Có 01 điều mình không hiểu được là trong chiến tranh tây nam ,điều kiện báo tử chính xác nơi chôn cất chúng ta đã có ,thường thì thời gian gia đình nhận giấy báo tử rất lâu . Nhưng tại sao trong giấy báo tử chúng ta không ghi rỏ nơi chôn cất mà cứ úp úp mở mở là ....được an táng nghĩa trang mặt trận tây nam . Nếu mất xác- mất tích hoặc thất lạc tên họ thì còn lý giãi được còn trên bia mộ rành rành ra thế mà không hề báo cho gia đình biết để thăm viếng . Hình như trong quan niệm của ta ,thằng lính khi nằm xuống không cần gia đình thăm viếng mộ phần cúng bái hoặc ....chỉ có tá hay tướng ngự ở Mai Dịch mới có tiêu chuẩn trên ,được báo tử đầy đủ số mộ ,tên nghĩa trang chôn
Điều mà Trần Đại Hiệp đưa ra cũng có những khó khăn ở thời điểm đó . Tôi ví dụ : Chỉ khi ở BGTN và trên đường chiến dịch thì các LS mới được đưa về nước. Khoảng tháng 3/1979 thì các LS đều nằm ở các Nghĩa trang của đơn vị. F307 thì có nghĩa trang ở ngầm Saem. Chẳng lẽ ta ghi là : Được chôn cất tại nghĩa trang ngầm Saem huyện Choamkhsant tỉnh Preah Vihear _Campuchia ?
Theo tình hình lúc đó, khi anh em hy sinh thì đơn vị viết giấy báo tử và chôn cất . Giấy báo tử được đưa về địa phương, ngay cả địa phương cũng thật sự không biết LS nằm ở đâu.
Rồi một thời gian sau, đơn vị bốc cốt đưa về nước ...Đơn vị cũng không biết LS của đơn vị mình nằm ở vị trí nào ở Nghĩa trang...Chỉ khi nào gia đình biết LS nằm ở đâu thì hỏi quản trang mới biết. Rất nhiều cái không biết liên tục xảy ra ...và cuối cùng gia đình hoàn toàn không biết mộ của LS nằm nơi đâu, dù anh em được chôn cất rất đàng hoàng và tử tế.
Năm 1989 khi tôi về thăm quê, thì những anh em nhập ngũ năm 1978 cùng F307, hy sinh trên đường chiến dịch đã được đưa về Nghĩa trang của Xã nhà. Tôi có ra đốt nhang viếng mộ anh em, tất cả đều nằm ở vị trí trang trọng của Nghĩa trang. Cũng là điều làm cho anh em ấm lòng .
Theo tôi, có lẽ chúng ta bị vướng về mặt nhận thức. Chiến tranh đã thay đổi về mặt bản chất, mà những con người làm công tác TBLS chưa kịp thay đổi tư duy của họ .
Cuộc KCCM cứu nước trong cuộc Cách mạng Dân tộc Dân chủ Nhân dân, nó khác với cuộc chiến tranh BGTN trong thời kỳ Xây dựng và Bảo vệ Tổ quốc.
Hình ảnh " Tên Anh đã thành tên Đất nước " của cuộc KCCP và KCCM vẫn còn năm trong suy nghĩ của họ chăng ?
Có tên tuổi và chưa có tên tuổi cũng là LS.
Nằm ở Nghĩa trang Tây nguyên cũng như Nghĩa trang quê nhà cũng là LS.
Không sai, nhưng về mặt tình cảm của mỗi thời nó khác. Chính điều này chăng ?
Chưa chắc là những LS nằm ở Nghĩa trang Gia Lai mà @dongdoi post lên, gia đình các LS đã biết là con cái , anh em mình yên nghỉ nơi đó. Còn chuyện có di dời một lần nữa về quê nhà hay không thì là chuyện khác .
Điều còn lại tưởng chừng như đơn giản,nhưng không giản đơn chút nào..
Dilber MC Theme by HarzeM