, cán bộ khẩn trương về ngay đơn vị mình, kịp thời gian mở màn chiến dịch đang đến gần.

Cũng từ sở chỉ huy ở Đồng Đế, Bộ Tư lệnh gửi điện biểu dương, động viên các đơn vị tham gia phục vụ chiến dịch phát huy truyền thống của Bộ đội Trường Sơn, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ.

Không khí ra trận sôi sục, lời động viên kêu gọi của Tư lệnh Bộ đội Trường Sơn như tiếp thêm cho từng cán bộ, chiến sĩ nguồn sức mạnh và quyết tâm mới. Một bộ phận lớn bộ đội vận tải Trường Sơn đã trở thành phương tiện cơ giới hoá bộ binh ở các mũi tiến công đang sẵn sàng xung trận.

[SaoVang]

17 giờ ngày 26 tháng 4 năm 1975, trận tổng công kích vào Sài Gòn bắt đầu.

Từ hướng đông, đông nam, một bộ phận của Sư đoàn ôtô 517 tham gia cơ động Sư đoàn 325 Quân đoàn 2 tiến công Long Thành, thành Tuy Hạ tiến về bến phà Cát Lái chuẩn bị vượt sông Lòng Tàu phát triển vào nội đô Sài Gòn. Trên hướng này, tiểu đoàn ô tô 58 Sư đoàn 571 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ vận chuyển đạn pháo lớn cung cấp cho trận địa pháo tầm xa của Quân đoàn 2 bố trí ở Nhơn Trạch bắn cấp tập hơn 300 quả vào sân bay Tân Sơn Nhất vào hồi 9 giờ 30 phút ngày 29 tháng 4, báo hiệu sự cáo chung của chính quyền Sài Gòn.

Trên hướng tiến công chủ yếu của Quân đoàn 2 trung đoàn ô tô 512 Sư đoàn 571 cơ động Sư đoàn 304 lần lượt đánh chiếm các căn cứ quan trọng của địch như Nước Trong, Long Bình, trường bộ binh, trường thiết giáp, phát triển theo trục xa lộ Biên Hòa - Sài Gòn. Tiểu đoàn ô tô 57 và tiểu đoàn ô tô 964 là những đơn vị cơ động lực lượng đột kích thọc sâu của Quân đoàn 2 trên hướng này. 

11 giờ 30 phút ngày 30 tháng 4 năm 1975, Quân đoàn 2 đánh chiếm Dinh Độc lập, Tổng thống Dương Văn Minh cùng hầu hết những nhân vật chủ chốt của chính quyền Sài Gòn đầu hàng vô điều kiện. Cờ giải phóng tung bay trên tầng cao Dinh Độc lập, báo tin vui cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc ta đà đến đích toàn thắng.

Cùng thời gian này, ở hướng bắc, Sư đoàn ô tô 471 đảm bảo cơ động Quân đoàn 1 đánh vào Sài Gòn theo hai trục: Trục thứ nhất là hai tiểu đoàn ô tô 51 và 235 cơ động Sư đoàn 320 qua Tân Uyên phát triển vào thành phố.

Ở hướng tây bắc, các trung đoàn ô tô 17, 32, 536 sau khi dồn hàng, chủ yếu là đạn hoả lực phục vụ chiến dịch đã kịp thời cơ động Quân đoàn 3 tiến công đánh chiếm Đồng Dù, Củ Chi, Hóc Môn và nhanh chóng làm chủ sân bay Tân Sơn Nhất, làm tiêu tan mọi hy vọng của quân ngụy có thể được cứu nguy bằng cầu hàng không.

Vượt lên mọi thủ đoạn đánh phá ngăn chặn của địch, mọi thử thách ác liệt, hy sinh, lực lượng Bộ đội Trường Sơn tham gia chiến dịch đã bảo đảm cơ động các binh đoàn chủ lực, thực hiện thắng lợi kế hoạch hợp vây đánh chiếm Sài Gòn, tiêu diệt các trung tâm đầu não ngụy quyền Sài Gòn, phối hợp cùng quần chúng cách mạng nổi dậy làm chủ hoàn toàn thành phố.

Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, miền Nam hoàn toàn được giải phóng. Các lực lượng Bộ đội Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh tham gia chiến dịch đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ vô cùng quan trọng, bảo đảm cầu đường, hậu cần - kỹ thuật và cơ động các binh đoàn chủ lực thần tốc vượt lộ trình hàng ngàn kilômét, kịp thực hiện một chiến dịch tiến công hiệp đồng binh chủng quy mô lớn nhất trong lịch sử chiến tranh giải phóng dân tộc.

Bằng nỗ lực cao độ của mình, cán bộ và chiến sĩ Trường Sơn, đường Hồ Chí Minh đã góp phần to lớn tạo nên sức cơ động cao, khả năng đột kích mạnh của các binh đoàn chủ lực những "quả đấm" chiến lược của lực lượng vũ trang.

Giữa thành phố Sài Gòn vừa được giải phóng, trong giây phút vô cùng thiêng liêng của lịch sử dân tộc, những người lính Trường Sơn, quân phục nhuốm đỏ bụi đường, nắng gió, vô cùng xúc động tự hào, bởi đã góp sức lực, trí tuệ, máu xương của mình cùng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân thực hiện được nguyện ước nung nấu từ 16 năm nay: mở tuyến đường Hồ Chí Minh, thực hiện chi viện chiến lược của hậu phương lớn cho tiền tuyến lớn; cơ động các binh đoàn thần tốc tiến về cùng nhân dân giải phóng Sài Gòn - thành phố mang tên Bác Hồ kính yêu. kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

[SaoVang]

VII. NHỮNG KỲ TÍCH CỦA BỘ ĐỘI TRƯỜNG SƠN

Trường Sơn là chiến trường thực nghiệm chiến lược "chiến tranh ngăn chặn", “chiến tranh bóp nghẹt” bằng các thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt với các loại vũ khí, thiết bị tối tân, hiện đại của nền khoa học công nghệ Mỹ. Núi rừng Trường Sơn luôn rung chuyển, bị cày đi, xới lại bởi 4 triệu tấn bom đạn, hoá chất độc hại của địch trút xuống, nhưng với trí thông minh vào lòng quả cảm, các lực lượng Bộ đội Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh đã vượt qua mọi khó khăn gian khổ, ác liệt, làm nên những kỳ tích vĩ đại: 

1. Lực lượng cầu đường, với 4 sư đoàn công binh với hơn 4 vạn thanh niên xung phong, dân công hoả tuyến, công nhân giao thông nguyện làm "Tường đồng vách sắt” kiên cường bám trụ, giành giật lại từng thước đường “máu có thể đổ, nhưng đường không thể tắc"; một đường bị chặn lại, hai ba đường lại xuất hiện; đường chạy đêm bị đánh thì đường chạy ngày, "đường kín" xuất hiện; địch đánh một ta làm mười; đã xây dựng hệ thống đường giao thông chiến lược nối hậu phương lớn miền Bắc đến các chiến trường miền Nam, Trung Hạ Lào, Đông Bắc Campuchia, có chính diện rộng trên 100km, có chiều sâu trên 1.200 km, trên địa bàn khoảng hơn 130.000 km2, gồm 5 trục dọc, 21 trục ngang liên hoàn, đồng bộ với tổng chiều dài gần 20.000 km, xây dựng và cải tạo 500 km đường sông, hàng ngàn cầu cống, ngầm... phục vụ hoạt động vận chuyển và hành quân liên tục cả hai mùa; vô hiệu hoá mọi âm mưu ngăn chặn của Mỹ - nguỵ.

2. Lực lượng vận tải, với hai sư đoàn xe ô tô vận tải đã tiến hành một đại công trình vận tải chiến lược quân sự; bí mật luồn rừng, mang vác là chủ yếu tiến tới lấy vận tải cơ giới là chủ yếu, vận tải đường sông bổ trợ; hợp thành một binh chủng vận tải phát triển đến đỉnh cao. Trong cuộc chiến đấu quyết liệt này, cán bộ, chiến sĩ, lái xe, thợ máy xứng đáng với danh hiệu “gan vàng, dạ ngọc", thà hy sinh trên tay lái "còn người, còn xe, còn hàng" luôn luôn chủ động, táo bạo vượt lên trên tất cả mọi thủ đoạn xảo quyệt đánh phá ác liệt của địch để chạy đêm, chạy ngày, lấn sáng, lấn chiều, chạy đội hình nhỏ, chạy đội hình lớn, chạy cung ngắn, cung dài... tranh thủ mọi thời cơ vận chuyển vào chiến trường trên 1 triệu tấn vật chất, kỹ thuật hơn 2 triệu người vào, ra chiến trường; riêng từ năm 1973 đến năm 1975 đã chở bằng cơ giới 40 vạn quân vào chiến trường, tổ chức hành quân 25 quân đoàn binh khí kỹ thuật nặng vào các mặt trận; trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 đã cơ động bằng xe cơ giới 10 lượt sư đoàn, 3 quân đoàn bộ binh vào tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

3. Lực lượng đường ống xăng dầu, từ những đơn vị nhỏ phải dùng sức người gùi, vần. kéo từng phuy xăng dầu vượt qua trọng điểm, chịu thương vong lớn để chuyển xăng vào tuyến, đã hình thành bốn trung đoàn làm đường ống với trên 7.600 người, xây dựng được 1.400km đường ống xăng, dầu nối liền từ tuyến hậu phương Quảng Bình hình thành hai tuyến (Đông và Tây Trường Sơn) đến Bù Gia Mập (Bình Phước) cùng các bể chứa dự trữ lớn ở Lộc Ninh với 113 trạm bơm đẩy, 33 trạm cấp phát. Từ năm 1968 đến năm 1975, cấp cho các chiến trường 61.064 tấn xăng dầu; đảm bảo nhu cầu xăng dầu cho vận tải và cơ động các binh chủng kỹ thuật quy mô lớn phục vụ cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 giành thắng lợi.

4. Lực lượng bộ binh, từ những phân đội nhỏ đến Trường Sơn sớm nhất để bảo vệ tuyến đường đã nhanh chóng sớm hình thành sư đoàn, đủ sức đập tan những cuộc hành quân ngăn chặn của địch; tham gia chiến đấu hàng nghìn trận chống hành quân, chống nống lấn, biệt kích, thám báo của địch, tiêu diệt một bộ phận lớn sinh lực của Mỹ - ngụy, loại khỏi vòng chiến đấu hàng ngàn tên, phá huỷ nhiều phương tiện chiến tranh hiện đại của địch, giải phóng đất đai, mở rộng địa bàn hoạt động cho tuyến chi viện chiến lược; tạo ra căn cứ vững chắc cho các binh đoàn chủ lực của Bộ làm địa bàn xuất phát tiến công mở các chiến dịch lớn; góp phần trực tiếp đánh thắng cuộc chiến tranh xâm lược lãnh thổ và chiến tranh ngăn chặn chi viện của đế quốc Mỹ ở mức độ cao; bảo vệ an toàn hành lang giao thông chiến lược trong mọi tình huống.

5. Lực lượng pháo phòng không, từ những phân đội nhỏ, đã nhanh chóng phát triển thành những lực lượng chiến đấu lớn, gồm 1 sư đoàn và 9 trung đoàn pháo cao xạ, tên lửa; đánh nhỏ, đánh lớn, đánh ngày, đánh đêm bắn rơi 2.455 máy bay, bắt giặc lái; góp phần trực tiếp cùng các lực lượng đánh thắng chiến lược ngăn chặn của Mỹ - nguỵ bảo vệ thắng lợi nhiệm vụ chi viện chiến lược, xứng danh với danh hiệu “đánh giỏi, bắn trúng”.

6. Lực lượng giao liên, với đôi chân vạn dặm bảo đảm hành quân bộ, tiến tới cơ giới đưa đón, bố trí nơi ăn, ở cho hàng triệu lượt cán bộ, chiến sĩ, thương bệnh binh vào ra các chiến trường bí mật, an toàn, xứng đáng với 10 chữ vàng "Tận tình với các đồng chí, tận nghĩa với chiến trường”.

7. Lực lượng thông tin, với khẩu hiệu "Coi dây như ruột, coi dây như xương” đã xây dựng được mạng lưới thông tin gồm hơn 4.000KM đường dây trần dùng cho máy tải ba, hơn chục nghìn kilômét dây bọc, hàng trăm thiết bị máy móc hình thành mạng lưới thông tin đa phương thức cả đông và tây Trường Sơn đảm bảo chỉ huy được “thống nhất, trực tiếp, kịp thời" đối với các lực lượng, binh chủng trên chiến trường. Mạng lưới thông tin Trường Sơn còn nối thông với các chiến trường, với tổng đài của Bộ, phục vụ mệnh lệnh của Tổng Tư lệnh đến trực tiếp từng chiến dịch lớn, đặc biệt mật lệnh "thần tốc" trong chiến dịch Hồ Chí Minh.

8. Các lực lượng quân y, như "Người mẹ hiền" tận tình cứu chữa kịp thời thương, bệnh binh trên tuyến và qua tuyến. Lực lượng chuyên môn kỹ thuật và cán bộ, chiến sĩ cơ quan Đoàn bộ... đã ngày đêm bám sát trên tuyến đường, phục vụ đắc lực cho chỉ huy và các nhu cầu cần thiết của bộ đội, tạo điều kiện thuận lợi nhất để các lực lượng hoàn thành xuất sắc nhất mọi nhiệm vụ.

9. Đội ngũ làm công tác báo chí, văn học nghệ thuật với hàng nghìn tác phẩm về đề tài Trường Sơn, đã dựng nên những bức tượng đài về lòng dũng cảm, đức hy sinh tinh thần yêu nước, chủ nghiã anh hùng cách mạng, lòng tin vững chắc vào ngày toàn thắng của cán bộ, chiến sĩ Trường Sơn, thực sự là pho sử Trường Sơn viết bằng nghệ thuật, góp phần vào thắng lợi chung của dân tộc.

10. Lực lượng thanh niên xung phong, dân công hoả tuyến, công nhân giao thông với hàng vạn người đã hiến dâng tuổi thanh xuân, vượt qua bao gian khổ ác liệt sát cánh cùng Bộ đội Trường Sơn chiến đấu giữ vững trận địa cầu đường với khí thế "Sống bám đường, chết kiên cường dũng cảm" tất cả để cho xe lăn bánh hướng tới chiến trường.

11. Lực lượng làm công tác chuyên gia giúp bạn, luôn luôn nêu cao tinh thần quốc tế trong sáng, "giúp Bạn tự giúp mình", tích cực xây dựng cơ sở chính trị ở các vùng căn cứ, phối hợp với quân và dân Bạn chiến đấu chống địch lấn chiếm vùng giải phóng, mở rộng và bảo vệ vững chắc tuyến hành lang chiến lược Trường Sơn cả chính diện và chiều sâu với hơn 600 bản, thuộc 18 huyện, tỉnh.

Suốt 16 năm đương đầu với cuộc chiến tranh ngăn chặn vô cùng ác liệt với bao hy sinh, gian khổ không sao kể xiết, các lực lượng trên tuyến đường Hồ Chí Minh đã trở thành "Một lực lượng gang thép, một tập thể anh hùng, hoàn thành trọn vẹn và đặc biệt xuất sắc sứ mệnh mà Đảng và nhân dân đã giao phó; thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chi viện chiến lược, một nhân tố quyết định để đưa sức mạnh cả nước vào cuộc chiến đấu chống đế quốc Mỹ xâm lược đi đến thắng lợi hoàn toàn.

Thời gian đã lùi xa về quá khứ, nhưng huyền thoại về đường Hồ Chí Minh trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước vẫn còn mãi mãi ngời sáng trong trang sử oanh liệt của dân tộc ta như một thiên anh hùng bất tử, tô thắm truyền thống đánh giặc, giữ nước của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, tiếp thêm sức mạnh cho mọi thế hệ phấn đấu thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dụng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghiã.

[SaoVang]

CHƯƠNG HAI
KÝ ỨC TRƯỜNG SƠN

Mỗi người lính đã đi qua Trường Sơn đều có một Trưởng Sơn của riêng mình. Với những người đã nằm xuống thì đành một nhẽ. Nhưng với những người còn sống, với bây giờ những đỉnh cao Trường Sơn vẫn còn in đậm trong ký ức. Thỉnh thoảng những chớp sáng ký ức lại rực lên...

ĐẠI TƯỚNG VÕ NGUYÊN GIÁP VỚI TRƯỜNG SƠN
Nguyễn Việt Phương

“Trải mấy ngàn năm đấu tranh dựng nước và giữ nước, thời nào dân tộc Việt Nam cũng sản sinh được những danh tướng lập nhiều võ công hiển hách rạng rỡ núi sông. Đến thời đại Hồ Chí Minh, cuộc kháng chiến trường kỳ chống xâm lược đã sản sinh ra nhiều danh tướng, trong đó có Đại tướng Võ Nguyên Giáp - vị Tổng tư lệnh tài năng, lỗi lạc quân sự, chính trị đã đánh thắng hai đế quốc đầu sỏ. Ông đặc biệt quan tâm xây dựng sử dụng đường Trường Sơn như một "huyết mạch chủ” mang sức mạnh toàn diện của hậu phương lên tiền tuyến - một nhân tố quyết định đánh thắng mọi kẻ thù ở bất cứ nơi nào. ông hiện thân người kế tục thiên tính Hồ Chí Minh vĩ đại: lòng son vằng vặc trí như thần/ Tài năng, dũng khí thời vô thượng/ Sáng vạn đời sau đức, nghĩa, nhân" (ý thơ Tiến sĩ Trần Đăng Thao).

Nhân dịp kỷ niệm 50 năm ra đời Bộ đội Trường Sơn, đường Hồ Chí Minh, tôi mạo muội ghi chép những điều nhớ lại và suy ngẫm về Người Anh Cả, vị tổng chỉ huy, người thầy của lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam anh hùng đối với con đường "huyền thoại ".

Khẩn trương tổ chức đội quân mang tên ngày sinh của Bác

Trước những thủ đoạn vô cùng tàn bạo của Mỹ - ngụy, nhân dân miền Nam không thể tiếp tục đấu tranh hòa bình với giặc, phải vùng lên chiến đấu tự vệ. Thực tiễn nóng bỏng của phong trào cách mạng miền Nam, đòi hỏi Đảng ta phải kịp thời chuyển hướng chỉ đạo chiến lược.

Tháng 1/1959, Trung ương Đảng triệu tập Hội nghị Trung ương lần thứ 15 (mở rộng) do Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì. Nghị quyết khẳng định: Nhiệm vụ cơ bản của cách mạng miền Nam là giải phóng đất nước bằng phương pháp cách mạng bạo lực, kết hợp đấu tranh chính trị với vũ trang, đánh đổ quyền thống trị của đế quốc, phong kiến, thiết lập chính quyền cách mạng. Nghị quyết đề ra nghĩa vụ miền Bắc đối với miền Nam trong cuộc đối đầu quyết hệt.

Tháng 2/1959, Tổng Quân ủy họp mở rộng bàn nhiệm vụ kế hoạch xây dựng lực lượng vũ trang miền Nam và vai trò của miền Bắc phải: đẩy mạnh công cuộc xây dựng quân đội cách mạng chính quy, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ xã hội chủ nghiã, đồng thời tích cực chuẩn bị lực lượng, vật chất chi viện miền Nam. Thượng tá Võ Bẩm là cán bộ quân sự trưởng thành ở chiến trường Liên khu 5, đã từng vượt Trường Sơn trong thời chống Pháp, được chọn giao phụ trách đoàn trưởng.

Ngày 19/5, Tổng Quân ủy quyết định lập "Đoàn Vận tải quân sự”, quán triệt phương châm, quy tắc hoạt động cho đoàn. Xác định nội dung nhiệm vụ mở đường bí mật dọc đỉnh Trường Sơn, xa bản làng, vận tải hàng quân sự đến các chiến trường. Bảo đảm bộ đội hành quân chi viện mặt trận và đón thương, bệnh binh ra hậu phương.

Bí thư Quân ủy nhấn mạnh ý nghĩa vai trò của đội quân ban đầu tuy nhỏ bé nhưng mang sứ mệnh rất trọng đại xuyên Trường Sơn tạo nguồn chi viện; xây dựng căn cứ chiến lược dần trở thành hậu phương trực tiếp của các chiến trường. Đó là một nhân tố thường xuyên quyết định thắng lợi của cuộc kháng chiến trường kỳ chống đế quốc Mỹ xâm lược.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp luôn quan tâm theo dõi tiến triển của Đoàn 559. Các lần chỉ huy đoàn về Trung ương báo cáo đều được Đại tướng trực tiếp chỉ đạo kịp thời giải quyết những khó khăn vướng mắc to lớn ...

[SaoVang]

Cần phải mở đường lên tây Trường Sơn .

Năm 1960, Mỹ - ngụy tập trung quân mở trận càn Hoành Sơn dọc đường 9 lên tận biên giới Việt - Lào nhằm triệt phá tuyến giao liên vận tải của ta. Trước tình thế diễn biến xấu, Tổng Quân ủy chỉ đạo phải mạnh dạn mở đường lên tây Trường Sơn cố gắng phát triển sâu xuống phía nam.

Năm 1969, phong trào cách mạng miền Nam lên mạnh mẽ nhưng việc tạo "chân hàng" để vượt Trường Sơn vận chuyển sâu vào Nam Bộ còn nhiều khó khăn. Đại tướng Võ Nguyên Giáp làm việc với Bộ Tư lệnh Quân khu 4, Bộ Tư lệnh 559 và Sư đoàn 325 về nhiệm vụ chi viện quân sự cho các chiến trường. Đại tướng dùng trực thăng cùng mấy cán bộ 559 và Trưởng ty Giao thông Quảng Bình (Võ Văn Ấp) quan sát vùng nam Quân khu 4. Sau đó giao Bộ Tư lệnh Quân khu phối hợp các lực lượng mở đường từ Phú Quý vào Ho hơn 70km để ô tô tạo "chân hàng" cho Đoàn 559. Giao trách nhiệm, Bộ tổng tham mưu cùng Bộ Tư lệnh không quân nghiên cứu tổ chức "cầu vận tải hàng không" kịp thời lập "chân hàng" cho tuyến chi viện.

Trung tuần tháng 3 năm 1961, Quân khu 4 phối hợp với Đoàn 559, Pa thét (Lào) mở chiến dịch 128 giải phóng một vùng rộng lớn từ đường 12 đến nam bắc đường số 9, mở rộng vùng giải phóng của Lào trên 3.000KM2. Tháng 4 năm 1961, Hiệp định Zuyrích thành lập chính phủ ba phái ở Lào. Tổng Quân ủy chỉ đạo phải tranh thủ thời cơ thuận lợi này.

Tháng 4 năm 1962, Bộ Tư lệnh không quân phối hợp với Đoàn 559 tổ chức việc thả dù hàng xuống bãi Na Phi Lăng và Lùm Bùm (Savanakhét). Sau hơn một tuần đã lập được chân hàng trên ngàn tấn gạo, vũ khí. Nhờ vậy Đoàn 559 kịp bảo đảm chủ trương chi viện lực lượng lớn rất trọng yếu cho các chiến trường miền Nam. Các khung cán bộ lãnh đạo Nam Bộ, Khu 6, Khu 5, khung các trung tiểu đoàn, tỉnh đội, cán bộ dân chính đảng các tỉnh và 14 đại đội tiểu đoàn quân chủ lực ... Tổng số trên hai vạn người đi trong vòng hai tháng tới đích gọn, an toàn.

Đầu năm 1962, trung đoàn công binh 98 mở xong đường 129 trên tây Trường Sơn cắt đường 12 từ Ba Na Phào chạy xuống phía nam cắt đường 9 tại bản Kê pô phía tây bắc Mường Phin (Lào). Bộ Tổng tham mưu điều một trung đoàn vào phối hợp lực lượng Pa thét Lào bảo vệ địa bàn này.

Táo bạo sử dụng ô tô ở tây Trường Sơn

Đến cuối năm 1961, Đoàn 5 59 cùng các quân khu miền Nam đã soi đường xong đường giao liên thông tới Nam Bộ. Nhưng việc vận tải chi viện thô sơ không đáp ứng được nhu cầu phát triển đẩu tranh cách mạng. Quân ủy Trung ương chỉ đạo “mạnh dạn thử nghiệm sử dụng ô tô ở tây Trường Sơn".

Chấp hành chủ trương Quân ủy, đầu năm 1962 Tổng cục Hậu cần điều 60 ô tô của Trung đoàn 3 (E245) chở hàng từ tổng kho 559 ở Quảng Bình vào Mường Phin, chạy dọc đường 9 xuống Sê Pôn chở 500 xe đạp vào cho trung đoàn 70 Đoàn 559, trang bị lực lượng thồ tiến sâu tới các hậu cứ Trị - Thiên, Tây Nguyên, Khu 5.

Cuối tháng 5 năm 1962, Đoàn trưởng 559 đi kiểm tra hoạt động trên tuyến tây Trường Sơn bắt đầu ổn định mọi mặt hoạt động. Võ Bẩm về Hà Nội báo cáo Đại tướng bước đầu đạt thắng lợi và triển vọng sử dụng phương tiện cơ giới kết hợp thô sơ trên Trường Sơn. Đại tướng rất mừng, nói "Bác Hồ muốn trực tiếp nghe, đồng chí chuẩn bị báo cáo cụ thể, nhưng tránh làm Bác xúc động, lúc này Bác không được khỏe ...".

Đoàn trưởng Võ Bẩm lên báo cáo tình hình tuyến 559 với Hồ Chủ tịch, ông cụ chăm chú lắng nghe và hỏi kỹ đời sống của bộ đội làm nhiệm vụ vận tải, tình hình các dân tộc Trường Sơn ...

Hồ Chủ tịch khen: Mới bắt đầu một thời gian ngắn, làm được như vậy là giỏi, rồi đây phải tích cực hơn nữa mới giúp được đồng bào miền Nam đấu tranh chống Mỹ - ngụy... Cần phải quan tâm giúp đỡ bà con dân tộc khắc phục nạn đói, đau bệnh ... Hồ Chủ tịch dặn: "Phải báo cáo thiệt kỹ với Quân ủy Trung ương, với Bộ Tổng... xin ý kiến chỉ đạo biện pháp giải quyết sớm...".

Võ Bẩm được thường trực Quân ủy nghe báo cáo lại ý của Bác Hồ. Thường trực Quân ủy chỉ đạo giải quyết khẩn cấp cứu đói cho bà con dân tộc Tây Nguyên. Về lâu dài phải giúp địa phương xây dựng các tổ chức đoàn thể, giúp kế hoạch sản xuất, giúp Đảng Nhân dân cách mạng Lào xây dựng cơ sở kinh tế, phát động phong trào kháng chiến chống Mỹ.

Bí thư Quân ủy Trung ương căn dặn: "Lòng dân Trường Sơn với cách mạng như ngọn lửa hồng không bao giờ tắt, chúng ta phải biết giữ cho ngọn lửa không khi nào vạc... Cuộc cách mạng giải phóng hiện nay cũng như trước kia đều dựa vào Trường Sơn đấy..."

[SaoVang]

Biển Đông là đường bổ trợ đắc lực cho đường xuyên Trường Sơn

Song song với mở đường xuyên Trường Sơn, Quân ủy Trung ương chủ trương mở đường xuyên biển bổ trợ cho đường vận tải. Đoàn trưởng Võ Bẩm trực tiếp nhận ý chỉ đạo của Đại tướng Võ Nguyên Giáp tổ chức vận tải biển chi viện sâu vào các tỉnh trong lòng địch. Tiểu đoàn 603 ra đời mang danh "Tập đoàn đánh cá miền Nam".

Đêm giao thừa Canh Tý (1960), tiểu đoàn chở hàng tiến vào Nam, không may trúng cơn bão lớn, tàu dạt vào Cù Lao Xanh (Quảng Nam) bị địch bắt. Phải tạm dừng, nghiên cứu biện pháp thực hiện tiếp.

Thời gian này, tuyến vận tải bộ trên Trường Sơn đã thông tới các chiến trường Trị - Thiên, Khu 5 và Tây Nguyên, chưa vào được Nam Bộ. Đại tướng Võ Nguyên Giáp bàn trong Thường trực Quân ủy, giao tướng Trần Văn Trà trực tiếp chỉ đạo rút kinh nghiệm hai chuyến đi thử không thành công của tiểu đoàn 603 .

Tháng 2 năm 1961, Bộ Chính Trị - Quân ủy Trung ương chỉ thị các tỉnh ven biển Nam Bộ tổ chức thuyền ra Bắc nhận vũ khí và điều nghiên đường ra vào bảo đảm an toàn. Tướng Trần Văn Trà được giao trách nhiệm trực tiếp theo dõi và chỉ đạo chuẩn bị thành lập đoàn tàu xuyên Biển Đông.

Đầu tháng 11 năm 1961, đội thuyền Bến Tre ra tới miền Bắc, tiếp theo là các đội thuyền Trà Vinh, Cà Mau. Đại tướng Võ Nguyên Giáp nghe báo cáo rồi trình bày với Hồ Chủ tịch và Bộ Chính trị. Bác cùng các đồng chí thường trực Bộ Chính trị đến thăm sức khỏe các thủy thủ và nghe cụ thể hoạt động của địch, tình hình ngư dân bảo đảm an toàn cho vận chuyển trên biển ...

Tháng 10 năm 1962, tàu Phương Đông I hạ thủy mở đường vận tải biển. Đại tướng Võ Nguyên Giáp trực tiếp giao trách nhiệm cho hai đồng chí Lê Văn Một, Bông Văn Dĩa quyết giành thắng lợi trận đầu. Chín ngày xuyên biển, con tầu vỏ gỗ chở 30 tấn vũ khí cập bến Vàm Lũng cửa Bồ Đề kịp phục vụ quân dân Mỹ Tho đánh trận ấp Bắc thắng lợi vang dội.

Để đảm bảo vận tải được trong mọi hoàn cảnh thời tiết, Bộ cho thay vỏ sắt. Tổng Tư lệnh quyết định giao Bộ Tư lệnh Hải quân đảm trách nhiệm vụ vận tải biển. Đến cuối năm 1963, Nam Bộ đón được 25 tàu, nhận 1.430 tấn vũ khí. Đánh dấu thời kỳ “vượt trùng vây phong tỏa của địch, trở lực của biển trời" bổ trợ đắc lực cho tuyến chi viện Trường Sơn.

Tăng cường mọi mặt con đường "Huyết mạnh chủ yếu” chi viện miền Nam

Trên các chiến trường miền Nam, quân dân ta đang ra sức thực hiện quyết tâm chiến lược của Đảng: "Đánh thắng Chiến tranh đặc biệt" của đế quốc Mỹ. Các quân khu miền Bắc đã sẵn sàng chiến đấu trong mọi tình huống.

Đại tướng Tổng Tư lệnh trực tiếp làm việc với Tổng cục Hậu cần, đặt yêu cầu “chi viện các chiến trường đủ sức đảnh mạnh hơn, giành thắng lợi quyết định". Để đạt được chỉ tiêu kế hoạch, phải tăng cường sức chiến đấu cho Đoàn 559 tương ứng vị thế con đường "huyết mạch chủ yếu” chuyển vận tiềm lực hậu phương lớn lên tiền tuyến lớn.

Năm 1964, các chiến trường được chi viện tốt, đánh mạnh đều khắp. Tháng 12 năm 1964, miền Đông Nam Bộ mở Chiến dịch Bình Giã, tiêu diệt lớn, làm rung chuyển chế độ tay sai tan rã từng mảng, các chính khách Hoa Kỳ hoang mang...
Mỹ vội đưa quân chủ lực chính quốc đổ bộ vào miền Nam nước ta, đồng thời mở chiến tranh phá hoại miền Bắc, ngăn chặn sự chi viện cho miền Nam.

Bộ Chính trị quyết định: Công tác trung tâm đột xuất của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân miền Bắc lúc này là "đánh thắng Mỹ trên mặt trận giao thông vận tải”. Bộ trưởng Công nghiệp Đinh Đức Thiện được điều trở lại quân đội làm Chủ nhiệm Tổng cục Hậu cần. Vừa nhậm chức, Chủ nhiệm Đinh báo cáo Tổng Tư lệnh cho phép cải tổ bộ máy lãnh đạo chỉ huy hậu cần từ trên Bộ xuống các quân binh chủng. Tổng Tư lệnh nghe phương án và biện pháp cải tổ trong thời gian địch đang chuyển hướng chiến lược... Đại tướng chấp thuận ý đề xuất cải tổ tăng cường sức chiến đấu của công tác hậu cần và chỉ ra những trở ngại, cần chú trọng khắc phục.

Ngành hậu cần được tái lập hệ thống tổ chức vận tải là binh chủng chiến đấu trong đội hình quân đội; tổ chức vận tải tách khỏi tổ chức quản lý xe máy. Toàn quân đều xác lập thống nhất có trách nhiệm phối hợp với tổ chức giao thông vận tải nhà nước trong quá trình hoạt động.

Bộ Chính trị quyết định nâng Đoàn 559 tương đương Quân khu, bổ nhiệm Thiếu tướng Phan Trọng Tuệ Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải giữ chức Tư lệnh kiêm Chính ủy binh Đoàn 559. Quân ủy Trung ương chỉ đạo chọn cán bộ cơ quan Tổng cục Hậu cần tăng cường cho đoàn 559.

Trước khi vào Trường Sơn đoàn cán bộ được Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp động viên căn dặn: Đồng chí Tuệ là Tư lệnh, nhưng mới vào, nhiều việc chuyên ngành chưa thể quán xuyến hết. Đồng chí Chiêm là Phó Chủ nhiệm Tổng cục, đồng chí Đôn nguyên Cục trưởng quản lý xe... thông thạo nghiệp vụ... Các đồng chí phải phát huy khả năng chuyên môn, chủ động hỗ trợ đồng chí Tuệ... Phải giữ vững đoàn kết giữa những đồng chí cũ và mới ở bên ngoài vào... Trên con đường máu lửa này, nếu thiếu tình thương gắn bó thành một khối thống nhất thì khó thành công lắm..

Đoàn cán bộ đi tăng cường rất thấm thía lời dặn tình nghĩa của Đại tướng, khắc sâu tâm khảm mình trong suốt cả cuộc chiến đấu quyết liệt trường kỳ.