27.12. 13h34 Biên đội MiG 21 cất cánh từ sân bay Nội Bài nhận nhiệm vụ đánh chặn tốp máy bay F-4 từ hướng Lào. Thời tiết: mây mù cấp 6-7, chân mây 500 m, trần mây 1500 m, tầm nhìn xa trên 10 km. Dẫn đường từ sở chỉ huy trung đoàn.
Sau khi cất cánh biên đội lấy quỹ đạo góc dây cung 80 độ, cao độ 300 m. Trên vùng trời sân bay dã chiến Kep theo mệnh lệnh của chỉ huy kéo lên cao 5000 m. Sau khi nhắc lại phát hiện mệnh lệnh nhận sai, yêu cầu của sở chỉ huy là tăng độ cao lên đến 500 m, khi biên đội bắt đầu giảm độ cao xuống tầng mây thấp và ngoặt phải thì số 2 phát hiện phía bên phải mình một tốp F-4 trên khoảng cách 3 km. Báo cáo số 1 tình hình địch, nhận được nhiệm vụ tấn công, số 2 bám theo mục tiêu, phóng tên lửa R-3S trên khoảng cách 1800 – 2000m với tốc độ 900 – 950 km/h ở độ cao 200 m so với địa hình.
Tên lửa lao cắm xuống đất, số 2 tăng tốc độ lên 1000 – 1200 km và rút ngắn khoảng cách còn 1300 m, MiG phóng tên lửa thứ hai. Số một của cặp đôi F- 4 bốc cháy, phi công nhảy dù và bị bắt làm tù binh. Kết quả lần phóng tên lửa thứ 1 cho thấy, số 2 đã hơi vội vàng, không tuân thủ các thông số kỹ thuật trước khi phóng tên lửa. Mệnh lệnh lấy độ cao không đúng cho thấy đã nơi lỏng kiểm soát tiến trình bay của MiG, điều đó trong trường hợp đối phương có số lượng lớn về máy bay và tình huống phức tạp có thể dẫn đến tổn thất lực lượng.
27.12. 14h07 một máy bay tiêm kích đã xuất kích từ sân bay Nội Bài đánh chặn tốp F-4. Thời tiết: mây mù cấp 6 – 7, chân mây thấp là 500 m, trần mây là 1200 m, tầm nhìn xa 8 – 10 km. Máy bay được dẫn đường bởi sở chỉ huy trung tâm. MiG 21 bay trên vùng trời phía Tây ngoại thành Hà Nội ở độ cao 150 – 200m theo địa hình, theo mệnh lệnh sở chỉ huy phi công bật động cơ tăng tốc, thả thùng dầu phụ, kéo lên độ cao 3500 m và lấy đường bay góc dây cung 195 độ. Theo đường bay, phía trước trên khoảng cách từ 8 – 10 km, cao hơn một chút phi công phát hiện một tốp F-4 đang hành tiến theo đội hình chữ V.

Sử dụng ưu thế tốc độ, MiG thu ngắn cự ly đến biên đội thứ 2 của đội hình Phantom, ở cự ly 1500 – 2000 m, MiG phóng 1 tên lửa vào số 1 của biên đội thứ 2 F4, mục tiêu được lựa chọn đúng do số 2 của biên đội F- 4 thực hiện động tác “cắt kéo”, tên lửa đánh trúng mục tiêu, F-4 bốc cháy, phi công nhảy dù và bị bắt tù binh. Tắt tăng tốc, MiG 21 bẻ lái thoát ly không chiến, trở về sân bay và hạ cánh an toàn. Chiến thuật hành quân tiếp cận, cơ động chiến đấu tốt và chuẩn xác, bí mật bất ngờ tiếp cận mục tiêu, tuân thủ triệt để các thông số kỹ thuật khi phóng tên lửa đã đảm bảo hoàn thành xuất sắc trận không chiến.
28.12. 11h17 từ sân bay Nội Bài, biên đội MiG 21 xuất kích đánh chặn tốp F-4 từ biên giới Lào xâm nhập vùng trời Hà Nội. Mây mù cấp 7 – 8, chân mây – 800 m, trần mây 1800, tầm nhìn xa từ 8 – 10 km. Dẫn đường: sở chỉ huy Trung đoàn.
Sau khi xuất kích lấy độ cao 300 m, biên đội bẻ lái và hướng đường bay về phía Hà Nội. sau 2 phút 30 giây biên đội nhận mệnh lệnh thả thùng dầu phụ, bật động cơ tăng tốc và lấy độ cao 5000 m. Số 2 thực hiện kỹ năng cơ động “rắn lượn” theo trục dọc đường bay của số 1, liên tục thay đổi góc trục tâm. Khi ở phía bên trái, số 2 phát hiện một tốp F-4 khoảng cách 8 km, theo lệnh của số 1, số 2 lập tức tăng tốc tiến công. Đúng lúc đó số 1 phát hiện một tốp F-4 thứ hai đang bay trên cùng độ cao và cùng đường bay như tốp thứ nhất.
Để bảo vệ số 2, số 1 đã linh hoạt cơ động trên mặt phẳng thẳng đứng và mặt phẳng ngang, lôi tốp thứ 2 vào quần chiến. Khi lượng dầu còn lại 1000 lít, MiG đã thoát ly cận chiến và hạ cánh an toàn. Theo báo cáo quan sát của lực lượng tự vệ, không quân, pháo cao xạ và tên lửa, chiếc MiG số 2 đã tiêu diệt 1 F-4 và 1 RA-5C, sau đó bị tên lửa đối phương bắn trúng, phi công đã nhảy dù nhưng do bị thương nên đã hy sinh. Trong trận chiến, nhờ tình huống bất ngờ, đội hình cơ động tốt và lòng dũng cảm tuyệt vời của phi công tiêm kích, 2 chiếc MiG đã cận chiến với 8 F-4 và dành được thắng lợi.
Các trận không chiến của MiG 21 chống máy bay ném bom B-52 và máy bay chiến thuật trong chiến dịch Điện Biên Phủ trên không cho thấy, những nhược điểm hay xảy ra là các phi công khi gặp địch dễ phá vỡ đội hình tác chiến, không chú trọng che chắn bảo vệ đồng đội và hăng hái lao vào tấn công mà quên cảnh giới từ vùng bán cầu phía sau. Các hoạt động đánh chặn tầm xa so với mục tiêu được bảo vệ không được thực hiện. Một điểm yếu nữa là các phi công dễ quên thực hiện đúng các yêu cầu kỹ chiến thuật khi phóng tên lửa R-3S (không chú trọng khoảng cách phóng tối ưu, tốc độ tiếp cận mục tiêu quá cao, quá tải lớn khi phóng tên lửa). Một điểm đặc biệt là súng tự động GS – 23 hoàn toàn không được sử dụng, các phi công không được huấn luyện kỹ về sử dụng hỏa lực súng tự động nên không tin tưởng vào hiệu quả của pháo, hơn thế nữa, chiến thuật đánh nhanh thoát ly nhanh cũng có ảnh hưởng đến khả năng sử dụng GS – 23 trong cận chiến.
Đánh giá tổng quan kết quả cho thấy: Mặc dù điều kiện huấn luyện chiến đấu rất khó khăn, nhưng các phi công Việt Nam thể hiện khả năng tác chiến rất cao, nhiều trận không chiến diễn ra trong điều kiện độ cao rất thấp, số lượng máy bay địch đông gấp nhiều lần nhưng phi công Việt Nam vẫn dành được thắng lợi. Tinh thần quả cảm và ý chí chiến đấu, quyết tâm dành thắng lợi của các phi công Việt Nam được đánh giá là Tuyệt vời, dù số lượng máy bay của đối phương tham chiến đông hơn rất nhiều lần, nhưng chưa có trường hợp nào MiG né tránh trận chiến có số lượng địch lớn hơn. Hơn thế nữa, dù chỉ một máy bay, nhưng MiG 21 vẫn kiên quyết lao vào trận đánh và dành thắng lợi.
(Theo Infonet)