Cuộc chiến tranh bắt buộc

[ptlinh]

Bây giờ, chúng ta hãy trở lại tình hình ở chiến trường Đông Bắc Campuchia mà lực lượng vị trí Quân khu 5 đang chiến đấu ở đó.

Trước tình hình các đơn vị phía trước bị địch chia cắt. Ngày 20-10-1978, sau khi lui về củng cố chưa được một tháng, theo lệnh của Quân khu, trung đoàn bộ binh 31 lại được giao nhiệm vụ đánh chiếm cao điểm 312, giải toả đường 19 để chi viện cho các đơn vị phía trước đang gặp rất nhiều khó khăn, do không được tiếp tế lương thực, đạn được từ phía sau lên và số thương binh chưa được chuyển về hậu phương.


Đêm 19 tháng 10, đồng chí Lê Chí Thuận sư đoàn trưởng, đồng chí Nguyễn Văn Chước-chính uỷ sư đoàn, trực tiếp xuống giao nhiệm vụ cho trung đoàn bộ binh 31, có đồng chí Khiếu Anh Lân-cán bộ thuộc Quyết định 3 cùng đi để tìm hiểu tình hình ở chiến trường để phục vụ cho các hoạt động sau này.


Vì đang chiến đấu phía trước, nên ngày thành lập sư đoàn chúng tôi không có mặt. Hôm nay mới được gặp sư trưởng và chính uỷ lần đầu tiên trên cương vị mới. Trước đây, trong chiến tranh chống Mỹ, chúng tôi đều ở sư đoàn bộ binh 3 Sao Vàng. Anh Thuận Nẹc là lữ đoàn trưởng đoàn 52, trực tiếp chỉ huy lữ đoàn đánh trận công kiên nổi tiếng ở Gia Vực (Quảng Ngãi), rồi làm trung đoàn trưởng trung đoàn 12. Sau năm 1975, anh là tư lệnh kiêm Bí thư Đảng uỷ đoàn 352 làm kinh tế ở Tây Nguyên. Anh là người rất năng động, miệng nói tay làm. Những chủ trương đã được Đảng uỷ đề ra hoặc mệnh lệnh của cấp trên đưa xuống anh bắt buộc cấp dưới phải thực hiện cho bằng được. Với tác phong kiên quyết, giọng Huế oang oang, có lẽ cũng vì thế mà bộ đội gọi là Nẹt, thay vì Nẹc, tên của anh.


Còn chính uỷ Nguyễn Văn Chước thì hoàn toàn ngược lại. Anh là người điềm đạm, lập luận chặt chẽ, tưởng như anh tiết kiệm từng lời nói. Nhưng đối với công tác Đảng, công tác chính trị thì rất sâu sắc. Những năm cuối của cuộc chiến tranh chống Mỹ, anh là chính uỷ trung đoàn bộ binh số 2 sư đoàn 3 Sao Vàng. Chiến dịch Hồ Chí Minh anh vẫn là chính uỷ,còn tôi là quyền trung đoàn trưởng trung đoàn. Chúng tôi cùng tham gia lãnh đạo và chỉ huy trung đoàn tiến công đánh chiếm Vũng Tàu trên hướng Đông Nam của chiến dịch Hồ Chí Minh. Sau năm 1975, chúng tôi lại gặp nhau và cùng công tác tại trường Hạ sĩ quan Quân khu, đóng ở huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định. Hôm nay, chúng tôi lại sát cánh cùng nhau trên chiến trường này. Một lần nữa, chiến tranh lạ đưa chúng tôi đến với nhau.


Tại Sở chỉ huy của trung đoàn, bây giờ đã là 23 giờ, bộ đội đang chìm vào giấc ngủ say sưa sau những tháng ngày căng thẳng ở chiến trường. Duy chỉ có số anh em canh gác và một số đồng chí trực ban của các cơ quan là đang thức.


Đồng chí Khiếu Anh Lân trải tấm bản đồ khu vực thuộc tỉnh Ratanakiri (Campuchia) và Đức Cơ (Việt Nam) lên bàn. Tôi với anh Vũ Huy Lẫm (lúc này anh Lẫm đã được điều về làm chính uỷ trung đoàn thay anh Mai) cùng với một số đồng chí như: trợ lý tác chiến, chủ nhiệm trinh sát, thông tin… tập trung xung quanh tấm bản đồ đã được tác nghiệp về diễn biến địch-ta mới nhất. Nhìn vào tấm bản đồ có những mũi tên “xanh” xen lẫn những chấm “đỏ”, ta có thể hình dung được địch đã tạo được thế xen kẽ với các đơn vị của ta trên toàn bộ phạm vi tác chiến của các đơn vị. Đặc biệt là trên trục đường 19, khu vực cao điểm 312. Đồng chí Khiếu Anh Lân cung cấp một số tình hình mà Quân đoàn 3 nắm được về diễn biến giữa ta và địch, đồng thời, đồng chí sư trưởng sư đoàn 309 phổ biến vụ của Quân khu và tiền phương Bộ giao nhiệm vụ cho sư đoàn 309 nói chung và trung đoàn 31 nói riêng.


Ai nấy đều im lặng. Mỗi người theo đuổi một suy nghĩ, nét mặt đượm vẻ buồn phiền, lo lắng… Có thể buồn vì sau đợt chiến đấu vừa qua, đơn vị rút về củng cố thời gian chưa được bao nhiêu, sức khỏe chưa được hồi phục và đang bộn bề công việc phải làm, thế mà giờ đây, ngay sáng mai, chúng tôi phải lên đường ra trận. Lo lắng là vì nhiệm vụ quá gấp, trong một điều kiện thời gian eo hẹp liệu có hoàn thành được nhiệm vụ ?
Đồng chí sư trưởng Lê Chí Thuận phá tan không khí im lặng bằng giọng nói sang sảng gần như ra lệnh và cũng gần như thuyết phục. Đồng chí nói:

-Tình hình phía trước đang rất khó khăn, sư đoàn giao nhiệm vụ cho trung đoàn bộ binh 31 phải bằng mọi biện pháp khắc phục những khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ, tạo thuận lợi cho các đơn vị bạn. Trước mắt, ngay ngày mai, các đồng chí tổ chức cho cán bộ đi trinh sát mục tiêu, còn các đồng chí ở nhà chuẩn bị mọi mặt cho bộ đội. Có khó khăn gì thì cứ báo cáo lên sư đoàn. Các cơ quan phải tập trung mọi khả năng cho trung đoàn bộ binh 31. Nhiệm vụ cụ thể thì lên tiền phương, Quân khu sẽ giao.


Với đức tính điềm đạm của một cán bộ chính trị lâu năm, đồng chí Chước bổ sung thêm:

-Sư đoàn 309 vừa mới thành lập, biên chế, tổ chức và trang bị chưa được hoàn thiện cho lắm. Trung đoàn 31 vừa trải qua chiến đấu hàng tháng trời, bộ đội xuống xuống sức, mệt mỏi. Quân số và trang bị cũng chưa được bổ sung, nhưng trung đoàn đã có những cơ sở thuận lợi hơn các trung đoàn khác. Vì anh em đã kinh qua chiến đấu với đối tượng này, đã có những kinh nghiệm bước đầu, địa hình cũng đã nắm được. Trung đoàn lại là đơn vị chủ công của sư đoàn, yêu cầu các đồng chí nỗ lực cố gắng lãnh đạo, chỉ huy bộ đội. Đánh thắng trận này có ý nghĩa tạo đà để xây dựng sư đoàn. Tuy trung đoàn bộ binh 31 là lực lượng chủ công nhưng tất cả mọi công tác bảo đảm thì sư đoàn và Quân khu sẽ lo, và coi đây là trận chiến đấu đầu tiên của sư đoàn bộ binh 309 sau khi thành lập!


Suốt từ đó trở về sáng, chúng tôi không tài nào chợp mắt được. Bao nhiêu công việc dồn dập ập tới, không biết việc nào cần làm trước, việc nào cần làm sau. Vì tất cả mọi công việc đều cần tiến hành trong một thời gian rất ngắn.

Đêm cuối tháng, trời không mưa. Rừng Tây Nguyên im lìm như trong giấc ngủ. Song tại Sở chỉ huy trung đoàn nhộn nhịp, tất bật hẳn lên.


Như một chương trình đã được cài đặt sẵn trong bộ nhớ máy tính, ba chúng tôi gồm tôi, đồng chí Vũ Huy Lẫm, đồng chí Trương Đình Xướng và mời thêm đồng chí chủ nhiệm chính trị trung đoàn, họp thường vụ. Còn các cơ quan tuy chưa được giao nhiệm vụ cụ thể, nhưng với kinh nghiệm của những năm chiến đấu, các đồng chí đều chủ động triển khai công việc.


Tôi nghĩ bụng: nếu không có những cơ quan như thế này thì tài thánh cũng không thể chỉ huy được bộ đội. Thế mà trong thực tế, lại có những vị chỉ huy thường hay ôm đồm cả công việc của cơ quan, ít quan tâm đến công tác bồi dưỡng đội ngũ cán bộ trợ lý. Thậm chí, còn xem nhẹ vai trò của cơ quan. Do đó, khi sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm, cơ quan thường bị phê phán nhiều nhất. Nhất là cơ quan tham mưu và hậu cần. Đó là những điểm vô cùng sai trái.

[ptlinh]

Sáng sớm ngày 20 tháng 10, tôi dẫn đầu đoàn cán bộ chuẩn bị chiến trường xuấ phát lên Đức Cơ. Xe chạy bon bon trên quốc lộ 14 về huớng Pleiku, nhân dân hai bên trục đường vẫn sinh hoạt bình thường như mọi ngày. Bà con ở một số tỉnh phía Bắc vào vùng kinh tế mới đã dựng lên các dãy nhà lợp tranh, vách đất dọc hai bên đường, tập trung nhiều ở khu vực ngã ba đường số 7 và đường 14. Tuy nhiên, trong đàu óc tôi lại suy nghĩ việc khác. Trên đường đi, chúng tôi đã tự sắp xếp cho mình những công việc phải làm như tổ chức các mũi trinh sát, dự kiến phân công cán bộ, công tác bảo đảm thông tin liên lạc…


Tôi nhắc đồng chí Dương Minh Vui-chủ nhiệm trinh sát và đồng chí Nguyễn Hồng Vân-trưởng ban tác chiến:

-Các cậu lên tới nơi nhớ xin bản đồ, địa bàn cho đủ. Như lần trước thì rất khó khăn cho anh em. Lần trước may mắn nhờ anh em trung đoàn bộ binh 95 giúp đỡ, nhưng lần này, mình phải chủ động. Riêng đồng chí Vui nhớ quan hệ với trinh sát trung đoàn bộ binh 95 và trinh sát Quân khu, nắm thật chắc tình hình địch. Vì ta đã rời địa bàn này một tháng trời rồi, trong khi kẻ địch thì luôn luôn thay đổi!


Hai đồng chí cứ vâng vâng, dạ dạ mà không đề nghị gì cả. Có thể các đồng chí cũng đang dè dặt, thận trọng khi chưa biết nhiệm vụ cụ thể ra sao.

Dọc đường vừa nói chuyện, vừa suy nghĩ miên man, chẳng mấy chốc, chúng tôi đã đến nơi.

Trước khi giao nhiệm vụ cụ thể cho trung đoàn bộ binh 31, đồng chí sư đoàn trưởng cho biết một số tình hình địch, tập trung vào mục tiêu được phân công-cao điểm 312.

So với tối hôm qua, tại Sở chỉ huy của trung đoàn vẫn không có gì mới. Tôi nghĩ thầm “Có lẽ các bố nắm địch không chắc”. Mà đúng vậy, với một đối tượng như thế này quả là rất khó xác định. Cho đến bây giờ vẫn chưa ai xác định được phiên hiệu đơn vị, biên chế, tổ chức, trang bị của địch trên Quân khu Đông Bắc này. Chúng có bao nhiêu sư đoàn, trung đoàn trên các Quân khu và cả nước Campuchia? Chỉ biết rằng qua khai thác tù bình và đào binh thì trên phạm vi tỉnh Ratarakiri, lực lượng chính quy của địch tác chiến với các đơn vị của Quân khu 5 lúc này chỉ có sư đoàn bộ binh 801. Với những điều kiện khó khăn về địa hình, về âm mưu thù đoạn của địch và cả về những mặt hạn chế của trinh sát ta, cho đến giờ này, ta vẫn chưa nắm được và có thể sẽ không nắm được lực lượng, mức độ công sự và hoả lực của địch trên cao điểm 312. Chỉ biết chắc chắn rằng địch đã bố trí hoả lực ĐKZ, 12.7 mm và cối 100 mm tại sườn Đông Nam điểm cao 312 cùng với một lực lượng bộ binh để khống chế đường số 19. Các nơi khác, đặc biệt là ngầm Ô Gia Đao, bộ đội ta đi qua thường xuyên bị phục kích, hoặc giẫm phải mìn. Còn vật cản xung quanh cao điểm 312 thì chủ yếu là mìn với mật độ cao, nhiều loại, nhiều kiểu, được bố trí rất nham hiểm.


Cũng vì mới biết về địch như thế nên đồng chí sư trưởng giao ngay nhiệm vụ cho trung đoàn như sau:

-Trung đoàn bộ binh 31 được sự chi viện trực tiếp của 2 trận địa pháo 155 mm và 105 mm của Quân khu (bố trí tại khu vực ngầm Ô Gia Đao) và sự phối hợp của các đơn vị phía trước (như trung đoàn bộ binh 94) có nhiệm vụ:

1.Tiến công đánh chiếm cao điểm 312, từ đó phát triển chiến đấu xuống trục đường số 19 nhằm giải toả đoạn đường từ ngầm Ô Gia Đao đến đoạn tiếp giáp với trung đoàn bộ binh 94, phía Tây Nam điểm cao 312.

2.Tổ chức chốt giữ các mỏm 1, 2, 3 của cao điểm 312, nhanh chóng củng cố đội hình, sẵn sàng khi có lệnh sẽ cơ động theo nhiệm vụ của Quân khu giao.

-Sở chỉ huy trung đoàn đặt cạnh Sở chỉ huy tiền phương của sư đoàn bên cạnh đường số 19, phía Nam điểm cao 312.

-Vào 17 giờ, ngày 22 tháng 10, phải hoàn thành mọi công tác chuẩn bị và báo cáo cho sư đoàn.


Thời gian gấp quá, biết làm thế nào bây giờ? Tình hình khó khăn của trung đoàn thì sư đoàn và Quân khu cũng đã biết mà các đơn vị Bạn đang chiến đấu phía trước lại rất cần sự có mặt của chúng tôi. Nghĩ thế, tôi điện cho đồng chí Vũ Huy Lẫm-chính uỷ và đồng chí Trương Đình Xướng-tham mưu trưởng, cơ động bộ đội lên Đức Cơ. Và, ngay chiều tối hôm đó, tổ chức trinh sát điểm cao 312.


Tôi trực tiếp đi trinh sát trên hướng chủ yếu-hướng Nam, Đông Nam điểm cao. Trên hướng này, dự kiến sẽ sử dụng một tiểu đoàn tăng cường, tiểu đoàn bộ binh số 7. Cán bộ đi trinh sát bao gồm đồng chí Lê Văn Thuận-tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn số 7 và hai cán bộ đại đội trưởng, đồng chí Dương Minh Vui-chủ nhiệm trinh sát và một số chiến sĩ. Ngoài ra, còn có một số cán bộ chỉ huy hoả lực của trung đoàn và hoả lực tăng cường.


Trên hướng Tây Bắc, dự kiến sử dụng một tiểu đoàn bộ binh số 9 phối hợp với một tiểu đoàn của trung đoàn bộ binh 276, tỉnh Đắc Lắc, đang hoạt động tại đây. Do đó, trên hướng này, đồng chí trợ lý tác chiến trung đoàn cùng với đồng chí Đinh Văn Tự-tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn số 9 và các đại đội trưởng đi trinh sát. Tối 21 tháng 10, lực lượng trinh sát đi trên hướng chủ yếu đã vào đến chân điểm cao 312, thì đồng chí Dương Minh Vui đạp phải mìn bị thương rất nặng. Tuy vậy, công việc vẫn được tiến hành.


Tối hôm đó, đội hình trung đoàn cũng đã cơ động lên Đức Cơ. Quân khu bổ sung cho trung đoàn trên 500 tân binh, hầu hết anh em quê ở Quảng Nam-Đà Nẵng và một số tỉnh miền Trung. Lớp tân binh này vừa mới hoàn thành chương trình huấn luyện cơ bản. Bao gồm các bài bắn súng tập 1, kỹ thuật gỡ và cách bố trí mìn của địch, động tác đào công sự, nguỵ trang và chiến thuật từ cá nhân đến tổ 3 người. Có thể nói về quân số là tương đối đủ, đảm bảo được biên chế thấp nhất trong thời chiến (trong chiến tranh vừa qua ta đã thực hiện các biểu biên chế cho từng đơn vị, lấy cơ sở là tiểu đội bộ binh 7, 9, 12 đồng chí)

[ptlinh]

Công việc bổ sung vũ khí, đạn dược, sinh hoạt bộ đội và làm các công tác khác được thực hiện từ ngày 22 đến chiều ngày 23 tháng 10. Đúng 18 giờ từ vị trí tập kết, các mũi, các hướng tiếp cận tuyến triển khai xuất phát tiến công. Trời mùa dông, vùng rừng núi tối đen như mực, mọi người phải bám sát nhau. Hướng thứ yếu, đường xa phải vòng xuống phía Nam rồi ngược lên băng qua đường 19 là nơi địch thường ra phục kích, gài mìn. Ngày hôm trước chúng tôi đã cho trinh sát chốt lại, đồng thời hiệp đồng chặt chẽ với các lực lượng chiến đấu tại chỗ. Vượt qua đường 19 là vào khu vực của một tiểu đoàn thuộc trung đoàn bộ binh 726 đang đóng chốt tại đây. Có thể nói suốt đêm 23 tháng 10, đội hình tiếp cận phải nhích từng bước. Lâu nhất là công tác gỡ mìn địch, rồi đưa từng bộ phận vào chiếm lĩnh.


Các trận địa hoả lực như pháo 105mm, 155mm của Quân khu đã bố trí từ trước, sẵn sàng chi viện cho bộ đội tiếp cận tuyến xuất phát tiến công. Chỉ còn trận địa ĐKZ75 thì đêm nay mới chiếm lĩnh, để trực tiếp chi viện cho bộ đội đột phá cửa mở, trên hướng chủ yếu của trung đoàn. Cán bộ chỉ huy các cấp chạy ra chạy vào như con thoi để đưa lực lượng vào vị trí, giao nhiệm vụ cho bộ đội tại thực địa và nhắc lại hiệp đồng chiến đấu.


Sườn cao điểm 312 nhiều đá không làm được công sự như mong muốn. Bù vào đó là có nhiều gốc cây to và một số ụ mối. Bộ đội chủ yếu lợi dụng địa hình tự nhiên để triển khai lực lượng. Tôi ở Sở chỉ huy trung đoàn, phía sau đội hình trên hướng chủ yếu, mà trong lòng cứ nôn nao. Nhiều lúc như nín thở theo dõi từng bước tiếp cận của các lực lượng qua mạng thông tin hữu tuyến. Đồng chí trợ lý tác chiến, dưới ánh đèn pin được che sáng, đánh dấu từng vị trí mà các đơn vị đã được triển khai xong lên bản đồ. Mỗi một ký hiệu mũi tên màu đỏ nhích lên đến đâu thì bên dưới có ghi thời gian. Mọi người đều tập trung cao độ tâm trí trong giai đoạn này.


Trên hướng thứ yếu, tôi cử đồng chí Nguyễn Thành Út-Phó chính uỷ trung đoàn và một số cán bộ cơ quan tham mưu đi theo để đôn đốc, chỉ đạo và giúp đỡ anh em trong những lúc khó khăn.

Cho đến lúc này, khoảng 23 giờ 30 mạng thông tin liên lạc vẫn thông suốt, chủ yếu trên hướng tiểu đoàn 7. Còn tiểu đoàn 9, trên hướng thứ yếu dùng thông tin vô tuyến, chỉ mở máy “canh” nhưng không được “phát”.
Với địa hình rừng núi, nếu như trước đây, sở trường của bộ đội ta là thường hay tập kích ban đêm, còn bây giờ, điều đó là không thể. Do đó, hợp đồng tác chiến trong trận này và mọi công tác chuẩn bị phải hoàn thành trước 5 giờ sáng ngày 24 tháng 10.


Đồng hồ như chạy chậm lại. Thời gian như dài ra. Tôi ngồi tại Sở chỉ huy trung đoàn mà trong lòng như lửa đốt, xung quanh là các trợ lý tác chiến, trinh sát, thông tin, pháo binh… Ngoài mạng thông tin hữu tuyến còn có tổ máy thông tin vô tuyến của trung đoàn và một tổ của sư đoàn tăng cường xuống để liên lạc với cấp trên. Để bảo đảm hệ thống thông tin chỉ huy luôn được thông suốt, ngoài hai mạng thông tin vô tuyến và hữu tuyến, đồng chí chủ nhiệm thông tin còn đưa đến Sở chỉ huy thêm một tổ ba đồng chí liên lạc chạy bộ. Chúng tôi đã áp dụng mọi biện pháp để lúc nào cũng nắm được tình hình diễn biến trên các hướng và có thể chỉ huy các đơn vị một cách nhanh nhất. Vì vậy, sau khi nổ súng, mỗi một mệnh lệnh đều được phát đi bằng tất cả mọi phương tiện.


5 giờ rồi, 6 giờ đã trôi qua mà trời chưa sáng hẳn. Trên các hướng đã chiếm lĩnh trận địa một cách thuận lợi.
Sương mù dày đặc, trắng như bông trùm xuống các điểm cao. Đến 7 giờ 30, cao điểm 312 chỉ còn một lớp mây trắng bao quanh sườn núi như một vành khăn tang. Trên hướng chủ yếu, đồng chí Lê Văn Thuận-tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn 7 báo cáo là anh đã nhìn thấy rõ đỉnh đồi và một số công sự được xếp lại bằng đá cách tuyến xuất phát xung phong chưa đầy 200 m. Đài quan sát pháo binh của Quân khu cũng báo cáo là đã nhìn thấy rõ đỉnh của ba mỏm đồi thuộc điểm cao 312!

Đồng chí Lê Chí Thuận-sư đoàn trưởng điện cho tôi hỏi:

-Đã nổ súng được chưa?

Tuy đây không phải là lần đầu tiên ra trận, nhưng sao tôi vẫn cảm thấy hồi hộp.

-Đề nghị thủ trưởng cho nổ súng!-Tôi báo cáo với đồng chí sư trưởng.

Sau khi được câp trên cho phép, tôi ra lệnh nổ súng. Lập tức các trận địa pháo, cối của Quân khu và sư đoàn dồn dập nện xuống các mục tiêu theo kế hoạch hiệp đồng. Tiếng nổ ầm ầm của đạn pháo, đất đá văng tứ tung, cây cối gãy đổ ngổn ngang. Đạn ĐKZ xé tan không khí nghe chát chúa. Cả một vùng rừng núi ầm ầm tiếng nổ.


Bộ đội trên các hướng vẫn tận dụng những yếu tố bất ngờ vận động tiếp cận vào gần mục tiêu hơn. Anh em lợi dụng những gốc cây, ụ mối di chuyển từ vị trí này đến vị trí khác, dưới sự chi viện của hoả lực pháo binh. Phải nói rằng lớp chiến sĩ vừa mới được bổ sung hôm qua, tuy lần đầu ra trận nhưng thể hiện được tinh thần dũng cảm chiến đấu. Họ đã vận động dưới làn đạn của ta bay vèo vèo trên đầu mà không hề biết sợ, cứ thế xông lên.


Sau 15 phút pháo bắn dồn dập lên đỉnh đồi, bộ đội ta ào ào xung phong đánh chiếm các mục tiêu trên sườn đồi và phát triển lên đỉnh đồi. Lợi dụng địa hình điểm cao khống chế, địch chống trả quyết liệt. Với lối đánh táo bạo và tinh thần tiến công kiên quyết của bộ đội ta, nhưng bọn địch vẫn chống trả đến cùng. Tiểu đoàn 7 đã phải tổ chức nhiều đợt công kích liên tiếp, mới làm chủ được mỏm 1. Địch bỏ lại nhiều xác chết. Số còn lại di chuyển sang mỏm đồi thứ 2, trên hướng của tiểu đoàn 9. Tôi rời Sở chỉ huy mang theo một máy thông tin vô tuyến rồi kéo cả đồng chí Thuận chạy lên. Tại đây, bộ đội ta đã làm chủ, đang khẩn trương tổ chức triển khai đội hình tiến công sang mỏm 2.


Đồng chí Thuận đã cơ động kịp thời khẩu ĐKZ75, một khẩu súng máy 12,7 mm và cùng mấy khẩu cối 60 mm của các đại đội lên trước triển khai hai bên sườn mỏm 1 và chế áp mãnh liệt cao điểm số 2. Chẳng mấy chốc bộ đội ta đã chiếm được cao điểm này.


Phải thừa nhận đồng chí Thuận nắm bộ đội rất chắc, tiến tới đâu là kịp thời đưa hoả lực lên đến đó. Bình thường trong sinh hoạt, tác phong đồng chí chậm chạp, bản tính thật thà, nên ai cũng quý mến. Trong chiến đấu đồng chí lại rất bình tĩnh và kiên quyết. Sau này đồng chí đã trở thành một cán bộ sư đoàn, có nhiều kinh nghiệm trên chiến trường.

[ptlinh]

Tại cao điểm số 3, hướng của tiểu đoàn bộ binh số 9, bọn tàn quân từ cao điểm 1 và 2 chạy dồn sang, ra sức kháng cự một cách ngoan cố. Đến 13 giờ, mà tiểu đoàn bộ binh số 9 vẫn chưa tiến lên được. Địch từ trên cao bắn xuống rất rát, đạn bay rít trên đầu. Tiểu đoàn 9 phải nằm lại trên trận địa của tiểu đoàn 3 thuộc trung đoàn bộ binh 726. Tình hình quá căng thẳng, tôi cũng một tổ trinh sát vận động sang và cùng với đồng chí Nguyễn Thành Út tổ chức cho tiểu đoàn 9 tiếp tục công kích. Được sự phối hợp của tiểu đoàn bộ binh 7 từ cao điểm số 2 tiến công sang, tiểu đoàn bộ binh 9 xung phong liên tục và làm chủ được điểm cao số 3. Địch bỏ trận địa, chạy xuống bờ sông Tôn-lê San. Chúng di chuyển về hướng Tây, rồi vòng xuống, đánh tạt sườn vào phía sau tiểu đoàn bộ binh 9 và tiểu đoàn bộ binh 3 của trung đoàn bộ binh 726. Ta lại phải tổ chức đánh phản kích, đồng thời, củng cố trận địa vừa mới chiếm được.

Vào 15 giờ ngày 24 tháng 10, trung đoàn bộ binh 31 hoàn toàn làm chủ trận địa, tiêu diệt tại chỗ 66 tên, thu 23 khẩu súng các loại.

Phối hợp với trung đoàn bộ binh 31, trung đoàn bộ binh 94 và một số lực lượng khác cũng tiến công các toán địch trên đường số 19 và lực lượng của chúng ở sương Tây Nam cao điểm 312, cách mặt đường số 19 khoảng 200m. Đến chiều ngày 24 tháng 10, đường số 19 được giải toả thông suốt nối liền tiền tuyến với hậu phương. Các đơn vị ở phía trước rất phấn khởi. Như vậy, trận đầu ra quân của sư đoàn bộ binh 309 hoàn toàn thắng lợi. Điều này có ý nghĩa vô cùng quan trọng và là nền tảng, là trang sử hiển hách đầu tiên của sư đoàn.


Quân khu Đông Bắc là một địa bàn chiến lược quan trọng đối với chiến trường Campuchia. Đường quốc lộ số 19 nối với đường quốc lộ số 14, Việt Nam chạy xuyên qua tỉnh Ratanakiri đến thị trấn Bô Keo, qua Stưng Treng, Prêch-vi-hia rồi đến các tỉnh phía Bắc và Tây Bắc Campuchia.


Sau một loạt những trận chiến đấu mở màn, ta đã đưa chiến tranh sang đất đối phương, giải phóng được một khu vực rộng lớn. Địch bị đẩy sâu vào nội địa.

Đối với ta, đây là một địa bàn rất quan trọng. Trước mắt cùng với các hướng khác, chúng ta đã loại trừ được mối nguy cơ đe dọa tình hình an ninh quốc gia và vùng lãnh thổ Tây Nguyên. Sau nữa, đây là bàn đạp lý tưởng bảo đảm triển khai đội hình tổng tiến công trên một hướng chiến dịch, có ý nghĩa chiến lược của quân đội ta ở phía Tây Nam.

Vì vậy, cuộc chiến đấu ở nơi đây giữa ta và địch ngày càng quyết liệt.

Sau khi ta đánh chiếm cao điểm 312, giải toả đường 19, nối liền các đơn vị phía trước với phía sau, Quân khu đã đưa một bộ phận lực lượng lên chốt giữ. Trung đoàn bộ binh 31 cơ động xuống sườn phía Nam để ngăn chặn địch phản kích ở cao điểm 230, đoạn Phinây-đồi không tên, phía nam đường số 19 gần 2 km.

Sư đoàn bộ binh 801 Pôn Pốt, đã vòng xuống phía Nam hòng đột kích vào sườn cánh trái của đội hình hướng Quân khu 5.

Thắng lợi của Trung đoàn bộ binh 31 tại cụm điểm cao 312 đã khích lệ các đơn vị trong sư đoàn và trên toàn bột Mặt trận Đông Bắc. Trong các đơn vị dấy lên một phong trào thi đua giết giặc lập công.

Trung đoàn bộ binh 96 bắt đầu bước vào chiến đấu bên cạnh trung đoàn bộ binh 31. Là một trung đoàn có bề dày lịch sử từ cuộc chiến tranh chống Pháp rồi đến chiến tranh chống Mỹ, trung đoàn bộ binh 96 đã làm nên những chiến công hiển hách cùng các lực lượng vũ trang Quân khu 5, giải phóng thị xã Tam Kỳ (tỉnh Quảng Nam) và đảm nhiệm trên hướng quan trọng giải phóng thành phố Đà Nẵng trong cuộc tổng tiến công mùa Xuân năm 1975.


Sau khi miền Nam được hoàn toàn giải phóng, cùng với cả nước hàn gắn vết thương chiến tranh, xây dựng và phát triển kinh tế, trung đoàn bộ binh 96 được điều về đứng trong đội hình sư đoàn bộ binh 309. Người trung đoàn trưởng đầu tiên trong thời gian này là thiếu tá Huỳnh Kim Sơn và chính uỷ trung đoàn là thiếu tá Lê Đình Phùng. Sở trường chiến đấu của trung đoàn bộ binh 96 là đánh vận động. Sau này, trong nhiệm vụ quốc tế ở Campuchia, trung đoàn bộ binh 96 cũng là một trung đoàn luôn hoàn thành nhiệm vụ trong tác chiến vận động và chiến đấu phòng ngự trong những điều kiện bất lợi.


Thời gian này, trong nhiệm vụ đánh địch phản kích giữ vững và phát triển thế tiến công, trung đoàn bộ binh 96 đã từ căn cứ đóng quân ở chân đèo An Khê-tỉnh Gia Lai, cơ động lên ngăn chặn địch ở khu vực điểm cao 230 đến Phinây, cùng với trung đoàn bộ binh 31. Đây cũng là nơi diễn ra nhiều trận đánh ác liệt.

Tại khu vực này, địch có một trung đoàn bộ binh, được rải ra trên một tuyến dài khoảng 5 km hòng ngăn chặn sự phát triển mở rộng bàn đạp của ta. Lực lượng của địch trực tiếp đối đầu với ta được bố trí như sau:

-Một tiểu đoàn ở khu vực cao điểm 230

-Một tiểu đoàn ở khu vực đồi không tên

-Sở chỉ huy và một tiểu đoàn cùng với trận địa hoả lực cối 120 mm ở khu vực làng Phinây.


Tuy đã hình thành một tuyến ngăn chặn như vậy, nhưng địch không hề phòng ngự thụ động, cố định, mà mục tiêu luôn luôn cơ động, biến đổi. Chúng đã tích cực áp dụng lối đánh luồn sâu, vu hồi hai bên sườn và phía sau đội hình của ta.

[ptlinh]

Có thể nói, bước đầu, những đơn vị của ta từ phía sau được đưa lên đây chiến đấu có phần lúng túng. Thêm vào đó là địa hình ở đây là rừng già, rừng tái sinh kín mít, rất khó cơ động những lực lượng lớn. Khắp nơi, từ phía trước, phía sau và hai bên, súng địch nổ liên tục, những lại không thấy rõ mục tiêu cụ thể nào để tiến công. Nhiều lúc ta phải nổ súng tiêu diệt những mục tiêu nhỏ lẻ và phải đánh vỗ mặt. Tình hình có nhiều bất lợi. Bộ đội ta ngày nào cũng có thương vong. Có khi thương vong do mìn địch, có khi bị chúng phục kích sâu trong đội hình của ta. Và, đặc biệt là trận địa cối 120 mm ở Phinây đã gây không ít khó khăn cho các đơn vị ở đây.

Phải bằng mọi giá tiêu diệt bằng được trận địa cối này! Buộc chúng phải câm họng. Vấn đề quan trọng bây giờ là công tác trung đoàn nắm địch.

Tất cả những ai đã từng kinh qua chiến đấu ở đây đều biết, việc trinh sát nắm địch là rất khó khăn. Mục tiêu Sở chỉ huy và trận địa hoả lực của địch đặt sâu trong đội hình phía sau. Phía trước, chính diện với các đơn vị của ta, thì địch đang bu bám. Mỗi hành động của ta lúc này đều không lọt được qua các bộ phận tiền tiêu của địch. Anh em ta chỉ dựa vào bản đồ, địa bàn, và tính toán cự ly bằng tiếng động từ khi trận địa cối “đềpa” đến khi tiếng nổ của quả đạn mà xác định trận địa cối của kẻ địch ở ngay tại Phinây-một phum nhỏ hẹp. Các trận địa cối, pháo của ta bắn mãi mà không trúng. Sư đoàn đã chỉ thị ngay cho tổ trinh sát, trong đó có đồng chí Phạm Văn Mai, phải “mò” cho bằng được trận địa cối này của địch.


Phạm Văn Mai là một cán bộ trinh sát rất bình tĩnh, gan dạ và là một cán bộ xuất sắc trong công tác trinh sát. Trong trận đánh vào Phinây, đồng chí đã vào ngay trận địa cối của địch, giúp cho sư đoàn hạ quyết tâm chính xác. Dù kẻ địch có nham hiểm che mắt ta đến đâu, đồng chí cũng “mò” ra được nơi ở của chúng. Tôi là một trong những cán bộ chỉ huy đã đi điều nghiên với đồng chí và các chiến sĩ trinh sát của đồng chí rất nhiều lần. Lần nào có Mai đi cùng, tôi cũng cảm thấy rất yên tâm.


Phạm Văn Mai có dáng người thâm thấpm cao chưa đến 1m60, nước da ngâm đen vì thường xuyên dải dầi mưa nắng, đôi môi tái nhợt vì bị sốt rét nhiều. Sau khi chuyển sang địa bàn Bát Tam Băng, từ một trợ lý trinh sát, anh đã được bổ nhiệm làm tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn trinh sát 21 của sư đoàn bộ binh 309. Có lần anh tổ chức, đưa đoàn cán bộ trinh sát của sư đoàn và trung đoàn bộ binh 31, gồm có tôi, đồng chí Đào Quang Năm-phó sư đoàn trưởng và một số đồng chí khác luồn sâu vào đất Thái Lan trên 10 km để tìm căn cứ của Pôn Pốt. Chuyến đi này rất thành công. Sau đó, anh lại tiếp tục dẫn một đoàn cán bộ khác do đồng chí Nguyễn Văn Táo-phó trung đoàn trưởng đi tiếp. Trên đường về, đơn vị lại bị địch bám theo tập kích vào đội hình lúc anh em dừng lại nghỉ giải lao trên đất Thái Lan. Ở “nhà” chúng tôi bắt được đài kỹ thuật, biết được số cán bộ của ta bị đích tập kích, thu một số trang bị. Nhưng rất may dưới sự dẫn đường của tổ trinh sát do anh chỉ huy, đã đưa được cán bộ về nơi an toàn cả người và vũ khí. Trong các trận tiến công hàng loạt vào các căn cứ địch từ Phnôm Mê Lai đến Ô-đa sau này, nhiều lần các toán trinh sát do Phạm Văn Mai chỉ huy, đã luồn sang đất Thái Lan, bọc phía sau các căn cứ địch dọc tuyến biên giới. Do vậy, trước khi tiến công địch, sư đoàn đã nắm chính xác được các mục tiêu.

Trong các trận tiến công vào Phinây lần này, nhờ công tác trinh sát tốt, nắm rõ được mục tiêu mà ngay từ đầu, sư đoàn đã tập trung được hoả lực, tiêu diệt được trận địa cối và Sở chỉ huy của địch ở đây.


Trong trận này, sư đoàn đã đưa pháo 105 mm và pháo phòng không 37 mm vào gần, hạ nòng bắn theo tà âm. Với sức công phá của pháo 105 mm bắn thẳng và đạn pháo phòng không 37 mm vướng vào cây nổ từ trên cao chụp xuống đã uy hiếp mạnh mẽ tinh thần của địch. Chỉ sau 30 phút chiến đấu, trung đoàn bộ binh 812 đã đánh chiếm mục tiêu Phinây mở toang được cánh để đưa đội hình chiến dịch vào tổng tiến công trên hướng của Quân khu 5.

[ptlinh]

Phần hai
Tổng tiến công giải phóng Campuchia kết hợp hai nhiệm vụ: nhiệm vụ dân tộc và nhiệm vụ quốc tế

Tổng tiến công giải phóng Campuchia

Trong lịch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước, nền an ninh của Việt Nam luôn bị đe dọa. Những tưởng sau khi đánh bại cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ, không có một tên xâm lược dám đụng đến Việt Nam. Song, sau khi Đế quốc Mỹ rút khỏi nước ta, bè lũ tay sai thất bại hoàn toàn, thì kẻ thù mới lại xuất hiện. Đó là tập đoàn phản động Pôn Pốt - Iêng Xa-ri-Khieu Xamphon. Chúng là đội quân xung kích, tay sai của một số nước trong khu vực, tiến hành xâm lấn biên giới và lãnh thổ nước ta. Mục đích của chúng là tìm mọi cách hạn chế sự lớn mạnh của một nước Việt Nam thống nhất; bằng cách là tiêu hao tiền của, sinh lực của chúng ta. Gây ra cuộc chiến tranh biên giới, chúng thừa biết là sẽ không đánh bại được Việt Nam, nhưng chúng buộc chúng ta phải duy trì một lực lượng quân sự hùng hậu, từ đó không còn khả năng đầu tư xây dựng cơ sở vật chất cho chủ nghĩa xã hội. Bọn tay sai đã từng tính toán rằng: nếu lực lượng quân sự của Việt Nam duy trì quân số khoảng trên 2 triệu người, trải ra khắp đất nước, mỗi ngày, mỗi người lính tiêu thụ khoảng 20 USD(bao gồm cả súng đạn, lương thực, thực phẩm, thuốc men, quân trang, quân dụng), thì nước Việt Nam sẽ kiệt sức hoàn toàn sau vài năm chiến tranh. Đây là con số tính toán thấp nhất, theo tiêu chuẩn Việt Nam. Nhưng chúng đã lầm. Người Mỹ trước đây cũng đã từng tính toán như thế và họ đã thất bại hoàn toàn.


Những ngày đầu của cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, trên biên giới Tây Nam, chúng ta đã giành được thắng lợi. Nhưng kẻ thù vẫn còn đó, nguy cơ đe dọa đối với trên một nửa nước ta vẫn chưa bị loại trừ. Mặt khác, sau khi Mặt trận dân tộc cứu nước Campuchia ra đời, với mục đích vừa là giúp Bạn đập tan chế độ diệt chủng Pôn Pốt - Iêng Xa-ri, xây dựng lại chính quyền cách mạng mới ở Campuchia; vừa để loại trừ tận gốc nguy cơ đe dọa nền an ninh của nước ta; Trung ương Đảng, Chính phủ và Bộ Quốc phòng quyết định mở chiến dịch tổng tiến công vào sào huyệt cuối cùng của địch, giải phóng hoàn toàn đất nước Campuchia. Đó là điều tất yếu sẽ xảy ra.


Trước khi bước vào chiến dịch tổng tiến công, cũng như các đơn vị của Quân khu, sư đoàn bộ binh 309 đã quán triệt tinh thần nghị quyết 04 của Trung ương Đảng, nghị quyết 05 của Thường vụ Đảng uỷ Quân khu 5 về nhiệm vụ dân tộc và nhiệm vụ quốc tế, đồng thời hạ quyết tâm giành thắng lợi trọn vẹn cả về quân sự và chính trị trong chiến dịch này.


Đến bây giờ ta có thể hình dung giai đoạn 1 của chiến dịch có tính chiến lược này là các lực lượng vũ trang Quân khu 7 và của Bộ tiến công trên hướng chủ yếu từ địa bàn tiếp giáp tỉnh Tây Ninh theo đường số 1 tiến đến Niếc Lương giáp sông Tôn-lê Sáp. Hướng quan trọng bao gồm các lực lượng vũ trang Quân khu 5 tiến công theo trục đường 19 đến Bung Lung-Ven Xai-Strungtreng.


Giai đoạn 2 tiến công vào Phnôm Pênh, Công Pông Chơ Năng trên hướng chủ yếu và Prếch-vi-hia, Sisôphôn, Bát Tam Băng, hướng quan trọng.

Trên hướng Đông Bắc, Quân khu 5 sử dụng sư đoàn bộ binh 309, sư đoàn bộ binh 307 và một số đơn vị khác.


Để chuẩn bị cho chiến dịch tổng tiến công, sau khi đánh chiếm cao điểm 312, theo lệnh của sư đoàn, trung đoàn bộ binh 31 bàn giao trận địa cho trung đoàn bộ binh 726 chốt giữ; nhanh chóng cơ động xuống đánh địch ở khu vực cao điểm 230-Phinây và sau khi sư đoàn đưa trung đoàn bộ binh 96 vào chiến đấu thì trung đoàn bộ binh 31 được rút về khu vực Đức Cơ, cùng với trung đoàn bộ binh 812 tổ chức lực lượng, huấn luyện bổ sung để tham gia chiến dịch.


Vừa ra đời được hơn 2 tháng, sư đoàn bộ binh 309 được giao nhiệm vụ đảm nhiệm hướng tiến công chủ yếu, mở màn chiến dịch của các lực lượng vũ trang Quân khu 5. Đây là lần đầu tiên sư đoàn bộ binh 309 tham gia chiến đấu trong đội hình Quân khu với quy mô là những trận chiến đấu của binh chủng hợp thành. Cả sư đoàn rất phấn khởi ra quân, đây là thời điểm quan trọng để mọi cán bộ chiến sĩ lập công, làm rạng danh truyền thống của sư đoàn.


Bước vào chiến dịch, trên mặt trận Tây Nam nhộn nhịp, sôi động hẳn lên. Từng đoàn xe cơ giới chuyển quân, cơ động lực lượng, vận chuyển vũ khí, đạn dược và lương thực từ phía sau ra phía trước suốt ngày đêm.

[ptlinh]

Sư đoàn bộ binh 309 đưa tiếp trung đoàn bộ binh 812 và trung đoàn pháo binh 36 bước vào tham chiến.
Trong quyết tâm và kế hoạch chiến đấu của chiến dịch, trung đoàn bộ binh 812 được giao nhiệm vụ đột phá, mở đường cho trung đoàn bộ binh 31 cùng với xe tăng thọc sâu tiến công địch trên hướng chủ yếu của chiến dịch.


Là một trung đoàn bộ binh được thành lập vào ngày 19-5-1974 trên cơ sở các đơn vị tiền thân của Quân khu 6 cũ, hoạt động chủ yếu trên chiến trường Nam Trung Bộ, trung đoàn bộ binh 812 cũng được tổ chức thành 3 tiểu đoàn bộ binh, một tiểu đoàn pháo binh (chủ yếu pháo mang vác) và một phân đội đặc công.
Trong tổng tiến công mùa Xuân năm 1975, trung đoàn bộ binh 812 tham gia chiến đấu cùng các đơn vị của Quân khu 5 giải phóng Tánh Linh, Hoài Đức, Thiện Giao (thuộc tỉnh Bình Tuy-nay là tỉnh Ninh Thuận). Đồng thời trung đoàn còn phối hợp với các đơn vị bạn tiến công giải phóng tỉnh Lâm Đồng, thành phố Đà Lạt và các thị xã Phan Rang, Phan Thiết, Bình Tuy, trước khi chiến dịch Hồ Chí Minh bắt đầu. Trong những năm chiến tranh giải phóng, trung đoàn bộ binh 812 đã có một bề dày lịch sử oanh liệt. Năm 1975, trung đoàn đã được Quốc hội Chính hủ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam tuyên dương đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.


Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, các tiểu đoàn bộ binh được Quân khu điều động về xây dựng lực lượng vũ trang địa phương. Cũng như trung đoàn bộ binh 96, trung đoàn bộ binh 812 được bổ sung chiến dịch mới và chuyển sang làm nhiệm vụ kinh tế thuộc đoàn 334 Quân khu 5 xây dựng các công trình thuỷ lợi và trồng bông ở Thuận Hải. Khi chiến tranh biên giới Tây Nam bùng nổ, trung đoàn bộ binh 812 được chính thức phiên chế 3 tiểu đoàn bộ binh, tiểu đoàn 1, 2, 3 và các phân đội trực thuộc Trung đoàn được cơ động lên triển khai phía Nam tỉnh Đắc Lắc.


Là một đơn vị luôn hoàn thành nhiệm vụ trong những điều kiện hoạt động độc lập, sức cơ động chiến đấu cao. Trong chiến dịch này trung đoàn chiến đấu trong đội hình của sư đoàn và Quân khu, và đã hoàn thành tốt nhiệm vụ.


Người trung đoàn trưởng và chính uỷ đầu tiên của trung đoàn bộ binh 812 trong cuộc chiến tranh biên giới Tây Nam này là thiếu tá Lê Đức Thiện và thiếu tá Trần Đình Quỳ. Các anh là những cán bộ được sinh ra, lớn lên và trưởng thành ngay trên quê hương đã ra đời trung đoàn mà các anh đang chỉ huy, lãnh đạo.

Tháng 12 năm 1978, thời cơ đã đến độ chín muồi. Tuy cuộc chiến trên chiến trường biên giới vẫn diễn ra quyết liệt và phức tạp, nhưng địa bàn trên hướng Đông Bắc Campuchia vẫn được giữ vững.

Ngày 2-12-1978, “Mặt trận Dân tộc Cứu nước Campuchia” ra đời. Trong cuộc tổng tiến công này, lực lượng vũ trang Cách mạng hai nước Việt Nam-cách mạng đã sát cánh bên nhau, cùng với nhân dân Campuchia bị áp bức, nổi dậy đập tan chế đột diệt chủng Pôn Pốt - Iêng Xa-ri-Khieu Xamphon, cứu đất nước Campuchia thoát khỏi hoạ diệt chủng, xây dựng lại chính quyền Cách mạng từ trên đống tro tàn.

Ngày 22-12-1978, chiến dịch tổng công kích bắt đầu.

Sau khi trung đoàn bộ binh 812 đánh những trận mở màn chiến dịch, tiêu diệt một lực lượng của trung đoàn bộ binh 81 thuộc sư đoàn bộ binh 801 Pôn Pốt tại Phinây, mở ra một khoảng trống để cho trung đoàn bộ binh 31 và xe tăng bước vào triển khai đội hình thọc sâu. Địch từ các hướng dồn về cố thủ tại ngã 3 Công hương, ngăn chặn cuộc tiến công như vũ bão của ta. Không bỏ lỡ cơ hội, trong khi trung đoàn bộ binh 31 và xe tăng chưa lên kịp, trung đoàn bộ binh 812 tiếp tục tiến công theo trục đường 19, vào sâu nội địa Campuchia gần chụ km, vượt qua những bài mìn dày đặc và địa hình phức tạp. Các tiểu đoàn bộ binh của trung đoàn 812 tiến công địch liên tục. Bọn địch vừa ngoan cố chống trả, vừa lùi dần từng bước. Lùi đến đâu, chúng rài mìn đến đó và tìm mọi cách để tiến công vào hai bên sườn đội hình của trung đoàn bộ binh 812. Khi xe tăng của ta tiến công trên trục đường 19 thì có 2 tên lính Pôn Pốt leo lên cây cao bên vệ đường, dùng súng chống tăng B40-B41 bắn chát 2 xe tăng của ta. Bộ binh ta phát hiện được liền bắn hạ chúng rơi xuống đất.


Ngày 25-12-1978, tuyến phòng thủ hướng Đông Bắc của địch gồm 2 sư đoàn bộ binh 801 và 920 đã bị chọc thủng. Sư đoàn bộ binh 309 và các đơn vị trên hướng này của Quân khu 5 tiêu diệt sư đoàn bộ binh 801, giải phóng hoàn toàn thị xã Pô-keo, Lum Phát tỉnh Ratanakiri và thị trấn Cô-nhét thuộc tỉnh Mungđunkiri.


Ngày 26 tháng 12, sư đoàn 920 Pôn Pốt rút về co cụm tại khu vực núi Xanh. Sư đoàn đã tổ chức một tổ trinh sát do đồng chí Phạm Văn Mai chỉ huy, đi trinh sát mục tiêu này. Qua báo cáo của tổ trinh sát, sư đoàn xác định đúng là Sở chỉ huy sư đoàn 920 của địch đóng tại núi Xanh. Mặc dù gần sát đến ngày tết Nguyên đán, nhưng sư đoàn đã hạ quyết tâm chớp lấy thời cơ tiến công ngay. Ngày 28 tháng 12, sư đoàn thực hiện tiến công Sở chỉ huy sư đoàn 920 địch. Sau 3 giờ chiến đấu, trung đoàn bộ binh 812 đã tiêu diệt được mục tiêu này, thu 2 điện đài 50W, 2 bộ đại phẫu thuật, 2 khẩu cối 120 mm, 3 khẩu ĐKZ75, 100 xe ô tô và nhiều đạn được quân trang quân dụng.


Tại thị xã Von Sai, trung đoàn bộ binh 31 tiến công tiêu diệt Sở chỉ huy sư đoàn 801. Tiểu đoàn bộ binh 7 phối hợp với một số lực lượng khác, do Thượng uý tiểu đoàn trưởng Lê Văn Thuận chỉ huy đã loại khỏi vòng chiến đấu một tiểu đoàn địch, diệt tại chỗ 50 tên.

Sư đoàn bộ binh 307 của Quân khu, giải phóng hoàn toàn thị xã Bung Lung vào ngày 31-12-1978.

Tính từ ngày chiến dịch tổng tiến công được bắt đầu cho đến đầu tháng 1 năm 1979, trên hướng Đông Bắc, các lực lượng vũ trang của Quân khu 5 đã loại khỏi vòng chiến đấu phần lớn lực lượng của 2 sư đoàn bộ binh Pôn Pốt là sư đoàn bộ binh 801 và 920; thu gần 100 xe quân sự, trên 90 súng các loại và nhiều đồ dùng quân sự khác. Đã giải phóng được một khu vực rộng lớn gồm các tỉnh Ratanakiri, Mungđunkiri, Strungtreng, phần lớn tỉnh Prêch-vi-hia. Hàng vạn người dân Campuchia được giải phóng thoát khỏi ách kìm kẹp của bọn đao phủ Pôn Pốt - Iêng Xa-ri-Khieu Xamphon; Quân khu 5 đã hoàn thành cơ bản nhiệm vụ bước 1 của chiến dịch. Toàn bộ số địch còn lại (lực lượng còn khá đông) chạy về hướng Tây Campuchia, dồn về các tỉnh Xiêm Riệp, Ôt-đô-Miên-chay và tỉnh Bát Tam Băng miền Tây Bắc Campuchia.

[ptlinh]

Hoàn thành nhiệm vụ bước II của chiến dịch giải phóng hoàn toàn Campuchia

Như vậy là cuối tháng 12 năm 1978, các lực lượng vũ trang Quân khu 5 đã làm chủ hoàn toàn các tỉnh thuộc Quân khu Đông Bắc. Trên hướng chính, các lực lượng vũ trang Quân khu 7 và của Bộ cũng đã tiến công đến sông Tôn-lê Sáp, giải phóng hoàn toàn các tỉnh thuộc Quân khu miền Đông của địch. Bọn Pôn Pốt dựa vào sông Tôn-lê Sáp để cố thủ xung quanh Phnôm Pênh, tạo thành một tuyến từ Niếc-U Đông-Phnôm Pênh-Công Pông Chơ Năng nối liền với tỉnh Pua-xát và Bát Tam Băng ở hướng Bắc với diện tích gần bằng mổ nửa đất nước Campuchia.


Cuộc tổng tiến công đợt 1 của ta đã gây cho địch nhiều khó khăn, nhiều tổn thất; nhiều trung đoàn, sư đoàn bị tiêu diệt, tan rã, lẩn trốn trong rừng, trà trộn trong dân. Một số lớn sau kế hoạch tháo chạyvề hướng Tây, đã tập hợp lại, tiếp tục ngăn chặn các lực lượng truy kích của ta.


Qua chiến đấu các lực lượng của ta cũng đã trưởng thành nhanh chóng. Cán bộ chỉ huy, cán bộ chính trị và nhất là các lớp chiến sĩ trẻ đã được rèn luyện thử thách trong chiến đấu, kinh nghiệm chiến đấu dần dần được tích luỹ, trình độ tác chiến tập trung hợp đồng binh chủng được nâng cao. Trên chiến trường hình ảnh bộ đội Cách mạng và nhân dân bị áp bức Campuchia chiến đấu bên cạnh bộ đội Việt Nam ngày càng được phát huy cao độ. “Liên minh chiến đấu Việt Nam-Campuchia” đã được hình thành và ngày càng phát triển.


Để tiếp tục phát huy chiến quả trong giai đoạn 1, các đơn vị trên hướng Đông Bắc đã triển khai lực lượng truy quét tàn quân Pôn Pốt, thu gom kho tàng và làm công tác phát động quần chúng nhân dân, xây dựng lại chính quyền Cách mạng mà trước mắt là giúp đỡ bộ đội truy quét tàn quân địch đang lẩn trốn.


Nhiệm vụ được xác định cho các đơn vị như sau: Sư đoàn bộ binh 309 truy quét địch ở khu vực Xiêm-păng tỉnh Stungtreng, Cô-nhét tỉnh Mungđinkiri; sau đó bàn giao lại cho sư đoàn bộ binh số 2 Quân khu 5. Sư đoàn bộ binh 309 tiếp tục đảm nhiệm hành lang cơ động ở các tỉnh Ratanakiri và một phần tỉnh Stungtreng, vừa đánh địch vừa sửa chữa đường xá để vận chuyển tiếp tế và cơ động lực lượng. Vì vậy mà đội hình của sư đoàn bộ binh 309 được bố trí như sau:

-Trung đoàn bộ binh 31 triển khai ở Xiêm-păng, tỉnh Stungtreng.

-Trung đoàn bộ binh 96 triển khai ở Bô-keo.

-Trung đoàn bộ binh 812 triển khai ở Lum Phát.

-Khối Sở chỉ huy sư đoàn và các đơn vị trực thuộc triển khai ở Bung-lung, tỉnh Ratanakiri.


Chủ trương của Bộ tư lệnh Quân khu 5 đã được thể hiện trong mệnh lệnh chiến đấu gửi các đơn vị: “Tiếp tục truy đánh, truy quét địch; tìm và nắm dân, giúp Bạn ổn định đời sống và xây dựng thực lực Cách mạng, tích cực thu gom kho tàng; bảo vệ các hành lang vận chuyển và sẵn sàng cơ động khi có lệnh”.


Trong quá trình tiến công địch ở giai đoạn 1, tôi xin nêu lên một vấn đề đã được Quân khu 5 đưa lên hàng đầu ngang tầm với nhiệm vụ tiến công địch-Đó là kỷ luật chiến trường. Từ những ngày đầu, Quân khu đã xác định phải giành thắng lợi trọn vẹn cả về quân sự lẫn chính trị. Mục đích thắng lơi về quân sự là phải đạt cho được về ý đồ chính trị. Ngược lại, đạt được mục đích chính trị thì thúc đẩy các hoạt động quân sự, ngày càng thắng lợi to lớn hơn”.


Vì vậy mà cán bộ thanh tra, kiểm sát của Quân khu va sư đoàn được phái xuống tận các đơn vị cơ sở để phát hiện và chấn chỉnh kịp thời những vi phạm của các đơn vị, nhất là trong quan hệ với nhân dân. Quân khu đã đề ra những điều quy định cụ thể trên chiến trường, trong đó có quy định chỉ được sử dụng nguồn nước, củi khô và không khí để thở. Còn toàn bộ những nhu cầu sinh hoạt, chiến đấu của bộ đội phải được vận chuyển, tiếp tế từ hậu phương sang. Đó là một trong những nguyên nhân thắng lợi của quân ta trong những ngày đầu tổng tiến công vào đất đối phương.


Để kịp thời đẩy nhanh tốc độ tiến công, khi địch đang có nguy cơ tan rã, nhằm giải phóng toàn bộ đất nước Campuchia, tiền phương Bộ Tổng tham mưu và Bộ tư lệnh Quân khu 5 quyết định mở đợt 2 để phối hợp với chiến dịch tổng tấn công trên toàn bộ chiến trường.


Thực hiện mệnh lệnh của Quân khu 5, trong lúc đáng tiến hành nhiệm vụ truy quét địch trên hướng Đông Bắc, sư đoàn bộ binh 309 bàn giao lại địa bàn cho các đơn vị của Quân khu 5; rồi nhanh chóng thu gọn đội hình, cơ động cấp tốc từ Mặt trận Đông Bắc, vu hồi sang miền cực Bắc và Tây Bắc Campuchia-tỉnh Bát Tam Băng-để ngăn chặn, tiêu diệt địch tháo chạy; cùng các hướng khác trên chiến trường đẩy nhanh tốc độ giải phóng hoàn toàn đất nước Campuchia. Quân khu 5 đã điều trung đoàn bộ binh 95 vào thay thế truy quét tàn quân địch và chốt giữ các mục tiêu ta đã chiếm được. Trung đoàn bộ binh 94 trong giai đoạn đầu tăng cường cho sư đoàn bộ binh 309, nay trở về đội hình của sư đoàn bộ binh 307, tiếp tục tiến công tỉnh Prêch-vi-hia. Sư đoàn bộ binh 315 được thành lập, cùng với các đơn vị tiếp tục hoạt động trên địa bàn của Quân khu 5.


Nhớ lại chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, với tư tưởng chỉ đạo là “Thần tốc” và “Táo bạo”, những người lính sư đoàn bộ binh 309, lại một lần nữa thực hiện thành công tư tưởng đó với trên 2.000 km hành tiến từ miền Đông Bắc, đến miền cực Tây Campuchia.

[ptlinh]

Ngày 20-3-1979, Đảng uỷ sư đoàn họp ngay tại Bung-lung dưới sự chủ trì của bí thư Đảng uỷ Nguyễn Văn Chước. Hội nghị đề ra phương hướng lãnh đạo đơn vị. Nghị quyết Đảng uỷ đã xác định: “Đây là một dịp tốt để rèn luyện, nâng cao trình độ tổ chức, chỉ huy chiến đấu của cán bộ các cấp; rèn luyện tính tổ chức, tính kỷ luật cho bộ đội. Các đơn vị cần đưa cuộc vận động “nâng cao sức mạnh chiến đấu và sẵn sàng chiến đấu của các lực lượng vũ trang nhân dân” vừa phát động. Lãnh đạo đơn vị, kiên quyết chấp hành nghiêm chỉnh mệnh lệnh cấp trên, biến thời cơ thành sức mạnh, nhanh chóng tổ chức cho bộ đội hành quân đến địa điểm quy định, đúng thời gian và sẵn sàng chiến đấu được ngay”. Thế là chúng tôi bắt đầu bước vào cuộc trường chinh đến một địa bàn hoàn toàn mới và ngày càng xa hậu phương.

Toàn bộ sư đoàn bộ binh 309 thực hiện một mũi vu hồi chiến dịch có tính chiến lược bằng tất cả mọi phương tiện (đường bộ, đường không, đường tàu hoả).

Các lực lượng chiến đấu chủ yếu gồm trung đoàn bộ binh 812, cơ động bằng máy bay từ sân bay Pleiku sang sân bay Xiêm Riệp. Các trung đoàn bộ binh 96, 31 và trung đoàn pháo binh 36 cùng toàn bộ khối cơ quan trực thuộc vòng xuống Quy Nhơn và từ đấy, bằng tàu hoả, vào TP.Hồ Chí Minh. Từ sân bay Tân Sơn Nhất, hai trung đoàn bộ binh theo đường không xuống hợp điểm với trung đoàn bộ binh 812 ở sân bay Bát Tam Băng và Xiêm Riệp.


Còn lại trung đoàn pháo binh 36, khối cơ quan và các đơn vị trực thuộc cơ động theo đường bộ qua Tân Biên, tỉnh Tây Ninh, đến tỉnh Công Pông Chàm; dưới sự chỉ huy của trung đoàn pháo binh-thiếu tá Đoàn Ngũ. Trên đường hành quân, các đồng chí phải tổ chức chiến đấu với địch và đã đưa được đội hình đến tỉnh Xiêm Riệp.


Sư đoàn bộ binh 309 được phối thuộc ngày vào Quân đoàn 3. Ngày 1-4-1979, lực lượng đầu tiên của sư đoàn đã triển khai đánh địch tại Ni-mít-gần cửa khẩu Pôi Pét trên biên giới Campuchia-Thái Lan. Sở chỉ huy cơ bản của sư đoàn bộ binh 309 đặt tại thị xã Bát Tam Băng.


Trước đó lực lượng Quân đoàn 3 đã chiếm được thị xã Bát Tam Băng và nhanh chóng cơ động theo trục đường số 5 lên Si-sô-phôn; với mục đích là để chặn đánh quân địch từ miền Đông Bắc đang tháo chạy về phía Tây Campuchia. Khi đội hình đến đoạn gần núi Thơm, núi Túi (thuộc huyện Mông-cô Bô-rây, tỉnh Bát Tam Băng)-nơi có đường tàu hoả và đường số 5 chạy song song gần nhau-địch đã phục kích sẵn trên đường tàu, nổ súng. Một số cán bộ, chiến sĩ bị thương vong, trong đó có đồng chí tư lệnh Quân đoàn 3, thiếu tướng Kim Tuấn hy sinh, mất mất một số xe pháo. Đây là tổn thất đầu tiên của ta trên địa bàn tỉnh Bát Tam Băng trong giai đoạn 2 của chiến dịch.


Đất nước Campuchia như một cái chảo khổng lồ, chung quanh núi cao, rừng rậm bao bọc, chúng tôi đã lọt thỏm vào cái lòng chảo ấy. Giữa lòng chảo là Biển Hồ. Xung quanh Biển Hồ là những cánh đồng phì nhiêu, làng mạc trù phú. Vào mùa mưa, tất cả các dòng suối từ những dãy núi cao, đổ dồn xuống Biển Hồ, bù đắp cho các cánh đồng một lớp phù sa màu mỡ. Biển Hồ ngày càng thu hẹp, thì những cánh đồng tươi tốt ngày một rộng ra. Vì vậy mà mùa mưa thì lầy lội; mùa nắng thì khô hạn, thiếu nước nghiêm trọng-điều này đã chi phối rất nhiều đến các hoạt động của ta và Bạn. Nhân dân Campuchia, phần lớn theo đạo Phật và có một nền văn hóa lâu đời, nhiều công trình kiến trúc vĩ đại, độc đáo-như đền Ăng-ko (Xiêm Riệp), được công nhận là một trong những kỳ quan của thế giới. Thế mà giờ đây, tập đoàn phản động Pôn Pốt - Iêng Xa-ri-Khieu Xamphon đã biến Campuchia thành đống đổ nát, hoang tàn. Chúng đã biến Campuchia trở thành một quốc gia không chợ búa, tiền tệ, tín ngưỡng…


Chúng tôi đặt chân đến tỉnh Bát Tam Băng vào đúng trung tâm của mùa khô. Mùa khô ở đây thật khắc nghiệt. Những cánh rừng khộp rụng lá chỉ còn trơ lại cành. Đi trong rừng, ta có cảm tưởng như giẫm đạp lên những chiếc bánh đa khô. Tất cả các khe suối đều cạn kiệt, những con sông lớn như sông Mông-côn-Bô-rây, Săng-ke, sông đào Bát Tam Băng tuy rộng và sâu là thế, mà bây giờ, nhiều đoạn trơ lại những cồn cát, có thể lội qua một cách dễ dàng.


Trung đoàn bộ binh 31 được cơ động lên Khum-cốp, Ni-mít để cùng với Quân đoàn 3 chặn địch tháo chạy từ hướng Đông sang. Tôi nghĩ: nếu trong giai đoạn 1 của chiến dịch, ta tiến công địch từ tỉnh Ratanakiri lên vùng Cô-nhét, Bung-lung; lúc này có một lực lượng đổ bộ đường không bằng máy bay trực thăng chặn đầu thì sẽ tiêu diệt được một lực lượng tháo chạy và đội hình của chúng sẽ tan rã một cách mau chóng hơn. Đành rằng với đối tượng này, ta không có hy vọng diệt gọn từng đơn vị địch-dù là trung đoàn hay tiểu đoàn của chúng.


Còn trung đoàn bộ binh 812 cơ động lên Bà Vâl và đánh địch ở đó. Địch lui về hướng Phnôm Mê Lai, lập tuyến ngăn chặn ta ở Khum-cốp và chống trả một cách tuyệt vọng. Quân đoàn 3 và trung đoàn bộ binh 31 phải tổ chức những đợt công kích liên tục mới chọc thủng được tuyến ngăn chặn này. Toàn bộ quân địch từ chiến trường Đông Bắc Campuchia và cả lực lượng địch tại tỉnh Bát Tam Băng dồn hết về vùng rừng núi từ Phnôm Mê Lai xuống đến Com-riêng và Pailin dọc biên giới Campuchia-Thái Lan. Tại Khum-cốp đã diễn ra những trận chiến đấu quyết liệt. Trung đoàn bộ binh 31 bị thương vong một số đồng chí, bị mất một khẩu ĐKZ75. Đồng chí Vũ Huy Lẫm chính uỷ trung đoàn nói với tôi: “Cả trung đoàn có một khẩu súng lớn nhất đã bị mất. Phải kiên quyết đánh lấy lại”.

[ptlinh]

Cuộc chiến đấu đang đến hồi quyết liệt thì đồng chí Nguyễn Minh Tiến-phó trung đoàn trưởng trực tiếp chỉ huy trong giai đoạn này-được trên điều về đi học. Đồng chí Đại uý Nguyễn Văn Táo-trưởng ban tác chiến sư đoàn-xuống thay. Trong giai đoạn 1 của chiến dịch, tôi bị đau nặng, phải đi viện. Ra viện tôi về lại trung đoàn và cùng với đồng chí Táo chỉ huy đơn vị tiến công lên căn cứ Phnôm Mê Lai.

Sư đoàn bộ binh 309 tăng cường cho trung đoàn bộ binh 31 chúng tôi: một đại đội pháo binh 105 mm, một đại đội Tăng-Thiết giáp để tiếp tục tiến công vào sào huyệt cuối cùng của địch tại hướng này.

Phnôm Mê Lai là một dãy núi không cao lắm, với độ cao trung bình khoảng 200 m (so với mực nước biển), nằm gần biên giới với Thái Lan. Đường biên giới giữa hai nước Campuchia-Thái Lan cũng là con suối chạy từ hướng Nam lên hướng Bắc, rồi vòng sang hướng Đông, đến Khum-cốp đã tạo thành một vòng cung ôm lấy dãy núi Mê Lai. Phía Đông dãy Mê Lai là điểm cao 318. Đứng trên điểm cao này, ta có thể thấy được một vùng rộng lớn của Thái Lan. Con đường đất đỏ chạy từ Khum-cốp, cặp theo đường biên giới lên phía Bắc Phnôm Mê Lai, rồi tiếp tục chạy xuống phía Nam, qua các khu vực Sơ-đa, ô-đa, Com-riêng, Pailin. Hai bên đường là cây cối rậm rạp, đã khiến con đường này trở thành con đường độc đạo, bắt buộc xe cơ giới của ta phải tiến theo con đường này mới đến được Phnôm Mê Lai. Bọn địch đã nhanh chóng bố trí mìn dày đặc trên con đường này. Do đó, tốc độ tiến công của ta sẽ rất chậm.


Về khí hậu thì Cao Mê Lai là trọng điểm dịch sốt rét của khu vực Đông Nam Á. Người Khơme có câu: “Khỏe như voi, đến Phnôm Mê Lai cũng phải quay đầu trở lại”. Đó là một câu ngạn ngữ khái quát khá chính xác khí hậu khắc nghiệt ở đây. Có thể hình tượng con voi đã đi về hướng Đông ở Nimít là bản sao của câu ngạn ngữ này.


Thời điểm mà sư đoàn bộ binh 309 đánh chiếm Cao Mê Lai, có rất nhiều các đơn vị cấp trung đoàn, sư đoàn. Lao Xinh, Bí thư khu uỷ Tây Bắc (560) cũng rút về đây. Đây cũng là địa điểm đặt văn phòng của Trung ương 3 phái phản động. Sau khi đánh chiếm, trung đoàn bộ binh 31 thu được một album có những bức ảnh chụp các cuộc họp giữa các phe phái; lại còn cả bức ảnh chụp ông hoàng Xihanuc nhận Quốc thư, duyệt đội danh dự… Sư đoàn bộ binh 309 được giao nhiệm vụ đánh chiếm mục tiêu này.


Theo kế hoạch, trung đoàn bộ binh 31 được tăng cường đại đội Tăng-Thiết giáp, đại đội lựu pháo 105 mm, đảm nhiệm hướng tiến công chủ yếu-theo trục đường đất đỏ tiến thẳng lên phía Bắc dãy núi Phnôm Mê Lai. Trung đoàn bộ binh 812 tiến công trên hướng chủ yếu từ hướng Nam lên, đánh chiếm cao điểm 318, phát triển xuống dãy núi Cao Mê Lai. Hai trung đoàn sẽ hợp điểm tại chân núi phía Bắc Phnôm Mê Lai-nơi có mục tiêu chủ yếu là Tổng hành dinh của Chính phủ phản động Campuchia vừa mới được thiết lập sau khi chạy về đây.


Trời nắng gay gắt, các khe suối vùng này đều cạn kiệt. Trên hướng chủ yếu, vì có trục đường đất đỏ, trung đoàn bộ binh 31 tổ chức chở nước đi theo để tiếp tế cho bộ đội (tuy rằng cũng rất hạn chế). Hậu cần phải lấy nước từ Khum-cốp cách 7 km, rồi dùng xe stéc chở ra phía trước. Còn trên hướng thứ yếu, nước hoàn toàn nằm trên vai bộ đội. Ngoài mỗi người một bi đông, anh em còn phải mang sau lưng một ống tre dài khoảng 4 tấc đựng nước. Song với thời tiết nắng nóng, bộ đội phải vận động nhiều thì với một lượng nước mang theo như vậy đã không thể bù đắp được lượng nước trong người đã mất đi trong ngày. Vì vậy khi trung đoàn bộ binh 31 tiến công lên Phnôm Mê Lai, đánh chiếm toàn bộ các mục tiêu thì trung đoàn bộ binh 812 vẫn còn ở cách xa hàng 2-3 km; không thể tiến lên được; nhiều đồng chí khát nước, bị ngất, phải chuyển về phía sau. Hướng tiến công của trung đoàn bộ binh 812 không thành công.


Trong trận này, ta đã tiêu diệt được 150 tên địch, thu 87 khẩu súng các loại, trong đó có một khẩu pháo phòng không 37 mm, 17 xe ô tô, hàng chục tấn đạn dược, lương thực va quân trang, quân dụng khác. Có một điều rất hy hữu là trong số vũ khí, xe cộ thu được đó có cả số vũ khí và xe ô tô của Quân đoàn 3-bị địch thu được trong trận phục kích trên đường tàu hoả gần núi Thơm, núi Tóc-và một khẩu ĐKZ75 của trung đoàn bộ binh 31-bị địch thu ở Khum-cốp. Như vậy là chiều ngày 3-4-1979, lần đầu tiên quân ta đã làm chủ hoàn toàn căn cứ Cao Mê Lai của địch. Căn cứ này về sau bị địch chiếm lại và chúng ta còn đánh chiếm lại nhiều lần nữa, mà tôi sẽ nói rõ hơn ở những phần sau.


Trên các hướng khác của chiến dịch, quân ta đã giải phóng được thủ đô Phnôm Pênh, tiến lên U-đông, rồi Công Pông Chơ Năng, Pua Xát và các tỉnh Tây Nam Campuchia. Tại Công Pông Chơ Năng, địch chống trả quyết liệt, nhiều xe tăng của ta bị bắn cháy và bị trúng mìn của địch.


Toàn bộ địch dồn về phía Tây Campuchia, nơi có núi non hiểm trở và có những con đường qua biên giới Thái Lan-như khu vực Lách, Tà Sanh, Pailin… Trong đó có Tà Sanh, nơi tập trung đầy đủ, toàn bộ bộ sậu của một Chính phủ phản động Campuchia Dân chủ gồm Pôn Pốt - Iêng Xa-ri-Khieu Xamphon, với một một lực lượng khá lớn bộ binh, xe tăng, pháo binh và nhiều trang bị khác.


Sau khi đánh chiếm được Cao Mê Lai. Trung đoàn bộ binh 31 được giao nhiệm vụ chốt giữ mục tiêu này. Trung đoàn bộ binh 812 và Quân đoàn 3 cơ động lên đường số 10 từ Bát Tam Băng đi Pailin. Đội hình của sư đoàn bb9 lúc này trải ra rất rộng với chính diện trên 50 km, chiều sâu gần 100 km: Trung đoàn bộ binh 31 ở Phnôm Mê Lai, trung đoàn bộ binh 812 ở khu vực đường số 10 thuộc huyện Pailin, trung đoàn bộ binh 96 ở Bà Văn-Tà-hen dọc trục đường 58, Sở chỉ huy sư đoàn và trung đoàn pháo binh 36 ở thị xã Bát Tam Băng.


Giữa tháng 4, tuy chưa chuyển mùa, nhưng Bát Tam Băng đã được đón nhận những cơn mưa. Trời thường hay mưa vào buổi chiều, buổi trưa vẫn nắng nóng. Tuy nhiên, những cơn mữa hiếm hoi đó cũng đã làm dịu bớt cái khí hậu nóng bức khắc nghiệt đối với vạn vật nơi đây. Bộ đội ta rất thích thú căng áo mưa, hoặc vải bạt ra để hướng nước mưa; sau khi uống no nê, số nước còn lại cho vào bi đông, ống tre để dự trữ. Ở đây, nước còn quý hơn vàng, nhiều khi cũng phải hy sinh vì “nước”.